Ook blinden lopen m. genieten. De marathon van Amsterdam. Dat ik enige tijd droomde om de Belle Hélène

‘Dat ik enige tijd droomde om de Belle Hélène Amsterdam te zijn van een man die ouder is dan mijn vader’ A2

Vrijdag 18 oktober 2013

ELKE VRIJDAG VERSPREID IN AMSTERDAM EN OMSTREKEN

De marathon van Amsterdam

FOTO ROBIN UTRECHT

Ook blinden lopen ’m

AMSTERDAM NIEUWS

A2 Column Marscha Holman | Talk of the Town Steeds meer inbraken | A3 Verzetsmuseum Junior | A4-5 Blind de Amsterdam Marathon lopen | A6 Recensie Rijsel Het favoriete restaurant van Peter van Straaten | A6-7 Agenda

Advertentie

genieten Bestel nu kaarten op concertgebouw.nl

Ook live op AVRO Radio 4

NRCHANDELSBLAD

Amsterdam

VRIJDAG 18 OKTOBER 2013

OVERLASTGEBIED

VLUCHTKERK

PARKEREN

HUISVESTING

Drugs in Plantagebuurt

Vluchtkerk staat nog leeg

Meer plekken in Centrum

Varkens in Noord hebben extra beschutting

De gemeente breidt het overlastgebied Centrum tijdelijk uit naar de centrumzijde van de Plantageen Weesperbuurt. Daar is de laatste tijd een toenemende overlast van drugsgebruikers en daklozen die van rondom het Waterlooplein komen. Nu het gebied voor de periode van een jaar is aangewezen als overlastgebied kunnen overlastgevers bijvoorbeeld een verblijfsverbod krijgen.

Eind mei moesten uitgeprocedeerde asielzoekers de tot Vluchtkerk omgedoopte St. Josephkerk in West nog verlaten, maar nieuwe bewoners heeft de kerk nog steeds niet. Stadsdeel West zoekt nu „om de kerk niet onnodig leeg te laten staan” kunstenaars en cultuuraanbieders die de ruimte gratis willen gebruiken om culturele activiteiten te organiseren totdat de restauratie begint.

Bewoners van Centrum met een vergunning kunnen vanaf deze week kosteloos in de gemeentelijke garage Piet Hein parkeren. Het gaat om 200 plekken. De garage is de tweede die verkeerswethouder Wiebes openstelt voor vergunninghouders in het kader van zijn Parkeerplan. Garage Markenhoven was in mei de eerste. Bewoners krijgen daar nu nog eens 100 extra plekken.

De Partij voor de Dieren maakte zich deze week zorgen om het welzijn van twintig biggen in Noord. De varkens werden buiten gehouden en hadden volgens omwonenden geen goede schuilplaats. De partij stelde vragen aan de wethouder. Maar volgens de eigenaar was er niets aan de hand: de varkens

Column Marscha Holman

hebben een speklaagje en „kunnen tegen een flinke regenbui”. Ondertussen zijn de gemoederen gesust: een afdakje dat er al stond, is door vrijwilligers omgebouwd tot een hok én de eigenaar heeft een hok gebouwd. De biggen worden in Noord gehouden in het kader van een stadslandbouwproject.

Openbaar vervoer Het openbaar vervoer in de stad wordt feitelijk veiliger, zo blijkt uit cijfers. Maar reizigers ervaren dat niet altijd zo. Meer dan voorheen zeggen ze zich weleens onveilig te voelen.

FOTO THINKSTOCK

Door Frank Huiskamp

Vooral oude woningen met slecht hang- en sluitwerk zijn in trek bij inbrekers. De politie geeft op haar website tips voor maatregelen.

Talk of the Town

Beveilig je huis vooral beter dan de buren Misdrijven Amsterdam telde 9 procent meer inbraken dan vorig jaar. Nieuw-West is koploper. De politie komt met een Donkere Dagen Offensief. Door onze redacteur Yasmina Aboutaleb

M

aandagnacht in De Pijp. Een onbekende man (43) klopt aan bij een appartement op de tweede verdieping. Hij vraagt om een glas water. De bewoner vertrouwt het niet en stuurt hem weg. Als de man weg is, loopt de bewoner naar de derde etage. Hij ziet inbraaksporen en belt de politie. Een straat verderop breekt de man nogmaals in, waarbij hij de

Advertentie

deur van het trappenhuis openlaat. Dat zien agenten die op de melding uit de andere straat zijn afgekomen. Ze lopen naar binnen en houden hem aan. Het inbraakseizoen is weer begonnen. Als de dagen korter worden en de nachten langer, gaan meer inbrekers op pad. Net als de politie. Die houdt in de winter een ‘Donkere Dagen Offensief ’. Dit betekent: extra toezicht in woonwijken en drukke winkelgebieden, met specifieke aandacht voor zogenoemde high impact crime. Dat is criminaliteit die mensen persoonlijk diep raakt, zoals inbraken, overvallen en straatroof – smartphones en tassen die uit handen worden gerukt. Uit de Korpsmonitor die de nationale politie vorige week publiceerde, blijkt dat die high impact crime vorig jaar in Nederland daalde. Inbraken en geweldsmisdrijven namen met enkele procenten af, het aantal

overvallen en straatroven lag zelfs 8 respectievelijk 10 procent lager dan een jaar eerder. Amsterdam is de enige van de grote steden waar de high impact crime niet daalde, maar steeg. Dit terwijl de Amsterdamse politie zich juist extra is gaan richten op bestrijding van deze vormen van misdaad. Alleen het aantal geweldsmisdrijven daalde substantieel. Andere categorieën high impact crime stegen of stabiliseerden. Het aantal inbraken steeg met 9 procent. In Amsterdam worden de meeste woninginbraken gepleegd in Nieuw-West. Dat komt volgens het stadsdeel onder meer door het grote aantal oude portiekwoningen met slecht hang- en sluitwerk. Portiekdeuren die slecht sluiten, maken het voor inbrekers aantrekkelijk ‘een kijkje’ te nemen. Stadsdeelvoorzitter Achmed Baâdoud stuurde deze week een brief aan de corporaties met een oproep maatregelen tegen inbraak te treffen. Stadsdeel en politie leveren hun aandeel aan inbraakpreventie door voorlichting en extra surveillances. Voor bewoners die zelf actie willen ondernemen, heeft de politie op haar website veel tips tegen woninginbraak. Niet allemaal kosten ze geld: laat geen ramen en deuren open, hang geen adreslabel aan je sleutelbos en twitter niet dat je op vakantie gaat. Een advies dat wij ooit van iemand kregen: zorg ervoor dat jouw huis beter beveiligd is dan dat van je buren, dan wordt er bij jou tenminste niet ingebroken.

