Bijlage 4.4. bij Jaarvergadering CvB 2015
JAARVERSLAG Combinatie van Beroepsvissers 2014 (opgesteld door Arjan Heinen met bijdragen van Cornelie Quist, Han Walder en Magnus van der Meer)
1. INLEIDING
Bestuurlijk was 2014 een stabiel jaar. Zowel het DB als de VA kende geen bestuurswisselingen. Het jaar stond vooral in het teken van de mogelijke oprichting van een belangenbehartigingsorganisatie van binnenvissers en kleinschalige kustvissers. Het jaarverslag geeft een korte samenvatting van de activiteiten van de CvB. Veel uitgebreider is de informatie te vinden op de website van onze organisatie. www.combinatievanberoepsvissers.nl 2. LEDENAANTAL CVB
Het aantal leden van de Combinatie liep terug van 75 naar 63. In Noord-Holland zegden 3 leden hun lidmaatschap op zonder opgaaf van redenen en een 3-tal nog actieve vissers uit het rivierengebied zegden hun lidmaatschap op vanwege te geringe inkomsten. Een niet meer actieve visser, Pim Wijnbelt, werd buitengewoon lid in plaats van lid en in Noordwest Overijssel moest Wiek Smit zijn visserij stoppen vanwege ziekte en overleed visser Klaas Slagter. Een 3-tal leden werd uitgeschreven vanwege meerjarige achterstallige contributie (die overigens nog wel betaald moet worden). In totaal staan er 12 begunstigers ingeschreven en 6 buitengewone leden per 1-12015. 3. VERGADERING VAN AFGEVAARDIGDEN
De Vergadering van Afgevaardigden is 2 keer bij elkaar geweest onder leiding van CvB-voorzitter Jaap Geleijnse. Onderwerpen waren o.a. de aanpassingen van de regeling gebruik beroepsvistuigen, de insteek van de CvB t.a.v. de wijziging van de Visserijwet rond registratieplicht en/of visplanverplichting, uitbreiding van decentraal aalbeheer naar andere gebieden en mogelijkheden voor het openstellen van gesloten gebieden in verband met gevonden lage dioxinewaarden in de aal uit die gebieden. 4. DAGELIJKS BESTUUR
In 2014 bestond het Dagelijks Bestuur uit voorzitter Jaap Geleijnse en de bestuursleden Aart van der Waal (vice-voorzitter), Jacob Stouten, (secretaris), Marcel van de Kreeke (penningmeester) en Gerben van Veen. In 2014 zijn er 6 bestuursvergaderingen gehouden. 1
5. CONTACTEN MET HET MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN en IMARES
Op de werkvloer is er geregeld contact tussen bestuur, EZ-medewerkers; Erlinde Kuijpers (verankering visplannen in Visserijwet, project toekomstorganisatie), Mirjam Snijdelaar (aaldossier, vooral decentraal aalbeheer, uitzet glas- en pootaal, wolhandkrabvisserij in gesloten tijd), Nicole Westerwaal en Liesbeth Bak (regelingen) en Joost van de Akker (NVWA). Via het Landelijk Overleg Vis en het nieuw opgestarte visserijoverleg (zie hieronder) lopen ook contacten met EZ. Op bestuurlijk niveau is vrijwel iedere maand overleg geweest van de gehele vissector met de heren Hans Hoogeveen (directeur-generaal EZ) en Henry Kool (directeur Dierlijke Agroketens en Dierenwelzijn). In enkele gevallen was daarbij ook Staatssecretaris Dijksma aanwezig. Bij IMARES is er vooral contact met Martin de Graaf en Charlotte Deerenburg (aal), Michiel Kotterman (dioxine), John Schobben (monitoringsprogramma) en Nathalie Steins (coördinatie met IMARES). 6. CONTACTEN MET DE POLITIEK
In 2014 hebben bestuursleden gesproken met Kamerlid André Bosman (VVD) over het aalbeheer en over de productiviteit van de binnenwateren. Er is opnieuw gesproken met de Franse Europarlementariër Thomas (socialistische fractie) over aalbeheer in Europa. 7. VERTEGENWOORDIGING COMBINATIE VAN BEROEPSVISSERS
De Combinatie van Beroepsvissers is vertegenwoordigd in een aantal organisaties en instanties. Kamer voor de Binnenvisserij
