OVERDRAAGBARE VAARDIGHEDEN IN DE CREATIEVE & CULTURELE SECTOR

OVERDRAAGBARE VAARDIGHEDEN IN DE

CREATIEVE & CULTURELE SECTOR

INHOUD 1 Introductie 3 2 Voorwoord 4 3 Wat bevat de toolkit? 5 4

Het doel en de voordelen van de toolkit

6

5

Hoe de toolkit te gebruiken

8

6

10 vragen voor trainers/begeleiders

9

7

Het definiëren van Overdraagbare Vaardigheden

10

8 De 10 vaardighedenthema’s 12 9

Hoe Overdraagbare Vaardigheden 20

in niet-formeel leren in te bedden

10

Vijf gebieden binnen de creatieve praktijk

22

11 Voortgang meten 38 12 Tips voor toepassing 43

“Het pakket biedt een eenvoudig overzicht en een methode die ervoor zorgt dat de voortgang van een leerling duidelijk wordt onderbouwd met bewijsmateriaal. Het pakket zal zeker nuttig zijn voor trainers als ondersteuning bij het opstellen van hun leerplannen en werkschema’s, vooral bij cursussen waar het belangrijk is de groei in Overdraagbare Vaardigheden van de leerling aan te tonen.” begeleider

Toolkit Overdraagbare Vaardigheden

2

Introductie De toolkit De Toolkit Overdraagbare Vaardigheden is gefinancierd door het Britse LSIS Flexibiliteits- en Innovatiefonds learning & skills inprovement service, dat zich ervoor inzet om innovatieve projecten te promoten en ondersteunen die de potentie hebben om significante verbeteringen in de praktijk of uitvoering binnen de sector op te leveren. De toolkit is ontwikkeld en uitgewerkt door Rinova Ltd en ontworpen en gepubliceerd door WAC Performing Arts and Media. WAC zet zich in om professionele onderwijsstandaarden en doorlopende professionele ontwikkeling te bieden aan jongeren die een carrière willen opbouwen als praktijkbeoefenaars, maar ook als begeleiders binnen de artistieke sector.

Contactgegevens voor meer informatie Maribel Coco Pérez projectleider Euro - Arco Nederland 0657996676 Kazerneplein 6-1 6822 ET, Arnhem [email protected] www.newartsarnhem.nl

2 Voorwoord Al bijna 40 jaar erkent men binnen de gebieden van gemeenschapskunst, onderwijs en jeugdwerk de voordelen als jongeren betrokken raken bij creatieve bezigheden. Deze activiteiten zijn vaak als een doel op zich beschouwd, een kans voor jongeren om bij een positieve activiteit betrokken te raken, wat hen mogelijk wegleidt van negatievere vormen van tijdverdrijf en helpt de aandacht te verleggen. Betrokkenheid bij creatieve of artistieke activiteiten kan ertoe bijdragen een positievere kijk te ontwikkelen en vertrouwen op te bouwen en is in verband gebracht met een verbetering in gezondheid en een afname in misdaad en uitsluiting.

wat betreft het ontwikkelen van sleutelvaardigheden en basisvaardigheden voor succes op de arbeidsmarkt, die voortvloeien uit deelname aan creatieve bezigheden. Deze eenvoudige toolkit is slechts een eerste stap in het langetermijnproces om bredere bekendheid te geven aan Overdraagbare Vaardigheden in de culturele praktijk. En het is zeker onze bedoeling om hem te verbeteren en erop verder te bouwen als we een idee krijgen van wat er werkt en wat niet. Ik heb er het volste vertrouwen in dat iedereen, ongeacht zijn of haar vakgebied of creatieve praktijk, iets nuttigs en productiefs in deze toolkit zal vinden. Celia Greenwood Directeur WAC Performing Arts

Echter, door creatieve bezigheden puur als een doel op zich te beschouwen ziet men over het hoofd dat er praktische en tastbare voortgang geboekt kan worden


4

3 Wat bevat de toolkit? Begeleider zelfchecklist

• Snelle zelfbeoordelingschecklist voor begeleiders om hun eigen Overdraagbare Vaardigheden in te schatten • Hoe heb je ze verworven? • Kun je ze indien gewenst door beoogde werkgevers en klanten met bewijsmateriaal onderbouwen?

Het definiëren van Overdraagbare Vaardigheden

• Wat zijn overdraagbare vaardigheden, welke gebruiken we, en waarom zijn ze belangrijk? • Hoe kunnen we ze in niet-formeel leren inbedden? • Hoe kunnen leerlingen ze met bewijsmateriaal onderbouwen?

10 Vaardigheidschema’s

• We hebben de Overdraagbare Vaardigheden gegroepeerd in 10 hoofdthema’s • Communicatie, Rekenvaardigheid, Technologie, Interpersoonlijk, Persoonlijk, Informatie, Creatief Denken, Organisatorisch, Zakelijk, Leren & Oefenen

Voortgang meten

• Voortgang van leerlingen meten en onderbouwen • 4 manieren om te meten en voorbeelden hoe dat te doen

Hoe vaardigheden in het leren in te bedden

• Vaardigheden selecteren om je op te richten • De voor bepaalde groepen meest geschikte er uitpikken • Je sessies en cursussen zo plannen dat je overdraagbare vaardigheden meeneemt

5 Geabieden binnen de creatieve praktijk

• Voor deze toolkit en dit programma richten we ons op 5 gebieden binnen de creatieve praktijk • Muziekuitvoering/Muziekindustrie, Muziektechnologie/ Geluidstechniek, Video & Digitaal Ontwerp, Drama, Dans

Tips voor toepassing


•Enkele tips en dingen om op te letten als je werkt met overdraagbare vaardigheden — bijv. naar wat voor soort informatie over de voortgang jouw organisatie op zoek is

5

4 Het doel en de voordelen van de toolkit In 2010 heeft WAC Performing Arts and Media College met succes een aanvraag ingediend bij LSIS: de Leer- en Vaardigheidsbevorderingsdienst om een tweejarig project uit te voeren, getiteld: Overdraagbaarheid en vooruitgang door onderwijs in de creatieve en culturele bedrijfssector. Dit project had onder meer als doelstelling een trainingstoolkit voor trainers te ontwerpen om hen in staat te stellen sleutel- en overdraagbare vaardigheden middels de creatieve praktijk over te brengen. De toolkit is derhalve gebaseerd op de erkenning van het feit dat kunst- en cultuureducatie een effectief middel kan zijn voor de ontwikkeling van sleutel- en overdraagbare vaardigheden. Hij is gericht op trainers en leraren in niet-formele leeromgevingen binnen de creatieve en culturele sectoren. Dit zouden bijvoorbeeld muziektechnologiesessies, cursussen voor volwassenen, leeren participatiecursussen op culturele locaties, danssessies in jeugdclubs, dramaclubs, etc. kunnen zijn. “De toolkit is een goede basis voor het formaliseren van de processen. Het gaat erom het onderwijzen expliciet en bewust te maken.” - begeleider


Hij is ontworpen voor trainers van alle niveaus - zowel ervaren trainers als degenen voor wie niet-formele leeromgevingen nieuw zijn. Hij houdt rekening met de verschillende beginsituaties en de behoeftes van degenen voor wie het trainen nieuw is en degenen met een lange staat van dienst in de gevestigde praktijk. Hij helpt trainers om: • over hun eigen verwerving en gebruik van Overdraagbare Vaardigheden na te denken en deze te evalueren. En; • na te denken over en experimenteren met manieren waarop ze de Overdraagbare Sleutelvaardigheden kunnen inbedden, vastleggen en beoordelen. Deze toolkit is gebaseerd op een scala aan breed erkende Overdraagbare Vaardigheden, gegroepeerd in 10 algemene themagebieden. 1. Communicatie 2. Rekenvaardigheid 3. Technologie 4. Interpersoonlijk 5. Persoonlijk 6. Informatie 7. Creatief Denken 8. Organisatorisch 9. Zakelijk 10. Leren en Ontwikkelen

6

Voor leerlingen Jongeren die creatieve en culturele activiteiten ondernemen en steun krijgen bij het ontwikkelen van Overdraagbare Vaardigheden vergroten daarmee hun kansen op de arbeidsmarkt en hebben werkgevers een beter pakket aan vaardigheden te bieden. Ze kunnen ook hun voordeel doen met een toegenomen gevoel van zelfvertrouwen en eigenwaarde, verbeterde communicatieve vaardigheden en het vermogen om effectief in een team te werken. Bovendien zal de ervaring van hun trainers hun positieve ambities voor de toekomst verschaffen.

Voor trainers Trainers/Leraren zullen beter uitgerust zijn om nieuwe potentiële trainers te inspireren en trainen en effectiever zijn in hun vermogen om Overdraagbare vaardigheden te verwerken in hun niet-formele onderwijs en cursussen met veel verschillende jongeren.

De voordelen van overdraagbare vaardigheden Vo o r

Voor werkgevers Werkgevers van jongeren hebben er baat bij als de jongeren zich meer bewust zijn van hun Overdraagbare Vaardigheden (verworven middels creatieve praktijk) en in staat zijn deze in sollicitatiebrieven en -gesprekken te onderbouwen.


bevolkingsgroepen De niet-formele onderwijssector binnen de creatieve en culturele bedrijfstak werkt vaak met groepen zoals: etnische minderheden en migrantengemeenschappen, werkloze jongeren, ex-criminelen, daklozen, jongeren met leerproblemen en in het bijzonder onderwijs en jongeren die het gevaar lopen in de criminaliteit te geraken. Al deze groepen hebben al een grote achterstand wat betreft hun toegang tot de arbeidsmarkt. Creatieve projecten bieden jongeren uit deze groepen de gelegenheid tot creatief bezig zijn en tegelijkertijd verbeteren ze hun essentiële vaardigheden in een omgeving die bevorderlijk en uitnodigend is voor wie die zich niet thuis voelt in formeel onderwijs.

