Orthopedie
Voorste kruisband plastiek
Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw knie. Er wordt een voorste kruisband reconstructie verricht. In deze folder vindt u informatie over de voorste kruisband, de aanleiding voor de operatie, de operatie, de nabehandeling en de richtlijnen. De informatie die de orthopeed u heeft gegeven staat hier nogmaals voor u op een rij.
De knie en de voorste kruisband De knie is een scharniergewricht. Het bestaat uit drie botdelen: de onderkant van het dijbeen, de bovenkant van het scheenbeen en de knieschijf. Deze botdelen zijn bekleed met kraakbeen. Aan de binnen- en de buitenzijde van de knie zit een meniscus, die functioneert als een ‘stootkussen’. In het midden van het kniegewricht zitten de voorste en de achterste kruisband. De voorste kruisband loopt van het midden van de voorzijde van de knie, naar de buitenkant van de achterzijde van de knie. De kruisbanden zorgen mede voor stabiliteit van de knie . De voorste kruisband voorkomt dat het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen naar voren verschuift tijdens het lopen en tijdens het maken van onverwachtse bewegingen.
1
Anatomie van de knie en de voorste kruisband
2
Oorzaak van de klachten De voorste kruisband kan scheuren tijdens het sporten, bij een onverwachtse beweging of een val.
Klachten Bij het scheuren van de voorste kruisband kunt u het gevoel krijgen dat er iets ‘knapt’ in de knie. Er ontstaat meestal een bloeding in de knie, waardoor de knie dik en pijnlijk wordt. De knie kan instabiel aanvoelen waarbij u het gevoel heeft door uw knie te zakken. Soms kan de knie niet gestrekt worden. Na de eerste, acute fase verdwijnt de zwelling weer. De behandeling bestaat in de acute fase uit rusten, het been hoog leggen en het been koelen. Bij een voorste kruisband scheur kunnen na de acute fase klachten blijven bestaan. Meestal is dit een instabiel gevoel, dat gepaard kan gaan met pijn en / of zwelling na het doorzakken van de knie.
Behandeling van de klachten Om een scheur in de voorste kruisband aan te tonen zal de orthopedisch chirurg onderzoek doen ná de acute fase. In de acute fase is de knie nog te dik en te pijnlijk om uitgebreid te onderzoeken. Een voorste kruisband scheur is op een röntgenfoto niet te zien. De diagnose wordt gesteld op basis van lichamelijk onderzoek en eventueel wordt er een MRI scan afgesproken. De behandeling is onder andere afhankelijk van de ernst van de instabiliteit, van uw leeftijd en van uw activiteitenpatroon. 3
Bij aanhoudende klachten zijn er verschillende behandelingen mogelijk. - Fysiotherapie. Met behulp van fysiotherapie kunnen de spieren rondom de knie worden versterkt. De spieren zijn belangrijk voor de stabiliteit en stevigheid. Door de spieren te trainen kunnen ze de functie van de voorste kruisband deels overnemen. Als u na de fysiotherapie een stabiel gevoel heeft, is geen aanvullende behandeling nodig. - Het dragen van een brace. - Operatie: de voorste kruisband reconstructie.
De opname en de operatie Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om een voorste kruisband reconstructie te laten verrichten. Door middel van een operatie wordt uw beschadigde voorste kruisband vervangen. Uw verblijf in het ziekenhuis bedraagt maximaal 2 nachten. Over het algemeen wordt u de dag van de operatie opgenomen. Als u vroeg wordt geopereerd, wordt u de dag vóór de operatie opgenomen. U gaat de dag na de operatie weer naar huis. De verdoving vindt plaats door middel van een ruggenprik of onder algehele narcose. Dit bespreekt u met de anesthesist. Bij een ruggenprik wordt u verdoofd van uw navel tot en met uw tenen. De operatie duurt gemiddeld 1,5 uur. Een nieuwe voorste kruisband wordt gemaakt van peesweefsel, dat elders uit uw knie wordt verwijderd. Hiervoor kan een deel van de patellapees (knieschijfpees) of de hamstringpees worden gebruikt. De resultaten van beide 4
technieken zijn gelijk. De pees wordt in het kniegewricht geplaatst op de plaats van de ‘originele’ voorste kruisband. Dit gebeurt met een kijkoperatie. In het bovenbeen en in het onderbeen wordt een boorkanaal gemaakt. De nieuwe voorste kruisband wordt vastgezet in de twee boorkanalen. De wond wordt gesloten en u krijgt een drukverband om uw been.
Nabehandeling Na de operatie, op de uitslaapkamer, wordt het geopereerde been op een bewegende slede geplaatst. Dit is een apparaat, dat uw knie automatisch buigt en strekt, zonder dat u daar zelf iets voor hoeft te doen. De specialist loopt 1x per dag visite op de afdeling. De dag na de operatie wordt het drukverband om uw been verwijderd. In het ziekenhuis start u met fysiotherapie. U krijgt loopoefeningen en oefeningen om de knie volledig te kunnen strekken en tot 90° te kunnen buigen. Vooral het oefenen van het volledig strekken van de knie is heel belangrijk. De eerste 2 tot 6 weken na de operatie loopt u met twee krukken. Het gebruik van de krukken in de eerste weken na de operatie is vooral bedoeld om ervoor te zorgen dat u: - geen onverwachte bewegingen met de knie maakt - de belasting op de geopereerde knie langzaam uitbreidt. De totale revalidatieduur is 6 tot 9 maanden
5
Algemene praktische adviezen -
Gebruik de pijnstillers die u bij ontslag meekrijgt. Deze zijn pijnstillend en ontstekingsremmend. Maak gebruik van 2 krukken, de eerste 2 tot 6 weken na de operatie. Leg nooit een kussen onder de knie, om strekproblemen na de operatie te voorkomen. Na twee weken mogen de wondjes kortdurend nat worden met schoon, stromend water. U mag de wondjes de eerste vier weken na de operatie nog niet weken (ligbad, zwembad). Gebruik nog geen zeep, want de huid is nog kwetsbaar.
