Outside the box OPPASDIENST ACTIVITEITENAGENDA KERKDIENSTEN. Protestantse Gemeente Sint-Michielsgestel - Schijndel c.a

Protestantse Gemeente Sint-Michielsgestel - Schijndel c.a. Nummer 5 - september 2013

Zondag 15 september, 10.00 uur. Mevr. Ds. M. den Hartog. Startzondag. Mmv de cantorij

Outside the box

Zondag 22 september, 10.00 uur. Dhr. Folkert de Jong uit Utrecht. Koffie drinken na de dienst.

Denk je vrij,onorthodox Come outside the box

Zondag 29 september, 10.00 uur. Mevr. Ds. M. den Hartog. Maaltijd van de Heer.

Laat het onverwachte binnen en controle buiten spel Heb ’t lef weer te beginnen laat je mening zich vervelen. Nodig al je angsten uit voor een warm kopje thee loop met aandacht door de duinen pak je kansen lach ermee

Zondag 06 oktober, 10.00 uur. Mw. Marit Eikelenboom uit Lopikerbroek. Zondag 13 oktober, 10.00 uur. Ds. G J de Bruin uit Amstelveen. Koffie drinken na de dienst. Zondag 20 oktober, 10.00 uur. Nog niet bekend. Maaltijd van de Heer.

Laat principes lekker varen In een bootje op de zee Laat je oordeel pootje baden, intuïtie voert je mee naar nog onbekende stranden waar de zon jou herontdekt. Ga in zee met open handen met een sleutelwoord respect Laat je lichaam overspoelen Door een golf van mededogen, minder denken en meer voelen, minder moeten en meer mogen. Laat je vrijheid lekker dansen, lucht je hart, zing starheid stuk. Proef de zachte volle smaak Van een brokje puur geluk (Herman Leppink & Elize Broeren

Zondag 27 oktober, 10.00 uur. Mevr. Ds. M. den Hartog. Koffie drinken na de dienst.

OPPASDIENST Voor kinderen van 0 tot en met 2 jaar is er oppasdienst op verzoek. Wilt u gebruikmaken van de oppasdienst, geef dat dan voor vrijdag 19.00 uur door aan Janneke Verhagen, telefoonnummer 073-6148714.

ACTIVITEITENAGENDA pagina 24 september Gesprekskring Nieuw- Beekvliet. Ook op 29-10 en 19-11.

KERKDIENSTEN De kerkdiensten worden begonnen en afgesloten samen met de kinderen. Tijdens de dienst is er voor kinderen vanaf 3 jaar t/m groep 8 van de basisschool kindernevendienst.

De bestemmingen van de diaconale collectes staan, voorzien van een toelichting, in dit kerkblad bij de kopij van Kerkinactie/Diaconie. Zondag 08 september, 10.00 uur. Dhr. Joop Lankhaar uit Wijk bij Aalburg. Koffie drinken na de dienst. 1

8

25 september Filmhuis.

19

28 september Symposium zorgethiek.

7

1 oktober

Koffieochtend

18

2 november

Uitvoering ein deutsches requiem johannes brahms

24

6 oktober,`

na de dienst om 12h.15. Camerata 1800. Bach, Buxtehude, Teleman. www.frankwakelkamp.com

2 november

Verkoop/veiling/verloting 2

18

VAN DE REDACTIE INLEVEREN KOPIJ Het eerstvolgende kerkblad verschijnt in de week van 28 oktober. Hiervoor kunt u uw kopij uiterlijk 22 oktober inleveren op onderstaand e-mail-adres:

[email protected] Ook kunt u uw kopij inleveren bij: Simone Barten, Fresiahof 1, 5482 RA Schijndel, tel: 5479315. Leo Steinhart, Mgr. Hermuslaan 67, 5271NP St Michielsgestel, tel: 5513429

VAN DE PREDIKANT Een mooie zomer? Of het een mooie zomer was, hangt af van wat u deze zomer hebt meegemaakt, waar u was, hoe het weer was enzovoorts. Op dit moment genieten we van een prachtige nazomer: strakblauwe hemel, heerlijke zonneschijn, niet al te warm. Af en toe een verkoelend briesje. Wij waren zelf een week in Denemarken met vakantie, met drie van onze vier jongens. Verder werkte ik heel hard aan het voltooien van mijn opleiding tot geestelijk begeleider, in de vorm van een scriptie die zo'n veertig bladzijden moet gaan tellen. Die is nu voor drie kwart klaar. Schrijven is voor mij nooit een straf. Daarom heb ik ook veel plezier beleefd aan het schrijven van de zestien werkstukken die ik voorafgaand aan de eindscriptie had moeten schrijven (na ieder blok van 6 colleges één werkstuk!). Ik vermoed dat ik dankzij deze opleiding een betere pastor ben geworden dan toen ik vier jaar geleden in deze gemeente begon. De werktitel van mijn scriptie luidt: De lof van het luisteren. Luisteren is een prachtige taak voor een pastor. Er valt veel te beleven aan ontmoetingen met mensen, die je langzamerhand steeds beter leert kennen. Trouwens, het geldt voor ons allen. 'Omzien naar elkaar' vinden wij een belangrijke dimensie van het gemeente-zijn, volgens ons laatste beleidsplan. Nu lezen we daar natuurlijk niet iedere week in, maar ik denk wel dat het een van de belangrijkste opdrachten van ons gemeenteleven is, zowel naar binnen als naar buiten toe: omzien naar hen die tot onze gemeente behoren, maar ook omzien naar anderen die op ons pad komen en die zich misschien ontheemd en verloren voelen in een samenleving die steeds onpersoonlijker en bureaucratischer wordt.

Wie het wereldnieuws volgt, is iedere dag opnieuw onderhevig aan contrastervaringen. Afschuwelijke overstromingen in China, met honderden doden en duizenden ontheemden. Een burgeroorlog in Syrië waar waarschijnlijk het regime de eigen bevolking bestookt met gifgas. Beelden van dode kinderen, die eruit zien alsof ze slapen. Een groter contrast is nauwelijks denkbaar. Wat voor houding wordt van ons gevraagd? Inger van Nes geeft daarop het volgende antwoord: 'Het christendom is voor mij verbonden met het idee van contrast. Een contrast tegen de neiging om jezelf af te sluiten of je te conformeren aan wat gangbaar is. Jezus ging in zijn eentje bij een hoer of een tollenaar zitten. Het werkelijke navolgen van hem gaat verder dan bidden, geld geven of 's zondags naar de kerk gaan. Navolging gaat over het niet oordelen over de ander, er zijn voor anderen, zelf durven te ontvangen wat jou gegeven wordt – allemaal zaken die haaks op de huidige samenleving staan. Wanneer je die keuze maakt en daaraan werkelijk consequenties verbindt voor je eigen leven, verander jij zelf. Deze indringende tekst staat te lezen (op p.47) in het boekje 'Hartenkreten en zielenroerselen' dat de Protestantse kerk uitgaf ter ondersteuning van het jaarthema 'Met hart en ziel – geloven.' Inger van Nes, die zich vooral bezighoudt met twintigers in de kerk, stelt hier dat Jezus niet bang was voor contrastervaringen. Dat de weg van de navolging ons uitdaagt om verder te kijken dan onze eigen neus lang is, om meer te doen dan het gewone en om keuzes te maken die verschil maken in onze omgeving. Misschien zal de kerk van de toekomst zo vervuld kunnen worden van een nieuw elan? Het nieuwe jaarthema: Met hart en ziel.....! Het genoemde boekje, 'Hartenkreten en zielenroerselen' is bedoeld voor eigen inspiratie of om cadeau te doen. Het is mooi en fleurig uitgegeven en te bestellen in de webwinkel van onze kerk (www.pkn.nl/webwinkel). Van harte aanbevolen! Alleen....ik realiseer mij dat mensen ook veel andere dingen 'met hart en ziel' doen, en dat dat misschien net zoveel zegt over de manier waarop zij in het leven staan, over dat wat zij als hun specifieke roeping beschouwen. Daarom staan er bij ons puntjes achter de woorden 'met hart en ziel', die iedere keer met een ander (werk)woord kunnen worden ingevuld, zoals: met hart en ziel koken, met hart en ziel huisarts, met hart en ziel burgemeester, met hart en ziel sportief etcetera. Komend jaar willen we enkele themadiensten rond het thema 'Met hart en ziel....' gaan organiseren, waarin ook andere mensen gevraagd zal worden om iets meer te vertellen over dat wat zij met hart en ziel doen.