7

5 Hoe de toolkit te gebruiken Hoewel de toolkit is opgezet volgens een logische volgorde die vloeiend van het ene onderdeel naar het andere loopt, is het mogelijk tussen verschillende onderdelen waarin je geïnteresseerd bent heen en weer te gaan. Waarschijnlijk werkt het echter beter om je aan de hoofdvolgorde te houden, namelijk:

Volg de zelfevaluatiechecklist voor trainers

Bekijk de definitie van overdraagbare vaardigheden goed

Bekijk de 10 vaardighedenthema’s en neem ze goed in je op

Bedenk welke vaardigheden het beste passen bij je leerlingen en je creatieve praktijk

Maak een plan hoe je de overdraagbare vaardigheden in je sessies denkt te verweven - kies maximaal 3 vaardigheden

Vraag leerlingen om een korte vragenlijst over die drie vaardigheden in te vullen aan het begin en het eind van de sessies of cursus

Bekijk wat voor bewijsmateriaal je kunt verzamelen om te laten zien dat ze vooruitgang geboekt hebben


8

6 10 vragen voor trainers/begeleiders Voordat we in detail op de toolkit ingaan, stellen we voor dat begeleiders allereerst een paar korte vragen beantwoorden over hun eigen ervaringen met Overdraagbare Vaardigheden. Hieronder staat een lijst met vragen over welke Overdraagbare Vaardigheden je denkt dat je door middel van je eigen creatieve praktijk hebt verworven, hoe en waar je ze hebt verworven en hoe je ze zou kunnen onderbouwen als je daarnaar gevraagd zou worden.

Deze toolkit is ontworpen voor zowel ervaren/ gevestigde trainers en degenen voor wie lesgeven in niet-formele situaties nieuw is. Het invullen van deze checklist en het werken met de toolkit zal een waardevolle bijdrage zijn aan je Voortgezette Professionele Ontwikkeling, ongeacht je ervaringsniveau.

Checklistvragen

Ja

Nee

Overdraagbare Sleutelvaardigheden Begrijp je goed wat er bedoeld wordt met Overdraagbare Vaardigheden in de context van deze toolkit? Ben je op de hoogte van de Overdraagbare Sleutelvaardigheden waar werkgevers naar op zoek zijn? Kun je ten minste drie Overdraagbare Vaardigheden aanwijzen die je hebt verworven door onderwijs op het culturele vlak? Sleutelvaardigheden opnemen in je onderwijs en training Heb je ooit sleutel Overdraagbare Vaardigheden in een van je cursussen of onderwijssessies opgenomen? Heb je een idee hoe je zou kunnen beginnen met het inbedden van Overdraagbare Vaardigheden in je onderwijs? Heb je ooit een cursusplan of lesplan gemaakt voor het onderwijs dat je geeft? Bewijsstukken leveren Ben je op de hoogte van de soorten bewijsstukken die leerlingen kunnen overleggen om aan te tonen dat ze hun Overdraagbare Vaardigheden hebben ontwikkeld? Heb je ooit een portfolio met bewijsstukken moeten overleggen van jezelf of je leerlingen? Voortgang meten Weet je wat voor methodes jij en je leerlingen zouden kunnen gebruiken om hun voortgang te volgen bij het verwerven van Overdraagbare Vaardigheden? Je creatieve praktijk Kun je 5 Overdraagbare Vaardigheden opsommen die kunnen voortvloeien uit het onderwijs dat je geeft in jouw vakgebied?

Een vinkje in het Nee-hokje betekent dat er iets in de toolkit zou moeten staan waar je naar kunt kijken en waar je mee aan de slag kunt. Toolkit Overdraagbare Vaardigheden

9

7 Het definiëren van Overdraagbare Vaardigheden Woordenlijst Sommige algemene termen rondom Overdraagbare Vaardigheden kunnen moeilijk precies te definiëren zijn. Daarom volgt hier ten behoeve van deze toolkit een korte woordenlijst met wat we met welke term bedoelen. Sleutelvaardigheden: sleutelvaardigheden zijn de algemene vaardigheden die we als individu nodig hebben, zowel op het werk als in ons privéleven. Het zijn Overdraagbare Vaardigheden: als je ze eenmaal hebt, kun je ze in andere situaties toepassen. Kernvaardigheden: hetzelfde als sleutelvaardigheden, maar deze term wordt vooral in Schotland gebruikt. Functionele vaardigheden: functionele vaardigheden hebben een engere definitie. Het zijn praktische vaardigheden in taal, wiskunde en ICT die leerlingen in staat stellen het meeste uit hun werk, onderwijs en dagelijks leven te halen.


7.1 Wat zijn overdraagbare vaardigheden? Voor deze toolkit definiëren we overdraagbare vaardigheden als volgt: • “vaardigheden ontwikkeld in de ene situatie die kunnen worden toegepast in een andere situatie” of • “vaardigheden ontwikkeld door ervaring die gebruikt kunnen worden op het werk”. Binnen een niet-formele onderwijsomgeving zijn jongeren zich er vaak niet van bewust dat ze wel degelijk Overdraagbare Vaardigheden leren die hun later in hun leven van pas zullen komen. Zoals reeds gezegd richten Overdraagbare Vaardigheden zich in het algemeen op een aantal gemeenschappelijke gebieden, zoals: communicatieve vaardigheden; rekenvaardigheid; het gebruikmaken van informatietechnologie; leren hoe te leren, teamwork; leiderschap, problemen oplossen; interpersoonlijke vaardigheden, etc.

10

7.2 Op welke sleutelvaardigheden richt deze toolkit zich? We hebben een heel scala aan Overdraagbare Vaardigheden de revue laten passeren en ten behoeve van deze toolkit de volgende geselecteerd: • Degene waarvan werkgevers zeggen dat ze ze willen • Degene waarvan begeleiders ons verteld hebben dat ze bij veel van hun leerlingen ont breken • Degene waarvan wij denken dat ze door middel van creatieve sessies behaald kunnen worden In hoofdstuk 8 hebben we ze gegroepeerd in 10 themagebieden. 7.3 Waarom zijn deze vaardigheden van belang? Werkgevers en personeelswervers vragen vaak om deze vaardigheden te onderbouwen en zoeken in sollicitaties naar bewijs dat laat zien dat de kandidaat ze heeft ontwikkeld. Als de leerling in staat is om aan te geven wanneer, waar, wat en hoe hij of zij bepaalde Overdraagbare Vaardigheden en competenties heeft ontwikkeld, levert dat een voorsprong op als het erom gaat een effectieve sollicitatie te doen en goed te presteren in een sollicitatiegesprek, een auditie, of tijdens acquisitie.

Als jongeren de kans krijgen om op een hoger verantwoordelijkheidsniveau te opereren, kan het helpen aan werkgerelateerde vaardigheden te bezitten, zoals teamwerk, beslissingen nemen, planning en projectmanagement; het is een pluspunt bij sollicitaties en het vergroot de kansen op vooruitgang in een gekozen werkveld. 7.4 Hoe passen deze vaardigheden bij specifieke kwalificaties? Voor sommige organisaties zal het ook belangrijk zijn dat de Overdraagbare Vaardigheden goed in overeenstemming te brengen zijn met de kwalificaties die trainers bieden en waar leerlingen naartoe werken. Hoofdstuk 12 biedt enkele tips voor wat dat zou kunnen betekenen.

“Ik denk dat het belangrijk is om deze overdraagbare vaardigheden in te bedden in het werk dat we doen met jongeren. Ik denk dat een hoop sleutelvaardigheden geleerd worden door middel van culturele werkzaamheden; bij het werken met jongeren die in een moeilijke situatie zitten is cultuur zelfs een prachtige manier om deze sleutelvaardigheden te stimuleren, want ze zijn over het algemeen werkzaam en creatief in een werkveld dat ze leuk vinden en wat ze willen doen.” - begeleider


11

8 De 10 vaardighedenthema’s 1 Communicatie

10 Leren en Oefenen

2 Rekenvaardigheid

9 Zakelijk

3 Technologie

8 Organisatorisch

4 Inter-persoonlijk

7 Creatief Denken

5 Persoonlijk

6 Informatie

Deze toolkit richt zich op 10 themagebieden van Overdraagbare Vaardigheden die men met recht kan omschrijven als vaardigheden voor het leven.

stellen om effectiever te worden in zijn of haar dagelijkse rol op het werk - bijv. bij het uitwerken van projecten.

We hebben besloten een aantal vaardigheden op te nemen die ook het vaakst gevraagd worden door werkgevers die op zoek zijn naar nieuw personeel en waarvan wij denken dat ze behaald kunnen worden door middel van cursussen in de creatieve sector en de praktijk van niet-formele leersituaties.

Naar men zegt raken technische vaardigheden snel achterhaald bij de voortschrijdende ontwikkeling van de techniek (bijv. de muziektechnologische software van tegenwoordig is een enorme stap voorwaarts ten opzichte van 10 jaar geleden), terwijl een leerling de Overdraagbare Vaardigheden die hij of zij ontwikkelt daarentegen zal behouden en verder uitbreiden.

Waar sommige vaardigheden heel specifiek van aard en voor een heel bepaald beroep van nut zijn (bijv. noten kunnen lezen als je klassiek musicus wilt worden), zijn Overdraagbare Vaardigheden juist meer ‘softe’ vaardigheden die iemand in staat


12

THEMA 1: Communicatieve vaardigheden

Mondelinge communicatie

Spraak gebruiken om effectief ideeën te uiten en informatie of uitleg te geven. Bijvoorbeeld: optreden en entertainen, spreken in het openbaar, ideeën goed naar voren en aan de man brengen, meningen en gevoelens uiten, mensen interviewen, goede telefoonmanieren en deelnemen in groepsdiscussies.

Schriftelijke communicatie

Eenvoudige, goed onder woorden gebrachte, makkelijk te begrijpen en interessante tekst in een passende vorm produceren: e-mails, verslagen, zakelijke en financieringsvoorstellen, liedteksten, poëzie, persberichten, artikelen, reclamemateriaal, websites, sociale media, etc.

Non-verbale communicatie

In staat zijn op een positieve en constructieve manier te handelen, reageren en luisteren: Aandachtig luisteren, een positief en zelfverzekerd zelfbeeld overbrengen, goede lichaamstaal ontwikkelen, een goede verstandhouding met heel verschillende mensen opbouwen, op non-verbale signalen reageren, etc.

THEMA 2: Rekenvaardigheden

Rekenvaardigheid

In staat zijn met getallen om te gaan: eenvoudige berekeningen, percentages, rekenmachines gebruiken, etc

Financiën beheren

Budgetteren, de financiële boekhouding nauwgezet bijhouden, computersoftware zoals Excel gebruiken om de financiën bij te houden en beheren, kosten inschatten en analyseren.

