Open Monumentendag Alphen aan den Rijn

Open Monumentendag Alphen aan den Rijn

Nationale Orgeldag 12 september 2015

Kunst & Ambacht

2

Secretariaat OMD Alphen aan den Rijn Groenoord 170 2401 AJ Alphen aan den Rijn [email protected] 0172445249

‘KUNST EN AMBACHT’ Zaterdag 12 september Open Monumentendag Alphen aan den Rijn 2015, tevens Nationale Orgeldag Dit is de informatie voor uw Open Monumentendag 2015 en Nationale Orgeldag met een fantastisch landelijk thema! Immers de opengestelde monumenten zijn staaltjes van Kunst en Ambacht, zowel binnen als buiten. Ga op ontdekking in uw gemeente en bewonder de verrassingen. Alle kernen doen dit jaar weer mee, zodat we kunnen laten zien dat wij veel mooie en bijzondere monumenten hebben. Het startsein wordt dit jaar gegeven in het één na oudste pand van Alphen, nl. de 350-jarige Oudshoornse Kerk. Dit met een lezing over haar lange geschiedenis door de heer J. Vroege vanaf 10.00 uur, gevolgd door een orgelconcert om 10.35 uur. Graag willen wij alle vrijwilligers bedanken die deze dag weer uw gastheer/vrouw willen zijn of die achter de schermen al wekenlang veel georganiseerd hebben zodat u kunt genieten van de monumenten die 12 september tussen 10.00 en 16.30 geopend zullen zijn (tenzij anders vermeld). Bekijk vooraf ook de vermelde websites voor achtergrondinformatie. Namens de Stichting Open Monumentendag Gemeente Alphen aan den Rijn Hans ’t Hart / voorzitter

Open Monumentendag Alphen aan den Rijn 2015

3

Aarlanderveen

Molenviergang Aarlanderveen Rijksmonument

De enige nog werkende molenviergang in Europa. De vier molens van de Aarlanderveense molenviergang werden in twee perioden gebouwd. De eerste drie molens in de jaren 1785/6 en de vierde molen in 1801. Deze eerste drie molens hebben geen naam, maar worden aangeduid met de nummers 1, 2 en 3. De laatste molen nr. 4, wordt ook wel aangeduid als de Putmolen omdat deze een lager gelegen gedeelte (de Put) van de polder bemaalt. De oudste drie molens zijn allemaal een keer door brand verwoest en werden daarna herbouwd. Daardoor is de oorspronkelijk jongste molen uit 1801 inmiddels de oudste van de vier geworden. Sinds 1962 eigendom van de Stichting Molenviergang Aarlanderveen

Molenviergang, molen nr. 1 “Ondermolen” (1924) Achtermiddenweg 4, 2445 AA Het water wordt door middel van een scheprad met een diameter van 6,18 meter en een breedte van 47 cm ca. 1,10 meter omhoog gebracht. De vlucht van de wieken is 28,30 meter.

Molenviergang, molen nr. 2 “Middenmolen” (1869) Achtermiddenweg 2, 2445 AA Het scheprad heeft dezelfde afmetingen als van molen nr. 1. De opvoerhoogte is 90 cm. De vlucht van de wieken is 27 meter.

5


www.molenviergangaarlanderveen.nl

Molenviergang, molen nr. 3 “Bovenmolen” (1823) Kortsteekterweg 24, 2407 AG Het scheprad heeft dezelfde afmetingen als van de molens 1 en 2. De opvoerhoogte bedraagt 1,40 meter; de vlucht is 28,40 meter.

Kunst & Ambacht

6 Molenviergang, molen nr. 4 “Putmolen” (1801) Kerkvaartseweg 61, 2445 AC Deze molen is voorzien van een vijzel die het water 85 cm omhoog brengt. De vlucht van de wieken is 27 meter.

Hervormde kerk (1905) met digitaal Monarke-orgel Johannus (2005) Architect: A. van der Lee Dorpsstraat 38, Aarlanderveen Open van 11.00-15.00 Staat op de plaats van een in 1904 gesloopt kerkgebouw. De klok uit het oude kerkgebouw kreeg een plaats in de nieuwe toren. De inrichting van de kerk is een Rijksmonument, het is praktisch nog in authentieke staat. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 35


7

Alphen aan den Rijn

Adventskerk (1922) met Steinmeyer-orgel (1922) Gemeentelijk monument Architect: W.Ch. Kuijper Julianastraat 69, Alphen aan den Rijn De kerk staat op de plaats van het in 1916 afgebrande kerkgebouw dat op zijn beurt in 1619 afgebrand was. Het is een monumentaal bakstenen gebouw met de grondvorm van een Grieks kruis onder een zadeldak met steekkappen. De vierkante klokkentoren heeft veel baksteen ornamenten. De kerk bevat grote roosvensters met kleurig glas-in-lood. De kerk is beeldbepalend in het centrum van Alphen aan den Rijn. Stadsorganist Simon Stelling verzorgt het OMD-slotconcert in het kader van Nationale Orgeldag. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 35 www.adventskerk.info

