Overijssel heeft Nieuwe Energie Een overzicht van de ambities van de provincie Overijssel op het gebied van nieuwe energie, met inspirerende voorbeelden van energiepioniers
Onze ambitie
Nieuwe Energie wordt in Overijssel opgewekt uit zon, wind, biomassa en bodem. In 2023 wil de provincie 20% Nieuwe Energie beschikbaar hebben voor gebruik thuis en in bedrijven. Het opwekken, transporteren, besparen en slim gebruiken van groengas, biogas, duurzame elektra en warmte staan centraal in het programma Nieuwe Energie Overijssel (NEO).
Wat willen we voor 2023 bereiken? Het totale energiegebruik in Overijssel is ruim 100 PetaJoule per jaar. Doel besparing voor 2023 3,8 PJ energiebesparing in woningen 1,3 PJ energiebesparing in bedrijven Doel opwekking nieuwe energie voor 2023 9,3 PJ bio-energie 1,1 PJ windenergie 0,8 PJ zonne-energie 1,0 PJ bodemenergie
PJ = Petajoule
Hoe gaan we dit doen? • Energiepioniers een podium bieden • Lokale energie-initiatieven van inwoners stimuleren • Energiemaatregelen bij ondernemingen aanjagen • Kennisverspreiding tussen branches, industrie en kennisinstellingen bevorderen • Energieneutraal Renoveren bevorderen • Stimuleren van proeftuinen voor energieopslag, slimme netten en zonnevelden • Verduurzaming en uitbreiding van warmtenetten en aardwarmteprojecten • Ontwikkeling en toepassing van innovatieve technieken stimuleren
Meer informatie? Op het NEO-platform www.overijsselheeftnieuweenergie.nl vindt u inspirerende verhalen van energiepioniers, nieuws en achtergronden over Nieuwe Energie in Overijssel.
2
Slim Energie Thuis
Het platform Slim Energie Thuis is onderdeel van de Overijsselse aanpak 2.1 om slim energiegebruik in de gebouwde omgeving te stimuleren. Om steeds meer particuliere huizen energiezuinig te maken werken alle 25 Overijsselse gemeenten, het Ministerie van Binnenlandse Zaken, de brancheorganisaties Bouwend Nederland en Uneto-VNI en hun leden, de provincie Overijssel en de Kamer van Koophandel nauw samen. Dit vanuit een totaalpakket aan slimme energiemaatregelen, aangeboden door samenwerkende lokale bouw- en installatiebedrijven. Waargemaakt in 2014: -10.000 woningen zijn energiezuiniger -1.000 bedrijfspanden zijn energiezuiniger -25 gemeenten hebben een energiezuinige gerenoveerde voorbeeldwoning -20 sportverenigingen zijn duurzaam Nieuwe ambitie: Ondernemers, branches en andere partners van de Overijsselse Aanpak hebben de gezamenlijke ambitie uitgesproken om tot 2020 nog bijna 50.000 woningen te verduurzamen.
3
Slim energiegebruik thuis
Jan Pieter van Dalen is deelnemer in de provinciale Proeftuin Energieneutraal Renoveren en combineert energiebewustzijn met luxe en comfortabel wonen.
Elke gemeente in Overijssel heeft een energieloket. Hier krijgen inwoners advies over de aanpassingen die zij thuis kunnen doen om een lagere energierekening te krijgen. De provincie Overijssel heeft ook een convenant gesloten met 25 woningcorporaties om bestaande huurwoningen 25% energiezuiniger te maken.
Jan Pieter van Dalen Proeftuin Energieneutraal Renoveren Jan Pieter van Dalen, zijn vrouw Cora en hun vier kinderen wonen in één van de opvallendste huizen in deze straat in Zwolle. Jan Pieter leeft hier namelijk zijn hobby uit: energieneutraal wonen. Dus zien we heat pipes en zonnepanelen op het dak, driebladig glas en buffervaten met warm water. Het huis is volgens de ‘trias energetica’ gerenoveerd. “Je pakt eerst de schil van het huis aan zodat er geen energielekken meer zijn, vervolgens ga je nadenken over hoe je zelf energie kunt opwekken en tot slot kijk je naar de manier waarop je zo efficiënt mogelijk met die energie omgaat.”
4
Energiebewuste ondernemers Opwekken
Door aardwarmte te gebruiken besparen deze tuinbouwers uit de Koekoekspolder al snel 70 tot 80% op hun aardgasgebruik.
In Nederland zijn vrijwel alle bedrijven verplicht bewust om te gaan met energie. De provincie Overijssel ondersteunt onder meer MKB bedrijven, sportverenigingen en agrariërs met inzicht (energiescan) en financiële middelen (subsidies en leningen) om aan de slag te gaan met energie besparen en/of duurzaam opwekken.