Reizigers deden vorig jaar minder aangifte van misdrijven in het openbaar vervoer, maar tegelijkertijd is het aantal mensen dat zich weleens onveilig voelde gestegen. Dat staat in de jaarlijkse Monitor Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer van de gemeentelijke dienst O+S (Onderzoek en Statistiek). 47 procent van de reizigers zegt zich weleens onveilig te voelen in het ov, duidelijk meer dan het jaar ervoor, toen dat nog 38 procent was. De gemeente heeft zich voorgenomen dit in 2014 terug te brengen naar 25 procent. Vooral de metro blijft het grootste probleem: mensen voelen zich vooral daar het minst veilig, zo bleek uit het onderzoek. Voor de SP, „geschrokken” van de nieuwe cijfers, aanleiding nogmaals te pleiten voor een handhavingsoffensief. Te beginnen met de metro. „De aanwezigheid van een soort conducteur, zoals in trams al het geval is, geeft mensen een veiliger gevoel. In de metro is zo iemand er niet”, zegt fractievoorzitter Laurens Ivens. Belangrijk is volgens Ivens dat toezichthouders ook echt de bevoegd-

Advertentie

heid hebben te mogen ingrijpen waar dat nodig is. Tegelijkertijd staan er in de monitor voor de gemeente ook positieve dingen. Ja, meer mensen dan voorheen zeggen zich desgevraagd weleens onveilig te voelen, maar ze geven hun veiligheid in het algemeen nog steeds een ruime voldoende – een 7,1 tegenover 7,2 vorig jaar – én de veiligheid in en om het ov lijkt dus feitelijk verbeterd: de politie kreeg vorig jaar 3 procent minder aangiften binnen. Zo namen onder andere zware misdrijven als mishandeling en minder zware als vernieling en winkeldiefstal af. Ivens vindt dat aangiften niets hoeven te zeggen over de ervaren veiligheid. „Doe jij aangifte als iemand een prullenbak molt? Waarschijnlijk niet. Maar dan kun je je nog wel onveilig voelen.” Joris Scheen van Dienst Stadstoezicht erkent dat de bereidheid tot aangifte meespeelt. „Je hebt daar natuurlijk geen regie over.” Burgemeester Eberhard van der Laan zei gisteren in de gemeenteraad dat een eenduidige conclusie over de veiligheid moeilijk blijft. Is het bijvoorbeeld goed dat er minder aangifte is gedaan of niet? Hij zegde toe te kijken of een breder onderzoek mogelijk is. De gemeente gaat ook bekijken of toezichthouders effectiever ‘informatie gestuurd’ ingezet kunnen worden, op bepaalde ‘hotspots’ of tijdstippen. Van der Laan zei nog steeds het doel van 25 procent te willen halen, dus er moet „doorgepakt” worden. Of dat meer handhavers betekent, is nog niet duidelijk.

reacties + foto: [email protected]

CENTRUM. Ouders met kinderen

hebben nu nóg een goede reden om naar de Plantage Kerklaan te gaan. Schuin tegenover Artis ligt het Verzetsmuseum Amsterdam. In dit toch al indrukwekkende museum over ’40’45 is sinds woensdag een permanente expositie geopend, speciaal voor kinderen – een langgekoesterde wens van het museum. Burgemeester Van der Laan (foto) bezocht het op de opening met zijn dochtertje (rechts). Kinderen hebben een belangrijke stem gehad in inhoud en presentatie: de expositie moest aansluiten op hun belevingswereld. „Niet te veel om te lezen, dat is saai”, was het dringende

advies vooraf. Dat is gelukt. Het Verzetsmuseum Junior is erin geslaagd het verhaal van de Tweede Wereldoorlog voor kinderen uiterst aantrekkelijk en toegankelijk te presenteren. Via een reis door de tijd in een tijdmachine beland je op een pleintje waar vier huisjes staan. Daarin woonden ooit Eva, Jan, Nelly en Henk. Eva was Joods, Nelly zat bij de Jeugdstorm , Henks broers verstopten zich op zolder en Jans ouders zaten in het verzet. Hun waar gebeurde levensverhalen worden verteld aan de hand van foto’s, stemmen, geluiden, brieven en allerlei andere voorwerpen. Alle vier de hoofdpersonen leven nog.

Jan (80), daags voor de opening rondkijkend in de kamer van zijn jeugd, hoopt vooral dat kinderen oppikken waar „neerzien op mensen omdat ze anders zijn” toe kan leiden. „Nederland verkleurt. Het kan zo weer gebeuren. Racisme blijft een groot gevaar.” Wie een van de vele ‘geheime’ luikjes opent en het verhaal leest van het Joodse knulletje André, dat na anderhalf jaar onderduiken werd verraden en uiteindelijk vermoord in een Pools kamp, of wie de schilderijen ziet van de in Auschwitz omgekomen vader en broer van Eva, weet waarom dit kindermuseum broodnodig was. Saskia van Loenen

Oprijplaat rolstoel nog niet voor élk hip zaakje Door Anouk van Kampen

 Partner search Elegante brunette (44) zoekt evenwichtige partner. Zelfstandig ondernemer en moeder, met liefde voor kunst en cultuur, sfeermens thuis en buiten de deur. Onafhankelijk en zelfstandig in haar werkzaam leven, privé sociaal en ondernemend. Kernwoorden voor partner: intelligent, in balans met empatisch vermogen.

