OVER EEN BEST ROZE EUROPA

update coc update juni 2004 3 e jaargang nr. 2

Kandidaten Europarlement

OVER EEN BEST ROZE EUROPA NEDERLAND EXPORTLAND Klompen, tulpen en homo-emancipatie Joke Swiebel

TEL UW ZEGENINGEN BETERE BEPERKING godsdienstvrijheid

coc update juni 2004

INHOUD

© 2004

| kwartaalblad van COC Nederland | 3 e jaargang nr. 2

COLOFON Redactie Reinie van Goor (hoofd- en eindredactie) | Erik Feenstra | René van Soeren | Demian Stokebrand

NEDERLAND EXPORTLAND VOORZITTER VAN DE EU

O

Klompen, tulpen en homo-emancipatie Foto Jan Carel Warffemius

p 1 mei werd de EU uitgebreid met tien landen in Midden- en Oost-Europa, op 10 juni zijn de verkiezingen voor het Euro-

pees Parlement en wie weet volgt in de loop van dit jaar nog een heuse Europese Grondwet. Is er voor homoseksuelen een bijzon-

3

Aan dit nummer werkten mee Tijn Elferink | Siep de Haan | Merijn Henfling | Lucia Looijestijn | Linette Raven | Caspar Signet |

Kandidaten Europarlement

Joke Swiebel | Philip Tijsma |

OVER EEN BEST ROZE EUROPA

Jos Tomas | Jan Carel Warffemius | Roelien Wierstra | Gea Zijlstra

6

Vormgeving Hammink Design Amsterdam

dere reden om met deze ontwikkelingen in Europa blij te zijn?

www.hammink.biz

We weten dat de nieuwe lidstaten de laatste jaren alle zeilen hebben moeten bijzetten om hun wet- en regelgeving aan de normen van de EU aan te passen. Discriminatie op grond van seksuele gerichtheid is verboden. De Europese Grondwet, althans het voorstel daarvoor, verbiedt expliciet discriminatie op grond van seksuele gerichtheid. Veel explicieter eigenlijk dan in de Nederlandse Grond-

Druk, distributie en sponsoring

Joke Swiebel

PlantijnCasparie Zwolle

TEL UW ZEGENINGEN

10

tel: 038-4670070 Oplage: 9.500 | ISSN nr. 1569-4461

wet. Daar komt dit begrip niet voor. In artikel 1 van de Grondwet

Redactieadres

moeten we het in Nederland doen met de categorie ‘... of op welke grond dan ook’. Een beetje mager. De toezegging van minister De Graaf om bij de volgende grondwetswijziging ook een voorstel op dit punt te doen, is winst. Op Europese schaal zullen we de komende jaren de gelijke behandeling van getrouwde paren van hetzelfde geslacht onder de aandacht moeten brengen. Er zijn nog te veel regeringen die van

Postbus 3836 | 1001 AP Amsterdam

BETERE BEPERKING godsdienstvrijheid

erkenning van het ‘homohuwelijk’ niets willen weten, al wijzen de

[email protected] | www.coc.nl

Our Site

4

Terug naar het begin

9

ontwikkelingen in Spanje en Frankrijk op voortschrijdend inzicht.

De irritaties van Buitenweg

11

De EU kan een uitstekend platform zijn om de discriminatie van

COC onder de loep

12

Adoptieregels soepeler

13

Hoe word je homo (lesbo)?

14

Adressen

15

Brieven

16

homoseksuelen uit te bannen. Onze minister-president krijgt het komende halfjaar een unieke kans te laten zien wat hijzelf en het parlement onlangs breed uitspraken naar aanleiding van het boek

De weg van de moslim . Het Nederlandse voorzitterschap van de Unie biedt uitstekende mogelijkheden ook in Europa de positie van homoseksuelen te verbeteren. Henk Beerten, voorzitter

2 |

tel: 020-6234596 | fax: 020-6267795

Verder in dit nummer:

COC

update |

JUNI 2004

12

teksttelefoon voor doven en slechthorenden 020-6207541 Volgend nummer verschijnt 1 september 2004 (deadline 26 augustus 2004) Foto cover Linette Raven

Reacties, ideeën en suggesties kunt u sturen naar [email protected] of postbus 3836, 1001 AP Amsterdam.

EXPORT

Klompen, tulpen en homo-emancipatie ontwikkelingswerk, maar dan niet in de traditionele zin. Wij leggen geen waterputten aan. Als Nederlandse partnerorganisatie helpen we lokale verenigingen met het professionaliseren door bijvoorbeeld trainingen te geven.’ Het belang van vrijwilligers

Foto Jan Carel Warffemius

Nederland heeft het buitenland meer te bieden dan klompen, tulpen en wiet, vinden ze bij COC Nederland. ‘Homo-emancipatie is een echt exportproduct,’ zegt Glenda Mangnus, werkzaam op het projectbureau van het COC. ‘We hebben in Nederland veel voor elkaar gekregen en daar mogen we ons best op profileren.’

G

lenda Mangnus werkt samen met Arjos Vendrig en Björn van Roozendaal op het projectbureau van het COC. Ze zijn verantwoordelijk voor de begeleiding van de internationale projecten in Oost-Europa. Op dit moment

houdt Mangnus zich bijvoorbeeld bezig met homorechten in Roemenië, Bulgarije en Oekraïne, in het kader van een programma van Buitenlandse Zaken. Ze heeft intensief contact met Oost-Europese homoactivisten. ‘Je kunt het zien als

De homo-organisaties in Oost-Europa krijgen adviezen. ‘Veel clubs draaien op een of twee personen. Zodra er iemand wegvalt, is de kans levensgroot dat de boel uit elkaar valt,’ vertelt Vendrig, die veel ervaring heeft met het geven van trainingen. Continuïteit in de organisatie is essentieel. ‘Wij geven adviezen over de beste organisatiestructuur. Wat is het verschil tussen bestuur en staf? Wat is het belang van vrijwilligers? Veel organisaties in Oost-Europa kunnen bijvoorbeeld moeilijk vrijwilligers vinden. Enerzijds is de angst om openlijk voor je geaardheid uit te komen groot. Je kunt van de universiteit geschopt worden, je werk kwijt raken of verstoten worden door je familie. Anderzijds verdienen mensen er simpelweg erg weinig, waardoor vrijwilligerswerk een luxe is.’ ‘Veel van de Oost-Europese bewegingen steunen op studenten,’ vertelt Van Roozendaal. ‘Die kunnen het zich permitteren om vrijwilligerswerk te doen naast hun studie. Je ziet vaak dat activisten uit een familie komen waarin een beetje begrip voor homoseksualiteit is.’ Samen met Vendrig houdt Van Roozendaal zich bezig met

U SEE LGBT! (United South East Europe lesbian, gay, bisexual and transgenders), een grootschalig project gericht op negen Oost-Europese landen. Dankzij steun van ontwikkelingsorganisatie Hivos kan het COC zich vier jaar lang inzetten voor begeleiding en trainingen van lokale organisaties. Homoactivisten in OostEuropa kunnen aanspraak maken op een speciaal fonds waarmee regionale projecten ondersteund worden.

kracht kwam de lokale organisatie niet binnen, en je merkt dat ze dankzij onze bemoeienis veel serieuzer genomen worden. Als buitenstaander uit een land met een lange ervaring heb je gewoon meer in de melk te brokkelen.’ Toen het COC zich in 1997 voor het eerst met Roemenië ging bemoeien, was homoseksualiteit daar nog illegaal. Vendrig:’Dankzij onze steun en die van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken is de wet uiteindelijk aangepast. Juist door onze aanwezigheid voelt een lokale organisatie zich veiliger. De steun van de Nederlandse overheid maakt dat we serieus genomen worden.’

Pride

De lokale verenigingen kunnen bij het COC geld aanvragen om concrete projecten te realiseren, bijvoorbeeld om een gaypride te organiseren. Van Roozendaal: ‘Gaypride is in Nederland een commercieel feestje geworden, dáár heeft het nog echt betekenis. Het is ongelooflijk hoeveel impact een gaypride in Oost-Europa heeft. Als je meeloopt, krijgt het woord ‘pride’ echt inhoud.’ Hun werk voor het COC maakt de drie extra bewust van de goede omstandigheden in Nederland. ‘Ik ben hartstikke trots op wat hier allemaal bereikt is,’ zegt Mangnus. ‘Veel mensen denken dat emancipatie voorbij is, maar in Oost-Europa is er veel moed voor nodig om homoactivist te zijn.’ Boeken ze ook resultaten? Volgens Vendrig opent het COC in het buitenland deuren: ‘In Albanië spraken ze op het Ministerie van Volksgezondheid over de beste manier om verspreiding van hiv tegen te gaan in contacten tussen mannen. Op eigen

 Merijn Henfling

Wie is wie? Arjos Vendrig (28) is sinds oktober 2001 in dienst bij het COC. Tijdens zijn opleiding internationale studies was hij al actief bij het COC, onder andere als bestuurslid van Iglyo (International Lesbian & Gay Youth Organisation). Glenda Mangnus (27) werkt sinds september 2003 bij het COC. Ze studeerde culturele antropologie en deed hiervoor onderzoek voor de gemeente Amsterdam en de Schorerstichting. Björn van Roozendaal (22) studeerde communicatie en werkt sinds februari 2004 bij het COC. Hij was communicatiemanager bij Expreszo en zit nu in het bestuur van Iglyo.