Grafkapel Fam. De Smeth (1773)

Rijksmonument Architect: niet bekend Castellumstraat 4, Alphen aan den Rijn In deze grafkapel achter de Adventskerk werden tussen 1773 en 1887 21 telgen van de familie De Smeth bijgezet. De grafkapel is in 1970 door de familie aan de gemeente verkocht en hierna gerestaureerd. Thans doet het dienst als stiltecentrum. www.stiltecentrumalphenaandenrijn. webklik.nl


9

St. Bonifaciuskerk (1886) met Hilboesen-orgel (1900) Rijksmonument Architect: E.J. Margry Paradijslaan 6 en 7, Alphen aan den Rijn Open van 11.00-16.00 Kerk met pastorie. Gebouwd als driebeukige neogotische kruisbasiliek. Het schip heeft een houten tongewelf, de zijbeuken zijn voorzien van een stenen gewelf. Het gepolychromeerde neogotische interieur is in de loop der jaren door verschillende kunstenaars tot stand gekomen. De kerk is beeldbepalend in het centrum van Alphen aan den Rijn. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 35 www.bonifaciusalphen.nl

Kunst & Ambacht

10

Huis Amstelstein (ca. 1860)

Voormalig gemeentelijk monument Architect: niet bekend Wilhelminalaan 1, Alphen aan den Rijn Open van 10.00-17.00 De naam Amstelstein draagt dit herenhuis sinds 1860. Het gebouw heeft een schilddak met kleine dakkapellen. Aan de gevel hangt een grote bronzen bel, gedateerd 1765. Deze is waarschijnlijk afkomstig van de afgebroken 18e eeuwse buitenplaats die aan de Oude Rijn heeft gelegen. In 1883 in eigendom gekomen van N. Samsom die er zijn uitgeverij oprichtte. Thans is het Kunstpunt Rijnstreek op deze lokatie gevestigd. www.kunstpunt.nl

Maranathakerk (1888/1998)

met herbouwd “Courtin”orgel (ca. 1785) Architect: W.C. Copijn Raadhuisstraat 82, Alphen aan den Rijn Neo-gotische kerk met toren. Vroegere naam was Zuiderkerk. Door brandstichting zwaar beschadigd in 1998, hersteld in 1999. Na de brand beschikt de kerk weer over een volwaardig kerkorgel (Rijksmonument). Het orgel werd gekocht van de Gereformeerde kerk in Suawoude die werd gesloten. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 36 www.maranathakerkalphenaandenrijn.nl

Oudshoornsekerk (1665) met

Hess-orgel (1783) Rijksmonument Architect: D. Stalpaert Oudshoornseweg 90, Alphen aan den Rijn Deze kerk is het op een na het oudste monument van Alphen aan den Rijn met een grondplan van een Grieks kruis. Er zijn zeventien bijzondere gebrandschilderde ramen met o.a. 145 stuks stads- en familiewapens van de schenkers. Onder de kerk bevindt zich een grafkelder. De kerk bestaat dit jaar 350 jaar. Derhalve zal de officiële start van Open Monumentendag 2015 in deze kerk zijn met een lezing door de heer J. Vroege (10.00 uur) gevolgd door een orgelconcert (10.35 uur). Aktiviteitenprogramma: zie pag. 36 www.oudshoornsekerk.nl


11

Remonstrantse kerk (1896)

voormalige Joodse Synagoge Rijksmonument Architect: niet bekend Samuel Aardewerksteeg 11, Alphen aan den Rijn (bij Van Mandersloostraat 30 t.o. ICI Paris) Bouwjaar ca. 1830, in de jaren hierna regelmatig gerestaureerd. Nadat in 1896 brand in het gebouw uitbrak werd de synagoge geheel vernieuwd. De Alphense Joodse gemeenschap werd in 1947 opgeheven. De synagoge is sinds 1955 in eigendom van de Remonstrantse gemeente Alphen aan den Rijn. Er worden regelmatig rondleidingen gegeven en Teun Bouwman vertelt over oude ambachten en gereedschappen. Margreet Holtkamp demonstreert houtskool/ verf kunstwerken. www.remonstranten.org/alphen

Kunst & Ambacht

12

Het Schoutenhuis (ca. 1650) Gemeentelijk monument Architect: onbekend Julianastraat 4, Alphen aan den Rijn