Numerieke gegevens analyseren


Bijvoorbeeld inkomsten uit bezoekersaantallen bekijken, etc.

verkoop,

marktonderzoek,

13

THEMA 3: Technologische vaardigheden

IT-vaardigheden

Diverse soorten software begrijpen en kunnen gebruiken, zoals tekstverwerking, spreadsheets en databases. Tevens kunnen omgaan met vakspecifieke software, zoals muziektechnologie, videobewerking en website software.

IT-hardware

Vertrouwd zijn met het gebruik van smartphones, laptops, Ipads, etc.

Sociale media

Apparatuur beheren


Inzicht hebben in de toepasbaarheid van sociale media zoals Facebook, Twitter, Myspace, etc.

Apparatuur in elkaar zetten, installeren en repareren.

14

THEMA 4: Interpersoonlijke vaardigheden (met andere mensen samenwerken)

Teamwerk

In staat zijn effectief met andere mensen samen te werken om doelstellingen te halen.

Training, onderwijs, begeleiding en coaching

In staat zijn kennis en vaardigheden met anderen te delen en ze te helpen om in zowel formele als niet-formele situaties te leren.

Effectieve relaties opbouwen en onderhouden

Openstaan voor de meningen en belangen van anderen, gepaste steun verlenen, een gevoel van humor overbrengen, gevoelens op een juiste manier uiten, een positieve en uitnodigende omgeving scheppen.

Onderhandelen

Aanpassen

Met klachten en feedback omgaan


Discussies voeren met mensen om een punt van onderlinge tevredenheid en overeenstemming te bereiken.

Je gedrag veranderen of aanpassen naar gelang de behoeftes, en de wensen of eisen van anderen.

In staat zijn adequaat om te gaan met verschillende soorten feedback en kritiek.

15

THEMA 5: Persoonlijke vaardigheden

Timemanagement

Imago

Op tijd komen voor sollicitatiegesprekken, vergaderingen, de werkdag, repetities, evenementen, etc. Eveneens in staat zijn de juiste hoeveelheid tijd voor verschillende taken uit te trekken.

Je bewust zijn van de invloed van je eigen stijl, geschikte kleding voor verschillende situaties, hygiëne, lichamelijke gezondheid, etc.

Leiderschap

In staat zijn te leiden en motiveren, de richting te bepalen, verantwoordelijkheid te delegeren en de toewijding van anderen te verzekeren.

Flexibiliteit

In staat zijn plannen te aan te passen en te reageren op nieuwe informatie en/of situaties. Aanpassen aan nieuwe omgevingen.

Omgaan met obstakels en crisissen

Doelen stellen


In staat zijn de situatie te analyseren en te reageren als het niet volgens plan gaat.

In staat zijn voor jezelf SMART (Specifiek, Meetbaar,Aanvaardbaar, Realistisch, Tijdgebonden) doelen te formuleren en stellen.

16

THEMA 6: Informatievaardigheden

Informatie zoeken

Informatie beheren en analyseren

Relevante informatie vinden over een onderwerp in verschillende bronnen zoals websites, boeken, bibliotheken, door met mensen te praten, etc.

Gegevens verzamelen, categoriseren en analyseren. Informatie en gegevens vergelijken, tegen elkaar afzetten, combineren en op juistheid controleren, gegevens bijhouden, etc.

THEMA 7: Creatieve denkvermogens

Creativiteit, voorstellingsvermogen en initiatief Beslissingen nemen

Probleemoplossing

Mogelijkheden en resultaten voorspellen


-Nieuwe oplossingen en benaderingen voor problemen bedenken -Bestaand materiaal en bestaande ideeën en informatie op een nieuwe manier combineren -Problemen, patronen en kansen zien -Bestaande producten, procedures, etc. door innovatie verbeteren -In staat zijn onafhankelijk te denken en handelen

Mogelijkheden vinden, ze evalueren, prioriteiten stellen en vervolgens de beste manier van aanpak kiezen.

Een geschikte methode of techniek vinden en gebruiken om een oplossing te bereiken.

In staat zijn om na te denken over “Wat als...” scenario’s en hoe ermee om te gaan - vergelijkbaar met risicobeheersingsvaardigheden.

17

THEMA 8: Organisatorische vaardigheden Bedenken hoe je de beschikbare middelen en activiteiten moet indelen om je doelstelling te bereiken: voor evenementen en activiteiten en omgaan met details.

Plannen

Middelen, taken en mensen beheren, conflicten oplossen, betrokken partijen op de hoogte houden van plannen en voortgang. Tijdschema’s opzetten en bijhouden. Een juiste volgorde van activiteiten opstellen. In staat zijn meer dan één taak tegelijk te doen en bij te houden.

Projectmanagment In staat zijn prioriteiten te stellen

In staat zijn prioriteiten vast te stellen om doelen te bereiken.

THEMA 9: Zakelijke vaardigheden

Zakelijk bewustzijn

Zakelijke en ondernemersvaardigheden


- Interesse in en kennis van de commerciële wereld. - Erachter komen hoe de muziekindustrie, de danswereld, het theater, etc. echt in elkaar zitten vanuit commercieel opzicht.

- Verkoop - Marketing - Netwerken

- Prijzen vaststellen - Onderhandelen - Klantenservice

18

THEMA 9: Zakelijke vaardigheden

Eigen werk beoordelen en evalueren

Zelfstandig leren

Voortgezette professionele ontwikkeling


Vaststellen hoe je voortgang en succes kunt meten, het vermogen tot zelfkritiek ontwikkelen.

In staat zijn je eigen leerprestaties te bevorderen door middel van online leren, in te schrijven voor korte cursussen, te praten met mentoren die kennis van zaken hebben, etc.

De gaten in je kennis aanwijzen die je moet aanpakken om in verschillende vakgebieden vooruitgang te boeken en bedenken hoe je ze aan moet pakken.

19

9 Hoe Overdraagbare Vaardigheden in niet-formeel leren in te bedden 9.1 Vaardigheden vinden en selecteren om mee te werken Hoe pak jij, de trainer, het verweven van Overdraagbare Vaardigheden in je sessies met leerlingen eigenlijk aan? De aanpak die wij zouden willen aanbevelen is om een klein aantal Overdraagbare Vaardigheden eruit te pikken die je in je cursus of sessies wilt behandelen. Afhankelijk van het aantal sessies, de lengte ervan en de behoeftes van een bepaalde groep leerlingen zouden we willen aanbevelen om niet meer dan twee of drie vaardigheden te kiezen om mee aan de slag te gaan.

Kun je er twee of drie vaardigheden uitpikken waarvan je zeker weet dat ze die missen of moet je er eerst met hen over overleggen of een korte vragenlijst met hen doornemen? Je zult er ook over na moeten denken hoe makkelijk het is om verschillende vaardigheden in jouw specifieke vakgebied toe te passen. Wat we in feite bedoelen is dat een beetje vooruitdenken en planning noodzakelijk zijn. Maar wees bovenal realistisch over wat je kunt bereiken. Wat voor resultaten kun je redelijkerwijs verwachten? Er is niets demotiverender voor begeleiders en leerlingen dan dat het werk zwaar, te ingrijpend of onhaalbaar is.

Om erachter te komen welke dat zijn moet je je afvragen hoe goed je de groep leerlingen kent.

“Begeleiders moeten de onderliggende voordelen van deze aanpak om met jongeren te werken inzien. Als ze creatieve praktijkbeoefenaars zijn, kunnen ze erg gefocust zijn op hun medium en daardoor niet zo’n voeling hebben voor het idee van Overdraagbare Vaardigheden en het belang ervan” begeleider.


20

9.2 Je sessies zo plannen dat je overdraagbare vaardigheden meeneemt Als je eenmaal besloten hebt op welke Overdraagbare Vaardigheden je je gaat richten, hoe pak je dan de planning van je sessies of cursussen aan, zodat de Overdraagbare Vaardigheden er ook in voorkomen? Over het algemeen zal dat

niet zomaar vanzelf gebeuren, dus er is wel enige planning vereist. Hoeveel tijd ga je bijvoorbeeld in een enkele sessies of in een reeks sessies aan de Overdraagbare Vaardigheden besteden? Een eenvoudige aanpak is het maken van een sessie- of cursusschema dat je kunt volgen, zoals het volgende:

VOORBEELD-CURSUSSCHEMA Te bereiken Overdraagbare Vaardigheden

Rekenvaardigheid - Met getallen werken

Doelstellingen

In staat zijn een eenvoudig budget voor een evenement te maken

Methode

Benodigde tijd

Benodigde hulpmiddelen

Leerlingen met Excel of andere spreadsheetsoftware bekend maken 2,5 uur verdeeld over zes sessies • 30 min. groepsdiscussie over budgetten voor evenementen • 30 min. introductie op Excel • 30 min. om mogelijke categorieën binnen het budget te ken • 1 uur om een spreadsheet in elkaar te zetten en getallen formules in te voeren

bespreen

Toegang tot PC’s of Mac’s + rekenmachines

Competenties bij voltooiing

Aan het eind van de cursus kan elke leerling een budget voor een evenement maken en bijhouden met behulp van spreadsheetsoftware

Hoe begin je hiermee?

Vertel om te beginnen iets over evenementen en wat ze kosten, laat een paar voorbeelden zien, vertel wat er gebeurt als je een fout maakt, etc.

Groepstaak of individuele taak? Begin als groep, maar laat ruimte voor individueel werk Samenvatting

Competentie checken

Vat samen wat er gedurende de reeks sessies geleerd is Geef een kleine taak/toets op om te zien of de leerlingen nu zelfstandig een redelijk budget kunnen maken. Maak het zo realistisch mogelijk: bijv. een gepland evenement binnen jouw organisatie, een optreden dat je leerlingen hebben georganiseerd.


21

10 Vijf gebieden binnen de creatieve praktijk We hebben besloten ons voor deze toolkit te richten op vijf gebieden binnen de creatieve praktijk. Deze gebieden zijn typerend voor de onderwerpen die vaak aan jongeren onderwezen worden in niet-formele situaties. Het is echter belangrijk om te vermelden dat sommige elementen van deze toolkit ook breder toepasbaar zijn in andere artistieke disciplines in de culturele en creatieve bedrijfstak.