Verzetsmuseum Junior Van der Laan op opening

Na onder meer De Negen Straatjes, de Spaarndammerstraat en Bos en Lommerplein is sinds gisteren ook een flink aantal winkels in de Kalverstraat en de Heiligeweg rolstoelvriendelijk. Veel winkels tussen Spui en Munt zijn nu voorzien van door het stadsdeel betaalde oprijplaten met de drie Amsterdamse Andreaskruizen, volgend jaar volgt het deel tussen Spui en Dam. Het rolstoelvriendelijk maken van die winkels is niet altijd even makkelijk, legt Marlies van Sint Annaland van Winkeltoegankelijkheid Nederland uit. Zij gaat langs de winkels om ondernemers ervan te overtuigen de oprijplaten neer te leggen, en geeft advies over hoe ze ook binnen genoeg

ruimte aan rolstoelen kunnen bieden. Over het algemeen werken winkels daar goed aan mee. Maar er zijn er een paar met „een beetje een mening”, aldus Van Sint Annaland. „In de loop van de jaren heb ik van alles gehoord. Meestal grijpen ze als argument aan dat ze bang zijn dat iemand over de plaat struikelt. Eigenlijk willen ze niet, maar dat kunnen ze niet zo zeggen. Die mensen kun je niet overtuigen.” Ook zijn er modewinkels die „de plaat niet mooi vinden staan”. In de Kalverstraat ging het beter: slechts drie of vier winkels werkten niet mee. „Veel ondernemers vinden het juist fantastisch.” Nu de Kalverstraat om is, wordt Van Sint Annaland steeds vaker gebeld door ondernemers die ook zo’n plaat willen.

Advertentie

Hollands Design in Andijk 18 en 19 oktober presenteren wij de nieuwste collecties van Hollandse bodem. Kijk voor alle info op onze website.

oktober

e Specialzen ij r p ie t ac 19

o kto b e

r

H

FOTO WIM SALIS

Ov wordt veiliger, maar mensen ervaren dat minder

Wel een beetje raar et was de premièreweek van de documentaire Doe Maar: Dit Is Alles, dus ik nam het zekere voor het onzekere en was extra vroeg opgestaan om kaartjes voor de avondvoorstelling aan te schaffen. Ik voelde me alsof ik Lowlandstickets had bemachtigd bij de eerste verkoopronde. Eindelijk. Mijn vader wilde graag mee. Het was immers zijn Skunk-plaat waardoor ik al heel jong Doe Maar-fan was geworden. Doe Maar, de band die in 1982 het hele Vondelpark in katzwijm liet vallen met een legendarisch openluchtconcert, en dat enkele jaren geleden nog steeds driekwart Amsterdam op de been wist te krijgen voor reünieconcerten in Paradiso en de Heineken Music Hall. Evenementen waarvoor ik respectievelijk te laat werd geboren dan wel per ongeluk te sloom was geweest om aan tickets te komen. Ik had overigens geen idee dat de band al niet meer bestond toen ik mijn kleuterjuf haarfijn uitlegde hoe je de Cannabis sativa Hollandica moest kweken („We beginnen bij het zaad”). De poster van Ernst Jansz hing jarenlang gewoon naast die van Robbie Williams, Stan uit Goede Tijden en Kurt Cobain (ik begin me nu oprecht af te vragen of ik wel wist dat Kurt dood was of dat Stan in het echt Paul Groot heette – en of ik überhaupt smaak had, maar dat terzijde). Door het hondenweer fietsen mijn vader en ik ’s avonds naar Het Ketelhuis. Ik ga voor de zekerheid steeds sneller fietsen. Mijn vader doet zijn best om me bij te houden. „Nu weet ik niet meer of ik nat ben van het zweet of de regen”, zegt hij als we onze fietsen op slot zetten. Eenmaal binnen blijk ik veruit de jongste. Al gauw hoor ik dan ook, wanneer we oude beelden zien, zuchten van herkenning uit de zaal. Vooral naast me. Mijn vader fluistert gedurende de film zeker twintig keer zinnen als „Hierin liep ik ook mee” (anti-kernwapendemonstratie in Amsterdam ’81), „Hier was ik ook bij” (Pinkpop ’83) en „Dit herinner ik me nog als de dag van gisteren” (Doe Maar meldt dat ze uit elkaar gaan in ’84). Ten eerste geloof ik hem niet, ten tweede denk ik: o ja? En waar is dan in godsnaam die vent van toen gebleven? Toen ik hem vorig jaar vertelde dat ik naar een „hippiefestival” (zijn woorden) in Portugal zou gaan heeft hij me ongeveer geld geboden om thuis te blijven, zo eng vond hij het. Hij dreigt ook al jaren om me te onterven als ik weer „zo links” ga stemmen. En terwijl mijn relatie Is dit alles-zingend uitging, is híj onlangs weer getrouwd. Met ringen en alles. En dan zou híj daar joints rokend over de Dam hebben rondgehuppeld tijdens het Festival of Fools in ’78? No way! De bandleden van de populairste Nederlandse band ooit praten in de documentaire heel openhartig en aanstekelijk over hun avontuurlijke en absurde verleden. Ze sparen zichzelf niet en zijn mild over elkaar. Het zijn wijze, mooie, vriendelijke jongens. Mannen. Ik slik even als halverwege de film tot me doordringt dat ik enige tijd droomde om de Belle Hélène te zijn van een man die ouder is dan mijn vader. Maar ik schrik meer van mijn vader zelf. Niet om hoe hij nu is, maar van hoe hij blijkbaar ooit was. Ernst zong het al: Alles gaat voorbij / Elke droom vervaagt / Als je je ogen open doet / Je raakt het kwijt.

A3

18

A2

www.mobielinterieur.nl 8000m2 woondesign

A4

NRCHANDELSBLAD

Amsterdam

VRIJDAG 18 OKTOBER 2013

A5

Marathon Amsterdam Dit weekend is de marathon van Amsterdam. Onder de 15.000 lopers ook blinden en slechtzienden. Zij ervaren Amsterdam met al hun andere zintuigen – en dan veel intenser.

