ONTMOETING DIENST GEESTELIJKE VERZORGING LANGELAND ZIEKENHUIS

ONTMOETING DIENST GEESTELIJKE VERZORGING LANGELAND ZIEKENHUIS Op de achterkant staan de vieringen van deze maand

December 2014

In december hangt in het de hal van het Langeland een adventskrans. Op de radio klinken steeds meer kerstliedjes. Huizen worden versierd, lichtjes hangen voor de ramen en in de bomen. Met de lichten uit de krans tellen we af naar kerstfeest, het feest van het kind in de kribbe, feest van het Licht in het donker. Juist in een tijd dat de dagen nauwelijks licht ontvangen en mensen soms geneigd zijn om meer in zichzelf gekeerd te raken, zijn wij gevoelig voor licht. Misschien wel des te meer als u in deze dagen hier in het LangeLand verblijft, met al zijn vragen en onzekerheden. Uitzien naar licht krijgt dan zoveel extra inhoud en betekenis. Deze Ontmoeting wordt u aangeboden vol gedichten en gedachten over dit thema; veelkleurig en verschillend van toon. We hopen dat u daarin woorden en beelden vindt die u raken en met u mee kunnen gaan in deze tijd van het jaar, de tijd van uitzien naar licht! 1

Vier kaarsen Een groene krans, vier kaarsen, want Kerstmis komt in zicht. Het wordt steeds minder donker, dus zie je steeds meer licht. De eerste kaars mag branden. Veel licht geeft dat nog niet. Maar donker is het niet meer. Er is hoop in het verschiet.

Ster van licht

De tweede kaars mag branden. Twee vlammetjes, kijk aan. Ze zeggen: hoop gerust op nog meer licht in je bestaan.

In de nacht riep ik om de ochtend. Bij daglicht brak de duisternis in duizend stukken.

De derde kaars mag branden. Weer wint het licht terrein. Je ziet: straks zal de duisternis voorgoed verdwenen zijn.

Iemand verzamelde de brokken en smeedde ze om in de oven van de liefde.

De vierde kaars mag branden. Dat is een blij bericht. Want God die ons nabij is laat ons leven in zijn licht.

Uit het vuur verrees een ster van licht; de smid wenkte en gaf me de ster.

Hens Peters

Voorzichtig nam ik het licht aan en hing het in mijn levensboom. 2

Piet Schelling

(de dichter aan zijn beschermengel) Was jij erbij in de zingende wolk die in die nacht stil hing boven de aarde het veld met het verschrikte herdersvolk dat ongelovig naar de hemel staarde en dat in een op en neer gaande kolk van licht even het huis van God ontwaarde en vrede hoorde, vrede, van de tolk die hem aan deze wereld openbaarde? Was jij erbij? Zie je die ogen weer in Bethlehem, brandend van bange vragen, die een lied lang iets van de liefde zagen van hun al zo hoge schepper en heer? Was jij erbij? Herhaal dan voor één keer die troostende belofte in mijn dagen. Michel v.d. Plas

3

De nachten lang

Licht tegemoet

De nachten lang de gangen leeg bezoek naar huis het kerststuk op de vensterbank

Leeg en stil het land als gestorven huizen gesloten naar binnen gekeerd mensen minder luidruchtig zonnewende nabij nieuw licht zal het land doen overlopen van kleuren, geluiden zal huizen openslaan naar buiten richten op nieuw licht ent de mens zijn oude droom

en voor mij liggen uren van wakker zijn en wachten op zekerheid van wat mij nu mankeert. Ik lig en wacht en hoop, ben bang, probeer mij te verzoenen met wat komt. Die strijd ... ... geef mij tenslotte over aan het donker van de nacht tot tijd niet meer bestaat, de spanning mij verlaat, ik weerloos lig en wacht ... Een tere, vleugelzachte streling langs mijn wang als adem die mij moed inblaast, een klein, heel kleine hand die licht mijn hart aanraakt en mij met kracht en troost verwarmt.