Muziekuitvoering en de Muziekindustrie

Muziektechnologie en Geluidstechniek

In de volgende subparagrafen kijken we een voor een en in iets meer detail naar de vijf gebieden. Elk van de subparagrafen bevat: • Inleidende tekst die de hoofdthema’s uitlegt • Enkele ideeën hoe de 10 Overdraagbare Vaardigheden binnen dat bepaalde gebied bijv. Dans) bereikt kunnen worden • Een voorbeeldmatrix voor elke kunstvorm die laat zien hoe de Overdraagbare Vaardigheden in je sessies verweven kunnen worden. Je zou hem kunnen gebruiken als sjabloon om je eigen ideeën en sessieschema’s te vormen.

Video & Digitaal Ontwerp

Drama

Dans


22

Muziekuitvoering en de Muziekindustrie

Muziekuitvoering en de muziekindustrie zijn onderling verbonden interessegebieden en zoals iedereen die live optreedt (ongeacht het muziekgenre en zowel solo als in een band of orkest) zich maar al te goed realiseert, moet je je actief inzetten en goed de weg leren kennen in de muziekindustrie als je vooruitgang wilt boeken in het vakgebied van je voorkeur. Uitvoeringsvaardigheden kunnen in een hoop andere beroepen gebruikt worden, terwijl kennis over hoe de muziekindustrie werkt goed van pas zal komen zowel binnen de muziekindustrie als daarbuiten. Communicatieve vaardigheden: Muziekuitvoering leent zich goed voor non-verbale communicatieve vaardigheden; bij het schrijven van liedteksten, persberichten, teksten voor websites, etc. kunnen gevorderde schrijfvaardigheden komen kijken. Zelfvertrouwen bij uitvoeringen kan helpen bij andere gelegenheden waar iets gepresenteerd moet worden, zoals spreken in het openbaar. Rekenvaardigheid: Muzikale vaardigheid is vaak in verband gebracht met het vermogen om met getallen om te gaan. Op dit gebied zijn er veel mogelijkheden om met getallen te werken, bijvoorbeeld: eenvoudige berekeningen helpen leerlingen budgetteren, een financiële boekhouding te voeren en hun persoonlijke financiën bij te houden. Op een meer gevorderd niveau kun je leren over percentages (bijv. managers en zaakwaarnemers), royalty’s en verkooprendement. Technologische vaardigheden: De muziekuitvoering heeft ook technologische vaardigheden omarmd. In staat zijn synthesizers, mengtafels en PA-systemen te bedienen en online


verspreiding te regelen zijn allemaal bijzonder nuttige vaardigheden.Technologie is inmiddels een wezenlijk deel gaan uitmaken van veel live-optredens, waarbij veel bands laptops en software zoals Ableton Live gebruiken om hun podiumgeluid te produceren. In hun omgang met de muziekindustrie moeten mensen zich thuis voelen in het gebruik van email, Facebook, Myspace, Twitter etc. als ondersteuning bij de promotie van hun werk. Interpersoonlijke vaardigheden: Voor het schrijven en oefenen van nummers zijn goede teamwerkvaardigheden nodig en het vermogen om productieve relaties te onderhouden, zelfs onder de meest stressvolle omstandigheden. Leerlingen moeten zich kunnen invoelen in andere leden van het team en opbouwende kritiek en feedback kunnen aanvaarden. Discussies voeren met medeleerlingen om een punt van overeenstemming te bereiken is een nuttige vaardigheid om te verwerven. Muzikanten bevinden zich vaak in de positie van leraar of coach en ook dat is een aanwijsbare overdraagbare vaardigheid. Persoonlijke vaardigheden: Op tijd komen voor repetities en opnamesessies is van het hoogste belang. Bij het uitvoeren van muziek is het ook belangrijk zich bewust te zijn van image en stijl. Bovendien moet je als het niet allemaal volgens plan verloopt leiderschap en flexibiliteit tonen om de obstakels te overwinnen. In de muziekindustrie zijn vasthoudendheid en vastberadenheid om door te zetten ondanks negatieve kritiek en tegenslagen eveneens waardevolle vaardigheden.

23

Informatievaardigheden: Leerlingen moeten leren om informatie te zoeken en verwerken over zaken zoals apparatuur, concertzalen, actuele trends en distributiekanalen voor hun muziek. Vanuit zakelijk perspectief kan het ook nuttig zijn om informatie rondom bezoekersaantallen en omzet te kunnen verwerken en analyseren. Creatieve denkvermogens: Niet alleen zijn creatieve denkvermogens cruciaal voor het goed creëren en uitvoeren van muziek, ze worden van vitaal belang als je manieren probeert te vinden om jezelf of je band te promoten en in de markt te zetten. Je bewust worden van obstakels voor je vooruitgang en innovatieve manieren bedenken om ze te overwinnen zijn ook essentiële vaardigheden. Organisatorische vaardigheden: Die zijn nodig bij het repeteren en uitvoeren. Tijdschema’s plannen, bekijken welke middelen bijeen moeten worden gebracht, andere mensen managen. Ook bieden het organiseren van bijeenkomsten en presentaties en voorrang geven aan essentiële taken de gelegenheid om Overdraagbare Vaardigheden te ontwikkelen.


Zakelijke vaardigheden: Bij het uitvoeren van muziek loop je al snel tegen bepaalde commerciële kanten van de muziekindustrie op. Bedenken wat voor prijs te vragen voor optredens, netwerken en marketing, onderhandelen, etc. zijn dus allemaal onmisbare ondernemersvaardigheden. Bovendien, hoe meer een leerling af weet van de interne werking van de muziekindustrie, hoe beter hij of zij voorbereid zal zijn in veel situaties. Daarbij komt kennis kijken over platenmaatschappijen, muziekuitgevers, managers, zaakwaarnemers, auteursrechtadvocaten en belangrijke royalty- en auteursrechtelijke organisaties zoals Buma/Stemra. Leer- en oefenvaardigheden: Muzikanten zitten doorgaans in een doorlopende cyclus van leren en oefenen. Het is echter een nuttige vaardigheid om te weten wat er nog voor verbetering vatbaar is en hoe je dat aanpakt - of je nu een vriend vraagt om je te helpen met een softwareprobleem of je inschrijft voor een cursus. Het is de moeite waard om erachter te komen of leerlingen daadwerkelijk in staat zijn methodes te creëren om hun voortgang een tijdlang te volgen en meten.

24

Tabel 1 Voorbeeldmatrix vaoor Overdraagbare Vaardigheden in een muziekuitvoerings- en muziekindustriesituatie

Situatie

Repetitie in een band

Een optreden promoten

Welke sleutelvaardigheden worden er ontwikkeld

Teamwerk en leiderschap

Marketing Schriftelijke Communicatie ICT-vaardigheden


Hoe ze toe te passen

Enkele suggesties

Vraag de band de doelen van een oefensessie van tevoren te bediscussiëren en formuleren en te bedenken wie de leiding neemt bij welke nummers/ activiteiten

Laat de band voor de repetitie bijeenkomen in een café, zodat ze niet in de verleiding raken om er meteen in te duiken. Vraag elk bandlid afzonderlijk om de leiding te nemen bij het oefenen van verschillende nummers

Vraag de band om ideeën te bedenken om hun volgende optreden te promoten Laat de band beslissen wat voor marketingkanalen ze daarvoor gaan gebruiken

Houd een brainstormsessie met de band voor visuele en tekstuele ideeën Behandel het gebruik van Facebook, Twitter, Myspace, flyers

Soorten bewijsstukken die men kan produceren Soorten bewijsstukken die men kan produceren De band schrijft een beoordeling van de repetitie met aantekeningen waar tijdens de volgende repetitie aan gewerkt gaat worden. De band neemt elke repetitie op om te laten zien welke vooruitgang er in de loop van de tijd geboekt is

Online materiaal gemaakt en geüpload naar verschillende media Flyers ontworpen en gedrukt Bezoekersaantallen voor het optreden

25

Muziektechnologie en Geluidstechniek

Muziektechnologie en Geluidstechniek zijn gedurende de afgelopen 20 jaar erg hardwareen software-gericht geworden en ze berusten op een hoog niveau aan technische en IT-kennis (digitale opnamesoftware zoals Pro Tools, Logic, Cubase, Sonar, Ableton Live, akoestiek, de natuurkundige basis van geluid, etc.). Men moet echter niet uit het oog verliezen dat vakgebieden zoals geluidstechniek ook in hoge mate afhankelijk zijn van persoonlijke en interpersoonlijke vaardigheden aangezien het cruciaal is om op te kunnen schieten met artiesten, muzikanten, producers, etc. als je vooruitgang wilt boeken. Leerlingen kunnen derhalve een breed scala aan Overdraagbare Vaardigheden verwerven, zoals ITvaardigheden, onderzoek (bijv. alles te weten komen over opnamesoftware uit boeken, online, demonstraties op Youtube, etc.), creatief denken, problemen oplossen, communicatie en onderhandelen. Communicatieve vaardigheden: Tijdens opnames, geluidsdesign, pre/post-productie, soundchecken, etc. is het belangrijk om in staat te zijn op een positieve manier te luisteren en vervolgens op constructieve wijze ideeën naar voren te brengen en meningen en gevoelens te uiten. Schriftelijke communicatie kan in de vorm zijn van het maken van aantekeningen van opnamesessies, website-inhoud, sociale media-activiteiten, solliciteren voor studiowerk, etc. Rekenvaardigheid: Omgaan met getallen kan verschillende vormen aannemen (van het eenvoudigweg tellen van noten in een bepaald deel van een nummer tot aan het bekijken


van vertragingskwesties of compressieverhoudingen en drempelwaardes tijdens opnames). Bovendien is het nuttig om in staat te zijn dag- of uurtarieven voor freelancers correct te berekenen en de kosten van PA-huur voor een avond te begroten. Technologische vaardigheden: IT-kennis en het instellen van apparatuur zijn essentieel bij Muziektechnologie en Geluidstechniek. Maar leerlingen zijn er zich soms niet van bewust hoe ze zulke vaardigheden naar andere gebieden kunnen vertalen. Het leren omgaan met sociale media en andere websites (zoals Soundcloud) om jezelf of je muziek te promoten is bijvoorbeeld een belangrijke vaardigheid voor veel verschillende soorten banen. Gevorderde kennis van PC’s, Macs en het opzetten van technologie voor optredens en presentaties is een aanwinst voor elke CV. Interpersoonlijke vaardigheden: Het is essentieel om goed overweg te kunnen en te kunnen werken met artiesten, muzikanten, producers, DJ’s, etc. Leerlingen zullen allerlei gedrag tegenkomen dat ze moeten begrijpen en waarmee ze moeten werken en omgaan onder soms stressvolle omstandigheden. Leerlingen moeten zich kunnen inleven in de meningen en belangen van anderen, zodat ze het over het eindproduct eens kunnen worden. Door het oefenen van deze discipline kan wie niet gewend is aan groepsdiscussie leren begrijpen hoe hij of zij kan veranderen en zich kan aanpassen aan verschillende omstandigheden.