COC

update |

JUNI 2004

| 3

OUR SITE

 Demian Stokebrand en Björn van Roozendaal

Doe mee aan Lesbian Pride 2004

COC Amsterdam om de veel grotere Lesbian Pride 2006 voor te bereiden. We raakten enthousiast en wilden dit jaar alvast iets organiseren. Mostert: ‘Nú is iedereen enthousiast. Bovendien is deze Pride een goede oefening voor een groter Europees evenement.’ Wat gaat er gebeuren?

Mostert: ‘Alles speelt zich af in Akantes en het COC Amsterdam. Er komen diverse workshops: met onderwerpen als muziek en schrijven, flirten, om er een paar te noemen.’ Bakker: ‘Iedereen mag met voorstellen komen. Het is leuk als mensen zelf invulling geven aan de lesbianpride. Er komt ook een overzichtstentoonstelling over de geschiedenis van het IHLIA. En er worden vrouwen van het lesbisch archief in Rusland uitgenodigd om hun coming-out verhalen uit te dragen. Voor homo’s zijn er genoeg feestjes en evenementen. Daarom moeten juist lesbische vrouwen eens laten zien wat zij in huis hebben.’ Dit vinden Marian Bakker, fotografe en medewerker bij het homo-lesbisch archief documentatiecentrum IHLIA,

Kennistest: Waarom heten veel Gayprides: ‘Christopher Street Day’? antwoord op pagina 5

4 |

COC

update |

JUNI 2004

en Liesbeth Mostert, directeur van het multifunctioneel centrum Akantes. Beide organiseren als vrijwilligers de Lesbian Pride 2004 en hopen dat Amsterdam op 12, 13 en 14 november een lesbische impuls krijgt. Hoe is het idee voor een lesbianpride ontstaan?

Bakker: ‘Vorig jaar kwamen we met een aantal holebi-organisaties bijeen in

Europrides in 2004 1

Moldavië Gay Pride, Chisinau – 15 mei – www.gay.md

2

Belgian Lesbian & Gay Pride, Brussel – 22 mei – Dit jaar was het

3

Europride, Hamburg – 4 juni – Met het thema ’love breaks barriers’

thema: ‘Vrijheid, Gelijkheid, Diversiteit’. www.blgp.be

verwacht de stad Hamburg zo’n 500.000 bezoekers tijdens de elfde Europride. www.hamburg-pride.de 4

Christopher Street Day, Zürich – 5 juni – www.csdzh.ch

5

Regenbogenparade, Wenen – 26 juni – www.pride.at

6

La Marche des Fiertés, Parijs – 26 juni – www.fiertes-lgbt.org

7

Portugal Pride, Lissabon – 26 juni – www.portugalpride.org

8

Queer Zagreb – 26 juni – www.gay.hr

9

Christopher Street Day, Berlijn – 26 juni – www.csd-berlin.de

10

Mardi Gras, London – 26 juni – www.londonmardigras.com

11

Barcelona Pride – 28 juni – www.orgullogay.org

12

Christopher Street Day – 4 juli – Het grootste ho-, les-, biseksuele en transgender evenement in Europa bevindt zich vlak om de hoek. www.colognepride.de

13

Helsinki Pride – 3 juli – www.helsinkipride.fi

Wat is het doel van de Lesbian

14

Belgrado Pride – 17 juli – www.womenngo.org.yu/labris

Pride 2004?

15

Stockholm Pride – 31 juli – www.stockholmpride.org

16

Canal Pride, Amsterdam – 7 augustus – Voor de negende

Mostert: ‘We willen laten zien wat er allemaal is voor lesbische vrouwen. Het gaat helemaal niet slecht met de scene. Maar soms moet je meer naar buiten treden en blij zijn met wat je hebt. Een pride helpt daarbij.’

maal varen de dansende boten door de grachten van Amsterdam. Het programma bestaat daarnaast uit straatfeesten, sporttoernooien en cultuur. Voorafgaand aan de pride vindt een speciaal politiesymposium plaats, gefinancierd door de aan de werkgroep Roze

in het Blauw toegekende diversiteitsprijs. Agenten uit de verschillende Is zo’n pride wel nodig?

Europese gayhoofdsteden zullen problemen rondom homoseksualiteit

Bakker: ‘Als je kijkt naar het enthousiasme is het wel degelijk nodig. En je moet de jonge, ‘net-uit-de-kast’-meiden laten zien dat er iets leeft. Bovendien: wat is er op tegen?’ Wil je meedoen? www.lesbianpride.nl

bespreken. ‘Voor het eerst varen politieagenten uit heel Europa mee op de Prinsengracht,’ aldus Siep de Haan van pride-organisator stichting Gay Business Amsterdam. www.amsterdampride.nl 17

Mermaid Pride, Kopenhagen – 14 augustus – www.mermaidpride.dk

OUR SITE Enschede’s trots

����������

Naast de verschillende Gay

�������

Pride’s in Europa kent Nederland ook ieder jaar de minder

13

������ 15

commerciële Roze Zaterdag,

�������

die dit jaar op 26 juni in Enschede plaatsvindt.

������� ����������

��������

17

�������

�������� ������������ 10

������

2

�����

9

16

12

��������� ��������

��������� 6

���������

�����������

���������� ��������

������

1

��������� 8

�������� ��������

�������

�������� �����������

14

������ ������ ����������

11

�������

�������� ������

7

��������

���������

5

4

���������

��������� �����������

����� ���������

����������������

����������������������������� �������

��������

������������������

������������ ��������

��������

������

���������

����������

���������

�������

���������

����������

���������

���������

�������

��������

�������

�������

���������

������

��������

���������

�����������

�������������������

�����

��������

�������

������

�����

��������

��������

��������

������

������

���������

������

������

‘Christopher Street Day’ In de nacht van 27 op 28 juni 1969 deed de politie zoals wel vaker een inval bij homobar Stonewall Inn in Christopher Street in New York. Deze keer was de sfeer emotioneel geladen: die dag was Judy Garland begra-

3

���������

Kennistest:

1

����������������� ���������������������������

Illustratie www.hammink.biz

Met ’t Bölke en café Stonewall staat Enschede al redelijk bekend als gayminded stad. De Roze Zaterdag moet dit onderstrepen. ‘De Roze Zaterdag wordt grootser, professioneler en jonger,’ aldus de stichting Enschede Roze. Dat laatste aspect uit zich vooral in de muziekoptredens gedurende de dag. Natuurlijk wordt homomoeder Willeke Alberti weer van stal gehaald. Maar deze keer ligt de nadruk meer op door jongeren geliefde dance-acts als dj G-Spott, Soulvation en Buse. Nog een reden om langs te komen is het onlangs geheel vernieuwde stadscentrum. Kortom, Enschede nodigt iedereen uit.

ven, voor veel homo’s een gay-icoon. De aanwezige travestieten, homo’s en lesbo’s pikten ineens niet langer de systematische pesterijen van de politie. De agenten werden ingesloten en gegijzeld. De volgende dagen gingen holebi’s de straat op om te demonstreren voor gelijke rechten. Het startschot voor de georganiseerde homobeweging was gegeven. De opstand werd een jaar later herdacht met een mars door New York. Deze kreeg navolging in andere Amerikaanse steden en later ook buiten de Verenigde Staten. In Nederland werd op 25 juni 1977, de eerste demonstratie, georganiseerd door de Internationale Lesbische Alliantie. Sommigen zien in deze demonstratie de geboorte van onze huidige Roze Zaterdag.

www.enschederoze.nl COC

update |

JUNI 2004

| 5

INTERVIEW

Kandidaten Europarlement over een best roze Europa  Roelien Wierstra

‘Europa, best belangrijk’ is de slogan waarmee Nederland per 1 juli aanstaande het EU-voorzitterschap op zich neemt. Maar eerst zijn er nog de verkiezingen voor het Europarlement op 10 juni. PvdA-kandidate Emine Bozkurt vindt het geen goede slogan. ‘Europa, heel belangrijk, zou ik willen zeggen. Gelijke behandeling voor onder meer homo’s, lesbo’s biseksuelen en transgenders (GLBT’s) komt uit Europa. Zonder die Europese wetgeving zouden veel landen niet zo ver zijn als ze nu zijn. Zeker met het oog op de tien nieuwe EU-landen en de landen die nog toe willen treden, is het belangrijk dat gelijke behandeling in wetten en regels is vastgelegd. Er is nog veel te doen. Mijn slogan is dan ook: gelijke behandeling, gelijk mee beginnen.’

