Oprichtingsplan Het Forum naar aanleiding van de Challenge Onze Nieuwe School Gemeente Amsterdam

   

    “Education  is  the  point  at  which  we  decide  whether  we  love  the  world  enough  to  assume  responsibility  for   it  and  by  the  same  token  save  it  from  that  ruin  which,  except  for  renewal,  except  for  the  coming  of  the  new   and  young,  would  be  inevitable."   -­‐  Hannah  Arendt             Oprichtingsplan  Het  Forum   naar  aanleiding  van  de  Challenge  Onze  Nieuwe  School  Gemeente  Amsterdam          

Fifi  Schwarz  en  Barbara  Devilee,  juli  2015  

 

  VOORWOORD    

Een  kind  is  nooit  alleen  leerling.  Het  is  ook  zoon  of  dochter,  broer  of  zus,  vriend  of  vriendin,  sport-­‐  of   muziekliefhebber.  Hij  of  zij  is  aanvoerder  in  het  voetbalteam  of  een  begaafd  saxofoonspeler,  of  droomt  van   een  toekomst  als  arts  of  laborant.  Hij  of  zij  kan  ook  zorgen  hebben  over  een  ziek  familielid,  verliefd  zijn   (wellicht  op  iemand  van  hetzelfde  geslacht),  niet  worden  geaccepteerd  door  ‘vrienden’  vanwege  de   ‘verkeerde’  kleding.  Of  ouders  hebben  die  zijn  gevlucht  voor  oorlogen,  stress  hebben  van  een  reorganisatie   op  werk  of  van  relatieproblemen.  Kortom,  een  leerling  maakt  niet  alleen  deel  uit  van  de  gemeenschap  op   een  school,  maar  ook  van  de  bredere  samenleving.       Wij  zijn  allebei  al  langere  tijd  werkzaam  in  en  voor  het  onderwijs.  En  hebben  daarbij  altijd  voor  ogen   gehouden  dat  iedereen  kan  bijdragen  aan  en  verantwoordelijk  is  voor  een  betere  samenleving.     Sinds  Fifi  in  2004  voor  (Oxfam)  Novib  een  dienstreis  maakte  naar  Kenia,  heeft  ze  zich  ten  doel  gesteld   jongeren  te  helpen  inzien  dat  zij  deel  uitmaken  van  een  wereld  die  groter  is  dan  hun  wijk  of  vriendenkring.               Fifi  Schwarz:  “In  Kenia  ontmoette  ik  vrouwen  die  werkten  in  kledingfabrieken.  Zij     hadden  het  –  relatief  –  goed,  omdat  zij  gesteund  werden  door  een     arbeidsrechtenorganisatie.  Desondanks  woonden  ze  met  grote  gezinnen  in  kleine     krotten  en  hadden  ze  de  grootste  moeite  om  de  eindjes  aan  elkaar  te  knopen.  Terwijl  zij     dagelijks  stapels  spijkerbroeken  maakten  waar  jonge  consumenten  hier  in  het  Westen       met  gemak  120  euro  voor  neertellen.  Terug  in  Nederland  besefte  ik  dat  de  meeste     mensen  zich  daar  niet  bewust  van  zijn  –  of  er  zelfs  bewust  voor  kiezen  zich  daar  niet     mee  bezig  te  houden.  Ik  wilde  mensen  daarover  informeren,  met  name  jongeren.  Ze     laten  inzien  dat  keuzes  die  zij  in  hun  dagelijks  leven  van  invloed  zijn  op  het  leven  van     mensen  aan  de  andere  kant  van  de  wereld;  maar  ook  dat  wat  elders  in  de  wereld     gebeurt,  impact  heeft  op  hun  eigen  leven  hier.  Daarom  ging  ik  later  werken  bij  Krant  in     de  Klas  (nu:  Nieuws  in  de  klas).  Want  docenten  helpen  om  nieuwsmedia  in  te  zetten  als       lesinstrument,  kon  eraan  bijdragen  dat  jonge  mensen  actieve,  bewuste,  kritische     burgers  worden.  Ondertussen  leerde  ik  dat  ik  meer  betrokken  wil  zijn  bij  het  onderwijs     zelf.  Want  school  is  dé  plek  waar  jongeren  leren  te  worden  wie  ze  zijn,  waar  ze  leren     hun  eigen  toekomst  vorm  te  geven  –  en  daarmee  die  van  anderen  –  en  dat  levens  van     mensen  elkaar  op  allerlei  manieren  beïnvloeden.”             Barbara  vervult  ruim  tien  jaar  haar  ‘droombaan’  als  docent  en  onderwijsontwikkelaar.  Ze  heeft  veel   ervaring  opgedaan  door  workshops  te  geven  in  het  primair  onderwijs  aan  zowel  leerlingen  als  leerkrachten.   Daarna  werkte  ze  al  invaller  in  het  vmbo  en  heeft  ze  bij  Kennisnet  zich  ingezet  voor  betere  inzet  van  ICT  in   het  mbo.  Momenteel  werkt  ze  als  docent  Jeugd  en  Media  en  Digitale  Media  aan  de  Hogeschool  van   Amsterdam.  Daar  ontwikkelt  ze  voornamelijk  projectgebaseerd  onderwijs  en  legt  en  onderhoudt  het   contact  met  verschillende  opdrachtgevers  in  de  creatieve  industrie.   Ook  heeft  zij  drie  jaar  het  doorstroomprogramma  mbo-­‐hbo  gecoördineerd.  In  die  positie  heeft  zij  inzicht   gekregen  in  mogelijke  verbeteringen  in  de  aansluiting  op  het  hoger  onderwijs  vanuit  het  mbo  maar  ook   vanuit  voortgezet  onderwijs.  Ze  heeft  passie  voor  en  expertise  in  het  ontwikkelen  en  implementeren  van   digitale  leermiddelen  en  het  ontwerp  van  persoonlijke  digitale  leeromgevingen.  Maar  bovenal  is  ze  als   docent  begaan  met  haar  studenten      

2  

        Barbara  Devilee:  ”Ik  merk  dat  het  door  de  massaliteit  van  het  onderwijs  moeilijk  is  de  tijd     te  vinden  om  studenten  de  persoonlijke  aandacht  te  geven  die  hard  nodig  is  om  ze  te     motiveren  voor  hun  opleiding  en  enthousiast  te  maken  voor  de  opdrachten.  Wanneer  ze     die  aandacht  wel  krijgen,  nemen  studenten  meer  verantwoordelijkheid  voor  hun  eigen     leerproces  en  studeren  ze  met  meer  plezier.  Dan  kan  scholing  echt  bijdragen  aan  de     persoonlijke  ontwikkeling  van  een  student  en  leren  ze  hun  eigen  talent  kennen,     waarderen  en  gebruiken.  Dat  gun  ik  iedere  student  en  iedere  leerling.  Ik  wil  werken  met       collega’s  die  de  kans  krijgen  en  nemen  om  een  leerling  te  zien  als  unieke  persoon,  die  op     zijn  of  haar  eigen  wijze  een  positieve  bijdrage  kan  leveren  aan  de  samenleving.”       In  ons  dagelijkse  werk  zien  we  veel  dat  goed  gaat  in  het  onderwijs,  maar  hebben  we  ook  gedegen  inzicht   gekregen  in  wat  beter  kan.  We  barsten  van  de  ideeën  over  hoe  dat  gerealiseerd  kan  worden.  Bovenal   hebben  we  hart  voor  het  onderwijs  en  voor  onze  jonge  mede-­‐Amsterdammers.  Wij  willen  jonge  mensen   helpen  hun  positie  te  bepalen  in  die  samenleving,  Maar  ook:  hen  stimuleren  om  die  samenleving  te   bevragen  en  te  verbeteren.  Dat  doen  we  op  onze  nieuwe  school  Het  Forum.     Dankbetuiging   We  hebben  eerdere  versies  van  dit  plan  voorgelegd  aan  een  diverse  groep  van  onderwijsdeskundigen,   docenten  en  ouders  uit  ons  netwerk.  Zij  hebben  meegelezen  en  het  plan  van  veel  nuttige  en  bruikbare   feedback  voorzien.  Wij  zijn  Marija  Davidovic,  Isabelle  Dobbe,  Frum  van  Egmond,  Susanne  Fels,  Caecile  van   Gorp,  Ingrid  Goldsman,  Esther  Hammelburg,  Pieter  Hendrikse,  Peter  Hulsen,  Michelle  Knijff,  Marjan  Kuiper,   Josephine  Lappia,  Anna  Levie,  Natascha  Lubberding,  Floor  Meng,  Jesse  Muis,  Lucienne  Post,  Fleur  Prinsen,   Jitze  Reeder,  Bas  Roels,  Jasper  Rijpma,  Tijl  Rood,  Martijn  van  Schaik,  Messaoud  Souidi,  Erkan  en  Zehra   Somuncu,  Martine  Spijksma,  Lotte  Stegeman,  Jamie  Tio  en  Gerdien  Welleman  bijzonder  dankbaar  voor  hun   en  enthousiasme  voor  dit  initiatief  en  de  tijd  die  zij  eraan  hebben  besteed.  Aan  hun  kritische  en  zeer   bruikbare  feedback  hebben  we  erg  veel  gehad.  We  hebben  gepoogd  bij  het  interpreteren  en  bundelen  van   alle  commentaren  recht  te  doen  aan  de  inbreng  van  de  meelezers,  maar  we  hebben  uiteraard  ook  keuzes   moeten  maken.  Die  keuzes  en  eventuele  onvolkomenheden  nemen  we  uiteraard  voor  eigen  rekening.      

Fifi  Schwarz  en  Barbara  Devilee,  Amsterdam  14  augustus  2015      

 

 

3  

   

INHOUDSOPGAVE     1.   INLEIDING  

5  

2.   KORTE  BESCHRIJVING  VAN  HET  FORUM  

7  

3.   IMPRESSIE:  EEN  DAG  OP  HET  FORUM  

8  

4.   VISIE:  WAARTOE  DIENT  ONS  ONDERWIJS?  

11  

5.   VOORWAARDEN  VOOR  HET  CURRICULUM  

16  

6.   ORGANISATIE  

21  

7.   TOEKOMSTPLANNEN  

24  

8.   VERVOLGSTAPPEN  

25  

9.   OVER  DE  INITIATIEFNEMERS  

26  

10.   BRONNEN  

27  

 

 

4  

1. Inleiding   Aanleiding  voor  dit  oprichtingsplan  is  de  Challenge  Onze  Nieuwe  School  van  de  Gemeente  Amsterdam.  De   gemeente  verwacht  dat  het  aantal  basisschoolleerlingen  tot  2020  stijgt  met  6%  en  het  aantal  leerlingen  in   het  voortgezet  onderwijs  met  7%.1  Om  deze  groei  op  te  vangen,  is  een  uniek  initiatief  genomen:  de   gemeente  heeft  een  Challenge  uitgeschreven  en  roept  scholen,  instellingen  en  bewoners  van  Amsterdam   op  zelf  voorstellen  in  te  dienen  voor  een  nieuwe  school.2       De  grote  uitdaging  is  niet  alleen  om  de  toename  van  het  aantal  leerlingen  op  te  vangen,  maar  vooral  om  die   duizenden  nieuwe  leerlingen  te  voorzien  van  echt  goed  onderwijs.  De  organisatie  van  de  Challenge  vraagt   specifiek  om  vernieuwende  voorstellen  die  iets  toevoegen  aan  het  bestaande  onderwijsaanbod  en   voldoende  draagvlak  onder  ouders  en  leerlingen  krijgen.     Met  de  school  die  wij  voor  ogen  hebben,  Het  Forum,  bieden  we  toegevoegde  waarde  aan  het  bestaande   onderwijsaanbod.  In  dit  eigentijdse  en  toekomstbestendige  onderwijsconcept,  waarin  samen  scholen  de   kern  vormt,  combineren  we  het  voortgezet  en  middelbaar  onderwijs  (niveau  2  tot  en  met  4).  De   ontwikkeling  van  het  curriculum  is  gestoeld  op  de  ontwerpprincipes  verwachting,  verwondering,   verbinding,  verdieping  en  verrijking.  Daarbij  zoeken  we  nadrukkelijk  samenwerking  met  instellingen  en   bedrijven  uit  Amsterdam,  waarmee  we  realistische  praktijkopdrachten  aanbieden  en  die  we  uitnodigen   voor  gastlessen.     Met  Het  Forum  spelen  wij  in  op  de  behoefte  van  veel  ouders  en  leerlingen  aan  een  diverse  schoolpopulatie   waarin  iedereen  kennisneemt  van  en  respect  heeft  voor  elkaars  kunnen  en  kennen.  Uit  gesprekken  met   ouders  maken  wij  op  dat  men  wil  dat  kinderen  worden  gezien  -­‐  dat  zij  op  hun  eigen  niveau  worden   aangesproken  én  worden  uitgedaagd.  We  horen  kritiek  op  elitevorming,  bijvoorbeeld  over  categoriale   gymnasia,  maar  zien  ook  de  zorg  van  ouders  dat  als  hun  kind  in  een  mengklas  zit,  hij/zij  het  risico  loopt  om   onder  het  eigen  niveau  af  te  zakken.     Leerlingen  willen  weten  waarom  zij  leren  wat  zij  leren.  Daar  voorzien  we  in  onder  andere  door  in  te  spelen   op  de  actualiteit  en  te  werken  met  realistische  projecten.     Ook  komen  we  tegemoet  aan  de  wens  van  zowel  leerlingen  als  ouders  dat  de  school  een  veilige   leeromgeving  biedt,  waarin  leerlingen  zowel  mentaal  als  fysiek  voldoende  ruimte  krijgen  om  zich  cognitief   en  sociaal  te  ontwikkelen.  Bovendien  geven  we  gehoor  aan  het  verlangen  van  veel  ouders  naar  een  flexibel   rooster,  zodat  zij  niet  vastzitten  aan  schoolvakanties.       We  hebben  daarnaast  literatuuronderzoek  verricht  om  onze  keuzes  te  onderbouwen.  Daarbij  hebben  we   ons  onder  andere  verdiept  in  bronnen  van  het  LAKS  en  de  JOB.  Hierin  worden  namens  leerlingen  en   studenten  aanbevelingen  gedaan  om  het  onderwijs  in  het  vo  en  mbo  te  verbeteren.  Wanneer  het  concept   voor  Het  Forum  wordt  omarmd  en  we  dit  daadwerkelijk  kunnen  uitwerken,  willen  wij  (Amsterdamse  leden   en  afdelingen  van)  deze  organisaties  daar  erg  graag  bij  betrekken.     We  zien  de  Challenge  als  een  oproep  voor  onderwijsconcepten.  Dit  oprichtingsplan  kan  dan  ook  het  beste   worden  gezien  als  een  concept-­‐schoolplan  op  onderdelen.  De  samenstelling  van  een  compleet  schoolplan   is  pas  aan  de  orde  in  de  incubator-­‐  en  kraamkamerfase  van  de  Challenge.  In  die  vervolgfase(s)  betrekken   we  graag  ook  andere  deskundigen,  met  wie  we  de  haalbaarheid  van  de  plannen  kunnen  vergroten.  Dit  past   bij  onze  filosofie  dat  Het  Forum  een  lerende  school  moet  zijn,  waarbinnen  verantwoordelijkheid  en   eigenaarschap  voor  beleid  worden  gedeeld  met  alle  direct  betrokkenen.     In  dit  document  beschrijven  we  de  uitgangspunten  voor  onze  nieuwe  school  Het  Forum.  We  geven  eerst   een  korte  beschrijving  van  de  kernelementen.  Daarna  geven  we  een  impressie  van  een  schooldag  van  een                                                                                                                           1

 Bron:  http://www.ois.amsterdam.nl/nieuws/leerlingenprognose-­‐het-­‐aantal-­‐leerlingen-­‐in-­‐amsterdam-­‐blijft-­‐tot-­‐en-­‐ met-­‐2025-­‐groeien     2  Bron:  https://www.amsterdam.nl/gemeente/college-­‐van/individuele-­‐paginas/simone-­‐ kukenheim/persberichten/persberichten-­‐2015/amsterdam-­‐richt/  

 

5  

leerling  op  Het  Forum,  lichten  we  onze  onderwijsvisie  toe,  beschrijven  we  de  voorwaarden  voor  het   onderwijscurriculum  en  gaan  we  in  op  de  organisatorische  aanpak.  We  staan  ook  stil  bij  onze  ideeën  voor   de  toekomst  en  de  vervolgstappen  in  het  kader  van  de  Challenge  en  geven  tot  slot  een  overzicht  van  de   geraadpleegde  bronnen.    

