op zoek naar de waarheid tim lammers
Voorwoord Voor mijn opleiding Commerciële Economie met afstudeerrichting Communicatie aan Saxion Hogescholen te Enschede heb ik van begin februari tot begin juli stage gelopen bij het fullservice communicatieadviesbureau nieuwewind. In overleg met Hans Groote Haar en Linda Zorge ben ik aangenomen om me in eerste instantie te buigen over een onderzoek naar sprinklerinstallaties voor de VSI (Vereniging Sprinkler Installateurs). VSI is een opdrachtgever van nieuwewind. Wereldwijd is er veel onderzoek gedaan naar het profijt dat bedrijven kunnen hebben van het installeren van sprinklersystemen. Na de brand in het cellencomplex op Schiphol heeft ook deze vraag in Nederland weer stof doen opwaaien. Maar hoe betrouwbaar zijn deze onderzoeken eigenlijk? En zijn in veel landen niet dezelfde onderzoeken gedaan? Spreken sommige onderzoeken elkaar tegen? Met deze scriptie wil ik proberen antwoord op deze vragen te geven. Mijn onderzoek richt zich voornamelijk op sprinklerbeveiliging in tunnels, op scholen en in zorgcentra. In het kader van mijn onderzoek heb ik onder andere een dag meegelopen met de heer Frank van Essen, sprinklerinstallateur van VDI in Deventer. Hij heeft mij veel informatie gegeven over sprinklers, hoe werken ze, wat doen ze en wat doen ze vooral niet. Met de heer Van Essen ben ik bij de distributiecentra van Auping, Piet Zoomers en Kluwer geweest. Ik heb ervoor gekozen om geen samenvatting te schrijven. Dit lijkt mij overbodig omdat er na elk hoofdstuk min of meer al een samenvatting staat. Daarnaast ligt het laatste hoofdstuk ‘Waarom is Amerika verder met sprinklers?’ erg op één lijn met een samenvatting. Dit onderzoek wordt ook digitaal aangeboden; onder elk subkopje staat een internetadres. Met deze link kan rechtstreeks worden doorgeklikt naar de internetsite waar het betreffende onderzoek is gepubliceerd. Behalve van de heer Van Essen van VDI heb ik ook veel informatie van de heer Alan Brinson (www.eurosprinkler.org) ontvangen. Van Hans Groote Haar en Linda Zorge van nieuwewind heb ik eveneens de nodige informatie ontvangen. Daarnaast geeft Google een zee aan informatie. Tim Lammers Enschede, juni 2006
Inhoudsopgave
Sprinklers in tunnels ......................................................................................................... 3 Tunnelonderzoek Japan.................................................................................................. 3 Tunnelonderzoek Zwitserland ....................................................................................... 4 Tunnelonderzoek Nederland .......................................................................................... 6 Conclusies ........................................................................................................................ 6 Sprinklers op scholen........................................................................................................ 8 Sprinklers Engelse scholen ............................................................................................. 8 Sprinklers Nederlandse scholen..................................................................................... 9 Sprinklers Amerikaanse scholen .................................................................................. 10 Conclusies ...................................................................................................................... 11 Sprinklers in woningen ................................................................................................... 13 Woningsprinklers Amerika ............................................................................................ 13 Woningsprinklers Nederland ........................................................................................ 14 Woningsprinklers Engeland .......................................................................................... 15 Conclusies ...................................................................................................................... 15 Zorginstellingen ............................................................................................................... 17 Sprinklers Nederlandse zorginstellingen..................................................................... 17 Sprinklers Amerikaanse zorginstellingen .................................................................... 18 Conclusies ...................................................................................................................... 18 Hotels................................................................................................................................. 20 Sprinklers Engelse hotels.............................................................................................. 20 Sprinklers Amerikaanse hotels..................................................................................... 20 Conclusies ...................................................................................................................... 21 Winkelcentra .................................................................................................................... 22 Winkelcentra België ...................................................................................................... 22 Winkelcentra Engeland ................................................................................................. 22 Conclusies ...................................................................................................................... 23 Waarom is Amerika verder met sprinklers?................................................................ 24 Begrippen .......................................................................................................................... 25 Bronnen ............................................................................................................................. 26
2
Sprinklers in tunnels Over het algemeen worden tunnels aangelegd voor transport om een barrière te passeren: een berg, een water-, auto- of spoorweg. Veel tunnels worden gebruikt door weg-, spoorweg-, fiets-, metro- en voetgangersverkeer. Wereldwijd zijn er ontzettend veel tunnels; de langste - 54 kilometer! - bevindt zich in Japan. Er wordt dagelijks door miljarden mensen gebruik gemaakt van tunnels. Om de veiligheid van deze mensen te kunnen waarborgen dienen tunnels brandveilig te zijn. Echter, in elk land hebben ze hun eigen kijk op brandbeveiliging in tunnels en in elk land wordt hier dus ook anders over gedacht. Zo ook over het profijt van sprinklers in tunnels. Ik heb 3 onderzoeken uit verschillende landen naast elkaar gelegd en vergeleken. Tunnelonderzoek Japan (http://www.pwri.go.jp/eng/kokusai/reports/mashimo031018.pdf)
Drie van de vijf langste tunnels ter wereld bevinden zich in Japan. In dit land wordt dan ook veel onderzoek gedaan naar de beste brandbeveiliging van deze tunnels. Onderstaand onderzoek verscheen in 2002. Japan bestaat voor 70% uit bergen. In een land met zoveel bergen zijn tunnels een belangrijk aspect. Sinds 1960 maakt men in Japanse tunnels gebruik van sprinklers. Met oude tunnelrampen nog in gedachten hebben sprinklers bewezen dat branden door sprinklers goed onder controle kunnen worden gehouden. In 1999 is in Japan een tunnelbrand ontstaan doordat een vrachtauto in brand vloog. Het zou de brandweer 17 minuten hebben gekost om op de plaats van de brand te arriveren. In deze tijd hebben de aanwezige sprinklerinstallaties het vuur onder controle gekregen. Daarna kostte het de brandweer nog eens 17 minuten om de brand totaal te doven. Dit soort gebeurtenissen stimuleren het gebruik van sprinklerinstallaties. In Japan zijn nog geen negatieve reacties gemeld doordat sprinklers zichzelf inschakelden. Uit het onderzoek zijn verschillende conclusies getrokken. Zo gaan volgens dit onderzoek sprinklerinstallaties perfect de verspreiding van brand tegen. Een minder goed punt is dat sprinklers rook omlaag drukken waardoor mensen kunnen stikken. Men zal dus evacuatiemogelijkheden en sprinklersystemen goed op elkaar moeten afstemmen. Dit doet men in Japan onder andere door sprinklersystemen handmatig te activeren. Sprinklers worden in dit land dus niet gebruikt om weggebruikers te redden maar om de brand onder controle te houden. Er zullen in Japan dus goede vluchtwegen moeten worden aangegeven zodat mensen zichzelf kunnen redden. Het type vluchtwegen hangt af van de tunnel. Echter, de veiligheid van een tunnel kan nooit zeker gesteld worden omdat het grotendeels ook afhangt van het gedrag van de weggebruikers: raken ze in paniek of reageren ze op de goede manier?
Myth
Fact
Sprinklers zijn er om branden te bestrijden en niet om levens te redden.
Sprinklers zorgen voor meer veiligheid van de mens. Bij een publiek gebouw dat voorzien is van sprinklersystemen vallen aanzienlijk minder doden dan bij een publiek gebouw dat niet is gesprinklerd.
