Chirurgie
Operatie aan een aneurysma van de buikslagader (Evar procedure)
Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
U wordt binnenkort opgenomen voor de behandeling van een aneurysma. Deze folder geeft u een overzicht van de klachten en oorzaken van een aneurysma en de meest gebruikelijke behandel mogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Wat is een aneurysma?
Een aneurysma is een plaatselijke verwijding van een slagader. Deze verwijding ontstaat door een zwakke plek in de wand van de slagader. Een aneurysma ontstaat ongemerkt en wordt langzaam groter. Een aneurysma kan in elke slagader in het lichaam voorkomen, maar komt het meest voor in de grote lichaamsslagader (de aorta). Op de plaats van het aneurysma is de vaatwand uitgezet en dunner geworden. Hier kan een scheur ontstaan met een bloeding tot gevolg. Hoe groter het aneurysma, hoe groter de kans op scheuren. Als er een scheur in de aortawand optreedt, is er sprake van een levensbedreigende situatie.
Het ontstaan van een aneurysma
Aneurysma’s ontstaan veelal bij de ouder wordende mens en zijn meestal het gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Soms ook door een ziekte van het bindweefsel of door een bepaalde infectie. Daarnaast zijn er risicofactoren bekend, die slagaderverkalking bevorderen. Deze factoren zijn: • leeftijd van de patiënt • erfelijkheid • roken • hoge bloeddruk • suikerziekte/ diabetes mellitus • een te hoog cholesterolgehalte van het bloed
Het aneurysma van de aorta in de buik
Een verwijding van de aorta in de buik wordt in medische taal een ‘Aneurysma van de Aorta Abdominalis’ (kortweg AAA) genoemd. De normale doorsnee van de aorta is ongeveer twee centimeter, afhankelijk van de lichaamsbouw en geslacht van de patiënt. Als de diameter van de slagader in de buik meer dan 3 cm is, spreken we van een verwijding. Is de diameter meer dan 4 cm dan spreken we van een aneurysma. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat behandeling van het AAA noodzakelijk is als de doorsnee bij vrouwen groter is dan 5,0 cm en bij mannen 5,5 cm. Een verwijding in de buikslagader is een verraderlijke aandoening, omdat het zeer geleidelijk ontstaat en meestal langzaam groeit. De groeisnelheid van een aneurysma is zeer verschillend. Omdat een aneurysma meestal geen klachten geeft wordt het vaak bij toeval ontdekt bij keuringen of onderzoeken. Een aneurysma wordt vooral gevonden bij een echo- of röntgenonderzoek. Ook kan een aneurysma van de aorta in de buik plotseling rug- en/of buikklachten geven. Dit is vaak het eerste teken van een dreigende scheuring van de aortawand. Dit is een ernstige situatie, waarvoor snelle verwijzing naar een ziekenhuis noodzakelijk is.
De behandeling van een aneurysma van de aorta in de buik Een aneurysma wordt operatief behandeld als de arts denkt dat het risico op scheuren van het aneurysma groter is dan het risico op problemen rond een operatie.
Een aneurysma van de buikslagader kan op twee verschillende manieren operatief worden behandeld: een buikoperatie en de EVAR-procedure. EVAR staat voor Endo Vasculaire Aneurysma Repair. Dit betekent dat een aneurysma van binnenuit wordt gerepareerd, zonder grote buikoperatie. Voor iedere patiënt wordt zorgvuldig bekeken welke operatie het meest geschikt is. De open (klassieke) buik operatie voor de behandeling van het AAA bestaat uit het plaatsen van een vaatprothese. De operatie vindt plaats onder narcose. De vaatchirurg maakt een snede in de buik vanaf het maagkuiltje tot aan het schaambeen, zodat de aorta aan beide zijden van het aneurysma kan worden afgeklemd.