Contrastervaringen Het leven bestaat vaak uit contrastervaringen. Dat geldt op persoonlijk gebied (vreugde om kinderen die worden geboren, verdriet om mensen die ziek worden en sterven), in ons eigen leven, als ook op wereldniveau.

Startzondag: Met hart en ziel zingen! De eerste themazondag is dus de startzondag op 15 september: we gaan dan onder leiding van de cantorij voor het eerst zingen uit het nieuwe Liedboek, onder het thema 'Met hart en ziel zingen!' We gaan met elkaar liederen oefenen die zowel thuis (aan de maaltijd, voor het slapen gaan) gezongen kunnen worden, als ook in de kerk. De kinderen gaan die

3

4

liederen apart oefenen en na afloop hebben we dan al een klein repertoire dat we, al of niet in canon, met elkaar kunnen zingen. Daarna is er gelegenheid tot ontmoeting en sluiten we af met een gezamenlijke lunch. Als iedereen iets meebrengt (fruit, fingerfood, zoals wraps, sandwiches, krentenbolletjes, rauwkost) dan wordt het vast een gezellige en feestelijke start van het nieuwe seizoen. Ook kunt u uw ideeën voor het jaarthema (films, themadiensten, andere activiteiten) opschrijven en met elkaar delen. Pastoralia Toen ik op 1 augustus weer begon met werken, bleken er maar liefst drie van onze gemeenteleden in het ziekenhuis te zijn opgenomen. Een van hen, Jan Hoogvliet uit Schijndel, is inmiddels overleden en vanuit ons kerkje begraven in Schijndel. Zie het In Memoriam elders in dit kerkblad. Met een ander, Betsy van Beek, gaat het alweer wat beter, in die zin dat zij weer thuis is in haar oude vertrouwde omgeving, met de nodige ondersteuning van de thuiszorg. Zij woont op De Beemden 92. Haar contactpersoon is Ellen Moolenaar. Mevrouw Elise van der Heijden-Potkamp (Lidwinastraat 86, Schijndel) zal waarschijnlijk niet meer naar huis terugkeren. Vanuit de Eekelhof werd zij opgenomen in het Catharinaziekenhuis in Eindhoven en revalideert nu in een verpleeghuis aldaar. Wij wensen haar en haar man John heel veel sterkte in deze moeilijke tijd! Contactpersoon is Ad Schoondermark. Tenslotte: Sylvia de Gooyert (Engelse Tuin 14, SMG) die afwisselend met Mieke Voogt altijd maar weer de Nieuwsbrief maakt, kreeg een nieuwe heup. Zij revalideert thuis en heeft nu veel minder pijn dan vroeger. Een spoedig herstel toegewenst! Contactpersoon: Tilly vanTilborg. Nieuwe taken predikant Vanaf september komen er twee nieuwe (tijdelijke) taken in mijn pakket. Ten eerste begint dan de verplichte nascholing voor predikanten (die ik naar achteren had verschoven in verband met de opleiding tot geestelijk begeleider). Dat is een serieus traject van zeven driedaagses op Hydepark (het protestantse seminarie in de bossen van Doorn) in het komend seizoen. Ten tweede ben ik “geroepen tot hogere heerlijkheid” en wilde de classis (regionale kerkvergadering) Den Bosch mij graag voor vier jaar aanstellen als covoorzitter van de classis. Dat gaat nu ook in september beginnen. Ook al zie ik organisatie en beleid niet als een van mijn favoriete bezigheden, toch wil ik me niet aan deze taak onttrekken. De classis zorgt altijd voor een aantrekkelijk inhoudelijk programma voor de vertegenwoordigende ambtsdragers uit de hele regio en de formele zaken worden zo veel mogelijk in het Breed Moderamen (zeg maar het dagelijks bestuur) afgehandeld. Er is in de classis altijd een zekere saamhorigheid: je komt hier mensen tegen (zowel predikanten als diakenen en ouderlingen) die in hun eigen, meestal ook kleine gemeente, hun best doen om de kerk en de samenleving te dienen. Je merkt hier: we staan er niet alleen voor, we maken deel uit van een groter geheel!

Hendrikcx werd geboren in Alphen en heeft een groot deel van zijn leven in Tilburg gewoond en gewerkt. Daar woonde hij ook nog tot voor kort in een Norbertijnse communauteit, werkte er als parochiepastor, en was bestuurlijk actief in het Interreligieus Centrum 'De Ronde Tafel' en in het Centrum van Barmhartigheid ter nagedachtenis aan de Tilburgse pater Peerke Donders. Het motto dat hij als abt koos is 'Te doen gerechtigheid',dat ons niet alleen herinnert aan een bijbelse opdracht, maar ook aan een liedtekst van Huub Oosterhuis. Op zaterdagmiddag 28 september a.s. vanaf 15 uur is een ieder welkom in de Abdij om deel te nemen aan een symposium over zorgethiek, ter ere van het 25jarig priesterjubileum van de abt. We hebben zorgen over de amerikanisering van de zorg, zo stelde de abt. Sprekers zijn Ernst Hirsch Ballin, de theoloog Erik Borgman, en Inge van Nistelrooy. Voor nadere informatie kunt u kijken op de site van de Abdij: www.abdijvanberne.nl Verder zijn we bezig voor onze gemeenten en de abdijgemeenschap een bijeenkomst te organiseren op de Dag van de Rechten van de Mens, 10 december a.s. De nieuwe abt maakt de indruk verschillende kwaliteiten in zich te verenigen: een goed bestuurder, een gemoedelijke Brabander, een bevlogen gelovige, die het als een taak van de kerk ziet op te staan voor allen die het moeilijk hebben in onze samenleving, dit alles onder het motto 'Te doen gerechtigheid'. Wij wensen hem veel succes op dit nieuwe deel van zijn levenspad! Een nieuwe gesprekskring op Nieuw-Beekvliet De bewoners van Nieuw-Beekvliet waren onlangs te gast in onze kerk. Op donderdagmiddag 22 augustus vertelde ik hen het een en ander over het reilen en zeilen van onze gemeente en over onze geschiedenis. Hein van der Graaf vertelde het een en ander over de ramen die hij als jongen op Beekvliet al zo mooi vond en die hij halverwege de jaren tachtig op het nippertje kon redden van de ondergang. Vlak daarop werd de kapel waar ze hingen door brand verwoest! Hein was inmiddels docent aan de HTS in Den Bosch en een collega van hem was actief in het restaureren van kerkramen. Zo kregen de ramen van Frans Slijpen een nieuwe bestemming in onze kerk. Binnenkort willen we deze uitleg over onze kerk herhalen voor de deelnemers van de KBO. De uitnodiging ligt inmiddels bij het bestuur van de KBO om dit op een middag in november te realiseren. Daarnaast willen Gwen van der Velden, coördinator geestelijke verzorging op Nieuw-Beekvliet en ik een nieuwe serie gesprekken organiseren, en wel op de ochtenden van 24 september, 29 oktober en 19 november, steeds van 10 uur tot 11.15 uur. Er kunnen enkele mensen uit onze gemeente meedoen. U kunt zich aanmelden bij Marieke.