Koekoekspolder Duurzame stabiele energiebron: aardwarmte Vijf tuinbouwbedrijven in de Koekoekspolder (IJsselmuiden) verwarmen met aardwarmte 17 hectare aan tuinbouwkassen. Hiermee besparen ze 4,5 miljoen m3 aardgas per jaar. Ook realiseren de tuinders hiermee een forse CO2-reductie. In dit innovatieve en complexe project werken de tuinders samen met gemeente Kampen, provincie Overijssel en Land- en Tuinbouw Organisatie LTO Noord. In dit project is op ongeveer 2 kilometer diepte naar aardwarmte geboord. Op deze diepte zit warm water van ruim 70 graden Celsius. Dit warme water wordt opgepompt en verwarmt de tuinbouwbedrijven.
Gemeenten en provincie werken samen in de ontwikkeling van warmtenetten op basis van bio-energie, aardwarmte of industriële warmte.
5
Energiebewuste ondernemers Financiering
René Venendaal, CEO van BTG, legt met zijn bedrijf de kiem voor innovatieve energietoepassingen die in de toekomst gemeengoed zullen worden. Bedrijven kunnen via de Geld-terug-actie van de provincie Overijssel tot 25% terug krijgen op hun investering en 50% op hun energieonderzoek. Ook kunnen ondernemers een lening met lage rente afsluiten. Dit geldt voor investeringen in energiebesparende maatregelen van € 10.000 tot € 100.000. Via het Energiefonds Overijssel kunnen financiële bijdragen in de vorm van participaties en/of leningen worden afgesloten. Dit geldt voor participaties vanaf € 100.000. Tot slot komt de provincie Overijssel bedrijven financieel tegemoet bij de verwijdering van asbestdaken, gecombineerd met het aanleggen van zonnepanelen.
BTG Energie opwekken uit biomassa Biomass Technology Group (BTG) houdt zich bezig met de ‘pyrolyse’-technologie. Het bedrijf is in staat om meer dan 50 soorten biomassa, waarbij hout een prominente plek inneemt, om te zetten naar een soort stookolie. Deze pyrolyse-olie heeft ongekende toepassingsmogelijkheden. Denk aan stadsverwarming en het opwekken van groene stroom en warmte voor industriële doeleinden. Het kan het gebruik van aardgas volledig vervangen. In Hengelo heeft BTG met een consortium van acht partners Empyro gebouwd. Deze fabriek produceert op grote schaal pyrolyse-olie en heeft de potentie om een wereldwijde uitrol te krijgen. Biomassa is in de toekomst de grootste leverancier van Nieuwe Energie. De provinciale doelstelling van 20% Nieuwe Energie wordt voor 80% gerealiseerd door biomassa. In 2023 moet deze energiebron 9,3 PetaJoule opleveren (het energieverbruik van ongeveer 135.000 huishoudens). Dit kan bereikt worden door 50 tot 100 bio-energie-installaties.
6
Energiebewuste ondernemers Besparen
Ondernemer Jeroen Doorgeest ontwikkelde een slim meetkastje waarmee hij het effect van Nieuwe Energie kan vatten in ‘big data’. Ook in het zwembad in Raalte wordt precies bijgehouden hoe de energieopwekking en het gebruik verloopt.
Zwembad Raalte Energie uit rioolwater Het zwembad in Raalte wordt verwarmd met energie afkomstig uit afvalwater van de RNZI in Raalte; een idee van het bedrijf Doorgeest Koeltechniek. Om de warmte uit het rioolwater te halen, wordt 40.000 liter water per uur door een 600 meter lange buis gepompt. Naast het zwembad staan de energie-installaties in ondergrondse kelders. Naar verwachting wordt met dit zwembadproject 150.000 kuub gas per jaar bespaard. Het levert daarnaast 137.000 kilo minder CO2-uitstoot op. Dit scheelt het zwembad ca. € 25.000,- per jaar aan stookkosten.
7
Brancheaanpak Ondernemingen
Andre van der Loo, directeur Dumocom, is ervan overtuigd dat in de kunststofbranche veel energiewinst valt te halen. “We zitten in een centenhandel, dus elke euro die we laten liggen in de fabriek is funest!”
Brancheaanpak Ondernemingen Energie Koplopers Overijssel Grootgebruikers van energie hebben eigen doelstellingen van 2% tot wel 5% verbetering van energie efficiëntie per jaar. De provincie Overijssel ondersteunt een aantal van deze bedrijven in de vorm van het project Energie Koplopers Overijssel (EKO). Tijdens werkbijeenkomsten met Energiemanagement (ISO50.001) als leidraad, krijgen de bedrijven de gelegenheid om van elkaar te leren, bij elkaar te kijken, en met elkaar de energie efficiëntie te borgen in de organisatie.