3
Tunnelonderzoek Zwitserland (http://www.rijkswaterstaat.nl/rws/bwd/home/pdf/Syll_VOV_014_Oude_Essink.pdf)
Ook Zwitserland is een land dat voor een groot deel uit bergen bestaat. Dat betekent dus ook dat tunnels hier een groot deel van de infrastructuur bepalen. In 1965 heeft men in Zwitserland een onderzoek gedaan naar de werking van sprinklerinstallaties in tunnels. Deze onderzoeken zijn gedaan in een 200 meter lange, oude treintunnel, waarvan één ingang afgesloten was. Men heeft verschillende branden nagebootst, de totale oppervlakte van de benzinebranden waren 6,6 m², 47,5 m² en 95 m². Het sprinklerdebiet was 19 l/min/m² over een oppervlakte van 100 m². De belangrijkste resultaten waren: - Er was een snelle temperatuursontwikkeling. Bij de kleinste brand was er op hoofdhoogte binnen een minuut al een warmte van 240ºC gemeten, bij de grotere branden lag de temperatuursontwikkeling nog hoger. - Door de sprinklers in te schakelen daalde de temperatuur snel. - De rook werd naar beneden gedrukt. - Alleen bij de kleine brand werd het vuur binnen 4 minuten gedoofd. Aan de hand van deze resultaten werd besloten om in Zwitserse tunnels geen sprinklers te plaatsen. De oorzaak voor het probleem werd gezocht in de plasgrootte; door goede afwatering en riolering kon het probleem ook worden verholpen. Naast deze punten publiceerde PIARC (‘wereld wegenorganisatie’) destijds nog enkele negatieve punten wat betreft de veiligheid van sprinklers: - Kans op stoomvorming. - Sprinklers zijn weinig effectief voor branden binnen voertuigen. - Er ontstaat zichtvermindering. - Benzine kan op het water wegdrijven en ergens anders verder branden. - Installatie en onderhoud zijn erg duur. Nederlandse brandweer Tot nu toe heeft Rijkswaterstaat in Nederland zich klakkeloos bij het Zwitserse onderzoek aangesloten. De Nederlandse brandweer is het echter niet helemaal eens met de conclusies van PIARC, omdat de bezwaren ook gelden tegen slanghaspels en het blussen van de brandweer. Voordelen van sprinklerinstallaties volgens de Nederlandse brandweer zijn: - Bij lekkende tankwagens kunnen gaswolken ontstaan die explosief zijn. Door botsingen of door verhitting kan de druk binnen LPG-wagens zo hoog oplopen dat de tankwagen scheurt en de lading explosief vrijkomt. De kans dat zoiets gebeurt is minimaal, maar toch moet hiermee zeker rekening worden gehouden. Door middel van sprinklerinstallaties kunnen de tanks gekoeld worden. - Als een brand achterin een file ontstaat zal de rook in het huidige ventilatieregime over de auto’s in de file benedenstrooms geblazen worden. Het is dan zaak dat mensen gebruik maken van de vluchtwegen; giftige rookgassen kunnen dit vluchten echter belemmeren. Ook zijn er mensen die niet snel uit hun vervoermiddel kunnen stappen. Sprinklers kunnen in dit geval (doordat de brand onder controle wordt gehouden) een positieve werking hebben op de vluchtmogelijkheden. Myth Sprinklers kunnen zonder aanwijsbare oorzaak open gaan.
Fact De kans dat een sprinkler door een fabricagefout gaat sproeien is 1 op 14.000.000. Ook de kans dat een sprinkler door een ongelukje gaat sproeien is uiterst gering.
4
De Nederlandse brandweer spreekt de conclusies van PIARC tegen met de volgende argumenten. 1. Kans op stoomvorming De kans op stoomvorming is vrijwel nihil, afhankelijk van de vuurlast (brandbaarheid) en de reactiesnelheid van de aan te spreken sprinklers en/of sproeisystemen. Er is inderdaad sprake van stoomvorming, maar dan alleen als de vuurlast redelijk hoog is in combinatie met een traag RTI (Response Time Index)-sprinklersysteem. Echter, een ‘snelle’ sprinkler zal over een beginnende brand in verhouding veel water sproeien, waardoor er beslist geen sprake is van stoomvorming. 2. Sprinklers zijn weinig effectief voor Sprinklers in voertuigen is niets nieuws. In branden binnen voertuigen Duitsland zijn er namelijk trams met sprinklers, beveiligd door Total Walther und Cie. Dit zijn zeer kleine sprinklers op een soort druktank/vat welke onder permanente druk staat. In deze situatie is het brandrisico zo laag dat dit geen rendabel resultaat heeft. Wel dient er aan het bluswater een gifvrij antivries toegevoegd te worden. 3. Er ontstaat zichtvermindering Zichtvermindering is altijd minder door water in vergelijking met rook/roet. Zou er sprake zijn van stoom (zie uitleg punt 1), dan kan het zicht - over een zeer korte periode - minder worden. 4. Benzine kan op het water wegdrijven en Bijna alle brandbare (vloei-)stoffen drijven ergens anders verder branden op water en zouden zo een groter maximum sproeivlak veroorzaken. Om dit te voorkomen is er AFFF (Aquarius Film Forming Foam), dat aan het bluswater wordt toegevoegd en tijdens het versproeien een ‘witte deken’ over het uitgetreden bluswater vormt. Dit wordt heel veel in de (chemische en grafische) industrie toegepast. 5. Installatie en onderhoud zijn erg duur Installatie van dergelijke apparatuur is misschien wel kostbaar, maar vaak zijn bouwkundige oplossingen vele malen duurder of soms ondenkbaar. En wanneer het leven van mensen op het spel staat is de aanschaf en onderhoud van de beveiliging een zeer kleine factor. Een voorbeeld is de onlangs beveiligde Betuwe-lijn en dan met name de tunnels, met zogenaamde snelle automatische sproeisystemen (delugesystemen) met de eerder genoemde bijmenging van AFFF. PIARC heeft verklaard deze tegenargumenten betreffende sprinklers opnieuw te willen gaan bekijken. 5
Tunnelonderzoek Nederland (http://www.rijkswaterstaat.nl/rws/bwd/home/www/cgi-bin/index.cgi?site=2&doc=165)
Ook in Nederland is onderzoek gedaan naar het effect van sprinklerinstallaties in tunnels; in 2001 zijn enkele proeven met branden in de tweede Beneluxtunnel uitgevoerd. Uit dit onderzoek bleek dat sprinklerinstallaties voertuigbranden goed onder bedwang kunnen houden, maar ze kunnen de brand over het algemeen niet blussen omdat de brandhaard niet te bereiken is. Zo gauw de brand het dak en de wanden heeft verwoest is de brandhaard wel bereikbaar en de brand dus goed te blussen. Conclusies die uit dit onderzoek naar voren kwamen: - Kleine branden (tot 10 MW) worden met sprinklers zonder schuim beheerst. Dat wil zeggen dat er geen brandoverslag optreedt en dat op korte afstand van de brand overleven mogelijk is. - Vluchten is moeilijk door de beperking van het zicht, door de rook. - De kosten van sprinklersystemen zijn niet kosteneffectief in kleine tunnels. - Van sprinklers is bekend dat ze (technisch) effectief zijn ten aanzien van het beheersen van vrij grote vrachtwagenbranden. - Grotere benzinebranden (panbranden) kunnen met schuimsprinklers worden geblust (bij een sprinklerdebiet van 6 liter/minuut/m²). Bij inschakeling van langsventilatie levert dit geen gevaar voor explosies. Er zijn echter wel diverse aanvullende maatregelen nodig om geen onnodige inschakeling van de blussystemen te krijgen en om het verkeer stil te zetten zodat weggebruikers geen extra risico als gevolg van de inschakeling van de sprinklers lopen. Daarnaast zijn bij hoge eisen aan het debiet en de werkingsduur van het blussysteem grote reservoirs en veel pompvermogen noodzakelijk. Conclusies Conclusies onderzoek Japan Sprinklers kunnen verspreiding van brand goed tegen gaan Sprinklers drukken rook omlaag Evacuatiemogelijkheden en sprinklers moeten goed op elkaar afgestemd zijn Er moeten goede vluchtwegen worden aangegeven Conclusies onderzoek Zwitserland Hoge temperatuurstijging Sprinklers laten temperatuur snel dalen maar ze drukken de rook wel omlaag Kleine branden worden snel gedoofd De benzineplas van 6,6 m² werd als enige door 19 l/min/m² water geblust Conclusies onderzoek Nederland Kleine branden tot 10 MW kunnen worden beheerst door sprinklers zonder schuim Er ontstaat zichtvermindering door rook die naar beneden wordt gedrukt Sprinklers kunnen grote vrachtwagenbranden beheersen Het is belangrijk om naast de sprinklers ook goede evacuatiemaatregelen te treffen Over het algemeen zijn de conclusies redelijk overeenstemmend. Kleine branden worden door sprinklers gedoofd, grote branden worden goed onder controle gehouden. Er ontstaat wel een hoge temperatuurstijging die snel door de sprinklers omlaag wordt gebracht. Een negatief punt is alleen dat de rook naar beneden gedrukt wordt, dit kan vervolgens tot zichtvermindering leiden waardoor het moeilijk voor mensen is om te vluchten. Daarom is het van levensbelang dat evacuatiemogelijkheden goed zijn afgestemd op de sprinklerinstallatie. De belangrijkste conclusie van deze onderzoeken is echter toch wel de 6
onwetendheid over en onbekendheid met de reacties van mensen in een dergelijke noodsituatie; dit is iets wat men nooit in de hand heeft. Er kan wel geprobeerd worden paniek te onderdrukken door duidelijk aan te geven dat er goede brandbeveiliging en vluchtwegen aanwezig zijn; op die manier wordt in elk geval een gevoel van veiligheid gecreëerd.