 

6  

2. Korte  beschrijving  van  Het  Forum     Het  Forum  is  een  eigentijdse  openbare  school  voor  vmbo,  havo,  vwo  en  mbo.  Het  Forum  helpt  jongeren  om   kritisch  en  zelfbewust  positie  te  bepalen  in  de   samenleving  die  voortdurend  verandert,  én  om  daar   een   positieve  bijdrage  aan  te  leveren.  De  kern  van  Het   Forum  is  dat  we  samen  scholen.   Onderwijsprofessionals  geven  het  leerprogramma   vorm   samen  met  leerlingen,  ouders  én  instellingen  buiten   de   school.  Uitgangspunt  voor  ons  onderwijs  zijn  de  vijf   V’s:   Verwachting,  Verwondering,  Verbinding,  Verdieping   en   Verrijking.  Onze  leerlingen  leren  wat  ertoe  doet  en   waarom  dat  ertoe  doet.3       De   leerlingen  stellen  met  hun  mentor  en  ouders  een  individuele  leerroute  vast.  Ze  volgen  basisvakken  op  hun   eigen  niveau  en  werken  ze  in  verdiepingsprojecten  in  kleine  gemengde  projectgroepen.  Zo  leren  ze  elkaars   kennis  en  vaardigheden  kennen  en  waarderen.     De  verdiepingsprojecten  zijn  gebaseerd  op  actuele  opdrachten,  die  de  school  samen  met  instellingen  en   bedrijven  uit  de  stad  ontwikkelt.  Denk  bijvoorbeeld  aan  het  runnen  van  een  buurtrestaurant  dat   voedselverspilling  tegengaat.  Zo  doen  leerlingen  ervaring  op  in  de  praktijk,  wat  zij  zelf  zeer  motiverend   vinden.  De  projecten  helpen  leerlingen  in  de  onderbouw  bij  het  maken  van  hun  profielkeuze  en  leerlingen   in  de  bovenbouw  bij  hun  oriëntatie  op  vervolgopleiding  of  werkgebied.  Ze  leren  verbanden  te  leggen,   begrijpen  de  leerstof  van  de  afzonderlijke  vakken  beter.   Alle  leerlingen  krijgen  een  vaste  mentor  die  ze  dagelijks  zien.  De  mentor  bespreekt  tweewekelijks  de   voortgang  met  de  leerling  en  heeft  elke  twee  maanden  contact  met  de  ouders.  Op  het  eForum,  een  digitale   persoonlijke  leeromgeving,  houden  leerlingen  en  docenten  hun  vorderingen  bij.  Ze  verlaten  school  met  een   kant  en  klaar  digitaal  portfolio,  dat  ze  kunnen  gebruiken  tijdens  hun  zoektocht  naar  een  stage,  werk  of  een   vervolgopleiding.     Het  team  van  Het  Forum  bestaat  uit  enthousiaste  onderwijsprofessionals  met  hart  voor  de  leerlingen  en   hun  vakgebied.  Zij  krijgen  veel  ruimte  en  tijd  om  zich  professioneel  te  blijven  ontwikkelen  en  het  onderwijs   te  vernieuwen.  Het  Forum  is  het  hele  jaar  open:  leerlingen  kunnen  in  overleg  met  de  mentor  vakanties   flexibel  opnemen,  maar  kunnen  altijd  op  school  terecht  om  achterstanden  weg  te  werken  of  talenten  te   ontplooien.  Een  lesdag  duurt  van  8.30u  tot  17.00u  en  begint  en  eindigt  in  de  vaste  mentorgroep.  In  de   onderbouw  krijgen  de  leerlingen  geen  huiswerk,  in  de  bovenbouw  beperkt.     Met  de  zorg-­‐  en  veiligheidscoördinatoren  van  Het  Forum  stellen  we  antipest-­‐  en  anti-­‐ discriminatieprotocollen  op.  Leerlingen  en  onderwijsprofessionals  maken  hier  afspraken  over  en  spreken   elkaar  aan  op  ongewenst  gedrag.  Zo  vormt  Het  Forum  een  veilige  thuishaven  voor  een  diverse   leerlingenpopulatie.     Wil  je  weten  hoe  een  dag  van  een  leerling  op  Het  Forum  eruitziet?  Of  meer  lezen  over  onze  onderwijsvisie   en  curriculum?  Kijk  op  www.hetforumamsterdam.nl  voor  meer  informatie.   Wees  welkom  op  Het  Forum,  waar  we  het  hele  jaar  door  samen  scholen.    

                                                                                                                        3

 De  afbeelding  hierboven  is  een  foto  van  de  aula  van  het  Revius  Lyceum  in  Wijk  bij  Duurstede,  die  model  staat  voor   de  centrale  ruimte,  het  BinnenForum  .    

 

7  

3. Impressie:  een  dag  op  Het  Forum   Vrijdagochtend.  Satinur  (4havo,  profiel  Natuur&Techniek)  ontmoet  haar  klasgenoten  om  8.15u  op  het  open   binnenplein  van  Het  Forum.  Ze  leggen  hun  spullen  in  hun  kluisje  en   halen  een  kop  thee  bij  de  kantine.  Satinur  haalt  een  flesje   biologische  sinaasappelsap  uit  de  automaat.       Om  8.30u  verzamelen  de  leerlingen  bij  hun  mentor  voor  de   ochtendmeeting.  Elke  mentor  heeft  20  leerlingen  onder  zijn/haar   hoede.  De  mentor  kent  de  leerlingen  goed  en  adviseert  hen  over   hun  studieloopbaan.  De  mentor  houdt  hun  voortgang  in  het   digitaal  portfolio  bij.  Mentor  en  leerlingen  starten  samen  de  dag.   Als  er  iets  te  bespreken  valt  over  school  of  de  wereld,  doen  ze  dat;   wanneer  de  sfeer  gespannen  is  of  de  leerlingen  druk  zijn,  worden   aandachtsoefeningen  gedaan.  Samen  blikken  ze  vooruit  op  de   komende  dag:  waar  liepen  leerlingen  tegenaan  bij  hun   basisvakken,  welke  vakexpert  kan  hen  nog  verder  helpen  bij  de   uitwerking  van  een  opdracht,  hoe  ziet  de  planning  van  de   leerlingen  eruit?  Satinur  wil  weten  hoe  ze  moet  handelen  nu   Jasper  (4vwo)  niet  op  school  is  omdat  zijn  moeder  plotseling  in  het  ziekenhuis  is  opgenomen  en  hij   daardoor  de  tabellen  voor  hun  projectgroep  niet  heeft  gemaakt.  De  mentor  stelt  voor  dat  ze  met  de   projectgroep  overlegt  hoe  ze  het  werk  eventueel  van  hem  kunnen  overnemen.     Na  de  mentormeeting  verspreiden  de  leerlingen  zich  over  de  diverse  leerruimtes,  die  in  de  ochtend  zijn   opengesteld  voor  de  basisvakken.  Voor  Satinur  staan  deze  ochtend  op  het  programma:  Aardrijkskunde  (op   havo  -­‐niveau),  Natuurkunde  (op  havoniveau),  en  Nederlands,  dat  zij  sinds  dit  jaar  op  vwo-­‐niveau  volgt.       De  leerlingen  zijn  verdeeld  over  mentorgroepen  waarin  de  niveaus  gemengd  zijn  per  leerjaar.  Satinur   begint  vandaag  met  Aardrijkskunde,  haar  lievelingsvak.  De  vakexpert  toont  een  video  met  verschillende   fragmenten  over  neerslag:  onweersbuien,  overstromingen,  motregen.  De  leerlingen  krijgen  een  bij  hun   niveau  passende  opdracht:  Satinur  gaat  een  neerslagkaart  maken  en  het  ontstaan  van  de  diverse  vormen   van  regen  verklaren.  Ze  maakt  voor  zichzelf  een  notitie  voor  het  verdiepingsproject  waar  ze  aan  werkt.  Dat   is  een  opdracht  van  Waternet  waarin  de  leerlingen  overstromingsscenario’s  voor  de  diverse  stadsdelen  van   Amsterdam  moeten  uitwerken.       Na  een  korte  pauze  volgt  het  tweede  basisvakblok,  Natuurkunde.  De  leerlingen  krijgen  een  practicum  over   elektriciteit.  Ze  moeten  parallel-­‐  en  serieschakelingen  maken  en  de  spanning  en  stroom  meten.  Dit  ter   voorbereiding  op  de  toets  die  ze  over  twee  weken  krijgen.   Direct  daarna  volgt  het  derde  basisvak,  in  Satinurs  geval  Nederlands.  De  vakexpert  deelt  een  column  uit  Het   Parool  uit  en  vertelt  dat  de  les  gaat  over  tekstdoelen.  Het  is  een  politiek  getint  stuk,  waarin  de  columnist   het  vluchtelingenvraagstuk  in  het  frame  plaatst  van  de  gelukszoeker.  De  leerlingen  verdiepen  zich  in  de   argumenten  van  de  columnist  en  leren  waarom  woordgebruik  zo  bepalend  is  voor  onze  beeldvorming.   Vervolgens  krijgen  de  leerlingen  opdrachten  die  aansluiten  bij  hun  niveau.       Satinur  kan  kiezen  uit  drie  verschillende  verwerkingsopdrachten.  Ze  kan  een  betoog  opstellen  waarin  zij   reageert  op  de  columnist  door  zijn  argumenten  te  weerleggen  met  nieuw  bronnenmateriaal  en  eigen   argumenten;  de  column  vergelijken  met  nieuwsartikelen  over  hetzelfde  onderwerp,  en  het  onderscheid   tussen  feiten  en  mening  identificeren;  of  analyseren  bij  welke  politieke  partijprogramma’s  de  argumenten   van  de  columnist  aansluiten.  Ze  kiest  voor  de  eerste  opdracht,  maar  krijgt  het  niet  af  voor  het  einde  van  dit   blok.  Ze  gaat  de  komende  week  nog  zelfwerkuren  in  de       middag  gebruiken  om  verder  te  schrijven;  ze  moet  het  stuk  uiterlijk  komende  week  donderdag  uploaden  in   haar  digitale  portfolio.      

8  

Om  12.15u  is  de  grote  pauze.  De  leerlingen  gaan  naar  buiten  om  te  lunchen.  Bij  de  kantine  kunnen  ze   gezonde  broodjes  en  salades  en  fruit  kopen.  Ze  keren  om  13.00u  terug  in  de  lokalen  die  nu  worden   gebruikt  voor  de  verdiepingsprojecten.  De  leerlingen  starten  met  een  bewegingsactiviteit  die  wordt   gegeven  door  de  aanwezige  vakexperts:  rek-­‐  en  strekoefeningen  en  de  korte  reactie-­‐oefening  zip  zap  zop.   Weg  met  de  after-­‐lunch-­‐dip!       Vanaf  13.15u  hebben  de  leerlingen  anderhalf  uur  de  tijd  om   aan   hun  project  te  werken.  De  projectgroepjes  treffen  elkaar   eerst   in  de  overlegcabines,  en  verspreiden  zich  daarna  om  in   subgroepjes  zelfstandig  verder  te  werken.  Satinur,  de   projectleider  van  de  groep,  bespreekt  als  eerste  de   afwezigheid  van  Jasper.  De  projectgroep  heeft  begrip  voor   Jaspers  thuissituatie,  maar  een  paar  leerlingen  balen  dat  ze   nu  in   de  knel  komen.  Ze  hadden  de  opdrachtgever,  de   projectleider  Waterplannen  bij  Waternet,  beloofd  om  een   conceptversie  van  hun  scenario’s  te  sturen.  Satinur  stelt  voor   dat   Rachid  de  opdrachtgever  via  het  eForum 4  vraagt  of  hij  vast  de  Powerpointpresentatie  zonder  de  tabellen   kan  sturen.  Rachid  (mbo-­‐3,  opleiding  medewerker  backoffice  in  de  sector  ICT)  is  namelijk  namens  de   projectgroep  accountmanager  voor  de  opdrachtgever.  Ze  besluiten  ook  om  Jasper  via  het  eForum  een   berichtje  te  sturen,  om  hem  sterkte  te  wensen  en  te  vragen  of  hij  er  nog  aan  toekomt  de  tabellen  te   maken,  of  dat  ze  dit  van  hem  moeten  overnemen.  Satinur  checkt  of  iedereen  de  afspraak  van  volgende   maand  bij  de  Amstelkade  in  de  agenda  heeft  staan.  Het  groepje  is  door  Waternet  uitgenodigd  om  daar  een   inspectie  van  een  dijkverbeteringsproject  bij  te  wonen.     Om  14.45u  is  er  een  korte  pauze;  om  15.00u  is  het  zelfwerktijd.  Leerlingen  kunnen  dit  blok  benutten  om   aan  opdrachten  uit  de  basisvakken  of  verdiepingsprojecten  te  werken,  of  om  huiswerkbegeleiding  te   krijgen  of  geven.  Om  16.30u  sluiten  de  leerlingen  de  dag  af  met  hun  mentorgroepen.  Ze  nemen  planning   door  en  bespreken  openstaande  vragen.     Om  17.00u  is  de  schooldag  afgelopen.  De  leerlingen  nemen  geen  schoolwerk  mee  naar  huis;  Satinur  gaat   met  een  paar  klasgenoten  naar  een  film  in  Eye,  via  Het  Forum  krijgt  ze  korting  op  het  bioscoopkaartje.5   Maar  eerst  haalt  ze  nog  even  haar  sporttas  die  ze  vergeten  was  uit  haar  kluisje.  Maandag  heeft  ze  gym  en   moeten  de  sportkleren  weer  schoon  zijn.      