Wij gedenken Jan Hoogvliet (1954-18 augustus 2013)

Activiteiten in de Abdij van Berne Onlangs hebben we als protestantse predikanten in deze regio uitvoerig en persoonlijk kennisgemaakt met de nieuwe abt van de Abdij van Berne. Denis

Toen ik nog niet zo lang predikant in deze gemeente was, kwam Jan Hoogvliet met enige regelmaat mee naar de kerk, samen met Leny en André van der Ploeg. Hij was een markante verschijning: corpulent, nogal lang haar, met een vriendelijk, rond gezicht. Ik bezocht Jan enkele keren thuis, de laatste keer was dat in mei.

5

6

Niets wees erop dat Jan spoedig daarna ernstig ziek zou worden en zou komen te overlijden. In tegendeel: ik kreeg de indruk dat het redelijk goed met hem ging. Maar eind juli belandde Jan met een longinfectie in het ziekenhuis. Dat werd al gauw de intensive care, waar de ene complicatie zich op de andere stapelde. Twee weken lag hij hier in coma, toen een laatste complicatie hem fataal werd. Zijn twee dochters, Joyce en Melanie met hun partners en kinderen zullen Jan ontzettend missen. Want Jan was een familiemens, ook al kon hij daar blijkbaar zelf niet altijd goed vorm aan geven. Tijdens de uitvaartdienst in onze kerk lazen en zongen we Psalm 116, waar de werkwoorden 'liefhebben' en 'vertrouwen' centraal staan. Woorden die zeker gelden voor Jan: hij heeft zijn kinderen en kleinkinderen zeer liefgehad en hij heeft op de Eeuwige vertrouwd, ook als zijn leven soms zwaar was. We wensen Joyce en Melanie met hun partners en kinderen heel veel sterkte toe om dit verlies te dragen.

KERKENRAAD VAN DE VOORZITTER Fijn dat we na de vakantie weer begonnen zijn en elkaar weer regelmatig treffen. Volgende week starten we ook weer met het kerkenraadsoverleg en hopen we een goed beeld te krijgen van alle activiteiten die dit komend kerkelijk jaar op de rol staan. Het plan om de tekening van de organisatie steeds beter te voorzien van een planning en inschatting van onkosten die daarmee gepaard gaan, begint steeds meer vorm te krijgen. Voor de kartrekkers van projecten binnen onze gemeente die er nog niet aan toe waren gekomen, bij deze de uitnodiging om de goede voorbeelden te volgen, en liefst zo spoedig mogelijk aan de scriba en/of mij de activiteitenplanning voor komend jaar, voorzien van concept begroting door te geven. We kunnen dan binnenkort trots laten zien wat ons het komend jaar weer te doen staat. WEET U DAT….. Op 22 september Folkert de Jong bij ons komt preken. Folkert is een jonge predikant, die regelmatig stukken schrijft in Trouw. Zie bijvoorbeeld het stuk op internet: ‘de onbenoemde generatiekloof’. Misschien goed om hier van te voren eens in te duiken en na afloop van de dienst van gedachten te wisselen met deze voorganger?? Het gaat immers om “het Levend Woord” en hoe we dat met elkaar in ons dagelijks leven tot uiting kunnen laten komen. Hoort zegt het voort. De tuin rond de kerk van de zomer is onderhouden door een groep vrijwilligers die zich met hart en ziel hebben ingezet? Paul van Enckevort (0735510004;[email protected]) was bereid om de kar te trekken en vond zijn zoon, Berend Kerkhoff, Mies en Egbert Oostenbroek en Cees Hooy bereid om aan te sluiten nadat Ad de Bruin uit Olland al toegezegd had het gras te maaien. Op de website staan nog wat impressies van deze noeste arbeid. We zijn heel blij met het resultaat maar vooral met de inzet en saamhorigheid. Zeker toen afgelopen zondag tijdens het koffiedrinken bleek dat het samen werken en 7

gezellig de picknickmand plunderen die Paul en Edda verzorgd hadden, de onderlinge band heeft versterkt en zelfs aanstekelijk werkt op een paar toehoorders. Dus wie weet krijgt dit een mooi vervolg. Misschien zijn er ook wel mensen bereid om op eenzelfde manier, als klein groepje een paar keer per jaar, de Protestantse graven op de begraafplaats in Sint Michielsgestel aan de Hoogstraat bij te houden. Als kerkgemeente betalen we voor het groot onderhoud, en zoals overal is de verzorging van de graven zelf een familiekwestie. Van een aantal graven is geen familie meer bekend of in staat om de graven bij te houden, waardoor een schril contrast ontstaat met de RK graven op het terrein. Respect voor degenen die daar hun laatste rustplaats hebben gevonden lijkt soms plaats te hebben gemaakt voor onverschilligheid. Hopelijk vinden we ook hiervoor mensen die zich hier voor willen gaan inzetten. Vorig kerkblad bleek de nieuw opgestarte column “achter de schermen” door een misverstand niet op tijd aangekomen. Nu alsnog een kijkje achter de schermen van Arie Bakker: een van de vele activiteiten die Arie op zich genomen heeft is die van preekvoorziener. Hij beschrijft wat er bij komt kijken, niet om zichzelf op de borst te slaan want zo zitten Arie en onze vrijwilligers niet in elkaar!, maar om een beeld te schetsen hoe complex soms de communicatielijnen zijn. Opnieuw wordt duidelijk hoeveel werk we met z’n allen verzetten en hoe alles samenhangt. Het is zo fijn om telkens weer te mogen ervaren dat we in deze gemeente nog steeds “met hart en ziel”, ons nieuwe jaarthema, actief aan het werk, in de praktijk brengen. Zo wil ik u, jullie ook onderstaande inbreng van Berend Kerkhoff niet onthouden. Het lijkt erop of het niet alleen op zondag druk is in en rond de kerk. Wie weet hoe dit voorbeeld mensen die niet zo van “dat zondagse gebeuren in de kerk houden” inspireert tot samenkomen voor het een of ander, gewoon omdat het fijn is om in verbondenheid met “geloofsgenoten” dingen samen te doen en een praatje te maken. Bij deze roep ik graag een volgend vrijwilliger op mij voor een volgende kerkbladronde (kijk naar deadline kopij) een tekst aan te leveren, zodat we een steeds beter beeld krijgen van hoe we met elkaar gemeente zijn. Ik hoop u, jullie allen weer te zien op de startzondag 15 september en bij alle activiteiten rond de stoelenactie, waarover in dit blad, op de website en in de nieuwsbrief regelmatig nieuwe informatie staat. Dus blijf alert en schroom niet elkaar erop aan te spreken. Doreen Admiraal ACHTER DE SCHERMEN De taak van een preekvoorziener is heel simpel: zorgen dat iedere dienst in de kerk een voorganger is! 8

Van de ongeveer 55 diensten de ieder jaar in onze kerk neemt onze eigen predikant er 24 voor haar rekening en vult deze diensten, verdeelt over het jaar, in op mijn conceptlijst van een nieuw jaar. De overgebleven diensten zullen dus aangevuld moeten worden door andere voorgangers. Het maken van een rooster begint heel ruim van te voren. De haantjes onder de preekvoorzieners werken meer als een jaar vooruit. Als je dus een “gewilde” predikant op de kansel wilt hebben zal je ook vroeg aan de bel moeten trekken. Ik doe dus noodgedwongen mee aan die hype. Het rooster van dit jaar is al lang klaar en ben nu volop bezig met 2014!