Rennie van Windt

Er glanzen sterren in het kerststuk op de vensterbank ... Wat hier gebeurt? Ik weet het niet in deze langste nacht van het jaar en van mijn leven. Ik glimlach stil in een begin van ... vrede. Marijke de Bruijne

4

Verlangen December is de maand van verlanglijstjes en uitzien naar feesten. Het begint met Sinterklaas en gaat door tot Oud en Nieuw. Toen onze kinderen klein waren maakten we strookjes met de dagen tot aan Sinterklaas. Elke dag mochten de kinderen één stukje afknippen. Tot vijf december, dan was het feest. In de hal van het LangeLand ziekenhuis hangt een adventskrans. Het is traditie, en daar hoort een mooi verhaal bij. De adventskrans ligt het hele jaar te wachten, ongezien, ergens boven plafonddelen van een berging. De collega’s van de technische dienst moeten eerst de plafondpanelen weghalen om bij de krans te kunnen. Na een grondige inspectie wordt hij opgehangen. Eerst brandt één licht, daarna nog één, en zo iedere week een licht erbij, tot aan kerst. De krans helpt ons af te tellen tot het kerstfeest. Dit aftellen is uitkijken naar wat komt: Kerst, Sinterklaas, een verjaardag, het jubileum, noem maar op. Hier in het LangeLand wordt vaak uitgekeken naar de uitslag van het onderzoek, naar de dag van het ontslag, naar een goed bericht, naar beterschap. Om naar deze momenten toe te leven is het lastig af te tellen. Gezondheid laat zich niet opjutten. Vaak moeten we met geduld afwachten dat het zo ver is. Ondertussen is daar het intens verlangen naar een goed bericht. ‘Morgen krijg ik de uitslag!’ zegt Johan, 'Ik wil graag weten wat er aan de hand is.' Hij hoopt op een goed bericht (dat zou het mooiste zijn) maar het kan ook mis zijn. Maar, wat het ook wordt, hij wil weten waar hij aan toe is. Niet weten waar je aan toe bent is moeilijk: ‘Ik weet nog niets. Morgen hoor ik het, hebben ze gezegd, dus daar wacht ik op.’ Hoopvol kijkt Jannie naar buiten. Het nieuwe jaar komt er aan. Wat 5

zal het jaar brengen? Ze verlangt er zo naar dat dit jaar beter zal gaan. Dit verlangen naar beter raakt de bestaansgrond van mensen. We willen grond onder de voeten, geborgenheid. Het verlangen zet ons aan vooruit te kijken en te zoeken naar wat mogelijk is. Het verlangen maakt ons ook gevoelig voor wat ons eigen leven overstijgt. We hopen op een goed leven, als het even kan, voor iedereen. Soms merk je daar wat van. Eén moment een gevoel dat je verbonden bent met de mensen en de wereld om je heen. Even is het goed, voel je vrede. 'Toen mijn vrouw en kinderen bij me waren was het goed. Het zou spannend worden, maar op dat moment was het goed: ik voelde me gedragen.' Met dat gevoel ging Erwin rustig de operatie in, vertelde hij. Naar dat moment van eenheid en verbondenheid kon hij erg terugverlangen. Voor hem was het alsof God daarbij was. Die ervaring was voor hem een bron van zijn spiritualiteit. Uitzien naar Kerst gebeurt vaak vanuit dat verlangen naar verbondenheid met mensen en - als je gelovig bent - met God. In het kerstverhaal horen we daarvan: God laat zich kennen in de kwetsbaarheid van een pasgeboren kind. Vrede wordt over de aarde uitgeroepen, als een lang verwacht, goed bericht. Zo kan het kerstverhaal, voeding zijn van dat verlangen naar beter, naar grond onder je voeten, naar verbondenheid met mensen en God. Waar je ook bent, thuis, hier of onderweg. ds. Marijn Gilhuis (geestelijk verzorger)

6

Dit is het enige, wat we in deze tijd kunnen redden en ook het enige waar het op aankomt: een stukje van jou in onszelf, God. En misschien kunnen we ook eraan meewerken jou op te graven in de geteisterde harten van anderen. (…) En haast met iedere hartslag wordt het me duidelijker dat jij ons niet kunt helpen, maar dat we jou moeten helpen en dat we de woning in ons, waar jij huist, tot het laatste toe moeten verdedigen. Hetty Hillesum

You with the sad eyes Don't be discouraged Oh I realize It's hard to take courage In a world full of people You can lose sight of it all And the darkness, inside you Can make you feel so small But I see your true colors Shining through I see your true colors And that's why I love you So don't be afraid to let them show Your true colors True colors are beautiful, Like a rainbow