‘Amsterdam ruik ik, voel ik, hoor ik’ Vondelpark de geur van roende bladeren

Amsterdam-Oost de geur van verschaald bier

Onderdoorgang Rijksmuseum „een drama’’

FOTO’S ROBIN UTRECHT

Finish: Olympisch stadion de geur van zweet

Blinden en slechtzienden kunnen dankzij de hulp van Running Blind toch hardlopen. Buddy’s begeleiden hen met een polsband, zoals hier tijdens een training in park de Kuil in Amsterdam-West. Start

e marathon van Amsterdam is „de marathon van de rottende bladeren”, zegt Peter Dijcks. „Van de ruim 42 kilometer loop je er zo’n tien langs de Amstel. Dat is sereen hollen, de herfst heeft iets verstillends. De stilte wordt alleen gestoord door het gezoem van de auto’s op de ringweg A10.” Peter Dijcks is een bijna blinde loper. Met zijn linkeroog ziet hij niks, met zijn rechter 3 procent. Veel blinde of slechtziende lopers lopen met een buddy, waarbij de atleten zijn verbonden met een koord. Via deze band en met aanwijzingen begeleidt de buddy de loper. Maar vaak loopt een blinde loper ‘los’ en volgt hij de aanwijzingen van zijn buddy, die naast of schuin voor hem loopt. Wanneer Dijcks een snelle tijd wil lopen, schakelt hij een buddy in – loopt hij ontspannen, dan zoekt hij na de start iemand die zijn tempo loopt. „Ik zie dan vaag de contouren van iemand en daar haak ik bij aan. Ik loop achter een schim. Na een tijdje zeg ik meestal dat ik slechtziend ben en de kop niet kan overnemen. Ik kan namelijk niet voorop lopen.” Hij draagt geen speciaal shirt waaraan je kunt zien dat hij bijna blind is. De marathon van Amsterdam van komende zondag wordt de achtste keer dat de 57-jarige Dijcks deze afstand in de hoofdstad loopt. Op zijn palmares staan er zo’n veertig, snelste tijd 2.51.21 uur. De marathon van Amsterdam is voor hem de klassieke

D

herfstmarathon. „In het Vondelpark en langs de Amstel hangt de geur van de rottende natuur. De marathon van Rotterdam en Alphen aan den Rijn zijn voorjaarsklassiekers. Dan ruik en voel je de ontluikende natuur.” Ondergrond Het idee dat blinden hun andere zintuigen beter kunnen gebruiken dan zienden is volgens Dijcks waar. „Ik voel mensen in mijn omgeving. Soms voel ik ook wanneer we een obstakel naderen. Ik heb daar geen verklaring voor.” Mensen die vanaf hun geboorte blind zijn, bewegen zich soms zo soepel door een wereld vol zienden dat je nauwelijks uit hun bewegingen kan afleiden dat ze niet zien waar ze lopen. „Omdat je blind bent, is de beleving van de omgeving intens. Je voelt direct wanneer de ondergrond verandert van asfalt naar betontegels, van een harde naar een zachte ondergrond. Zo’n verandering ervaar je met je hele lichaam”, zegt Dijcks. „Een ander ziet een vals plat [een deel van een parcours dat horizontaal lijkt te verlopen, maar in werkelijkheid een vaak verraderlijke stijging heeft], een blinde loper ervaart het direct bij de eerste stap. Ik vind het altijd fijn als iemand mij waarschuwt als we de bruggen over de Amstel naderen.” Als voorbereiding op de marathon komende zondag, trainde Dijcks afgelopen zondag een stuk langs de Amstel in de stromende regen en striemende wind. Hij heeft een gespierd en strak getraind lichaam en draagt geen petje, want dan ben je minder gevoelig voor geluiden. „Het is het fijnste gedeelte van de marathon”, zegt Dijcks na af-

loopt de route via de oostzijde van de Amstel weer naar Amsterdam. House en disco klinkt van de rivier. „Hoewel het de stilte doorbreekt, is de muziek fijn. Het is opzwepende muziek”, zegt Dijcks. „In Eindhoven staan fanfares langs de kant. Dat is minder opzwepend.”

FOTO RIEN ZILVOLD

Door onze redacteur Cees Banning

Peter Dijcks ziet slechts 3 procent met één oog en loopt zondag de marathon.

loop. „Het pad is relatief smal. Na ruim tien kilometer zijn de groepen die ongeveer hetzelfde tempo lopen wel gevormd. Je hoort het kabbelende water en het ritme van de lopende schoenen.” Op weg naar de Amstel wordt eerst een stuk door het Martin Luther Kingpark gelopen, dan langs begraafplaats Zorgvlied en als de Ringweg A10 is gepasseerd „begint het genieten”. De weg is mooi vlak, je hebt weinig obstakels. „Langs de Amstel hangt een mystieke sfeer, je voelt een oud-Hollands landschap.” Bij vorige edities werd de stilte verstoord door een boot die even voor Ouderkerk aan de Amstel in de rivier ligt. Bij Ouderkerk wordt gekeerd en

Amsterdam is, voor hem, de marathon van de verschillende geuren

Advertentie

A Festival of Film Highlights

AMSTERDAM FILM WEEK MON 28 OCT - SUN 3 NOV 2013 DE BALIE, CINECENTER, EYE, KRITERION, PATHÉ TUSCHINSKI & DE UITKIJK FOUNDING PARTNER