26

Persoonlijke vaardigheden: Op tijd komen voor sessies is belangrijk. De muziekindustrie is heel stijlbewust, dus je bewust zijn van de invloed van je eigen stijl (en hygiëne in krappe opnameruimtes!) kan een belangrijke rol gaan spelen. Het vermogen om te reageren en analyseren als het niet allemaal volgens plan verloopt, persoonlijke doelen te stellen en leiderschap te tonen als projecten misschien wat uit koers geraken zijn nuttige Overdraagbare Vaardigheden. Informatievaardigheden: Op dit vlak moeten leerlingen weten hoe ze op de hoogte blijven van de nieuwste apparatuur en software en ideeën verkennen die relevant zijn voor bepaalde projecten. Creatieve denkvaardigheden: zijn belangrijk in de muziektechnologie en geluidstechniek omdat muziek en teksten slechts één onderdeel zijn van het maken van iets creatiefs. Een technicus kan bijvoorbeeld met een bepaald gitaargeluid komen dat het nummer een heel andere sfeer kan geven en de kenmerkende sound kan worden. Door zelfstandig te denken, voortdurend te experimenteren en op zoek te gaan naar een nieuwe aanpak en nieuwe ideeën, ontwikkelen leerlingen een van de meest gewilde vaardigheden op de arbeidsmarkt. Organisatorische vaardigheden: Die zijn enorm belangrijk en een goede basis voor werk in andere vakgebieden. Middelen moeten bijeengebracht worden, projecten of evenementen


gepland en mensen gemanaged als er een groepsproject is. Tijdschema’s moeten opgezet en afgewerkt worden in de juiste volgorde om een goed eindproduct te verkrijgen. Zakelijke vaardigheden: wie muziektechnologie en geluidstechniek leert is waarschijnlijk geïnteresseerd in en bekend met de commerciële wereld waarbinnen de muziekindustrie opereert. Leerlingen moeten een goede beheersing hebben van ondernemersvaardigheden zoals netwerken, marketing en onderhandelen als ze in de toekomst succesvol willen zijn bij het vinden van werk. Leer- en oefenvaardigheden: In een snel veranderende technische wereld als de onze moeten leerlingen gemotiveerd zijn om op zoek te gaan naar nieuwe apparatuur, software en ontwikkelingen door middel van de muziektechnologiepers (zoals Sound on Sound, Music Tech, Future Music) en online zoeken en ze moeten bereid zijn om hun vaardigheden voortdurend up-to-date te brengen door middel van korte online cursussen of aanbieders van privé-muziekles, lokale instellingen voor volwassenenonderwijs en instructievideo’s op Youtube bijvoorbeeld. Ze zullen moeten netwerken en praten met mensen die meer kennis hebben dan zij om erachter te komen waar nog gaten in hun kennis zitten.

27

Tabel 2 Voorbeeldmatrix voor Overdraagbare Vaardigheden in muziektechnologie Situatie

Muziektechnologiesessie

Geluidstechniek bij een live-optreden


ICT-vaardigheden

Apparatuur instellen + interpersoonlijke vaardigheden



Enkele suggesties

Naast het gebruik van Logic Pro of Cubase, etc. kunnen Word of Excel gebruikt worden om de voortgang van de productie bij te houden

Laat zien hoe je Excel gebruikt als basis voor • een tracksheet voor een meersporenproductie • het budgetteren van de productie van een album

Zorg ervoor dat ze systematisch te werk gaan bij het instellen en checken van de apparatuur en dat ze met muzikanten en zangers overleggen over het uiteindelijke geluid

Laat ze een podiumindeling maken voor een live-optreden en eventuele opvallende dingen of problemen noteren die later nog van pas kunnen komen. Laat ze met artiesten en promotors overleggen over specifieke eisen (bijv. zanger X gebruikt uitsluitend een Shure SM58 microfoon)

Soorten bewijsstukken die men kan produceren

Uiteindelijk geproduceerd nummer Tracksheet in Excel Albumbudget gemaakt in Excel

Overzicht van gemaakte podiumindeling Handleiding gemaakt om apparatuur later opnieuw in te stellen Opmerkingen van artiesten genoteerde voor later gebruik

28

Video & Digitaal Ontwerp

Video en Digitaal Ontwerp zijn onderdeel van een vakgebied dat in korte tijd de manier waarop film, video, geluid, ontwerpen, publicaties, etc. bedacht en gemaakt worden radicaal veranderd heeft. Leerlingen kunnen een breed scala aan Overdraagbare Vaardigheden verwerven, zoals technologische vaardigheden (hardware en software), onderzoeks- en analysetechnieken, problemen oplossen, communicatie en onderhandelen. Experimenten met regie, productie, scriptschrijven en zelfs optreden kunnen deel uitmaken van dit vakgebied. • Communicatieve vaardigheden: video en digitaal ontwerp houdt in principe het vermogen in om ideeën effectief over te brengen. Dit kan vaak geoefend worden door de hele productieketen heen, van de eerste ideeën en brainstormen tot aan het fysieke ontwerpen (storyboards of grafische ontwerpen maken) voordat je je op een eindversie vastlegt. Schriftelijke vaardigheden zijn vaak belangrijk - of het nu om de ruwe schets van een verhaal of video gaat of misschien zelfs een samenhangende geheel voor een ontwerpopdracht. Problemen in de groep oplossen en je eigen ideeën goed naar voren brengen zijn goede vaardigheden voor jongeren op de arbeidsmarkt. • Rekenvaardigheid: Net als op andere creatieve vlakken is dit erg nuttig en het vakgebied van video en digitaal ontwerp biedt enkele mogelijkheden voor het werken met getallen. In staat zijn eenvoudige berekeningen uit te voeren of spreadsheets te gebruiken bijvoorbeeld, helpt leerlingen bij het budgetteren van projecten en het bijhouden van de financiële boekhouding. • Technologische vaardigheden: Essentieel op het gebied van Video en Digitaal Toolkit Overdraagbare Vaardigheden

Ontwerp met zowel hardware als software. Kennis van het gebruik van videocamera’s,geluidsapparatuur en computers (in het bijzonder Apple Macs) is van vitaal belang, evenals productiesoftware zoals Photoshop of Final Cut Pro. Maar leerlingen zijn er zich vaak niet van bewust dat ze basale ITvaardigheden op andere creatief gebied kunnen inzetten. • Interpersoonlijke vaardigheden: Experimenteren met regie, productie, scriptschrijven en zelfs optreden kunnen deel uitmaken van videowerk, terwijl de mogelijkheid om de creatieve opdracht rondom digitaal ontwerp te bediscussiëren leerlingen een uitstekende gelegenheid biedt om Overdraagbare Vaardigheden te ontwikkelen. Leerlingen moeten zich kunnen inleven in andere teamleden en in hun meningen en belangen, zodat het eindproduct de som is van de ideeën en het werk van iedereen. Discussies voeren met medeleerlingen om overeenstemming te bereiken over wie waarin de leiding neemt is een nuttige vaardigheid om te verwerven en oefening hiervan kan helpen bij het samenwerken voor wie daar niet aan gewend is. • Persoonlijke vaardigheden: Video en digitaal ontwerp vergen goede persoonlijke vaardigheden. Op tijd komen voor sessies is uiteraard essentieel, maar daarnaast zijn de belangrijkste vaardigheden waarschijnlijk flexibiliteit, obstakels overwinnen en doelen stellen. Het komt zelden voor dat een video- of ontwerpproject van begin tot eind soepel verloopt, dus leerlingen moeten weten hoe te reageren en analyseren als het niet allemaal volgens plan verloopt; ze moeten persoonlijke doelen kunnen stellen en leiderschap tonen bij het maken van werk, vaak met een strakke deadline.

29

• Informatievaardigheden: Die vormen een wezenlijk onderdeel van video en digitaal ontwerp. Leerlingen moeten weten hoe ze ideeën en feiten moeten zoeken die relevant zijn voor hun beoogde thema of ideeën door gebruik te maken van websites en te praten met de juiste personen. Deze informatie moet vervolgens georganiseerd worden op een manier die begrijpelijk en bereikbaar is voor de rest van het projectteam. Deze vaardigheden zijn zeer goed overdraagbaar en kunnen de kansen op de arbeidsmarkt vergroten. • Creatieve denkvaardigheden: Die vormen de kern van video en digitaal ontwerp en ze bepalen vaak het succes of mislukken van een project. Leerlingen moeten de visie van het project begrijpen, een nieuwe aanpak voor problemen en ideeën verkennen en in staat zijn zelfstandig te handelen en denken om zo de juiste oplossing voor om het even welke uitdaging te vinden. • Organisatorische vaardigheden: Die zijn uiteraard belangrijk bij het maken van video’s en ontwerpwerk. Projecten moeten in detail gepland worden, middelen moeten bijeengebracht worden, mensen gemanaged als er een groepsproject is en tijdschema’s moeten opgezet en afgewerkt worden in de juiste volgorde. Om een succesvol eindproduct te verkrijgen moeten prioriteiten gesteld worden en beslissingen


genomen. Al deze vaardigheden kunnen worden toegepast in andere vakgebieden. • Zakelijke vaardigheden: In grote delen van de video- en ontwerpwereld zijn het vaak commerciële belangen die een project voortdrijven. Wie video’s maakt en een breed scala aan digitale ontwerpprojecten uitvoert, zal zijn voordeel kunnen doen met interesse in en kennis van de commerciële wereld waarin deze bedrijfstak opereert. Kennis en beheersing van diverse zakelijke vaardigheden zoals marketing en onderhandelen zijn van vitaal belang als je met succes een baan wilt vinden in de toekomst. Weten hoe je je eigen werk aan de man brengt (bijv. via Youtube, etc.) en over prijzen onderhandelt zijn in veel werkvelden altijd nuttige vaardigheden. • Leer- en oefenvaardigheden: Video en Digitaal Ontwerp spelen een voortrekkersrol bij technologische veranderingen. Om bij te blijven in een voortdurend veranderende wereld moeten leerlingen de motivatie hebben om nieuwe ontwikkelingen te volgen. Gelukkig is dit een onderwerp dat zich uitstekend leent voor online onderwijs. Korte cursussen werken ook bijzonder goed. Kennis en bekwaamheid en goed op de hoogte zijn zijn vaak belangrijker dan officiële diploma’s. Ze kunnen ook praten met mensen die meer kennis hebben dan zij om erachter te komen waar nog gaten in hun kennis zitten.

