Overzicht modulefiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5 Inhoud A1 Toegepaste wiskunde 1 ...................................................................................................................... 2 A2 Toegepaste wiskunde 2 ...................................................................................................................... 4 A3 Basis elektriciteit ................................................................................................................................ 6 A4 Basis elektronica................................................................................................................................. 8 A5 Labo elektriciteit/elektronica ........................................................................................................... 10 A6 Basis theoretische mechanica .......................................................................................................... 12 A7 Tekenen en schema-analyse ............................................................................................................ 14 B1 Mechanica/Sterkteleer..................................................................................................................... 17 B2 Basis toegepaste mechanica ............................................................................................................ 19 B3 Materiaalkunde ................................................................................................................................ 21 B4 Thermodynamica ............................................................................................................................. 23 B5 Pompen, ventilatoren en compressoren ......................................................................................... 25 B6 Pneumatica....................................................................................................................................... 27 B7 Toegepaste mechanica..................................................................................................................... 29 C1 Analoge basisschakelingen ............................................................................................................... 31 C2 Vermogenelektronica ....................................................................................................................... 33 C3 Elektrische machines ........................................................................................................................ 35 C4 Labo elektrische machines ............................................................................................................... 37 Da1 Meet- en regeltechniek .................................................................................................................. 40 Da2 PLC .................................................................................................................................................. 42 Da3 PLC2 ................................................................................................................................................ 44 Da4 Projectwerk procesautomatisering ................................................................................................ 46 Dd1 PLC.................................................................................................................................................. 48 Dd2 Werkplaatstechnieken ................................................................................................................... 50 Dd2 Werkplaatstechnieken ................................................................................................................... 52 Dd4 Projectwerk productieautomatisering ........................................................................................... 54
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
1
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
A1 Toegepaste wiskunde 1
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
40 Mevr. Eveline Hendrickx De cursist kan rekenkundige bewerkingen uitvoeren; kan algebraïsch rekenen; kan machten en wortelvormen correct uitvoeren; kan eerste- en tweedegraadsvergelijkingen en ongelijkheden opstellen, interpreteren en oplossen; weet in welke context complexe getallen toegepast worden en kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren; kan lineaire stelsels oplossen met de substitutiemethode, de combinatiemethode, de gelijkstellingsmethode, de grafische methode en met behulp van matrices; weet in welke context complexe getallen toegepast worden en kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren; kan de logaritmische rekenregels (en schaal) toepassen.
Leerinhouden
Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. Gezien de grote verscheidenheid van de voorkennis wiskunde, is het noodzakelijk de cursus aan te vangen met de elementaire begrippen (functies). Een eerste vereiste is immers om een grondige kennis van basisbegrippen, grafische voorstellingen en fundamentele berekeningswijzen goed te beheersen. Deze module richt zich daarom volledig op het aanleren en inoefenen van de elementaire wiskundige bagage. Anderzijds leert de cursist abstract redeneren. Cursisten leren een opgave analyseren en leren bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Ze leren berekeningen uitvoeren en leren inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening.
Rekenkundige bewerkingen Algebraïsch rekenen Machtsverheffing en worteltrekking Eerstegraadsvergelijkingen en -ongelijkheden Tweedegraadsvergelijkingen en –ongelijkheden Stelsels lineaire vergelijkingen Complexe getallen Logaritmen
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
2
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Permanente evaluatie tijdens de lessen. Schriftelijk examen tijdens de examenperiode. De nadruk wordt gelegd op het maken van oefeningen. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek en uitwerkingen: “Wiskunde voor het hoger onderwijs (Deel 0)”, Van Pelt, Pijlgroms en Walter, Uitgev. Wolters Noordhoff, ISBN 9001033385 en ISBN 9789001033392 01.09.2011 31.01.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
3
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
A2 Toegepaste wiskunde 2
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
40 Mevr. Eveline Hendrickx De cursist kan een probleem meetkundig analyseren; kan eenvoudige begrippen meetkundig voorstellen (poolcoördinaten en cilindrische coördinaten); kan reële functies analyseren + grafisch voorstellen; kan logaritmische en exponentiële functies analyseren; kan gebruik maken van limieten en afgeleiden berekenen; kan het onderscheid maken tussen bepaalde en onbepaalde integralen en kan integralen aanwenden om technische problemen op te lossen.
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. De cursisten leren een opgave analyseren en leren bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Ze leren berekeningen uitvoeren en leren inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening.
Goniometrie, goniometrische en cyclometrische functies Coördinatenstelsels en –transformaties bij reële functies Logaritmische en exponentiële functies Limieten en afgeleiden
Integralen
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Permanente evaluatie tijdens de lessen. Schriftelijk examen tijdens de examenperiode. De nadruk wordt gelegd op het maken van oefeningen. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek en uitwerkingen: “Wiskunde voor het hoger onderwijs (Deel 0)”, Van Pelt, Pijlgroms en Walter, Uitgev. Wolters Noordhoff, ISBN 9001033385 en ISBN 9789001033392
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
4
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
01.02.2012 30.06.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
5
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
A3 Basis elektriciteit Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor elektriciteit op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien, logisch kunnen redeneren en structureren, probleemoplossend denken, principes van de elektriciteit correct toepassen. 40 Dhr. Leon Vanbockryck De cursist
Leerinhouden
kan de basiswetten en de basis- en afgeleide grootheden van de elektriciteit reproduceren en opnoemen; kan het begrip weerstand en de gelijknamige component in de verschillende schakelingen gebruiken; kan afzonderlijke delen van een gelijkstroomkring kwalitatief en kwantitatief analyseren; kan een gelijkstroomkring theoretisch en numeriek oplossen; kan de basisbegrippen van wisselstroom omschrijven en wiskundig bepalen; kan een wisselstroomkring analyseren; begrijpt de basisregels van driefasige systemen en kan berekeningen uitvoeren in driefasige kringen; kan het verschijnsel magnetisme beschrijven en verklaren; kan elektromagnetische inductie verklaren. Elektrische kringen en hun kenmerken o Lading, stroomsterkte, spanning, geleidbaarheid en weerstand o Weerstanden (waarde, temperatuursinvloed) o Schakelen van weerstanden o Wetten van Kirchoff o Superpositiemethode o Theorema’s van Thévénin en Norton Elektrische bronnen Arbeid, vermogen, rendement Magnetisme (Elektromagnetisme, Elektrodynamica, Inductie) Elektrostatica Wisselstroomtheorie o Eigenschappen van wisselspanning en wisselstroom o Wisselstroomkringen o Wisselstroomvermogens Driefasige spanning en stroom.