HET COMPLETE PROGRAMMA & TICKETS OP AMSTERDAMFILMWEEK.COM

Misbruik Peter Dijcks loopt al sinds zijn jeugd. „Tijdens de gymnastiekles op het instituut bleek dat ik talent had.” Toen hij zes jaar was, ging Peter naar het blindeninstituut Sint Henricus in Grave. Het instituut waarvan de blinde zanger en liedjesschrijver Jules de Korte in een vraaggesprek met de Volkskrant zei dat de fraters „beulen” waren. De kinderen werden fysiek en emotioneel mishandeld, verwaarloosd en seksueel misbruikt. Bij Peter Dijcks duurde het misbruik drie jaar, zegt hij in het boek Vrome Zondaars. Misbruik in de katholieke kerk van NRC Handelsblad-journalist Joep Dohmen. „Het overkwam je, en je wist niet beter als kind. Van seks hadden we nog nooit gehoord.” „Als ik niet zou kunnen hardlopen, zou ik gek worden”, zegt Dijcks na afloop van de training in een café-restaurant aan de Amstel. „Lopen is voor mij een methode om het verleden een plek te geven. Het houdt me op de been en geeft me kracht en energie. Als ik hardloop ervaar ik iets onaantastbaars, dan ben ik onkwetsbaar. ” De beleidsmedewerker bij de directie Arbeidsverhoudingen op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid woont in Rijswijk met zijn vrouw en drie kinderen. Hij traint bijna iedere dag. „Ik kan niet op mijn fiets naar mijn werk en moet toch mijn energie kwijt.” In het Westland heeft hij met zijn trainer een groot aantal trainingsrondes liggen met verschillende lengtes. „Die heb ik zo vaak gelopen, daar kan ik heel goed alleen trainen. Ik ken iedere centimeter en soms stap ik op een kiezelsteen die er een dag eerder nog niet lag.” Bij stadsmarathons, zoals Amsterdam, zijn de verschillende hoogtes van trottoirs, wegen en trambanen „een ramp”. De trambaan in Rotterdam was, zo zegt Dijcks, de reden waarom hij op 29 seconden na de kwa-

Amsterdam-Zuid de geur van eten uit de restaurants

500 m

TRAINING

Blind hardlopen? Aan de leiband van buddy Tara Start: Olympisch stadion ,,kippenvel’’ en de geur van olie om de spieren soepel te maken

Amstel kabbelend water en het ritme van de loopschoenen

Marathon (42 km) Mizuno, halve marathon (21 km) TCS (8 km)

Bedrijventerrein Overamstel een vee geur van zwavel en olie NRC 181013 / Bron: tcsamsterdammarathon.nl

Amstel het geluid van house en disco

lificatie miste voor de Paralympics in Peking. „De trambaan bracht mij letterlijk en figuurlijk uit mijn evenwicht waardoor ik de limiet van 3.00 uur niet haalde.” Onderdoorgang Rijks Bij de marathon van Amsterdam, die zondag de 38ste editie beleeft, heeft de organisatie dit jaar de onderdoorgang onder het Rijksmuseum opgenomen. Het Rijk had in de 19de eeuw van de gemeente Amsterdam de grond gekregen voor een nieuw museum, maar met de voorwaarde dat er een poort in zou komen die het centrum van de stad zou verbinden met de nieuwe wijk die nog in Zuid gebouwd moest worden. Voor blinden en slechtzienden is de 250 meter „een drama”, zegt Peter Dijcks. „Ik zie er tegenop. Aan het begin en het eind staat een gigantische pilaar in het midden. Je stapt ineens in het duister en mensen beginnen te schreeuwen en te gillen in een tunnel. Ik raak mijn oriëntatie kwijt.” Amsterdam is, voor hem, de marathon van de verschillende geuren. De herfstgeur in de parken en langs de Amstel, de geur van verschaald bier in Amsterdam-Oost, de geur van lekker eten in de restaurants van Amsterdam-Zuid. Op het bedrijventerrein Overamstel hangt de geur van indu-

RUNNING BLIND

Hardlopen met buddy Running Blind is een initiatief van John Stoop en Francoise Klessens, internist in Het Oogziekenhuis Rotterdam. Rond zijn 37ste werd Stoop getroffen door trombose. Toen hij nog goed kon zien, liep Stoop regelmatig marathons. Stoop wilde dat weer. Een aantal andere patiënten van Klessens ook. Zij bracht de lopers bij elkaar. Running Blind richt zich op mensen met een visuele beperking die willen hardlopen met begeleiding van buddy’s. Er worden trainingen georganiseerd (Rotterdam, Amsterdam en Den Haag) en sporters begeleid tijdens prestatielopen.

strie. „Dat is een vette geur, in de traditionele betekenis: dus niet gaaf, maar olie-, zwavelachtig. In het Vondelpark hangt ook vaak een vette geur, maar dan van de frituur.” Het hoogtepunt van de Amsterdamse marathon is de start en finish in het Olympisch Stadion. Het stadion, ontworpen voor de Olympische Zomerspelen van 1928, voelt als een Romeinse arena. Dijcks: „De start is altijd dringen. Ik mag vanwege mijn handicap altijd voorin starten. Dan kom je dat stadion binnen en hoor je het gejoel van de toeschouwers, een kippenvelmoment.” Daarna is het duwen en dringen, maar in het Vondelpark – dat de eerste keer wordt bereikt vanaf de Amstelveenseweg – wordt het al wat rustiger. De tweede keer, zo’n zes kilometer voor de finish, wordt de route tegengesteld gelopen en komen de lopers het park binnen via de zijde van het Leidseplein. „Na het Vondelpark maak je een bocht naar rechts en hoor je het Olympisch stadion al joelen. Je komt het stadion in via de marathonpoort. Je loopt letterlijk in de voetsporen van de Algerijn Ahmed Boughéra El Ouafi, die op 5 augustus 1928 op weg ging naar zijn Olympische titel. En dan is het nog tweehonderd meter. Al die mensen, en dat geluid – daar kan de Coolsingel niet tegenop.”

De simulatiebril – een zwembrilletje met zwarte glazen – gaat voor de ogen en de wereld is in één klap donker. Letterlijk aan de leiband van buddy Tara Nowacki train ik mee met Running Blind. De club van tien mensen traint op sportterrein de Eendracht in Amsterdam-West. Ik heb de neiging om direct het brilletje af te zetten om te kijken welk gezicht bij welke stem hoort. Nu moet ik het doen met het geluid; ik had er nooit op gelet dat een stem zoveel informatie kan bevatten. Met het opzetten van de simulatiebril vertrouw je direct meer op je oren. Je bent je bewuster van de geluiden – de auto’s, de vliegtuigen, de ganzen. Het inlopen gebeurt op een voetbalveld. Het geluid van soppend gras. Het puffen van de lopers. De geur van Axe? Na het inlopen een duurloop in de omgeving. Een verlaten industrieterrein, lommerrijke woonwijk of natuurgebied – ik heb geen idee. Buddy Tara houdt mij via de band op koers. Als er een bocht naar rechts of links komt, zegt ze dat. Bij een scherpe bocht pakt ze mijn arm. Het is prettig om achter een ander koppel te lopen, want dan heb je een gevoel voor richting. Anders loop je in het niets, je