Een week of drie voordat een voorganger bij ons voorgaat stuur ik ondermeer de orden van dienst op en de voorgangers sturen een ingevuld exemplaar op naar onze makers van de nieuwsbrief. Met grote regelmaat voorzie ik bij ons de geledingen intern en de media, zoals bv Lokaal 7 en De Brug van een rooster. Arie GEHEEL VANZELF…

De voorgangers benader ik eerst telefonisch en dit kost best veel tijd voordat je contact hebt en we een datum definitief kunnen invullen op het rooster. Met regelmaat lukt dit niet omdat ondermeer mijn collega’s preekvoorzieners mij voor waren!

Het is al weer een paar jaar geleden dat ik es op een zaterdagmiddag een klusje aan het doen was doen in de kerk. Ik was gelukkig niet alleen, de organist zat er ook, de liederen voor de dienst een uurtje te oefenen. Dat doet hij iedere zaterdag.

Eerst probeer ik de diensten met daarin de Maaltijd van de Heer in te vullen omdat deze diensten alleen maar geleid mag worden door een bevoegde predikant.

En na een poosje kwam er een dame, de liturgieën brengen, die had ze van de week gemaakt. Toen naar de drukker gestuurd en dan opgehaald en naar de kerk gebracht. Dat doet ze iedere zaterdag, met haar collega.

Gelukkig heb ik inmiddels een netwerk opgebouwd met predikanten en voorgangers met een preekconsent. Dit zijn voorgangers die nog geen dominee zijn of worden, maar wel voor mogen gaan. Wel is het zo dat er steeds meer parttimers onder de predikanten komen die daar bewust voor kiezen. Dus ook niet méér diensten voorgaan dan die bij hun contract horen. Dus extra diensten in een andere kerk al helemaal niet! Dat maakt het maken van een rooster nog uitdagender en moet ik in een andere vijver gaan vissen. De laatste tijd zien we en in de toekomst zullen we steeds meer nieuwe gezichten op de kansel zien. Met name studenten die een theologische opleiding volgen. Ook bestaat er een website waar de beschikbare predikanten staan. Soms wil ik wel dat ons kerkje boven de rivieren staat want daar zijn best mogelijkheden. Beneden de rivieren is de spoeling van aankomende predikanten dun. Iedere keer is het weer spannend of er een klik is met onze gemeente. Voor mij (want wat heb ik nu weer binnen gehaald?) en voor de voorgangers! De meesten ervaren het als fijn om bij ons voor te gaan. Wij blijken een gemeente te zijn die open staat voor de nieuwe voorgangers en we blijken ook nog een keer interactief te zijn. We gaan dus ook met de tijd mee!

Ook de koster kwam even langs. Microfoons testen, liederen op het bord zetten, de kastanjes van de stoep afvegen...... Ook dat gaat iedere zaterdag zo. Dan kwam er nog een dame om een boeket bloemen in een vaas te zetten. Was ze eerst even wezen kopen natuurlijk. Doen ze ook iedere zaterdag. En er kwam een dame die wij allemaal wel kennen om te kijken of het wel schoon was. Ze had maandag wel gepoetst, maar ja, het koor had donderdag nog geoefend en de pianostemmer was van de week geweest en die lui van monumentenzorg hadden dinsdag overal rondgezworven..... Ondertussen stond haar man met gevaar voor eigen leven een lampje te verwisselen in één van de kroonluchters ("Moet ik de trap even vast houden?" "Nee hoor, dat doe ik altijd zo"). Nu nog even schone theedoeken neerleggen en kijken of er nog wel genoeg koekjes zijn voor morgen bij de koffie en .... Het werd weer stil in de kerk en ik maakte m'n klusje af. Net toen ik de sleutel aan het omdraaien was klonk er geknars in het grind. D'r kwam nog iemand even de beamer terugbrengen. Hij had er de presentatie voor morgen in gezet en gelijk maar even nieuwe software geladen en .....

Gelukkig hebben we ook gemeenteleden die mij tippen met een voorganger en soms lukt het om een match te maken. Helemaal top! Bel mij gerust als u iemand hebt die bij ons voor wil gaan.

Toen ik omkeek op het grindpad zag ik nog hoe ze met z'n tweeën de tafels in het gemeentecentrum aan het klaarzetten waren voor het koffiedrinken en bij de poort kwam ik nog iemand tegen van de jeugd. Die moest nog even iets neerzetten en uitzoeken en...,

Juli en augustus blijven de moeilijkst in te vullen maanden door vakantie van de voorgangers.

De volgende morgen werd ik bij de ingang van de kerk verwelkomd door een dame die daar altijd staat, je weet eigenlijk niet beter. Ik ging zitten en keek toch

9

10

met andere ogen rond dan gebruikelijk. Er was ook nog een liturgische bloemschikking verschenen, zeker gisterenavond nog neergezet. En het viel me op hoe hoog die kroonluchters eigenlijk zijn. En waarom zitten daar nooit spinnenwebben in? Hoe zouden die koperen lezenaar en zandloper er uit zien als ze es een jaartje niet worden gepoetst? En zo'n nieuwsbrief, vast een heel gepriegel met al die liederen en notenbalken! De rest van de dienst verliep als vanouds, de ouderling had een mooi gebed voorbereid, de kinderen gingen naar de nevendienst, de lector las, de dominee preekte (Arie had er toch maar weer één gevonden), de diaken lichtte de collecte toe, het koor zong en Joop speelde erbij. En ondertussen gingen ze in de jeugdkapel hun eigen gang. Tijdens het koffiedrinken keek ik rond of ik iemand kon vinden die z'n steentje nog niet had bijgedragen om de kerkdienst "geheel vanzelf " te laten verlopen. Maar net toen ik er twee zag zitten, stonden ze op om te gaan helpen met de afwas. Zo ging het een paar jaar geleden en zo gaat het gelukkig nog steeds. Er gaat wel es iets fout, het piept en het knarst soms wel eens, maar ik hoop dat het nog lang zo blijft gaan. Berend

KERKINACTIE / DIACONIE OPBRENGSTEN COLLECTES 9-jun 16-jun 23-jun 30-jun 7-jul 14-jul 21-jul 28-jul 4-aug 11-aug 18-aug