Bouwjaar 1640-1680, gerestaureerd in de 20e eeuw. Dit is het oudste pand van Alphencentrum, het vormt een hoeksteen van het “Vierkante Dorp” en is van bijzondere stedenbouwkundige waarde. In het huis hebben destijds meerdere Schouten van Alphen gewoond. Het Schoutenhuis biedt plaats voor maandelijks wisselende exposities. In het pand bevinden zich drie appartementen en op de begane grond is een gezellige lunchroom gevestigd. www.schoutenhuis.nl

Korenmolen “De Eendracht” (1752/1898)

Rijksmonument Gouwsluisseweg 46, Alphen aan den Rijn Deze molen is in 1752 te Zaandam nieuw gebouwd, later afgebroken en in 1898 opnieuw opgebouwd in Alphen aan den Rijn. Gerestaureerd in de 20e eeuw. De molen heeft een achtkantige stenen onderbouw, de bovenbouw is met leien gedekt. De molen wordt door een vrijwilligersgilde bemalen die ook het meel verhandelt. De molen met molenwinkel is iedere zaterdag geopend. www.molen-de-eendracht.nl


13

Benthuizen

Monumenten rond het Bentwoud Fietstocht (ca. 25 km)

De vereniging Vrienden van het Bentwoud organiseert een fietstocht naar 18 monumenten in Benthuizen, Boskoop en Hazerswoude-Dorp langs kenmerkend erfgoed zoals kerken, boerderijen en een watertoren. Aan de fietstocht zijn geen kosten verbonden. U kunt starten tussen 10.00 en 13.30 uur bij dorpshuis De Tas in Benthuizen (De Dam 3) of bij Flora in Boskoop (Parklaan 4). Hier is de gratis routebeschrijving te verkrijgen evenals overige informatie over de geopende monumenten. www.bentwoud.info

Korenmolen “De Haas” (1772) Rijksmonument Dorpsstraat 141, Benthuizen

Ronde stellingmolen in de kleuren zwart en wit. In 1974 is er door de Benthuizer bevolking actie gevoerd om de molen te restaureren en met succes. Na vele jaren is in 1985 de molen opnieuw gaan draaien. Sinds 1987 eigendom van de Stichting Molen De Haas. De molen wordt door vrijwilligers bemalen. Het meel is in het winkeltje te koop. www.molendehaas.nl


15

Hervormde Kerk (1796) met

Gabry & Zn-orgel (1905) Rijksmonument Architect: J. Voorwinden Dorpsstraat 48, Benthuizen

Het huidige kerkgebouw, een eenvoudige bakstenen zaalkerk, is gebouwd tegen de uit 1672 stammende achtkantige naaldspitstoren In 1938 werd de kerk vergroot door de bouw van een vleugel aan de noordzijde. Ook het versierde stucplafond is bij de uitbreiding vernieuwd. De kerktoren is eigendom van de gemeente. In 2012 is de dakconstructie vernieuwd. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 36 www.hervormdegemeentebenthuizen.nl

Kunst & Ambacht

16

Oudheidkamer “De negen turven”

Dorpsstraat 139, Benthuizen (achter molen “De Haas”) Architect: niet bekend Open van 13.30-17.00 De oudheidkamer geeft een beeld van hoe de bevolking in Benthuizen en omgeving hun huizen hadden ingericht in de periode 1900-1950. Er zijn regelmatig wisselexposities te zien, ook is er een uniek fotoarchief opgeslagen. Bij de oudheidkamer hoort de Winkel van Sinkel, met een authentieke winkelinventaris. Er is tevens een koffiekamer. www.historischekringbenthuizen.nl

Boskoop

Gemeentetoren (1783) en NH Dorpskerk (1896) Gemeentelijk monument Architect: H.J. Nederhorst Kerkplein 5, Boskoop (naast de Hefbrug)

Sinds de tijd van Napoleon in eigendom van de Gemeente. De toren kan onder toezicht van medewerkers van de Historische Vereniging Boskoop beklommen worden tussen 10.00 en 16.00. De kerk is niet open voor bezoek. www.hvboskoop.nl

Kunst & Ambacht

18

Het Kerkje (1932)

Gemeentelijk monument Architect: K. van Nes Burgemeester Colijnstraat 24, Boskoop Vrijzinnig Protestantse kerk. Let op de kenmerken van de Amsterdamse School en Art Déco. Het pand bevindt zich in originele staat met latere uitbouw in dezelfde stijl. Tussen 10.00 en 12.00 zijn Fons Neger (etsen) en Gerda Gelderblom (kantklossen) aanwezig voor demonstraties. De gehele dag zijn er werken van hen tentoongesteld. 13.00-14.00 optreden van de band Lightless. www.vriendenvanhetkerkje.nl

Boomkwekerijmuseum Boskoop (1910 en 1875) Gemeentelijk monument Architect: niet bekend Reijerskoop 52-54-56, Boskoop

