Oryctolagus cuniculus Het konijn behoort tot de familie van de haasachtigen (Lagomorpha). Een konijn is dus, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, geen knaagdier. De haasachtigen hebben achter hun bovenste snijtanden nog twee kleine tandjes staan, de stifttanden. De onderste snijtanden slijten hier tegen af. Knaagdieren hebben deze extra tandjes niet. Konijnen hebben lange oren en grote, sterke achterpoten. Ze zijn snel en wendbaar. Het wilde konijn heeft een grijsbruin gekleurde vacht met een lichte buik. De onderzijde van de staart is wit. Als u overweegt om een konijn als huisdier te kopen, is het belangrijk dat u zich van tevoren goed laat informeren. Deze huisdierenbijsluiter kan daarbij helpen.
Juli 2009
L I C G H ui s d ie r e nb ij s l u ite r | Konijn
neer ze volwassen worden. Een ongecas treerd mannetje en een vrouwtje in één hok geeft hele andere gevolgen: jonge konijntjes. Een mannetje en een vrouwtje is meestal de beste combinatie, maar laat dan in elk geval het mannetje castr eren. Twee vrouwtjes of gecastreerde manne tjes kunnen vaak goed samenleven, zeker als ze op neutraal terrein (dus buiten het hok) r us tig a a n elka a r kunnen w ennen
Verschillende varianten
en voldoende ruimte hebben. Zet echter
Er zijn ongeveer vijftig verschillende
nooit twee vreemde volwassen konijnen
konijnenrassen. Deze onderscheiden zich
zomaar bij elkaar, ze kunnen elkaar flink
onder andere door vachtkleur, vachtleng -
verwonden.
te, bouw en formaat. Er bestaan boven -
De grootte van het hok hangt af van het
dien konij ne n me t rec htops taande or en
formaat van de konijnen en hun aantal.
maar ook me t ha ngoren. Kle ine rassen,
T w ee kleine konijnen kunnen met 150 x
zoals bijvoorbeeld de Nederlandse hang -
60 x 60 c entimeter g oed uit d e voeten.
oordwerg, wegen ongeveer één kilo. Een
Een konijn moet in zijn hok kunnen lopen
Vlaams e re us kan da are nteg en wel acht
en rechtop kunnen zitten.
kilo wegen. Vaak zijn de kleine konijnen
Konijnen kunt u prima buiten houden. Als
wat feller en schrikachtiger dan hun grote
u konijnen buiten wilt laten leven, zet ze
soortgenoten.
d a n voor het eers t b uiten in de z omer . Als z e b ui ten g ew end z ij n, ontw ik kele n
Natuurlijk gedrag
ze een wintervacht waarmee ze stevige
In de natuur leven konijnen in grote groe-
vrieskou kunnen weerstaan. Zorg er wel
pen in grasland, duinen of heidegebieden.
voor dat de konijnen zich warm kunnen
Ze zetten hun territorium af met keutels,
ingr aven in b ijvoor beeld een dikke laag
plasjes en door hun kin langs voorwerpen te wrijven. In de groep is een hiërarchie aanwezig. Konijnen hebben zelfgegraven holen
en
gangenstelsels
met
meerdere
uitgangen, maar brengen veel tijd boven de grond door met voedsel zoeken, ren nen en spelen. Ze eten vooral in de nacht en ochtend. Midden op de dag rusten ze. Konijnen vinden het prettig om bij elkaar te liggen en elkaars vacht te verzorgen.
stro en dat het binnenhok water- en winddicht is. Plaats het hok zo dat er geen ijskoude noord enwind in ka n blaz en, en zo dat de konijnen ‘s zomers de schaduw op
k u n ne n
z o e ke n .