War child Help de slachtoffers van een stille ramp Eigen jeugdwerk Stichting Exodus Den Bosch Passie voor jeugdwerk De school van onze dromen, werelddiaconaat, Oekraïne Stichting de Regenboog Sunrise en Rainbow Moldavië Gezondheidsvoorlichting in plattelandsdorpen, Bangladesh Diaconale vakanties Zomerzending "de kerk verandert jou", Brazilie

€ 105,55 € 78,05 € 76,37 € 50,10 € 48,80 € 88,85 € 41,50 € 47,07 € 96,90 € 78,70 € 63,74

COLLEGE VAN KERKRENTMEESTERS MUTATIES Verhuisd: Dhr. J.H. Leppink is verhuisd van Van Wittemstraat 24, St.-Michielsgestel naar Nijmegen Overleden: 18 augustus 2013 Dhr. G. J. Hoogvliet Molenstraat 32, Schijndel Nieuw ingekomen Mw. J.D. van Tartwijk – Heijnsdijk, van Best naar Broekkantsedijk 4, 5482ET Schijndel

KINDERDIENST EN JEUGD HALLO JONGENS EN MEISJES, Post uit India In de zomervakantie hebben we post uit India gekregen van onze sponsorkinderen. In de envelop zat een kleurige folder waarin Ashish en Rutuja vragen hadden beantwoord over hun school, hun gezondheid en hun dagelijks leven. Zo helpen Ashish en Rutuja hun ouders om water te halen, iets wat wij ons bijna niet kunnen voorstellen omdat het water hier gewoon uit de kraan komt. Er zat ook een folder bij over het World Vision-project in het gebied waar ze wonen en een nieuwe foto. Spaarproject Het afgelopen seizoen – van september 2012 tot en met juli 2013 - hebben jullie 122 euro en 61 cent bij elkaar gespaard. Dit geld sturen we als extra bijdrage naar World Vision. World Vision gebruikt dat geld voor projecten in de regio Miraj in India. Dat is het gebied waar onze sponsorkinderen Ashish en Rutuja wonen. Bidden Het is soms best lastig om de juiste woorden te vinden als je wilt bidden. In Kind op Zondag (de lesmethode die we bij de Kindernevendienst gebruiken) staan daarom ook voorbeeldgebeden voor kinderen. Zoals deze:

In de afgelopen weken hebben wij in de diensten gecollecteerd voor verschillende doelen. In bovenstaand overzicht vindt u per doel de bedragen die wij als gemeente bijeen gebracht hebben.

God, Dank U wel voor alle fijne dingen. Voor de vrienden die we hebben. Voor de mooie natuur en al het eten, telkens weer.

Hartelijk dank voor uw bijdrage.

Wij bidden U, God, 11

12

voor de mensen die dat allemaal moeten missen. Voor kinderen die foute vrienden hebben. Voor mensen die leven op een vuilnisbelt, zonder eten, telkens weer. Wilt U voor die mensen zorgen, God, zodat hun zorgen wat kleiner worden? Amen. Groetjes, Anja, Corine, Evelien, Janneke, Nellie en Simone

LITURGISCHEKANTTEKENING PSALMMIJMERINGEN Psalm 31 “Hoe groot is het geluk dat u hebt weggelegd voor wie u vrezen” Op het eerste gezicht lijkt geluk wat op gespannen voet met vrees te staan. Als je bang bent voel je je toch juist niet gelukkig? Of gaat het erom dat je eerst bang moet zijn voor een bestraffende en strenge God om vervolgens, als je je houdt aan zijn regels, het geluk te mogen ontvangen? Het lijkt erop dat een dergelijk type spiritualiteit of geloofsbeleving het religieuze leven lang gedomineerd heeft. Het alziende oog dat niet alleen misdaden ziet maar ook op de kleinste overtredingen let en na je dood om rekenschap komt vragen. Is de balans positief, dan kom je in de hemel (of eerst het louterende vagevuur), is de balans negatief, dan kom je in het eeuwige vuur van de hel en ben je zelf eeuwig verdoemd. Geen wonder dat je God moet vrezen! Maar zo verstaan, heb je weinig of niks van het woord vrezen in deze context begrepen. Eigenlijk is het ietwat vreemd dat het Hebreeuwse woord jirah zo vertaald wordt. Want wat wordt met ‘vreze des Heren’ bedoeld? Dat is bovenal ontzag voor God, eerbied voor die alles overstijgende, alles begrondende, alles scheppende, om recht vragende en tot recht aandringende God. Het begint al met Mozes bij de doornstruik. Hij was gewoon de kudde schapen en geiten van zijn schoonvader te weiden. Op een zeker moment tijdens zo’n weidetocht zag hij iets vreemds, een doornstruik die in vlam stond, maar toch niet verbrandde. Dan blijkt Mozes over een onderzoekersgeest te beschikken, want het verhaal gaat verder: Hoe kan het dat die struik niet verbrandt? dacht hij. Ik ga dat wonderlijke verschijnsel eens van dichtbij bekijken. Maar toen de Heer zag dat Mozes dat ging doen, riep hij hem vanuit de struik: ‘Mozes! Mozes!’ ‘Ik luister,’ antwoordde Mozes. ‘Kom niet dichterbij,’ waarschuwde de Heer, ‘en trek je sandalen uit, want de grond waarop je staat, is heilig. Ik ben de God van je vader, de God van Abraham, 13

de God van Isaak en de God van Jakob.’ Mozes bedekte zijn gezicht, want hij durfde niet naar God te kijken. Eerst krijgt Mozes van God de opdracht niet naderbij te komen, hij komt te dicht in het bereik van de heilige, en moet zelfs zijn sandalen uittrekken, want ook al waar hij staat is de grond heilig. Wie in de buurt van het goddelijke komt wordt uit de alledaagsheid getrokken. Je laat het weiden van je schapen en geiten, de dingen waar je gewoonlijk mee bezig bent even achter je en hebt aandacht voor het mysterie. Die aandacht kan zo aanslaan dat er uit de mens iets komt wat God niet vraagt: hij bedekt uit vrees zijn gezicht. Zoals later in het verhaal blijkt, krijgt Mozes (in tegenstelling tot anderen) God te zien, dan lijkt hij gewend te zijn geraakt aan het contact met de Eeuwige. Wie uitverkoren is, wie de genade ten deel valt een bijzondere band met de Eeuwige te hebben, verliest gaandeweg een overmaat aan schroom. Vrees wordt eerbied. Wie God vreest omwille van zijn wraakzucht of zijn strengheid, staat nog niet op vertrouwde voet met de Eeuwige, hij heeft het geheim van het goddelijke nog niet echt ontdekt. Nog niet ontdekt dat Gods oog met barhartigheid de wereld inkijkt. Liefde en barmhartigheid verdragen zich slecht met angst en vrees. God nodigt je uit het contact met Haar te zoeken door misplaatste reserves van je af te schudden. Als mens ben je tot iets moois geroepen, tot het mooiste, namelijk tot geluk. En dat is weggelegd voor wie recht doen aan het domein van het heilige, door daar respectvolle aandacht voor te hebben. Door oor te hebben voor de stem in je hart, want wie goed luistert hoort juist daar het kloppen van het hart van de schepping, voelt daar de polsslag van het levenssap dat al wat is doortrekt. En God is niet eenkennig, Zij zoekt het contact met iedereen. Iedereen is geroepen uitverkoren te zijn. God is geen dobbelaar die de een uitzoekt ten koste van de ander. Iedere mens die ervoor openstaat, hoort tot het volk van God. Dat inzicht is geleidelijk in de bijbel gegroeid, uitmondend in het inzicht van Jezus dat God binnenin iedere mens zit en in de droom van Paulus dat God alles in alles is. Wie godvruchtig leeft smaakt deze vrucht van God en heeft de vrees voor God (Gottesfurcht) positief geïntegreerd tot een aandacht die wakker maakt en wakker houdt tot waar het echt om gaat. Leven op de punt van wat je kunt. Eugène de Groot