De geschiedenis van de boomkwekerij gaat terug tot aan het midden van de 15e eeuw. De boomkwekerswoning, de loods, het afdak en de museumkwekerij geven u een beeld hoe een boomkwekersgezin woonde, leefde en werkte rond 1900. In het museum zijn regelmatig wisseltentoonstellingen te zien (t/m 19 september: De clematis, meer dan een klimplant). www.boomkwekerijmuseum.nl

RK kerk H. Joannes de Doper (1971) met Franssen-orgel (1880) Architect: R. Dijkema A.P. van Neslaan 50, Boskoop

Door de slechte staat van de oude RK kerk St. Johannes de Doper was restauratie gezien de hoge kosten geen optie. Wegens de gevaarlijke situatie moest in 1968 zelfs de toren al verwijderd worden. Derhave werd besloten tot nieuwbouw op een nieuwe locatie, in 1970 werd de kerk ingewijd. Deze is gebouwd in de opvallende stijl van de Bossche School met een bijzondere iconen-kruisweg. De oude kerk is in 1974 afgebroken. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 37 www.sintjandd.nl/boskoop


19

Oude begraafplaats Reijerskoop (1875) Gemeentelijk monument Architect: niet bekend Reijerskoop 83, Boskoop

Kunst & Ambacht

20

Het in 2013 gerestaureerde poortgebouw is opgetrokken in neo-classistische stijl met als dakversiering 2 treurende engelen. Aan weerszijden van de dubbele toegangsdeuren zijn als symbolen van het eeuwig durend cyclisch proces ornamenten van 2 zich in de staart bijtende slangen te zien. Achter de toegangspoort bevinden zich de oorspronkelijke lijk- en baarhuisjes. Op deze begraafplaats zijn voorbeelden van de oudste funeraire cultuur van Boskoop te zien. Sinds 1986 worden hier alleen nog incidentele bijzettingen verricht. Een aantal graven is van historische betekenis, zoals het imposante grafmonument van K.W.L.Ottolander, die de goudrenet op de wereldkaart zette. www.oudebegraafplaatsreijerskoop.nl

Voormalig Raadhuis (1929) Rijksmonument Architect: D.L. Landman Raadhuisplein 1-5, Boskoop

Het gebouw en interieur hebben kenmerken van de Amsterdamse school. In 1993 uitgebreid met een kantoorvleugel, ontworpen door architect G. Gelderblom. Het beeldbepalende gebouw is van algemeen belang door de cultuurhistorische waarde als expressie van de plaatselijke bestuurlijke ontwikkelingen. In het pand zijn een aantal waardevolle glas-in-loodramen opgenomen. www.inboskoop.nl

Zijdekerk (1930)

met Kramerorgel (1976) Architect: J.H. van Osnabrugge Zijde 11, Boskoop Open van 11.00-16.00 Wijk Centrum beschikt over de Zijdekerk, deze ligt vlakbij de Dorpskerk van Wijk Oost. De kerk, waarvoor de eerste steen gelegd wordt door ds. Petersen, is deels op oude fundamenten gebouwd. Het torentje heeft een hoogte van 14 meter en is bedekt met roodkoper, dat inmiddels mooi groen geoxideerd is. Het dient tevens als ventilatierooster. De hoogte van de kerkzaal is 16 meter. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 37 www.protestantsegemeenteboskoop.nl


21

Hazerswoude-Dorp

Historisch Museum Hazerswoude (ca. 1630) Rijksmonument Architect: onbekend Dorpsstraat 66, Hazerswoude-Dorp Open van 13.00-16.30

Het pand heeft een rijke geschiedenis en is voor een klein gedeelte in gebruik voor de vaste collectie. In de rest van de ruimte worden steeds wisselende exposities gehouden. Op dit moment is dat de tentoonstelling over de Hazerswoudse kinderboekenschrijver Pieter Louwerse die meer dan 350 kinderboeken schreef. www.museumhazerswoude.nl

Hervormde Kerk (1646/1658)

met Flaes en Brunjes-orgel (1868) Rijksmonument Architect: P. Post Dorpsstraat 64, Hazerswoude-Dorp

De kerk heeft in de loop der tijden veel restauraties en verbouwingen ondergaan. De laatste heropening van de kerk vond plaats in 1992. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 37 www.hghaz.nl


23

Woonboerderij “Louise Maria Hoeve” (1902) Gemeentelijk monument Architect: niet bekend Bent 2, Hazerswoude-Dorp

Deze prachtig gelegen boerderij heeft een unieke architectuur. Het dak is gedekt met rode kruispannen en de muren zijn opgebouwd met gele ijsselsteentjes. In de kopgevel bevinden zich 2 hardstenen naamplaten. De boerderij is nu bekend onder de naam “Galerie en Beeldentuin Laerken” . Geopend zaterdag 12 september en zondag 13 september van 10.00-17.00. Op zondag 13 september van 14.00-17.00 uur zal de bekende keramiste Jolanda Verdegaal een demonstratie pottendraaien verzorgen. www.laerken.nl