Op voordracht van de CvB zijn Stefan Lok, Ap de Wit en Rosa Hoetmer benoemd als lid van de Kamer voor de Binnenvisserij. Productschap Vis – Algemeen Bestuur
Samen met andere visserijorganisaties is de CvB vertegenwoordigd in het Bestuur van het Productschap Vis (PVis). Jaap Geleijnse is sinds 2011 lid van dit bestuur en Peter Kooistra is zijn plaatsvervanger. In december 2014 is PVIS opgeheven. De vereffenaar zal vermoedelijk het hele 2
jaar 2015 nog actief zijn. Landelijk Overleg Vis - LOV
Aart van der Waal en Arjan Heinen nemen deel aan dit overleg met de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat, ministerie van I&M, ministerie van EZ en Sportvisserij Nederland. Belangrijke zaken die in het LOV spelen zijn: - relatie visserij en waterbeheer(ders) inclusief de wijziging van de Visserijwet - het vissen bij migratievoorzieningen (vistrappen) - overzetten schieraal bij gemalen (en financiering daarvan) - inzet vrijwilligers bij monitoring Visserijoverleg
Sinds begin 2014 is, op initiatief van EZ het ambtelijk visserijoverleg opgestart. Aan dit overleg nemen naast de CvB deel de Vissersbond, VisNed, en een enkele keer ook PFA en mosselsector. De sector bepaalt de agenda en de relevante ambtenaren schuiven aan om verduidelijking te geven of afspraken te maken. Op verzoek van de CvB is hier besproken de sluiting van nieuwe gebieden m.b.t. dioxine (Sjaak Vonk), vrijwilligers die met beroepsvistuigen monitoren (Liesbeth Bak), wijzigingen van de Visserijwet en beheer van de zeebaars (Henk Offringa). Dat laatste omdat sommige leden in Zeeland deze soort bijvangen en ook omdat er verder geen vertegenwoordiger van de kustvisserij aanwezig is. DUPAN
De CvB is vertegenwoordigd in het bestuur van DUPAN. Zowel bij het opzetten als bij de uitvoering van projecten van DUPAN is de CvB betrokken of zelfs de voornaamste speler. Het gaat dan om projecten als Paling over de Dijk, onderzoek naar overleving glasaal en pootaal, verdere uitwerking van decentraal aalbeheer middels een model dat ruimte laat voor aalvisserij en aalherstel, beïnvloeding van Europese beleid m.b.t. aalbeheer zowel via de Europese Commissie als het Europees Parlement, de Sustainable Eel Group en de promotie van paling met het logo van het Duurzaam Paling Fonds. De samenwerking met de kweek en de handel in DUPAN verloopt goed. Vanaf 2013 draagt de CvB financieel bij aan DUPAN met een jaarlijks bedrag van € 50 per lid. Een aantal leden draagt bij aan het Duurzaam Paling Fonds middels een opslag op de aan huis verkochte paling. Waarnemerschap bij ICES commissie voor aaladvies
Sinds 2011 heeft de CvB in de persoon van Arjan Heinen het recht om als waarnemer aanwezig te zijn bij de formulering van het advies over de aalvisserij door ICES (Copenhagen). Met behulp van digitale techniek (web-conferentie) kan 3
er op afstand meegekeken worden en worden de deelnemende wetenschappers van informatie voorzien. Nadat in 2013 actief deelgenomen is aan de evaluatie van de aalbeheerplannen van de verschillende lidstaten is besloten om in 2014 geen gebruik te maken van het waarnemerschap omdat niet veel nieuws te verwachten viel. 8. SPECIALE PROJECTEN Voorbereidingen om te komen tot een nieuwe organisatie
Begin 2014 werd het voorstel van de CvB om samen met de PO IJsselmeer en de kleinschalige kustvissers tot een betere dienstverlening en belangenbehartiging te komen goedgekeurd. Met Martin Scholten van de Wageningen Universiteit en Research (WUR) als zeer bevlogen boegbeeld en adviseur is een groep van 6 kwartiermakers hard aan het werk gegaan om de behoefte bij de ondernemers te peilen en de contouren van de nieuwe organisatie vorm te geven. Er werd een aantal belangrijke dossiers gezamenlijk opgepakt en er werd met vissers gesproken over de behoeften en de mogelijke financieringsmodellen van de belangenbehartiging en (eventueel) dienstverlening. Begin 2015 zijn 14 ondernemers verder gegaan met de adviezen van de werkgroep. De voorbereidingen voor de oprichting van de nieuwe organisatie zijn inmiddels in volle gang. Aankoop van glasaal voor leden van de CvB
