ONTDEK de Strabrechtse heide
Staatsbosbeheer
Geldrop-Mierlo
Heeze-Leende
Someren
colofon Dit is een uitgave van Staatsbosbeheer, Gemeente Geldrop-Mierlo, gemeente Heeze-Leende en gemeente Someren Uitgave: © 2014 Fotografie; Gemeente Geldrop-Mierlo Gemeente Someren Recreatief Heeze-Leende Mevr. J. de Groot, Staatsbosbeheer Dhr. S. Visser Ontwerp, opmaak en drukwerk; Drukkerij Schoenmakers Valkenswaard Cartografie; Reijers Kaartproducties, Veghel J.C. Klaassen tekstwerk @ grafisch ontwerk Algemeen voorbehoud; De gegevens in deze uitgave zijn gebaseerd op het jaar 2014. Voor eventuele onjuiste vermeldingen of onvolledigheden wordt door de uitgever geen aansprakelijkheid aanvaard. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Wij stellen uw opmerkingen en suggesties over deze uitgave zeer op prijs. Deze kunt u kenbaar maken aan: Gemeente Geldrop-Mierlo, Dhr. G, Kantelberg,
[email protected], 14 040 Gemeente Heeze-Leende, Mevr. E. van Sambeeck,
[email protected], 040-2241501 Gemeente Someren, Dhr. G. Hoeben,
[email protected], 0493-494888 Staatsbosbeheer, mevr. J. de Groot,
[email protected], 040-2065668
2
inhoud
Voorwoord adressen
•• • • • • • • • • • • • • • • • • • •
5
•• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
6
Een kleurrijk landschap geldrop-MIERLO insectentuin
15
• • • • • • • • • • • • • • • • •
21
• • • • • • • • • • • • • •
24
•• • • • • • • • • • • • • • • •
29
educatief programma• someren
9
•• • • • • • • • • • • • •
plattegronden Heeze-LEENDE
•• •
• • • • •
35
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
39
oud frankisch dorpje
•• • • • •
45
3
De samenwerking Strabrechtse heide gesymboliseerd.
De combinatie van het natuurgebied de Strabrechtse heide en haar omgeving, maakt dat het gebied een enorme toeristisch-recreatieve potentie met zich mee brengt. De gemeenten Geldrop-Mierlo, Heeze-Leende, Someren en Staatsbosbeheer onderkennen dit en willen dit middels een gezamenlijke aanpak beter gaan benutten, zodat meer bezoekers kunnen genieten van de heide, naar bossen, de omliggende kernen en de bestaande faciliteiten. Dit kunnen we bereiken door het vermarkten van de Strabrechtse heide. Een eerste aanzet is het kenbaar maken van deze samenwerking. Hiertoe is een brochure ontwikkeld waarin alles te vinden is over de Strabrechtse heide en de omliggende gemeenten. Tevens is er een beeldmerk ontwikkeld, om de samenwerking een symbolisch gezicht te geven. In deze gestileerde vorm ziet u de omtrek van de Strabrechtse heide terug, hét kerngebied waar het allemaal om draait. Verder ziet u de kleur van de heide in bloei, maar ook van water; omdat op de Strabrechtse heide het grootste natuurlijk ven van Nederland ligt, het Beuven in Someren. De vloeiende lijnen komen vanuit de kernen naar de Strabrechtse heide en omgekeerd. Het symboliseert de dynamische wisselwerking tussen het prachtige heide gebied en de bruisende kernen die eromheen liggen. Ook symboliseren de lijnen de samenwerking tussen de gemeenten Geldrop-Mierlo, Heeze-Leende en Someren en geeft het verloop en de overlap weer dat het een eenheid vormt. U zult dit beeldmerk op verschillende plekken gaan tegen komen; alle projecten die de drie gemeenten en Staatsbosbeheer gezamenlijk zullen oppakken, zullen dit beeldmerk gaan dragen.
4
Meer dan de moeite waard!