Begincompetenties CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
6
Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Zelfstandig oefeningen oplossen. Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus basiselektriciteit. Aanvullende notities gedurende de lessen. 01.09.2011 31.01.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
7
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
A4 Basis elektronica Dit vak heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. Via hun eigenschappen en basistoepassingen krijgt de cursist inzicht in enkele elementaire schakelingen. 40 Dhr. Leon Vanbockryck De cursist kan weerstanden indelen volgens opgegeven criteria; kan de verschillende weerstanden bespreken en hun karakteristieken opzoeken en gebruiken in toepassingen; weet hoe een spoel en een condensator zijn opgebouwd; kan schakelingen van spoelen en condensatoren analyseren; kan het verloop van spanning en stroom berekenen in kringen met spoel en/of condensator; kan de werking van de halfgeleiderdiode (componentbeschrijving, diodekarakteristieken) verklaren; kan de werking van een transistor (bipolair en unipolair) verklaren; begrijpt eenvoudige geïntegreerde schakelingen.
Leerinhouden
Atoomstructuur en elektrische eigenschappen van de stof Halfgeleidermaterialen en hun gedrag en gebruik als PN-junctie Weerstanden (lineaire en niet lineaire) Condensatoren (bouw, gedrag bij DC, technologie, kenmerken) Spoelen (magnetisch veld, magnetische verliezen, zelfinductie, technologie) Diodes o Werking o Karakteristiek o Werkpunt o Kenmerken o Doorslag van een gesperde diode o Temperatuursafhankelijkheid o Technologie van diode o De diode als kringelement o De diode als gelijkrichter o Afvlakschakelingen o Spanningsvermenigvuldigers o Speciale dioden Bipolaire transistor o Werking en karakteristieken
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
8
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
o Instelling en thermische stabilisatie o Basisschakelingen van een transistor Technologie
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Zelfstandig oefeningen oplossen. Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus Basis elektronica. Aanvullende notities gedurende de colleges. 01.09.2011 31.01.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
9
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
A5 Labo elektriciteit/elektronica In het labo wordt de cursist vertrouwd gemaakt met de meetapparatuur. Verschillende meetmethodes worden aangeleerd en aan de hand van een aantal opdrachten krijgen de cursisten een beter inzicht in de werking van de verschillende elektrische en elektronische componenten. De cursist meet karakteristieken en ontwerpt, realiseert en optimaliseert schakelingen. 40 ? De cursist
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
kan werken met basisapparatuur uit de elektrometrie en de elektronica; kan rekening houden met de inwendige weerstand van een meettoestel; kan bij metingen in een gelijkstroomkring en een wisselstroomkring de theoretische wetmatigheden verifiëren; kan de nauwkeurigheid van een meting bepalen; kan schakelingen met diodes analyseren; kan de werking van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen; kan schakelingen opbouwen; kan informatiebronnen zoals datasheets gebruiken. Basis elektrometrie (basisbegrippen, meettoestellen, signaalgeneratoren, en oscilloscoop) Volt-Ampère methode (bepalen van weerstand en vermogen bij DC) Elementaire netwerken (gemengde kring met weerstanden, kring met meerdere bronnen) Brug van Wheatstone Gedrag van weerstanden, spoelen en condensatoren op AC en DC. Wisselstroomkringen Diodes (karakteristiek en gelijkrichting) Transistoren (instellen, geschakeld als versterker en als schakelaar)
Interactieve werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen.
Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
10
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus Handleidingen meettoestellen Datasheets Cursussen Basis elektriciteit en Basis elektronica als naslagwerk Internet Aanvullende notities gedurende de labo’s. 01.02.2012 30.06.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
11
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
A6 Basis theoretische mechanica Deze eenheid heeft tot doel de belangstelling voor mechanica te laten groeien en volgende vaardigheden bij te brengen: logisch redeneren en structureren, probleemoplossend denken, het gebruik van de juiste SI – eenheden, inzicht in verschillende begrippen en grootheden en verbanden leggen tussen deze begrippen en grootheden. 40 Mevr. Ann Coenen De cursist
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie Lesmateriaal
kan de logica en de opbouw van mechanische eenheden toelichten; kan de wetten van Newton toelichten; kan oefeningen i.v.m. vectoren correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. zwaartepunt en evenwicht correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. éénparig rechtlijnige beweging correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. éénparig cirkelvormige beweging correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. éénparig veranderlijke rechtlijnige beweging correct oplossen. Statica o Samenstellen en ontbinden van krachten o Bepalen van reactiekrachten bij evenwicht Kinematica o Eenparige rechtlijnige en eenparig veranderlijke rechtlijnige beweging o Vrije val en verticale worp o Eenparige cirkelvormige beweging o Samenstellen en ontbinden van bewegingen Dynamica o Wetten van Newton o Vermogen, rendement, arbeid, potentiële en kinetische energie
Interactieve werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen.
Schriftelijk examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek “Theoretische mechanica – infoboek”- Tiesters, ISBN CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
12
9789030192879, Uitgev. Wolters-Plantyn Theoretische mechanica – werkboek 1 , ISBN 9789030192855, Uitgev. Wolters-Plantyn Theoretische mechanica – werkboek 2 , ISBN 9789030192862, Uitgev. Wolters-Plantyn Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
01.09.2011 31.01.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
13
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
A7 Tekenen en schema-analyse Technische tekeningen zijn niet weg te denken in de richting elektromechanica. De cursist verwerft inzicht in technisch tekenen en kan hierbij gebruik maken van een CAD –programma. Deze eenheid heeft tot doel de belangstelling voor elektromechanisch tekenen op het niveau hoger onderwijs bij de cursist verder te laten groeien. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten aan de hand van tekenopdrachten tekeninzicht en ruimtelijk inzicht te laten krijgen waarbij er oog is voor details en zin voor orde. 40 Mevr. Christa Grosemans De cursist kan een eenvoudige 2D-tekening maken in een universeel tekenpakket; kan tekenpakket instellen voor het gemakkelijk tekenen van schema's; kan bibliotheekelementen oproepen en invoegen in een tekening; kan bibliotheekelementen aanmaken; kan grafische symbolen in pneumatische, hydraulische, elektrische, processchema's correct interpreteren; kan bestaande schema's wijzigen en nieuwe schema's aanmaken; kan eenvoudige schema’s analyseren.
De basisinstellingen van een tekening kunnen ingeven. o Afmetingen tekenruimte instellen o Snap/ Grid, Ortho, Polar, Units Een tekening op de computer kunnen openen, bewaren en printen. o Printerinstellingen o Papierformaten o Pendikten o Schaal o Modelspace/ Paperspace De basishandelingen voor het aanmaken van een tekening kunnen uitvoeren. o Lijn, rechthoek, cirkel o Tekst o Coördinatenstelsel o Absoluut/relatief o Offset o Zoom/pan o Object-snap o Selecteren van entiteiten o Wijzigen van tekeningelementen o Manipulaties: kopiëren o Arceren Symbolen kunnen aanmaken en invoegen in een tekening en kunnen uitvoeren.