NIEUWE STOELEN VOOR DE KERK. ACTIES De acties om hiervoor geld in te zamelen, zijn in de zomer flink op toeren gekomen. Op onze website (www.pkn-sint-michielsgestel) kun u steeds de laatste ontwikkelingen volgen. Wat gebeurt er allemaal? * De actie "Happen en Trappen" was een groot succes, een heel fijne middag en ook nog €600 gescoord! * Op vrijdagavond 6 september is er een tuinfeest rond het gemeentecentrum. Helaas verschijnt het kerkblad in de vakantie niet vaak zodat dit bericht u misschien overvalt, maar geen beter feestje dan een spontaan feestje, dus kom 14

snel, het begint om half acht. Wat er die avond precies gaat gebeuren ziet u op de website. De opbrengst is uiteraard voor de actie. * De actie "Kerk op Marktplaats" loopt op volle toeren. Wat houdt dat in? U heeft vast nog wel iets op zolder staan of in de garage waar u niets meer mee doet en dat misschien alleen maar ruimte inneemt. Denk er eens over na of u dat misschien aan de kerk wilt schenken ten bate van de nieuwe stoelen. Als dat zo is, dan zijn we al op de helft. Wij gaan dat dan verkopen op Marktplaats. En dat gaat zo: U belt of mailt Arie Bakker, tel 5514095, [email protected]. Hij komt bij u langs en maakt foto's van het voorwerp. Hij bespreekt de prijs met u, het kan zijn dat u er geen afstand van wilt doen als het te weinig opbrengt. En er wordt besproken wat er met het voorwerp gebeurt als het niet wordt verkocht. Arie maakt foto's en plaatst die op Marktplaats onder de accountnaam van de actie en hij handelt de reacties en biedingen af. U kunt het proces volgen via een link die op de website van de kerk staat. Zodra er een koper is gevonden neemt Arie contact met u op om de transactie te regelen. Ontvangt u liever geen koper aan de deur, dan wordt dat in goed overleg opgelost.

Zaterdag 2 november a.s. van 11.00 tot 16.00 uur wordt er een verkoop-veilingloterij gehouden. De opbrengst is bestemd voor de nieuwe stoelen voor onze kerk. Wij willen graag, dat iedereen, zijn talenten aanspreekt, Wij gaan uit van uw eigen creativiteit. Bakt u graag, maakt u jams, schildert of handwerkt u of heeft u een andere productieve hobby, meldt u zich dan aan. Ook vrienden, kennissen en familie zijn van harte welkom, om deel te nemen. Wij willen iedereen oproepen om eigen werk te doneren. Het gaat dus om eigen gemaakte, kwalitatieve, cadeauwaardige producten. In overleg wordt er een basisprijs afgesproken, wat het product moet opbrengen. Wordt het niet verkocht, dat gaat het weer terug naar de eigenaar. Wij denken dan aan b.v. taarten, quiches, soep, jams, honig, handwerken, sieraden wandkleden, keramiek, schilderijen, bloemstukken, glas in lood, mandala’s, gedichtenboekjes, Zweedse kandelaars, kaarsen, tassen, kleding, shawls etc. Opgave kunt u doen via de intekenlijst achter in de kerk. Inlichtingen en ook opgave bij: Imke van Vuuren, tel. 073-5512941 of via de mail: [email protected]

* In oktober krijgt u een acceptgirokaart in de bus waarmee u nog een bijdrage voor de stoelen kunt overmaken.

GEMEENTELEVEN

* U kunt een kerkbank kopen, na nieuwjaar natuurlijk. Een grote is 445 cm en een kleine 225cm breed. Neem contact op met Annet de Bekker als u denkt dat zo'n mahoniehouten bank mooi staat op uw terras of in de serre, tel 5517971.

KOFFIEOCHTEND

* In de herfstperiode krijgt u de kans om mee te doen met één of meer workshops. Er wordt een aantal interessante onderwerpen voorbereid, want er is genoeg expertise in de gemeente. Opbrengst? Inderdaad, voor de stoelen. Op de startzondag, 15 september hoort u meer van Janneke Alkema.

Zet vast in uw agenda: Dinsdag 1 oktober, dan is (de vijftigste!) koffie-ochtend. Zoals altijd begint het om 10.30 uur bij het gemeentecentrum. Info bij Ineke Kerkhoff, tel 5530960.

* In de winter komt er een dienstenveiling. Daarvoor zoeken we nog naar talenten die hun diensten ter beschikking willen stellen. Kunt u bijvoorbeeld een paar computerlessen geven, of kunt u een natuurwandeling gidsen, u kunt een avondje oppassen, of heeft u een vakantiehuisje dat u een week wilt afstaan, kortom heeft u iets te bieden dat een ander zoekt dan maken wij dat graag te gelde. Ideeën en voorstellen graag naar Annet.

FILMHUIS

* Elders in het kerkblad staat nog een mededeling over de veiling op 2 november van zelfgemaakte artikelen.

Aansluitend bij het nieuwe jaarthema “Met hart en ziel” alvast een paar filmsuggesties. Op de startzondag op 15 september 2013 kunt u via een lijst uw voorkeur aangeven.

* Op de startzondag staan er vier verschillende modellen stoelen in de kerk waaruit er één wordt gekozen. Kunt u alvast es kijken. * In januari besluiten we de hele actie met een muziekavond op de nieuwe stoelen.

Ook in het nieuwe seizoen plannen we weer een aantal filmavonden. De eerste op vrijdag 25-09-2013, om 20:00 in het Gemeentecentrum

Amazing Grace … met hart en ziel voor gerechtigheid Amazing Grace is een film uit 2006 van Michael Apted over de afschaffing van de slavernij in het Britse rijk aan het einde van de achttiende eeuw.| De titel verwijst naar de hymne Amazing Grace

NIEUWE STOELEN VOOR DE KERK, CREATIEF AAN HET WERK. 15

16

De achttiende-eeuwse politicus William Wilberforce raakt als jongeman in de ban van predikant John Newton, die achtervolgd wordt door zijn verleden als kapitein van een slavenboot. Newton spoort Wilberforce aan om zijn leven te wijden aan de afschaffing van de slavernij. Maar de politiek lijkt niet klaar voor zijn boodschap. Na enkele jaren strijd keert Wilberforce ziek en gedesillusioneerd terug naar het platteland, waar hij kennismaakt met de beeldschone Barbara. Door zijn liefde voor haar vindt hij nieuwe kracht om zijn strijd voort te zetten. Francis of Assisi … met hart en ziel voor Gods roeping Drama uit 1961. Geregisseerd door Michael Curtiz, met Bradford Dillman, Dolores Hart en Stuart Whitman

succes was op drijfzand gebaseerd. Het bedrijf werd van een faillissement gered toen het werd opgekocht door een Engels bedrijf. The Grapes of Wrath (De druiven der gramschap) .. met hart en ziel uit de crisis The Grapes of Wrath is een film uit 1940 onder regie van John Ford. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van John Steinbeck uit 1939 dat de Pulitzer Price won. Henry Fonda en Jane Darwell spelen de hoofdrollen. De film werd genomineerd voor zeven Oscars en won er twee.De film gaat over een familie die zich staande probeert te houden gedurende de Grote Depressie. BESTE KERKGENOTEN,