6 |

COC

update |

juni 2004

Foto’s Linette Raven

D

e LPF gaat met een heel andere insteek de Europese verkiezingen in. ‘Is u iets gevraagd?’ is de slogan waarmee Jens van der Vorm stemmen probeert te winnen voor de eerste LPFzetel in het Europarlement. Zijn missie: het Europarlement opheffen. ‘Het parlement staat veel te ver van de kiezers af. Belangrijke beslissingen moeten via een referendum genomen worden op nationaal niveau. ‘Europa’ moet teruggebracht tot een economische vrijhandelszone, en politieke beslissingen moeten zo veel mogelijk bij de landen zelf liggen. Dat ik toch gekozen wil worden, is omdat je een systeem het beste van binnenuit op kunt blazen.’ Emine Bozkurt, van Turkse komaf en net moeder geworden, staat voor gelijke behandeling vanuit een sterk gevoel voor rechtvaardigheid, zoals ze zelf zegt. ‘Ik zet me in voor gelijke behandeling van mannen en vrouwen, hetero’s en homo’s, van mensen van verschillende etniciteiten. Want het is bar en boos als je kijkt hoe minderheden behandeld worden. Marokkaanse jongeren die homo’s de klas uit pesten en het boek dat recentelijk verscheen en aanzet tot homohaat zijn slechts een paar voorbeelden. Dat is niet de maatschappij waarin wij willen leven. Als Turkse vrouw kan ik bij uitstek een brug slaan tussen de verschillende minderheidsgroepen.’ Emine Bozkurt is het hartgrondig oneens met haar LPF-opponent wat het opheffen van het Europarlement betref: ‘Zonder het parlement zou er helemaal geen democratische controle zijn. In het parlement

wordt de bevolking vertegenwoordigd. Het parlement is er om regels te maken, maar ook om te controleren of diezelfde regels wel uitgevoerd worden. Er is vaak een enorm verschil tussen de papieren en de echte werkelijkheid.’ Pronkstuk

‘Mensen betalen om op een Idol te stemmen maar gaan niet naar de stembus!’

Eén van de pronkstukken van de Europese wet- en regelgeving op het gebied van GLBT-rechten is artikel 13. In dit artikel, voortvloeiend uit het verdrag van Amsterdam, schrijft de Europese Unie voor dat niet alleen mannen en vrouwen gelijk behandeld dienen te worden, maar dat ook op andere gronden niet gediscrimineerd mag worden, te weten op grond van ras of etnische afstamming, seksuele voorkeur, leeftijd, godsdienst of levensovertuiging en handicap. Met dat artikel 13 in gedachten is een aantal richtlijnen opgesteld; eentje om de gelijke behandeling van mensen van verschillende etnische afkomst beter te waarborgen en eentje om te zorgen dat er in ieder geval op de arbeidsmarkt geen onderscheid wordt gemaakt op grond van leeftijd, seksuele voorkeur, geloof of handicap. Vervolgens is het aan de verschillende landen deze regels in de nationale wetgeving te verankeren; de Europese wet staat in deze boven de nationale wetgeving. Jens van der Vorm, zelf homoseksueel, getrouwd en vader van twee kinderen, zegt niets met homorechten te hebben. Toch zegt hij wel wat te doen voor homorechten. ‘De LPF is de enige Nederlandse politieke partij die een openlijke ‘gay’

als lijsttrekker heeft. Niet zo moeilijk overigens als je weet dat de helft van de partij homo is, en de andere helft denkt het te worden. Gelijke behandeling gaat niet alleen over woorden, maar ook over daden. Laat het maar zíen, en dat ga ik doen.’ Over het ‘homohuwelijk’ is Van der Vorm al even klip en klaar: ‘Voor mij bestaat er geen homohuwelijk. Volgens de universele rechten van de mens mag je niet discrimineren naar geslacht en staat het huwelijk dus open voor iedereen, ongeacht je geslacht’. Helaas liggen de zaken niet zo eenvoudig. Aan die universele rechten hoeven landen zich niet per se te houden. En veel landen schrijven voor, conform de bijbel, dat het huwelijk iets is tussen man en vrouw. ‘God created Adam and Eve, not Adam and Steve’, zoals tegenstanders van het homohuwelijk in de VS argumenteren. De argumentatie van Van der Vorm is wel democratisch, maar lijkt in de praktijk niet te werken. Onterecht, vindt hij. ‘Niet wij hebben een probleem, maar de mensen die ons discrimineren. Ik kan persoonlijk laten zien welke enorme voordelen het huwelijk tussen twee mannen heeft.’ Bozkurt: ‘Ja maar, het is gewoon een recht, of het nou voordelen heeft of niet!’ Dat maakt Van der Vorm niet uit. ‘Ik ga laten zien, zonder te provoceren, dat de samenleving er baat bij heeft dat ook mensen van hetzelfde geslacht met elkaar kunnen trouwen. De fiscus bijvoorbeeld spint er garen bij als mensen trouwen.’ Braziliaanse resolutie

Daar komt een volgend issue om de hoek: niet in alle landen kun je na een

geslachtsverandering je sekse in je geboorteakte laten veranderen, en dus kun je niet met iemand van het andere (voor je operatie hetzelfde) geslacht trouwen. In de zogeheten Braziliaanse resolutie wordt voorgesteld om bestrijding van discriminatie op basis van seksuele gerichtheid en geslachtsidentiteit op te nemen in het mensenrechtenbeleid van de VN. Het Europese parlement heeft al laten weten dit initiatief volledig te

Jens van der Vorm: ‘De LPF is de enige Nederlandse politieke partij die een openlijke ‘gay’ als lijsttrekker heeft’

steunen. PvdA’er Bozkurt meent dat dat inderdaad een zeer goede zaak zou zijn. LPF-kandidaat Van der Vorm wil de kwestie eerst eens rustig bekijken. Wordt het Europarlement conservatiever, nu na de aanstaande verkiezingen tien nieuwe, Oost- en Midden-Europese landen er deel van gaan uitmaken? Met name het grote, katholieke Polen kan een zware conservatieve stempel gaan drukken. ‘Dat is inderdaad de vrees,’ COC

update |

JUNI 2004

| 7

INTERVIEW weet ook Bozkurt. ‘Maar zoals bij alles hangt dat uiteindelijk af van de kiezer.’ Voor de wetgeving in Nederland over gelijke behandeling maakt het niet uit. Sommigen vrezen dat zaken als abortus of euthanasie teruggedraaid worden, maar dat kan ‘Europa’ nooit bepalen omdat het strafrecht en het familierecht niet onder de EU-wetgeving vallen. Dat betekent ook dat dergelijke zaken niet aan andere landen voorgeschreven kun-

Foto’s Linette Raven

van gelijke behandeling. ‘Je bent dan erg zichtbaar, want in tegenstelling tot Nederland ben je als Europarlementariër in veel andere landen een ‘celebrity’. Voor homogroepen in die landen ben je een steun in de rug. Vooral bij Roemenië, dat lid wil worden van de EU, zullen we er stevig op hameren dat discriminatie van onder meer homo’s echt niet kan,’ aldus Bozkurt. Intergroup

Emine Bozkurt: ‘Er ís regelgeving en die regels moet je controleren’

nen worden. Artikel 13 daarentegen moet geïmplementeerd worden. Al in de gesprekken die voorafgaan aan de toetreding tot de EU, wordt er op gehamerd dat gelijke behandeling in de wet verankerd moet worden. Daar ligt ook een belangrijke taak van de Europarlementariërs. Mensen als Joke Swiebel, jaren parlementariër voor de PvdA, of Lousewies van der Laan (D66) gingen vaak uitgebreid op bezoek in landen van de Unie die minder ver zijn op het gebied

8 |

COC

update |

JUNI 2004

De Intergroup voor gays en lesbians, een club waar niet alleen de GLBT-parlementariërs lid van zijn maar ook homopersoneel en de parlementariërs die gelijke behandeling in hun portefeuille hebben of er zich voor sterk willen maken, kan daarbij van grote dienst zijn. Deze groep heeft een uitgebreid netwerk en gaat op bezoek bij de diverse landen om nietgouvernementele organisaties te ondersteunen in hun activiteiten en te spreken met regeringen en parlementariërs. Ook heeft de Intergroup hoorzittingen in het Europees Parlement georganiseerd. Bozkurt en Van der Vorm sluiten zich graag bij de groep aan. Van der Vorm ziet het wel zitten. ‘Lekker de kroeg in met gelijkgestemden, biertje er bij. Dat praat toch een stuk makkelijker. Ik ben straks gewoon een gezellige flikker in het parlement.’ Overigens is de LPF-kandidaat geen voorstander van meer wet- en regelgeving. Hij vindt daarbij onder meer minister Zalm (Financiën) aan zijn zijde, die immers de administratieve lastendruk die voorvloeit uit nationale en EU-regels met een kwart wil terugdringen. Van der Vorm: ‘Er ligt een hoop werk wat gelijke

behandeling betreft in bijvoorbeeld Polen en Hongarije, maar de oplossing moet vanuit de landen zelf komen. Dat kun je niet vanuit Brussel opleggen. Volgens mij werkt dat averechts. Mensen zullen gaan reizen en vergelijken en kiezen voor het beste.’ Bozkurt: ‘We hebben het wel over mensen van vlees en bloed. Het is te simpel de manier waarop jij de zaak belicht. Er ís regelgeving, en die regels moet je controleren.’ Van de Vorm: ‘ik noem het liever “stimuleren”. Er zijn universele rechten van de mens. Alles wat je daar bovenop stapelt, leidt tot niets. Je moet landen confronteren zodat ze zich er aan houden. Straatsburg is toch geen darkroom waar regels uit komen en in verdwijnen?!’