Beleef, ervaar en ontdek de Strabrechtse heide Beste bezoeker, De Strabrechtse heide is een prachtig natuurgebied. Op deze uitgestrekte heide, bij de vele en grote natuurlijke vennen en in de bossen kunt u naar hartenlust recreëren. Ook in de gezellige dorpskernen die rond de Strabrechtse heide liggen, is het – zoals we dat noemen – goed toeven. Kortom: een bezoek aan deze groen-paarse oase is meer dan de moeite waard! In deze brochure maakt u in korte tijd kennis met de Strabrechtse heide, haar gevarieerde bossen en de typisch Brabantse dorpen die erom heen liggen. Ook leest u meer over de geschiedenis van deze boeiende streek en de vele evenementen die de regio rijk is. Bovenal laten wij u in deze brochure zien welke onbegrensde recreatieve mogelijkheden u op en rondom de Strabrechtse heide heeft. Ervaar zelf hoe aangenaam de Strabrechtse heide is. U bent altijd van harte welkom! Wij wensen u een fijne tijd toe. Jos van Bree Renée Hoekman-Sulman Wethouder Wethouder Gemeente Heeze-Leende Gemeente Geldrop-Mierlo Willy Hanssen Wethouder Gemeente Someren
Marniks Maris Districtshoofd Peel & Kempen Staatsbosbeheer
5
adressen
Staatsbosbeheer Strijperpad 5 5595 XR Leende Tel. 040-2065668
VVV Servicepoint Geldrop
(midden 2014 geopend) Hotel Nijver Heuvel 1a (horecaplein) 5664 HJ Geldrop Tel. 040-2867000
Openingstijden: Geopend alle dagen van 10.00 - 18.00 uur
VVV Servicepoint Mierlo (midden 2014 geopend) Hotel ’t Anker Versperstraat 8 5731 GS Mierlo Tel: 0492 661272
www.VVVgeldrop-mierlo.nl
Openingstijden: Geopend alle dagen van 10.00 - 18.00 uur
6
VVV Heeze Schoolstraat 2 5591 HL HEEZE Tel: 040-2260644 Openingstijden: 1 april t/m 31oktober Maandag, vrijdag en zaterdag Dinsdag t/m donderdag 1 november t/m 31 maart Maandag t/m zaterdag
www.vvvheeze-leende.nl
[email protected]
10.00 - 16.00 uur 10.00 - 13.00 uur 10.00 - 13.00 uur
VVV Leende Oostrikkerdijk 1 5595 XC Leende Tel. 040-2954879
www.vvvheeze-leende.nl
[email protected]
Openingstijden: Maandag en dinsdag Woensdag t/m vrijdag Zaterdag en zondag
gesloten 10.30 - 15.00 uur 10.30 - 13.30 uur
VVV Someren De Meer 21a 5711 XC Someren Tel. 0493 – 49 68 88
www.vvv-someren.nl
[email protected]
Openingstijden: Dinsdag t/m zaterdag Zondag t/m maandag
10.00 - 12.30 gesloten
7
Staatsbosbeheer: beschermen, beleven & benutten
Staatsbosbeheer maakt zich onder de noemer ‘beschermen, beleven en benutten’ klaar voor de toekomst waarin ze mensen wil betrekken bij de natuur die hen raakt. Een toekomst waarin de publieke financiering van beheer van natuur, landschap en recreatie niet langer vanzelfsprekend is en zal afnemen. Voortaan moet het werk van Staatsbosbeheer deels uit eigen activiteiten gefinancierd worden. Om groene ambities op het vlak van jeugd, recreatie, doelgroepen met speciale behoeften en toezicht te financieren, wordt Staatsbosbeheer een maatschappelijk ondernemer. Niet om de hoogst mogelijke omzet te halen, maar om met renderende zaken betekenisvolle activiteiten mogelijk te maken.
