Op zoek naar de Iberische lynx, 15-22 februari 2013
Inleiding: Regelmatig krijgen wij van Johan en Loes Schaerlaeckens de meest fantastische waarnemingen uit Spanje via de mail toegestuurd. Een van hun meest bijzondere avonturen betreft hun (jaarlijkse) zoektocht naar de Iberische lynx. Deze kat stond aan het begin van deze eeuw op het punt van uitsterven met minder dan 100 exemplaren in het wild. Verlies aan habitat en een decennialange desastreuze achteruitgang in de konijnenstand waren de belangrijkste oorzaken. Na diverse beschermingsmaatregelen en een herintroductiecampagne is het aantal lynxen inmiddels weer gegroeid tot bijna 300 ex.. De twee belangrijkste leefgebieden: Sierra Morena en Coto de Doñana.1 Begin februari besluiten wij tot een last-minute boeking en vragen Johan om de laatste tips. Op vrijdag 15 februari vliegen wij met Ryanair vanuit Eindhoven op Malaga. Van daaruit rijden we 230 kilometer naar Las Viñas de Peñallana aan de voet van de Sierra de Andújar, één van de laatste toevluchtsoorden van ‘el lince ibérico’. Hierbij een kort verslag van onze ervaringen. Dag 0: aankomst vrijdag 15 februari Na onze aankomst op het appartementencomplex van ‘Los Pinos’ rond 18.00 u. rijden we nog voor het donker naar een dichtbijgelegen uitzichtpunt langs de weg naar Encinarejo. Hier horen we o.a. Europese Kanarie & Rode Patrijs en zien Edelherten langs de hellingen. Dag 1: zaterdag 16 februari Op het appartementencomplex zijn de Boerenzwaluwen al gearriveerd; zelfs enkele Huiszwaluwen vertoeven al bij hun oude nest van vorig jaar. Op het terrein van ‘Los Pinos’ scharrelt een groep van 20+ Blauwe Eksters rond en roept een Iberische Groene Specht vanuit de boomgaard. Andere soorten die we hier in de loop van de week aantreffen zijn o.a. Grote Bonte Specht, Huismus, Gaai, Zwartkop, Appelvink & Zwarte Spreeuw. Ook de eerste Boomkikkers worden ’s avonds gehoord. Na het ontbijt vertrekken we richting La Lancha, hét gebied voor Iberische lynx. We verkeren in internationaal gezelschap met o.a. een groep o.l.v. de Spaanse Birdlifepartner SEO, Duitsers, Engelsen en later in de week zelfs Fransen.
1
Voor meer info: zie het reisverslag van Johan & Loes over Zuid-Spanje winter 2011-2012: de queeste naar de iberische lynx.
1
de Blauwe Eksters van ‘Los Pinos’ heten u welkom! Onderweg naar La Lancha zien we Edelherten (zeer algemeen) langs de weg en een groep van ca. 10 Moeflons (iets minder algemeen). Rode Patrijzen roepen overal en ook Grote Lijsters zijn erg algemeen. Europese Kanarie en Grauwe Gors zijn soorten die het bij ons erg moeilijk hebben, maar hier nog volop voorkomen. Het mooie zonnige weer zet een Iberische Klapekster tot zingen aan. Op La Lancha posteren we ons op een goed uitzichtpunt over ‘el campo’ en houden andere waarnemers goed in de gaten (tip Johan): je kunt immers niet alles in je eentje ontdekken! Al snel krijgen we een paartje Spaanse Keizerarend prachtig in beeld. De keizerarenden houden hier territorium en krijgen het deze week regelmatig aan de stok met een hier ook verblijvende Steenarend. Van diverse lokaties roepen, ook midden op de dag, Steenuilen. Een groep van minimaal 50 Blauwe Eksters vliegt rond en ook Europese Kanarie (groep van 20 ex.), Provençaalse Grasmus, Kleine Zwartkop, Alpenkraai (2 ex.), Raaf (1 ex.) worden gezien. Rond het middaguur vertrekken we naar de dam (Embalse de Jandula) waar we Rots-, Boeren- en Huiszwaluwen zien. Een groep van 7 Vale Gieren komt over. Twee Monniksgieren vliegen boven een bergkam naar ons toe.