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
14
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd
o Aanmaak symbolen o Opslaan o Organisatie van een bibliotheek o Block o Opvraag en invoegen van symbolen Een titelhoek volgens de geldende normalisatie kunnen tekenen. o Opstellen van de titelhoek en legende Het gebruik van layers kunnen toepassen o Organisatie van layers o Instellingen o Aanmaken van een nieuwe layer o Werkmethode voor de opbouw van een tekening Een tekening kunnen bematen o Dimensies o Instellingen o Lineaire, straal, diameter, hoekmaten o Toleranties De geldende normalisatie kennen en kunnen toepassen. o Raadplegen van normalisatiebladen o Toepassen van de normalisatie op de verschillende aspecten van een tekening o Nodige aanzichten/ doorsneden o Afmetingen o Schroefdraad o Passingen/ oppervlakteruwheid Een bestaand plan kunnen lezen en interpreteren. o Basisschema’s lezen o Alle onderdelen benoemen
Interactieve lesmethode waarbij de lector de afzonderlijke basishandelingen en technieken demonstreert en toelicht en waarbij de cursisten deze ofwel gelijktijdig, ofwel meteen nadien mee kunnen uitvoeren. In grotere elektromechanische tekenopgaven worden, onder begeleiding, door de cursist nadien individueel de aangeleerde CAD-technieken ingeoefend. De cursist wordt tijdens dit CAD-tekenwerk opgevolgd en individueel bijgestuurd indien nodig. Wordt als een inherent deel van het onderwijsleerproces benaderd in de vorm van een permanente evaluatie tijdens de les en de afwerking van de CAD-oefeningen. Er is geen examen, noch een eindproject. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. AutoCAD versie 2008 Cursus AutoCAD 2008 Eplan P8 voor elektrische schema’s Aanvullende notities gedurende de lessen. 01.02.2012 30.06.2012 Ja CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
15
onderwijs
85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
16
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
B1 Mechanica/Sterkteleer Bij het ontwerpen van machineonderdelen of constructieonderdelen is sterkteleer nodig om de specifieke karakteristieke grootheden te berekenen of te controleren. Daarom worden in deze module de basisbegrippen uit de statica verder uitgewerkt. De cursisten maken kennis met verschillende begrippen in verband met sterkteleer die in de techniek veelvuldig terug te vinden zijn. Nadat de cursisten deze basiskennis verwerkt hebben, begrijpen zij beter het doel van de sterkteleer. 80 Mevr. Christa Grosemans De cursist kan vraagstukken in verband met trek en druk oplossen; kan de normaalspanningen in een vlakke doorsnede berekenen; kan in eigen woorden uitleggen wat optredende schuifspanningen zijn; kan de begrippen i.v.m. traagheidsgrootheden toelichten; kan aangeven wanneer een staaf op zuivere buiging belast wordt; kan de spanningsverdeling bij enkelvoudige vlakke buiging in een doorsnede tekenen en uitleggen; kan aangeven hoe de plaats van het maximaal buigend moment bij een op buiging belaste balk kan gevonden worden; kan vraagstukken in verband met buiging en afschuiving oplossen; kan enkele wringingsverschijnselen opnoemen bij eenvoudige wringing bij ronde staven; kan de mogelijke oorzaken opnoemen van het knikverschijnsel.
Begrippen uit de sterkteleer Trek en druk Afschuiving Buiging Wringing Knik Samengestelde belastingen
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Oefeningen zelfstandig kunnen oplossen
Evaluatie
Tweemaal schriftelijk examen (januari en juni). Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs.
Lesmateriaal
Gedifferentieerd Leerpakket “Aanvankelijke Sterkteleer 1” – De
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
17
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Lepeleire, ISBN 9002171633, Uitgev. De Boeck Gedifferentieerd Leerpakket “Aanvankelijke Sterkteleer 2” – De Lepeleire, ISBN 9045504901, Uitgev. De Boeck Toegang tot digitaal leerplatform ‘Smartschool’
01.09.2011 30.06.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
18
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
B2 Basis toegepaste mechanica Mechanische machines zijn in deze moderne wereld niet meer weg te denken. Alle toestellen en machines zijn opgebouwd uit verschillende onderdelen, die door middel van uiteenlopende bevestigingsmethoden samengebracht zijn. De afzonderlijke onderdelen zijn zorgvuldig ontworpen naar een feilloze functionering en het geheel vormt een mechanische constructie die het handmatige werk in een modern bedrijf tot een minimum beperkt en de kwaliteit naar de perfectie doet streven. Om dit te kunnen verwezenlijken is een gedegen kennis van de nodige werktuigonderdelen noodzakelijk. Deze eenheid heeft dan ook als doel de cursist vertrouwd te maken met de principes, de technologie en de berekening of juiste keuze van al de nodige componenten om een gehele machine op te bouwen en/of te onderhouden. Alle afzonderlijke onderdelen zijn van levensbelang alsook de correcte verbinding van deze onderdelen tot een groter geheel. Door bij de basis te starten kunnen de cursisten stap voor stap de nodige kennis verwerven om zo de opbouw van industriële machine te kunnen begrijpen en de noodzakelijke onderdelen verantwoord te kunnen kiezen en/of berekenen. 40 Mevr. Ann Coenen De cursist
kan de werking van mechanismen toelichten;
kan de afmetingen van een tandwiel bepalen;
kan de werking van eenvoudige werktuigen toelichten; kan de benodigde kracht en verplaatsing bepalen; kan benodigde arbeid en vermogen bepalen; kan de werking van overbrengingen toelichten; kan de verschillende soorten tandwieloverbrengingen toelichten; kan de overbrengingsverhoudingen van een tandwielkast berekenen; kan de vaste verbindingen toelichten; kan de verschillende schroefdraadverbindingen toelichten; kan de uitvoering en de werking van askoppelingen toelichten; kan de werking van kogelaandrijving toelichten; kan het gebruik van de verschillende kogellageringen toelichten.
Verschillende soorten herkennen. De montage van de onderdelen inzien. De onderdelen op een machine kunnen aanduiden. Overbrengingsmechanisme
Kruk - Drijfstangmechanisme Nokkenmechanismen CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
19
Eenvoudige werktuigen Overbrengingen Riemoverbrengingen Tandwieloverbrengingen Vaste verbindingen Klinkverbindingen Lasverbindingen Askoppelingen Vaste Koppelingen Kogelaandrijving en -lagering
Uitbreiding Verschillende soorten herkennen. De montage van de onderdelen inzien. De onderdelen op een machine kunnen aanduiden Kruk - sleufmechanisme Katrollen, takels en windassen Kettingwieloverbrenging Wrijvingswieloverbrenging Pers en Krimpverbindingen Beweegbare koppelingen Elastische koppelingen In- en uitklink koppelingen Automatische koppelingen Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Gebruik van beeldmateriaal. Examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs.