30

Tabel 3 Voorbeeldmatrix voor Overdraagbare Vaardigheden in video- en digitaal ontwerp

Situatie

Een video ontwikkelen en een storyboard ervoor maken

Een flyer voor een evenement ontwerpen



Enkele suggesties


Informatie zoeken

Laat de leerlingen onderzoek doen omtrent het maken van de video en aantekeningen maken voor de rest van het team

Voor een video waarin de band het eruit wil laten zien als in de jaren 40 kan de leerling bijvoorbeeld online plaatjes zoeken, uitzoeken waar je jaren 40 kleding kunt vinden, iemand zien te vinden die jaren 40 kapsels kan maken, etc.

Onderzoeksaantekeningen voor het productieteam

Communicatieve Vaardigheden

Laat de leerlingen reageren op een grafisch ontwerpopdracht van een echte of verzonnen opdrachtgever

Denk na over de doelgroep en wat hen aanspreekt. Vraag ze om na te denken hoe ze hun flyer kunnen laten opvallen tussen een hoop andere.

Een flyer gemaakt die aan de eisen van de opdrachtgever voldoet en helpt om de doelgroep te bereiken.


31

Drama

Dramacursussen kunnen leerlingen uitrusten met de basisvaardigheden en kennis om de theater- en entertainmentwereld in te gaan, maar ze kunnen de cursusdeelnemers ook meer zelfvertrouwen en diverse Overdraagbare Vaardigheden opleveren die waardevol zijn voor elke werkgever, in allerlei vakgebieden. • Communicatieve vaardigheden: Zowel verbale als non-verbale vaardigheden zijn vanzelfsprekend een gewenst en belangrijk resultaat van een dramacursus, maar ze kunnen ook in een andere omgeving gebruikt worden om ideeën te uiten en uitleg te geven. Bijvoorbeeld bij het spreken in het openbaar, waarbij het belangrijk is om ideeën goed over te brengen. Bij andere banen is het belangrijk om meningen te uiten en naar kritiek te luisteren. Een goede telefoonstem en goede telefoonmanieren zijn essentiële vaardigheden voor de meeste werkgevers. In staat zijn om mee te doen en bij te dragen aan een betekenisvolle groepsdiscussie kan nuttig zijn in elk beroep. • Rekenvaardigheid: Hoewel dit geen vanzelfsprekend onderdeel is van een dramacursus, is het voor leerlingen misschien toch nuttig om bijvoorbeeld een budget op te stellen voor kleine uitvoeringen en shows of informatie over bezoekers van uitvoeringen te analyseren (bezoekersaantallen, geslacht, diversiteit, leeftijd, etc.). Deze gegevens kunnen dan geanalyseerd en vergeleken worden, wat op die manier aansluit bij zakelijke vaardigheden, namelijk marketing en meer van publiek begrijpen.


• Technologische vaardigheden: Dit zijn tegenwoordig onmisbare vaardigheden en ze kunnen nuttig zijn op elk deel van de arbeidsmarkt. In staat zijn laptops, smartphones, ipads te gebruiken om aantekeningen, scripts en inhoud voor websites te maken, etc. is nuttig, evenals kennis van het gebruik van sociale media, zoals Facebook en Twitter, om jezelf en je shows te promoten. Op een meer gevorderd niveau kunnen technologische vaardigheden ontwikkeld worden door actieve deelname en door te leren over de technische kant, zoals geluid, belichting, projectie, etc. • Interpersoonlijke vaardigheden: Samenwerken met anderen staat centraal bij drama - leerlingen moeten kunnen debatteren en hun ideeën overbrengen om als eindresultaat een werkbaar theaterstuk te krijgen. Vaak moet ook de vaardigheid geleerd worden om door iemand anders geregisseerd te worden. De meer ervaren deelnemers kunnen hun expertise delen met deelnemers die misschien wat extra steun kunnen gebruiken. Een positieve sfeer creëren in een theatergroep is zeer wenselijk en dat kan ook in andere banen worden toegepast. Met feedback en kritiek omgaan en doorzetten om je prestatie te verbeteren kan ook van pas komen bij andere banen (bijv. bij het afhandelen van klachten van klanten).

32

• Persoonlijke vaardigheden: Dit zijn de vaardigheden die leerlingen het nuttigst zullen vinden bij elk soort baan. Te laat komen op repetities en uitvoeringen (of helemaal niet komen opdagen) kan een desastreus effect hebben op het werk van weken van collega’s. Het verdient nadruk dat men op tijd moet zijn voor workshops, repetities en uitvoeringen en leerlingen moeten zich ervan bewust zijn dat het belangrijk is om tijd in te ruimen voor verschillende taken naar gelang hun prioriteit. Het beeld dat men uitstraalt en het aanpassen van kleding en lichaamstaal aan verschillende situaties, van sollicitatiegesprekken tot repetities, kunnen flexibiliteit tonen en het vermogen zich aan verschillende situaties aan te passen. • Informatievaardigheden: Het zoeken, bijhouden en analyseren van informatie is duidelijk overal in de maatschappij toepasbaar. Dramasessies kunnen deelnemers de tijd gunnen om theatergenres en -technieken te onderzoeken, met ervaren acteurs te praten en theaterwebsites en -programma’s te bekijken. • Creatieve Denkvaardigheden: Leerlingen kunnen door middel van groepsdiscussies (of discussies met de regisseur) verschillende manieren vinden om een rol in te vullen, of hun huidige rol verbeteren door zelfstandig te denken en doen en de creatieve opties te uiten via de groep. Aan een oplossing werken voor specifieke problemen met enscenering, script of het op de planken brengen van een stuk is allemaal training voor andere werksituaties.


• Organisatorische vaardigheden: Drama, vooral wanneer er een uitvoering of serie uitvoeringen bij komt kijken, wordt een project op zich. In staat zijn het overzicht te behouden op meerdere taken, vaak met een strakke deadline, is een goede uitdaging voor leerlingen. Dramacursussen kunnen hun leren hun middelen en activiteiten zo te organiseren dat het doel van een uitvoering bereikt wordt. Met details omgaan is belangrijk, dus het vermogen van een deelnemer om met een tijdschema voor een evenement om te gaan en er verantwoordelijkheid voor te nemen is een goede vaardigheid om te verwerven. • Zakelijke vaardigheden: Kennis ontwikkelen over hoe de wereld van drama, theater, film, TV, etc. commercieel in elkaar zit is van vitaal belang voor wie een carrière ambieert in een van die velden. Groepsdiscussies voeren over hoe leerlingen hun dramacarrière vooruit kunnen helpen of erover praten hoe je prijzen voor kaartjes vaststelt of een uitvoering (of jezelf) promoot zijn allemaal nuttige vaardigheden. • Leer- en oefenvaardigheden: Dramaleerlingen willen er graag achter komen of ze het goed doen door middel van groepsdiscussies en hun vaardigheden ontwikkelen door middel van zelfkritiek en groepsfeedback. De bereidheid om met mensen met meer ervaring in het vakgebied te praten en het uitkijken naar mogelijkheden om hun eigen belangen binnen het dramavak te bevorderen (door cursussen, toneelschool, etc.) tonen het verlangen om hun persoonlijke en professionele ontwikkeling voort te zetten

33

Tabel 4 Voorbeeldmatrix voor Overdraagbare Vaardigheden in drama

Situatie


BeoordeMet kritiek en feedback len hoe omgaan + informatievaargoed een digheden dramawerk ontvangen is


Hoe ze toe te passen Laat het hele productieteam bijeenzitten en beoordeel hoe het stuk ging. Kijk ook of het mogelijk is om enige feedback van het publiek te krijgen d.m.v. eenvoudige evaluatieformulieren en analyseer ze

Enkele suggesties Probeer de groep met opbouwende i.p.v. persoonlijke kritiek te laten komen. Kijk bijvoorbeeld naar tempo, voordracht, toonhoogte en klank, contact met het publiek en publieksreacties, etc. Als de groep op een school heeft opgetreden kunnen ze misschien de leraren en leerlingen vragen om even een korte vragenlijst in te vullen (bijv. 3 tot 5 vragen) en die dan op een paar belangrijke punten analyseren om verder te verbeteren


Maak aantekeningen om bij de volgende repetitie of uitvoering van het stuk te gebruiken Publieksonderzoek opgezet, uitgevoerd en geanalyseerd

34

Dans

Dans kan nieuwe mogelijkheden scheppen wat betreft een carrière, van lesgeven tot danspromotie, van ontwerper tot fysiotherapeut en gemeenschapsdansbeoefenaar. Danssessies zouden deelnemers dus met meerdere Overdraagbare Vaardigheden moeten kunnen uitrusten. • Communicatieve vaardigheden: vooral non-verbale zijn een essentieel onderdeel van het palet aan dansactiviteiten. Het vermogen om op een positieve manier actief te zijn, reageren en luisteren, een positief en zelfverzekerd zelfbeeld uitstralen, met goede lichaamstaal, zijn mogelijke positieve resultaten van het bezig zijn met dans. Leerlingen gaan met verschillende mensen om en bouwen een goede verstandhouding en vertrouwen op door middel van routines, spellen en thematisch werk. Dit alles werkt uitstekend om communicatieve vaardigheden op te bouwen. Dans wordt vaak gecombineerd met theaterstukken, zodat het vermogen om ideeën bondig en effectief te uiten deelnemers elders in hun leven goed van pas kan komen, evenals het vermogen om op nonverbale signalen in lichaamstaal te reageren. • Rekenvaardigheid: dit kan alles zijn van eenvoudige persoonlijke budgetoefeningen (bijv. danslessen, kleding, reizen, etc.) tot het bekijken (met Excel software bijvoorbeeld) van de financiën die bij een dansuitvoering horen - zaalhuur, marketing, programma’s, kostuums en kosten voor de opvoering.