van terugdringen van eerwraak dan de afgelopen twintig jaar. Dat is bijvoorbeeld ook iets wat ik samen met mijn collega’s in het Nederlandse parlement op de agenda kan zetten.’ Idol Van der Vorm wil niet al te veel op de agenda zetten. ‘Ik wil juist zo veel mogelijk van de agenda af, en zal proberen zo min mogelijk in Brussel te zijn.’ Gay Pride

Idols

Moeten we op 10 juni naar de stembus voor de Europese verkiezingen? Voor veel mensen is ‘Europa’ toch nog een ver van mij bed show, ondanks dat 60 procent van de wet- en regelgeving daar vandaan komt. Bozkurt vindt dat iedereen moet gaan stemmen. ‘Het is een democratisch recht. Het is toch van de gekke dat mensen wel geld betalen om te stemmen voor Idols, en niet naar de stembus gaan?!’ Dat idee inspireert Van der Vorm. ‘Laten we gewoon geld vragen voor het stemmen voor je Europese Idol. Maar dan wel via sms!’ Als Bozkurt Idol wordt, wil ze namens de PvdA een aantal zaken op de Europese agenda zetten, zoals homo-emancipatie en de toetreding van Turkije tot de EU. ‘Er is nu in Turkije in twee jaar meer vooruitgang geboekt op het gebied

‘Straatsburg is toch geen darkroom?’

Hoewel beide kandidaten het over de manier waaróp oneens zijn – de LPF wil met zo min mogelijk regels ‘bottom up’ werken, het vanuit de mensen zelf laten komen, terwijl de PvdA gelooft in de regulerende overheid – zijn ze het over het resultaat wel eens: iedereen heeft recht op gelijke behandeling, discriminatie mag niet. Samen bedenken ze een plan: tijdens het Nederlands voorzitterschap moeten alle Europarlementariërs naar de Ganal Pride komen, de jaarlijkse tocht door de Amsterdamse grachten waar alle gays, bi’s en transen hun schoonheid tonen. ‘Laten we inderdaad geen ellendige toer naar de Keukenhof maken’, vindt Bozkurt. Van der Vorm, instemmend: ‘Alle 732 parlementariërs op het terras aan de Amstel bij het Muziektheater, op 2 augustus. Laten we er een Europese Top aan verbinden, dan wordt het voor de verandering een echte topper!’ Gelijke behandeling komt uit Europa, Nederland aan zet , Willemien Ruygrok met interviews door Roelien Wierstra; voor  8,- te bestellen: [email protected] [email protected]

Terug naar het begin Lucia is zeventien jaar als zij in het Brabantse Overloon door haar vriend wordt voorgesteld aan zijn collega: een beeldschone vrouw. Ze was op slag verliefd: ze wist meteen wat ze voelde, alleen ‘de tekst ontbrak’. Al snel bleek dat haar vriend met deze collega was vreemd gegaan. In plaats van boos op hem te zijn, was ze vreselijk jaloers: ik had met haar willen zoenen, ik had haar willen versieren.. Het is dertien jaar en een aantal liefjes later wanneer ze in het Noordelijke Groningen weer op slag verliefd wordt op een beeldschone vrouw. Zij ontmoeten elkaar in een disco bij het toilet, dat zo klein is dat ze om elkaar heen moeten dansen, om naar de wc te kunnen gaan. Ze raken aan de praat en zijn ondertussen alweer veertien jaar samen. De wc-potten.

Foto Jan Carel Warffemius

COC

update |

JUNI 2004

| 9

RECHTEN

Foto Jan Carel Warffemius

Tel Uw zegeningen Na vijf jaar Europees Parlement wordt het tijd de balans op te maken. Wat is er voor de homorechten in Europa bereikt? En wat staat er op de agenda? De Europese Unie heeft er veel aan gedaan homorechten als mensenrechten op de kaart te zetten. Startpunt was het Verdrag van Amsterdam in 1999, waardoor het bestrijden van discriminatie op basis van seksuele gerichtheid officieel

10 |

COC

update |

JUNI 2004

een taak van de EU is geworden. Eind 2000 werd de Kaderrichtlijn aangenomen, waardoor discriminatie in de sfeer van de arbeid verboden werd. Lidstaten moesten deze richtlijn uiterlijk november 2003 hebben opgenomen in hun

eigen nationale wetgeving. Werknemers die ontslagen worden omdat ze homo zijn, hebben nu meer mogelijkheden dit bij de rechter aan te kaarten. En dat vanaf 1 mei 2004 in 25 landen. In de nieuwe lidstaten kon de homostrijd deze opsteker wel gebruiken. Sowieso heeft het toetredingsproces voor het homo-emancipatieproces in de nieuwe lidstaten als een hefboom gewerkt. Omdat de EU van de nieuwe lidstaten eist dat zij, net als de oude lidstaten, maatregelen tegen discriminatie invoeren en de rechten van minderheden serieus nemen, weten homogroepen in die nieuwe landen zich gesteund. Zij hebben toegang tot de politieke besluitvorming gekregen en is er meer openheid en zichtbaarheid. Daarmee is alle discriminatie nog niet uit de wereld, maar dat is ook in Nederland niet het geval. Wel is er nu in de EU het politieke kader en het juridische instrumentarium om de strijd tegen discriminatie aan te gaan. Belangrijk is voorts dat in het ontwerp voor een Europese Grondwet het grondrecht van non-discriminatie, onder meer op basis van seksuele gerichtheid, is versterkt. Ook op het gebied van de partnerrechten is er vooruitgang. Met een nieuwe richtlijn over het vrij verkeer binnen de EU kunnen EU-burgers hun echtgenoot of partner meenemen als zij in een ander EU-land gaan werken. Helaas is er nog geen volledige wederzijdse erkenning van buitenlandse relatievormen, dat blijft een strijdpunt. Landen die zelf niet zo´n partnerschapsregeling ken-

nen, ontspringen de dans. Wel is het niet-huwelijkse partnerschap, ook van personen van hetzelfde geslacht, als zodanig in de EU-wetgeving opgenomen. Met als gevolg dat onder meer Frankrijk Nederlandse partnerschappen zal moeten erkennen. Volledige wederzijds erkenning van alle huwelijken, partnerschappen en de facto-relaties blijft het einddoel. Daarmee hebben we alvast één belangrijk punt voor de volgende periode beet. Een tweede strijdpunt is de reikwijdte van de anti-discriminatiewetgeving. Tegen rassendiscriminatie en seksediscriminatie geldt nu op Europees vlak bredere wetgeving dan tegen homodiscriminatie: some animals are more equal than others. Homodiscriminatie in de sfeer van de goederen en diensten - denk bijvoorbeeld aan huurproblemen en verzekeringen - moet ook worden aangepakt. Ten derde moet de Unie meer werk gaan maken van homorechten op wereldschaal. Ik vind het nogal onverdraaglijk dat de EU vrolijk handels- en samenwerkingsakkoorden afsluit met Egypte en geen serieuze zaak maakt van het feit dat daar nu al jaren lang homo´s actief worden vervolgd. De geloofwaardigheid van de Unie zelf staat daarbij op het spel. Alle reden dus de strijd voor homorechten als mensenrechten binnen en buiten de Europese Unie met kracht voort te zetten.

huwelijken in de EU De nieuwe eerste minister van Spanje, José Rodriguez Zapatero, zei in zijn eerste speech voor het parlement: ‘Het is tijd om een einde te maken aan onduldbare discriminatie. Homo- en transseksuelen verdienen dezelfde publieke erkenning als heteroseksuelen. Zij hebben het recht om het leven te leiden dat zij gekozen hebben. Wij zullen, op basis van gelijkheid, hun recht om te huwen erkennen, met alle daaruit voortvloeiende gevolgen wat betreft arbeidsrecht, erfrecht en sociale zekerheid.’ Verschillende homoparen in Portugal, Frankrijk en Oostenrijk zeggen begin juni in de stadhuizen van hun eigen

Joke Swiebel, lid van het Europees Parlement voor de Partij van de Arbeid (1999-2004)

hoofdsteden acties te gaan ondernemen om een huwelijk af te dwingen.