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Cursus toegepaste mechanica Beeldmateriaal 01.02.2012 30.06.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
20
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
B3 Materiaalkunde
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
40 ? De cursist
Bij het ontwerpen van machine- en constructieonderdelen is een basiskennis van de verschillende materialen zeker van groot belang. Materiaalleer is dan ook te beschouwen als een steunvak voor verschillende mechanische vakken. Belangrijke traditionele materialen komen aan bod maar ook nieuwere materialen worden onder de loep genomen. Het belangrijkste doel van deze module is informatie te verschaffen die van nut is om op een verantwoorde manier materialen te kunnen kiezen rekening houdend met de beperkingen ervan. De cursist moet in staat zijn om de beproeving, de structuren en eigenschappen van enkele materialen te beschrijven.
kan de begrippen elasticiteit, bros, hard, week in eigen woorden weergeven;
kan uit het verloop van de trekkromme materiaaleigenschappen afleiden;
kan gegevens uit een toestandsdiagram aflezen; kan een aantal warmtebehandelingen van staal toelichten; kan enkele eigenschappen en toepassingen van veel voorkomende materialen beschrijven;
kan in eigen woorden uitleggen waarom composietmaterialen gebruikt worden;
kan het verschil tussen thermoplasten, thermoharders en elastomeren in eigen woorden weergeven;
kent minstens twee mechanische beproevingsmethodes. Leerinhouden
Indeling van de materialen en materiaaleigenschappen Materiaalbeproeving: genormeerde en niet genormeerde hardheidsproeven, de trekproef, de kerfslagproef Niet destructief onderzoek Metaalstructuren Toestandsdiagrammen: non-ferrometalen en het metastabiel ijzerkoolstofdiagram Ferrometalen: staal en gietijzer Warmtebehandelingen van staal Indeling en aanduiding van staalsoorten Non-ferrometalen Kunststoffen: thermoplasten, thermoharders, elastomeren CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
21
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Composieten
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Schriftelijk examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Werkboek “Materialenleer” – Van Cauwenbergh e.a., ISBN 9030176768, Uitgev. Wolters-Plantyn Brochure “Vervaardiging van staal” – Staalinfocentrum Toegang tot digitaal leerplatform ‘Smartschool’ 01.09.2011 31.01.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
22
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
B4 Thermodynamica Om goed met technische machines te kunnen omgaan en ze te kunnen onderhouden is een grondige kennis nodig van de werking van de machines en de principes waarop ze steunen. Deze kennis is essentieel om verscheidene technische toepassingen te kunnen begrijpen. De nadruk ligt op het leren begrijpen van toestandsveranderingen en energieomzettingen, het leren lezen en tekenen van toestandsdiagrammen en het leren gebruiken van tabellen. 40 Mevr. Christa Grosemans De cursist kan de verbanden tussen verschillende grootheden begrijpen en toepassen; kan de basisgaswetten in eigen woorden weergeven; kan energiestromen uit een toestandsdiagram afleiden; kan de betekenis en formulering van de eerste hoofdwet in eigen woorden weergeven; kan inzicht verwerven in het thermodynamisch gedrag van open en gesloten systemen; kan de kwalitatieve formuleringen van de tweede hoofdwet omschrijven; kan processen waarin “energie” een rol speelt, ontleden naar rendement en omzettingen van energievormen; kan vraagstukken rond energieomzettingen correct oplossen; kan theoretische principes toepassen om praktische problemen inzake pompen, compressoren en ventilatoren op te lossen.
Begrippen uit de thermodynamica De eerste hoofdwet Toestandsveranderingen in gesloten systemen Kringprocessen Warmtepomp en warmteproductiegetal Toestandsveranderingen in open systemen De tweede hoofdwet: entropie Toestandsdiagrammen Warmtetoevoer en warmteafvoer
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Schriftelijk examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
23
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Handboek “Warmteleer voor technici” – ir. A.J.M. van Kimmenaede, ISBN 978-90-01-46936-8 Uitgev. Wolters-Noordhoff Toegang tot digitaal leerplatform ‘Smartschool’ 01.09.2011 31.01.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
24
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
B5 Pompen, ventilatoren en compressoren De productie in de meeste industriële bedrijven is op de goede werking van de arbeidswerktuigen gesteund. Daarom wordt er ruime aandacht aan de installatie en het gebruik van de pomp besteed. Het gebruik van karakteristieken komt hierbij aan bod. Naast de verschillende soorten ventilatoren, wordt er ook bekeken hoe je de karakteristieken ervan kunt aanpassen. Voor de productie van perslucht worden compressoren gebruikt. Kennis hebben van de werking van deze compressoren is dan ook essentieel. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met verschillende begrippen en grootheden die regelmatig worden toegepast bij energietransport. Het is de bedoeling om van bestaande aggregaten de werking en het gebruik wetenschappelijk te verklaren en in te zien. Er wordt naar gestreefd de cursisten probleemoplossend te laten denken bij het wegwerken van storingen. 40 De cursist
kan de essentie aangeven van basiswetten in hydrostatica en hydrodynamica;
kan de continuïteitsvergelijking toepassen; kan toepassingen van de wet van Bernouilli bespreken; kan drukverlies in leidingen berekenen; kan van een zuigerpomp: de werking verklaren, de opbrengst berekenen, het verband tussen druk en opvoerhoogte berekenen en het vermogen bepalen; kan van een centrifugaalpomp: de werking verklaren en de karakteristieken bespreken en gebruiken; kan het begrip cavitatie uitleggen; kan omschrijven wat NPSH is; kan de ideale gaswet verwoorden en toepassen; kan uitwisseling van warmte en arbeid bij compressie verklaren; kan de werking van compressoren en ventilatoren verklaren; kent het verschil tussen compressoren en ventilatoren.
Basiswetten hydrostatica en hydrodynamica Zuiger- en centrifugaalpompen Zuiger-, centrifugaal- en volumetrische compressoren Ventilatoren
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Schriftelijk en mondeling examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
25
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
“Toegepaste mechanica – Deel2” – De Meyer, Snauwaert, Van Hoof - ISBN 978-90-301-7356-4, Uitgev. Wolters plantyn 01.02.2012 30.06.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
26
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
B6 Pneumatica Bij het rationaliseren, mechaniseren en automatiseren van arbeidscycli is de pneumatische apparatuur een bijzondere plaats gaan innemen. Perslucht is dan ook niet meer weg te denken uit een modern industrieel bedrijf. In de automatisering wordt pneumatiek gebruikt voor de aandrijving van mechanische onderdelen of de sturing van machines. Voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van pneumatische installaties is een grondige kennis van de pneumatische technologie vereist om zo een lange levensduur, een snelle montage en een energiezuinige werking van de installaties te garanderen. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de principes, de technologie, de functies en het toepassingsgebied van pneumatische vermogens- en besturingselementen. Ze te laten kennis maken met pneumatiek teneinde het vakgebied te leren kennen om zo te komen tot het begrijpen van schema's, het lezen van symbolen en het begrijpen van de werking van de basiscomponenten. Een inzicht verwerven in de opbouw en noodzakelijke onderhoudswerken die aan een persluchtinstallatie dienen uitgevoerd te worden om aldus zo kostenbesparend mogelijk te kunnen werken. Er wordt naar gestreefd de cursisten probleemoplossend te laten denken bij de opbouw, de controle en het storingszoeken bij pneumatische schakelingen. 80 Mevr. Christa Grosemans De cursist kan de werking en de opbouw van een persluchtinstallatie omschrijven; weet waarvoor de verschillende soorten cilinders gebruikt worden; kan de functie en de werking van de verschillende ventielen verklaren; kan de grafische symbolen correct interpreteren; kan de bijzondere schakelingen verklaren en gebruiken in toepassingen; kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing analyseren en ontwerpen met de schakelformulemethode; kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing analyseren en ontwerpen met de functiediagrammethode; kan de functies van de persluchtconditionering weergeven; kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing ontwerpen, met alle nodige schema's en keuze van componenten.