wereld, als ze vooruit willen komen en presteren. Bij dans komt vaak het gebruik van video kijken om repetities en uitvoeringen vast te leggen. Het is nuttig kennis te hebben van basale video-apparatuur (van goedkope compacte videocamera’s en smartphones tot meer geavanceerde zaken zoals videobewerking). Sociale media vormen een nuttig middel om reclame te maken voor optredens en nieuwe ideeën op te doen op elk interessegebied (bijv. Twitter en Facebook). Weten hoe je internet gebruikt om je dansideeën uit te werken en demonstratievideo’s naar Youtube te uploaden zijn ook waardevolle kwaliteiten voor deelnemers. • Interpersoonlijke vaardigheden: Met anderen samenwerken is een wezenlijk onderdeel van dans. Teamwerkvaardigheden worden ontwikkeld door middel van dansoefeningen, creatieve spellen en thematisch werk.Vaardigheden zoals samenwerken, vertrouwen en het openstaan voor anderen worden ontwikkeld door middel van allerlei danswerk. Deze vaardigheden kunnen elders toegepast worden, onder andere bij het opbouwen van zelfvertrouwen, een gevoel van eigenwaarde en een positief zelfbeeld. Groepsdiscussies rondom choreografie en je in anderen in kunnen leven en je aan hen aanpassen zijn allemaal positieve aspecten van onderhandelvaardigheden. Op een meer gevorderd niveau is het leiding nemen bij het ontwerp en de productie van een kleinschalig dansstuk een uitstekende oefening in leiderschapsvaardigheden. Dansers moeten elkaar ook vaak helpen bij het leren van bepaalde dansbewegingen en dat is een vaardigheid op zich.

• Technologie: het beheersen en toepassen hiervan zijn van vitaal belang voor alle leerlingen in onze moderne


35

• Persoonlijke vaardigheden: Net als bij alle creatieve thema’s zijn deze van vitaal belang als deelnemers van danssessies vooruitgang willen boeken, zowel persoonlijk als in hun levenskansen. Leerlingen moeten zich bewust zijn van het belang om op tijd te komen voor sessies, repetities en optredens. Ze moeten zich ook bewust zijn van de noodzaak om zich verschillend te kleden voor verschillende gelegenheden, van repetities tot sollicitatiegesprekken en optredens. In zo’n fysieke omgeving als dans is een persoonlijk bewustzijn van goede gezondheid en hygiëne cruciaal, evenals in staat te zijn de juiste hulp bij blessures te zoeken. • Informatievaardigheden: Leerlingen kunnen informatie vinden in diverse bronnen, zoals het internet, en door met ervaren dansers te praten over ideeën voor dans, choreografie, etc. • Creatieve denkvaardigheden: Dans houdt de uitdaging in om creatieve ideeën in fysieke bewegingen om te zetten. Het kan ook betekenen dat je nieuwe ideeën moet bekijken of problemen die opduiken en zelfstandig en gezamenlijk eraan moet werken om zo een passende aanpak te vinden. • Organisatorische vaardigheden: Bij dans komen projectmanagementvaardigheden (d.w.z. diverse taken bepalen en inplannen en prioriteiten vaststellen) waarschijnlijk het vaakst kijken bij het bijhouden van kleine projecten of je eigen tijdschema’s of het herstel van blessures.


• Zakelijke vaardigheden: Hoewel dit geen vanzelfsprekende vaardigheden zijn om door middel van danssessies te verwerven, moeten we niet vergeten dat er in alle creatieve praktijk op een zeker moment enige vorm van zakelijke of ondernemersvaardigheden en contact met het bedrijfsleven nodig zijn. Verkopen (d.w.z. jezelf verkopen), marketing, netwerken, prijzen vaststellen en onderhandelen zijn allemaal essentiële elementen in de danswereld. Men zou kleine projecten kunnen maken met taken die al deze elementen bevatten als oefening voor deelnemers van danssessies. Freelance artiesten uit alle creatieve gebieden moeten in diverse omgevingen werken en communiceren met allerlei mensen en organisaties, onder andere artiestenbureaus, zalen, gemeentes, ouders en onderwijsspecialisten. • Leer- en oefenvaardigheden: Net als bij elke creatieve kunstvorm moet men bij dans in staat zijn te blijven leren. Dat betreft niet alleen taakspecifieke vaardigheden zoals het ontwikkelen van je eigen dansvaardigheden en het vermogen voor zelfkritiek, maar ook in staat zijn erachter te komen waar nog gaten in je kennis zitten en hoe je het beste kunt leren en verbeteren. Dit kan onder andere door middel van online leren, inschrijven voor korte cursussen en met succesvolle personen in het vakgebied praten.

36

Tabel 5 Voorbeeldmatrix voor Overdraagbare Vaardigheden in dans

Situatie

Optreden in een straatdanswedstrijd


Persoonlijke vaardigheden



Laat zien hoe belangrijk een aantal elementen zijn: time management, hygiëne, lichamelijke gezondheid, image, doelen stellen, etc.

Enkele suggesties


Vraag dansers uit te werken hoe ze zich op een danswedstrijd willen voorbereiden. Bekijk zaken als op tijd komen, ervoor zorgen dat ze lichamelijk goed voor zichzelf zorgen (slapen, stretchen, eetgewoontes, etc.) en dat ze doelen stellen voor de repetities en het optreden. Laat ze eventueel hun eigen kleding voor de wedstrijd ontwerpen

Video-opnames van repetities Video-opname van de uiteindelijke wedstrijd Foto’s en tekeningen van het kostuumontwerp

37

11 Voortgang meten

Beginpunt

Halverwege

Wanneer men probeert Overdraagbare Vaardigheden mee te nemen bij het werken met jongeren in niet-formele situaties, is het belangrijkste punt: hoe weet je dat ze de vaardigheden hebben geleerd en in zich opgenomen en vooruitgang hebben geboekt? Dit lijkt in eerste instantie misschien makkelijk te beantwoorden, maar het cruciale punt is: kunnen jij of de leerling ook echt bewijs leveren van de vooruitgang en de gemaakte vorderingen?

Een korte vragenlijst voor leerlingen aan het begin en eind van de cursus

Een korte casestudie over hoe een of twee leerlingen vaardigheden hebben verworven

Eindpunt

Gemaakte vorderingen

Trainers moeten derhalve in staat zijn om methodes te ontwikkelen (geschikt voor diverse typen leerlingen en situaties) die zowel henzelf als de leerlingen in staat stellen de gemaakte vorderingen te meten en te bedenken hoe ze bewijs kunnen leveren van wat ze geleerd hebben. Voor deze toolkit stellen we vier eenvoudige en complementaire instrumenten voor om dit te meten:

Beoordeling door de begeleider hoe goed de leerling in staat is vaardigheden uit te voeren

Een door de leerling samengesteld portfolio met bewijsmateriaal

Bewijs van de vooruitgang en het verwerven van vaardigheden


38

11.1 Korte vragenlijsten voor leerlingen Een van de snelste manieren is om elke leerling een heel korte vragenlijst te laten invullen (hoogstens 5 minuten) aan het begin en eind van de cursus of gedurende een vooraf bepaalde tijdsspanne tijdens een serie sessies. Voordat je de vragenlijst gaat maken moet je besluiten welke Overdraagbare Vaardigheden je gaat behandelen. Maar laten we ten behoeve van dit voorbeeld aannemen dat je in een Muziekindustriecursus met de groep gesproken hebt en besloten hebt dat je op drie gebieden aan Overdraagbare Vaardigheden wilt werken: Rekenvaardigheid, Technologie en Zakelijke Vaardigheden. In dit geval zouden je begin- en eindvragenlijsten er ongeveer als volgt uit kunnen zien en kun je het verschil in score gebruiken om vooruitgang te laten zien. Houd de vragenlijsten kort en zorg ervoor dat ze makkelijk zijn in te vullen.

Korte vragenlijsten voor leerlingen]

Vragen over getallen Weet je hoe je Excel moet gebruiken (vink één antwoord aan)

JA

NEE

Zo ja - hoe zou je je vaardigheidsniveau beschrijven (waarbij 1 een laag niveau is en 5 hoog)

1 2 3 4 5

Vind je het makkelijk om percentages te berekenen (waarbij 1 niet erg makkelijk is en 5 heel makkelijk)

1 2 3 4 5

Technologie Kun je met Microsoft Word of andere tekstverwerkingssoftware omgaan (vink één antwoord aan)

JA

NEE

Zo ja - hoe zou je je vaardigheidsniveau beschrijven (waarbij 1 een laag niveau is en 5 hoog)

1 2 3 4 5

Heb je weleens digitale kopieën van muzieknummers en muziekvideo’s naar het internet geüpload?

JA

NEE

Heb je wel eens een website of Facebook- of Myspace-pagina opgezet of gerund voor een band of artiest? JA

NEE

Zakelijke vaardigheden Weet je wat marketing is? (vink één antwoord aan)

JA

NEE

Kun je enkele manieren beschrijven waarop de muziekindustrie aan marketing doet?

JA

NEE

Hoe goed schat je jezelf in als het gaat om optredens te regelen voor jezelf of je vrienden?

1 2 3 4 5

Hoe goed denkt je dat je je muziek of je band bij mensen in de muziekindustrie aan de man brengt?