Kunst & Ambacht

24

Molen “De Rooie Wip” (1639) Rijksmonument Gemeneweg 22, Hazerswoude-Dorp

De Rooie Wip is in 1639 gebouwd en heeft tot de jaren vijftig van de vorige eeuw dienst gedaan als poldergemaal. Nadat de molen in 1960 in particuliere handen kwam, is deze in 1992 in een stichting ondergebracht. Bij voldoende wind wordt er op zaterdagen gemalen. www.rooiewip.nl

Hazerswoude-Rijndijk

H. Bernardus “Scheepjeskerk” (1855) met Maarschalkerweerd-orgel (1901) Gemeentelijk monument Architect: W.J. van de Vogelpoel Rijndijk 106, Hazerswoude-Rijndijk Zaterdag open van 10.00-17.00 Zondag van 12.00-17.00

De kerk is gebouwd in Neogotische stijl met spitsbogen en gietijzeren wimbergen boven de entree en de ramen in de voorgevel. In de zijgevels gebrandschilderde ramen van het atelier Nicolaas en Zonen uit Roermond. Deze kerk, waar nog iedere week kerkdiensten gehouden worden, is eigendom van de Thomas parochie. Een groep vrijwilligers is bezig met de restauratie van de kerk. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 38 www.scheepjeskerk.nl www.heiligethomas.nl

Kunst & Ambacht

26

De Watertoren (1915)

Gemeentelijk monument Architect: A.D. Heederik Rijndijk 127, Hazerswoude-Rijndijk Open van 10.00-17.00 Opdrachtgever was de Boskoopse Bronwaterleiding naar een ontwerp van A.D. Heederik, een van de oprichters van het architecten- en adviesbureau DHV (Dwars, Heederik en Verhey). Deze watertoren heeft tot 1985 dienst gedaan als wateropslag en is tussen 2000 en 2003 geheel gerestaureerd door de huidige eigenaar Hoogvliet Beheer. In 2004 winnaar van de Monumentenprijs Hazerswoude. Opvallend is dat het bovenste kantoor ieder uur 360 graden rond draait. Het gebouw is op Open Monumentendag vrij te bezoeken en kunt u van het uitzicht genieten. www.hoogvlietbeheer.nl/watertoren

Koudekerk aan den Rijn

Brugkerk v/h Herv.Kerk (1307) met Van den Haspel-orgel (1895) Rijksmonument Architect: niet bekend Dorpsstraat 53, Koudekerk aan den Rijn Open van 10.00-17.00

De oudste delen van de kerk dateren uit de 10e eeuw na Christus. Hierna heeft de kerk vanaf ca. 1300 tot heden de nodige verbouwingen, uitbreidingen en restauraties gekend. De kerk is gebouwd in de gotische stijl. De gotische bouwstijl kenmerkt zich ook door grote, hoge gebrandschilderde ramen. Om voldoende licht naar binnen te krijgen zijn deze ramen geplaatst in gemetselde topgeveltjes. De kerk heeft een driebeukig schip en een smal transept. Door toevoeging van het koor en de kapel is het een volmaakte kruiskerk geworden. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 38

Kunst & Ambacht

28

www.pkn-koudekerk.nl

Boerderij “Kindervreugd” (ca.1870)

Gemeentelijk monument Architect: niet bekend Dorpsstraat 63, Koudekerk aan den Rijn Dit boerderijcomplex bestaat uit een boerderij, zomerhuis en schuur. De oorspronkelijke boerderij dateert uit de periode 1600-1625. Bij de verbouwing zijn munten en aardewerk tevoorschijn gekomen; deze vondsten zijn te bezichtigen in de schuur. Het complex is extra van belang als voorbeeld van een fraai gelegen en rijk gedetailleerde boerderij. Kindervreugd maakt deel uit van een prachtig dorpsgezicht in samenhang met het kasteeleiland, de boerderij ”Poelgeest”, de smederij en de in de polder gelegen Hondsdijkse molen. Kindervreugd is tegenwoordig een woonboerderij.

Boerderij “Poelgeest “ (ca. 1875)

Gemeentelijk monument Architect: niet bekend Lagewaard 1, Koudekerk aan den Rijn Boerderijcomplex bestaande uit een woonhuis met voormalige stal, geflankeerd door bijgebouwen. Prachtig uitzicht op het eiland van het vóór 1746 vrijwel geheel gesloopte kasteel Groot Poelgeest, evenals op het overgebleven torentje van de voorpoort (1606) en de Hondsdijkse molen. Poelgeest is tegenwoordig een woonboerderij. Er is toegang tot de tuin en een expositie met maquette en prenten van het kasteel.