                                                                                                                       

4

 Voor  een  nadere  beschrijving  van  het  eForum  zie  hoofdstuk  4      Er  is  volop  discussie  over  het  nut  van  huiswerk.  Op  Het  Forum  krijgen  leerlingen  in  de  onderbouw  geen  huiswerk.  In   de  bovenbouw  kan  het  noodzakelijk  zijn  je  thuis  voor  te  bereiden  op  tentamens  en  examens,  maar  we  houden  een   sterke  voorkeur  om  geen  schoolwerk  mee  te  geven  naar  huis  voor  reguliere  opdrachten.   5

 

9  

  Voorbeeld  dagschema       Dagschema  op  Het  Forum     8.15u   Binnenkomst   8.30u   Mentormeeting  ochtend   9.00u   Eerste  basisvak   10.00u   Korte  pauze   10.15u   Tweede  basisvak   11.15u   Derde  basisvak   12.15u   Grote  pauze   13.00u   Verzamelen  in  werkruimtes;     bewegingsactiviteit   13.15u   Werken  aan  interdisciplinaire   projecten;  evt  consult  vakexperts  

Leerroute  leerling  Satinur  (hfdst  3)   Binnenkomst   Mentormeeting  ochtend   Natuurkunde   Korte  pauze   Aardrijkskunde   Nederlands   Grote  pauze   Verzamelen  in  werkruimtes;     bewegingsactiviteit   Profieloverstijgende  opdracht   Waternet:  bereken  risico  op   overstromingen  in  Amsterdam   14.45u   Korte  pauze   Korte  pauze   15.00u   Zelfwerkuren/huiswerkbegeleiding/   Huiswerkbegeleiding  bij   plusklas/bijles/workshops   schrijfopdracht  Nederlands   16.30u   Mentormeeting     Mentormeeting   17.00u   Einde  schooldag   Einde  schooldag    

 

10  

4. Visie:  waartoe  dient  ons  onderwijs?     Een  school  is  een  integraal  onderdeel  van  een  democratische  samenleving.  Wij  zien  Het  Forum  als  veilige   thuishaven,  waar  alle  leerlingen  zichzelf  kunnen  zijn,  en  die  ook  in  nauwe  verbinding  staat  met  de   buitenwereld.  Dit  uit  zich  onder  andere  in  het  feit  dat  we  onderwijs  ontwikkelen  en  aanbieden  in   samenwerking  met  maatschappelijke  en  culturele  instellingen  en  bedrijven  uit  de  omgeving.     Een  school  als  gemeenschap  dient  niet  alleen  om  leerlingen  voor  te  bereiden  op  hun  toekomstige  rol  in  de   samenleving,  maar  ook  om  hen  te  helpen  in  het  heden  grip  te  krijgen  op  de  maatschappij  waar  ze  nu  deel   van  uitmaken.  Het  gaat  hier  zowel  om  hun  individuele  als  hun  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling:  leerlingen   leren  zich  te  verhouden  tot  de  ander  en  het  andere,  leren  betekenis  te  geven  aan  de  indrukken  die  zij  zowel   op  school  als  daarbuiten  opdoen.  Bovenal  leren  ze  (ontwikkelingen  en  praktijken  in)  de  samenleving  kritisch   te  bevragen  om  deze  uiteindelijk  te  verbeteren.  We  willen  ze  helpen  om  kritisch  en  zelfbewust  in  het  leven   te  staan.  Door  de  leerlingen  voortdurend  te  laten  reflecteren  op  keuzes  die  zij  –  en  ook  anderen  –  maken,   worden  zij  zich  ervan  bewust  dat  deze   keuzes  impact  hebben  op  hun  eigen   De  missie  van  Het  Forum:  leerlingen  helpen  kritisch  en  zelfbewust   toekomst  en  gezondheid  maar  ook  op   positie  te  bepalen  in  de  samenleving  en  daaraan  een  positieve   de  levens  van  mensen  in  andere  delen   bijdrage  te  leveren.     van  de  wereld.       Samen  scholen   Het  Forum  is  dé  plek  waar  leerlingen,  onderwijsprofessionals,  ouders  en  andere  betrokken  partijen  het  hele   jaar  door  samen  scholen.  Leren  je  te  verhouden  tot  de  ander  en  het  andere,  is  niet  mogelijk  zonder  contact   met  anderen  en  zonder  kennis  te  nemen  van  wat  de  wereld  te  bieden  heeft.  Wij  vinden  het  belangrijk  dat   leerlingen  elkaars  achtergronden  en  vaardigheden  leren  kennen  en  waarderen  en  vullen  dit  op  de  volgende   manieren  in:     We  combineren  vmbo,  havo,  vwo  en  mbo  in  één  school.  We  stimuleren  dat  havisten  en  vwo’ers   ervaring  opdoen  met  kennis  en  vaardigheden  van  beroepsgerichte  opleidingen  –  en  dat  mbo’ers   theoretische,  maatschappelijke  en  kunstzinnige  kennis  krijgen  aangereikt.6       De  verdiepingsprojecten  op  Het  Forum  zijn  interdisciplinair:  kennis  en  vaardigheden  van  verschillende   vakgebieden  worden  gecombineerd.  Zo  leren  leerlingen  verbanden  te  leggen  waardoor  ook  hun   begrip  van  de  afzonderlijke  vakgebieden  wordt  vergroot  en  ze  de  relevantie  daarvan  gaan  inzien.  In   de  divers  samengestelde  projectgroepen  doen  leerlingen  zelfregulerende  en  communicatieve   vaardigheden  op.  In  de  onderbouw  hebben  de  verdiepingsprojecten  een  oriënterende  functie.  De   opdrachten  zijn  vakoverstijgend  en  gebaseerd  op  de  profielen  in  de  bovenbouw.  Aan  de  hand  van   deze  opdrachten  kunnen  de  leerlingen  zich  oriënteren  op  hun  profielkeuze  (zie  voor  profielen   hoofdstuk  5).In  de  bovenbouw  zijn  de  verdiepingsprojecten  profieloverstijgend:  realistische   problemen  zijn  complex  en  vragen  om  kennis  en  vaardigheden  uit  verschillende  vakgebieden.   Innovatieve  oplossingen  ontstaan  door  met  verschillende  brillen  op  –  vanuit  verschillende  profielen  –   te  kijken  naar  een  probleem.  Leerlingen  werken  samen  met  leerlingen  van  verschillende  profielen  en   verschillende  niveaus  (vmbo,  havo,  vwo,  mbo).  Bij  de  taakverdeling  in  projecten  worden  leerlingen   ook  uitgedaagd  om  verschillende  taken  op  zich  te  nemen.  Zo  voorkomen  we  dat  leerlingen   voornamelijk  op  de  bekende  talenten  worden  ingezet  en  te  weinig  ervaring  opdoen  met  andere   vaardigheden.     Op  Het  Forum  leren  leerlingen  niet  alleen  van  volwassenen  maar  ook  van  elkaar.  Een  leerling  die   goed  is  in  wiskunde  maar  slecht  in  Nederlands,  kan  wiskundebijles  of  aanvullende  instructie  geven   aan  een  medeleerling  en  zelf  bijles  krijgen  van  een  medeleerling  die  goed  is  in  Nederlands.  Of  het  nu                                                                                                                           6

 Idealiter  biedt  Het  Forum  in  de  toekomst  ook  onderdak  aan  het  primair  onderwijs,  en  zelfs  aan  voor-­‐  en   buitenschoolse  opvang  en  een  ouder-­‐kindcentrum.  Om  in  de  toekomst  ook  po  aan  te  bieden  zoeken  we   samenwerking  met  ontwikkelingsgerichte  po-­‐scholen.  Zie  ook  hoofdstuk  7  Toekomstplannen.    

 

11  

gaat  om  een  oudere  leerling  die  een  jongere  leerling  bijspijkert  of  een  vmbo-­‐leerling  die  een   leeftijdsgenote  van  de  havo  helpt  in  een  vak  waarin  hij  uitblinkt.     Het  onderwijs  op  Het  Forum  is  inclusief.  7  Dat  betekent  dat  ook  leerlingen  met  een  fysieke  of   verstandelijke  beperking  welkom  zijn.  In  ons  schoolondersteuningsprofiel  beschrijven  we  op  welke   wijze  Het  Forum  de  basisondersteuning  vormgeeft  en  welke  extra  ondersteuning  wordt  geboden.  Dit   wordt  afgestemd  op  profielen  van  andere  scholen  in  de  regio  en  de  instellingen  voor  speciaal   onderwijs.8  We  zien  de  mens  achter  de  leerling,  we  spannen  ons  in  om  te  weten  wat  onze  leerlingen   vermogen.  Dat  betekent  dat  we  zien  wat  ze  zelf  laten  zien,  maar  ook  wat  ze  nog  meer  in  hun  mars   hebben  en  daar  ruimte  voor  bieden.  Dat  vereist  intensieve  begeleiding  en  afstemming  met  alle   betrokkenen.  Bij  het  onderwijs  van  een  kind  zijn  veel  mensen  betrokken:  de  vakexperts,  de  mentor,   het  niet-­‐onderwijzend  personeel,  de  zorgondersteuners,  de  schoolleiding,  de  ouders,  externe   partners  en  medeleerlingen.       We  gaan  uit  van  veel  persoonlijk  contact,  ondersteund  door  slimme  inzet  van  ICT:  in   gepersonaliseerde  digitale  leerlingportfolio’s  op  het  eForum  houden  de  mentoren  de  voortgang  van   de  leerlingen  bij.  Mentoren  en  leerlingen  hebben  dagelijks  overleg  en  vakexperts  zijn  tijdens   spreekuren  beschikbaar  voor  aanvullende  vragen.  Leerlingen  hebben  iets  te  zeggen  over  het   curriculum  doordat  ze  via  de  leerlingenraad  en  studentenraad  kunnen  meebeslissen  over  de  vakken   die  worden  aangeboden.  Individuele  leerlingen  hebben  invloed  door  zelf  met  een  voorstel  voor  een   projectopdracht  te  komen  en  dat  samen  met  mentor  en  andere  leerling  tot  volwaardige  opdracht  uit   te  werken.       We  werken  samen  met  instellingen  en  bedrijven  in  de  omgeving  van  de  school.  Zij  dragen  ideeën  aan   voor  projectopdrachten  in  de  onderbouw  en  bieden  stageplekken  aan.  Ook  verzorgen  zij  gastlessen   of  workshops  op  Het  Forum  (dit  kan  ook  via  videopresentaties  op  het  eForum).  Zij  geven  ook   feedback  voor  de  projecten;  de  onderwijsprofessionals  wegen  de  beoordeling  over  hoe  leerkingen   die  verwerken,  mee  in  het  eindcijfer.  Het  Forum  verkent  andere  vormen  van  samenwerking,  die  het   bijvoorbeeld  mogelijk  maakt  dat  leerlingen  voor  onderzoeksopdrachten  producten  kunnen  testen  of   dat  ze  als  ‘proefpubliek’  dienen  bij  de  try-­‐out  van  een  nieuwe  dansvoorstelling  voor  jongeren..  Op   deze  manier  zijn  de  opdrachten  zo  realistisch  mogelijk  en  is  de  school  echt  verbonden  met  de  directe   omgeving.9   De  blik  naar  buiten  beperkt  zich  niet  tot  Amsterdam.  Daar  waar  relevant,  wordt  ook  samenwerking   gezocht  met  instellingen  buiten  Amsterdam.  Denk  hierbij  aan  ProDemos  in  Den  Haag  (voor  een  debat   over  de  rol  van  het  parlement  in  de  democratie),  of  naar  het  datacenter  van  Google  in  Eemshaven  (in   het  kader  van  een  project  over  mediawijsheid).     Een  belangrijke  rol  is  ook  weggelegd  voor  de  ouders.  Zij  zijn  mede  verantwoordelijk  voor  het  bieden   van  goede  leeromstandigheden  voor  hun  kinderen,  het  stimuleren  van  hun  leerproces  en  zijn   betrokken  bij  hun  schoolloopbaan.  Daarnaast  hebben  zij  inspraak  in  het  onderwijscurriculum  en  het   schoolbeleid:  deze  worden  in  samenspraak  met  de  medezeggenschapsraad  vastgesteld.  Het  Forum   heeft  een  proactieve  medezeggenschapsraad  die  echt  iets  te  vertellen  heeft.  Het  Forum  heeft  ook   leerlingen  die  ouder  zijn  dan  18  jaar.  Met  hen  overleggen  we  over  de  gewenste  betrokkenheid  of   inspraak  van  hun  ouders.                                                                                                                             7

 Hiermee  geven  we  ook  invulling  aan  de  onderwijsdoelen  van  Unesco,  zoals  vastgesteld  in  de  Incheon  Declaration  on   Education  –  Education  2013:  Towards  Inclusive  and  Equitable  Quality  Education  and  Lifelong  Learning  for  All:   http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002331/233137e.pdf     8  Bron:  Steunpunt  Medezeggenschap  Passend  Onderwijs,  http://www.medezeggenschap-­‐passendonderwijs.nl/     9  We  houden  ons  hierbij  uiteraard  aan  de  gedragsregels  omtrent  sponsoring  die  zijn  bepaald  in  een  convenant  van  de   Rijksoverheid  met  vertegenwoordigers  uit  het  onderwijsveld.  Zie:   http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/financiering-­‐onderwijs/documenten-­‐en-­‐ publicaties/convenanten/2009/02/24/convenant-­‐scholen-­‐voor-­‐primair-­‐en-­‐voortgezet-­‐onderwijs-­‐en-­‐sponsoring.html    

 

12  

Het  Forum  committeert  zich  aan  tweemaandelijks  contact  via  de  mentor  en  verwacht  van  ouders  dat   zij  ook  beschikbaar  zijn  om  over  de  voortgang  van  hun  kind(eren)  af  te  stemmen.  We  zijn  ons  ervan   bewust  dat  niet  alle  ouders  in  staat  zijn  om  de  ondersteuning  te  bieden  die  hun  kinderen  nodig   hebben,  of  om  als  gesprekspartner  te  participeren  in  de  vaststelling  van  curriculum,  leerroutes  en   schoolbeleid.  Het  Forum  spant  zich  in  om  desondanks  afspraken  met  hen  te  maken  over  hun   betrokkenheid  bij  en  participatie  in  zowel  de  ontwikkeling  van  hun  kind  als  schoolontwikkeling.     De  ouders  van  de  leerlingen  van  Het  Forum  bekommeren  zich  niet  alleen  om  hun  eigen  kinderen,   maar  zijn  ook  betrokken  bij  de  open  leeromgeving  die  Het  Forum  wil  zijn.  Zij  kunnen  gastlessen  of   workshops  verzorgen  voor  leerlingen  of  andere  ouders.  We  vragen  zelfs  van  ouders  om  hun  kinderen   aan  te  moedigen  er  een  gezonde  leefstijl  op  na  te  houden,  omdat  dit  ten  goede  komt  aan  hun   leerprestaties  en  welzijn.  Zie  ook  hoofdstuk  6.  Organisatie       Diplomagericht  onderwijs  met  ruimte  voor  maatwerk   Uiteraard  leidt  Het  Forum  op  tot  het  behalen  van  een  diploma.  Maar  Het  Forum  biedt  ook  onderwijs  op   maat.  We  bieden  leerlingen  de  ruimte  om  vakken  waar  zij  in  uitblinken  op  een  hoger  niveau  te  volgen  en   daarvoor  deelcertificaten  te  halen.  Vooralsnog  laat  de  wet  alleen  toe  dat  leerlingen  bij  hun  diploma   deelcertificaten  kunnen  ontvangen  voor  vakken  die  zij  op  hogere  niveaus  hebben  afgerond;  wij  sluiten  ons   aan  bij  het  pleidooi  van  scholen  als  het  Picasso  Lyceum  om  maatwerkdiploma’s  mogelijk  te  maken.10       Als  onderdeel  van  het  maatwerk  stellen  leerlingen  een  individuele  leerroute  samen.  We  vinden  het   belangrijk  dat  leerlingen  zelf  een  gerichte  keuze  maken  uit  het  onderwijsaanbod,  omdat  we  geloven  dat  dit   bijdraagt  aan  hun  motivatie.  Maar  we  weten  ook  dat  leerlingen  niet  altijd  kunnen  inschatten  welke  kennis   of  vaardigheden  zij  nodig  hebben.  We  bieden  ook  leerstof  aan  waar  zij  niet  direct  zelf  om  vragen,  maar  die   wel  noodzakelijk  is  voor  hun  ontwikkeling.  Hierdoor  leren  leerlingen  verbanden  leggen  die  zij  niet  eerder   vermoedden.   Het  doorlopen  van  een  eigen  leerroute  gaat  gepaard  met  het  samenwerken  in  verdiepingsprojecten,  die   onderdeel  uitmaken  van  die  leerroutes.  Op  deze  manier  leren  leerlingen  om  zowel  zelfstandig  te  werken,   als  om  samen  te  werken.  Gepersonaliseerd  leren  en  brede  vorming  gaan  hand  in  hand:  het  doorlopen  van   een  individuele  leerroute,  gecombineerd  met  samenwerking  in  projecten.  helpt  leerlingen  positie  te   bepalen  in  de  samenleving.     Het  eForum  is  een  elektronische  leeromgeving  waarin  cijfers  en  toetsresultaten  worden  geregistreerd.  De   leerlingen  bouwen  hier  zelf  aan  hun  digitale  portfolio,  ze  voegen  foto’s  van  eindproducten  van  de  projecten   en  de  presentaties  voor  de  opdrachtgever  toe.  Bovendien  vormt  het  eForum  het  platform  waarbinnen   leerlingen  en  onderwijsprofessionals  digitaal  met  elkaar  communiceren  over  het  schoolwerk.  De  mentor   kan  meelezen  met  en  reageren  op  de  correspondentie,  en  houdt  ook  de  planning–  vaak  een  struikelblok   voor  leerlingen  –  in  de  gaten.      