Brand in Franse tunnel kost twee mensen het leven De Franse pers meldde dat een brand in de Fréjus tunnel in ZuidFrankrijk aan twee mensen het leven heeft gekost. De tunnel is de belangrijkste verbinding door de bergen tussen Lyon en Turijn. Op zaterdag 5 juni 2005 om 18.00 uur begon de brand in de motor van een vrachtwagen met oplegger. De vrachtwagen stopte vijf kilometer voor de Franse grens in de dertien kilometer lange tunnel. De brand verspreidde zich van de motor naar de oplegger en creëerde zo een zee van rook. De rook werd door de wind richting Italië geduwd. Drie Italiaanse brandweerauto’s hebben vanwege de vele rook de tunnel moeten verlaten. Xavier Jouannet, bevelhebber van de brand- en reddingsdienst in Savoye, zei, “de tunnel zag eruit als een schoorsteen vol met hete rook, helaas hebben we de brand niet tot één vrachtwagen weten te beperken.” Twee mensen zijn omgekomen en 21 mensen moesten behandeld worden door het inhaleren van rook. De Franse brandweer was in staat om het vuur te blussen voordat er een tank met chemicaliën zou scheuren. De tunnel zal een tijd dicht zijn omdat er 10 kilometer tunnel hersteld moet worden. Ondertussen is er al 56 miljoen euro uitgegeven aan het verbeteren van de veiligheid in de Fréjus tunnel, het meeste aan het creëren van nieuwe brandschuilplaatsen. In Australië en Japan zijn 100 tunnels beveiligd met brandbeveiligingsapparatuur. De Franse overheid is bezig met research naar het nut van brandbeveiligingsapparatuur in tunnels. Dit tragische ongeluk zal hoogstwaarschijnlijk zwaar meewegen in de besluiten.
7
Sprinklers op scholen Wat is er nou belangrijker dan dat kinderen op een school zitten die goed tegen brand is beveiligd? Maar wat is eigenlijk de beste brandbeveiliging op scholen? In Engeland, Nederland en Amerika heeft men gekeken naar het gebruik van sprinklers op scholen en het profijt dat men daarvan heeft. Alleen al in Engeland vatten gemiddeld al zo’n 5 scholen per dag vlam. En in Amerika is dit helaas niet anders. In Amerika zijn veel van dit soort branden te wijten aan brandstichting. Door de installatie van sprinklers kunnen dit soort branden worden tegengegaan, waardoor de kans op grote rampscenario’s wordt geminimaliseerd. Sprinklers Engelse scholen (http://www.nba.org.uk/documents/wswis.doc)
In Engeland vatten gemiddeld 5 scholen per dag vlam. Dat komt neer op ongeveer 2000 scholen per jaar, de totale schade loopt dan op tot 150 miljoen euro op jaarbasis. Deze branden vinden vaak plaats in vakanties of weekenden. Een oplossing tegen deze branden zouden sprinklerinstallaties kunnen zijn. De kosten van sprinklers zijn ongeveer 1 tot 2% van de kosten van een nieuw te bouwen schoolgebouw. Dit verdient men binnen 4 jaar terug, omdat verzekeraars deze investeringen in mindering brengen op de premies. De National Bursars Association (vereniging voor verbetering van de schoolomgeving) in Engeland vraagt zich dan ook (terecht) af waarom niet alle Engelse scholen sprinklerinstallaties aanschaffen.
Een vergelijking van twee schoolbranden. Het is duidelijk dat gesprinklerde scholen beter tegen brand zijn beveiligd. (http://www.nba.org.uk/documents/wsftf.pdf) Enkele voordelen van sprinklers in scholen, volgens de National Bursars Association: - De school hoeft niet twee jaar ‘uit de running’ te zijn omdat hij herbouwd moet worden, de volgende dag kan er in principe weer gebruik worden gemaakt van de school. - Schoolbranden zorgen vaak voor het vrijkomen van asbest en andere gevaarlijke stoffen in het dak. Door sprinklers wordt de brand laag gehouden en vat het dak geen vlam. - Het waterverbruik van een sprinkler is 5% van het verbruik van een slanghaspel, dat is dus een aanzienlijke bezuiniging. - Een gesprinklerd schoolgebouw is aantrekkelijker voor verzekeringsmaatschappijen om te verzekeren. 8
Sprinklers Nederlandse scholen (http://www.aon.com/nl/nl/bedrijfstakken/zorg_overheden/gemeenten/Risk_Management_Programma_voor_ Onderwijsinstellingen_2006.pdf)
In 2004 zijn er in Nederlandse onderwijsgebouwen 200 branden geweest. De schade daarbij was ruim € 19 miljoen. AON heeft in Nederland het belang van sprinklers op scholen op papier gezet. AON is een dienstverlener op het gebied van risicomanagement, employee benefits en verzekeringen. Zij brengen risico's in kaart en maken deze inzichtelijk en bedenken daarbij creatief verantwoorde oplossingen. Het belang van sprinklers in openbare ruimtes wordt steeds belangrijker. Enerzijds wordt de brandweer met steeds meer taken belast, zoals hulpverlening en ongevalbestrijding. Anderzijds wordt de inzet van de brandweer steeds moeilijker, te denken valt aan de verkeersproblematiek, de infrastructuur die het snel ter plaatse zijn van de brandweer bijna onmogelijk maakt, personele problemen zoals het aantrekken van vrijwilligers en de veiligheid van het brandweerpersoneel. Ook in Nederland gaat er veel geld verloren aan branden binnen scholen.