Café De Hoek (ca. 1850)

Rijksmonument Architect: niet bekend Dorpsstraat 50, Koudekerk aan den Rijn Al sinds 1563 is er sprake van een herberg op de plek van het huidige Eet-Café De Hoek. Het werd niet alleen gebruikt als herberg, maar ook als woonhuis, stalhouderij, winkel en waag. Sinds 1789 ook als rechthuis. Van buiten is nog te zien dat het pand oorspronkelijk (tot 1854) bestond uit 2 panden. In 1878 werd de naam Het Wapen van Koudekerk gewijzigd in Hotel Van Egmond. Vanaf 1998 draagt het de naam Café De Hoek. De historische bierkelder kan op OMD worden bezichtigd. www.cafedehoek.nl


29

Hondsdijkse molen (1693)

Rijksmonument Dorpsstraat 65, Koudekerk aan den Rijn

Kunst & Ambacht

30

In 1693 werd de oorspronkelijke Hondsdijkse molen uit 1485 door brand verwoest. Het polderbestuur heeft toen een molen opgekocht, die in 1644 gebouwd was op Roomburg om de Leidse grachten van vers water te voorzien. Deze achtkantige grondzeiler staat nu dus sinds 1693 op de huidige plek. De wieken van deze met riet gedekte molen hebben een vlucht van 25,2m en drijven een scheprad aan met een doorsnede van 5,5m. Het water wordt daarmee ongeveer 1,30m opgevoerd. Het is de enige binnenkruier van ZuidHolland. De krui-installatie bevindt zich boven in de kap, de gebruikelijke staart ontbreekt hier. De molen is eigendom van de Rijnlandse Molenstichting. In de molen bevindt zich de woning van de (vrijwillige) molenaar. www.molendatabase.nl

Lagenwaardse molen (1634/1836)

Rijksmonument Batelaan 1, Koudekerk aan den Rijn De Lagenwaardse molen is een wipmolen die in 1634 werd gebouwd. Hij bemaalde oorspronkelijk de Bospolder in Leiderdorp. In 1927 werd het scheprad vervangen door een schroefpomp, die het water 1,55m opvoert. De vlucht van de molen bedraagt 21,3m. In 1955 werd de molen buiten gebruik gesteld door de bouw van een dieselgemaal. Door de aanleg van de HSL werd de molen verplaatst naar Koudekerk a/d Rijn. Hij werd op 27 maart 2004 in gebruik werd genomen als Lagenwaardse molen, nu uitgerust met een vijzel. Sinds 2004 is de molen eigendom van de Rijnlandse Molenstichting. De molen werd bewoond tot 1909. De huidige molenaarswoning (2004) ligt naast de molen. www.molendatabase.nl

Ontmoetingskerk v/h Ger. Kerk (1912) met Van der Veer-

orgel (“vernieuwbouw” 1987), was Van Leeuwen-orgel uit 1915 Rijksmonument Architect: J. Hengeveld Jzn Dorpsstraat 15, Koudekerk aan den Rijn Open: 10.00-17.00 Gebouwd in de Neo-Renaissance stijl met karakteristieke en nog gave details. Zeldzaam is dat zowel de oorspronkelijke inrichting als indeling bewaard is gebleven. Er is historisch archief, boeken over de kerk, orgelinformatie. www.pkn-koudekerk.nl

Oudheidkamer Koudekerk (1880)

Dorpsstraat 55a , Koudekerk aan den Rijn Open van 10.00-17.00 De afscheidstentoonstelling, echt de laatste in de Oudheidkamer, wordt geopend op 12 september. Deze expositie draagt de titel “Historisch Koudekerk in Vogelvlucht”. Met allerlei afbeeldingen, foto’s en voorwerpen wordt de historie van Koudekerk belicht. Om 13.00 uur en 15.00 uur begint bij de ingang van de Oudheidkamer Koudekerk een gratis rondleiding van een uur door het historische gedeelte van Koudekerk. De eerste rondleiding vindt plaats door het oostelijk gedeelte, de tweede door het westelijk gedeelte. U kunt zich hiervoor opgeven via info@ historischgenootschapkoudekerk.nl www.historischgenootschap.nl


31

Zwammerdam

Nederlands Hervormde kerk (1672) met Lohman-orgel (1842) Rijksmonument Architect: niet bekend Kerkplein 5, Zwammerdam

Gebouwd in de 15e en 16e eeuw, de klok dateert van 1682. De éénbeukige, laat-gotische kruiskerk heeft een vijfzijdig gesloten koor en houten tongewelven met trekbalken. De toren met luidklok uit 1682) is in de kerk gebouwd, heeft een slanke boogfries en slanke ingesnoerde spits. De kerk is diverse malen gerestaureerd. Aktiviteitenprogramma: zie pag. 38 www.dorpskerkzwammerdam.nl www.facebook.com/vriendenvandedorpskerk