Het aneurysma wordt opengeknipt en het bloedstolsel wordt eruit gehaald. Vervolgens wordt een vaatprothese in het aneurysma gelegd. Deze prothese wordt boven en onder het aneurysma aan de aorta gehecht. De nog aanwezige vaatwand wordt om de prothese heen gelegd. Vaak zijn er naast het AAA ook ernstige vernauwingen of verwijdingen in de bekkenslagaders. Dit zijn de slagaders die naar de benen lopen. In dit geval wordt de vaatprothese aangesloten op de bekken- of liesslagaders. Omdat deze prothese 2 pijpen heeft wordt het ook wel een broekprothese genoemd. Een EVAR-procedure verloopt via een slagader in de lies. De vaatchirurg maakt een kleine snede in de lies. Via de liesslagader wordt een katheter ingebracht. Met behulp van de katheter brengt de chirurg een opgevouwen kunststof buisje (ook wel een endoprothese genoemd) door de liesslagader naar de plek van het aneurysma. Met behulp van röntgenapparatuur bepaalt de vaatchirurg waar de prothese moet komen. Wanneer de prothese in de aorta is geplaatst zal het zich uitvouwen en door middel van weerhaakjes van de prothese zal het op zijn plaats blijven zitten. Na het plaatsen van de prothese wordt de katheter verwijderd en worden de wonden in de lies gehecht. Als alleen de aorta in de buik verwijd is, wordt gebruik gemaakt van een buisprothese. Als de bekkenslagaderen ook verwijd zijn, kan de vaatchirurg op deze manier ook een broekprothese inbrengen. Meestal is van tevoren duidelijk of er een buisprothese of en broekprothese wordt gebruikt. Een operatie via de lies heeft belangrijke voordelen ten opzichte van een buikoperatie: • Er is minder kans op complicaties. • Er komt geen groot litteken op de buik. • De opnameduur is korter. • Verblijf op de intensive care is meestal niet noodzakelijk. • Patiënten herstellen sneller na de ingreep.
De nadelen van de EVAR-procedure : • Patiënten hun hele leven jaarlijks voor controle moeten komen i.v.m mogelijke verschuiving van de prothese • Er kan sprake zijn van lekkage langs de aansluiting van de endoprothese zodat er toch bloed in het aneurysma stroomt. De lekkage verdwijnt soms vanzelf, slechts een enkele keer is aanvullende behandeling nodig. • Niet iedere patiënt komt in aanmerking voor een vaatoperatie via de lies. Dit is onder andere afhankelijk van of de vaten in de lies goed toegankelijk zijn en van de grootte en de plek van het aneurysma. De operatie aan een aneurysma is niet zonder risico. Daarom moet zorgvuldig worden afgewogen of het verstandig is om te opereren. De kans dat een klein aneurysma (bij een aorta van minder dan 5 cm doorsnee) spontaan scheurt, is niet groot. Als de doorsnee van de aorta groter dan 5,5 cm (bij vrouwen soms 5 cm) is, is het risico op scheuren zo reëel dat opereren beter is.
Mogelijke complicaties van de operatie
Iedere operatie brengt bepaalde risico’s met zich mee. Om deze te verkleinen, wordt u voor de operatie uitvoerig onderzocht en worden voorzorgsmaatregelen getroffen. Complicaties die bij veel operaties voorkomen zijn: wondinfecties, trombose (stolling van het bloed), longembolie (een bloedstolsel in de longvaten), bloedingen en beschadigingen van de zenuwen. Een longontsteking komt na een operatie wat vaker voor dan normaal. Uiteraard wordt er alles aan gedaan om de risico’s te beperken. Er zijn ook complicaties die speciaal bij deze type operatie kunnen voorkomen. • Blijvende bloedlekkage langs de geplaatste prothese. Soms is een aanvullende stentplaatsing noodzakelijk. • Tijdelijke verstoring van de functie van de nieren door gebruik van contrastvloeistof. • Bij mannen kan het voorkomen dat na de operatie aan de aorta de erectie gestoord is, of dat, ondanks een normale erectie, de zaadlozing wegblijft. Dit kan tijdelijk zijn, maar is meestal van blijvend aard.
Opname
U wordt een dag van tevoren opgenomen op afdeling A2B2. De afdelingsverpleegkundige stelt tijdens het opnamegesprek een aantal vragen over uw gezondheid en leefomgeving. De dag van de operatie kunt u zich nog wassen/douchen en krijgt u een operatiejasje aan. Zo kort mogelijk voor de operatie wordt het te opereren gebied geschoren en mag u uw medicijnen innemen. Vanaf acht uren voor de operatie mag u niets meer eten. U mag nog helder drinken tot maximaal 2 uren voor operatie en niet meer dan 400 ml. Sommige patiënten krijgen, vooraf op voorschrift van de anesthesioloog, als voorbereiding op de narcose een rustgevend medicijn. Hierna blijft u in bed en kunt u rusten tot de verpleegkundige u naar de operatie afdeling brengt.