OUTSIDE

‘Onlogische afspraken irriteren me’ Kathalijne Buitenweg is sinds 1999 europarlementariër en voor de komende Europese verkiezingen lijsttrekker voor GroenLinks. Naast asiel, politiesamenwerking, privacy en migratie richt ze haar aandacht op de begroting en de hervorming van het Europees parlement.

om die te ondersteunen. En we moeten het ook vanuit hun kant bezien. Welke voordeel is er voor hen. Solidariteit speelt hier een rol. De wetgeving, die wij bereikt hebben, wordt nu ingevoerd in deze landen. Oké, wetten veranderen niet onmiddellijk de praktijk, maar zijn

De afgelopen jaren heeft zij regelmatig samen met Joke Swiebel amendementen ingediend en actie ondernomen om de positie van LGBT’s ( lesbian, gay, bisexual and transgenders) te verbeteren. coc update sprak met haar over de EUverkiezingen op 10 juni. We hebben het over de effecten die de toegetreden landen op Europa kunnen hebben: ‘Ongetwijfeld gaat dit gepaard met problemen. Deze landen zijn qua sociaal economische ontwikkeling anders dan de meeste andere lidstaten. Maar wat de wetgeving betreft zijn er voor de nieuwe EU-landen alleen maar voordelen. Met de toetreding zijn voor hen veel zaken geregeld. En deze Europese wetten worden niet zo makkelijk teruggedraaid. Daar moet je niet bang voor zijn. Over andere rechten op het gebied van abortus en euthanasie, gaat Europa niet. Daar moet Europa ook vooral geen wetgevende macht krijgen. Maar daar kunnen we wél over praten. Het Europees parlement is ook een politiek platform. En de EU moet ook een standpunt innemen bij internationale conferenties over bijvoorbeeld seksuele

gezondheid (zie ook de Braziliaanse resolutie, elders op deze pagina). Polen, het grootste toegetreden land, wordt als conservatief bestempeld. Maar Polen is niet één blok. Daar zitten veel maatschappelijk bewegingen. Het is aan ons

wel een eerste stap. Invoering van wetgeving is belangrijk. Als rapporteur over de richtlijn gelijke behandeling ongeacht ras en etnische afstamming kreeg ik een belangrijke rol. Deze richtlijn is door de politieke situatie destijds extra aange-

scherpt. Door de ophef rond Jorg Haider was iedereen ineens tegen rassendiscriminatie om de sancties tegen Oostenrijk te rechtvaardigen. Ik heb er toen voor gekozen om mijn rapport er snel doorheen te jassen en niet te wachten op een akkoord over de richtlijn over religie, handicap, leeftijd en seksuele oriëntatie. Ik heb daar kritiek op gekregen. Want het deugt niet om een hiërarchie in discriminatiegronden aan te brengen. Dat klopt. Maar ik heb de kans gegrepen om een hoogwaardige wet tot stand te brengen. Daar ben ik trots op. De richtlijn heeft nu een zeer breed bereik, zowel bij directe als indirecte discriminatie, en is niet beperkt tot de arbeidsmarkt. Nu is het zaak om de andere wetten op te trekken aan het niveau van de rassenrichtlijn. En dat gevecht is hierdoor makkelijker geworden. Want of het nu gaat discriminatie op ras, geslacht of seksuele oriëntatie, het één is niet minder erg dan het ander. Het onderscheid daartussen is moeilijk te rechtvaardigen. Wat je kan bereiken hangt dus ook af van de politieke situatie en van de reële impact. Over discriminatie in Zimbabwe worden we het wel eens. Maar bij gelijke behandeling van onze burgers in de EU wordt het ineens moeilijker! Zoals het huwelijk. Dat staat in Nederland open voor mensen van hetzelfde geslacht. Erkenning van die Nederlandse wet is er niet doorheen gekomen in de EU, terwijl we, als we het hebben over overdragen van gevangenen, wel elkaars nationale wetgeving erkennen. Dat vind ik onlogisch en dat irriteert me.’

Roze EU - kandidaten In dit nummer zijn veel roze EU-kandidaten meer of minder belicht. Andere kandidaten met een roze portefeuille zijn: Maria Martens en Ria Oomen (CDA), Erik Meijer (SP).

 JT

Braziliaanse resolutie De lobby vanuit het Vaticaan en uit islamitische landen heeft ervoor gezorgd dat de Braziliaanse resolutie over seksuele oriëntatie en mensenrechten is teruggetrokken. Het Europees parlement wil deze resolutie overnemen. Maar Ierland, dat momenteel voorzitter is, antwoordde: ‘we gaan het bekijken.’ De resolutie wordt nu waarschijnlijk in 2005 besproken.

 JT

Europa voor seksuele diversiteit? Hierover debatteren Eurosceptici en voorstanders van een sterk Europa. Met onder meer Ailsa Spindler (voorzitter ILGA Europa), Hein Verkerk (kandidaat GroenLinks) Wytze Russchen (kandidaat VVD) en Joke Swiebel (PvdA). 5 juni 13.00 - 17.00 uur, Schorerstichting, P.C. Hooftstraat 5, 1017 BL, Amsterdam riekespierings @hotmail.com

 RvG

 Jos Tomas COC

update |

JUNI 2004

| 11

INSIDE COC BREDA

Inhoud en zichtbaarheid haalt COC Breda uit het slop

het slop: ‘Iedereen deed maar wat. Een bestuur moet beleid maken, uitvoering controleren en inspelen op actualiteit. De coördinator en vrijwilligers voeren het beleid uit.’ Hoe: daarmee bemoeit volgens Van Wanrooij een bestuur zich niet. Vrijwilligers voelen zich hierdoor verantwoordelijker: er lopen nu driemaal zoveel projecten. Een bestuur dat loslaat, kan zich op meerwaarde storten. ‘Daarin is het COC ontzettend belangrijk. Wie anders komt er op voor onze belangen? Politieke partijen steunen ons, maar als het tij keert en de publieke opinie verandert, haken ze af. Het COC is de enige organisatie die dit kan en die er middelen voor heeft: dat is onze meerwaarde.’ Primeur

onder de loep

COC Breda kruipt uit het dal. Het kantoor is grondig verbouwd en oogt professioneel. De bar is afgestoten. ‘We hadden een probleem met de gemeente: met een ‘paracommercieel’ café liepen we subsidie mis.’ Dat zegt André van Wanrooij, voorzitter van COC Breda. ‘Vroeger hadden we het imago van een ondoorzichtig clubje in een afbraakpand. Nu worden we serieuzer genomen, krijgen makkelijker geld binnen en kunnen dus meer doen aan belangenbehartiging. Dat is toch de belangrijkste taak van het COC, ook regionaal. Veel mensen denken alleen na over wat nu

12 |

COC

update |

JUNI 2004

speelt, maar we moeten ook nadenken over misstanden die ons in de toekomst kunnen raken. Ik denk dan aan misbruik van DNA-registratie of aan politiek invloedrijke religieuze fanaten.’

COC Breda bestaat sinds 1971 en zit hartje stad in de St. Annastraat. Beneden bevindt zich de receptie, op één hoog twee kantoorruimtes, en op zolder de vergaderruimte. Het ledenaantal stijgt, volgens Van Wanrooij doordat de vereniging meer inhoud kreeg: ‘Laatst hadden we een driehoeksoverleg met justitie en politie. Een primeur: ze zegden toe dat het corps meer aandacht aan homoseksualiteit gaat besteden, bijvoorbeeld door voorlichting aan agenten. We spraken ook met de bisschop van Breda, Mgr. Muskens. Twee jaar geleden was dat ondenkbaar; daar ben ik erg trots op.’ Spagaat

Betrokken vrijwilligers

De voorzitter haalde COC Breda uit

‘Lokaal weten COC’s het beste welke problemen spelen’, zegt Van Wanrooij.