8
de Strabrechtse heide
Een kleurrijk landschap Een schat aan planten en dieren
De Strabrechtse heide telt in totaal ruim 1850 hectare en is daarmee de grootste aaneengesloten heide van Noord-Brabant. Dit open heidelandschap is al eeuwen onveranderd. U ontdekt er droge en vochtige heide, vennen, stuifzand, kleinschalige akkers, gagel en wilgenstruwelen. Veel zeldzame dieren en planten vinden hier hun leefgebied zoals de nachtzwaluw, heikikker, levendbarende hagedis, driehoornmestkever, gentiaanblauwtje en jeneverbes. In het voor- en najaar strijken er kraanvogels neer. En natuurlijk ruikt en ziet u de typerende struikheide die in augustus en september de heide paars kleurt. Vooral in natte jaren is de bloei uitbundig. Struikheide kan wel 60 jaar oud worden en groeit op een zure, voedselarme, droge bodem. Ideale plek voor reeën
Het halfopen parklandschap met zijn bossen, heide en akkers is ideaal voor reeën. Akkers en heide leveren voedsel, het bos de broodnodige dekking. Reeën zijn fijnproevers; ze grazen niet zo ‘grof’ als bijvoorbeeld koeien, maar knabbelen aan kruiden, knoppen, loten en andere eiwitrijke plantendelen. Ook etend blijven ze alert; met draaiende oren en door steeds opnieuw op te kijken wordt de omgeving goed in de gaten gehouden. Al is het reukvermogen van een ree vele malen beter dan het zicht. 9
Rijk aan insecten
Schapen zorgen voor open plekken in de heidevegetatie waar de zon de bodem kan verwarmen en insecten een plek kunnen vinden. De schapenmest zorgt bovendien voor een goede voedingsbodem voor vliegen en mestkevers. Het beheer van 15 hectare aan schrale akkers met ruige, kruidige akkerranden en in de winter overstaande gewassen, zorgt ervoor dat vele van oudsher aanwezige en aan heide gebonden insectensoorten kunnen overleven. De Strabrechtse heide huisvest daarom een enorme verscheidenheid aan insectensoorten. De blauwvleugelsprinkhaan is één van de vele bijzondere insecten die voorkomen op de Strabrechste heide. Deze sprinkhaan leeft onder meer op het stuifzand De Galgenberg (centrale deel) en korte vegetaties in de droge heide. Normaal is hij goed gecamoufleerd, maar zodra hij wegvliegt komen zijn blauwe achtervleugels tevoorschijn. Beuven: grootste natuurlijke heideven
Met zijn 85 hectare is het Beuven, het grootste natuurlijke heideven van Nederland. Het is een ven dat voornamelijk door regenwater wordt gevoed. Vanwege de oppervlakte valt het zelden droog. In haar oevers groeit de zeldzame waterlobelia, vliegt de speerwaterjuffer en ´hoempt´ de roerdomp. Houdt u van vogels? Dan kunt u uw hart ophalen in de vogelkijkhut.
Te mooi om waar te zijn Strabrechtse heide: uniek in West-Europa!
In dit open gebied zijn de luchten als een levensgroot schilderij. Het heidelandschap komt alleen voor in WestEuropa. Het is dan ook belangrijk om dit unieke natuurgebied met zijn cultuurhistorie, het landschap en de soorten die er in voorkomen goed te bewaren. Medewerkers van Staatsbosbeheer zorgen daarom met veel toewijding voor het behoud en beheer van de Strabrechtse heide.