8
Energiebewuste ondernemers Besparen
Roel van het Oever (VV Berkum) en Jan Bosch (VV Den Ham) vinden sport en duurzaamheid een goede combinatie: “Je bent buiten en met gezondheid en nieuwe generaties jongeren bezig!”
Een lagere energierekening houdt de clubkas in een gezonde conditie. Met het project Groene Euro’s Scoren ondersteunt de provincie Overijssel sportverenigingen bij het verduurzamen van hun accommodatie. Met de speciale energiescan voor sportverenigingen krijgen clubs concrete besparingsadviezen met een terugverdientijd korter dan 5 jaar. Verenigingen kunnen gebruik maken van de financiële regelingen: Geld-terug-actie en duurzaamheidleningen.
VV Berkum, VV Den Ham en De Scheg - Groene Euro’s Scoren Bij de VV Berkum zijn 158 zonnepanelen geplaatst en twee zonneboilersystemen. Zonneenergie dekt hier nu ruim 50% van het totale energiegebruik. Bij de sportclub in Den Ham is een houtgestookte kachel geplaatst. Hiermee bespaart de club 23.000 kuub gas per jaar. Ook de isolerende maatregelen, zoals dubbel glas, hebben de energienota naar beneden gebracht. Sportbedrijf Deventer heeft op basis van energiescans een omvangrijk pakket maatregelen opgesteld. Hiermee zal het gasgebruik met 80% afnemen. Dat staat gelijk aan het gasgebruik van zo’n 500 huishoudens. Zonnepark De Scheg is onderdeel van het energieplan van Sportbedrijf Deventer. Andere maatregelen zijn isolatievoorzieningen en installatietechnische aanpassingen die vooral te maken hebben met warmteterugwinning. Als het totale plan is gerealiseerd bespaart Sportbedrijf Deventer ruim € 200.000 per jaar op de inkoop van energie. Het plan wordt financieel mede mogelijk gemaakt door financiering vanuit het Energiefonds Overijssel.
9
Lokale energie-initiatieven
Timo Veen uit het Duurzame Dorp Hoonhorst wil graag bouwen aan een duurzame wereld dichtbij huis
Duurzaam Dorp Groen, Gezond, Gemeenschappelijk en Gezellig Hoonhorst In Hoonhorst hebben inwoners het heft in eigen hand genomen als het gaat om energie opwekken en besparen. Ze dienden 17 duurzame projecten in en kregen daarvoor steun van de provincie. Alle projecten zijn gekoppeld aan de 4 G’s: groen, gezond, gemeenschappelijk en gezellig. Inmiddels liggen er zo’n 1.500 zonnepanelen in het dorp. De school heeft een warmteterugwinsysteem en solar tubes en alle mogelijke isolatiemogelijkheden zijn doorgevoerd. Bij de sportaccommodatie is de dorpskachel geplaatst. Het hout voor de kachel komt uit de tuinen van de inwoners en de landgoederen rondom Hoonhorst. Alle maatschappelijke gebouwen zijn aangesloten op de dorpskachel.
10
Lokale energie-initiatieven
Molen De Hoop in Hellendoorn maalt niet alleen graan, maar wekt met windkracht ook groene stroom op.
Reggestroom / stroom van de molen ReggeStroom is een lokale energiecoöperatie in de gemeente Hellendoorn. ReggeStroom levert duurzame energie en produceert ook duurzame energie. In molen De Hoop in Hellendoorn zit een innovatief systeem om met de kracht van de molenwieken en het draaiende spoorwiel groene stroom te maken. Naar schatting levert de molen 40.000 tot 60.000 kWh per jaar op. Met ZonneStroom kunnen inwoners participeren in de collectieve inkoop van zonnepanelen. Er liggen al ruim 4.000 panelen bij lokale inwoners en bedrijven.
Windenergie in Deventer De lokale Deventer Energie Coöperatie is samen met hoofdexploitant Raedthuys Pure Energie eigenaar van het windpark Kloosterlanden. De twee windturbines gaan jaarlijks 9,4 miljoen kWh produceren. Ruim 90 inwoners en ondernemers hebben een aandeel genomen in de investering voor dit windpark. Veel meer inwoners en bedrijven, en ook het nabij gelegen duurzame bedrijventerrein A1, kunnen gebruik maken van de opbrengst ervan: lokaal opgewekte ‘Deventer windstroom’.
11
Meer weten over slim omgaan met energie? Kijk op: www.overijsselheeftnieuweenergie.nl www.overijssel.nl/nieuweenergie www.slimenergiethuis.nl www.energiefondsoverijssel.nl www.overijsselduurzaam.nl 2015-111
@NEOverijssel