In 2014 is er voor de leden door de CvB in totaal 332 kilo glasaal aangekocht, met een waarde van ruim €30.000. De glasaal is uitgezet in Noord-Holland en ZuidHolland, Noordwest Overijssel, Friesland en Zeeland. De glasaal werd in dozen van 1 kg gekoeld vervoerd en was afkomstig uit Engeland Digitalisering van vangstgegevens
In 2014 is het project digitale registraties kust en binnenvisserij afgerond. Samen met NatuurNetwerk is een goed werkend en flexibel systeem ontwikkeld. Een aantal vissers gebruikt het systeem voor hun eigen vangstregistratie. Maar meer nog wordt het systeem ingezet om het visserijbeheer op maat mogelijk te maken. Visserij op wolhandkrab in de gesloten tijd
In 2014 hebben 22 vissers via een ontheffing van de CvB kunnen vissen op wolhandkrab in de gesloten tijd. Omdat er in 2013 toch weer vissers in de gesloten tijd waren geverbaliseerd en veroordeeld, moest het controlesysteem verscherpt worden. Dat is in overleg met de NVWA en NatuurNetwerk gedaan. Er ligt nu een systeem waarmee de medewerkers van de NVWA goed uit de voeten kunnen. Helaas bedroegen de kosten voor de deelnemende vissers 1500 euro omdat het 4
nieuwe systeem ontwikkeld moest worden en de vissers bovendien begeleid moesten worden bij het gebruik van het systeem. De CvB heeft via Arjan Heinen heel wat uren in dit project moeten steken. Op de lange termijn zet de CvB in op controles door de NVWA die de zelfcontrole grotendeels kunnen vervangen. In 2015 wil de NVWA daar echter nog niet aan. Decentraal aalbeheer pilot in Friesland
De CvB ondersteunt het project decentraal aalbeheer met advies en via lobby naar de betrokken ambtenaren. De pilot wordt goed opgepakt door de Friese Bond. Het bestuur van de Friese Bond heeft er veel werk aan, maar dat resulteert gelukkig wel in extra inkomen voor de aangesloten beroepsvissers. De pilot werd gesubsidieerd door EL&I. Met name voor de begeleiding van Witteveen en Bos en voor de controle op de aanvoer is nu nog als aanvulling geld van buiten nodig. De pilot is met een jaar verlengd tot eind 2015. De Europese Commissie is zeer geïnteresseerd in het project. Jaap van der Meer van het NIOZ heeft voor het decentraal aalbeheer een wetenschappelijk verantwoord quotum berekend dat lager uitvalt, dan het pragmatische quotum waarmee tot nu toe gewerkt wordt. Het wetenschappelijke quotum zou in 2014 herberekend worden, waarbij rekening gehouden zou worden met de ontsnapping van schieraal die langs de fuiken uittrekt. Dat is echter nog niet gebeurd. Het LEI werkt momenteel aan een economische analyse van het decentraal aalbeheer. Versneld overgaan naar decentraal aalbeheer buiten Friesland
Het ministerie van EZ vindt de tijd nog niet rijp voor het uitrollen van het decentraal aalbeheer over de rest van Nederland. Eerst wil men de resultaten afwachten van de meerjarige pilot in Friesland. Bovendien wil men alleen zaken doen als er één organisatie tot stand gekomen is. De CvB wil daar niet op wachten en heeft een systematiek ontwikkeld om decentraal aalbeheer ook in andere gebieden toe te passen. Dit is uitgewerkt voor Noordwest Overijssel. Het aalbeheerplan voor dit gebied zal in 2015 aan EZ en de Tweede kamer aangeboden worden. Ontwikkelingen rond de visserij in de gesloten gebieden.