Ook al leek hij vanaf zijn geboorte bestemd tot een bevoorrecht leven vol passie en uitspattingen, Franciscus van Assisi zou uitgroeien tot een van de meeste geliefde en vereerde heiligen in de wereldgeschiedenis. Bradford Dillman speelt een ijzersterke rol als de kordate avonturier die geroepen wordt door God en zijn wereldse leven achter zich laat. Hij wisselt zijn zwaard in voor een kruis en zijn roem wordt steeds groter…totdat zijn levenswerk bedreigd wordt door corrupte en afgunstige kerkleiders. Luther … met hart en ziel voor Gods roeping 2 Luther is een film uit 2003 over het leven van de Duitse kerkhervormer Maarten Luther (1483-1546). Duitsland in de zestiende eeuw. Het leven van Maarten Luther (Joseph Fiennes) wordt gespaard tijdens een blikseminslag. Dit ziet hij als zijn roeping en Luther besluit een Augustijner monnik te worden. Hij wordt priester maar krijgt steeds meer innerlijke conflicten met hoe de Katholieke Kerk handelt, in het bijzonder door aan geld te komen door middel van aflaten. In 1517 spijkert Luther zijn beroemde 95 stellingen op de deur van de slotkerk in Wittenburg. Het gevolg daarvan is dat hij door de Katholieke Kerk in de ban wordt gedaan. Maar in plaats van alleen te staan, krijgen zijn denkbeelden steeds meer aanhangers en begint de Reformatie. Maar deze volksopstand gaat ook gepaard met bloedbaden en ellende. De Uitverkorene .. met hart en ziel in de ondergang De Uitverkorene is een Nederlandse telefilm uit 2006, geregisseerd door Theu Boermans en uitgezonden door de VPRO.

De meesten van u zullen mij de afgelopen maanden wellicht gemist hebben binnen onze kerkgemeenschap. Vanaf medio februari heb ik niet goed in “mijn vel” gezeten. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in een opname in het Centrum voor Ouderen en Ziekenhuispsychiatrie van het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch. Tijdens mijn opname heb ik vele brieven, kaarten, bloemen en overige attenties mogen ontvangen. Daarnaast zijn een aantal van u ook bij mij op bezoek geweest. Sinds 12 juni ben ik weer thuis en voel ik me weer als vanouds. Graag wil ik iedereen bedanken voor alle steunbetuigingen tijdens mijn opname periode. Die hebben er zeker toe bijgedragen dat ik weer relatief snel naar huis kon. Ik ga u zeker weer ontmoeten binnen onze kerkgemeenschap. Nogmaals, hartelijk dank, Gerrie van Heijst-Lacet Sint-Michielsgestel, 25 JUNI 2013

BIJ HET OVERLIJDEN VAN BISSCHOP JAN BLUYSSEN Ik hoefde niet lang na te denken toen ik van de redactie het verzoek kreeg een stukje over Bluyssen te schrijven. Mijn eerste reactie daarop was: maar Marieke heeft in haar preek van afgelopen zondag toch heel goed de overleden bisschop herdacht? Een treffende schets en mooi zijn relatie met Sint-Michielsgestel eerst als student en later als docent op Beekvliet aangestipt. Maar ik realiseerde me al snel dat ik vanwege mijn specifieke achtergrond toch wel wat aanvullends te melden zou hebben over deze sympathieke bisschop.

De film is een vrije interpretatie van de opkomst en (vooral) ondergang van het softwarebedrijf Baan van de gebroeders Baan. Het bedrijf met een strengchristelijke achtergrond was van ongeveer 1985 tot 2000 gevestigd in Barneveld op de Veluwe. Nadat een notering op de Amerikaanse beurs was aangevraagd, bleek dat allerlei financiële zaken niet goed geregeld waren; het aanvankelijk

Het applaus dat Bluyssen ten deel viel bij zijn definitieve teraardebestelling sprak boekdelen. Deze man was geliefd bij velen en het applaus kan ik niet anders interpreteren dan als tevens een impliciete kritiek op de huidige Nederlandse kerkleiding die vanuit een andere inspiratie de kerk bestiert dan hij in roerige en bewogen jaren deed. Levend tussen zijn mensen in plaats van richting wijzend boven de mensen uit. Luisteren was zijn kracht en creatief inspelen op onverwachte situaties vanuit een bescheiden houding. We hebben in de

17

18

leesgroep van de kerk zijn boekje De donkere stilte van God. Ervarenderwijs op zoek gelezen. De titel alleen al is eigenlijk een programma. God is niet zo begrijpelijk, Hij/Zij laat zich niet vangen -dus wees voorzichtig in je pretenties bij het spreken over God. De mens kan alleen maar zoeken, hij heeft hier geen bezit van de kennis van God. En expliciteer niet teveel, laat je bewegen door de stilte, probeer in de stilte tot God te naderen en doe dat langs de weg van de ervaring, niet in de eerste plaats door vooropgezette geloofsformules. Bluyssen keert hiermee aan het eind van zijn leven terug op zijn vroege jaren als docent spiritualiteit. Maar dan wel verrijkt met wijsheid opgedaan door heel wat ervaringen in de tussentijd. Daarover schrijft hij heel vrijmoedig in zijn memoires die onder de titel Gebroken wit zijn verschenen. Ik heb die kloeke turf, zo'n zes en een half honderd pagina's dik, indertijd met rode oortjes gelezen. Mijn advies: als je wilt weten wat er achter de schermen van die wereldkerk gebeurt, lees dan niet op de eerste plaats wat allerlei journalisten erover schrijven, maar lees vooral wat Bluyssen erover zegt. Een nauwkeurig ooggetuigenverslag van binnenuit van iemand die zijn kerk hartstochtelijk liefheeft maar ook kritische kanttekeningen niet schuwt. Dat iemand op zo'n positie dit allemaal durft te schrijven! Bluyssen doet dit niet om stemming te maken, daar is hij helemaal de man niet naar. Hij schrijft buitengewoon oprecht en steekt zijn bezorgdheid over de gang van zaken in de hogere en hoogste kerkelijke regionen niet onder stoelen en banken. Maar hij schrijft ook vanuit een groot vertrouwen: de grote kerk kan zijn kritische kanttekeningen wel aan, die leeft vanuit een inspiratie die onuitputtelijk is. Zijn gevoel voor mystieke waarden weet veel van wat minder positief is te relativeren. Voor Bluyssen is het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) zijn belangrijke en levenslange inspiratiebron geweest. "Het Tweede Vaticaans Concilie blijft het hoogtepunt van mijn leven. Die periode was zo indrukwekkend, zo boordevol bezieling! Daar was de aarde voelbaar met de hemel verbonden, daar inspireerde de Geest Gods de Kerk tot nieuwe uitspraken, nieuwe bezieling en nieuwe hoop. Het was een feest om dat te mogen meemaken". Maar hij heeft ook moeten ervaren dat die inspiratie in de loop der jaren voor een heel eind is weggeëbd. Hij werd persoonlijk door Rome op het matje geroepen omdat hij al te pastoraal met bepaalde kwesties was omgegaan en daarmee de officiële kerkelijke voorschriften te zeer terzijde had geschoven. En als onderdeel van het Nederlandse episcopaat (het gezelschap bisschoppen) heeft hij heel wat tegenkanting ervaren, zowel van de kant van Rome als van de kant van zijn collega-bisschoppen. Daar leed hij onder. En dat straalde hij ook uit: een wat zorgelijk type, heel anders dan de uitbundigheid van zijn door hem bewonderde voorganger Bekkers. Uit zijn memoires, toen Bekkers hem totaal onverwacht vroeg zijn hulpbisschop te worden, waar hij geweldig van schrok: "Hij zei: 'Ik ben een heel drukke figuur, het is goed dat naast mij iemand komt die wat rustiger is. We gaan er samen iets van maken (...)'". Bekkers heeft maar een paar jaar gebruik kunnen maken van de diensten van zijn hulpbisschop vanwege zijn relatief vroege overlijden. De manier waarop Bluyssen hem voor de televisie herdacht, zegt ook veel over Bluyssens eigen inspiratie: "Abstracties kende hij niet; van vage algemeenheden hield hij niet; wetten die alles precies schijnen te regelen, vertrouwde hij niet. Zo immers is het leven niet, zo zijn de mensen niet. Hij zag altijd allereerst de levende, aparte mens, die gelukkig en blij moet kunnen zijn. Het indelen in hokjes en vakjes was 19