Toepassingsgebied Luchtconditionering Apparatuur Ventielen Schakelschema’s
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
27
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Elektro-pneumatiek Hydropneumatiek Gebruik van software en simulatieprogramma’s (labo)
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Permanente evaluatie tijdens de werkcolleges. Het examen is een combinatie van een schriftelijk en een mondeling gedeelte. In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus pneumatica Festo-modules Simulatiesoftware 01.09.2011 31.01.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
28
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
B7 Toegepaste mechanica Hydraulische toepassingen hebben in de laatste decennia een zo belangrijke uitbreiding genomen, dat zij in alle takken van de industrie ingang hebben gevonden. Dit houdt dan ook in, dat vele technici meer en meer geconfronteerd worden met hydraulische installaties en hun toepassingen. De kennis die de cursisten opgedaan hebben in de mechanische basisvakken, kunnen in deze eenheid dan ook aan de praktijk worden getoetst. Het is de bedoeling de werking en het gebruik van enkele aggregaten technisch te verklaren. Deze eenheid heeft als doel de cursisten vertrouwd te maken met de principes en de technologie van enkele metingen. Ze maken kennis met de meetapparatuur, interpreteren meetwaarden, en stellen karakteristieken op. 80 Mevr. Christa Grosemans De cursist
Leerinhouden
kan vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica oplossen; kan metingen uitvoeren op een pompinstallatie;
kan metingen uitvoeren op een ventilator; kan fundamentele verschijnselen in hydraulische systemen uitleggen; kan de grafische symbolen correct interpreteren; kan eigenschappen van hydraulische vloeistoffen omschrijven en de aanduiding van hydraulische vloeistoffen interpreteren; kan de constructie en werking van de stuur- en regelkleppen verklaren; weet hoe hydraulische energie verdeeld wordt; kan de functie en werking van de hulpcomponenten aangeven; kan hydraulische schakelingen analyseren en toepassen.
Vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica Pompinstallatiemetingen Ventilatormetingen Hydrauliek Grondbeginselen en fundamentele wetten Grafische symbolen Hydraulische vloeistoffen Hydropompen, hydromotoren Hydraulische cilinders Hydraulische accumulatoren Verdeling en regeling van de hydraulische energie Filter en filtragetechnieken Bijkomende organen Proportionele sturingstechnieken Hydraulische schakeltechniek en kringen CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
29
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Werkplekleren in de elektriciteitscentrale van Genk-Langerlo (metingen op pomp- en ventilatorinstallaties). Praktijkgerichte oefeningen. Het examen is een combinatie van een schriftelijk en een mondeling gedeelte. In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Boek “Hydrauliek” – R.van den Brink, ISBN 9789066749207, Uitgev. Delta Press Boek “Hydraulische systemen – Berekeningen” – R.van den Brink, ISBN 9789066748347, Uitgev. Delta Press Werkboek “Hydrauliek – Opdrachtenboek” – R.van den Brink, ISBN 9066749067, Uitgev. Delta Press Didactische software “FluidSIM – Hydraulics” van FESTO Toegang tot digitaal leerplatform ‘Smartschool’ 01.02.2012 30.06.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
30
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
C1 Analoge basisschakelingen Deze module heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. De eigenschappen en basistoepassingen van RC-ketens, filters, versterkers, voedingen en OPAMP’s wordt bestudeerd. Er wordt verwacht dat de cursist inzicht krijgt in enkele elementaire schakelingen. 80 ? De cursist
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum
kan een signaal situeren in het tijdsdomein en frequentiedomein; kan het gedrag van een passieve filter theoretisch en proefondervindelijk analyseren; kan diodetoepassingen theoretisch en praktisch analyseren; kan de werking van de transistor in schakelingen verklaren en proefondervindelijk vaststellen; kan schakelingen met transistoren theoretisch en praktisch ontleden; kan de werking van de veldeffecttransistor (FET) verklaren; kan de werking van de operationele versterker (OPAMP) verklaren en proefondervindelijk vaststellen; kan de werking van schakelingen met OPAMP’s verklaren; kan datasheets gebruiken; kan op elementair niveau gebruik maken van een tekenpakket en een simulatiepakket om analoge componenten te tekenen en/of te simuleren. RC netwerk als differentiator, integrator, hoogdoorlaatfilter en laagdoorlaatfilter Gelijkrichterschakelingen en afvlakking Gestabiliseerde lineaire voedingen De bipolaire transistor als schakelaar De bipolaire transistor als kleinsignaalversterker Veldeffecttransistoren (FET) OPAMP’s en hun basisschakelingen Teken- en simulatiepakket
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus Analoge basisschakelingen 01.02.2012 30.06.2012 CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
31
Gecombineerd onderwijs
Ja
85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
32
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum
C2 Vermogenelektronica Deze module heeft tot doel om de werking en het toepassingsgebied van energie-omzetters te verduidelijken. Ook wordt erin gestreefd om de vaardigheid van het logisch redeneren en structureren bij te brengen. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist kan de werking van verschillende vermogenschakelaars verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van AC-controllers verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van monofasige en driefasige gestuurde gelijkrichters verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van choppers verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van invertoren verklaren en hun gedrag analyseren; kan de principes van pulsmodulatie toelichten; kan de werking van frequentiesturingen toelichten; kan de werking van frequentiesturing bij motoren toelichten; kan het doel en de uitvoering van elektrische positiesystemen begrijpen en toelichten. De verschillende types van vermogencontrole Thyristoren, triac’s, IGBT’s en afgeleide componenten Wisselstroominstellers (AC-controllers) Gestuurde gelijkrichters, monofasig en driefasig Choppers Invertoren Frequentieregelaars Controle van DC- en AC-motoren Elektrische positiesystemen Stappenmotoren en servomotoren Beveiliging van vermogenhalfgeleiders
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Schriftelijk examen in januari en juni. In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus vermogenelektronica 01.09.2011 30.06.2012 CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
33
Gecombineerd onderwijs
Ja
75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
34
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
C3 Elektrische machines Deze module heeft als doel om industriële toepassingen van elektriciteit te verduidelijken. De uiteenlopende aspecten van 3-fasige spanning en de werking en de eigenschappen van elektrische machines komen aan bod. 40 Mevr. Christa Grosemans De cursist kan de schakeling van verbruikers op een driefasenet toelichten; kan vermogenberekeningen op driefasige netten en verbruikers uitvoeren; kan de invloed en het verbeteren van de arbeidsfactor toelichten; kan de werking van monofasige en driefasige transformatoren beschrijven; kan de werking van een DC-generator en -motor beschrijven; kan de snelheidsregeling van gelijkstroommotoren toelichten; kan de werking van een wisselstroomgenerator beschrijven; kan de werking van een monofasige en driefasige inductiemotoren beschrijven; kan de principiële snelheidsregeling van inductiemotoren toelichten. Driefasige netten en verbruikers en verbeteren van de arbeidsfactor. Vermogenmetingen in driefasenetten Monofasige transformatoren: onbelast en belast Driefasige transformatoren: klemmenbenaming, klokgetal, schakelingen, parallelbedrijf, constructie, koeling en beveiliging Bijzondere transformatoren De verschillende gelijkstroommachines Inductiemotoren: Koppel- en belastingsverloop, aanlopen, remmen, snelheidsregeling Synchrone machine als alternator en als motor Eénfasige inductiemotor en universele motor
Evaluatie
Interactieve hoorcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. In overleg met de cursisten wordt er een bedijfsbezoek afgelegd bij een constructeur van draaiende elektrische machines (BRUSH in Ridderkerk-NL) of bij een constructeur van transformatoren (SMIT in Nijmegen-NL). Mondeling examen op het einde van de module In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs.