‘We zitten in een spagaat tussen lokale problemen en COC Nederland. Die zou problemen moeten signaleren en andere verenigingen melden, bijvoorbeeld in een wekelijkse belronde. Verenigingen in het Zuiden willen samenwerken. We lopen provinciale subsidies mis, omdat we regionaal opereren; en regionale subsidies omdat verenigingen gemeentes omvatten die zich niet betrokken voelen. Venlo valt bijvoorbeeld onder Eindhoven, maar geeft COC Eindhoven geen subsidie. Verder houdt COC Nederland zich opmerkelijk stil in deze hectische tijd: ik zie op dinsdag, de lobbydag bij uitstek in Den Haag, nooit een COC’er. Politieke partijen discussieren over homorechten: het COC moet daarin voorgaan, de politieke agenda bepalen en sturen.’ Een tip? ‘Verkiezingen zijn de ideale tijd om subsidies los te peuteren.’ www.cocbreda.nl  Erik Feenstra

Adoptie homoparen makkelijker Minister Donner gaat de procedures vereenvoudigen voor homoparen die een buitenlands kind willen adopteren. Zij hoeven dan niet meer drie jaar te wachten. Als blijkt dat landen kinderen ter adoptie aan Nederlandse homoparen willen afstaan, zal de minister bovendien het verbod op directe adoptie door homoparen (WOBKA) opheffen. Of die bereidheid bestaat wordt onderzocht in overleg met COC Nederland. Dit is het resultaat van een spoeddebat in de Tweede Kamer over internationale adoptie op 11 maart. Het

Landelijke Werkgroep Politiek zoekt dringend actieve leden De Landelijke Werkgroep Politiek adviseert het federatiebestuur van COC Nederland over politieke zaken, schrijft beleidsstukken en ontwikkelt lobby-activiteiten. Belangstellenden kunnen contact opnemen met Tonny Sponselee tel. 020 – 623 45 96, of [email protected].

debat bleek nodig omdat de minister weigerde de motie Van der Laan (D66) over adoptie door homoparen uit te voeren. ‘Dit is een forse stap op weg naar gelijkberechtiging bij adoptie,’ aldus Federatievoorzitter Henk Beerten. ‘Waarschijnlijk hebben homo’s nog vóór de zomer feitelijk dezelfde adoptierechten als hetero’s.’ Voorts dringt de Kamer aan te onderzoeken of Bureau Centrale Autoriteit adoptie door homo’s niet onnodig tegenwerkt. Onder homo-ouders bestaat onvrede over deze instantie.

 Philip Tijsma, voorzitter LWP

INSIDE

Homo’s met een beperking

Jacques Persoons (38) bezoekt regelmatig de soos voor mensen met een beperking in Den Bosch en Eindhoven. Een veilige haven, zo blijkt. Daarbuiten is het anders. Aan coc update laat hij weten waar hij zoal tegenop loopt. ‘Als ik een homokroeg binnenstap, zeggen mensen: ‘Oh God, daar komt-ie weer.’ Of nog erger: ze schelden mij uit voor ‘mongool’. Sorry, ik heb nou eenmaal wat langer nodig bij het afrekenen. Door een zuurstoftekort tijdens mijn geboorte kan ik niet goed rekenen. In winkels betaal ik daarom ook altijd met chipknip, maar in een kroeg kan

dat natuurlijk niet. In de meeste homouitgaansgelegenheden voel ik mij niet thuis, behalve in de COC-soos. Daar heeft iedereen een beperking. Datzelfde geldt voor praatgroepen, die zijn allemaal gericht op hetero’s. Daar hoor ik dus ook niet bij. Dan ben ik toch meer homo. Bij coming-outgroepen raken ze in paniek als iemand met een

beperking zich aanmeldt. Ze weten niet hoe ze met zoiemand moeten omgaan. Coming-outgroepen voor mensen met een handicap zijn hard nodig. Veel homo’s met een beperking durven niet voor hun geaardheid uit te komen. Ze wonen in een internaat en durven het niet aan hun begeleiders of ouders te vertellen. Ik heb zelf ook zo gewoond, met allemaal jongens. Ik wist niet waar ik naar moest kijken. Ik was niet de enige homo. Heel soms konden we er met elkaar over praten. Af en toe knuffelden we wat met elkaar. Als we elkaar lief vonden, gingen we met een glaasje wijn erbij tegen elkaar aanliggen en lazen we seksboekjes. Mannelijke leiders keurden dat af. Ze weten niet hoe ze ermee om moeten gaan, omdat ze zelf hetero zijn. Zij zouden een voorlichtingscursus moeten krijgen om te leren met homoseksualiteit om te gaan. Dat zou het COC moeten opzetten samen met verstandelijk gehandicapten. Op die manier leren ze in te spelen op de behoeften van homo’s en lesbo’s met een beperking. Ik zou heel graag in contact komen met andere homo’s met een beperking. Zelf ga ik vaak naar de soos in Den Bosch en in Eindhoven, maar er zijn meer groepen. Een relatiebemiddelingsbureau voor homo’s met een beperking zou ook uitkomst bieden. Uiteindelijk hoop ik dat homo’s eens wat normaler op ons reageren. Ze gaan alleen maar op het uiterlijk af. Ik zou willen dat ze normaal tegen ons doen. Niet schelden, dat is zo gemeen.’

Betere beperking van de godsdienstvrijheid nodig Sinds enkele jaren speelt het weer:

niet expliciet zeiden, maar aanvoerden

een eventuele rangorde tussen enke-

dat een sollicitant in zijn levenswijze

le grondrechten: het gelijkheidsbe-

liet zien de grondslag van de school

ginsel (art. 1), de godsdienstvrijheid

onvoldoende te onderschrijven. Toen de

(art. 6) en de vrijheid van menings-

wet voor het gelijkgeslachtelijk huwelijk

uiting (art. 7).

de Eerste Kamer passeerde, liet staatssecretaris Cohen zien waar die trend toe

Ruim twintig jaar geleden leefde die

leidde: hij verklaarde dat een gewetens-

vraag in brede lagen van de samenleving.

bezwaarde ambtenaar van de burgerlijke

De aanleiding was een Voorontwerp voor

stand mag weigeren homo’s te huwen.

een Wet Gelijke Behandeling , zónder

Deze uitspraak staat haaks op wat het

uitzonderingsbepalingen voor christelijke

Handboek arbeidsrecht bij de overheid

instellingen. De EO bundelde het verzet

voorschrijft: zo’n ambtenaar kan worden

van rechts christelijk Nederland: ‘onze

ontslagen, op grond van ‘ongeschiktheid

vrijheid van godsdienst wordt aangetast!’

wegens gewetensbezwaren’. De vrijheid

Hun godsdienstvrijheid betreft niet alleen

van godsdienst is niet onbeperkt: er is

hun eigen leven, maar strekt zich ook

een clausule ‘behoudens ieders verant-

uit over het leven van anderen. In de

woordelijkheid voor de wet’ – een formu-

daaropvolgende jaren ging eerst het CDA

lering die in internationale verdragen ook

overstag, daarna ook de VVD en de PvdA,

voorkomt, maar dan gemotiveerd: ‘ter

zodat de wet die in 1994 in werking trad,

verzekering van de onmiskenbare erken-

uitzonderingsbepalingen bevatte voor

ning en eerbiediging van de rechten en

christelijke instellingen. Hiermee was een

vrijheden van anderen’. Zo’n toevoeging

trend gezet: nu konden scholen homo’s

zou in onze grondwet niet misstaan.

als leerkracht weigeren. Als ze dit maar

 Gea Zijlstra, Landelijke Werkgroep Politiek

Iedereen heeft wat, wat heb jij? 2003 was het Europees jaar van mensen met

euro. Het COC wil dit gebruiken voor het

een handicap. Dat jaar organiseerde het COC

ontwikkelen van trainingen voor vrijwilligers,

uiteenlopende activiteiten. En er is onder

een pr-campagne, locale acties en aan het

COC-leden ook geld ingezameld. Bijna 14000

zakboekje: Iedereen heeft wat, wat heb jij?

 Tijn Elferink COC

update |

JUNI 2004

| 13

AGENDA

ITEMS ITEM Foto Barry Marré

Foto Chris van der Burght

Hojo’s eigen boekje Ex-Idol Jamai ontving eind april het eerste exemplaar van Dito!, hét informatieboekje van de jongeren homogroep Pinkeltje uit Nijmegen. Dito! gaat over homoseksualiteit en allochtone

Omstanders

jongeren, religie, coming- out, internet en onderwerpen rond

Julidans

Mega PANN

safe-seks. Jelle Miedema (22) is een van de makers. Er bestaan toch al andere informatieboekjes, zoals Jongens

Tot 4 juni

Omstanders Haarlem - De samenwerking tussen schrijver Toon Tellegen, de acteurs Carla Mulder, Ria Eimers, Lidwien Roothaan en Toneelschuur Producties leverde de voorstelling Omstanders op. Het gaat over twee vrouwen en een verdrinkende man. Langs de kant van de rivier overwegen de vrouwen de man te redden. Maar wil de man wel gered worden? Zijn er geen belangrijker zaken dan verdrinken? Liefde bijvoorbeeld? Met Joep Onderdelinden. 21.00 uur, Toneelschuur. www.toneelschuur.nl 11 juni

Mega PANN Utrecht – Binnenstad Utrecht belegerd door

14 |

COC

update |

JUNI 2004

duizende homo’s: jarig PANN geeft ‘bescheiden’ feestje. Op zijn 35e verjaardag gaan 3000 homo-, lesbo-, bi- en hetero-jongeren uit hun dak op drie feestlocaties in het hartje stad. Met twee optredens van internationale allure is dit het grootste feest uit de geschiedenis van PANN. Kaarten à 15 euro, reserveren via www.pann.nl 24 juni