K on ij n e n
k u nn e n
slecht tegen temperatuurschommelingen. Het is daarom niet verstandig om een buitenkonijn ‘s winters steeds naar binnen te halen. Het gelukkigst zijn konijnen in een bui -
Huisvesting
tenhok waar ze vrije uitloop hebben, of
Konij nen z ijn ec hte gr oe psd ie r e n. Ze
in een binnenhok waar ze dageli jks ook
leven niet graag alleen: houd daarom min-
een paar uur uit mogen. Laat een konijn
s te ns tw e e konij nen s a me n in e e n hok.
echter nooit zonder toezicht los in huis.
Als u twee mannetjes neemt, is de kans
Elektriciteitskabels leveren gevaar op:
groot dat er vechtpartijen uitbreken wan2
werk ze bijvoorbeeld weg in kabelgoten, want u kunt uw konijn niet afleren eraan
L I C G H ui s d ie r e nb ij s l u ite r | Konijn
te knagen! Zorg in de buitenren voor een ondergrond van bijvoorbeeld deels tegels, deels zand of gras, en breng een laag gaas aan een e ind ond e r d e g r ond om t e voor k omen dat het konijn zich een weg naar de vrij heid graaft. Zorg er ook voor dat er geen ka tte n of roof vog e ls van b ove na f in d e r e n kunne n kome n! A ls he t hok b innen staat, mag het niet op de tocht, bij een verwarmingsbron of in de zon staan.
Verzorgen en hanteren Veel konijnen vinden het fijn om geaaid te worden, maar ze worden meestal liever niet opgetild. Als u een konijn wilt optil len, doe dat dan door één hand onder zijn lic haa m te sc huiven en met d e and er e hand zo veel mogelijk vel op de schouderbladen (dus niet in zijn nek!) te pakken. Gebruik uw onderste hand ter ondersteu ning: schuif deze onder het achterwerk en druk het dier zachtjes tegen u aan. Til een konijn nooit op aan zijn oren of alleen aan
Als bodembedekker in het binnenhok is
z ijn nekvel. Zor g er voor da t het konijn
een laag kranten met daarop stro of hooi
niet kan spartelen, zijn achterpoten zijn
geschikt. U kunt ook een onderlaag van
zo ster k da t hij daa rdoor zijn eig en r ug
bodemmateriaal op basis van maïs of
kan breken!
hennep gebruiken. Zaagsel is ongeschikt,
Kor tha r ig e ko nij ne n moe te n voor a l tij -
dit is vaak stoffig en er zit naaldhout in,
dens de ruiperioden regelmatig gekamd
waaruit giftige dampen kunnen ontstaan.
worden. Omdat de vacht van langharige
Konij ne n z ij n he e l s c hone d i e r e n, z e
konijnen gemakkelijk gaat klitten, is het
doen hun behoefte het liefst in een vaste
verstandig hen ook als ze niet ruien da -
hoek van hun verblijf. In de hoek die uw
gelijks te kammen. Houd er rekening mee
konijn als toilet kiest, kunt u wat extra
dat de huid van konijnen gevoelig is; het
kranten of kattenbakvulling op de bodem
trekken aan klitten is uit den boze. Bij de
leggen. U kunt ook een toiletbak neerzet-
dier enspec iaa lzaa k z ijn bors tels te koop
ten, bijvoorbeeld een speciale hoekbak,
die geschikt zijn om de tere konijnenvacht
een afwasteil of de onderkant van een
mee te borstelen.
kattenbak. Hierin kunt u bodemmateriaal
Ook moet u controleren of de nagels niet
leggen zoals kattenbakkorrels of materi -
te lang worden en ze knippen als dat no -
aal op basis van hennepvezel, afgedekt
dig is. Pas dan op dat u niet in het ‘leven’
met hooi. Als u de keutels van de konij -
knipt, het deel waar bloedvaten en zenu -
nen hier steeds in legt, kunt u de konij -
wen doorheen lopen. Bij witte nagels kunt
nen vaak leren om deze bak als toilet te
u dit d oor de nagel heen z ien schijnen,
gebruiken. Dit kan zowel buitenshuis als
bij donkere nagels is dit lastiger. Laat het
binnenshuis. Gebruik nooit klompvormen -
eventueel door uw dierenarts voordoen.