Phil Collins – True colors

7

Ze zijn er wel, de sterren alleen is het niet altijd donker genoeg om ze te zien, gevangen als wij zijn in de golven van het probleem dat ons omringt wie weet nog van waar onze hulp zal komen dus waarom nog kijken staren naar omhoog toch zochten herders en wijzen de hemel af onttrokken zich aan de plek van hun omstandigheden en reisden mee met het licht tot waar een kind geboren werd licht dat scheen in die bouwvallige stal licht dat ons aanstoot elke morgen weer zet ons in beweging om wie weet waar de ster te plukken die ons te wachten staat. Vera Huygen

Op de achterzijde van deze ontmoeting vindt u een lijst van de vieringen in de kerstweek in het LangeLand Ziekenhuis

8

Altijd weer dezelfde ballen Altijd weer dezelfde boom Altijd weer dezelfde tantes Altijd weer dezelfde oom Buiten natte sneeuw en binnen ... Nee, niet goed opnieuw beginnen ... Altijd weer dezelfde herders Altijd weer dezelfde stal Altijd weer dezelfde kribbe Altijd schapen overal Buiten is het koud en binnen ... Ook al niet, opnieuw beginnen ... Altijd weer amandelkransjes Altijd weer een mandarijn Altijd weer hetzelfde liedje Een maal zal het vrede zijn Eenmaal, tweemaal driemaal viermaal Vrede is het nooit te vroeg Honderdmaal opnieuw beginnen Vrede is het nooit genoeg

Bette Westera (kinderboekenschrijfster)

9

KERSTNACHT I Kerstnacht - het woord is als een lafenis,

een koele sneeuw, glanzend onder het zachte stralen der sterren - op de landen is

het weerloos stil, een ongerept verwachten. Kerstnacht - het eenzaam zwerven der gedachten

rondom het oud verhaal, het nimmer uit te spreken verlangen naar het helder zingen in de nacht en het opgaan van de ster, een lichtend teken.

Kerstnacht - het sneeuwt op uw geschonden aarde, dun en verstuivend dekt een huivering van ijle val, een lichte zuivering

het vragen, dat wij ongestild bewaarden.

Ida Gerhardt

Mij daagt uit een tekst uit 1900 van de Duitse dichter R.M.Rilke: ‘Ik vraag u geduld te hebben met de onopgeloste vragen in uw hart en te proberen de vragen zelf lief te hebben. Zoek niet naar antwoorden die niet gegeven kunnen worden, want antwoorden zijn het leven niet. Het gaat er om te leven. Leef de vragen. Misschien leeft u geleidelijk aan zonder het te merken in uw antwoord.’ Het doet denken aan Maria. Wanneer ze een engel op bezoek krijgt die haar vertelt dat ze zwanger is van een kind dat de verbinding is tussen hemel en aarde, is ze behalve geschrokken ook kritisch. Ze vraagt na hoe dit kan en moet, en zegt vervolgens ‘ja’. Waarschijnlijk niet omdat ze alles begrijpt. Eerder vanuit het besef dat ons leven groter is dan ons eigen hachje alleen. Niet: laat maar gebeuren wat moet gebeuren, eerder leven gunnend. Daarmee zijn de vragen niet weg, het is pas het begin van een weg. Haar kracht heeft iets te maken met bereid zijn, met overgave door alles heen. Niet verlamd door wat onzeker en onvoorzien is, maar erop vertrouwend dat deze stap goed is,10 hoe dan ook. Je toevertrouwen is ook een omschrijving, dat alleen gaandeweg ontdekt zal worden wat de weg is en hoe zich

Een kind … zie je gemakkelijk over het hoofd het heeft nog geen stem of ID, het is in alles afhankelijk van wat anderen, wij, aandragen om het een plek te geven voedsel, warmte toekomst en leven. Kerst begint bij een kind als teken van God.

Judith van der Werf

11

Beste eekhoorn, Als je niet wilt dat de tijd voorbijgaat (en dat wil je toch niet?) dan moet je aardig zijn voor de tijd: je moet vragen wat hij wenst, je moet de luiste stoel naar hem toeschuiven, je moet hem een kopje thee aanbieden en zoveel honing voor hem neerzetten als hij ooit maar op kan (maar je moet er wel op letten dat je wat overlaat voor mij, als ik straks langskom), je moet zorgen dat de zon schijnt en dat de lijster zingt en dat de geur van zoete beukennoten rondwaart (zo heet dat) – en als hij dan toch nog voorbijgaat dan moet je voor hem gaan staan en roepen: Ho! Wacht even! en dan moet je hem strelen – eerst de seconden dan de minuten en de uren en dan de dagen en de maanden en de jaren, zachtjes strelen – misschien gaat hij dan nooit voorbij (maar zeker is dat niet). Wacht anders tot ik er ben. Tot straks. De mier Toon Tellegen 12