                                                                                                                        10

 Zie  bijvoorbeeld  http://www.vo-­‐raad.nl/themas/gepersonaliseerd-­‐leren/in-­‐het-­‐ad-­‐scholen-­‐bezig-­‐met-­‐maatwerk-­‐    

   

 

13  

  Wat  kunnen  leerlingen  als  ze  klaar  zijn  op  het  Forum?   Ouders  en  leerlingen  vinden  het  belangrijk  dat  een  school  een  goede  voorbereiding  biedt  op  een   vervolgopleiding  of  werk.  Als  een  leerling  zijn  of  haar  schoolloopbaan  bij  Het  Forum  afrondt,  heeft  hij/zij   niet  alleen  een  diploma  op  zak,  maar  ook  een  (digitaal)  portfolio  met  alle  projectopdrachten  en   deelcertificaten.  Hiermee  kan  de  leerling  zich  onderscheiden  en  profileren  in  de  samenleving.   Leerlingen  die  binnen  nu  en  twee  jaar  starten  aan  een  opleiding  op  het  Forum,  ronden  deze  op  zijn  vroegst   in  2020  af.  Gelet  op  de  technologische  en  maatschappelijke  ontwikkelingen  van  de  laatste  decennia,  zullen   zij  in  staat  moeten  zijn  om  zich  goed  online  te  profileren  en  hun  netwerk  te  benutten.     We  helpen  leerlingen  uiteraard  met  het  behalen  van  een  diploma  en  deelcertificaten,  maar  scholing  aan   Het  Forum  gaat  verder  dan  dat.  We  leiden  onze  leerlingen  niet  alleen  op  tot  toekomstige  arbeidskrachten,   maar  tot  actieve  en  betrokken  deelnemers  in  een  veranderende  en  steeds  complexer  wordende   samenleving.  Het  Forum  combineert  aandacht  voor  individuele  ontplooiing  en  zelfreflectie  met   omgevingsbewustzijn:  we  leren  leerlingen  hoe  zij  zich  in  een  netwerk-­‐  en  informatiesamenleving  kunnen   verhouden  tot  de  ander  en  het  andere.  Dit  betekent  dat  we  ook  continu  aandacht  besteden  aan   zelfregulerende  en  communicatieve  vaardigheden.     Tot  slot:  het  huidige  menselijke  gedrag  is  van  grote  invloed  op  de  toekomst  van  onze  samenleving  en  onze   planeet.  Op  het  Forum  gaan  onderwijsprofessionals  duurzaam  en  met  zorg  om  met  onze  leefomgeving,   zodat  dit  ook  voor  de  leerlingen  vanzelfsprekend  wordt.       “The  mind  must  be  greater  than  the  world  and  contain  it”   Inspiratiebronnen     -­‐  André  Gide   Onze  onderwijsvisie  leunt  op   elementen  van  het  gedachtegoed  van   de  onderwijspedagogen  Albert   Bandura,  Gert  Biesta  en  John  Dewey.  Dewey  legt  een  relatie  tussen  onderwijs  en  democratisch   burgerschap:  het  onderwijs  dient  er  enerzijds  voor  om  kinderen  voor  te  bereiden  op  hun  deelname  aan  de   samenleving,  en  heeft  anderzijds  ook  als  functie  om  die  samenleving  te  verbeteren.11   Volgens  Biesta  heeft  het  onderwijs  zelfs  de  plicht  een  zekere  weerstand  te  bieden  aan  deze  samenleving.   Dit  betekent  dat  leerlingen  moeten  leren  (ontwikkelingen  en  partijen  in)  de  samenleving  kritisch  te   bevragen.  Biesta  stelt  voorts  dat  scholen  drie  functies  hebben:  kwalificatie,  socialisatie  en  subjectificatie.  12     Op  Het  Forum  leiden  wij  leerlingen  op  tot  het  behalen  van  diploma’s  (kwalificatie),  helpen  we  leerlingen   grip  te  krijgen  op  hoe  de  samenleving  ‘werkt’  (socialisatie)  en  helpen  we  hen  zich  kritisch  en  zelfbewust  te   verhouden  tot  de  ander  en  het  andere  (subjectificatie).  Hierin  is  Bandura’s  perspectief  dat  leren  een  sociaal   proces  is,  leidend:  op  Het  Forum  leren  leerlingen  (en  onderwijsprofessionals,  en  ouders  en  externe   partners)  van  en  met  elkaar,  aan  de  hand  van  directe  ervaring.  13     We  hebben  ons  ook  laten  inspireren  door  andere  scholen  die  vernieuwend  onderwijs  bieden:  Agora   Roermond,  het  Hyperion  Lyceum  in  Amsterdam,  De  Nieuwste  School  in  Tilburg,  het  Picasso  Lyceum  in   Zoetermeer,  het  Revius  Lyceum  in  Wijk  bij  Duurstede  en  het  Valuascollege  in  Venlo.  In  dit  document  geven   we  aan  op  welke  punten  we  deze  scholen  als  voorbeeld  zien.         Uiteraard  hebben  we  ons  ook  verdiept  in  de  behoefte  van  leerlingen  in  het  vo  en  studenten  in  het  mbo.   Het  Landelijk  Aktie  Komitee  Scholieren  (LAKS)  heeft  het  afgelopen  jaar  in  negen  bijeenkomsten  aan  294   scholieren  gevraagd  wát  er  binnen  het  onderwijs  moet  gebeuren  om  scholieren  (weer)  te  motiveren  om   actief  te  leren  op  school.  Dit  zijn  de  belangrijkste  aanbevelingen  van  de  scholieren:                                                                                                                             11

 Zie  oa  Dewey’s  Democracy  and  education  (1916)    Zie  oa  Biesta’s  Het  prachtige  risico  van  onderwijs  (2015)   13  Zie  oa  Bandura’s  Social  learning  theory  (1971)   12

 

14  

Docenten  moeten  leerlingen  motiveren.  Een  belangrijke  manier  waarop  dat  kan  is  door  duidelijk  te   maken  waaróm  je  iets  leert.  Dit  kan  door  de  lesstof  heel  duidelijk  te  koppelen  aan  de  actualiteit  en   praktijk.     Er  moet  voldoende  ruimte  zijn  om  vakken  te  kiezen  en  scholieren  willen  graag  kunnen  kiezen  hoe  ze   kennis  en  vaardigheden  op  doen.  Ook  willen  ze  zelf  hun  eigen  leerdoelen  kunnen  stellen.    

Scholieren  willen  meer  afwisseling  en  als  ze  hogere  cijfers  halen,  daarvoor  beloond  worden.  14.  

    De  Jongeren  Organisatie  Beroepsonderwijs  (JOB)  zet  jaarlijks  een  monitor  onder  alle  mbo-­‐studenten  uit.  De   JOB-­‐monitor  2014  werd  door  51%  van  de  populatie  ingevuld  (255.851  studenten).  De  belangrijkste   bevindingen  zijn:     63  procent  van  de  mbo-­‐ers  is  ontevreden  over  het  lesmateriaal  dat  zij  moeten  aanschaffen.   De  studenten  zijn  tevreden  over  werken  aan  competenties  als  zelfstandig  werken  en  communiceren.   Veel  studenten  hebben  het  moeilijk  met  het  vinden  van  een  geschikte  stageplek  en  vinden  de   communicatie  tussen  de  school  met  het  stagebedrijf  onder  de  maat.   De  vele  roosterwijzigingen  vormen  een  grote  ergernis.     Studenten  willen  meer  inspraak  op  school  en  vragen  om  een  goede  klachtenafhandeling.  De   informatievoorziening  voor  nieuwe  studenten  kan  beter15.     Hoewel  zowel  de  eindrapportage  van  het  LAKS  als  de  JOB  monitor  momentopnames  zijn,  zien  we  deze   bevindingen  als  een  belangrijke  voedingsbodem  voor  ons  onderwijs.  Veel  van  de  aanbevelingen  van  het   LAKS  en  de  JOB  zijn  in  de  bouwstenen  voor  ons  curriculum  verwerkt:  zo  krijgen  leerlingen  en  studenten   meer  zeggenschap  over  de  vakken  die  worden  aangeboden  en  bijbehorend  lesmateriaal.  De  relevantie  van   het  onderwijs  wordt  aangetoond  door  deze  te  koppelen  aan  praktijk  en  actualiteit.  We  werken  met  een   vast  dagrooster  en  als  docenten  afwezig  zijn,  wordt  voor  een  oplossing  gezorgd  waardoor  lesuitval  en   roosterwijzigingen  tot  een  minimum  worden  beperkt.  We  werken  nauw  samen  met  verschillende   opdrachtgevers  in  het  bedrijfslevenWe  spannen  ons  ervoor  in  dat  deze  nauwe  contacten  het  makkelijker   maken  voor  studenten  om  een  geschikte  stageplek  te  vinden.      

                                                                                                                        14

 Bron:  LAKS  -­‐  Scholierencongressen  Eindrapportage  2014-­‐2015    Bron:  JOB  -­‐JOBmonitor  2014  

15

 

15  

5. Voorwaarden  voor  het  curriculum     Lessen,  waarbij  traditioneel  wordt  gewerkt  vanuit  een  lesmethode,  zijn  statisch.  Maar  leren  is  dynamisch.   Daarom  bieden  we  op  Het  Forum  geen  lesprogramma,  maar  een  leerprogramma.  geen  lesstof  maar   leerstof.  Het  uiteindelijke  curriculum  wordt  vastgesteld  in  samenspraak  met  leerlingen,  collega’s,  bestuur   en  ouders.  Hieronder  beschrijven  we  de  voorwaarden  die  de  initiatiefnemers  voor  het  ontwerpcurriculum   hanteren:  onze  ontwerpprincipes,  criteria  voor  relevantie,  consistentie  met  de  onderwijsvisie,  en   samenhang  tussen  de  opleidingen.     Ontwerpprincipes:  de  vijf  V’s   Ontwerpprincipes  zijn  de  onderliggende  principes  waarop  het  onderwijsontwerp  gebaseerd  wordt,  de   principes  zijn  gebaseerd  op  de  kern  van  het,Forum  samen  scholen.  In  de  ontwerpprincipes  komt  tot  uiting   hoe  we  dat  willen  bereiken.  Door  in  iedere  les  of  projectopdracht  de  volgende  principes  te  hanteren   verwachting,  verwondering,  verbinding,  verdieping,  verrijking,  bereiken  we  dat  we  binnen  Het  Forum  echt   samen  scholen.Deze  ontwerpprincipes  zijn  niet  alleen  van  toepassing  op  de  onderwijsinhoud,  maar  op  het   gehele  leerproces  en  de  complete  leeromgeving  die  Het  Forum  biedt.  Hierin  volgen  we  het  fractalprincipe   dat  De  Nieuwste  School  hanteert:  “Wat  voor  de  leerling  geldt,  gaat  ook  op  voor  de  mentor,  de  expert  en  de   leidinggevende.”16    

V erwachting Leerlingen  stellen  samen  met  hun  mentor  en  ouders  hun  leerroute  vast.  Daarin  worden  ook  de  wederzijdse   verwachtingen  besproken:  over  de  voorbereiding  en  participatie  van  de  leerling,  maar  ook  over  welke   begeleiding  en  ondersteuning  wordt  verwacht  van  mentoren,  vakexperts  en  ouders.     Daarbij  geldt  dat  Het  Forum  het  beste  uit  haar  leerlingen  wil  halen.  We  geloven  dat  een  kind  vaak  meer  in   zijn  mars  heeft  dan  op  het  eerste  oog  te  zien  is.  We  gaan  af  op  de  interesses  van  de  kinderen  zelf,  maar   stimuleren  hen  ook  om  hun  horizon  te  verbreden.  De  samenwerking  in  interdisciplinaire   verdiepingsprojecten  heeft  hierin  een  belangrijke  functie.  Leerling  en  mentor  hebben  wekelijks  contact   over  de  voortgang  en  stellen  indien  nodig  verwachtingen  bij.  Zo  voorkomen  we  dat  zwakkere  leerlingen   achterblijven  of  dat  sterkere  leerlingen  afzakken.  Met  de  growth  mindset  van  Carol  Dweck  als  uitgangspunt   stimuleren  we  leerlingen  (en  collega’s)  altijd  hun  best  te  blijven  doen,  te  leren  van  fouten  en  te  geloven  in   hun  eigen  kunnen.17  Het  Forum  verwacht  dat  leerlingen  zich  inspannen  om  het  beste  uit  zichzelf  te  halen;   leerlingen  mogen  van  Het  Forum  verwachten  dat  wij  hen  daarin  de  juiste  stimulansen  en  begeleiding   bieden  en  ervoor  waken  ze  niet  te  overvragen.     We  verwachten  dat  leerlingen  hun  schooltijd  zien  als  een  zinvolle  investering  in  zichzelf.  Dat  vereist  dat  ze   een  inspanning  leveren.  Daar  staat  tegenover  dat  we  de  leerlingen–  redelijkerwijs  –  belonen  voor  hun   moeite.  Wie  structureel  goede  cijfers  haalt,  mag  eens  eerder  naar  huis  of  krijgt  een  aanbeveling  in  het   portfolio.  Leerlingen  geven  zelf  aan  dat  ze  graag  beloond  willen  worden18.  En  ook  uit  onderzoek  van  Young   Works  blijkt  dat  extrinsieke  motivatie  minstens  zo  belangrijk  is  als  intrinsieke  motivatie19.  We  laten  onze   leerlingen  merken  dat  zij  de  moeite  van  de  investering  waard  zijn.  Ze  moeten  er  zijn  en  ze  mógen  er  zijn.       We  verwachten  ook  veel  van  de  onderwijsprofessionals  die  werken  aan  Het  Forum:  zij  moeten  het   onderwijs  en  zichzelf  voortdurend  onder  de  loep  nemen  en  verder  ontwikkelen.  Binnen  de  school  vervullen   zij  verschillende  rollen:  onderwijsontwikkelaar  binnen  een  kernteam,  mede-­‐ontwikkelaar  van  het   schoolbeleid,  overdrager  van  basisvaardigheden  en  vakkennis,  begeleider  in  de  verdiepingsprojecten,   mentor.  We  verwachten  van  de  vakexperts  en  mentoren  dat  zij  de  opdrachten  en  instructies  kunnen                                                                                                                           16

 Bron:  http://www.denieuwsteschool.nl/Onzeschool/Visie/tabid/133/Default.aspx      Bron:  Carol  S.  Dweck  –  Mindset.  How  you  can  fulfill  your  potential  (2012)     18  Bron:  LAKS  -­‐  scholierencongressen  eindrapportage  2014-­‐2015.   19  Bron:  Huub  Nelis  en  Yvonne  van  Sark  -­‐  Motivatie  Binnenstebuiten  (2014)   17

 

16  

afstemmen  op  de  verschillende  talenten  en  niveaus  van  leerlingen.  Daarnaast  verwachten  we  van  onze   onderwijsprofessionals  dat  zij  zelf  kritische  en  zelfbewuste  burgers  zijn.  