de kattenbakvulling, dit kan verstopping veroorzaken als het wordt opgegeten. Pas
Maak het hok regelmatig schoon. Als het
ook op dat de korrels niet scherp zijn, dit
gaat stinken, bent u te laat! Ververs liefst
kan de poten beschadigen.
dagelijks de bodembedekking in de toi lethoek. Ververs elke dag het drinkwater en maak regelmatig het drinkflesje en de voerbakjes schoon.
3
L I C G H ui s d ie r e nb ij s l u ite r | Konijn
Voeding
Van jong tot volwassen dier
Een konijn is een planteneter en heeft behoefte aan heel veel vezels. Die zitten
Konijnen zijn vruchtbaar vanaf drie tot vijf maanden. Vrouwtjes, ook wel voedsters
vooral in ruwvoer, zoals hooi en stro. Geef
of moeren genoemd, kunnen dan drachtig
u w ko n ij n d a a r om e l ke d a g o n b e p e r k t
w or d en. N a 2 9 tot 3 3 d a g en w er p en z ij
hooi. Ook gras en groenten bevatten ve -
een nes t j ong en. E en nes t bes taa t va a k
zels, maar wen uw konijn hier langzaam
uit dr ie tot ac ht j ong en, maa r ka n ook
aan om diarree te voorkomen. Niet elke
g r oter z ijn. De j o ngen w orden kaa l en
groente is geschikt, van gasvormende
blind geb oren. Ze worden maar eens p er
groe nte n zoals kolen, pr ei e n derg elijk e
dag door hun moed er g ezoogd. Na dr ie
kan uw konijn erg ziek worden. Fruit en
weken komen ze uit het nest, maar pas na
droog brood zijn weliswaar lekker, maar
z es tot zeven w eken zij n ze oud g enoeg
dikmakers. Het gezondst is het om, naast
om hun moed er te ver la ten. Houd er
hooi, hardvoer te geven. Bij de dierenspe -
rekening mee dat de moeder direct na de
ciaalzaak is biks (brokjes) en gemengd
worp weer vruchtbaar is. Een konijn kan
konijnenvoer te koop. Een groot voordeel
gemiddeld zo’n acht jaar oud worden.
van biks is dat het konijn alle voedings stoffen binnenkrijgt in de juiste verhou ding. Houd wel in gedachten dat hooi het
Ziekten en erfelijke aandoeningen Een gezond konijn is een actief, oplet -
hoofdvoedsel moet zijn. Geef een volwas -
tend dier dat graag eet en een schone en
sen konijn niet meer dan 20 tot 40 gram
droge vacht heeft. Aanwijzingen dat uw
brokjes per kilo lichaamsgewicht per dag
konijn ziek is, zijn: lusteloosheid, niet wil-
z od a t uw konij n nie t te d ik w or d t. E en
len eten, vuile ogen, een vuile neus, een
actief buitenkonijn heeft meer voer nodig dan een rustig binnenkonijn. Weeg het konijn eventueel om zijn gewicht bij te houden. Konijnen eten een deel van hun keutels, de zogenaamde blindedarmkeutels, direct uit de anus op. In deze ontlasti ng zitten onmisbare voedingsstoffen. Vindt u deze zachte , glimmend e tr osjes keutels va ak terug in het hok, dan is de kans groot dat uw konijn teveel voer krijgt. Konijnen vinden het lekker om op takken te knagen, bijvoorbeeld van wilgen. Dit geeft ze wat te doen, het is goed voor de tanden en het levert extra vezels op. Een konijn moet onbeperkt vers water kunnen drinken. U kunt dit geven in een drinkflesje of in een stevige stenen bak.