Complicaties Bij iedere behandeling bestaat de kans op complicaties. Bij deze operatie zijn dat: Algemene complicaties - Trombose. Om de kans hierop zo klein mogelijk te maken, moet u de eerste weken na de operatie bloedverdunnende medicijnen gebruiken. Dit gebeurt in de vorm van prikjes, die u zichzelf moet geven. Dit wordt u tijdens de opname geleerd. - Wondinfectie. - Nabloeding. - Zenuwletsel. Omdat er zenuwtakjes tijdens de operatie doorgesneden worden kan er een doof gevoel ontstaan in het gebied naast het litteken. - Functiebeperking. Overmatig littekenweefsel kan leiden tot een strek- en / of buigbeperking. Goed oefenen is essentieel om dit te helpen voorkomen.
6
Wanneer moet u de arts waarschuwen? Na de operatie kan de knie en het gebied rondom gezwollen zijn en warm aanvoelen. Dit wordt geleidelijk minder. Het is ook mogelijk dat u bloeduitstortingen (blauwe plekken) rondom de wond heeft. Deze verdwijnen vanzelf. In onderstaande gevallen moet u de arts waarschuwen: - Als het operatiegebied veel gaat lekken. - Als u koorts krijgt, hoger dan 38,5°C. - Als de pijn in het operatiegebied toeneemt, gepaard gaande met roodheid en koorts. - Als uw onderbeen dik, glanzend en pijnlijk wordt. Belt u tijdens kantooruren naar de polikliniek orthopedie: 0164-278877. Belt u buiten kantooruren naar de afdeling orthopedie: 0164-278570.
7
Revalidatie / Oefeningen / Fysiotherapie Na de voorste kruisband operatie is het belangrijk om te revalideren onder begeleiding van de fysiotherapeut. De nieuwe voorste kruisband moet goed vastgroeien en de belasting op de kruisband moet worden opgebouwd. De fysiotherapeutische behandeling zoals hier beschreven, is slechts een richtlijn. Er kunnen situaties zijn waarin uw operateur een andere behandeling noodzakelijk acht. Dit wordt dan met u besproken. Het schema zoals hieronder vermeld, is voor u bedoeld. De operatiedag Het geopereerde been wordt op de uitslaapkamer op een Kinetec geplaatst. Dit is een automatische slede. Op deze slede wordt uw knie gebogen en gestrekt tot een vooraf ingesteld traject (0 - 50 graden). ’s Nachts blijft de slede aanstaan, op een voor u prettige stand. Dag 1 na de operatie De kniebuiging wordt vergroot (0 - 90 graden). U leert oefeningen voor de bovenbeenspieren door de spieren aan te spannen zonder daarbij de knie te bewegen. Na het verwijderen van het drukverband, kan er gestart worden met koelen (met bijvoorbeeld ijspakkingen in een handdoek) tot maximaal 3x daags 15 minuten. Uit bed: u loopt voor de eerste keer onder begeleiding van de fysiotherapeut. U gebruikt daarbij twee elleboogkrukken. De fysiotherapeut leert u ook een aantal oefeningen die u staand mag doen. U mag geen draaibewegingen maken met de knie. Het is belangrijk dat uw knie volledig kan worden gestrekt. U moet het overstrekken van de knie vermijden. 1 tot 4 weken na de operatie In de eerste vier weken na de operatie kan het gewicht op het 8
geopereerde been opgevoerd worden van half belast naar volledig belast, onder begeleiding van de fysiotherapeut. Het verhogen van deze belasting is per patiënt verschillend. Het is afhankelijk van de reactie van de knie op het verhogen van de belasting en van het looppatroon. Het is belangrijk om de belasting niet te snel op te voeren. Voorkom als gevolg van een te snelle belastingstoename: - Toename van pijn. - Dik worden van de knie. - Slechtere beweging (stijf worden van de knie). - Slechter worden van het looppatroon. 4 tot 8 weken na de operatie Het kniegewricht kan normaal belast worden. Autorijden, fietsen en zwemmen is toegestaan (geen school- of rugslag). De belasting van de knie kan langzaam worden verzwaard, waarbij u draaibewegingen nog moet vermijden. 8 weken na de operatie U mag starten met hardlopen op vlak terrein. U kunt het best lopen op een zachte ondergrond met goed schoeisel. Breid de looptijd langzaam uit. 12 weken na de operatie Onder begeleiding van de fysiotherapeut mag u zwaardere stabiliserende oefeningen, zoals kap- en draaibewegingen, gaan doen. Tot 8 maanden na de operatie Contactsporten zoals voetbal, volleybal, basketbal, hockey zijn niet toegestaan. Het hervatten van sport vindt plaats na overleg met uw arts en uw fysiotherapeut.
november 2012
9