V erwondering   Alle  deelnemers  van  Het  Forum  nemen  een  lerende  houding  aan  en  worden  gestimuleerd  dat  te  doen.  Snel   oordelen  of  meningen  ventileren  is  lang  niet  altijd  constructief.  Op  Het  Forum  is  iedereen  zich  ervan   bewust  deel  uit  te  maken  van  een  veranderlijke  gemeenschap:  we  laten  nieuwe  ontwikkelingen  op  ons   inwerken,  verbazen  ons,  bestuderen  en  reflecteren  op  ons  eigen  gedrag  en  dat  van  anderen. De  verwondering  van  leerlingen  over  actualiteiten  of  ontwikkelingen  in  hun  leven  of  de  grotere   samenleving  vormen  vaak  een  zeer  goed  uitgangspunt  voor  een  les  of  een  project.  De  verwondering  van   onderwijsprofessionals  kan  worden  benut  als  drijfveer  voor  constante  verbetering  van  het  curriculum  en  de   school.  Ook  van  hen  wordt  verwacht  dat  ze  zich  blijven  verwonderen  over  de  dagelijkse  gang  van  zaken  op   de  school.  Nieuwe  blikken  en  meningen  van  buiten  helpen  Het  Forum  om  te  blijven  vernieuwen  en   verbeteren,  net  als  nieuwe  inzichten  in  cognitieve  processen  en  nieuwe  technologische  mogelijkheden.  

V erbinding Na  de  verwondering  start  de  zoektocht  naar  antwoorden  en  oplossingen.  Hiervoor  zijn  de  vakoverstijgende   (onderbouw)  en  profieloverstijgende  opdrachten  bestemd.  Deze  bieden  we  aan  in  samenwerking  met   maatschappelijke  en  culturele  organisaties,  overheidsinstellingen  of  bedrijven.  Via  de  opdrachten   verbinden  we  de  school  aan  de  samenleving.  De  interdisciplinaire  benadering  helpt  leerlingen  verbanden  te   leggen  waardoor  zij  ook  beter  grip  krijgen  op  de  leerstof  van  de  afzonderlijke  vakken.       De  mentoren  spelen  hierbij  een  cruciale  rol.  Zij  komen  twee  keer  per  dag  samen  met  hun  mentorgroep  en   bevragen  de  leerlingen  herhaaldelijk  welke  vaardigheden  in  de  basisvakken  zij  in  kunnen  zetten  voor  de   projectopdrachten.  Dit  wordt  leerlingen  vaak  pas  duidelijk  door  het  expliciet  te  benoemen.  De  opdrachten   zijn  authentiek  en  daarom  verbonden  aan  beroepsgroepen  of  –sectoren;  de  leerling  krijgt  al  jong  inzicht  in   een  leven  na(ast)  school.  De  mentor  biedt  de  leerling  ook  hulp  bij  de  keuze  voor  een  geschikt  profiel,  stage,   vervolgopleiding  of  eerste  werkplek.  De  mentor  kent  zijn  leerlingen  goed  en  kan  hem/haar  samen  met  de   ouders  adviseren  over  de  mogelijkheden.     De  vakexperts  hebben  de  vrijheid  om  de  lessen  aan  te  passen  aan  de  actualiteit  als  die  daarom  vraagt.  De   leerstof  wordt  gekoppeld  aan  actuele  thema’s.  De  kernteams  zijn  verantwoordelijk  voor  voortdurende   afstemming  van  de  verschillende  vakken  op  elkaar  en  het  werken  met  dezelfde  actuele  thema’s  in   vakoverstijgende  en  profieloverstijgende  opdrachten.     We  halen  de  samenleving  naar  binnen  door  bedrijven  via  het  eForum  mee  te  laten  kijken  mét  en  te  vragen   óm  feedback  op  de  projectopdrachten  waaraan  leerlingen  werken.  Ook  vragen  we  partners  trainingen  en   workshops  voor  leerlingen  en  ouders  te  verzorgen  en  begeleiding  te  bieden  bij  schoolopdrachten.  

V erdieping   De  interdisciplinaire  projecten  zijn  in  de  kern  ook  verdiepend:  hierin  leren  leerlingen  kritisch  denken,   samenwerken  en  ontplooien  zij  hun  creativiteit  en  oplossingsgerichte  vermogen.     We  willen  dat  leerlingen  zich  ontwikkelen  tot  zelfbewuste  en  kritische  burgers,  die  kennis  bevragen  door   zich  in  bronnen  te  verdiepen  en  meerdere  (elkaar  tegensprekende)  bronnen  te  raadplegen.  Zo  leren  zij  om   goede  en  betrouwbare  informatie  te  onderscheiden,  te  reflecteren  op  hun  eigen  keuzes  en  hun   bronnenkeuze  te  onderbouwen.  We  dagen  de  leerlingen  uit  om  op  basis  van  hun  verdieping  in  het   onderwerp  met  vernieuwende  oplossingen  te  komen  voor  realistische  opdrachten.   Aansluiting  bij  de  actualiteit  verhoogt  de  relevantie  van  de  leerstof  voor  de  leerlingen.  Zij  leren  wat  ertoe   doet  voor  hen  en  waarom  dat  ertoe  doet.    

V errijking   Verdieping  en  verbinding  leiden  tot  inzichten  in  de  mogelijke  verbanden  en  patronen  en  in   oplossingsrichtingen  voor  problemen.  Samenwerken  met  leerlingen  en  met  partners  uit  het  omringende   veld  draagt  ook  bij  aan  karakterontwikkeling.  Leren  op  Het  Forum  verrijkt  de  leerling:  er  is  aandacht  voor   zowel  cognitieve  als  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling.  Op  hun  beurt  verrijken  de  leerlingen  met  hun    

17  

aanwezigheid  en  handelen  de  school  als  lerende  organisatie.  Zij  leren  om  een  positieve  bijdrage  te  leveren   aan  de  samenleving  en  deze  te  verbeteren.     De  projecten  stimuleren  de  leerlingen  kansen  te  benutten  om  hun  talenten  in  te  zetten  voor  zichzelf  en   voor  de  samenleving,  zodat  zij  een  positieve  bijdrage  leveren  aan  de  directe  en  wijdere  omgeving  van  de   school.   Het  CBS  heeft  landelijk  de  trend  waargenomen  dat  havisten  en  vwo’ers  minder  vaak  kiezen  voor  de   maatschappijprofielen.20  Op  Het  Forum  hebben  we  zelf  geen  voorkeur  voor  specifieke  profielen,  en  laten   we  de  keuze  geheel  aan  de  leerlingen  zelf.  Wel  vinden  we  het  belangrijk  dat  alle  leerlingen  kennisnemen   van  -­‐  en  ervaring  opdoen  in  -­‐  maatschappelijke  contexten  en  relaties.  We  stimuleren  leerlingen  van  de   natuurprofielen  om  ook  vakken  te  volgen  bij  de  maatschappijprofielen.  Daarnaast  zorgen  we  dat  alle   leerlingen  zich  via  de  verdiepingsprojecten  verdiepen  in  maatschappelijke  thema’s.  Denk  aan  de  relatie   tussen  wetenschap  en  samenleving,  de  invloed  van  robotica  op  de  arbeidsmarkt,  etc.     Criteria  voor  relevantie:  Het  ABC  van  ons  onderwijs   Voor  alle  leermiddelen  van  Het  Forum  nemen  we  ons  ABC  als  uitgangspunt:  authentiek,  betekenisvol  en   contextrijk.  Deze  liggen  in  elkaars  verlengde.  Authentiek  houdt  in  dat  opdrachten  zo  veel  mogelijk   aansluiten  op  de  leefwereld  van  de  leerling  en  zijn  directe  omgeving.  Denk  aan  het  berekenen  van  de   afmetingen  van  een  nieuwe  hoogslaper  voor  in  de  eigen  slaapkamer,  maar  ook  het  voeren  van  discussies   over  de  maatschappelijke  en  economische  waarde  van  kunst.  Contextrijk  onderwijs  heeft  betrekking  op  de   omgeving  en  de  situatie  waarbinnen  het  leren  plaatsvindt.  Dat  is  in  het  onderwijs  aan  Het  Forum  niet  alleen   de  school,  maar  ook  de  buitenwereld:  leerlingen  gaan  erop  uit  om  met  en  voor  maatschappelijke  en   culturele  instellingen  en  bedrijven  (onderzoeks)opdrachten  uit  te  voeren.  Zo  leren  leerlingen  verbindingen   te  leggen  tussen  verschillende  vakken.  Het  verwerken  van  de  actualiteit  is  hierin  ook  een  wezenlijk   element:  door  bijvoorbeeld  berichtgeving  over  afluisterpraktijken  van  de  NSA  te  relateren  aan  de  privacy-­‐ instellingen  van  de  eigen  social  media  accounts  en  mobiele  devices  leren  leerlingen  om  het  verband  te  zien   tussen  hun  leerstof,  de  samenleving  en  hun  dagelijks  leven.  Zo  wordt  authentiek  en  contextrijk  onderwijs   betekenisvol  voor  de  leerlingen.  Dat  draagt  bij  aan  hun  motivatie  om  verder  te  leren.          

                                                                                                                        20

 Bron:  CBS:  ICT,  kennis  en  economie  2015  (2015)  

 

18  

  Consistentie  met  onderwijsvisie   Jan  van  den  Akker  en  Annette  Thijs  hebben  in   samenwerking  met  Stichting  Leerplan  Ontwikkeling   een  curriculair  spinnenweb  samengesteld  dat  als   model  kan  dienen  om  consistente  curricula  te   ontwikkelen.  In  een  consistent  curriculum  hangen   de   verschillende  elementen  waaruit  het  bestaat   logisch  met  elkaar  samen  en  dragen  deze  bij  aan  de   onderwijsvisie  van  de  school.  In  de  bijlage  is   beschreven  hoe  Het  Forum  invulling  geeft  aan  de   diverse  elementen  uit  het  spinnenweb  21.     Voor  het  ontwerpen  van  projectonderwijs  gebaseerd  op  een  ontwikkelingsgerichte  onderwijsvisie,  maken   we  gebruik  van  de  toolkit  OGO  VMBO,  ontwikkeld  door  Martijn  van  Schaik22.       Samenhang  tussen  opleidingen   Op  Het  Forum  wordt  onderwijs  in  de  basisvakken  gecombineerd  met  verdiepingsprojecten.  De   basisvakblokken  worden  ’s  ochtends  aangeboden;  ’s  middags  is  het  tijd  voor  verdiepingsprojecten.     De  blokken  waarin  de  basisvakken  worden  gegeven,  bereiden  voor  op  het  eindexamen,  maar  fungeren  ook   als  instructie  voor  de  verdiepingsprojecten.  Hierin  volgen  we  het  voorbeeld  van  de  gereedschapslessen  van   De  Nieuwste  School.  Naast  de  verplichte  vakken  binnen  de  profielen  bieden  we  keuzevakken  aan  die  zijn   gemodelleerd  naar  vakken  op  het  Hyperion  Lyceum,  zoals  Lifestyle  Informatics  en  Grote  Denkers.       Na  de  brugperiode  kiezen  de  leerlingen  hun  profiel.  Voor  havo  en  vwo  zijn  dat  de  reguliere  profielen  Voor   het  vmbo  en  mbo  focussen  we  (voorlopig)  op  drie  profielen.23     In  het  mbo  wordt  voor  de  beroepsopleidingen  doorgaans  gewerkt  met  de  aanduiding  ‘sectoren’.  Wij   hanteren  hiervoor  de  term  ‘profiel’.  Daarbij  kiezen  wij  in  eerste  instantie  voor  profielen  in  vmbo  en  mbo  die   op  elkaar  aansluiten.  Zo  brengen  wij  samenhang  aan  tussen  de  opleidingsrichtingen.  Ook  past  dit  binnen  de   filosofie  van  profieloverstijgende  projecten,  waarin  leerlingen  van  vmbo,  havo,  vwo  en  mbo  met  elkaar   samenwerken.       opleidingen  

havo/vwo  

vmbo  

Mbo  

profielen  

Cultuur  en  Maatschappij   Economie  en  Maatschappij   Natuur  en  Techniek   Natuur  en  Gezondheid    

Dienstverlening  en   Producten   Horeca,  Bakkerij  en   Toerisme   Zorg  en  Welzijn  

Dienstverlening  en   Communicatie   Horeca  en  Toerisme     Zorg  en  Welzijn  

     

 

                                                                                                                        21  Bron:  Leerplan  in  Ontwikkeling,  Jan  van  den  Akker  en  Annette  Thijs  (SLO,  2009)   http://downloads.slo.nl/Repository/leerplan-­‐in-­‐ontwikkeling.pdf     22

 Bron:  OGO-­‐VMBO  Toolkit   http://mvanmartijn.eu/owncloud/public.php?service=files&t=5bd7e20e8168e0379f3370fe0dacdc7c   23  In  de  opstartfase  kiezen  we  een  beperkt  aantal  opleidingsrichtingen.  De  gekozen  beroepsprofielen  zijn  afgestemd   op  de  Amsterdamse  arbeidsmarkt.  De  profielen  voor  het  vmbo  zijn  gebaseerd  op  het  vernieuwde  vmbo-­‐programma   (Bron:  http://www.vernieuwingvmbo.nl/routekaart-­‐naar-­‐profielen/).    

 

19  

De  individuele  leerroutes  worden  samengesteld  op  basis  van  het  vakkenaanbod.  Daarbij  hebben  de   leerlingen  ruimte  om,  afhankelijk  van  hun  niveau  en  motivatie,  (keuze)vakken  van  andere  profielen  of   niveaus  te  volgen.  Een  mbo-­‐student  kan  bijvoorbeeld  vakken  volgen  die  aangeboden  worden  bij  een  ander   profiel,  zoals  culturele  en  kunstzinnige  vorming  bij  de  havo  –  mits  hij/zij  en  de  mentor  inschatten  dat  dit   haalbaar  is  en  het  past  in  de  persoonlijke  leerroute.     NB.  Wanneer  leerlingen  een  keuze  voor  projecten  maken,  gebeurt  dat  aan  de  hand  van  posterpresentaties   in  het  centrale  forum.  Leerlingen  kiezen  in  samenspraak  met  hun  ouders  en  mentor  voor  een  project.   Wanneer  leerlingen  zelf  een  project  aandragen,  worden  zij  geacht  zelf  een  posterpresentatie  te  maken  om   andere  leerlingen  te  interesseren  voor  het  project.       Het  curriculum  en  de  onderwijsactiviteiten  sluiten  aan  bij  de  21st  century  skills  en  life  long  learning   competencies,  termen  die  worden  gebruikt  voor  een  set  competenties  die  van  belang  worden  geacht  om   nu  en  later  goed  in  de  samenleving  te  functioneren.24.    