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
35
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Handboek “Elektriciteit 3” – Maesen e.a., ISBN 9789030161233, Uitgev. Wolters-Plantyn Toegang tot digitaal leerplatform ‘Smartschool’ 01.09.2011 31.01.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
36
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
C4 Labo elektrische machines Deze module heeft als doel de brede theoretische achtergrond uit de module C3 (Elektrische machines) praktisch uit te werken aan de hand van metingen op machines. Ook het werken met de vereiste meetapparatuur en de meetmethodes worden uitgediept. 40 Mevr. Christa Grosemans De cursist
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
kan werken met basisapparatuur uit de elektrometrie; kan de elementaire werking van de motor en de generator testen; kan metingen uitvoeren op de verschillende gelijkstroommotoren; kan metingen uitvoeren op de driefasige asynchrone motor; kan metingen uitvoeren op de éénfasige asynchrone motor; kan metingen uitvoeren op de transformator; kan karakteristieken opnemen van een alternator; kan op een gepaste manier verslag uitbrengen over de resultaten. Metingen op transformatoren: nullastproef, kortsluitproef, rendementsbepaling Gelijkstroomgenerator: aansluitmethodes, spanningsregeling Gelijkstroommotor: aansluitmethodes, snelheidsregeling Monofasige asynchrone motoren Driefasige asynchrone motoren: aanloopschakelingen, snelheidsregeling, verbetering arbeidsfactor Synchrone machines: karakteristieken
Werksessies in het labo. De proeven worden uitgevoerd in groepjes van maximaal 3 cursisten. Voor het gedeelte 3-fasige asynchrone motoren wordt gebruik gemaakt van de werkvorm “Blended learning”. Permanente evaluatie Gequoteerde verslaggeving van de proeven Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus Labomateriaal 01.02.2012 30.06.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
37
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
C5 Digitale combinatorische schakelingen Deze module heeft tot doel de cursist vertrouwd te maken met de beginselen van de Booleaanse algebra en met de systemen waarvan het werkingsprincipe berust op de Booleaanse algebra. De cursisten ontwerpen digitale schakelingen met behulp van poorten en specifieke IC's. In het labo test de cursist praktische schakelingen. 80 Dhr. Leon Vanbockryck De cursist
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal
kan Boole-algebra toepassen; begrijpt basispoorten en kan ze toepassen; kan combinatorische schakelingen toepassen en ontwerpen; begrijpt een PLD (Programmable Logic Device) en kan een PLD programmeren; begrijpt het verschil tussen combinatorische en sequentiële schakelingen; kan op een elementair niveau gebruik maken van een tekenpakket en een simulatiepakket om digitale componenten te tekenen en te simuleren. Logica Binair talstelsel Hexadecimaal talstelsel Digitale codes De 2-elementenalgebra Logische functies Digitale hoofdpoorten Digitale technologieën Programmeerbare logica Algebra van Boole Wetten van De Morgan De NEN-equivalente schakelingen Karnaugh-Veith diagram Combinatorische schakelingen Flipflops
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus Labomateriaal CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
38
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
01.09.2011 31.01.2012 Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
39
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Da1 Meet- en regeltechniek In de industrie zijn metingen een belangrijke bron voor informatie. Eerst maak je kennis met een aantal basisbegrippen en -principes. In het begin besteed je vooral aandacht aan de blokschematische benadering van processen en systemen. Alle soorten regelaars komen aan bod: van de klassieke regelaars tot de modernste. Ook de technologie van corrigerende organen en regelkleppen wordt bestudeerd.. Als je alle elementen van een moderne automatische regelkring beheerst, onderzoek je verschillende regelprincipes met praktische voorbeelden. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de terminologie van meten en regelen. Ze leren de werking van de basiscomponenten begrijpen zodat ze een volledig technisch proces kunnen analyseren. Logisch redeneren, probleemoplossend denken zijn tevens belangrijke doelstellingen. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist begrijpt het onderscheid tussen tijdsdomein en frequentiedomein; kan de terminologie van meten en regelen functioneel gebruiken; kan een technisch proces analyseren; kan de klassieke testfuncties in de discipline van de meet- en regeltechniek omschrijven; kan analoge en digitale transformaties beschrijven en toepassen; begrijpt de belangrijkste meetsystemen; kan een individueel proces bespreken; begrijpt de belangrijkste regelaars en hun toepassingsmogelijkheden; kan het gehele meet- en regelsysteem analyseren. Regelen Opbouw van regelkringen Sturen en regelen Soorten regelingen Volgsysteem en een procesregeling Open en gesloten regelsysteem Eigenschappen van processen Statisch gedrag van een proces Dynamisch onderzoek van een proces Stapresponsie van een nulde-orde- , eerste-orde- en tweedeorde proces Aan / uit regelkringen Testfuncties in regelkringen Transformaties (analoog, digitaal) Meetsystemen (temperatuur, druk, niveau, debiet) Continue regelaars Proportionele regelaar Integrerende regelaar CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
40
PI-regelaar Differentiërende regelaar PD-regelaar PID-regelaar Regelaar en proces in een gesloten kring P-regelaar en proces I-regelaar en proces PI-regelaar en proces PD-regelaar en proces PID-regelaar en proces Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek “Regeltechniek 1” – J.Hay, ISBN 9789062009220, Uitg. Die Keure Handboek “Meet- en regeltechniek” – B.Huyskens, ISBN 9789030183709, Uitg. Platyn Gebruik van catalogi en simulatiesoftware tijdens contactonderwijs 01.09.2011 31.01.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