Voordelen die AON ziet in het gebruik van sprinklers op scholen in Nederland zijn: - Door de geringere schadeomvang bij een brand is de continuïteit van het onderwijs beter gewaarborgd. - Een sprinklerinstallatie is een statische installatie met nagenoeg geen bewegende delen of elektronica; de installatie heeft daardoor een zeer lange levensduur, vraagt een absoluut minimum aan onderhoud en is vrijwel niet onderhevig aan slijtage of kwaliteitsvermindering. De jaarlijkse kosten bestaan hoofdzakelijk uit de kosten voor de keuring van de installatie (één keer per jaar) zodat de installatie voorzien blijft van een certificaat. - De kans op een foutieve brandmelding door een sprinklerinstallatie is vrijwel nihil; de brandweer zal dus niet nodeloos hoeven uit te rukken en daarmee wordt op de kosten van de brandweer bespaard. - Een sprinklerinstallatie is een van de meest betrouwbare automatische brandmelden blusinstallaties, de kans op een grotere schade of het volledig verloren gaan van het gebouw is vrijwel nihil. Myth Het heeft geen zin om sprinklers in gebouwen die nauwelijks kunnen branden te installeren.
Fact Zelfs in gebouwen uit beton en andere onbrandbare materialen blijkt de inventaris (doorgaans veel papier en kunststoffen) tot 'voedsel' voor levensgevaarlijke branden te kunnen dienen. Verstikkende, giftige gassen vormen in dit soort situaties het grote gevaar. Een adequaat brandbeveiligingssysteem elimineert de kans op calamiteiten.
9
Sprinklers Amerikaanse scholen (http://www.fldfs.com/SFM/pdf/Rpt_FEMA_SchoolFires_2004-12.pdf)
In Amerika heeft men in 2004 onderzoek gedaan naar sprinklers op scholen. In 2004 hebben in Amerika 14.300 branden op scholen met niet-volwassenen educatie (vergelijkbaar met basis- en voortgezet onderwijs in Nederland) plaatsgevonden. Dit bracht een schade van 103,6 miljoen dollar met zich mee. De oorzaak van de meeste branden was brandstichting, gevolgd door keukenbranden.
In Amerika zie je in bijna alle nieuwe winkelcentra (‘malls’), verpleeghuizen, hoge gebouwen en hotels dat er sprinklerinstallaties worden aangebracht. Alleen in scholen 10
gebruikt men het nog niet, de reden hiervan is dat het niet verplicht is. Amerikaanse scholen zijn met speciale technieken en materialen gebouwd, dit zorgt voor een kleinere brandkans. Veel scholen vinden deze brandpreventie al voldoende genoeg en zien hierdoor het nut er niet van in om nog extra geld te spenderen aan een sprinklerinstallatie. In deze situatie houdt men er alleen geen rekening mee dat de inboedel het grootste brandgevaar is. Alarmsystemen zijn wel aanwezig, deze kunnen echter de branden niet doven en alleen maar signaleren. Conclusies Conclusies onderzoek Engeland Met een sprinklerinstallatie kunnen leerlingen na een brand de volgende dag weer naar school Dak/plafond vat geen vlam, sprinkler houdt de vlam laag Sprinklers zijn zuiniger dan ander blusmateriaal Een gesprinklerd schoolgebouw is aantrekkelijker voor verzekeringsmaatschappijen om te verzekeren Conclusies onderzoek Nederland Door de geringere schadeomvang bij een brand is de continuïteit van het onderwijs beter gewaarborgd De installatie heeft een lange levensduur en brengt weinig onderhoudskosten met zich mee De kans op een foutieve brandmelding door een sprinklerinstallatie is vrijwel nihil, dus geen kosten voor brandweer die onnodig op hoeft uit te rukken Een sprinklerinstallatie is een van de meest betrouwbare automatische brandmelden blusinstallaties Conclusies onderzoek Amerika In Amerika is het grootste probleem dat het nog niet verplicht is gesteld om sprinklers in een school te installeren De aanschaf van sprinklers is echter makkelijk terug te verdienen door verzekeringspremies Amerikaanse scholen worden met speciale technieken gebouwd; dit zorgt voor een kleinere brandkans, men vindt daarom een extra investering voor sprinklers niet nodig Alarmsystemen zijn wel aanwezig maar deze kunnen de verspreiding van branden niet tegengaan Ook hier valt op dat de conclusies allemaal één kant op wijzen: sprinklersystemen zijn de beste brandbeveiliging maar voor een school een(te) grote investering. Dit is echter een eenmalige investering plus een klein bedrag per jaar voor de controle. Dit totaal is in de (verlaagde) premies makkelijk terug te verdienen. Daarbij komt nog eens dat het voor verzekeringsmaatschappijen aantrekkelijker is een brandveilig schoolpand te verzekeren dan een niet of onvoldoende beveiligd pand. Ook is het ten aanzien van brandschade voordeliger wanneer men een sprinklerinstallatie in huis heeft, doordat een sprinkler bij beginnende brand begint te blussen. Een sprinklerinstallatie verbruikt minder water dan andere waterblusmiddelen, de kans op foutieve brandmeldingen bij de brandweer is nihil (brandweer hoeft niet onnodig uit te rukken, vals alarm kost geld, etc.), de brandschade is kleiner en er kan vaak de volgende dag gewoon weer les worden gegeven.
11
Brand school Amsterdam Op 1 april 2006 brak rond 19.30 uur brand uit in basisschool Multatuli aan de Wiltzanghlaan in Amsterdam. Ondanks snel optreden van de brandweer ontstond er flinke schade aan het gebouw. Dit kwam doordat het waarschijnlijk lang heeft geduurd heeft voordat de brand door omwonenden werd ontdekt. Met de inzet van zes voertuigen en 22 brandweerlieden kon worden voorkomen dat de brand zich verder uitbreidde. Een deel van het schoolgebouw is tijdelijk onbruikbaar.
12
Sprinklers in woningen In Nederland is het item woningsprinklers nog niet zo ‘ingeburgerd’ als in Amerika waar steeds meer huizen zijn voorzien van woningsprinklers. Een onderwerp dat op dit moment wereldwijd erg hot is en daarom wordt het ook in verschillende landen onderzocht. In Amerika is er zelfs al één plaats totaal gesprinklerd, Scottsdale in Arizona. En niet zonder succes: in Scottsdale is de schade door brand afgenomen met ruim 89%. Woningsprinklers Amerika (http://www.usfa.fema.gov/safety/sprinklers/)
Tachtig procent van de mensen die in Amerika in een brand omkomen, overlijden tijdens een brand in huis. Hieruit kan men concluderen dat branden in woningen het grote brandprobleem domineren. De enige effectieve manier om sterfgevallen bij branden te voorkomen is door sprinklers te installeren. Gecombineerd met een rookdetector zorgt dit voor 82% minder sterfgevallen door brand in woningen. Volgens de Amerikaanse Branden Administratie blijkt uit onderzoek dat er elke 79 seconden een woningbrand ontstaat. Gezinnen met kinderen, bejaarden en gehandicapte mensen hebben speciale brandbeveiliging nodig. Sprinklers in de thuisomgeving vormen extra protectie. In het geval van brand lopen brandweermannen minder kans op verwondingen wanneer ze een minder grote brand bestrijden (sprinklers gaan brandverspreiding tegen). Als men wil zoeken naar oplossingen voor branden in woningen, is het belangrijk om te kijken wanneer de meeste branden gebeuren en hoe ze veroorzaakt worden. In Amerika heeft men een aantal punten op een rij gezet: - Keukens leveren het grootste brandgevaar, de belangrijkste oorzaken van brand zijn koken en verwarmen. - De helft van de slachtoffers valt buiten de ruimte waar de brandhaard ontstaat; er vallen met name slachtoffers doordat de branden zich snel verspreiden (sprinklers voorkomen brandverspreiding). - 40% van de slachtoffers valt in woningen met rookmelders (rookmelders kunnen brand niet bestrijden, sprinklers wel). - Het piekuur dat branden ontstaan is tussen 18.00 en 19.00 uur wanneer mensen thuiskomen, de verwarming hoger zetten en beginnen met koken. - De meeste dodelijke ongelukken (46%) gebeuren tussen 23.00 en 6.00 uur; slachtoffers slapen dan en merken een brand niet of te laat op. Wat echter opvalt, is dat er maar 20% van de branden rond dit tijdstip wordt gerapporteerd (sprinklers blussen branden automatisch en gaan verspreiding van brand tegen, daarnaast geven ze de brandweer een melding dat er brand is). Hierboven is goed te zien dat sprinklers veel ellende kunnen tegengaan. Vooral het laatste punt waarin wordt gemeld dat de meeste slachtoffers in hun slaap worden overvallen, kan bevorderlijk zijn voor de verkoop van woningsprinklers. Sprinklers blussen brand maar gaan ook de verspreiding van brand tegen. Mensen verbranden dus niet terwijl ze slapen.