kunt geen afstand schatten. Het is een klein wereldje en er is een sluimerende angst om tegen een lantaarnpaal of boom aan te lopen. Na een kwartiertje is dat gevoel weg en wordt het lopen meer ontspannen. Halverwege de duurloop komen we bij een heuvel voor een paar tempoversnellingen. De eerste vier doe ik aan de band, de laatste wil ik wel alleen doen. Overmoed. Ik loop niet recht, wijk uit naar rechts en ben eerder bij de betonnen rand dan

de waarschuwing van mijn buddy. Onderuit. Maar omdat je de val niet ziet aankomen, val je relatief soepel, niet verkrampt. De bril blijft op. De val neemt de angst voor nog een keer vallen weg. Plassen zijn niet te ontwijken. De eerste keer schrik je. Natte sokken hoort bij blind lopen. Ik word mij meer bewust van hoogteverschillen. Een helling van een paar graden voelt als een heuvel. En: waar en wanneer is het einde? Cees Banning

Advertentie Durf je op je oren te vertrouwen zoals je op je ogen vertrouwt? In het Donker Gezien biedt een unieke mogelijkheid om aan den lijve te ervaren hoe het is je andere, niet-visuele zintuigen te gebruiken. In een rustiek kerkje in Velsen-Noord zijn alledaagse situaties levensecht nagebouwd - in het volslagen donker. Er is een park, winkeltje en een drukke straat, alles behalve licht. Met behulp van een taststok en aanwijzingen van een blinde/ slechtziende gids ontdek je al snel dat je handen en voeten veel beter kunnen “zien” dan je denkt. Bekijk onze website voor workshops voor scholen en programma’s op maat voor teams en bedrijven. www.inhetdonkergezien.nl

A7

NRCHANDELSBLAD

Amsterdam

VRIJDAG 18 OKTOBER 2013

Het favoriete restaurant van Peter van Straaten

Uitspraken over Amsterdam

020

„Een favoriet is Rijsel, gevestigd in een voormalige huishoudschool. Ruim van tevoren reserveren is nodig. Het heeft een prettige, overzichtelijke kleine kaart met bijzondere en heel smakelijke gerechten. Mooie wijnen. Mijn vrouw en ik gaan daar graag heen, samen of met twee of drie vrienden. Allerhartelijkste bediening. Je waant je in België. Het is niet bepaald een geheim adresje, zeer populair, maar het publiek is heel gemengd, ook veel buurtgenoten. Verwacht geen culinaire hoogstandjes, maar wel eerlijk eten. We aten de heerlijkste huzarensalade ooit.”

Als een bomenring @TFIOS_Movie: „Amsterdam is like the rings of trees. It gets older as you get closer to the center.”

Klasse @Jacob_Halls: „Amsterdam is class” FOTO HENRI BLOMMERS

A6

Geel en zwart @Amsterdam_2013: „MT @ADE_NL Overseer @djchuckie is watching our backs while #Amsterdam2013 is slowly turning yellow and black #ADE13”

Mooi @DJmotoe: „Hello #amsterdam you city is #beautiful !!!”

Jaap Edenbaan „De grootste verliezers zijn de vele duizenden schaatsers die de afgelopen 20 jaar door Duosport enthousiast zijn gemaakt voor onze volkssport.” Herman Berk, ingezonden brief Het Parool over de (omstreden) aanbesteding van schaatslessen door de Jaap Edenbaan, waar het nu „akelig stil” zou zijn.

FOTO OLIVIER MIDDENDORP

Agenda

Puur en sober leidt tot magnifieke harmonie Door Joël Broekaert

A

ls je zou willen, zou je voor en na bezoek aan Rotisserie Rijsel jezelf kunnen wegen op de antieke, donkerrode Berkel-weegschaal in de gang. Een leuke verwijzing naar het vorige leven van het pand als huishoudschool. Daaraan heeft Rijsel ook het hoge plafond te danken. Veel opener dan hier wordt een keuken niet, enkel van het restaurant gescheiden door een werkbank, die tevens de pas is. Achterin draaien de kippetjes op de kasthoge, rode rotissoir. De rest van de ruimte wordt in tweeën gedeeld door de vloer: hier houten planken, daar stenen tegels. Het interieur volgt die indeling. Op de houten vloer staan tafels van blank hout en de glazen omhoog. Op de tegels zijn de tafels ingedekt met linnen, de glazen naar beneden. In de vensterbanken staan kookboeken, een worststopper en weegschaaltje en grote conservenblikken cornichons met een authentieke wikkel. Net zo speels en los als het interieur is de bediening in de omgang. Maar vergis je niet: de jas wordt netjes aangenomen, het kraanwater staat al op tafel en wordt zonder ernaar te vragen bijgevuld, servetten liggen na toiletbezoek netjes opgevouwen op tafel. De kaart is niet erg groot: zes voorgerechten (8,50), drie hoofdgerechten (zeeduivel, longhaas, piepkuiken 18,50) en vijf toetjes (7,50) en kazen. Wie drie gangen neemt, betaalt slechts 31,50 (!). Buiten de kaart zijn vanavond Anjouduif en cote de boeuf (voor twee personen) te krijgen. Een vegetarisch hoofdgerecht is ook buiten de kaart verkrijgbaar, een bladerdeegtaartje met paddenstoelenragout.