Naar aanleiding van gevonden lage dioxinewaardes in aal in het (zuidwestelijke deel van) het Krammer-Volkerak heeft de CvB, samen met de lokale vissersvereniging, overleg gevoerd met de ministeries van EZ en VWS over het weer openstellen van het gebied. EZ en VWS wijzen dit af. Er loopt nu een traject via de juridische adviseur van de vissers en een mogelijke insteek via de politiek. Visserijbedrijf Klop is in 2014 heel veel in overleg geweest met het ministerie van EZ over de mogelijke aanpak van de visserij op en verwerking van wolhandkrab in het riviergebied. In 2015 kon men eindelijk starten met een pilot. Wanneer deze pilot succesvol is, zouden wellicht ook andere bedrijven in de gesloten gebieden 5
hiervan kunnen profiteren. Eind 2014 heeft de overheid besloten om nog een vijftal gebieden te sluiten. Project aankoop en uitzet glasaal en pootaal in het kader van aalherstel
Dit is een project dat uitgevoerd wordt door DUPAN maar waar medewerkers en leden van de CvB nauw bij betrokken zijn. In het Nederlands Beheerplan Aal is de uitzet van glas en pootaal tot 2013 onderdeel van het aalherstel. In 2014 werd dit, onder dezelfde condities verlengd. In 2014 werd met Europese subsidie voor bijna € 300.000 glasaal en pootaal uitzet in het Veerse Meer, Friesland, Grevelingen en het Markermeer. Dit leverde veel positieve publiciteit op voor de aalsector. De CvB had graag gezien dat ook poldergebieden en boezemsystemen met gemalen in aanmerking zouden komen (in combinatie met Paling over de Dijk), maar EZ houdt voorlopig vast aan uitzet alleen in wateren waar vrije uittrek mogelijk is. Regeling gebruik beroepsvistuigen
Na evaluatie van de regeling is deze aangepast. De Tweede Kamer kan hier nog op reageren. De verwachting is dat de nieuwe regeling begin 2015 van kracht wordt. De CvB is er vooral op gebrand dat het gebruik van beroepsvistuigen ook echt voorbehouden blijft aan beroepsvissers en onderzoeksbureaus en hun directe medewerkers. Ondersteunen beroepsvissers in VBC’s
In 2014 is er vanuit de CvB ondersteuning verleend bij het afronden van de beroepsvisserij rapportage op het Volkerak/Zoommeer. In Noordwest Overijssel ondersteunt de CvB de vissers bij het vorm geven van het aalbeheer. Begin 2015 is hieraan de laatste hand gelegd. Telefonisch is af en toe advies gegeven (Randmeren o.a.). Project Website: www.combinatievanberoepsvissers.nl In 2014 is de website van de CvB verder ontwikkeld en verbeterd. De website wordt goed bezocht. Populair zijn informatie over de beroepsbinnenvisserij, verkoop aan huis en zoetwatervissen en daarnaast de nieuwsberichten en het visie document van de CvB. De website is overgezet naar een ander hostingsplatform en de dienstverlening aangekocht via Informatel. Het zoekmenu is verbeterd en ook de beveiliging. Ook in 2014 zijn het onderhoud en het actueel houden van de website van de CvB verzorgd door Cornelie Quist en Udo Sprang. Cornelie is coördinator van de website en hoofdredacteur. Zij verzamelt eveneens nieuws en achtergrondinformatie, foto’s en filmpjes. Udo Sprang doet het technische onderhoud van de website en is verantwoordelijk voor de eindredactie en het plaatsen van artikelen op de website. Project Promotie van lokale wilde zoet- en zoutwatervis en de 6
Nederlandse Beroepsbinnenvisserij In 2014 is de werkgroep Promotie van de CvB verder gegaan met de promotiecampagne om lokale wilde (niet gangbare) zoet en zoutwatervis en de Nederlandse beroepsbinnenvisserij op de kaart te zetten. Hiervoor zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: 1. In 2014 heeft de werkgroep Promotie een kleurrijke informatieve minibrochure geproduceerd “ Vers uit Ambachtelijke Vangst”. Deze brochure is/wordt wijd en zijd verspreid door CvB leden, in het bijzonder door leden die verse vis aan huis verkopen en die open dagen en lezingen houden. De brochure is ook te bekijken op de website. De reacties zijn erg positief. 2. In 2014 hebben 4 visserijbedrijven (leden van de CvB) Open Dag gehouden. De verslagen zijn te vinden op de CvB website www.combinatievanberoepsvissers.nl/opendagen. Ook in Visserijnieuws zijn verslagen gepubliceerd. 