13
Woningsprinklers Nederland (http://www.brandweer.nl/cms/show?id=388493 - content413039)
De Nederlandse brandweer heeft in 2000 een onderzoek gedaan naar het profijt van woningsprinklers. Daarbij kwam men al gauw tot de conclusie dat woningbranden vaak dezelfde oorzaak hebben. De oorzaak ligt vaak bij een smeulbrand in elektrische apparatuur. Zo’n smeulbrand duurt ongeveer een kwartier. Nadat de smeulbrand (maatwoningbrand) aanleiding geeft tot open vuur is hij binnen vijf minuten levenbedreigend (door hete rook) in ruimtes die verbonden zijn met de ruimte waarin het open vuur ontstaat. Binnen enkele minuten daarna zal vlamoverslag plaatsvinden. Doordat sprinklers een snelle reactie geven zijn ze uitermate geschikt om dit probleem te verhelpen. De beste brandpreventie is in dit geval de woningsprinkler, deze is voldoende effectief in de situatie van een maatwoningbrand. Ook is dit blussysteem relatief goedkoop in vergelijking met de aanleg van aanzienlijk duurdere en complexere schuimblussystemen. De woningsprinkler is in eerste instantie niet gebouwd om een brand te blussen maar is ervoor om verspreiding van een brand tegen te gaan; op deze manier kunnen ontvluchtingmogelijkheden worden gegarandeerd in een situatie die overleefbaar is. De woningsprinkler is zo ontworpen dat de spray van water heel anders is dan bij een ‘normale’ sprinkler. De reden hiervoor is dat de temperatuur van de hete rooklaag zo snel mogelijk omlaag moet worden gebracht. De sprinkler sproeit dan ook zo dat het water langs het plafond naar de muur gaat. Hierbij moet ook gezegd worden dat over het algemeen het interieur langs de muren het eerst vlam vat. Woningsprinklers brengen de volgende voordelen met zich mee: - De kans op brandoverslag naar andere woningen is met een woningsprinklerinstallatie zeer klein. Het is daarom mogelijk om de bebouwingsdichtheid te vergroten. - De eisen aan de infrastructuur worden verminderd; doodlopende wegen mogen langer worden (van 600 ft naar 1400 ft), minder parkeerrestricties voor bewoners (er hoeven minder parkeerplaatsen vrij te worden gehouden voor de brandweer) en kleinere draaicirkels op wegen. - Door de geringe benodigde hoeveelheid bluswater in een gesprinklerde gemeente stelt men dat de capaciteit van de waterleiding verlaagd mag worden. Dit betekent minder pompcapaciteit en kleinere buisdiameters.
14
Woningsprinklers Engeland (http://www.bre.co.uk/filelibrary/sprinkler_section1.pdf)
Ook in Engeland ziet men dat woningsprinklers wel degelijk een goede bescherming vormen tegen uitslaande brand. Men heeft ook hier een rapport geschreven over het profijt dat men kan hebben van woningsprinklers. Er zijn gedurende dertig minuten acht branden nagebootst, met en zonder sprinklers. De schade zonder sprinklers was beduidend groter dan de branden waar wel sprinklers aanwezig waren. In dit onderzoek hadden sprinklers alle branden onder controle en werden enkele branden zelfs geblust. De conclusies van het onderzoek: - Met sprinklers werden de warme gassen zodanig gekoeld dat de bewoners (die op dat moment misschien wel sliepen) daardoor geen extreme pijnen ondervonden dus levend konden ontsnappen. - In alle gevallen was het zicht tussen de vijf en zeven minuten na ontstaan van de brand verloren gegaan. Ook toen de sprinklers werden aangezet had het geen effect op het zicht. - Zonder sprinklers is er geen overlevingskans door het vrijkomen van allerlei gassen. - Sprinklers zijn in de meeste woonwijken niet kostendekkend, maar in flats en grotere woningen wel. Conclusies Conclusies onderzoek Amerika Woningsprinklers in combinatie met rookmelders zorgen voor 82% minder sterfgevallen bij brand Woningsprinklers gaan brandverspreiding tegen en zorgen ervoor dat het de brandweer weinig moeite kost om een brand te doven In veel gevallen blussen sprinklers de woningbrand zelf zonder dat er brandweer aan te pas hoeft te komen De meeste sterfgevallen tijdens een brand vinden plaats wanneer mensen slapen, sprinklers voorkomen dit omdat ze de beginnende brand meteen tegengaan Conclusies (brandweer)onderzoek Nederland De kans op brandoverslag naar andere woningen is met een woningsprinklerinstallatie zeer klein. Het is daarom mogelijk om de bebouwingsdichtheid te vergroten De eisen aan de infrastructuur worden verminderd; doodlopende wegen mogen langer worden (van 600 ft naar 1400 ft), minder parkeerrestricties voor bewoners (er hoeven minder parkeerplaatsen vrij te worden gehouden voor de brandweer) en kleinere draaicirkels op wegen Door de geringe benodigde hoeveelheid bluswater in een gesprinklerde gemeente stelt men dat de capaciteit van de waterleiding verlaagd mag worden. Dit betekent minder pompcapaciteit en kleinere buisdiameters Conclusies onderzoek Engeland Met sprinklers werden de warme gassen zodanig gekoeld dat de bewoners (die op dat moment misschien wel sliepen) daardoor geen extreme pijnen ondervonden dus levend konden ontsnappen In alle gevallen was het zicht tussen de vijf en zeven minuten na ontstaan van de brand verloren gegaan. Ook toen de sprinklers werden aangezet had het geen effect op het zicht Zonder sprinklers is er geen overlevingskans door het vrijkomen van allerlei gassen Sprinklers zijn in de meeste woonwijken niet kostendekkend, maar in flats en grotere woningen wel 15
Het grootste verschil in de onderzoeken is dat de Nederlandse brandweer vooral kijkt naar de voordelen die het met zich mee brengt voor de Nederlandse infrastructuur. Voor de rest kan men concluderen dat woningsprinklers alleen maar voordelen kennen, het enige obstakel is de prijs van de sprinklers in woningen in woonwijken. Ze zijn niet kostendekkend, behalve als het gaat om flats en grotere woningen.