                                                                                                                       

24

 Bron:  Voogt,  J.  &  Pareja  Roblin,  N.,  (2010  )  21st  Century  skills.  Discussienota   http://portal.ou.nl/documents/23372050/23372156/voogt_pareja+roblin_2010_21_st_century_skills__discussie_pap erNL__def.pdf   Zie  ook  http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/10/31/kabinet-­‐grijpt-­‐in-­‐bij-­‐leven-­‐lang-­‐leren.html    

 

20  

6. Organisatie   Een  lerende  school   Het  Forum  is  een  lerende  school  die  wordt  gevormd  door  een  enthousiaste  community  of  driven  learners   waarbinnen  iedereen  leert:  leerlingen,  mentoren,  leraren,  schoolleiders,  bestuur,  ouders  en  externe   partners.  In  een  lerende  school  worden  eigenaarschap  en  verantwoordelijkheid  gedeeld.  De   onderwijsprofessionals  (vakexperts  en  mentoren)  ontwikkelen  het  onderwijs  en  dragen  bij  aan   schoolbeleid.  Ze  wisselen  kennis  met  elkaar  uit  en  geven  elkaar  feedback.  Dat  doen  zij  met  elkaar  maar  ook   met  betrokken  deskundigen  van  buiten  de  school,  en  in  samenspraak  met  de  ouders  en  de  leerlingen  zelf.   Samenwerking  met  ouders  is  een  integraal  onderdeel  van  het  schoolbeleid;  met  alle  ouders  worden   afspraken  vastgelegd  over  de  gezamenlijke  verantwoordelijkheid  van  school  en  ouders  voor  een   succesvolle  en  plezierige  schoolloopbaan  van  hun  kinderen.     Er  is  veel  aandacht  voor  professionalisering,  vernieuwing  en  kennisuitwisseling  met  andere  scholen,   bedrijven  en  maatschappelijke  en  culturele  organisaties.     Een  lerende  school  functioneert  optimaal  onder  een  betrokken  bestuur  dat  actief  meedenkt,  namens  de   school  tegenspraak  biedt  tegen  beperkende  beleidsregels  en  dat  sturing  geeft  vanuit  de  verbinding  met  het   schoolteam.  25     Het  team   Het  team  van  Het  Forum  bestaat  uit  onderwijsprofessionals  die  zich  gezamenlijk  verantwoordelijk  voelen   voor  het  verwezenlijken  van  de  onderwijsdoelen  en  het  (her)ontwerpen  van  het  curriculum.  Zij  maken   blijvend  werk  van  ontwikkeling  –  van  zichzelf  en  van  de  school.  Het  ontwikkelen  van  het  curriculum  gebeurt   in  kernteams  van  drie  tot  vijf  onderwijsprofessionals  die  verantwoordelijk  zijn  voor  de  samenstelling  van   het  leerprogramma  voor  een  of  twee  leerjaren.  In  de  opstartfase  van  Het  Forum  geven  wij  deze  teams  een   half  jaar  de  tijd  om  het  curriculum  voor  de  verschillende  leerjaren  samen  te  stellen.  Na  vaststelling  van  het   basiscurriculum  worden  kernteams  eens  per  tien  weken  vijf  dagen  vrijgesteld  om  samen  te  werken  aan  het   vernieuwen  en  aanpassen  van  het  curriculum.  Ze  worden  daarbij  ondersteund  door  onderwijskundige   medewerkers  die  ook  verantwoordelijk  zijn  voor  het  benaderen  en  vinden  van  partners  en  opdrachtgevers   voor  de  school.  Uiteraard  gebeurt  dit  in  samenspraak  met  schoolleiding  en  bestuur,  die  vanuit  de   onderwijsvisie  de  consistentie  met  het  schoolbeleid  bewaken.  De  onderwijsprofessionals  zijn   vertegenwoordigd  in  de  schoolleiding  van  Het  Forum.   De  streefverhouding  onderwijsprofessionals  –   “Through  others  we  become   leerlingen  is  1:10.   ourselves”     -­‐  Lev,  S.  Vygotsky   Een  flexibel  rooster   Het  Forum  is  het  gehele  jaar  geopend  en  kan  daarom  werken  met  een  flexibel  en  persoonlijk  leerrooster.   Dit  biedt  de  mogelijkheid  om  deficiëntie  te  voorkomen  en  extra  uitdaging  te  bieden.     Vakantie  is  een  belangrijke  periode  die  leerlingen  ruimte  biedt  om  afstand  te  nemen  van  de  dagelijkse   sleur,  te  ontspannen  en  tot  zichzelf  te  komen.  Dat  betekent  echter  niet  dat  het  leerproces  geheel  tot   stilstand  komt.  Leren  is  niet  gebonden  aan  school  en  ook  tijdens  vakanties  kunnen  leerlingen  ervaringen   opdoen  die  leerzaam  zijn.  Leerlingen  die  dreigen  een  onderwijsachterstand  op  te  lopen,  worden  door  Het   Forum  aangemoedigd  om  ook  tijdens  vakanties  te  blijven  lezen  en  om  culturele  uitstapjes  te  maken.          

                                                                                                                        25  Bron:  http://www.rijksoverheid.nl/documenten-­‐en-­‐publicaties/publicaties/2015/06/08/moedig-­‐ onderwijsbestuur.html    

 

21  

Kwaliteitszorg     Het  kwaliteitsbeleid  wordt  samen  met  de  onderwijsprofessionals,  medezeggenschapsraad  en   leerlingenraad  opgesteld.  Vanzelfsprekend  werken  we  mee  aan  het  toezicht  door  de  Inspectie  van  het   Onderwijs.  We  hopen  in  aanmerking  te  komen  voor  de  pilotscholen  die  onder  het  vernieuwde   inspectietoezicht  staan.     Daarnaast  maken  we  ook  werk  van  horizontaal  toezicht.  Denk  aan  peer  review  en  evaluaties  met   leerlingen,  ouders  en  betrokken  bedrijven.     De  leerlingenraad  en  de  medezeggenschapsraad  vormen  belangrijke  gremia  binnen  Het  Forum.  De  raden   zijn  (pro)-­‐actief  en  hebben  daadwerkelijk  iets  te  vertellen  over  de  koers  van  de  school.  De  leerlingenraad   draagt  bij  aan  de  invulling  van  het  leerlingenstatuut  ,  waarin  de  rechten  en  plichten  van  leerlingen  zijn   beschreven.       Leerlingen  weten  vaak  zelf  het  beste  hoe  duidelijk,  boeiend  en  respectvol  een  leraar  naar  zijn  leerlingen  is.   Daarom  wordt  de  feedback  van  leerlingen  systematisch  en  transparant  betrokken  bij  de  beoordeling  van  de   onderwijsprofessionals.  Hiervoor  gebruiken  we  het  handboek  Leerlingen  Evalueren  Docenten  van  het  LAKS.   26  We  nemen  leerlingen  serieus  door  ze  mee  te  laten  praten  over  belangrijke  onderwerpen  als  kwaliteit  van   de  onderwijsprofessionals  en  daarmee  de  kwaliteit  van  het  onderwijs  van  Het  Forum.  We  betrekken   leerlingen  ook  bij  sollicitatieprocedures  voor  nieuwe  onderwijsprofessionals,  bijvoorbeeld  als  lid  van  de   sollicitatiecommissie.     Medezeggenschap   De  medezeggenschapsraad  draagt  bij  aan  ontwikkeling  van  schoolplan  en  kwaliteitsbeleid  en  bepaalt   daarmee  mede  de  koers  van  de  school.  Niet  alleen  door  te  roepen  vanaf  de  zijlijn  maar  ook  door  zich  actief   in  te  zetten  voor  een  goede  sfeer  binnen  de  gemeenschap  van  de  school.  Door  initiatieven  van  andere   ouders  voor  activiteiten  te  stimuleren  en  door  zelf  initiatieven  te  ontplooien.   De  schoolleiding  is  gemakkelijk  aanspreekbaar  voor  de  medezeggenschapsraad  (natuurlijk  ook  voor  andere   ouders  en  de  leerlingen).       Veiligheid   Voorwaarde  voor  een  prettige  leeromgeving  is  dat  deze  veilig  is.  In  Het  Forum  staan  de  leerruimtes  met   elkaar  in  verbinding  via  het  BinnenForum.  Dit  zorgt  er  ook  voor  dat  de  ruimte  overzichtelijk  en  open  is,  wat   ook  bijdraagt  aan  een  gevoel  van  veiligheid.   In  het  veiligheidsprotocol  is  aandacht  voor  de  gedragsafspraken  die  gelden  binnen  Het  Forum.  We   beschrijven  wat  gewenste  omgangsvormen  zijn  en  hoe  we  ingrijpen  als  sprake  is  ongewenste   omgangsvormen,  zoals  discriminatie  of  pestgedrag.  De  rollen  van  de  vertrouwenspersoon  en  de   onderwijsprofessionals  worden  hierin  beschreven,  evenals  integriteitsregels  van  Het  ForumWe  gebruiken   ouderavonden  voor  voorlichting  en  om  te  evalueren  of  we  voldoende  handelen  volgens  onze  protocollen.     Zorg   In  ons  schoolondersteuningsprofiel  beschrijven  we  op  welke  wijze  Het  Forum  de  basisondersteuning   vormgeeft  en  welke  extra  ondersteuning  zij  leerlingen  kan  bieden.  Dit  wordt  afgestemd  op  profielen  van   andere  scholen  in  de  regio  en  de  instellingen  voor  speciaal  onderwijs.     We  dragen  zorg  voor  leerlingen  die  meer  ondersteuning  nodig  hebben  maar  ook  voor  leerlingen  die  meer   aankunnen.  Aan  het  einde  van  iedere  schooldag  is  tijd  ingeruimd  die  door  de  leerling  naar  eigen  behoefte   kan  worden  gebruikt  voor  huiswerkbegeleiding,  bijles,  of  workshops.  De  leerling  geeft  iedere  dag  aan  zijn   mentor  aan  wat  hij  met  die  tijd  gaat  doen,  in  de  mentorbijeenkomst  ‘s  ochtends  of  online  via  op  zijn/haar   persoonlijke  digitale  portfolio.     Zo  schept  Het  Forum  een  veilig  klimaat  voor  alle  leerlingen,  met  ruimte  en  respect  voor  individuele   situaties  en  verschillen.  Op  die  manier  worden  onderlinge  problemen  of  pestgedrag  ook  bespreekbaar.                                                                                                                           26

 Zie  ook  http://www.laks.nl/uploads/pdf/LAKS%20documenten/Boekje%20LAKS%20drukklaar.pdf    

 

22  

Daarnaast  heeft  een  leerling  iedere  twee  weken  een  individueel  gesprek  met  zijn  mentor  en  kan  hij/zij  altijd   terecht  bij  de  vertrouwenspersoon  (een  gedrags-­‐/of  organisatie  psycholoog)  van  de  school.     Een  gezonde  en  duurzame  leeromgeving   Een  gezonde  geest  huis  in  een  gezond  lichaam.  Op  Het  Forum  stimuleren  we  dat  leerlingen  en   medewerkers  gezond  leven.  Er  is  veel  aandacht  voor  beweging:  niet  alleen  tijdens  lessen  Lichamelijke   Opvoeding,  maar  ook  daarbuiten.  Zo  zijn  er  na  de  middagpauze  korte  bewegingsactiviteiten.  Dit  ter   voorkoming  van  de  after-­‐lunch-­‐dip  en  de  concentratie  voor  de  middag  weer  op  peil  te  brengen.     De  leerlingen  krijgen  op  school  een  gezonde  lunch  aangeboden,  die  wordt  bereid  door  de  vmbo-­‐  en  mbo   leerlingen  die  het  profiel  bakkerij  en  horeca  hebben  gekozen.  We  vragen  van  de  leerlingen/ouders  een   maandelijkse  bijdrage  hiervoor.  In  de  mentorgesprekken  is  ook  aandacht  voor  gezonde  leefstijl.  De  mentor   bespreekt  dit  in  eerste  instantie  direct  met  de  leerling.  Wanneer  een  (gezins)situatie  zorgwekkkend  is,   schakelen  we  de  zorgcoördinator  van  de  school  in  om  het  gezin  te  verwijzen.     Op  Het  Forum  is  duurzaamheid  belangrijk.  Dit  vertaalt  zich  onder  andere  in  een  energiezuinig  gebouw,   waar  we  zo  min  mogelijk  afval  produceren.  Daarnaast  is  in  de  leeractiviteiten  ook  aandacht  voor  zorg  voor   mens  en  milieu  –  in  onze  directe  omgeving,  maar  ook  elders  in  de  wereld.  Dit  sluit  aan  bij  onze  filosofie  dat   wij  allemaal  deel  uitmaken  van  een  wereld  die  groter  is  dan  onze  directe  omgeving,  dat  die  wereld  invloed   heeft  op  ons  dagelijks  leven,  en  dat  wij  op  onze  beurt  invloed  kunnen  uitoefenen  op  de  wereld.  

 

23  

7. Toekomstplannen   Op  Het  Forum  is  iedereen  welkom.  In  de  startfase  beperken  we  ons  weliswaar  tot  het  voortgezet  onderwijs   en  het  middelbaar  beroepsonderwijs,  maar  op  termijn  willen  we  graag  uitbreiden  naar  het  primair   onderwijs.  Zo  kunnen  leerlingen  hun  volledige  schoolloopbaan  samen  scholen.  Dit  vereist  onder  andere   samenwerking  met  een  basisschool  die  zich  specialiseert  in  ontwikkelingsgericht  onderwijs.       Dat  betekent  ook  dat  de  school  bereikbaar  moet  zijn  voor  leerlingen  in  de  hele  stad.  Onze  voorkeurslocatie   voor  de  eerste  vo-­‐mbo  locatie  is  in  de  omgeving  van  de  Omval  /  station  Amsterdam  Amstel.  Op  termijn   beoogt  Het  Forum  in  elk  stadsdeel  een  vestiging  (met  elk  afdelingen  voor  po,  vmbo,  havo,  vwo  en  mbo)  te   openen,  zodat  leerlingen  dichtbij  naar  school  kunnen.  Bij  voorkeur  nemen  we  schoolgebouwen  in  gebruik   waarvan  de  architectuur  aansluit  bij  het  onderwijsconcept:  een  open  plein  waar  alle  leerruimtes  op   uitkomen  en  waar  de  verbinding  en  het  samen  leven,  leren  en  werken  centraal  staan.       Er  zijn  volop  ideeën  voor  de  verdere  ontwikkeling  in  de  toekomst.  Bijvoorbeeld:  de  vmbo-­‐  en  mbo-­‐ opleidingen  uitbreiden  naar  andere  bedrijfssectoren  (profielen)  partnerbedrijven  vragen  medewerkers  te   detacheren  voor  onder  meer  huiswerkbegeleiding  (of  zelfs  werken  volgens  het  concept  van  de  Hybride   Docent),  het  onderwijs  internationaliseren  (denk  aan  tweetalig  onderwijs  en  uitwisselingen  met  het   buitenland),  participeren  in  een  opleidingsschool,  leven  lang  leren  programma’s  in  een  brede-­‐school-­‐ setting  aanbieden  (workshops  computervaardigheden  voor  ouderen,  ondernemerschap  voor  ouders  en   buurtbewoners  –  deels  verzorgd  door  leerlingen  –  die  hier  ook  weer  een  deelcertificaat  voor  kunnen   verwerven),  uitbreiden  van  de  school  met  mogelijkheden  voor  Buitenschoolse  Opvang,  samenwerking  met   een  jeugdzorginstelling.     Maar  eerst  leggen  we  het  fundament.        