3. In 2014 zijn er 2 werkgroepbijeenkomsten (in Tholen en Heeg) geweest van om ervaring en kennis uit te wisselen in het bijzonder over bedrijfsstrategieën, productontwikkeling en promotie. 4. In 2014 zijn de contacten met Slow Food verder uitgebouwd. Dit heeft geleid tot leuke samenwerkingsprojecten tussen binnenvissers en lokale Slow Food groepen en chefs/restaurants. Visserijbedrijven die op dit moment samenwerken met Slow Food zijn: Theo en Marjon Rekelhof, Miranda en Job Bout, Freerk Visserman/Aaltje Stellema/Friese Bond, Koen Dil/Dilvis, Andre Blokland, Frans Komen sr en jr. Met steun van Mieke Snoek, visspecialist van Slow Food , wordt nu onderzocht of Fryske Iel in de Ark van de Smaak kan komen. Oosterschelde Kreeft zit al in de Ark van de Smaak en Bergse ansjovis is genomineerd. 5. In 2014 is de werkgroep Promotie een maandelijkse E-nieuwsbrief begonnen met informatie van leden over promotieactiviteiten en belangrijke informatie voor bedrijfs- en productontwikkeling. Deze E-nieuwsbrief wordt verspreid onder CvB leden die geïnteresseerd zijn in deze informatie. 6. In 2014 heeft de beroepsbinnenvisserij veel positieve publiciteit gekregen. Deelnemers van de Promotiewerkgroep hebben actief de lokale media benaderd en zijn ingegaan op verzoeken van verschillende media (kranten, tijdschriften, radio, TV) voor interviews en rapportages. Enkele leden (o.a. Theo Rekehof en Marja Bekendam) houden geregeld presentaties over de binnenvisserij voor groepen. Voor details zie E-nieuwsbrieven van de werkgroep Promotie. 7. Op de slotmanifestatie van de Werkgroep Scholten op 18 december, zijn er heerlijke vishapjes van onze leden uitgedeeld: Gerookte harder van Miranda en Job Bout, gerookte voorn en rivierkreeftkroketten van Andre Blokland (en de Pronckheer), gerookte paling van Theo en Marjon Rekelhof. Vanuit de CvB medewerkers, wordt de werkgroep en haar activiteiten 7
gecoördineerd door Cornelie Quist, in overleg met Arjan Heinen. Vanuit het bestuur wordt de werkgroep ondersteund door voorzitter Jaap Geleijnse. Project Archief Met het oog op het sluiten van het Visserijcentrum in Rijswijk, waar de CvB haar archief bewaarde, is in 2013 onderzocht wat de beste plaats is om het CvB archief onder te brengen zodat deze in goede staat bewaard blijft. De meest geschikte plaats bleek het Gelders Archief te zijn. Hier wordt namelijk ook het archief bewaard van de Hoofdafdeling Zoetwatervisserij van de Heidemij, waar de CvB de rechtsopvolger van is. Er is contact gezocht met het Gelders Archief en deze bleek bereid het CvB Archief over te nemen. Onder begeleiding van het Gelders Archief is het CvB archief nu opgeschoond en aangepast aan de vereisten voor een goede archivering. Het CVB Archief is eind 2014 overgedragen aan het Gelders Archief. Er is een contract gesloten met het Gelders Archief waarin de toegang van de CvB tot haar archief gegarandeerd blijft. Vicevoorzitter Aart van der Waal heeft opslagruimte ter beschikking gesteld voor de opslag van de jaarstukken (voor de wettelijke bewaartermijn), dioxine- en VBC-stukken. Dit project werd uitgevoerd door Cornelie Quist, in overleg met Arjan Heinen en het bestuur. Paling over de Dijk; uitgevoerd samen met DUPAN In 2013 is door DUPAN op 25 locaties verspreid over Nederland het project Paling over de Dijk uitgevoerd. Het betrof 22 gemalen, 2 grote sluiscomplexen en de waterkrachtcentrale bij Maurik op de Nederrijn. Op alle locaties zijn CvBleden ingezet voor het uitvoeren van de visserij. In totaal is hierbij ca. 9300 kilo schieraal gevangen en overgezet, zodat zij vrij konden uitzwemmen naar zee om zich daar voort te planten. In 2014 is door gebrek aan medefinanciering door de overheid en door waterbeheerders het aantal PODD-locaties aanzienlijk minder geweest dan in 2013. Met medefinanciering door NUON is ook nu weer paling overgezet bij de WKC’s te Maurik en Lith. Ook in de provincie Friesland is met medefinanciering van het Wetterskip paling over de dijk gezet. 8. Dankwoord: Eenieder voor de prettige samenwerking. Wij wensen alle leden een goede visserij in het jaar 2015 en de besturen van afdelingen en bonden een goed jaar in bestuurlijk opzicht. Dordrecht, 30 maart 2015 8