Remonstrantse kerk (1676) Gemeentelijk monument Architect: niet bekend Molenstraat 1, Zwammerdam

De Remonstrantse kerk te Zwammerdam is in 1636 gesticht. Eind 1672 gaat de oude schuilkerk grotendeels door brand verloren, maar wordt na de wederopbouw in 1676 weer in gebruik genomen. Koning Willem 1 verleent in 1828 subsidie voor een grondige restauratie van het kerkgebouw. De consistorie is pas in 1939 aan de achterzijde tegen de kerk aangebouwd. Tussen 1970 en 1990 worden diverse werkzaamheden aan het interieur uitgevoerd en krijgt de kerk een nieuw dak. Deze schuilkerk was tot 2014 het oudste Remonstrantse kerkgebouw dat als zodanig werd gebruikt. www.zwammerdam.nl


33

NATIONALE ORGELDAG 14E NATIONALE ORGELDAG 2015 Op zaterdag 12 september is het niet alleen Open Monumentendag maar ook al voor de 14e keer Nationale Orgeldag. Dat deze twee themadagen samenvallen is op zich niet zo verwonderlijk omdat veel orgels in kerkelijke monumenten staan die met Open Monumentendag hun deuren voor het publiek geopend hebben. Hierna vindt u een overzicht van de kerken die speciale aktiviteiten gepland hebben en ook hun orgels laten klinken, mét veelal de mogelijkheid om ook zelf eens zo’n majestueus kerkorgel te bespelen. Het speciale OMD-Slotconcert wordt om 16.00 uur gegeven in de Adventskerk door organist Simon Stelling (gratis toegang).

AARLANDERVEEN HERVORMDE KERK (1905) met digitaal Monarke-orgel van Johannus (2005) Dorpsstraat 38, 2445 AN. Open van 11.00-15.00 Rondleidingen, historisch archief, orgelbespelingen 11.00 orgelconcert door Cees Verzaal 13.30 orgelconcert door John de Pater Boek “Onze dorpskerk 100 jaar” Tel.: 06-81134651

ALPHEN AAN DEN RIJN

Rondleidingen en historisch foto-archief. Bekijk de vernieuwde ontmoetingsruimte. Tentoonstelling quilten van Yvonne Nederend en beelden van Corrie van der Veer. Orgelpresentaties en bespelingen door Simon Stelling 10.30-11.30 carillonbespeling door Marianna Marras 14.00-15.00 zelf spelen op het Steinmeyer-orgel 15.15-15.45 een half uurtje orgelen voor kinderen 16.00-16.30 gratis OMD-slotconcert: Orgelsymphonie nr. V van Charles-Marie Widor www.orgelcommissiealphen.nl / www.adventskerk.info Tel.: 0172-491975 ST. BONIFACIUSKERK (1886) met Hilboesen-orgel (1900) Paradijslaan 6, 2405 CL. Open van 11.00-16.00 Rondleidingen, beklimming toren, tentoonstelling over kazuifels, koorkappen en kerkgerei Orgelpresentaties en bespelingen door René Fons www.bonifaciusalphen.nl Tel.: 0172-472410

35


ADVENTSKERK (1922) met Steinmeyer-orgel (1922) Julianastraat 69, 2405 CG. Open van 10.00-17.00

MARANATHAKERK (1888/1998) met herbouwd “Courtain”orgel uit ca. 1785 Raadhuisstraat 82, 2406 AP t.o. Swaenswijkbrug. Open van 10.00-16.00 Expositie van Fotoclub Alphoto over kerken in Europa. Tentoonstelling oude agrarische attributen, schilderijen van mevrouw Treuren en kantklosdemonstraties. 10.30 orgelconcert door de vaste organist Henk Schelling 12.00 en 13.00 miniconcert Singing Devotion o.l.v. Jacqueline Hoekstra 14.00 rondleiding boven bij het orgel door Henk Schelling www.maranathakerkalphenaandenrijn.nl Tel.: 06-22333260

OUDSHOORNSEKERK (1665) met Hess-orgel (1783) Oudshoornseweg 90, 2401 LC. Open van 10.00-16.00

Nationale Orgeldag

Rondleidingen met uitleg van de ramen, bezichtiging grafkel36 der. Orgelpresentaties en bespelingen. Demo’s van ambachtelijke hobbies. Gedurende de dag elk half uur kort orgelspel. 10.00 start OMD met lezing J. Vroege gevolgd door 10.35 orgelconcert Ad Hesseling en lied door de cantorij 11.30 onthulling informatietableau door burgemeester Liesbeth Spies 12.00 en verder elk heel uur Gregoriaanse liederen door de Minderbroeders uit Archeon 12.30 en verder elk half uur orgelspel Organist: Ad Hesseling www.oudshoornsekerk.nl Tel.: 0172-443095 BENTHUIZEN HERVORMDE KERK (1672) met Gabry & Zn - orgel (1905) Dorpsstraat 48, 2731 AR. Open van 10.00-16.00 Rondleidingen, orgelpresentaties en bespelingen Diverse organisten laten het orgel klinken op elk heel uur v.a. 11.00 t/m 15.00 uur www.hervormdbenthuizen.nl Tel. 079-3314876