10
Jeneverbes
Verschillende Jeneverbessen domineren het landschap. De naam ontleent deze plant aan haar kegelbessen die als smaakmaker worden verwerkt in jenever en als etherische oliën in badolie. Wist u trouwens dat de oude Egyptenaren uit de aromatische naalden van de jeneverbes vervaardigde olie gebruikten voor de conservering van hun doden door mummificatie? Dit gebeurde in combinatie met andere oliën en zoetgeurende stoffen. Vochtige heide met dopheide en klokjesgentiaan
Plaatsen waar de bodem in de winter nat is en in de zomer voldoende vochtig, zijn ideaal voor struiken met gewone dophei. Van juni tot augustus bloeien deze dwergstruikjes met roze urnvormige bloemetjes. Op heel natte plaatsen krijgen zij het gezelschap van veenbies, veenmossen, trekrus en veenpluis. Veel zeldzamer zijn beenbreek, met helgele bloemen, en klokjesgentiaan, met diepblauwe bloemen. 11
Staatsbosbeheer: trouwe beheerder van plant en dier Heidevelden zijn ontstaan door kappen van bos, gevolgd door beweiding met schapen en het steken van plaggen (grond uitsteken). Een heidelandschap is een typisch voorbeeld van een cultuurlandschap, een landschap ontstaan door toedoen van de mens. Vroeger hielden de mensen op grote schaal schapen. Schapen begrazen het land en zorgen er voor dat de planten kort blijven en boompjes geen kans krijgen. Als we niets aan de heide doen, verandert de hei dan ook snel in eiken- en berkenbos. Staatsbosbeheer houdt de hei, een halfnatuurlijk landschap, in stand door begrazing met Kempische heideschapen, maaien, heideplaggen en gecontroleerd kleinschalig branden. Staatsbosbeheer bootst hiermee het werk na van de arme, kleinschalige boeren die op de heide ploeterden tijdens de middeleeuwen tot aan begin vorige eeuw. Welkom Buiten, Buiten is voor iedereen en er is elke dag wat te beleven. Daarom willen we zoveel mogelijk mensen uitnodigen om te genieten van natuur en landschap. Meer informatie over Staatsbosbeheer en wat er buiten te doen is? Kijk op www.staatsbosbeheer.nl
Staatsbosbeheer en IVN Heeze-Leende heten u welkom
Strabrechtse heidedag: iedere 3e zondag van augustus
Op de Strabrechtse heide is elke dag wat te beleven. Om dit bekend te maken organiseert Staatsbosbeheer samen met IVN Heeze-Leende al jaren de zogenaamde Strabrechtse heidedag. U maakt dan op een speciale manier kennis van natuur en landschap. Deze dag staat in het teken van demonstraties van herder met honden en schaapskudde. Ook is er een natuurbraderie met kraampjes van allerlei natuurorganisaties. De Strabrechtse heidedag vindt plaats op De Plaetse. Meer informatie over Staatsbosbeheer en wat er buiten te doen is? Kijk op www.staatsbosbeheer.nl.
12
Kempische heideschapen
Het Kempisch heideschaap is een authentiek oud schapenras van voor 1800. Kenmerkend zijn de lange poten, de lange hals en het ontbreken van hoorns. Eeuwenlang ‘gebruikten’ men de schapen om de akkers te bemesten. Overdag graasden de dieren op de heide. ’s Nachts poepten ze in de stal waarin heideplaggen lagen. Met de plaggen en mest werd de voedselarme grond van de akkers vruchtbaar gemaakt. Een herder met herdershonden en schaapskudde van 350 Kempische heideschapen van Stichting Het Kempische Heideschaap loopt over de heide en zorgt er voor dat de heide niet verandert in bos. Het Kempische heideschaap is specifiek aangepast aan de schrale en vaak harde levensomstandigheden op de heide. Vanaf De Plaetse en de schaapskooi waaieren diverse schapendreven over de heide uit. De herder leidt zijn kudde via vaste routes naar de verschillende graaslocaties. In de zomer leiden schapenpaadjes van de hoge heide naar de oevers van vennen, waar de herder zijn dieren regelmatig laat drinken. 13