1 2 3 4 5


39

Tips voor het opzetten van korte vragenlijsten Bedenk voordat je een vragenlijst gaat maken wat je ermee wilt bereiken. Beter gezegd, bedenk wat voor informatie je precies wilt verkrijgen. Bij het maken van vragen heb je de keuze uit gesloten en open vragen: - Gesloten vragen zijn vragen waarbij alle mogelijke antwoorden gegeven worden en de respondent gevraagd wordt een van de antwoorden te kiezen. Het gaat hierbij meestal om ja-neevragen, rangschikken, scores, hokjes aankruisen, etc. - Open vragen zijn die vragen waarbij het de respondent vrij staat om op elke gewenste manier te antwoorden. Leerlingen kan bijvoorbeeld gevraagd worden op de volgende vraag te reageren: ‘Wat is volgens jou het beste aan de cursus?’ Dit soort vragen is prima, maar vergt over het algemeen meer analyse. We zouden willen aanraden om waar mogelijk gesloten vragen te gebruiken. Hier zijn enkele nuttige vuistregels om je aan te houden bij het maken van vragen: - Houd de vragen simpel: vraag de organisatie waarvoor je werkt of ze een vragenlijst hebben die je als voorbeeld zou kunnen gebruiken - Houd de vragen zo kort mogelijk - Bij gesloten vragen is het soms nuttig om de respondent de mogelijkheid te geven om ‘niet van toepassing’, ‘weet niet’ of ‘geen mening’ te antwoorden. Dit helpt de respondent en voorkomt moeilijkheden achteraf met het interpreteren van vragen zonder antwoorden. - Vermijd al te gevoelige vragen - daar krijg je waarschijnlijk toch geen ‘eerlijk’ antwoord op Lengte van de vragenlijst Vanwege de aard van de klantengroep en de niet-formele leeromgeving zouden we willen aanraden de vragenlijst zo kort mogelijk te houden Het testen van de vragenlijst Als je niet zeker weet of je een bruikbare vragenlijst hebt en of hij goed zal werken en je de gewenste informatie zal verschaffen, test hem dan uit op een paar mensen die vergelijkbaar zijn met je klantengroep. Vorm Naast papieren versies van vragenlijsten zijn er tegenwoordig talrijke online tools die je kunt gebruiken, zoals Surveymonkey


40

11.2 Een korte casestudie maken Het observeren van een of twee leerlingen uit je groep en 10 minuten ervoor uittrekken om ze een paar vragen te stellen, volstaat misschien om een hele korte casestudie of karakterschets op te schrijven over de leerling(en) waarin je laat zien hoe ze enkele Overdraagbare Vaardigheden hebben verworven met hun creatieve leren en hoe ze vooruitgang hebben geboekt.

Casestudie

Hier is een kort voorbeeld van 300 woorden: “Casey kwam voor 12 sessies over Muziekuitvoering en de Muziekindustrie nadat ze op haar 16de, na regelmatige verzuim en slecht gedrag, vroegtijdig school had verlaten. Ze was zeer gemotiveerd voor de cursus en ze was samen met twee vriendinnen bezig een R’n’B-act te ontwikkelen waar ze aan wilden werken en waarvoor ze hun niveau wilden verbeteren, zodat ze met zelfvertrouwen konden optreden op beginnersevenementen en hun beperkte kennis over hoe de muziekindustrie werkt konden uitbreiden. Na met hen gepraat te hebben was het duidelijk dat de twee Overdraagbare Vaardigheden waaraan gewerkt kon worden Interpersoonlijke Vaardigheden en Rekenvaardigheid waren. Voor Interpersoonlijke Vaardigheden werd hun gevraagd om in groepen van diverse grootte te werken met mensen die ze voor ze aan de cursus begonnen niet kenden. Elke week werd de rol van projectleider geroteerd, zodat ze allemaal de kans kregen om een groep te leiden en de diverse problemen en conflicten aan te pakken die ontstonden bij het schrijven van liedteksten, zingen en dansen. Aan het eind van het project konden ze kleine projecten tot een goed einde brengen (en dat aantonen door een korte dansroutine te maken en uit te voeren) en laten zien dat ze met kritiek om konden gaan door naar feedback van hun medeleerlingen te luisteren en die constructief te gebruiken. Voor de Rekenvaardigheid lieten we ze zien hoe je een budget voor een evenement opstelt op de computer met behulp van Excel en het vervolgens presenteert voor de andere leden van de onderwijsgroep. We lieten ze ook gangbare percentages voor managers en zaakwaarnemers uitrekenen, zodat ze konden zien hoeveel zulke zaakwaarnemers, managers, producers, etc. zoal vragen voor bepaalde overeenkomsten. Aan het eind van de cursus had elk van hen ten minste één budget opgesteld en konden ze diverse percentages voor verschillende activiteiten in de muziekindustrie berekenen en uitleggen.”


41

11.3 Beoordeling door de begeleider Een van de belangrijkste manieren om vooruitgang te meten is uiteraard het bijhouden van je eigen documenten en aantekeningen over elke individuele leerling om te laten zien hoe ze vooruit zijn gegaan gedurende de cursus of het sessiewerk. Het kan nuttig zijn om je gedachten en aantekeningen te delen met de leerlingen tijdens gestructureerde feedback- of beoordelingsbijeenkomsten

Beoordeling door de begeleider

11.4 Leerlingportfolio met bewijsmateriaal Zelfs als het werk dat je doet niet geaccrediteerd is, is het nuttig om goede gewoontes en praktijken te ontwikkelen met betrekking tot het verzamelen van bewijsmateriaal voor hun programma door leerlingen. Dit is cruciaal voor andere erkende systemen en accreditatie zoals nationale beroepskwalificaties en stages, waarbij het doel is om te meten wat leerlingen kunnen, evenals hoeveel ze weten en begrijpen. Ze zijn gebaseerd op praktische, werkgerelateerde vaardigheden en kennis. Het meeste bewijsmateriaal neemt twee hoofdvormen aan, Uitvoeringsbewijs en Documentmateriaal

Bewijsmateriaal van leerlingen

Voor deze toolkit is het dus belangrijk om te onthouden dat wanneer de leerling bepaalde Overdraagbare Vaardigheden begint te verwerven, het volgende nodig is: • op uitvoering gebaseerd bewijsmateriaal (d.w.z. door jou als begeleider beoordeeld, waarmee je laat blijken dat ze sommige Overdraagbare Vaardigheden naar jouw tevredenheid kunnen uitvoeren. Je kunt minitoetsen of opdrachten opgeven en de leerling observeren en zijn of haar verrichtingen vastleggen/beoordelen) en • documentmateriaal (hetzij schriftelijk, audio, video, grafisch, etc.). Leerlingen moeten niet alleen kunnen laten zien dat ze in staat zijn bepaalde taken uit te voeren, maar ook bewijsmateriaal kunnen overleggen van de vaardigheden die ze hebben verworven, want beoogde werkgevers zullen hierom vragen, of dat nu binnen of buiten de creatieve en culturele bedrijfstak is. Dit kan worden verzameld en bewaard in zowel papieren als elektronische vorm. Je kunt ook gebruikmaken van websites of andere online plaatsen waar leerlingen hun bewijsmateriaal kunnen opslaan. Veel leerlingen zullen het echter moeilijk vinden om de Overdraagbare Vaardigheden die ze hebben aan te wijzen en op te schrijven, omdat ze de dingen die ze regelmatig doen als vanzelfsprekend beschouwen. Als leerlingen moeite hebben om met bewijsmateriaal te komen, zou je ze op gang kunnen helpen door voor te stellen dat ze iets als de onderstaande STAR-techniek proberen waarbij de actie- en resultaatfases waarschijnlijk bewijsmateriaal zullen opleveren:

• S ituatie denk aan een situatie waarin je een vaardigheid moest gebruiken / laten zien • T aak wat was de eigenlijke taak die je uit moest voeren? • A ctie wat heb je daadwerkelijk gedaan? (richt je op wat je gedaan hebt) • R esultaat wat was het resultaat / effect?


42

12 Tips voor toepassing Voor het goed functioneren van de toolkit in een verscheidenheid aan situaties moet hij ook worden ingebed in de operationele systemen van de organisatie of het programma dat de cursus of sessie financiert en aanbiedt. Als begeleider zijn er dus een aantal dingen om op te letten die het makkelijker kunnen maken om in te spelen op de behoeftes van degene die voor je diensten betaalt. 12.1 Introductie In de nabije toekomst is het waarschijnlijk dat Overdraagbare Vaardigheden (of sleutel- of functionele vaardigheden of de varianten die op verschillende momenten door beleidsinstellingen en financiers gebruikt worden) prioriteit hebben bij veel van de cursussen die je geeft aan jongeren. Dit kan betekenen dat ze deel uitmaken van een mogelijk introductieproces dat de gastorganisatie met je wil doorlopen. Als dat niet het geval is, is het wellicht de moeite waard om de toolkit ter sprake te brengen en voor te stellen dat de kwesties aan de orde komen tijdens je introductie of briefing over wat er van je wordt verwacht in je onderwijs.


12.2 Accreditatie Veel cursussen die men je zal vragen te geven in niet-formele situaties zullen niettemin onderdeel zijn van een accreditatieroute. Het loont de moeite om de beoordelingscriteria van een willekeurige accreditatie (bijv. nationale beroepskwalificaties) te bekijken om te zien waar bepaalde elementen van deze Toolkit Overdraagbare Vaardigheden direct overeenkomen met eisen voor die kwalificatie. Op die manier kun je aan de beoordelingscriteria voldoen EN bewijs leveren van hoe Overdraagbare Vaardigheden in je sessies zijn behandeld. 12.3 Controle & Evaluatie Velen van jullie die al een tijdje lesgeven zullen weten dat organisaties en financieringsprogramma’s bepaalde controle- en evaluatie-informatie verlangen om hun claims voor geld te maken en de fondsen te incasseren, vaak op basis van prestatie (of betaling naar resultaat). Om je te helpen bij het bedenken van wat men je kan vragen bij te houden hebben we enkele gebruikelijke informatievelden op een rijtje gezet die organisaties en financiers vragen

43

Gebruikelijke controle-informatie waarnaar gevraagd wordt Naam Contactgegevens Geslacht Handicaps/gezondheidstoestand Etniciteit Andere socio-economische status – alleenstaande ouder, verzorger, dakloos, vluchteling, asielzoeker, recente migrant Werkstatus Onderwijs- of trainingsstatus Toestemming i.v.m. privacywetgeving Aanwezigheid bij cursussen (absentie, steun om gemotiveerd te blijven) Genoten onderwijs of ervaring (wat voor kwalificaties of niveau) Vastgestelde behoeftes en leerdoelen Accreditatieresultaten en bewijs Voortgang of exitstrategie (zoeken van werk, vrijwilligerswerk, etc.) Eindresultaat (werk, verdere opleiding, etc.) Evaluatie-informatie van leerlingen

Feedback over tevredenheid met diverse aspecten van de cursus - doelen/verwachtingen, beoordeling van de begeleiders, wat er geleerd is, etc. Suggesties voor hoe de cursus verbeterd zou kunnen worden wat ging er goed, wat ging er niet goed en waarom.


44

[WAC Interchange Studio’s 28 oktober 10. foto: Dee Conway ©] Vertaling: Bas Janssen, Aqualingua Text & Translation

OVERDRAAGBARE VAARDIGHEDEN IN DE CREATIEVE & CULTURELE SECTOR

Recommend Documents