 

24  

8. Vervolgstappen   Wat  is  nodig  om  dit  plan  ten  uitvoer  te  brengen?  In  de  incubator-­‐  en  kraamkamerfase  worden  de  volgende   stappen  gezet:   □ □ □

□ □ □

□ □ □

□ □

□ □ □ □

 

Plan  met  bredere  groep  deskundigen  nader  uitwerken  en  haalbaarheid  onderzoeken.   In  gesprek  gaan  met  de  Inspectie  van  het  Onderwijs  om  in  aanmerking  te  komen  als  pilotschool   voor  vernieuwd  inspectietoezicht     Team  werven  en  aanstellen  van  onderwijsprofessionals  (waaronder  roosterhelden!)die  willen   meewerken  aan  het  schoolbeleid  en  schoolplan,  de  curriculumontwikkeling,  de  werving  van   leerlingen  en  het  startklaar  maken  van  de  school.   Bestaand  bestuur  aanzoeken  waar  Het  Forum  onder  kan  ressorteren  cq  nieuw  bestuur   samenstellen,  waarbij  onze  voorkeur  uitgaat  naar  de  eerste  optie.     Samenwerking  zoeken  met  financieel  en  juridisch  deskundigen   Advies  inwinnen  bij  aanbieders/ontwikkelaars  van  genetwerkte  elektronische   leerlingvolgsystemenadvies  inwinnen  inzake  keuze  digitale  middelen  (Bring  your  own  device  versus   het  beschikbaar  stellen  van  een  set  uniforme  devices  en  besturingssystemen)   Samenwerking  verkennen  met  een  bestaande  po  school  voor  ontwikkelingsgericht  onderwijs  (ten   behoeve  van  het  streven  een  combinatie  van  po-­‐vo-­‐mbo  te  realiseren)   Samenwerking  zoeken  met  leerwerkbedrijven  en  stagebureaus,  met  mogelijkheid  een  interne   dependance  in  te  richten   Samenwerkingsmogelijkheden  met  bedrijven  en  instellingen  in  de  stad  verkennen  en  vastleggen,   zodat  we  gezamenlijk  authentieke  opdrachten  kunnen  ontwikkelen,  gastlessen  kunnen   voorbereiden  en  huiswerkbegeleiders  en  buddies  kunnen  aanwijzen.   Schoollocatie  zoeken  en  inrichten  dan  wel  ontwerpen   Schoolbeleidsplan  opstellen,  waarin  in  ieder  geval  worden  beschreven:  schoolidentiteit,   onderwijskundig  beleid,  personeelsbeleid,  kwaliteitsbeleid,  visie  op  schoolontwikkeling  (zowel   organisatie  als  personeel),  financieel  beleid  en  bedrijfsvoering,  relatie  met  stakeholders,  ambities   voor  de  toekomst).  Dit  vierjarige  schoolplan  wordt  ontwikkeld  in  samenspraak  met  zowel  het   bestuur  als  het  personeel  van  de  school  en  ouders,  en  ter  goedkeuring  voorgelegd  aan  de  in  te   stellen  medezeggenschapsraad.   Ontwikkelen  curriculum  –  in  nauwe  samenspraak  met  onderwijsprofessionals     Ontwikkelen  schoolplan  en  -­‐gids,  eveneens  in  samenspraak  met  bestuur  en  personeel,  en   goedkeuring  MR   Ontwikkelen  communicatiemiddelen  (website,  brochures,  social  media,  voorlichtingsfilmpjes)   PR-­‐activiteiten  organiseren:  voorlichtingsavonden  en  -­‐dagen,  werven  nieuwe  leerlingen        

25  

9. Over  de  initiatiefnemers   Fifi  Schwarz  (1974)  werkt  als  senior  projectleider  School  aan  Zet  bij  Platform  Bèta  Techniek.  School  aan  Zet   versterkt  scholen  in  hun  ontwikkeling  naar  lerende  organisaties.  Fifi  coördineert  onder  andere  het   Versterkingsprogramma  voor  Samenwerkingsverbanden  van  Lerarenopleidingen  en  Scholen.  In  september   2015  begint  zij  aan  de  tweedegraads  lerarenopleiding  Docent  Nederlands  bij  de  Hogeschool  van   Amsterdam.   Hiervoor  was  zij  van  2004  tot  2013  werkzaam  bij  stichting  Nieuws  in  de  klas  (voorheen  Krant  in  de  Klas),   aanvankelijk  als  educatief  medewerker  en  de  laatste  jaren  als  directeur.  Onder  haar  aansturing  groeide  de   stichting  uit  tot  de  landelijke  bron  voor  de  verwerking  van  nieuwsmedia  en  de  actualiteit  in  het  primair  en   voortgezet  onderwijs.  Zij  combineerde  dit  werk  met  een  detachering  als  onderzoeker  bij  de  School  of   Media  van  de  Hogeschool  Windesheim  in  Zwolle.  Ze  schreef  diverse  publicaties  over  de  relatie  tussen   journalistiek  en  mediawijs  burgerschap,  waaronder  het  onderzoeksrapport  Jongeren,  nieuwsmedia  en   betrokkenheid  (samen  met  Nico  Drok).     Eerder  was  zij  werkzaam  als  projectleider  educatie  en  campaigner  bij  ontwikkelingsorganisatie  (Oxfam)   Novib.  In  haar  vrije  tijd  heeft  zij  Kinderpersburo’s  begeleid  bij  het  digitaal  trapveld  Cybersoek  in  Amsterdam   Oost  en  was  zij  gastdocent  Amerikanistiek  bij  de  Weekendschool  in  Amsterdam  Zuidoost.  Fifi  heeft  haar   doctoraalexamen  in  Amerikanistiek  behaald,  en  volgde  nadien  een  minor  Onderwijskunde  –  beide  aan  de   Universiteit  van  Amsterdam.     Barbara  Devilee  (1975)  werkt  als  docent  en  onderzoeker  bij  de  opleiding  Media,  Informatie  en   Communicatie  (MIC)  aan  de  Hogeschool  van  Amsterdam.  Zij  coördineert  de  Minor  Jeugd  en  Media  en  is   afstudeercoördinator.  Ook  is  zij  betrokken  bij  de  (her)ontwikkeling  van  diverse  modules  en  het  curriculum   van  de  opleiding.     In  2014  studeerde  zij  cum  laude  af  aan  de  Vrije  Universiteit,  aan  de  masteropleiding  Teaching  and  Learning   in  Higher  Education.  Zij  werkt  momenteel  mee  aan  een  onderzoek  naar  excellentieprogramma’s  in  het   hoger  onderwijs.  De  afgelopen  jaren  heeft  zij  diverse  relevante  opdrachtgevers  uit  het  werkveld  verbonden   met  de  opleiding  MIC:  NTR  SchoolTV,  Mediasmarties,  Young  and  Connected,  Amsterdam  Marketing  en  USC   Sport.     Voordat  Barbara  zich  verbond  aan  de  Hogeschool  van  Amsterdam,  gaf  zij  in  het  primair  en  voortgezet   onderwijs  (vmbo)  les  in  audiovisuele  en  digitale  technieken.  Ze  werkte  als  coördinator  van  het   jongerenprogramma  bij  het  digitale  trapveld  Cybersoek  en  als  projectleider  bij  de  afdeling  mbo  van   Kennisnet.  Ook  heeft  ze  als  zzp-­‐er  voor  diverse  opdrachtgevers,  zoals  Cinekid,  Apple  en  Learn  IT,  workshops   verzorgd.  Barbara  behaalde  haar  doctoraalexamen  in  Film-­‐  en  Televisiewetenschappen.   Beide  initiatiefnemers  hebben  een  groot  netwerk  opgebouwd  van  professionals  die  werkzaam  zijn  in  en  om   het  onderwijs,  de  mediasector  en  bij  maatschappelijke  organisaties  en  bedrijven  –  zowel  in  Amsterdam  als   daarbuiten.  Bij  de  totstandkoming  van  dit  plan  hebben  zij  een  aantal  inhoudsdeskundigen  betrokken,  die   waardevolle  feedback  hebben  gegeven.  Voor  de  verdere  uitwerking  in  de  incubatorfase  roepen  zij  de  hulp   in  van  juristen,  financieel  deskundigen,  onderwijs-­‐  en  zorgprofessionals,  evenals  ouders  en  leerlingen.     Contactgegevens   Het  Forum:  [email protected]     Fifi  Schwarz  |  https://nl.linkedin.com/in/fifischwarz     |  T  @fifischwarz   Barbara  Devilee  ||  https://nl.linkedin.com/in/barbaradevilee     |FB  https://www.facebook.com/barbara.devilee/    

 

26  

10.Bronnen   Akker,  van  den,  J.,  &  Thijs,  A.  (2009).  Leerplan  in  ontwikkeling,  SLO.  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van   http://downloads.slo.nl/Repository/leerplan-­‐in-­‐ontwikkeling.pdf       Bandura,  A.  (1971)  –  Social  learning  theory  .  Stanford:  Stanford  University       Biesta,  G.  (2015).  Het  prachtige  risico  van  onderwijs.  Culemborg:  Phronese.     Boud,  D.  en  Falchikov,  N.  (2007).  Rethinking  assessment  in  higher  education:  Learning  for  the  longer  term.   New  York:  Routledge     Centraal  Bureau  voor  de  Statistiek  (2015)  –  ICT,  kennis  en  economie  2015.  Den  Haag:  CBS  Dewey,  J.  (1916).   Democracy  and  education.  Stilwell:  Digibooks  (2005)     Dweck,  C.S  (2012)  Mindset.  How  you  can  fulfill  your  potential.  London:  Robinson.     Gemeente  Amsterdam  (2015).  Regionaal  plan  onderwijsvoorzieningen  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015   van:  https://www.amsterdam.nl/onderwijs-­‐jeugd/voortgezet-­‐onderwijs/downloadsvo/     Gemeente  Amsterdam  (2015).  “Amsterdam  richt  Kraamkamer  in  voor  lancering  van  nieuwe   onderwijsinitiatieven”  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van:   https://www.amsterdam.nl/gemeente/college-­‐van/individuele-­‐  paginas/simone-­‐ kukenheim/persberichten/persberichten-­‐2015/amsterdam-­‐richt/   Gemeente  Amsterdam  (2014.  Leerlingenprognose:  het  aantal  leerlingen  in  Amsterdam  blijft  tot  en  met   2025  groeien.  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van   http://www.ois.amsterdam.nl/nieuws/leerlingenprognose-­‐het-­‐aantal-­‐leerlingen-­‐in-­‐amsterdam-­‐blijft-­‐tot-­‐ en-­‐met-­‐2025-­‐groeien   Hattie,  J.  (2012).  Visible  learning  for  teachers:  Maximizing  impact  on  learning.  New  York:  Routledge     JOB  (2014).  JOB  Monitor  2014.  Amsterdam:  JOB     LAKS  (2015)  LAKS  scholierencongressen  eindrapportage  2014-­‐2015.  Amsterdam:  LAKS     LAKS  (2015)  –  LAKS  loves  LED.  Een  handboek  voor  leerlingen  om  hun  docenten  te  evalueren.  Geraadpleegd   op  8  augustus  2016  via   http://www.laks.nl/uploads/pdf/LAKS%20documenten/Boekje%20LAKS%20drukklaar.pdf     Marzano,  R.J.  (2003).  What  works  in  school;  translating  research  into  action.  Alexandria:  ASCD.     Nelis,  H.,  en  Van  Sark,  Y  (2014)  Motivatie  Binnenste  Buiten.  Het  geheim  achter  gemotiveerde  pubers,   enthousiaste  leerlingen  en  gedreven  studenten.  Utrecht:  Kosmos  Uitgevers.       Putters,  K.  (juni  2015),  Moedig  onderwijsbestuur.  Den  Haag:  SCP.  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van   http://www.rijksoverheid.nl/documenten-­‐en-­‐publicaties/publicaties/2015/06/08/moedig-­‐ onderwijsbestuur.html     Rijksoverheid  (2015).  Convenant  ‘Scholen  voor  primair  en  voortgezet  onderwijs  en  sponsoring  2015-­‐2018’.   Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van:  http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/financiering-­‐  

27  

onderwijs/documenten-­‐en-­‐publicaties/convenanten/2009/02/24/convenant-­‐scholen-­‐voor-­‐primair-­‐en-­‐ voortgezet-­‐onderwijs-­‐en-­‐sponsoring.html     Rijksoverheid  (2014).  “Kabinet  grijpt  in  bij  leven  lang  leren.”  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van:   http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/10/31/kabinet-­‐grijpt-­‐in-­‐bij-­‐leven-­‐lang-­‐leren.html       Schaik,  M.  van.  (2014)  Toolkit  OGO  –  VMBO.  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van:   http://mvanmartijn.eu/owncloud/public.php?service=files&t=5bd7e20e8168e0379f3370fe0dacdc7c     Vernieuwing  VMBO  (juni  2015).  “Routekaart  naar  profielen”  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van:   http://www.vernieuwingvmbo.nl       Voogt,  J.  &  Pareja  Roblin,  N.  (2010  ).  21st  Century  skills.  Discussienota,  Universiteit  van  Twente,   Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  van   http://portal.ou.nl/documents/23372050/23372156/voogt_pareja+roblin_2010_21_st_century_skills__dis cussie_paperNL__def.pdf       VO-­‐raad  (6  juli  2015)  –  “In  het  AD:  Scholen  bezig  met  maatwerk”  Geraadpleegd  op  8  augustus  2015  via   http://www.vo-­‐raad.nl/themas/gepersonaliseerd-­‐leren/in-­‐het-­‐ad-­‐scholen-­‐bezig-­‐met-­‐maatwerk-­‐     World  Education  Forum  2015  (2015),  Incheon  Declaration  on  Education  –  Education  2030:  Towards   Inclusive  and  Equitable  Quality  Education  and  Lifelong  Learning  for  All        

“  Imagination  is  more  important  than  knowledge.  For  knowledge  is  limited  to  all  we  now   know  and  understand,  while  imagination  embraces  the  entire  world,  and  all  there  ever   will  be  to  know  and  understand.”   -­‐  Albert  Einstein    

 

28  

 

Bijlage:  Curriculair  spinnenweb  van  Het  Forum     Voor  de  ontwikkeling  van  het  curriculum  maken  we  gebruik  van  het  curriculair  spinnenweb  van  Van  den   Akker  en  Thijs.  Dit  model  borgt  we  de  consistentie  met  de  onderwijsvisie.  De  uiteindelijke  uitwerking   hiervan  geschiedt  in  samenspraak  met  de  aan  te  stellen  collega’s  van  Het  Forum.  Hieronder  volgen  de   richtlijnen  die  de  initiatiefnemens  aanhouden.     Leerdoelen   We  willen  leerlingen  helpen  om  kritische  en  zelfbewuste  burgers  te  worden  die  een  positieve  bijdrage   leveren  aan  de  maatschappij.  Om  dat  te  bereiken  maken  we  leerlingen  bewust  van  hun  leefomgeving  en  de   wereld  waar  zij  in  opgroeien  en  zetten  we  aan  tot  reflectie  op  die  wereld  en  op  hun  eigen  rol  daarin.  Dit   houdt  ook  in  dat  leerlingen  en  studenten  inspraak  hebben  in  het  formuleren  van  de  leerdoelen  die  zij  willen   en  moeten  behalen.       Leerinhoud   De  leerinhoud  van  de  basisvakken  wordt  afgeleid  van  de  eindtermen  voor  de  verschillende  niveaus.     In  de  basisvakblokken  wordt  zowel  aandacht  besteed  aan  de  basiskennis.  Dit  wordt  gekoppeld  aan  de   actualiteit  en  ontwikkelingen  in  de  nabije  leefomgeving  en  bredere  samenleving.   Voor  de  verdiepingsprojecten  bedenken  de  onderwijsprofessionals  de  opdrachten  samen  met  externe   opdrachtgevers.  De  projectthema’s  worden  bepaald  door  actuele  ontwikkelingen  in  de  directe  leef-­‐  en   leeromgeving  van  de  leerlingen.  Ook  kunnen  leerlingen  zelf  projecten  aandragen  die  zij  in   posterpresentaties  aan  hun  medeleerlingen  voorleggen.     De  leerlingen  worden  tijdens  de  basisvakken  en  projecten  gecoacht  op  zelfregulerende  en  communicatieve   vaardigheden.  Zo  zijn  de  leerlingen  van  Het  Forum  goed  in  staat  zijn  hun  positie  en  mening  te  bepalen  en   deze  te  bespreken  met  en  over  te  brengen  op  anderen.       Leeractiviteiten   In  de  projectteams  ontrafelen  leerlingen  complexe  problemen  en  delen  ze  deze  op  in  deelopdrachten.  In  de   basisvakblokken  werken  leerlingen  zoveel  mogelijk  aan  authentieke  opdrachten,  die  betekenisvol  zijn   (aansluiten  op  hun  eigen  leefwereld)  en  contextrijk  (aansluiten  op  de  bredere  samenleving).  In  de  middag   hebben  de  leerlingen  aansluitend  op  de  projecttijd  zelfwerkuren.  Die  worden  ingezet  om  zelfstandig  te   werken,  voor  huiswerkbegeleiding  of  om  bijles  te  krijgen  of  te  geven.  Ook  worden  gedurende  deze  tijden   workshops  geprogrammeerd  die  worden  verzorgd  met  of  door  externe  partners.  Hierin  volgen  we  het   voorbeeld  van  Agora  Roermond.     Leerlingen  reflecteren  op  eigen  werk,  maar  ook  op  dat  van  anderen.  Door  elkaar  feedback  te  geven  (peer   feedback),  leren  ze  kritisch  kijken  naar  andermans  en  naar  hun  eigen  werk.  Ze  leren  ook  dat  iedereen  een   opdracht  anders  interpreteert  en  aanpakt  en  dat  er  verschillende  mogelijkheden  naast  elkaar  kunnen  en   mogen  bestaan.     Op  Het  Forum  is  kritisch  denken  en  verwerking  zeer  belangrijk.  Daarom  is  ruim  aandacht  voor  het  opdoen   van  kennis.  Gedegen  kennis  van  een  onderwerp  is  een  voorwaarde  voor  kritische  reflectie.     Als  onderdeel  van  projectopdrachten  gaan  leerlingen  regelmatig  op  ‘expeditie’:  hij/zij  bezoekt  bedrijven  of   woont  een  voorstelling  bij.  Deze  expedities  worden  opgenomen  in  het  digitale  portfolio.   Voor  leerlingen  die  de  vmbo-­‐  en/of  mbo-­‐opleiding  volgen,  maken  stages  vast  onderdeel  uit  van  het   leerprogramma.  Samen  met  de  stage-­‐opdrachtgevers  worden  afspraken  gemaakt  over  de  taken  en   leerdoelen.   Leerlingen  in  de  havo  en  vwo  kunnen  meeloopstages  lopen  bij  de  samenwerkingspartners  maar  ook  bij   andere  instellingen  en  bedrijven.  Ter  oriëntatie  op  een  vervolgopleiding  kunnen  zij  ook   studiemeeloopdagen  bezoeken.       Docentrollen    