41
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Da2 PLC Bij hedendaagse machines of industriële installaties zal er steeds een bepaalde vorm van automatisering vereist zijn. De sturing van deze installaties gebeurt in de meeste gevallen met behulp van logisch programmeerbare controles of PLC’s, die binnenkomende signalen afkomstig van diverse types sensoren verwerken en signalen uitsturen naar de installatie om bepaalde acties uit te voeren. Nadat de cursisten de kennis van de werking van een PLC met zijn periferie en de verscheidene programmeermethoden verwerkt hebben, kunnen zij een PLC - sturing in een machine integreren en problemen opsporen, analyseren en oplossen. Bij deze eenheid wordt ernaar gestreefd onderstaande doelstellingen te bereiken. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist kan logisch redeneren en structureren; kan problemen opsporen, analyseren en oplossen; kan het belang inzien van het gebruik van flexibele methoden bij het ontwikkelen van een sturing; kan een PLC systeem omschrijven en de structuur ervan analyseren; kan een PLC sturing ontwerpen; kan een PLC programmering ontleden en uitvoeren; begrijpt de werking van een PLC systeem. Inleiding tot de PLC Voorstellen van data Logische instructies Programmeertechnieken Een programmeeromgeving Symbolische adressering Opdrachten
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen. Cursisten krijgen tijd om zelf ervaring op te doen met de programmeeromgeving Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Teksten door de titularis ter beschikking gesteld. Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens Notities door de cursisten te nemen gedurende de colleges. Didactische panelen, ter beschikking tijdens contactonderwijs. PLC’s ter beschikking tijdens contactonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
42
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Gebruik van simulatiesoftware tijdens contactonderwijs 01.09.2011 31.01.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
43
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Da3 PLC2 De PLC (Programmable Logic Controller) is een industriële computer waarop we o.a. schakelaars, sensoren, motoren, persluchtcilinders aansluiten en die naar believen besturen, in functie van het programma dat we erin stoppen. Deze module is een uitbreiding op de basiskennis die we in de module PLC gezien hebben. Waar in de module PLC meer het accent ligt op aan-uit- of binaire signalen, werk je in deze module meer rond analoge signalen. Met de PLC lees je temperaturen, drukken of debieten in, stop je de meetgegevens in tabellen en stuur je ze bij. PLCprogramma’s aanpassen en onderhouden is hierbij van belang. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist: kan functiebouwstenen en databouwstenen opstellen; kan uitgebreide PLC-instructies gebruiken in toepassingen; kan sensoren aansluiten en gebruiken in toepassingen; kan periferiekaarten aansluiten en programmeren; kan een visualisatie pakket gebruiken; kan een bussysteem gebruiken. Basisinstructies + oefeningen Databouwstenen + oefeningen Functies en functiebouwstenen + oefeningen Foutendiagnose + oefeningen Analoge signaalverwerking + oefeningen Sensoren + oefeningen Algemeen overzicht Benaderingsschakelaars Inductieve benaderingsschakelaars Capacitieve benaderingsschakelaars Optische benaderingsschakelaars Visualisatie + oefeningen Bussystemen + oefeningen
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen. Cursisten krijgen tijd om zelf ervaring op te doen met de programmeeromgeving Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Teksten door de titularis ter beschikking gesteld. Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens . Notities door de cursisten te nemen gedurende de colleges. PLC’s ter beschikking tijdens contactonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
44
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Gebruik van simulatiesoftware tijdens contactonderwijs. Didactische set voorzien van voldoende mogelijkheden om alle toepassingen ook praktisch te kunnen uittesten (Festo-module). 01.02.2012 30.06.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
45
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd
Da4 Projectwerk procesautomatisering Deze eenheid sluit de optie af. Bij de realisatie van hun project krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere eenheden en disciplines wordt toegepast, dient de cursist deze te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere elektromechanische aspecten komen voor in het door de cursist behandelde project. Er wordt naar gestreefd om onderstaande doelstellingen te bereiken. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist kan een onderwerp analyseren en omschrijven; kan doelstellingen formuleren, logisch redeneren en structureren; kan problemen opsporen, analyseren, formuleren en oplossen; kan waarnemen, rapporteren, zelfstandig werken, informatie verzamelen en verwerken, werken in teamverband; is zich bewust van kwaliteit en economische eisen; kan zijn vaktechnische kennis verbreden, verdiepen en toepassen; kan de kennis uit de verschillende vakken toepassen; kan besluiten formuleren en deze motiveren en verdedigen. Het onderwerp van het eindwerk kan sterk variëren. Eén of meerdere aspecten i.v.m. “Procesautomatisering” komen voor in het door de cursist behandelde eindwerk. Omdat elke cursist een verschillend eindwerk moet maken, is het onmogelijk om hiervoor op voorhand een leerinhoud te bepalen.