Gay Summer Tour Den Haag - De komende zomermaanden toeren een vijftal gayspeelfilms, van komedie tot vernieuwende arthouse, langs alle grote steden van het land. In elke stad wekelijks een andere film. De Gay Summer Tour omvat de eerste liefdes-

perikelen van een 17jarige in de bitterzoete komedie Edge of seventeen; de grimmige liefde van een dwerg voor een reus in het vernieuwende L’imbalsamatore; de volledig uit de hand lopende affaire tussen een advocaat en een illegale immigrant in het Spaanse Los novios Búlgaros; de hartverscheurende liefde van een moeder voor haar stervende zoon in het ontroerende The event; en de verrassende chemie tussen een weduwe en de geheime minnaar van haar man in het poëtische Le fate ignoranti. Tot en met 28 juli in: Amsterdam (Rialto), Rotterdam (Lantaren/Venster), Utrecht (’t Hoogt), Den Haag (Filmhuis DH) en Nijmegen (Lux). www.cinemien.nl

25 juni

Pink Soap Nijmegen - Het homoseksuele antwoord op GTST en Onderweg naar morgen heet Pink Soap, gemaakt door vrijwilligers van homojongerengroep Pinkeltje. Verschillende afleveringen zijn al te bewonderen op de sites van Expreszo, de NPS en het Roze Rijk. De ontknoping is voor iedereen op groot scherm te zien in discotheek de Mythe. Ook de cast is aanwezig in Platenmakerstraat 3. www.demythe.com 7 juli

Julidans Amsterdam - Het enige zomerdansfestival van Nederland presenteert

werk van internationaal belangwekkende choreografen en nieuwe stromingen binnen de hedendaagse dans. Tip is de nieuwe voorstelling van Koen van Augustijnen bij Les Ballets C. de la B. Bâche, het franse woord voor afdekzeil. De zes mannelijke performers (twee musici en vier dansers, onder wie een breakdancer, een acrobaat en twee moderne dansers) gaan met elkaar op zoek naar tederheid in een agressieve wereld. Tot 9 juli in de Stadsschouwburg, 5 tot 18 juli in diverse theaters. Volledig programma van Julidans, zoals bijvoorbeeld een voorstelling met mooie Afrikaanse mannen. www.julidans.nl

& Jongens? ‘Dito! is anders: meer van deze tijd en veel uitgebreider. Daarnaast is Dito! voor jongens én meisjes, van 12 tot en met 18 jaar. En het is door jongeren zelf gemaakt.’ Voor jongeren in Nijmegen? We bieden het landelijke aan en hopen dat scholen, verenigingen en instanties Dito! gaan bestellen via onze site www.pinkeltje.nl. Dat lukt aardig, de mailboxen zitten vol, maar iedereen bestelt slechts één exemplaar. Wij willen graag dat er overal stapeltjes komen te liggen. Dito! kost één euro.



Demian Stokebrand

Hoe word je homo (of lesbo)? Deze en nog 99 andere vragen tref je in het boek 100 Vragen

Over Homoseksualiteit . Dit boek geeft overzichtelijk antwoord op zaken als coming-out, relaties en seks. De antwoorden zijn ondersteund met persoonlijke verhalen van homo’s, lesbo’s en biseksuelen. Het is een boek voor holebi’s, hun familie en vrienden, voor mensen in het onderwijs en de hulpverleningen, en in het bijzonder de ‘homostarter’. De antwoorden zijn deels gebaseerd op eerder onderzoek over relaties en homoseksualiteit. Echter zo veel holebi’s, zoveel ervaringen en meningen: de een zal zich herkennen in een bepaald antwoord, de ander niet. De antwoorden zijn dan ook niet hét antwoord. Het zou bijvoorbeeld jammer zijn als de ‘homostarter’ zijn geaardheid voor zijn scoutingvereniging verbergt vanwege de negatieve ervaring van het verhaal

ADRESSEN van één scout (vraag 21). Voor de vragen over adoptie en huwelijk blijft het raadzaam naast de antwoorden in het boekje deskundig advies in te winnen. Elke situatie verschilt wel iets van de andere en vraagt om een specialistisch advies. Het boek bevat dan ook diverse links naar instanties die de lezer verwijzen.

Auteurs: Mariette Hermans en Veroon Vermeer, € 13,50 in de boekhandel of via de Schorerstichting: 020-662 42 06. www.allesovergay.nl



Caspar Signet, trainer COC-voorlichters en actief lid van Scouting Nederland.

Mijn meester is een homo Op vele middelbare scholen is de veiligheid de laatste jaren enorm afgenomen. Net als het aantal homoseksuele leerlingen dat tijdens hun middelbare schoolperiode ‘uit de kast komt.’ En ik ken inmiddels heel wat homoseksuele ex-collega’s die ziek thuis zitten, weggepest en bespuugd. Collega’s niet gesteund door witte directies. Directies die bang zijn dat orthodoxe ouders wegblijven van hun school. Voor de meeste homoseksuele leerlingen is de middelbareschooltijd nooit een veilige thuishaven geweest. Zelfs in de meest tolerante jaren keurden nog 65% van de jongens en 45% van de meisjes een homoseksuele medeleerling af. Bijna niemand durft openlijk te praten, uit schaamte en uit een misplaatst soort van piëteit. Niet de vuile was buiten hangen, is een eis van vele schooldirecties. Zo zijn de problemen jarenlang niet gesignaleerd. Wat ben ik blij dat mijn goede vriend Peter wél eerlijk durfde te zijn. En dat op zo’n openhartige en positieve manier. Peter ging enige jaren geleden met ziekteverlof, fijngemalen door intolerante schooljeugd en een nog intolerantere en bange witte schooldirectie. Een perfecte docent, geboren om jonge mensen op te voeden. Een geweldig communicator en entertainer. Toch heeft Peter de moed níet verloren. Hij blijft energie steken in emancipatieprojecten, in afdwingen van respect, open staan voor cultuurverschillen. Ik raad alle docenten aan om dit integere boek van Peter van Maaren te lezen: Mijn meester is een homo. www.swpbook.com



Siep de Haan, homoactivist en docent.

COC NEDERLAND

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam Rozenstraat 8, Amsterdam tel: 020-6234596, fax: 020-6267795 www.coc.nl (startpagina COC-verenigingen) [email protected] Teksttelefoon voor doven en slechthorenden: 020-6207541 Landelijke Werkgroepen: - Internationaal Beleid [email protected] - Meer dan Gewenst [email protected] - Politiek [email protected] - Roze Gebaar [email protected] - Training, Advies & Scholing [email protected] ALBRECHT STICHTING

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam tel: 020-6234596, fax: 020-6267795 [email protected] EXPRESZO

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam tel: 020-6234596, fax: 020-6267795 www.expreszo.nl [email protected] STICHTING SAFE SERVICE

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam tel: 020-6233794, fax: 020-6249691 www.safeservice.nl www.vrijbewijs.nl [email protected] Vestigingen: ALKMAAR

Postbus 1040, 1810 KA Bierkade 14 a, tel: 072-5111650 www.cocalkmaar.nl [email protected] AMSTERDAM

Rozenstraat 14, 1016 NX tel: 020-6263087 fax: 020-6268300 www.cocamsterdam.nl [email protected] ARNHEM

COC Midden-Gelderland Postbus 359, 6800 AJ Rijnkade 3, tel: 026-4423161 www.diverzo.nl [email protected]

BERGEN OP ZOOM

Postbus 590, 4600 AN Blokstalle 4, tel: 0164-254235 www.cocbergenopzoom.nl [email protected] BREDA

Postbus 7299, 4800 GG St. Annastraat 10 tel: 076-5226662 www.cocbreda.nl [email protected] DEN BOSCH

COC ‘s-Hertogenbosch Postbus 1420, 5200 BL Vughterstraat 277 tel : 073-6141675 www.denbosch.coc.nl [email protected] DEN HAAG

COC Haaglanden Basta - Scheveningseveer 7 2514 HB tel: 070-3659090 www.cochaaglanden.nl [email protected] DEN HELDER

COC Kop van Noord-Holland Wezenstraat 36 A, 1781 GL tel: 0223-612582 DEVENTER

COC IJsselstreek Assenstraat 151, 7411 JZ tel: 0570-619149 www.cocdeventer.nl [email protected] EINDHOVEN

Prins Hendrikstraat 54, 5611 HL tel: 040-2455700 www.coceindhoven.nl [email protected] ENSCHEDE

COC Twente/Achterhoek Postbus 444, 7500 AK Walstraat 12 tel: 053-4305177 GOUDA

Postbus 3026, 2800 CC tel: 0182-524634 [email protected]

GRONINGEN

COC Groningen & Drenthe Postbus 144, 9700 AC Boterdiep 46 tel: 050-3132620 www.homogroningen.nl/coc [email protected] HAARLEM

