Ontgrondingen Oosterschelde
Richard Jorissen, Rijkswaterstaat 26 november 2013
Waterbouw Welvaart
1
Onderwerpen • Ontwerp en beheer bodembescherming SVKO • Situatie 2012 • Maatregelen en onderzoek • Actuele stand van zaken
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
2
Ontwerp en beheer (I)
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
3
Ontwerp en beheer (II)
• Functie: beschermen kering tegen instabiliteit door erosie • Ontwerp: verwaarloosbare bijdrage faalkans • Beheer: monitoring (2x per jaar in eindfase) en maatregelen bij afwijking van criteria 26 november 2013
Waterbouw Welvaart
4
Ontwerp en beheer (III) • Oorspronkelijk ontwerp: – Conservatief inscharingsmodel (1:15 eindhelling vanaf RaBo) – Maximale kuildiepte 25m als uitgangspunt
• Ontwikkeling ontwerp nog tijdens de bouw: – Voorspelde kuildieptes tot 50m – Verfijning inscharingsmodel – Beheermaatregelen effectiever dan verlenging bodembescherming
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
5
Ontwerp en beheer (IV) • Beheer tijdens de bouw – Zettingsvloeiing: helling>1:5 of 1:4 (pleistoceen) hoger dan 5 meter wordt bestort – Afschuiving: helling>1:3 (zand) tot 1:1 (klei) wordt bestort – Functie bestortingen: stabiliteit en reductie aanzethelling
– Frequente peilingen, afhankelijk van bouwfase (van wekelijks tot één keer per kwartaal)
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
6
Ontwerp en beheer (V) • Beheer na de bouw: – Voortzetting met lagere peilfrequentie (2x per jaar vanwege gemiddelde maximale erosie 20 cm/maand) – Rond 2000: invoering nieuw model verwerking lodingen – Na 2007: invoering probabilistisch beheer en onderhoud (ProBo) Verwerking lodingen • Gebruikelijke hellingcriteria • Eerder bestorte vakken worden niet nogmaals bestort
26 november 2013
Probabilistisch beheer en onderhoud • Systematische faalkansanalyse • Faalkans bodembescherming nul, aanname: beheer op orde
Waterbouw Welvaart
7
Situatie 2012 (I) • Maximale diepte ontgrondingskuil varieert van 21 tot 34 meter (ongeveer de ondergrens van voorspellingen uit 1988) • Doorgaande ontgrondingen hebben icm veranderd beheer tot afschuivingen geleid: – schade aan rand bodembescherming van de kering – steile zijhellingen (aanzanding bovenin, erosie onderin), ook bij Noord-Bevelandse oever
• Kleilagen in o.a. Schaar-Oost zijn ‘doorgesleten’, waarna versnelde ontgronding heeft plaatsgevonden.
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
8
Situatie 2012 (II)
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
9
Situatie 2012 (III) • Ontwerp en beheer • Situatie 2012 • Maatregelen
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
10
Situatie 2012 (IV) • Maatregelen
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
11
Maatregelen en onderzoek (I) • Korte termijn maatregelen – Bestorten bodembescherming (o.a. bij NoordBevelandse oever) – Opstellen van aanpak voor vervolg
• Projectgroep van RWS, Scheldestromen en Deltares – Nadere analyse situatie – Aanvullende maatregelen – Organisatie
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
12
Maatregelen en onderzoek (II)
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
13
Maatregelen en onderzoek (III) • Nadere analyse Ontgrondingen Maximale kuildiepte [m tov RABO]
Roompot
Schaar
Hammen
Oost
West
Oost
West
Oost
West
Meting 1996
31
30
16
17
18
19
Meting 2012
34
32
32
23
25
21
Ondergrens
40
35
35
23
30
21
Bovengrens
85
85
60
55
60
55
Voorspelling voor 2050
– – – –
Evenwicht nog (lang) niet bereikt Voorspelling 2050 laat grote bandbreedte zien Erosie sterk afhankelijk van erosiebestendigheid kleilagen Tempo ontgrondingen laag (behalve bij doorbraak kleilaag)
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
14
Maatregelen en onderzoek (IV) • Nadere analyse Mechanismen en Criteria – Stabiliteit van helling is afhankelijk van hellinghoogte
– Tot 40 meter hellinghoogte is 1:5 voor zettingsvloeiing een veilig criterium
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
15
Maatregelen en onderzoek (V) • Nadere analyse Beheer – Standzekerheid Oosterscheldekering niet in gevaar; NoordBevelandse oever voldeed niet aan stabiliteitseisen, na directe bestortingen weer wel; – Voorspelde ontgrondingen geen reden om de oorspronkelijke beheerstrategie los te laten; – Wel vereenvoudiging, uniforme criteria (ongeacht grondslag): steiler dan 1:5 over een hoogte van tenminste 5 meter. – Om schade te herstellen en stabiliteit ook in de toekomst te borgen is een bestortingsprogramma opgesteld. De uitvoering van hiervan loopt tot en met 2014. – Voorbereiden strategie voor langere termijn: heroverwegen keuze ‘stabiliseren hellingen’ of ‘beperken maximale kuildiepte’. 26 november 2013
Waterbouw Welvaart
16
Maatregelen en onderzoek (VI) • Tranche 1 (voorjaar 2012) – 115.000 ton staalslakken
• Tranche 2 (eind 2012) – 345.000 ton staalslakken
• Tranche 3 (nu) – 150.000 ton staalslakken
• Tranche 4 (zomer 2014) – 550.000 ton staalslakken
26 november 2013
Waterbouw Welvaart
17
Maatregelen en onderzoek (VII) • Organisatie – Operationeel beheer: RWS Zee en Delta en waterschap – Tactisch beheer: RWS landelijk – Strategisch beheer: extern college van adviseurs HID Zee en Delta
HID WVL
DG
Strategisch beheer Operationeel beheer
26 november 2013
Tactisch beheer
Waterbouw Welvaart
18
Maatregelen en onderzoek (VIII) • Heranalyse bodembescherming – Team van jonge ingenieurs en ervaringsdeskundigen – Beheerstrategie langere termijn – Kennisoverdracht
• Nader onderzoek (Deltares) – Effect partiële bestorting – Stabiliteit aanzanding op bestorting – Stabiliteit bestorte helling 1:3 – Kijkproeven en bureauonderzoek 26 november 2013
Waterbouw Welvaart
19
Actuele stand van zaken • Bestortingen – Tranche 3 in uitvoering – Tranche 4 in Q2 2014
• Heranalyse en onderzoek – In uitvoering – Afronden Q1 2014
• Implementatie na Q1 2014 – Keuze beheeropties – Organisatorische inbedding 26 november 2013
Waterbouw Welvaart
20