BOSKOOP RK KERK H. JOANNES DE DOPER (1971) met Franssen-orgel (1880) A.P. van Neslaan 50, 2771 DE. Open van 10.00-16.00 Rondleidingen over haar Bossche School architectuur en over de bijzondere iconen-kruisweg Orgelbespelingen om 10.30, 11.00 en 11.30 uur door Karina Markarova 14.00-15.30 “Tussen kerkelijke kunst en kitsch”: beoordeling van uw religieuze of kerkelijke bezittingen door Ge Vaartjes en andere deskundigen www.sintjandd.nl/boskoop Tel.: 0172-212309 (werkdagen ochtend) ZIJDEKERK v/h Ger. Kerk (1930) met Kramer-orgel (1976) Zijde 11, 2771 EJ. Open van 11.00-16.00

www.protestantsegemeenteboskoop.nl Tel. 0172-212927

HAZERSWOUDE-DORP HERVORMDE KERK (1646) met Flaes en Brunjes-orgel (1868) Dorpsstraat 64, 2391 BJ. Open van 10.00-16.00 Rondleidingen, orgelpresentaties en bespelingen Organisten: Nico van der Kooij en Hanna Buchsteiner-De Wilde www.hghaz.nl Tel.: 06-21370883

37


Rondleidingen, orgelpresentaties en bespelingen door organist Ben Kramer en anderen. 14.00-15.00 Ben Kramer geeft uitleg over het orgel

HAZERSWOUDE-RIJNDIJK H. BERNARDUS “SCHEEPJES”KERK (1855) met Maarschalkerweerd-orgel (1901) Rijndijk 106, 2394 AJ. Open van 10.00-17.00 Rondleidingen, orgeldemonstraties en bespelingen Thema Kunst en Ambacht: tentoonstelling en demonstraties over het maken van gebrandschilderde ramen met het verhaal van de ramen in deze kerk. Tevens uitgebreide aandacht voor de montage van leien op het kerkdak. Uitleg en bezichtiging torenuurwerken. Expositie fotoboeken over het leven aan de Rijndijk en kerkelijke kunst. 12.00-12.15 korte vesper Organisten: Nico en Jan Wesselingh www.scheepjeskerk.nl of www.heiligethomas.nl Tel.: 071-3414210 KOUDEKERK

Nationale Orgeldag

38

BRUGKERK v/h Herv.Kerk (1307) met Van den Haspel-orgel (1895) Dorpsstraat 53, 2396 HD. Open van 10.00-17.00 Rondleidingen, historisch archief, boekentafel, orgelpresentaties en mogelijkheid tot zelf bespelen. 10.30-12.30 Chris van der Ouw (vaste organist) 12.30-14.00 Lennard Esveld (vaste organist) 14.00-16.00 Jaap van der Sar (gastorganist) www.pkn-koudekerk.nl Tel.: 071-3412976

ZWAMMERDAM HERVORMDE KERK (1672) met Lohman-orgel (1842) Kerkplein 7, 2471 AM. Open van 10.00-16.00 Rondleidingen, Kunst in de Kerk van Harmen Kooistra, prentententoonstelling van ambachten. Beperkte mogelijkheid beklimming toren (met luidklok uit 1682). Orgelpresentaties en mogelijkheid tot zelf bespelen. Div. organisten laten het orgel klinken. www.dorpskerkzwammerdam.nl https://www.facebook.com/vriendenvandedorpskerk Tel.: 0172-492706 (na 18.00 uur)

INDEX 3 Voorwoord 4-7

Aarlanderveen

8-13

Alphen aan den Rijn

14-16 Benthuizen 17-21 Boskoop 22-24 Hazerswoude-Dorp 25-26 Hazerswoude-Rijndijk 27-31 Koudekerk 32-33 Zwammerdam 34

Nationale Orgeldag

35-38

Aktiviteitenprogramma’s kerken

Bestuurssamenstelling Stichting Open Monumentendag Gemeente Alphen aan den Rijn Hans ’t Hart, Zwammerdam / voorzitter Pieter Verkade, Alphen / secretaris Marco Bruijnes, Aarlanderveen / penningmeester Gerdien Snel, Zwammerdam / Open Monumenten Klassendag Liesbeth van de Zand, Alphen / Nationale Orgeldag Henk de Boer, Hazerswoude Leo Dubbelaar, Boskoop Jan van Wijk, Koudekerk

Open Monumentendag Alphen aan den Rijn

Recommend Documents