14
Van alles te doen voor een kort of lang verblijf
Geldrop-Mierlo: gastvrij en comfortabel
Geldrop-Mierlo is een typische Brabants dorp aan de rand van een bijzonder natuurgebied: de Strabrechtse heide. Uniek in vele opzichten. Dankzij haar gastvrijheid is dit fraaie dorp een plek om vaak terug te keren. Vooral ook omdat u er veel kunt ondernemen. Zo kunt u er heerlijk verblijven, in alle seizoenen. Bij mooi weer, maar ook als de bladeren vallen én de vennen op de Strabrechtse heide dichtvriezen. Geldrop-Mierlo is een dorp dat nooit verveelt. Met een rijke historie, een zeer uitgebreid fiets-, wandel- en ruiternetwerk, de prachtige Strabrechtse heide in de directe omgeving, zalige streekproducten, een verscheidenheid aan sportieve en recreatieve arrangementen, twee aantrekkelijke steden, Eindhoven en Helmond, in de buurt, biedt Geldrop-Mierlo u alles. Te veel voor één dag. Er is genoeg te doen voor een kort of langer verblijf. Overnachten is geen probleem. Of u nu wilt slapen in een hotel, in een bed & breakfast of in een bungalow op een vakantiepark. Alles is mogelijk. Van luxe tot eenvoudig, van romantisch tot zakelijk. 15
Peperkoek, kersen, historie en meer…
Geldrop-Mierlo is jaren terug ontstaan uit de buurgemeenten Geldrop en Mierlo en grenst aan de Strabrechtse heide en nog veel meer natuur. U ontdekt een dorp met stadse trekken én een rijke geschiedenis. Zo laat Geldrop op veel plaatsen haar textielverleden zien. In het Weverijmuseum in Geldrop demonstreren gedreven vrijwilligers hoe zij met oude weefgetouwen nog steeds prachtige textielproducten maken. Even verderop loopt u de indrukwekkende Engelse landschapstuin in van Kasteel Geldrop met om de hoek de Baron zijn Hof, de kasteelhoeve en een bijzondere Victoriaanse kas. Vanuit deze groene oase pronkt de prachtige St. Brigidakerk en het gezellige centrum van Geldrop, waar u prima uw inkopen kunt doen. Hier vindt u een zeer gevarieerd aanbod aan horeca. Geniet na uw rondje door Geldrop van een vers kopje koffie met een stukje peperkoek van Peijnenburg of een koel glas bier. Onze uitbaters heten u van harte welkom. Kasteel Geldrop, pittoreske Mierlo en veel speel plezier
De eerste bewoners die we in de archieven tegenkomen zijn Philip en Jan van Geldrop, die omstreeks 1350 het kasteel bouwen. Vandaag de dag kunt u het fraaie monumentale complex nog steeds bezoeken en is het nog volop in gebruik. Zo vinden er meer dan 100 huwelijken per jaar plaats, een 8-tal klassieke concerten en er is een expositieruimte voor beeldend kunstenaars. Op zolder is een Oudheidkamer ingericht. Hierin zijn diverse oudheidkundige voorwerpen en andere bezienswaardigheden uit het Geldropse van de afgelopen eeuwen te bezichtigen. In de Bibliotheek is een grote collectie historische boeken aanwezig, die u iedere zondagmiddag kan inkijken. Op de overloop van de eerste verdieping hangt een interessante verzameling oude foto´s van Geldrop uit de vorige eeuw. Het gehele complex is gelegen in een Engelse landschapstuin. In deze landschapstuin is ook de kinderboerderij, een actieve IVN in het voormalige koetshuis en de prachtige bloementuin de Baron z´n Hof gevestigd. Ga voor meer informatie naar: www.kasteelgeldrop.nl
16