hem vreemd. Hij was bisschop van de rooms-katholieke Kerk, maar een katholiek was voor hem op zich genomen niets meer waard dan een protestant of een nietchristen. Een mens is allereerst mens, hetgeen betekent dat hij in eerste instantie zoveel waard is als hij waard is als mens. Een goed mens proberen te zijn, daarom gaat het allereerst; de rest is genade, die men overigens vanzelfsprekend ten volle heeft te benutten. (...) Door deze bisschop hebben velen de katholieke Kerk anders en nieuw ervaren, en daarbij ruimer kunnen ademhalen." Ik heb zelf geen directe herinnering aan Bekkers (hoewel mijn moeder niet naliet nogal eens te vertellen dat ik als kleine jongen door hem in zijn armen ben genomen) omdat ik nog jong was toen hij overleed. Maar des te meer aan Bluyssen omdat die bisschop was in de jaren dat ik steeds bewuster werd van geloofsaangelegenheden. Als kerkganger regelmatig bisschoppelijke brieven van zijn hand te horen gekregen tijdens de preek of ze uit interesse zelf gelezen en zo'n beetje gevolgd van wat er in de krant over en rond hem geschreven werd. Hij opereerde eerder volgzaam en blijvend in het spoor van de traditie die hij als bisschop vertegenwoordigde dan dat hij revolutionair nieuwe wegen bewandelde. Maar probeerde wel ruimte te geven aan het nieuwe tijdsaanvoelen. Hij had geen makkelijke tijd als bisschop. Schrijvend over zijn ontvangst thuis in Den Bosch in zijn vroegere bisschopsperiode nadat hij door Rome op het matje was geroepen: "Na dat benarde verblijf in Rome werd ik bij thuiskomst enthousiast ontvangen. (...) Van de ene kant deed mij dat goed, maar van de andere kant vond ik dat uitermate verontrustend. Die emoties, dat licht ontvlambare klimaat! Ik realiseerde me hoezeer onze mensen in korte tijd veranderd waren: ze waren fel en bezorgd geworden en voelden zich teleurgesteld, gekwetst zelfs. Deze hartelijke ontvangst thuis getuigde allereerst van een diepgaande onrust en kritisch verzet, die symptomatisch waren voor de onderhuids gegroeide tegenstelling tussen de Kerk in Nederland en de kerkleiding in Rome. Dat vond ik zeer verontrustend en erg beangstigend. (...) De situatie in de Nederlandse Kerk was ronduit explosief geworden. (...). Rome tilde heel zwaar aan wat men (...) als 'eigenzinnige rebellie' beschouwde. Mijn naam is daar altijd wat bezoedeld gebleven, vrees ik, althans in bepaalde kringen." Bluyssen als bisschop tussen twee vuren, die van de plaatselijke gemeenschap en van het Romeinse kerkelijk gezag. Hij heeft die spanning, later ook de spanningen tussen de Nederlandse bisschoppen onderling, met moeite doorstaan. En meer nog de spanning tussen twee andere vuren: zijn spirituele hang enerzijds en de druk van zijn alledaagse leven en wat daarin allemaal om aandacht vroeg anderzijds. Vanwege gezondheidsproblemen ging hij vervroegd met emeritaat. Maar kijkend naar de latere Bluyssen met als getuigen de twee boeken waarnaar in dit stukje verwezen is, is hij wel gelouterd uit de strijd gekomen. Zonder strijd, die hoort bij het geloof, geen echte sterkte en rijkdom. In Bluyssens treffende woorden: "Het echte geloof werkt juist als een angel die steekt en pijn doet, die prikkelt om in het geweer te komen, die je wakker maakt en alert houdt". Jan Bluyssen: een bisschop om voor te applaudiseren... Eugène de Groot

20

EIN DEUTSCHES REQUIEM JOHANNES BRAHMS Op zondag 29 september vindt om 15.15 uur in de Grote Kerk in Den Bosch (Kerstraat 20) een bijzondere uitvoering plaats van dit Requiem. Bijzonder omdat het werk niet wordt uitgevoerd met een grote orkestbezetting maar met begeleiding van twee vleugels die door Brahms zelf op verzoek van de uitgever is vervaardigd. Hierdoor krijgt het werk een intiemere klankleur waardoor de expressie en de betekenis van de tekst beter tot hun recht komen. De dood was een thema dat Brahms zeer bezig hield. De tragische dood van Schumann schijnt een rol gespeeld te hebben bij het componeren van zijn requiem, maar vooral ook de dood van zijn moeder. Brahms scheef zijn requiem dan ook niet zo zeer als een gebed voor de zielenrust van de overledene maar als troost voor de nabestaanden. Hij maakte daarom geen gebruik van de bekende Latijnse teksten maar van teksten uit het Oude en Nieuwe Testament in de Duitse vertaling van Luther. Hij noemde het werk dan ook een ‘Trostwerk für die Trauerenden’. Uitvoerenden zijn het Philips Philharmonisch koor uit Eindhoven o.l.v haar vaste dirigent Béni Csillag met aan de vleugels Mark van Platen (vaste begeleider van het koor, dirigent, componist en winnaar van de Loekieprijs 2004) en Jacques Wijnen (pianist en voormalig dirigent van koor). Solisten zijn Judith van Wanrooij, sopraan en Martijn Cornet, bariton. Toegangskaarten: via de website www.philipskoor.nl in de voorverkoop € 15,00 en bij de ingang van de kerk voor aanvang van het concert € 17,50; jongeren tot en met 15 jaar € 12,50. Mocht u op zondag verhinderd zijn: het werk wordt op zaterdag 28 september om 20.30 uur uitgevoerd in de Catharinakerk in Eindhoven. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Michel Wenting (tel. 0651005227; email: [email protected]) of Riny de Wilde (telefoon 0735513431)

21