29  

Op  Het  Forum  noemen  we  onze  docenten  onderwijsprofessionals.  Zij  zijn  vakexperts  of  mentoren,  die  allen   een  onderwijsbevoegdheid  hebben.  De  vakexperts  verzorgen  de  leermodules  in  de  basisvakken  en  zijn  daar   zowel  actief  als  kennisoverdrager  als  als  coach.  De  vakexperts  begeleiden  ook  de  verdiepingsprojecten  in   de  middagen.  Vakexperts  kunnen  bovendien  door  de  leerlingen  worden  benaderd  voor  vakspecifieke   vragen.  Zij  houden  regelmatig  spreekuur.   Het  mentoraat  bekleedt  een  belangrijke  functie  op  onze  school:  het  succesvol  doorlopen  van  de  individuele   leerroutes  hangt  samen  met  een  goede  begeleiding  door  de  mentoren.  Ook  zijn  de  mentoren   verantwoordelijk  voor  loopbaanoriëntatie  en  -­‐begeleiding.  Er  zijn  mentoren  met  een  fulltime  aanstelling   (naar  het  voorbeeld  van  De  Nieuwste  School  in  Tilburg)  en  er  zijn  mentoren  die  ook  als  vakexpert   leermodules  verzorgen.     Alle  onderwijsprofessionals  zijn  betrokken  bij  de  ontwikkeling  van  het  onderwijs  en  het  schoolbeleid  van   Het  Forum.  De  onderwijsprofessionals  van  Het  Forum  zijn  verantwoordelijk  voor  het  verbeteren  en  het   actualiseren  van  het  curriculum.     Bronnen  en  materialen   Voor  de  bronnen  en  materialen  in  de  basisvakken  wordt  onder  andere  gebruik  gemaakt  van  open   leermaterialen.  Daarnaast  kunnen  de  onderwijsprofessionals  in  overleg  met  alle  collega’s  zelf  kiezen  of  het   gewenst  is  om  voor  bepaalde  vakken  een  methode  aan  te  schaffen.   De  bronnen  en  materialen  in  het  projectonderwijs  komen  voort  uit  praktijkproblemen  en  worden   gedeeltelijk  door  de  onderwijsprofessionals  aangereikt;  leerlingen  doen  zelf  aanvullend  onderzoek.   Voorts  wordt  veel  gewerkt  met  actuele  bronnen,  zoals  nieuwsmedia  en  online  video’s.       Leeromgeving     De  visie  van  Het  Forum  komt  ook  naar  voren  in  de  architectuur  van  het  schoolgebouw.  Dat  houdt  in  dat  de   grote  open  ruimte  (het  BinnenForum)  in  verbinding  staat  met  de  andere  leerruimtes.  De  leerlokalen  staan   in  verbinding  met  het  Forum,  en  bevinden  zich  op  diverse  verdiepingen  aangrenzend  aan  de  grote  centrale   ruimte.  We  hebben  ons  hier  ook  laten  inspireren  door  het  Revius  Lyceum  dat  voor  deze  aangrenzende   ruimtes  de  term  leerhuizen  gebruikt.     In  de  grote  open  ruimte  worden  flexibele  werkplekken  ingericht  en  zijn  er  overlegcabines  waar  leerlingen   of  onderwijsprofessionals  iets  met  elkaar  kunnen  bespreken.       Het  Forum  biedt  leerlingen  fysiek  voldoende  ruimte,  door  ruimtelijk  ingerichte  en  vormgegeven  klassen.  In   de  school  is  iedere  middag  een  klaslokaal  aangewezen  als  ‘stilteruimte‘  waar  leerlingen  even  tot  zichzelf   kunnen  komen,  rustig  kunnen  studeren,  lezen,  een  spelletje  spelen  of  (met  hoofdtelefoon  op)  naar  hun   eigen  muziek  kunnen  luisteren.       Het  Forum  biedt  voor  het  vmbo  en  mbo  horeca-­‐gerelateerde   profielen  aan.  Dit  betekent  dat  het  Forum  over  een  goed   geoutilleerde  keuken  beschikt.  Die  dient  teven  als  schoolkantine   en  wordt  zoveel  mogelijk  zelfstandig  gerund  door  mbo-­‐  en  vmbo-­‐ leerlingen  van  de  horeca-­‐opleidingen  (naar  het  voorbeeld  van  het   Valuascollege  in  Venlo,  zie  foto27).     Leerlingen  gaan  er  geregeld  vaak  op  uit  om  te  werken  aan   projecten  om  kennis  te  maken  met  culturele  instellingen  en  het   bedrijfsleven.  Iedere  leerling  gaat  minstens  één  keer  per  maand   op  pad:  op  bezoek  bij  een  bedrijf  of  een  museum  naar  een  lezing  een  toneelstuk  of  een  sportwedstrijd,   afhankelijk  van  het  thema  en  onderwerp  van  het  project  waar  hij/zij  aan  werkt.  Dit  kan  in  groepsverband,   maar  ook  individueel.  Leerlingen  uit  de  onderbouw  worden  begeleid  door  onderwijsprofessionals;   leerlingen  in  de  bovenbouw  kunnen  –  in  overleg  met  hun  mentor  –  zelfstandig  externe  bezoeken  afleggen.                                                                                                                             27  Foto  van  de  keuken  van  het  Valuascollege  in  Venlo    

30  

Het  eForum  is  de  digitale  leeromgeving  en  bestaat  uit  een  leerlingvolgsysteem  dat  een  genetwerkt   persoonlijk  portfolio  bevat,  en  een  module  voor  feedback  en  peer  feedback.   Algemene  onderdelen  van  het  eForum  zijn  toegankelijk  voor  alle  leerlingen,  onderwijsprofessionals  en   ouders.  Het  genetwerkte  persoonlijke  portfolio  is  (gedeeltelijk)  toegankelijk  voor  relevante  betrokkenen  bij   het  leerproces  (bijvoorbeeld  stagebegeleiders  of  opdrachtgevers).  Het  systeem  dat  hiervoor  wordt  ingezet   is  zeer  goed  beveiligd,  zodat  de  privacy  van  de  leerling  kan  worden  gewaarborgd.     Groeperingsvormen   In  het  verlengde  van  onze  onderwijsvisie,  waarin  we   de   school  als  oefengemeenschap  zien,  gaan  we  ervan  uit   dat  de   leerlingpopulatie  –  net  als  de  echte  samenleving  -­‐   divers   en  pluriform  is.  Leerlingen  met  zeer  uiteenlopende   sociaaleconomische,  culturele  en  etnische   achtergronden  moeten  hun  positie     bepalen  in  de  samenleving  –  nu  en  in  de  toekomst.     Het  Forum  is  een  inclusieve  school.  Leerlingen  van   alle   achtergronden  en  religies  zijn  welkom.       Leerlingen  volgen  de  basisvakken  op  hun  eigen   niveau.   In  de  projectteams  werken  leerlingen  samen  in  gemengde  groepen  van  verschillende  opleidingsniveaus  en   profielen.   Zo  kunnen  alle  leerlingen  hun  eigen  expertise  en  vaardigheden  inbrengen  en  komen  zij  in  aanraking  met   andere  leerlingen  die  op  verschillende  niveaus  het  onderwijs  volgen,  net  zoals  dat  gebeurt  binnen  de   samenleving  en  het  bedrijfsleven.     Wij  laten  havisten  en  vwo-­‐ers  kennis  laten  maken  met  de  beroepscontext.  Zo  doen  zij  kennis  op  van  de   praktische  toepasbaarheid  van  de  theoretische  stof.  En  we  bieden  mbo-­‐studenten  de  mogelijkheid  om   meer  theoretische  of  algemeen  vormende  vakken  te  volgen  bij  havo  en  vwo.  Dit  draagt  bij  aan  hun   algemene  vorming  en  geeft  hen  grotere  kans  van  slagen  in  een  vervolgopleiding.   We  streven  ernaar  leerlingen  van  diverse  niveaus  ervaringen  op  te  laten  doen  in  verschillende  rollen.  Denk   bijvoorbeeld  aan  vwo-­‐leerlingen  die  voor  een  horecaproject  Duurzaam  Inkopen  meelopen  in  de  kantine  en   leiding  ontvangen  van  mbo-­‐leerlingen,  die  deze  kantine  runnen.       Tijd   Het  Forum  is  het  hele  jaar  open  –  met  uitzondering  van  nationale  feestdagen,  de  jaarlijkse  personeelsdag   en  de  twee  weken  rondom  de  jaarwisseling.  In  principe  worden  in  de  weekenden  geen  leeractiviteiten   geprogrammeerd,  al  kan  de  school  daarvoor  wel  opengesteld  worden  als  een  opdracht  daar  aanleiding   voor  geeft.  Ook  bieden  we  de  mogelijkheid  dat  externe  partijen  uit  de  stad  in  de  weekenden  gebruik   kunnen  maken  van  (delen  van)  het  gebouw,  bijvoorbeeld  voor  buurtvergaderingen.   We  willen  dat  leerlingen  en  onderwijsprofessionals  zelf  kunnen  bepalen  wanneer  zij  vakantie  opnemen.   Leerlingen  en  hun  ouders  maken  hierover  afspraken  met  de  mentoren.  Natuurlijk  wordt  in  de  gaten   gehouden  dat  een  leerling  het  wettelijke  verplichte  aantal  uren  onderwijs  volgt.  Wanneer  een  leerling  een   achterstand  dreigt  op  te  lopen,  is  het  mogelijk  om  die  in  te  halen  door  minder  vakantiedagen  op  te  nemen.   De  keuze  dit  al  dan  niet  te  doen,  ligt  bij  de  leerling  en  diens  ouders.  We  zijn  er  namelijk  ook  van  overtuigd   dat  tijd  weg  van  school  belangrijk  is,  om  te  ontspannen  en  om  andere  ervaringen  op  te  doen.       Het  personeel  van  Het  Forum  spreidt  de  vakanties  ook  over  het  gehele  jaar;  hiermee  wordt  rekening     gehouden  bij  het  aannamebeleid  en  de  roostering.  Docenten  bepalen  in  overleg  met  het  team  en  de   schoolleiding  wie  wanneer  verlof  opneemt  of  tijd  besteedt  aan  professionalisering.  In  de  roostering  houden   we  redelijkerwijs  rekening  met  individuele  omstandigheden  en  wensen.  Mentoren  zijn  in  principe  altijd   aanwezig  bij  start  en  einde  van  elke  schooldag  (vakanties  uitgezonderd).  We  zorgen  dat  afwezigheid  van   vakexperts  en  mentoren  wordt  opgevangen  door  collega’s.      

31  

Het  Forum  kent  geen  sluiting  voor  studiedagen;  de  medewerkers  volgen  hun  scholing  op  maat  en  nemen   hier  afzonderlijk  roosterdagen  voor  op.  Dit  wordt  afgestemd  in  de  schoolteams  en  met  de  schoolleiding.   Een  dag  per  jaar  sluit  de  school  voor  een  personeelsdag  voor  alle  medewerkers.     De  leerlingen  krijgen  geen  huiswerk  mee,  maar  maken  hun  leeropdrachten  op  school,  tijdens  de   basisvakuren,  de  projecturen  en  de  zelfwerkuren.  Een  leerdag  begint  om  8.30u  en  eindigt  om  17.00u.   Daarbinnen  hebben  de  leerlingen  drie  pauzes.  We  bieden  1320  contacturen  per  jaar  aan,  waarvan  1020   verplicht.  Daarnaast  zijn  er  425  projecturen,  waarvan  320  verplicht.  Daar  staat  tegenover  dat  de  leerlingen   geen  huiswerk  meekrijgen.     Het  Forum  maakt  ook  het  leren  buiten  de  school  mogelijk.  De  buitenschoolse  leeractiviteiten  vallen  binnen   de  urennorm  –  mits  deze  passen  binnen  de  leerroute  en  het  behalen  van  de  eindtermen  niet  de  in  weg   staan.       Sommige  onderzoeken  wijzen  uit  dat  leerlingen  ’s  ochtends  moeilijk  op  gang  komen  vanwege  slaaptekort   en/of  ongezonde  ontbijtgewoonten.  Daar  staat  tegenover  dat  concentratiespanne  voor  leren  in  de  ochtend   het  hoogst  is:  de  ochtend  is  het  beste  dagdeel  voor  cognitieve  activiteiten.     In  ons  dagschema  hebben  we  een  zogenaamde  zachte  start:  elke  dag  beginnen  de  leerlingen  met  een   mentormeeting  van  een  half  uur  waarin  zij  eerst  hun  dagplanning  met  elkaar  doornemen  en  praktische  en   inhoudelijke  vragen  bespreken  (naar  aanleiding  van  leerstof,  of  onderlinge  samenwerking  in  projecten  etc).   Deze  mentormeetings  worden  geregeld  gebruikt  voor  aandachtsoefeningen,  zodat  leerlingen  even  tot  rust   kunnen  komen.   Het  ochtenddagdeel  daarna  wordt  benut  voor  basismodules  –  ‘leervakken’;  de  middag  staat  in  het  teken   van  actieve  verwerking.     Toetsing   Het  beoordelen  van  de  leerlingen  gaat  niet  uitsluitend  over  cijfers  maar  meer  over  de  vooruitgang  die  ze   boeken:  we  hebben  aandacht  voor  het  verhaal  achter  de  cijfers.  De  toetsing  van  de  basisvaardigheden   gebeurt  niet  in  toetsweken,  maar  gespreid  over  het  leerjaar.  De  vooruitgang  van  de  leerling  wordt   gemonitord  aan  de  hand  van  alle  opdrachten  en  lessen  die  hij/zij  maakt.     Een  cijfer  wordt  niet  gegeven  op  basis  van  een  enkele  eindtoets  maar  door  alle  prestaties  van  de  leerling   gedurende  een  leerjaar  te  wegen.  Er  worden  wel  toetsen  gegeven:  leerlingen  krijgen  geregeld   oefentoetsen  zodat  ze  weten  wat  ze  kunnen  verwachten.  Dit  kan  tijdens  basisvakuren  of  via  het  eForum.   De  oefentoetsen  stimuleren  het  zelfbeoordelend  en  zelfregulerend  vermogen  van  de  leerlingen.     Externe  opdrachtgevers  krijgen  via  een  projectaccount  beperkte  toegang  (alleen  tot  de  projectmappen   waar  zij  bij  betrokken  zijn).  Zo  kunnen  ze  de  leerlingen  van  feedback  voorzien.   Aanvullend  op  de  registratie  van  cijfers  en  toetsresultaten,  bouwen  de  leerlingen  een  eigen  (digitaal)   portfolio  op  waarin  ook  hun  projectwerk  wordt  opgenomen.  Bij  de  beoordeling  van  de  projecten  wordt  niet   alleen  gekeken  naar  het  eindproduct  maar  wordt  ook  het  proces  beoordeeld.      

 

32