2
Rode Patrijs: algemeen en erg vocaal Een paartje Spaanse keizerarenden roepen hun zware ‘kok-kok-kok’ baltsroep, maar dit kunnen dezelfde vogels zijn als van La Lancha, gezien er slechts een lage bergkam tussenzit. Langs de rivier vliegen Alpenkraaien, die ook al druk met paarvorming bezig lijken. Het tunneltje bij de dam checken we op vleermuizen en we vinden vier exemplaren in de spleten en openingen van het plafond; we ‘gokken’ op Vale Vleermuis, Watervleermuis en Schreiber’s Vleermuis. In de namiddag posten we weer voor lynx op La Lancha, maar zonder succes. Ook andere groepen nemen op deze mooie dag geen lynxen waar. Wel kunnen we een groep moeflons mooi bekijken. Tegen vijven ontdek ik een grote spijker in de voorband. We rijden nog voor het donker terug naar ons appartement om hier de spijker te verwijderen; de voorband loopt binnen 10 seconden leeg…. Dag 2: zondag 17 februari Noodgedwongen beginnen we deze dag met een bandenwissel. Helaas hebben we als reserve slechts de beschikking over een ‘thuiskomertje’, waardoor onze bewegingen vandaag beperkt blijven tot de asfaltwegen rond ‘Los Pinos’.
3
Na een kort bezoek aan Embalse de Encinarejo zonder vermeldenswaardige waarnemingen besluiten we richting La Lancha te rijden en bij de afslag waar het asfalt overgaat in een grindpad te parkeren en verder te lopen. Op de stierenwei zitten veel vogels w.o. tientallen Europese Kanaries, Vinken, Putters, Grote Lijsters, Tjiftjaffen (nog stil), Zwarte Roodstaarten, Witte Kwikstaarten, Boomleeuweriken, Grauwe Gorzen, een zingend mannetje Cirlgors en een Hop. Een Spaanse Keizerarend vliegt over. Verder langs het pad komen Vale Gieren over, horen we Steenuil, Iberische Groene Specht, Rode Patrijzen, etc..
goed dat er een hek staat… Als we rond drieën aankomen bij het lynxgebied horen we dat er rond 10.00u. kortstondig een lynx is waargenomen aan het begin van de vallei door de groep van SEO. Helaas voor ons….ook deze dag geen geluk. Na vieren wandelen we weer 4 kilometer terug naar de auto. Dag 3: maandag 18 februari Even na elven komt de eigenaar van Los Pinos terug uit Andújar met een gerepareerde band. Service van de zaak. Vlug omwisselen en we vertrekken weer richting La Lancha. We rijden door kansrijk lynxenbiotoop en langs de weg vliegt een groep van 150 Turkse tortels op. Even verderop laten we de auto staan en wandelen een stuk langs de weg verder. Om 11.30u. stopt een Spanjaard voor onze neus die we kennen van één van de uitzichtpunten van La Lancha. Hij had net een overstekende lynx voorbij de bocht…... 4
effe een lijntje doen…. Wat we met onze beperkte kennis van de Spaanse taal begrijpen is dat de lynx bergop is gelopen. Dat maakt het voor ons redelijk kansloos om het dier nog te zien, gezien de hellingen begroeid zijn met dicht struikgewas zonder open plekken ertussen. Het dal is met z’n verspreide begroeiing een stuk overzichtelijker…….ggrrrrmmmmmpfffff! We lopen weer terug naar de auto en rijden langzaam door naar La Lancha.
por favor…. Op La Lancha posteren we ons weer op één van de uitkijkpunten en turen de vallei af. Het is een bewolkte en koude middag met weinig vogelactiviteit in de lucht. Een Steenarend posteert zich op een heuvel achter ons en twee Monniksgieren komen over. Even verderop bij de dam kijken we de rivier af voor Otter, maar zonder succes. Wel kunnen we hier Blauwe Rotslijster aan de soortenlijst toevoegen.
5
Tegen vieren rijden we weer terug naar La Lancha en voegen we ons bij onze Spaanse vriend. We zien Edelherten, Damherten en een Wild Zwijn op de heuvels foerageren, maar geen lynx te bekennen. Dan tegen vijven is het plots raak! Door mijn telescoop ontdek ik een Iberische lynx, geheel vrij zittend onder een kurkeik. Vlug wenk ik naar mijn lotgenoten, die rap komen aansnellen. De lynx is enige minuten prachtig door de scoop te bekijken, maar staat dan op, gaat lopen en is dan opeens foetsie…. We blijven gefixeerd op de directe omgeving, maar kunnen hem niet meer ontdekken! Tegen zessen vindt de Spanjaard de lynx terug; het beest is op konijnenjacht. Sluipend rond het struikgewas zijn we hem helaas opnieuw snel kwijt en ondanks verwoede pogingen vinden we hem niet meer terug. Rond zevenen vertrekken we naar ons appartement. We hebben onze eerste lynx gezien! Dag 4: dinsdag 19 februari Vandaag miezert het de hele dag en is het behoorlijk frisjes. Richting La Lancha zien we de bekende soorten: Grauwe Gorzen, Europese Kanaries, Blauwe Eksters, een paartje Hop, Iberische Klapekster, Steenuil, Iberische Groene Specht, Tjiftjaffen, Boomleeuweriken, Witte Kwikstaarten, Putters, Grote Lijsters, Roodborsttapuiten, Zwarte Roodstaarten, Huismussen en Zwarte Spreeuwen.