Negen doden in Berlijns appartement Duitse media meldden dat een brand in Berlijn aan negen mensen het leven heeft gekost, waarvan 5 kinderen. De brand brak maandag 8 augustus 2005 om 23.00 uur uit in het trappenhuis op de vierde etage van een appartementengebouw van vijf verdiepingen. Het vuur verspreidde zich snel naar de andere etages. De oorzaak van de brand staat nog niet vast maar hoogstwaarschijnlijk is er sprake van brandstichting. Volgens de Berlijnse brandweer was de taal de grootste oorzaak van het aantal doden. De meeste van de slachtoffers waren Arabisch sprekende mensen die de instructies van de brandweer niet begrepen; de brandweer heeft gevraagd om in het appartement te blijven met de deur naar het trappenhuis gesloten. Door de taalbarrière begrepen veel mensen dit niet. Honderdvijftig brandweerlieden hebben geholpen bij het onder controle krijgen van de brand, op dinsdagnacht om 1.00 uur werd vastgesteld dat de brand onder controle was. Het gebouw was licht beschadigd. Helaas was dit het grootste aantal dodelijke slachtoffers bij een brand dat Berlijn moest betreuren na de Tweede Wereldoorlog. Een sprinkler zou de brandverspreiding hebben kunnen tegengaan en ook zou de dodelijke rook en het vrijkomen van giftige stoffen beperkt zijn gebleven.
16
Zorginstellingen Mensen die slecht ter been zijn, hebben moeite met snel wegkomen. Als er dus geen sprinklers aanwezig zijn in verzorgingshuizen, kan dat rampzalige gevolgen hebben. Daarom wordt er ook mondiaal veel onderzoek gedaan naar sprinklers in zorginstellingen. Sprinklers Nederlandse zorginstellingen (http://www.bouwcollege.nl/Pdf/CBZ%20Website/Meldpunten/Brandveiligheid/tno-rapport2003-cvbr0062.pdf)
TNO heeft onderzoek gedaan naar de brandveiligheid van zorginstellingen. Conclusies van dit rapport: - Wanneer men in zorginstellingen met de beschikbare bezetting een tijdige en effectieve evacuatie wil garanderen kunnen sprinklers een van de mogelijkheden zijn. - De brand kan door een sprinkler beheerst worden, eventueel in combinatie met afvoer van rook(gassen). - De kosten vallen echter hoog uit wanneer men in een reeds bestaande zorginstelling sprinklers gaat installeren. - De installatie van sprinklersystemen is alleen redelijk uitvoerbaar bij nieuwbouw of bij grootschalige renovatie. Ook wordt er in het onderzoek een vergelijking gemaakt met brandwerende deuren, een oud systeem dat nog steeds vaak in zorginstellingen wordt gebruikt. Een sprinkler komt veel positiever uit de bus: deze is in staat om een beginnende brand te beperken en te controleren, waardoor uitbreiding van de brand voorkomen kan worden. Verder kan een sprinkler in veel gevallen een beginnende brand ook blussen, waardoor verdere uitbreiding zeer effectief wordt beperkt, en ook de kans op slachtoffers in de ruimte van ontstaan vermindert. Wanneer de brand niet wordt geblust maar alleen wordt beperkt verhindert een sprinkler niet de verspreiding van rook (en stoom). Om ook de rookverspreiding te beheersen zal er aanvullend een voldoende effectief ventilatiesysteem geïnstalleerd moeten worden. Een alternatief is de installatie van zelfsluitende rookwerende deuren; in dit geval wordt de installatie van een sprinkler geen vervanging van, maar een aanvulling op zelfsluitende brandwerende deuren. In het algemeen lijkt het installeren van een sprinklersysteem alleen bij grootschalige nieuwbouw of renovatie een financieel te overwegen keuze. In de onderzochte (nieuwbouw)situaties blijken sprinklers duurder te zijn dan zelfsluitende brandwerende deuren zoals. Installatie van alleen een sprinklersysteem is overigens niet zonder meer als alternatief voor zelfsluitende brandwerende deuren te beschouwen.
17
Sprinklers Amerikaanse zorginstellingen (NFPA Fire Analysis and Research Division verzorgingshuizen)
Van 1994 tot 1998 was het gemiddeld aantal branden in Amerikaanse verzorgingshuizen 3000 per jaar. Dit bracht 12 overledenen, 241 gewonden en 6,8 miljoen dollar aan schade met zich mee.
Één op de vier gerapporteerde branden in bejaardentehuizen startten in de wasserette van het tehuis, 23% in de keuken en 18% begon in een slaapkamer. De meeste sterfgevallen door brand waren in slaapkamers. In 93% van de gevallen was er een rookmelder aanwezig. Bijna driekwart van deze tehuizen had een sprinkler. Als dit niet het geval was waren de cijfers zes keer zo hoog uitgevallen. Dit betekent echter ook dat de cijfers nog omlaag kunnen, aangezien nog niet elk tehuis een sprinklerinstallatie heeft. Conclusies Conclusies onderzoek Nederland Wanneer men in zorginstellingen met de beschikbare bezetting een tijdige en effectieve evacuatie wil garanderen kunnen sprinklers één van de mogelijkheden zijn De brand kan door een sprinkler beheerst worden, eventueel in combinatie met afvoer van rook(gassen) De kosten vallen echter hoog uit wanneer men in een reeds bestaande zorginstelling sprinklers gaat installeren De installatie van sprinklersystemen is alleen redelijk uitvoerbaar bij nieuwbouw of bij grootschalige renovatie Conclusies onderzoek Amerika Eén op de vier gerapporteerde branden in bejaardentehuizen startten in de wasserette van het tehuis, 23% in de keuken en 18% begon in een slaapkamer In 93% van de gevallen was er een rookmelder aanwezig Bijna driekwart van deze tehuizen had een sprinkler. Als dit niet het geval was waren de cijfers zes keer zo hoog uitgevallen Dit betekent echter ook dat de cijfers nog omlaag kunnen, aangezien nog niet elk tehuis een sprinklerinstallatie heeft Het grootste verschil is in dit geval het soort onderzoek, Amerika heeft zich veel meer op de cijfers gericht en laat zien dat sprinklers wel degelijk een goed middel tegen brand zijn. In Nederland zijn de sprinklers nog niet echt tot de verzorgingshuizen doorgedrongen. Wel staan er alleen maar, met betrekking tot sprinklers, positieve punten in het onderzoek van TNO.
18
Branden in niet- en wel gesprinklerde verzorgingstehuizen De Nederlandse brandweer meldde dat er op 25 juli 2005 een man is omgekomen bij een brand in een bejaardentehuis aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam. De brand zou zijn veroorzaakt door een sigaret. Een week eerder, op 18 juli, meldde Ian Gough dat een brand in een frituurpan in het Northampton House is geblust door een sprinkler. Northampton House is een voormalig kantoorgebouw in Northampton, Engeland. De 12 etages zijn in 2001 opgesplitst in 180 appartementen. De toegang voor de brandweer was beperkt, waardoor het bij de bouw verplicht was om sprinklers te installeren. In tegenstelling tot het succes in Northampton heeft een brand op dezelfde dag in Berlijn geleid tot de opname van 24 mensen die last hadden van de rookinhalering. De brand brak om 19.00 uur uit op de tweede etage van het zeven etages tellende gebouw. Rookdeuren stonden open en het gebouw was binnen no-time gevuld met rook. Zowel in Berlijn als in Amsterdam waren geen sprinklers aanwezig. Een rapport van de Britse regering laat zien dat sprinklersystemen de hoeveelheid rook bij een brand laag houden. Zelfs de mensen die aanwezig zijn op de plek waar de brand ontstaat hebben een grote kans op overleven. In een serie brandtesten kregen de onderzoekers het niet voor elkaar om gevaarlijke gassen te produceren in de gesprinklerde kamers.