Een paar kilometer verderop ligt Mierlo. Vanuit de Aardborsthoeve loopt of fietst u zo naar de Strabrechtse heide. In Mierlo zelf ontdekt u de typische eigenschappen van een Brabants dorp. Met in het centrum een echte standerd molen met daarom heen veel leuke winkeltjes. Niet ver daar vandaan ligt het Broek, een beschermd dorpsgezicht ten noordwesten van Mierlo, waaraan fraaie langgevel boerderijen herinneren aan een lang vervlogen tijd. Het leven in Geldrop-Mierlo is zondermeer comfortabel. Nooit saai, u kunt hier van alles doen. Voor jong en oud én in ieder seizoen. Zo wordt het hartje van Geldrop in de wintermaanden omgebouwd tot Wintersfeer Geldrop. Drie weken lang volop schaatsplezier in een sfeervolle omgeving, op het mooiste horecaplein van de regio.In het voorjaar en de zomer is recreëren bij bospark het Wolfsven misschien een optie, lekker zwemmen in een buitenbad. Bent u liever onder de dieren. Plan dan zeker een bezoekje aan Dierenrijk, daar vindt u het hele jaar door leeuwen, tijgers en ijsberen en veel, heel veel speelplezier. Een bezoek aan Geldrop-Mierlo is kortom een echte aanrader. En niets is leuker dan een dagje vol variatie. Laat u verrassen door Geldrop-Mierlo! Maak alvast kennis via www.vvvgeldrop-mierlo.nl 17
Heide, schapen, wol Het Weverijmuseum: uniek in vele opzichten
De heide, het gras, de schapen en de wol zijn de verbindende factoren naar de textielhistorie van Geldrop-Mierlo. Al vanaf de middeleeuwen liepen er op de graaslanden van de Strabrechtse heide nogal wat schapen die werden gehouden voor hun mest, vlees en wol. Vooral deze wol en de extra geïmporteerde wol zorgden voor het opbloeien van de industrie tot een waar textieldorp. Dit gebeurde na 1850. Ook Mierlo met haar vele thuiswevers leverde een grote bijdrage aan het textielverleden van Geldrop-Mierlo. De textielgeschiedenis van Geldrop-Mierlo kunt u nog volop ontdekken en beleven in het huidige Weverijmuseum. Een rondleiding door het museum voert u langs een reeks zeer verschillende weefgetouwen, van een handweefgetouw tot en met een luchtweefmachine. Het museum geeft u een interessant overzicht van de ontwikkeling van de weeftechnieken gedurende de laatste honderd jaar. U ervaart hier één en al bedrijvigheid omdat de weefgetouwen nog steeds staan te “kletteren”, zoals dat heet en worden bediend door enthousiaste vrijwilligers die vroeger als wever actief waren in de textielindustrie. Neem nu alvast een kijkje via www.weverijmuseum.nl. Poort naar de Strabrechtse Heide Plan uw tocht vanaf de Aardborsthoeve
Ten noorden van de Strabrechtse heide, aan de rand van Mierlo, ligt horecaonderneming de Aardborsthoeve. Op nog geen kilometer afstand ligt de Strabrechtse heide. Fiets- en wandeltochten en ruiterroutes lopen allemaal richting of vanaf de Strabrechtse heide precies langs de Aardborsthoeve. Hierdoor is deze recreatieve poort dan ook een officieel fietscafé dat voldoet aan alle eisen. Onze evenementen
Het ultimene kerstgevoel tijdens wintersfeer!
Vanaf half december tot en met de jaarwisseling wordt het centrum van Geldrop omgedoopt tot Wintersfeer Geldrop. Op het horecaplein staat 3 weken lang een grote schaatsbaan met daar omheen veel leuke stands met lekkernijen als wafels, gluwein, warme chocomelk, oliebollen en veel meer. Op en om de ijsbaan vinden heel veel kerstactiviteiten plaats. Zo zijn er veel kerstoptredens van zangkoren en nederlandstalige artiesten, er is discoschaatsen, vindt er bierpullen curling plaats, komen de ijshockeyers van de Kemphanen en kunstschaatsers een demonstratie geven en nog veel meer. En mocht u na dit alles nog niet in kerststemming zijn dan kunt u ook nog de echte kerstman ontmoeten in ’t huys van de Kerstman in Kasteel Geldrop. 18
Voor het wandelen en fietsen op de Strabrechtse heide wordt deze locatie vaak gebruikt als startpunt, tussenstop en eindpunt. Het is een aanrader om vanaf de Aardborsthoeve met een huifkar een tocht te maken over de heide. U kunt er ook tandems en fietsen huren. Voor meer informatie gaat u naar www.aardborsthoeve.nl. Wandel vanaf station in Geldrop zo de prachtige natuur in!