Hola, me llamo Huub….
6
Op La Lancha vliegt het paartje Spaanse Keizerarend weer rond en komen er enkele Vale Gieren overzetten. ’s Middags rijden we voor de lunch door naar de dam, waar we een baltsende Havik zien en een Monniksgier vlak over komt zetten.
valt er hier nog iets te eten…? Das mooi en aardig natuurlijk, maar als we rond enen op La Lancha terugkeren horen we tot onze schrik dat er rond 12.30u een mannetje lynx (met witte halsband) van de berg af is komen wandelen. Nonde…….! Ook dit blijkt een kortstondige waarneming te zijn geweest en de lynx wordt deze middag niet meer gezien. Wij rijden door naar Andújar voor benzine en inkopen. Dag 5: woensdag 20 februari Onze laatste volledige dag in lynxgebied. Het dal in La Lancha hangt ’s ochtends in dikke mist en het is niet warmer dan 6°C. Pas na twaalven klaart het op. In de middag valt er weinig te beleven op 2 Vale Gieren en een Monniksgier na. Tegen vijven begint de moed ons aardig in de schoenen te zakken om nog een lynx te zien… Maar er komen meer waarnemers en we blijven hangen. Rond 18.00u. komen plots 2 Spaanse
7
keizerarenden over en terwijl ik een fotootje probeer te schieten, komt er een Engelsman naar ons toe gesneld. Er is net een lynx gezien in de vallei! Vlug voegen we ons bij de groep waarnemers; de lynx schijnt op een zandpad te lopen, maar is opnieuw slechts kort gezien en na een bocht uit zicht verdwenen. Ik herontdek de lynx door de scoop op een heuveltje nabij. Iedereen in euforie, want dit exemplaar is langdurig te bekijken. Het beest loopt rustig door de campo, gaat zitten voor een struik (zit hier toevallig ook een konijn?), kijkt nog eens achterom de struik (nee jammer, geen konijnen hier...) en besluit om dan maar tegen de struik te gaan sproeien (dit is mijn territorium...). Al met al kunnen we het dier zeker 20 minuten volgen voor het uit beeld verdwijnt. Dit is de waarneming waar we voor gekomen waren! Opgetogen neemt het gezelschap tegen het donker afscheid van elkaar.
de keizer van ‘el campo’ Dag 6: donderdag 21 februari We rijden voor de laatste keer naar La Lancha, maar onze missie is kansloos. Boven de vallei hangt een dikke mist en het begint te regenen. Tot overmaat van ramp krijgen we een boete van de Guardia Civil voor onze ‘fout geparkeerde’ auto. En bedankt…. Maar het kan slechter: een Engelsman heeft woensdag de hele dag op een ander uitkijkpunt gestaan aan het begin van de vallei en geen lynx gezien…. Onze expeditie is geslaagd en enkele bewogen fotootjes (van lynxen fotograferen wordt je best nerveus….) vormen het onweerlegbare bewijs!
8
Hebbes!
Naschrift Op 26 februari ontvang ik een SMS van Johan dat hij al een half uur naar twee (!) Iberische lynxen zit te kijken. Het is op dat moment zonnig en windstil weer. De moeilijke en veelal kortstondige waarnemingen in onze week doen vermoeden dat de lynxen bij koud en bewolkt weer overdag niet erg actief zijn en zich slecht laten zien. Een flinke tijdsinvestering heeft onze missie uiteindelijk doen slagen!
Huub Don 06-53673126
9
El lince ibérico
Reisgegevens: Retour Eindhoven-Malaga met Ryanair: €417,50 incl. toeslagen & belasting (2 pers.) Verblijf: Complejo Turístico ‘Los Pinos’, Las Viñas de Peñallana: 2 pers.kamer €45,- per nacht (excl. 10% IVA). (http://www.lospinos.es/). Restaurant open. ’s Weekends druk bezet! Autohuur: Niza cars, Malaga (Autocar Europe); €60,- voor 7 dagen (incl. CDW, excl. €500,borg).
10