COC Kennemerland Postbus 342, 2000 AH Gedempte Oude Gracht 24 tel: 023-5325453 www.cochaarlem.tiscaliweb.nl [email protected] HILVERSUM

COC Midden-Nederland Postbus 1631, 1200 BP tel: 06-12544306 LEEUWARDEN

COC Friesland Postbus 708, 8901 BM Maria Annastraat 5-7 tel: 058-2124908 www.cocfriesland.nl [email protected] LEIDEN

Postbus 11101, 2301 EC Langegracht 65 tel: 071-5220640 www.cocleiden.nl [email protected] MAASTRICHT

COC Zuid-Limburg Bogaardenstraat 43, 6211 SN tel: 043-3218337 www.maastricht.coc.nl [email protected] MIDDELBURG

COC Midden-Zeeland Lange Noordstraat 52, 4331 CE tel: 0118-612280 www.cocmiddenzeeland.nl [email protected] NIJMEGEN

Postbus 552, 6500 AN Villa Lila In de Betouwstraat 9 tel. – info, opvang, winkel: 024-3234237 tel. – secretariaat: 024-3600345

fax: 024-3233717 www.pinknijmegen.nl [email protected] OSS

COC Brabant Noord-Oost Postbus 551, 5340 AN Sint Barbaraplein 6 tel: 0412-626666 www.cocoss.nl [email protected] PURMEREND

COC Amsterdam Postbus 786, 1440 AT tel: 0229-420370 Activiteiten: D’Hooghe Ghast, Achter de Kerk 1 www.cocpurmerend.nl [email protected] ROTTERDAM

Postbus 768, 3000 AT Schiedamsesingel 175 tel: 010-4141555 www.cocrotterdam.nl [email protected] TILBURG

Stadhuisplein 344 C, 5038 TH tel: 013-5359050 www.coctilburg.nl [email protected] UTRECHT

COC Midden-Nederland Postbus 117, 3500 AC Oudegracht 221 tel: 030-2318841 www.cocmiddennederland.nl [email protected] ZOETERMEER

p.a. COC Haaglanden Basta - Scheveningseveer 7 2514 HB tel: 070-3659090 www.cochaaglanden.nl [email protected] ZWOLLE

Kamperstraat 17, 8011 LJ tel: 038-4210065 www.coczwolle.nl [email protected]

COC

update |

JUNI 2004

| 15

POST

Ontrouw Iets vertelt mij dat het hoofdredactioneel commentaar in Trouw van maandag 26 april, waarin het voornemen van het kabinet de wetten rond geloofsvrijheid en vrijheid van meningsuiting aan te scherpen wordt bekritiseerd, niet half zo stoer zou zijn als in een boek zou zijn opgeroepen moslims, negers, of joden te vermoorden, in plaats van homoseksuelen. Ik verdenk Trouw op geen enkele wijze van homofobie, laat staan homovijandelijkheid, maar hoe is het dan mogelijk, dat ik dit voel, ja, wel heel zeker weet? Analik de Vries.

Verbod geschrift moslims Er klinkt meer verontwaardiging dan analyse door in de discussie over het op de koran gebaseerde voorschrift om homoseksuelen met het hoofd naar beneden van een grote hoogte te laten vallen. Niemand heeft het over teksten van even grote wreedheid en discriminatie in de bijbel: ‘Als een man het met een man doet zoals met een vrouw,

16 |

COC

update |

JUNI 2004

moeten beiden gedood worden, en een vrouw die mannenkleren draagt moet worden (dood)gestenigd.’ Geen verontwaardiging dat een boek met dergelijke barbaarse teksten overal vrij verkrijgbaar is en, erger nog, in tienduizenden kerken, scholen en bibliotheken ligt, en in grote delen van ons land ter lezing wordt aanbevolen. Geen dominee of pastor wordt gesommeerd zich te verantwoorden. De verontwaardiging lijkt mij dan ook tamelijk selectief. Christenen in onze maatschappij onderscheiden de voorschriften in de bijbel in tijd- en cultuurgebonden leefregels en godsdienstige basisregels. De laatste zijn eeuwige waarheden, de eerste kunnen steeds worden aangepast. Daar wringt de schoen met de islam, blijkens het artikel in NRC Handelsblad van 23 april, waarin prof. Witkam uitlegt dat de desbetreffende (en andere) regels, die een uitleg en een uitwerking van de koran behelzen, door de islamitische wereld worden gezien als zó sterk aan de onveranderbare koran zelf verbonden, dat ook deze regels onveranderbaar zijn. Wanneer men zich realiseert wat dit voor verschil is met het christendom, dan komen pijnlijke vragen op naar de verenigbaarheid van de islam als zodanig met onze seculiere verlichtingsstaat, nu, maar óók ten tijde van die zo veel bezongen derde en vierde generatie die het allemaal zo veel beter en geïntegreerder zal doen. Die vragen zijn het heel wat moeilijker te beantwoorden dan het overhaaste en overspannen geroep

van een geëngageerd Kamerlid en een woordvoerder van het COC. O.L.E. Jongmans.

Joodse voormannen Als ik joodse voormannen goed beluister, dan mogen er geen geschriften circuleren waarin joden tot karikatuur worden gemaakt, of tot haat tegen hen wordt aangezet. Prima zaak. Maar er mag wel een Oude Testament circuleren waarin stemming wordt gemaakt tegen niet-joden, de Gojim, al dan niet Palestijns, waarin wordt opgeroepen tot moord op homoseksuelen. Op joodse homoseksuelen na, heb ik nog nooit joodse groeperingen zich sterk zien maken voor het bannen van dit soort geschriften. Geschriften die nog hede ten dage miljoenen mensen aanzet tot discriminatie, vernedering en zelfs vervolging of moord op homoseksuele mannen en vrouwen. Wat hen eeuwenlang is aangedaan heeft met name zijn wortels in joodse ‘ethiek’. Dat ik daar de Elie Wiesels (‘passief toekijken is meedoen’) en de Leon de Winters van deze wereld eens over hoor. Die laatste schrijft bijvoorbeeld doodleuk dat de homo-identiteit op Amsterdampride veel te zichtbaar is. Wel schreeuwt hij moord en brand als het symbool van joodse identiteit (het keppeltje) wordt belaagd. Dat men eerlijk worde, met name naar zichzelf toe. Catharina ter Haar.

Ondemocratisch Minister Donner en in zijn kielzog het CDA en de Christenunie, laten zich bij hun verweer tegen de invoering van gelijkgeslachtelijke adoptie weer van hun ondemocratische kant zien. Democraten mogen burgers slechts burgerrecht onthouden, als dat van adoptie, als zij schadelijkheid kunnen aantonen. En er is geen psycholoog, op een enkele christelijke na, die ook maar vraagtekens zet bij de kwaliteit van gelijkgeslachtelijk ouderschap. Mogen christenen soms niet-christelijke waarden in de wet invoeren? Natuurlijk, maar niet door anderen burgerrecht te onthouden zonder schadelijkheid aan te tonen. Dat mag alleen in een theocratie. Stel dat ons land morgen 51% islamitisch is. Dan zou het ondemocratisch zijn als de 49% niet-islamitsche vrouwen tot de hoofddoek worden verplicht, want hoe kan vrije haardracht nu schadelijk zijn? Zoiets mag alleen in een theocratie. Een appel dus bij deze aan de confessionele partijen zich te bezinnen op hun ondemocratische koers in deze. Winnie de Later.

Discriminatiewetgeving Ik heb als homoseksueel geen enkel vertrouwen in de nieuwe, ongetwijfeld goedbedoelde, aanscherping van straffen bij discriminatie op grond van ras, ge-

loof, of seksuele oriëntering. Als iemand homofoob is, dan vecht je dat ter plekke maar uit. Homofobie is, net als racisme en antisemitisme, altijd op vooroordeel en mythe gebaseerd. En vooroordeel en mythe verdragen geen onderzoek. Dus dat win je hoe dan ook. Ik ben als homo ook niet uit op specifieke bescherming. Dat riekt naar een heiligenleven, en op heiligenlevens, we hebben dat bij joden de afgelopen jaren gezien, volgen bijltjesdagen. De overheid zou niet moeten vertrouwen op strengere straffen, maar op bestrijding van vooroordeel. Je isoleert ‘haters’ veel beter met publieke opinie, dan met tralies. Daar kunnen ze nog helden worden. Overigens mogen wat mij betreft ‘haters’ af en toe breed op tv. Kan de wereld eens kennisnemen van de aperte domheid die er schuilgaat achter racisme, homohaat, of antisemitisme. Ter vergelijking: meren hebben beschutte baaitjes, maar uitgerekend daar ligt de prut. ‘Op volle zee’ stormt het weliswaar af en toe, maar daar is helder water. Hendrik Weenink. Redactieadres COC update Postbus 3836 1001 AP Amsterdam [email protected]

@