vieze vacht rond de anus, kwijlen, jeuk, kale plekken en het schuin houden van de kop. Een belangrijke aanwijzing over de gezondheid van uw konijn zijn de keutels. Zijn deze klein en har d dan wijst dit op een na d er e nd e ver s t op p ing , te z a c hte, na tte keut els w ij z en op d a r mkla c hte n. Vaak wordt dit veroorzaakt door verkeer de voeding. Ook andere gezondheidspro blemen, zoals olifantentanden (te lange tanden) en vetzucht, kunt u deels voorko men door een verantwoorde voeding met voldoende ruwvoer. U kunt uw konijn laten inenten tegen de dodelijke
ziekten
myxomatose
en
VHD.
Vrouwtjeskonijnen hebben op latere leef tijd een vrij grote kans op baarmoeder kanker of -ontstekingen. Deze problemen z ijn te voor komen d oor voed s ter s, liefst voor de leeftijd van twee jaar oud, te laten
4
L I C G H ui s d ie r e nb ij s l u ite r | Konijn
castreren. Raadpleeg in geval van ziekte
ongeveer 30 euro. Voer kost vanaf onge -
of een vermoeden daarvan altijd uw
veer twee euro per kilogram. Hooi en stro
dierenarts. Als uw konijn niet eet, moet u
kost vanaf één euro per kilogram. Prijzen
dezelfde dag nog naar de dierenarts gaan:
zijn afhankelijk van de hoeveelheid die u
te lang wachten kan dodelijk zijn.
koopt. Houd er rekening mee dat u soms
Benodigde ervaring V oor he t op e e n ve r a ntw oor d e w ij z e houden van dit huisdier is geen specifieke
met uw konijn naar de dierenarts zult moeten gaan, zowel voor de entingen als bij het vermoeden van ziekte.
ervaring nodig. Toch zijn konijnen geen
Bijzonderheden
gemakkelijke huisdieren, omdat ze vrij ge -
Konijnen kunnen bijten, maar ze
voelig zijn voor voedingsfouten. Zorg er
kunnen met hun achterpoten ook flink
daarom voor dat u zich van tevoren goed
krabben als ze spartelen om weg te
informeert en dat u weet waar u op moet letten om uw konijn gezond te houden. Kosten U kunt een konijn kopen bij een gespe -
komen. Pak ze daarom voorzichtig op.
Vrouwtjes die drachtig zijn kunnen agressiever dan normaal reageren.
Sommige konijnen, vaak mannetjes maar soms ook vrouwtjes, ‘sproeien’, ofwel spuiten urine. Na castratie stopt dit meestal.
De urine van konijnen is meestal dik en
cial iseerde fokker of dierenspeciaalzaak, maar e r zij n ook konijnen va n aller lei rassen en leeftijden te vinden bij asielen of een konijnen- en knaagdierenopvang.
geel, maar kan ook oranje of zelfs rood
De ge midd e ld e a a ns cha fp r ijs va n een
zijn door kleurstoffen in de voeding,
konijn ligt tussen de 5 en 50 euro. Dit is afhankelijk van het ras. De prijs van een konijnenhok varieert, maar begint bij ongeveer 50 euro. Een ren koopt u vanaf
5
zoals worteltjes.
Laat kleine kinderen nooit alleen met huisdieren!
L I C G H ui s d ie r e nb ij s l u ite r | Konijn
Kijk voor de meest recente informatie op www.licg.nl
Het LICG is hét informatiepunt voor het ‘houden van huisdieren’. Deze stichting geeft onafhankelijke en betrouwbare informatie over het op een verantwoorde wijze kopen en verzorgen van huisdieren. Deze informatie is op de meest recente inzichten gebaseerd en wordt bovendien wetenschappelijk getoetst. Door het bieden van in formatie en het organiseren van campagnes, levert het LICG een bijdrage aan verbetering van de gezondheid en het welzijn van huisdieren in Nederland.
6