19
Hotels Hotels zijn over het algemeen grote bedrijven, bedrijven met veel bedrijvigheid en allerlei verschillende mensen. Het kan dus gebeuren dat er door onvoorzichtigheid van gasten snel kleine brandjes ontstaan. Helemaal als je weet dat er in veel landen nog gewoon gerookt mag worden op hotelkamers. Dus ook in hotels kunnen sprinklers wel degelijk voor een grotere brandveiligheid zorgen. Sprinklers Engelse hotels (http://www.eurosprinkler.org/position_papers/Contribution_to_Hotel_Fire_Safety.pdf)
Ook in hotels moet aan sprinklers gedacht worden. In Engeland heeft men in dat de voordelen van sprinklers in hotels op papier gezet. - Sprinklers reageren op warmte voordat de brand levensbedreigend wordt. In veel gevallen blussen ze de brand en zorgen dat het niet te warm wordt. - Sprinklers zorgen voor tijd om aan een brand te kunnen ontsnappen. Daar komt nog bij dat op het moment dat er een sprinkler afgaat, de brandweer onmiddellijk wordt gewaarschuwd. - Sprinklers gaan door koeling gasexplosies tegen. - Sprinklers gaan brandverspreiding tegen. - Sprinklers zijn zuiniger met water dan andere waterblusapparatuur. In Engeland is het verplicht om sprinklers te installeren in hotels van 30 meter en hoger. Sprinklers Amerikaanse hotels (http://www.eurosprinkler.org/position_papers/Contribution_to_Hotel_Fire_Safety.pdf)
Enkele grote branden hebben grote invloed gehad op de voorschriften betreffende brandveiligheid in hotels. In het MGM Grand Hotel in Las Vegas heeft op 21 november 1980 een grote brand gewoed waarbij 84 mensen om het leven kwamen en 700 mensen gewond zijn geraakt. Twee weken later, op 4 december, zijn er 26 mensen omgekomen in het Stouffer’s Inn in New York. Nog eens twee maanden later was er weer een grote brand in Las Vegas:in het Hilton Hotel kwamen 8 mensen om en waren er 252 gewonden. Deze branden hebben wel degelijk tot veranderingen in de Amerikaanse wetten geleid, waardoor de meeste nieuwe hotels een sprinklerinstallatie moesten installeren. In de VS is de wetgeving op het gebied van brandbeveiliging per staat geregeld. De staten laten zich over het algemeen inlichten door de National Fire Protection Association code 101, NFPA. De regelgeving van de NFPA zegt dat sprinklerinstallaties aangebracht moeten worden in alle nieuwe hotels met 4 of meer verdiepingen, in alle hotels waar meer dan 16 mensen verblijven en in alle hotels waar 1 tot 3 of meer kamers zijn die niet individueel een eigen vluchtweg hebben. Ook moeten alle bestaande hotels waarvan de hoogste etage meer dan 23 meter boven de begane grond is, voorzien worden van een sprinklerinstallatie. Zo gauw sprinklers geïnstalleerd zijn, wordt de regelgeving op het gebied van andere brandbeveiliging versoepeld: - Hotels tot 4 verdiepingen mogen voorzien zijn van 1 in plaats van 2 branduitgangen, zolang de afstand van de kamer naar de uitgang niet langer dan 10.7 meter is. - Doodlopende gangen mogen 15 in plaats van 10,7 meter zijn. - De maximale lengte naar een uitgang mag 60 in plaats van 30 meter zijn. - Winkels en opslagplaatsen hoeven niet meer voorzien te zijn van een brandscheiding die het vuur 1 uur tegenhoudt. Het warmwaterreservoir, de linnenkamer, de onderhoudskamer en de ongebruikte kamers moeten echter wel beveiligd worden door sprinklerinstallaties. 20
Conclusies Conclusies onderzoek Engeland Sprinklers reageren op warmte voordat de brand levensbedreigend wordt. In veel gevallen blussen ze de brand en zorgen dat het niet te warm wordt Sprinklers zorgen voor tijd om aan een brand te kunnen ontsnappen. Daar komt nog bij dat op het moment dat er een sprinkler afgaat, de brandweer onmiddellijk wordt gewaarschuwd Sprinklers gaan door koeling gasexplosies tegen Sprinklers gaan brandverspreiding tegen Sprinklers zijn zuiniger met water dan andere waterblusapparatuur Conclusies onderzoek Amerika (versoepeling Amerikaanse wet als sprinklers zijn geïnstalleerd) Hotels tot 4 verdiepingen mogen voorzien zijn van 1 in plaats van 2 branduitgangen, zolang de afstand van de kamer naar de uitgang niet langer dan 10.7 meter is Doodlopende gangen mogen 15 in plaats van 10,7 meter zijn De maximale lengte naar een uitgang mag 60 in plaats van 30 meter zijn Winkels en opslagplaatsen hoeven niet meer voorzien te zijn van een brandscheiding die het vuur 1 uur tegenhoudt Het grootste verschil tussen beide onderzoeken is dat in Engeland de voordelen op papier zijn gezet en in Amerika er daadwerkelijk al regels op papier staan. Wanneer men sprinklers installeert, heeft men daar alleen maar voordelen aan ten opzichte van geen sprinklers installeren. De wetten die worden nagestreefd zijn afhankelijk van de staat, elke staat heeft zijn eigen wet. De meeste staten maken gebruik van de NFPA-richtlijnen, die speciaal voor brandbeveiliging worden opgesteld.
De European Fire Sprinkler Network wijst erop dat ook hier sprinklers de verspreiding van Hotelbrand in Parijs de brandbrandweer tegen hadden kunnen gaan. Daarnaast hadden sprinklers en doden bij De Franse heeft laten weten dat een brand in een gewonde Parijs hotel aan één deze persoon leven heeft gekost en dat een andere persoon zwaar gewond is brandhet kunnen voorkomen. geraakt. Andere mensen hadden last van de rook en één brandweerman was lichtgewond. De brand vond plaats op zaterdag 1 april 2006 in Hotel Central aan de rue de Meaux. De brand heeft zich van de tweede etage naar de derde en vierde verdieping. Het hotel telt 5 verdiepingen. De ‘European Fire Sprinkler Network’ wijst erop dat ook hier sprinklers de verspreiding van de brand hadden kunnen tegengaan. Daarnaast hadden sprinklers kunnen voorkomen dat er een dode en een gewonde zijn te betreuren.