De cursist kan zelf een voorstel van onderwerp indienen dat slechts aanvaard wordt na goedkeuring. In overleg met de cursist kan door de lector ook een onderwerp aangereikt worden. Hierna begint de cursist zelfstandig aan het samenstellen van zijn/haar eindwerk. Tijdens de eindwerkbegeleiding kan de cursist problemen en vragen i.v.m. het eindwerk voorleggen. De lector stuurt vervolgens de cursist in de juiste richting bij, zodat de cursist het probleem of de vragen zelfstandig kan oplossen. Bovendien wordt er aan de hand van regelmatige tussentijdse verslagen gecontroleerd in welke mate het eindwerk evolueert. Schriftelijke neerslag van het projectwerk op het einde van de module. Mondelinge verdediging van het projectwerk voor een jury op het einde van de module. Er kan gebruik gemaakt worden van cursussen, vaktijdschriften en boeken, internet, bedrijfsdocumentatie, …. 01.09.2011 30.06.2012 Ja CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
46
onderwijs
75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
47
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal
Dd1 PLC Bij hedendaagse machines of industriële installaties zal er steeds een bepaalde vorm van automatisering vereist zijn. De sturing van deze installaties gebeurt in de meeste gevallen met behulp van logisch programmeerbare controles of PLC’s, die binnenkomende signalen afkomstig van diverse types sensoren verwerken en signalen uitsturen naar de installatie om bepaalde acties uit te voeren. Nadat de cursisten de kennis van de werking van een PLC met zijn periferie en de verscheidene programmeermethoden verwerkt hebben, kunnen zij een PLC - sturing in een machine integreren en problemen opsporen, analyseren en oplossen. Bij deze eenheid wordt ernaar gestreefd onderstaande doelstellingen te bereiken. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist kan logisch redeneren en structureren; kan problemen opsporen, analyseren en oplossen; kan het belang inzien van het gebruik van flexibele methoden bij het ontwikkelen van een sturing; kan een PLC systeem omschrijven en de structuur ervan analyseren; kan een PLC sturing ontwerpen; kan een PLC programmering ontleden en uitvoeren; begrijpt de werking van een PLC systeem. Inleiding tot de PLC Voorstellen van data Logische instructies Programmeertechnieken Een programmeeromgeving Symbolische adressering Opdrachten
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen. Cursisten krijgen tijd om zelf ervaring op te doen met de programmeeromgeving Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Teksten door de titularis ter beschikking gesteld. Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens Notities door de cursisten te nemen gedurende de colleges. Didactische panelen, ter beschikking tijdens contactonderwijs. PLC’s ter beschikking tijdens contactonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
48
Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Gebruik van simulatiesoftware tijdens contactonderwijs 01.09.2011 31.01.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
49
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Dd2 Werkplaatstechnieken De cursisten maken kennis met uiteenlopende aspecten van de huidige werkplaatstechnieken nodig om op een gefundeerde manier te kunnen ontwerpen en hoe men met kennis van zaken een machineonderdeel kan “produceren”. De cursisten leren de conventionele bewerkingsmethoden en diverse niet conventionele productieprocessen. Omdat ontwerpen bijna onmogelijk is zonder kennis van CNC technieken, maken de cursisten tevens kennis met uiteenlopende aspecten van CNC. In deze module wordt erna gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen. 80 Dhr. Tony Christiaens De cursist heeft inzicht in de verschillende manieren waarop een machineonderdeel kan vervaardigd worden;
kan bewuste keuzes maken in de te volgen productiemethode; kan logisch en gestructureerd redeneren; ziet het belang in van de juiste afwerkingsmethode en vorm- en plaatstoleranties om een gefundeerde productiemethode te kiezen;
kan zelfstandig werkvoorbereidingen opstellen van draai- en freesstukken;
kan de basisbegrippen van de verspaningstechnologie toepassen; kan een aantal conventionele productieprocessen uitleggen en toelichten;
kan de principiële opbouw en werking van CNC machines verwoorden; Leerinhouden
kan een programma schrijven en verbeteren voor een CNC. Conventionele bewerkingsmethoden Draai- en freesbewerkingen Werkvoorbereiding Machineconfiguratie Numerieke besturing van werktuigmachines De stuureenheid Metingen van verplaatsingen De constructie van de machine Numeriek bestuurde assen Normalisatie Programmering van een CNC Programmering van een DNC Nauwkeurigheid en veiligheid Moderne CNC’s Niet conventionele productieprocessen Plaatbewerking CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
50
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen Permanente evaluatie tijdens de lessen. Examen op het einde van elk semester. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus door de titularis ter beschikking gesteld. 01.09.2011 30.06.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
51
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Dd2 Werkplaatstechnieken De cursisten maken kennis met uiteenlopende aspecten van de huidige werkplaatstechnieken nodig om op een gefundeerde manier te kunnen ontwerpen en hoe men met kennis van zaken een machineonderdeel kan “produceren”. De cursisten leren de conventionele bewerkingsmethoden en diverse niet conventionele productieprocessen. Omdat ontwerpen bijna onmogelijk is zonder kennis van CNC technieken, maken de cursisten tevens kennis met uiteenlopende aspecten van CNC. In deze module wordt erna gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen. 80 Dhr. Tony Christiaens De cursist heeft inzicht in de verschillende manieren waarop een machineonderdeel kan vervaardigd worden;
kan bewuste keuzes maken in de te volgen productiemethode; kan logisch en gestructureerd redeneren; ziet het belang in van de juiste afwerkingsmethode en vorm- en plaatstoleranties om een gefundeerde productiemethode te kiezen;
kan zelfstandig werkvoorbereidingen opstellen van draai- en freesstukken;
kan de basisbegrippen van de verspaningstechnologie toepassen; kan een aantal conventionele productieprocessen uitleggen en toelichten;
kan de principiële opbouw en werking van CNC machines verwoorden; Leerinhouden
kan een programma schrijven en verbeteren voor een CNC. Conventionele bewerkingsmethoden Draai- en freesbewerkingen Werkvoorbereiding Machineconfiguratie Numerieke besturing van werktuigmachines De stuureenheid Metingen van verplaatsingen De constructie van de machine Numeriek bestuurde assen Normalisatie Programmering van een CNC Programmering van een DNC Nauwkeurigheid en veiligheid Moderne CNC’s Niet conventionele productieprocessen Plaatbewerking CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
52
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd onderwijs
Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen Permanente evaluatie tijdens de lessen. Examen op het einde van elk semester. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus door de titularis ter beschikking gesteld. 01.09.2011 30.06.2012 Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
53
Modulefiche Naam module Korte omschrijving
Lestijden Docent(en) Doelstellingen
Leerinhouden
Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen
Evaluatie
Lesmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd
Dd4 Projectwerk productieautomatisering Deze eenheid sluit de optie af. Bij de realisatie van hun project krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere eenheden en disciplines wordt toegepast, dient de cursist deze te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere elektromechanische aspecten komen voor in het door de cursist behandelde project. Er wordt naar gestreefd om onderstaande doelstellingen te bereiken. 80 Mevr. Ann Coenen De cursist kan een onderwerp analyseren en omschrijven; kan doelstellingen formuleren, logisch redeneren en structureren; kan problemen opsporen, analyseren, formuleren en oplossen; kan waarnemen, rapporteren, zelfstandig werken, informatie verzamelen en verwerken, werken in teamverband; is zich bewust van kwaliteit en economische eisen; kan zijn vaktechnische kennis verbreden, verdiepen en toepassen; kan de kennis uit de verschillende vakken toepassen; kan besluiten formuleren en deze motiveren en verdedigen. Het onderwerp van het eindwerk kan sterk variëren. Eén of meerdere aspecten i.v.m. “Productieautomatisering” komen voor in het door de cursist behandelde eindwerk. Omdat elke cursist een verschillend eindwerk moet maken, is het onmogelijk om hiervoor op voorhand een leerinhoud te bepalen.
De cursist kan zelf een voorstel van onderwerp indienen dat slechts aanvaard wordt na goedkeuring. In overleg met de cursist kan door de lector ook een onderwerp aangereikt worden. Hierna begint de cursist zelfstandig aan het samenstellen van zijn/haar eindwerk. Tijdens de eindwerkbegeleiding kan de cursist problemen en vragen i.v.m. het eindwerk voorleggen. De lector stuurt vervolgens de cursist in de juiste richting bij, zodat de cursist het probleem of de vragen zelfstandig kan oplossen. Bovendien wordt er aan de hand van regelmatige tussentijdse verslagen gecontroleerd in welke mate het eindwerk evolueert. Schriftelijke neerslag van het projectwerk op het einde van de module. Mondelinge verdediging van het projectwerk voor een jury op het einde van de module. Er kan gebruik gemaakt worden van cursussen, vaktijdschriften en boeken, internet, bedrijfsdocumentatie, …. 01.09.2011 30.06.2012 Ja CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
54
onderwijs
75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs
CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica |
55