Rijsel Marcusstraat 52B (Oost) www.rijsel.com vvvvv

Wie voor het eerst in Rijsel komt, móét de poussin van de rotissoir proberen, daar staan ze bekend om. En de huzarensalade, de „lekkerste ooit” volgens Peter van Straaten. Die is inderdaad geweldig. Rijk van smaak door de runderbouillon en door de mayo. Erin vind je knapperige doperwtjes en kleine blokjes wortel (‘de groenten van Hak’, zeg maar). Ernaast ligt een los blaadje kropsla. De gerechten van Rijsel zijn puur en sober gegarneerd. Simpel, goed eten, lijken ze uit te stralen. Maar vergis je niet… De crostini met kippenlever en vinaigrette van sherry en appelstroop is spot on. Het verse brood komt van Gebr. Niemeijer. De comté met aubergine-kaviaar en artisjok oogt weer simpel, maar de combinatie van de pittige kaaskrullen, de romige aubergine (met goede knoflooksmaak) en gemarineerde artisjokken is o zo verfijnd. De toast kannibaal is een uitgeklede steak tartare van bavette. Heel smeuïg

zonder de vleesstructuur te verliezen op een broos sneetje stokbrood en een enkel kappertje erop. Allemaal raak. Ik bestel niet vaak kip in een restaurant. Maar de poussin wordt hier van tevoren onder de huid ingesmeerd met een kruidenmengsel en dan precies lang genoeg geroosterd voor een knapperig vel en een zacht, sappig kippetje eronder. Het enige dat lekkerder is, is de duif. Die is eveneens perfect gegaard op de rotissoir (niet té rood), ze wordt geserveerd op dupuis-linzen met krokant gebakken stukjes cavolo nero (palmkool) met daaromheen een eigen jus gemonteerd met eendenlever. Deze harmonie van aardsheid (het zoet-aardse van de eendenlever, het fris-aardse van de linzen met de palmkool en dat mild-wilde aardse van de tamme Anjou-duif ), is magnifiek te noemen. De wijnkaart is uitgebreid, al lijkt niet veel per glas te bestellen – maar daar doen ze in veel gevallen niet moeilijk over. Bij de voortreffelijke zelfgedraaide sorbets wordt ons, verrassend maar doeltreffend, een poiré (perencider) aangeraden. Nou, nou, nou, hoor ik u denken. Was er dan helemaal niets op aan te merken? Jawel, de gebakken aardappels hadden van mij wat krokanter gemogen, de aardbeien bij de overigens weer heerlijke ganachetaart waren smakeloos (zoals zo vaak) en de madeleine bij de koffie was droog en een tikje aangebrand. En je moet zeker vier weken van tevoren reserveren. Maar ik zou het toch maar doen. Elke week test onze recensent Joël Broekaert het favoriete restaurant van een bekende Nederlander.

Cultuur

Naar buiten

Cultuur

Kinderen

Thaise dans in modern jasje

Wandeling Kolenkitbuurt

Amsterdam Dance Event

Sport in de herfstvakantie

De Thaise danser en choreograaf Pichet Klunchun is wereldwijd een begrip. Hij slaat bruggen tussen de Khon – de Thaise klassieke dans – en hedendaagse dans en daarmee tussen traditie en moderniteit. De voorstelling Tam Kai, maandagavond eenmalig te zien in de Stadsschouwburg, is gebaseerd op een traditioneel Thais verhaal. Een prins wordt door een prachtige haan meegelokt naar twee prinsessen, met fatale gevolgen. De voorstelling, waarbij de intuïtie, creativiteit en het talent van de dansers centraal staan, wordt begeleid door live muziek, gespeeld op een Thaise altxylofoon, de ranad ek. Maandag 21 oktober, 20.30 uur, Stadsschouwburg, Leidseplein. www.ssba.nl

Een wandeling vol kunst en architectuur, volgende week vrijdag, door de Kolenkitbuurt – een wijk die niet altijd positief in het nieuws is, maar waar wel van alles te zien is. Onder leiding van oud-bewoner en cultuurwetenschapper Karin Ruisch kijken de wandelaars naar de architectuur van de panden die behouden blijven en die gaan verdwijnen. Leer over het ontstaan van de wijk, de bewoners en de verschillen met de andere tuinsteden. Wat zijn de plannen voor de buurt? Vrijdag 25 oktober, 14.30 uur, startpunt Van Eesterenmuseum, Burgemeester De Vlugtlaan 125. Aanmelden: [email protected] o.v.v. Kolenkitrondleiding. www.vaneesterenmuseum.nl

Amsterdam Dance Event is niet zomaar een festival. Het evenement trekt jaarlijks 2.500 professionals uit de elektronische muziekwereld en maar liefst 200.000 festivalgangers. Tijdens Amsterdam Dance Event, dat woensdag van start ging, kan het publiek uit zijn dak op de muziek van zo’n 800 dj’s en artiesten in de 75 beste clubs van Amsterdam. Tot en met zondag zijn er nog vele optredens: zo presenteren drie Nederlandse underground labels zich vanavond in Trouw, is er zaterdagavond Dutch House in The Sand én vindt diezelfde avond een megaevenement plaats in de RAI, met o.a. dj Armin van Buuren (Trance meets Dutch House). www.amsterdam-dance-e vent.nl

In de herfstvakantie blijf je natuurlijk niet op de bank zitten gamen. Voor kinderen van 6 t/m 12 jaar organiseert Sciandri Sportmanagement in Amsterdam volop mogelijkheden om te sporten en te bewegen. Zo is er op maandag, dinsdag en woensdag een spelfestijn (o.a. indoor voetbal, knutselen, luchtkussen, basketbal) in de sporthal van Het Marnix, en op woensdag , donderdag en vrijdag in Sporthal Oostenburg, alle dagen van 13.00 tot 16.00 uur. Alle activiteiten zijn gratis. Ma, di, woe: Het Marnix (Marnixplein 1); woe, do, vr: Sporthal Oostenburg (Oostenburgergracht 151), 13.00 - 16.00 uur. www.sciandri.com

Lezingen

seizoen zes verschillende concerten in Muziekgebouw aan ’t IJ. Volgende week het eerste: een recital, met werken van Schubert, Brahms, Skrjabin en Prokofjev. Vrijdag 25 oktober, 20.15 uur, Muziekgebouw aan ‘t IJ, Piet Heinkade 1. www.muziekgebouw.nl