21
Winkelcentra Ook in winkelcentra is het van levensbelang dat er sprinklers zijn. Daarbij komt dat, door de aanschaf van sprinklers, de schade bij brand geminimaliseerd kan worden. Winkelcentra België In België is in 2002 een onderzoek gedaan naar de brandveiligheid van 10 winkelcentra. De resultaten van dit onderzoek waren erg verontrustend. De bedoeling was na te gaan of de veiligheid van de consument in deze winkelcentra wel gewaarborgd is en dan voornamelijk op het gebied van brandpreventie en evacuatiewegen. De 10 winkelcentra zijn getest op 160 door experts opgestelde criteria. Om te voorkomen dat vuur en rook zich snel verspreiden is het van belang dat exploitanten verschillende maatregelen treffen. Een kleine greep van fouten die werden opgemerkt door de onderzoekers van de winkelcentra zijn: - Geen opdeling van grote ruimten om de verspreiding van vlammen/rook tegen te gaan. - Geen brandwerende deuren tussen het winkelcentrum en de grote winkelruimten. - Zolderingen die te laag zijn om opstijging van rook toe te laten. Van de 10 bezochte centra kregen er uiteindelijk 7 een negatieve tot middelmatige eindbeoordeling. De wetgeving in België is echter zo geregeld dat de burgemeester bepaalt wie een exploitatievergunning krijgt. Of men deze vergunning krijgt is mede afhankelijk van het rapport dat de brandweer indient. Er is geen regelmatige controle of helemaal geen controle. Er is alleen controle als de burgemeester of de exploitant hierom vraagt. De conclusie die dan ook niet verassend werd getrokken is dat de brandweer periodiek onderzoeken moeten uitvoeren in de winkelcentra. Winkelcentra Engeland (BASA_Bif_retail)
In Engeland hadden veel branden met behulp van sprinklers voorkomen kunnen worden. De reden dat veel winkelcentra ook hier niet zijn voorzien van sprinklers is dat nadelen altijd zwaarder wegen dan voordelen. Een sprinkler heeft echter meer voor- dan nadelen, blijkt uit het volgende onderzoek, naar sprinklers in Engelse warenhuizen. In een warenhuis kan men veel verschillende bedrijven vinden met een zeer variërend assortiment. Als er in een winkel brand uitbreekt, loopt men al gauw het risico dat de brand zich verspreidt naar andere winkels binnen het winkelcentrum, waardoor er meerdere bedrijven schade oplopen. Doordat men sprinklerinstallaties aanbrengt kan men voorkomen dat de brand zich verspreidt binnen het winkelcentrum. Een sprinkler is de enige brandbeveiliging die automatisch aangaat en ook alleen aangaat op het moment dat er daadwerkelijk brand is. Daar komt nog eens bij dat de brandweer bij het aangaan van de sprinkler ook meteen gewaarschuwd wordt. De kans dat een sprinkler in werking treedt zonder dat er brand is, is 1 op 14.000.000, dus nihil te noemen. Een sprinkler komt dus zeer positief uit de bus bij dit onderzoek.
22
Conclusies Conclusies onderzoek België Geen opdeling van grote ruimten om de verspreiding van vlammen/rook tegen te gaan Geen brandwerende deuren tussen het winkelcentrum en de grote winkelruimten Zolderingen die te laag zijn om opstijging van rook toe te laten De grootste conclusie in België is dat brandweer periodiek onderzoek moet uitvoeren naar de brandveiligheid in Belgische winkelcentra Conclusies onderzoek Engeland Als er in een winkel brand uitbreekt, loopt men al gauw het risico dat de brand zich verspreidt naar andere winkels binnen het winkelcentrum, waardoor er meerdere bedrijven schade oplopen Doordat men sprinklerinstallaties aanbrengt kan men voorkomen dat de brand zich verspreidt binnen het winkelcentrum Een sprinkler is de enige brandbeveiliging die automatisch aangaat en ook alleen aangaat op het moment dat er daadwerkelijk brand is. De brandweer wordt onmiddellijk gewaarschuwd wanneer er een sprinkler aan springt De kans dat een sprinkler in werking treedt zonder dat er brand is, is 1 op 14.000.000, dus nihil te noemen In het Engelse onderzoek komen sprinklers erg goed uit de bus. Ook in België zouden sprinklers een goede optie zijn om de brandproblemen in winkelcentra te verhelpen. Ruimte mogen groter worden, dat betekend dat men minder brandwerende deuren nodig heeft, minder rook vorming en brandweer hoeft minder onderzoek te doen (winkelcentra moeten zelf voor hun sprinklerinstallatie zorgen).
Vele doden bij brand Paraguay Bij een brand in een winkelcentrum in de hoofdstad van Paraguay, Asunción, zijn 340 doden gevallen en vele honderden gewonden. Het vuur brak uit in de druk bezochte Ycua Bolanos supermarkt. Aan de brand gingen explosies vooraf. Brandweerlieden denken dat het vuur is begonnen door de explosie van gasflessen in de keuken. Niet alle uitgangen van het winkelcentrum waren open voor de vluchtende mensenmassa. De manager van het winkelcentrum had winkeleigenaren opgeroepen hun deuren te vergrendelen. Dit deed hij uit angst voor plunderingen. Met gevolg dat het winkelcentrum een grote brandende val werd voor de vluchtende mensen.
23
Waarom is Amerika verder met sprinklers? De belangrijkste conclusie van mijn onderzoek is dat Amerika veel verder is met sprinklers dan Nederland. Eén van de redenen is dat vroeger bij brand in hoogbouw in de grote Amerikaanse steden enorm veel slachtoffers vielen. En omdat het bouwen van hoogbouw (de wolkenkrabbers) alleen maar is toegenomen, is het gebruik van sprinklers verplicht. In Amerika wordt met name in de woningbouw ook veel houtskeletbouw gerealiseerd. Uiteraard is dit een zeer brandbare vorm van bouwen in vergelijking met bijvoorbeeld beton en steen; in deze woningen worden dus zogenaamde residential sprinklers toegepast. Ook niet onbelangrijk: de Amerikaanse brandweer kan bij een brandmelding nooit zo snel ter plaatse zijn als in Nederland. Simpelweg omdat de afstanden er vele malen groter zijn. Vaak ligt een brandweerkazerne minimaal een half uur rijden van een buitenwijk of een winkelcentrum. Maar misschien wel het belangrijkste punt is dat Henry S. Pamelee, de grondlegger van de sprinkler in 1870, een Amerikaan was. En zodoende is de sprinkler daar geheel ingeburgerd. Ingeval van nieuwbouw hoort de installatie van sprinklers bijna automatisch bij de voorzieningen, net als bijvoorbeeld sanitair en een keuken.
24
Begrippen BASA British Automatic Sprinkler Association Vereniging voor sprinklerinstallateurs Groot-Brittannië. NFPA National Fire Protection Association Internationale non-profit organisatie met meer dan 75.000 leden uit meer dan 70 landen. Geldt als de autoriteit op het gebied van brandveiligheid. NFPA publiceerde meer dan 300 ‘codes’ en ‘standards’. PIARC PIARC (World Road Association Non-profit organisatie. Primaire doelstelling: het uitwisselen van kennis op het gebied van wegen en transport. RTI Reactie Tijd Index Aanduiding of maatstaf voor de warmtegevoeligheid van het sprinklerelement (glaspatroon, smeltzekering of smeltpatroon). Smeulbrand Brand die langzaam begint zonder vlam. Total Walther und Cie Bekende Duitse sprinklerinstallateur.
25
Bronnen Scholen Gegevens/tabellen schoolbranden Amerika http://www.fldfs.com/SFM/pdf/Rpt_FEMA_SchoolFires_2004-12.pdf
Extra informatie over nut sprinklers Amerikaanse scholen http://www.securityworld.com/infocenter/the-importance-of-sprinkler-systems-in-schools/
Profijt van sprinklers op scholen http://www.nfsa.org/info/fyi/schools.html
Woningen Amerikaanse woningsprinklers http://www.homefiresprinkler.org/hfsc.html http://www.homefiresprinkler.org/FireService/FSFacts.html http://www.firesprinklerassoc.org/Residential/Residential%20Fire%20Sprinklers.pdf
Vergelijking van een huis met en zonder sprinklers http://www.sedgwickcounty.org/fire/residential_sprinklers.htm
Winkels Sprinklers in winkels http://odpm.gov.uk/index.asp?id=1125390
Zorginstellingen Extra informatie zorginstellingen http://www.nfpa.org/itemDetail.asp?categoryID=792&itemID=20722&URL=Research%20&%20Reports/Fact%20sh eets/Safety%20in%20other%20occupancies/Nursing%20homes/Info%20on%20health%20care%20occupancies&cook ie%5Ftest=1
26