Na operatie
Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht waar u extra in de gaten gehouden wordt. U heeft onder andere: • één of twee infusen voor vochttoediening • een bloeddrukband om uw arm voor bloeddrukbewaking • een drain in het operatiegebied voor afvoer van bloed/ wondvocht • een blaaskatheter voor afloop van urine • een slangetje in uw neus voor zuurstof Na een klassieke operatie heeft u ook nog • een slang door de neus naar de maag toe welke ervoor zorgt dat uw maaginhoud afgevoerd wordt • een slangetje in de rug voor pijnstilling Als uw toestand zo is dat u naar de afdeling kunt, wordt u opgehaald door de verpleegkundige en kunt u een start maken met het herstel. Na een klassieke operatie is een verblijf van 1 á 2 dagen op de intensive care noodzakelijk.
Om trombose en een longembolie te voorkomen start u de avond na de operatie met een injectie met een bloed verdunnend middel. Afhankelijk van uw herstel, worden in de dagen na de operatie alle slangen verwijderd.
Naar huis
Afhankelijk van welk type operatie u hebt gehad, is de duur van uw opname bij een EVAR operatie 2-3 dagen en bij een klassieke operatie 7-10 dagen. Op het moment dat u weer naar huis kunt, bent u zover opgeknapt dat u geen medische verzorging meer nodig hebt, maar kunt u nog niet meteen uw oude leven oppakken. U hebt tijd nodig om te herstellen. Dat herstel is bij iedereen verschillend, maar u moet er op rekenen dat u ongeveer 3 maanden nodig hebt. Het is prettig als u voor de eerste tijd thuis wat extra hulp inschakelt bij de dagelijkse klusjes in en rondom huis. Medicijnen • Als u naar huis gaat, krijgt u een medicijnlijst mee. Dit is ook het recept waarmee u, als dat nodig is, bij de apotheek u medicijnen kunt halen. • Bij pijn kunt u z.n 4x daags 2 tabletten van 500 mg paracetamol nemen. • Als u in het ziekenhuis bent begonnen met bloed verdunnende tabletten, gaat u hiermee thuis door zolang de vaatchirurg dan nodig vindt. Eenmaal thuis wordt via de trombosedienst het bloedprikken en de dosering van de tabletten geregeld.
Weer thuis: een aantal leefregels Algemeen Een gezonde levenswijze is heel belangrijk, dus: • Rookt u absoluut niet; • Neemt u veel lichaamsbeweging; • Voorkom overgewicht; • Zorg voor een goed regulering van bloeddruk, bloedsuiker en cholesterolgehalte.
Fietsen/autorijden • Autorijden en fietsen mag in principe 2 weken na de operatie, in overleg met de specialist. Werken en bewegen • Bewegingen waarbij u druk op de wonden(en) zet moet u de eerste twee weken zoveel mogelijk vermijden. Denk hierbij aan tillen, bukken, rekken en strekken. • Het ongemak en eventueel de pijn bepalen het tijdstip van eventuele werk hervatting. Wondzorg U wond is bedekt met een pleister, omdat de wond nog wondvocht kan lekken. U mag douchen. Baden wordt i.v.m het verweken van de wond afgeraden. Gebruik voor de huid rond de wond (en) het liefst geen zeep en droog de huid deppend af. Is de wond droog dan hoeft er geen pleister meer op de wond ook al zitten de hechtingen er nog in.
U moet contact opnemen als: • • • •
De omgeving rond de wond rood is en warm aanvoelt. De wond meer pijn gaat doen. Geur en of wondvocht toeneemt. Als u koorts heeft (>dan 38,5°) of koude rillingen.
Nacontrole
U krijgt een afspraak mee voor een poliklinische controle en hechtingen verwijderen.
Tenslotte
Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de polikliniek Chirurgie. Telefoonnummer: (0515) 48 89 81.
Antonius Ziekenhuis Bolswarderbaan 1 8601 ZK Sneek
Postadres Postbus 20.000 8600 BA Sneek
Urkerweg 4 8303 BX Emmeloord
Telefoon 0515 - 48 88 88
Vissersburen 17 8531 EB Lemmer
www.mijnantonius.nl
03-09-2014