Amsterdam In Gesprek: Nieuwezijds Kolk en Nieuwendijk Journalist/schrijver Theo Toebosch spreekt over de Nieuwezijds Kolk en de Nieuwendijk in 13de-eeuws Amsterdam. In 1994 werden muurresten blootgelegd aan de Nieuwezijds Kolk. Waren dit overblijfselen van het Kasteel van de Heren van Amstel? Was de Nieuwendijk het vroegst bewoonde deel van de stad? Zondag 20 oktober, 15.00 uur. Stadsarchief, Vijzelstraat 32, www.stadsarchief.amsterdam.nl De Oostzeehandel Vereniging Ons Amsterdam organiseert een lezing door Jan Broekhuizen over de zogeheten Oostzeehandel. Deze was de basis van de bloeiende Hollandse economie van de Gouden Eeuw. Nederlandse schepen namen zout en haring mee en kwamen met vooral graan en hout terug. Amsterdam en Dantzig/Gdansk maakten een geweldige groei door. Maandag 21 oktober, 20.00 uur, ‘De Bron’, Hugo de Vrieslaan (hoek Middenweg). www.onsamsterdam.info .

Exposities Alle werken van Rembrandt In Magna Plaza is sinds december vorig jaar de permanente expositie ‘Re:mbrandt, All his paintings’ te zien. Nee, geen echte schilderijen helaas, maar voor wie zich daarop instelt en gewoon eens wil zien wat er allemaal door de Meester geschilderd is toch interessant. Alle werken die Rembrandt ooit maakte, 325 in totaal, zijn digitaal gereproduceerd en op ware grootte bij

elkaar gehangen, wat een goed beeld geeft van de ontwikkeling van de schilder. Ook inmiddels verloren gegane of andere nooit publiekelijk te bekijken schilderijen zijn hier, als reproductie dan, te zien. Dit weekend is de expositie eenmalig ‘gratis’ te bezoeken: tijdens de ‘Pay what you want’dagen geeft de bezoeker na afloop wat hij ervoor over heeft. Vrijdag 18 t/m zondag 20 oktober, 10.00 - 19.00 uur (zondag v.a. 12.00 uur), Magna Plaza. www.rembrandtallhispaintings.com IJburg gefotografeerd door de ogen van een blinde Bij ARCAM is een bijzondere foto-expositie te zien, getiteld ‘In the beginning no birds sang’. De blinde Jean introduceert IJburg bij documentairefotograaf Anais Lopez (1981). Hij toont haar welke vogel waar leeft en zij leert haar waarnemingen te baseren op geluid. IJburg gezien door Jeans ogen. ARCAM, Prins Hendrikkade 600, t/m 30 oktober. www.arcam.nl

Divers Vrouwen bevoorrecht? Vrouwen zijn eigenlijk nooit gediscrimineerd, maar juist voorgetrokken. Vrouwen leven langer en in dat leven ondervinden zij nauwelijks competitie, geweld en ander gevaar en worden ze gevrijwaard van zwaar lichamelijk werk. Dat beweert althans de Israëlische wetenschapper Martin van Creveld in zijn nieuwe boek De Bevoorrechte Sekse. Hij wordt hierover aan de tand gevoeld door filosoof Ad Verbrugge en schrijfster Kirsten van den Hul. Dinsdag 22 oktober, 20.00 uur, De Balie (Kleine Gartmanplantsoen). www.debalie.nl

Kinderen Advertentie

Workshop theatermaken Wil je een middag actrice zijn? Of ben je liever regisseur of decorbouwer? Werk onder leiding van een theaterdocent aan een korte voorstelling, met alles erop en eraan. Na twee uur repeteren mogen je ouders of vrienden komen kijken. Voor kinderen van 9 jaar en ouder. Maandag 21 oktober, 14.00 uur, Stadsschouwburg, Leidseplein. www.ssba.nl/kinderen Dansen in de foyer Trek je dansschoenen en makkelijke kleding aan en kom dansen in de Koninklijke Foyer van de Stadsschouwburg: ‘Kom dansen’ is een dansworkshop van ongeveer een uur, speciaal voor kinderen. De kinderen leren een korte choreografie, een mix van streetdance, moderne dans en hiphop. Dinsdag 22 oktober, 13.30 uur (6+) en 14.45 uur (8+). Stadsschouwburg, Leidseplein. www.ssba.nl/kinderen

Muziek Niet-traditioneel vocaal Wie eens wat anders wil kan zaterdag luisteren naar vocaal ensemble MUSA, dat onder leiding van dirigent Béni Csillag en begeleid door accordeon en klarinet de verschillende tradities in vorm en uitvoeringspraktijk even opzij wil zetten. O.a. werken van Kagel, Ligeti en Ginastera. Voor kinderen gratis. Zaterdag 19 oktober, 14.00 uur, Noorderkerk. www.noorderkerkconcerten.nl Meesterpianist Melnikov De Russische meesterpianist Alexander Melnikov geeft dit

Amerikaanse toestanden in onze rechtspraak? Spui 25 organiseert een debat over het verschil tussen de Nederlandse rechtspraak en die in de Verenigde Staten. Komen ‘Amerikaanse toestanden’ steeds meer naar Nederland overgewaaid? En is dat een wenselijke ontwikkeling? Aan de hand van bekende zaken gaan hoogleraar Privaatrecht Ivo Giesen en advocaat proces- en verzekeringsrecht Annemieke Hendrikse daarover in debat. Dinsdag 22 oktober, 20.00 uur, Spui 25. Toegang gratis. Aanmelden: www.spui25.nl.

Theater: Wim is weg (4+) Het Gouden Boekje Wim is weg, voor veel opa’s en oma’s geen onbekende, is nu te zien als theatervoorstelling. Wim krijgt voor zijn verjaardag een mooie rode driewieler. Hij besluit met de fiets naar Spanje te gaan. Een komische kleuterdetective. Vrijdag 25 oktober, 15.00 uur, Theater van ’t Woord, OBA, Oosterdokskade. www.oba.nl

25 YEARS OF ANIMATION

AMSTERDAM EXPO

NOG

10 DAGEN NU OF NOOIT!

TICKETS VIA WWW.AMSTERDAMEXPO.NL Tips voor de Agenda? Mail de redactie! [email protected]

HOME TO WORLD CLASS EXHIBITIONS