Woorden bij Oud en Nieuw Ik hoop in het nieuwe jaar op mensen die bergen verzetten, die door blijven gaan met hun kop in de wind. Ik bid om mensen die risico’s nemen, die vol blijven houden met het geloof van een kind. Ik bid om mensen die dingen beginnen waar niemand van weet wat de afloop zal zijn. Ik bid om mensen die met vallen opstaan niet willen weten van water in de wijn. Ik hoop op mensen die blijven vertrouwen, die van tevoren niet vragen voor hoeveel en waarom. Ik bid om mensen die door blijven douwen: van doe het maar wel en kijk maar niet om. Ik bid om het beste van vandaag en van morgen, ik bid voor het mooiste waar ik van hou. Ik zoek naar het maximum wat er nog in zit, in vandaag en in morgen, in mij en in jou.

Kees Harte naar: Paul van Vliet

13

Dienst Geestelijke Verzorging Een opname in het ziekenhuis of een bezoek aan de polikliniek kan een ingrijpende gebeurtenis zijn en allerlei gevoelens en vragen oproepen. Daarover praten met iemand kan steun geven. U kunt hiervoor een beroep doen op de geestelijk verzorgers werkzaam in het LangeLand Ziekenhuis: Ds. Marijn Gilhuis en pastor Lisette Hendriks. Voor goede contacten met patiënten en medewerkers is per afdeling één van de geestelijk verzorgers aanspreekbaar: ds. Marijn Gilhuis: routes 57 (cardiologie) en 59 (IC/CCU), 63 (chirurgie). pastor Lisette Hendriks: routes 51, 54 (kinder- en kraamafdeling), 60 (intern/oncologie en neurologie), 69 (intern/long). Overigens kan iedere patiënt - op eigen verzoek - worden bezocht door de geestelijk verzorger naar eigen keuze. Als u een gesprek wilt met een humanistisch geestelijk verzorger of een geestelijk verzorger voor hindoes of moslims, neemt u dan contact op met ds. Gilhuis of pastor Hendriks. Aanwezigheid Ds. Marijn Gilhuis: maandag en woensdag. Pastor Lisette Hendriks: dinsdag en donderdag. U kunt ons bereiken: - via de verpleging - via de receptie of - rechtstreeks op bovengenoemde dagen via tel: 3462668. Onze gesprekskamer: route 72.

14

De diensten op de zondagmorgen zijn in de aula van het ziekenhuis om 10.30 uur. Op de zaterdagmiddag vragen vrijwillig(st)ers van de Dienst Geestelijke Verzorging wie van de patiënten bij de zondagse viering aanwezig wil zijn. Op de zondagochtend wordt er gezorgd voor het patiëntenvervoer van de ziekenkamers naar en van de aula. Ook uw familie is van harte welkom bij onze zondagse vieringen.

Het stiltecentrum Het stiltecentrum (route 73), op de 4e etage van ons ziekenhuis is altijd voor u open. Welkom! Het is een mooie ruimte, waarvan ieder op eigen wijze gebruik kan maken: in stilte zittend, lezend, schrijvend, mediterend. Er is ook de mogelijkheid uw gebedsintenties op te schrijven en u kunt er luisteren naar muziek.

15

Overzicht van de diensten en vieringen in december 2014 Zondag 7 december 10.30 uur

ds. P.A. Wilbrink

Zondag 14 december 10.30 uur

mw. M. Speckens

Zondag 21 december 19.30 uur

Kerstviering m.m.v. De Regenboog cantorij o.l.v. Dick van den Bosch pastor Lisette Hendriks-Vaessen ds. Marijn Gilhuis

Woensdag 24 december 18.30 – 19.30 uur

Kinderkoor Tehilla zingt kerstliederen op de afdelingen van het ziekenhuis

Donderdag 25 december 10.30 uur

Kerstochtend viering pastor Lisette Hendriks-Vaessen ds. Marijn Gilhuis Piano en panfluit: Marike Kamphuis

Zondag 28 december 10.30 uur

mw. M. Turk

16