Op de Stabrechtse heide, een natuurgebied van ca. 1850 hectare, is zo waardevol dat het de beschermde Natura 2000 status heeft. Om hiervan te genieten, pakt u eenvoudig de trein naar Geldrop. Van het station in Geldrop loopt u zo een prachtige wandelroute. De route gaat eerst door het centrum van Geldrop met zijn fraaie Kasteel, de St. Brigidakerk en het Weverijmuseum. Hier vandaan volgt u al snel het riviertje de Kleine Dommel. U komt in een mooi aaneengesloten natuurgebied. Het beekdal van de Kleine Dommel gaat hier langzamerhand over in de Strabrechtse heide. De route gaat voornamelijk over onverharde en halfverharde paden. Voordat u de grote stille heide op gaat, is een bezoek aan de heidetuin van Staatsbosbeheer een aanrader, met informatie over de planten die u onderweg tegen zult komen. Via het Pelgrimspad loopt u langs Kasteel Heeze naar het station in Heeze. 19
20
Insectentuin
Achter D’n Vrije Vogel ligt een insectentuin. De tuin is in miniatuur een weergave van de landschappen die voorkomen op de Strabrechtse heide zoals droge en vochtige heide, stuifzand, solitaire bomen en heideakkers. Ook ziet u hier een leemkuil en een insectenmuur met onderdelen van historische leemboerderijen zoals hout, takken, riet en leem. In staand of liggend dood hout zitten bijenhotels. Als u een slurfje uit één van de lemen wanden ontdekt, is dat van de kokerwesp, één van de bijzondere inwoners van de insectentuin. Het warme microklimaat en de variatie aan begroeiing op microschaal, van hoge heidestruiken en kale bodem, biedt een uniek milieu voor tal van warmte minnende bodembewoners. Wanneer de heide bloeit is er overdaad aan nectar en stuifmeel en kan het er flink gonzen.
Heidetuin
In de heidetuin aan De Plaetse kunt u een groot deel van de planten van de vochtige heide van dichtbij bekijken (veelal in lente en zomer). U vindt hier de planten die ook op de Strabrechtse heide voorkomen, zoals struikhei, dophei, jeneverbes, Pijpenstrootjes, Gagel en Klokjesgentiaan De heidetuin is altijd gratis toegankelijk. 21
Groentetuin De Dijkpolders Constance van Dijk uit Heeze legde in 2013 op een deel van de akker een groente-, kruiden- en bloementuin aan van zo’n 2000 vierkante meter. Samen met cliënten van Kempenhaeghe en Sterk in Werk beheert zij deze fraaie tuin. Dit gebeurt op een milieuvriendelijke, duurzame en respectvolle manier. Met echte stalmest en zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen. In de tuin staan ‘verfplanten’ zoals duizendblad, ganzenbloem, rode klaver en wouw. De kleurstof hiervan werd eeuwenlang gebruikt voor het verven van wol en katoen. Ook worden er enkele historische groenten geteeld zoals pastinaak, schorseneer en aardpeer. De Dijkpolders is te bezichtigen op tijden dat men in de tuin aan het werk is. Groepen op afspraak via:
[email protected]
Wandelen
Het wandelkaartje biedt u een overzicht van alle wandelknooppunten binnen de Strabrechtse heide. Laat u verrassen door alles wat de Strabrechtse heide te bieden heeft en bepaal zelf uw route dankzij het knooppuntenkaartje. De knooppunten op de kaart corresponderen met de geelgroene bordjes in het veld. Door van het ene naar het andere knooppunt te wandelen creeert u uw eigen route. Staatsbosbeheer heeft heel veel leuke wandelroutes uitgezet op de Strabrechtse heide. U treft deze wandelroutes aan op het paneel als u de heide op komt. Aanraders: Zo kunt u bijvoorbeeld kiezen voor de Stuifzandroute (6 kilometer) en de Heideakkerroute (4 kilometer). Beide wandelroutes starten op de parkeerplaatsvan de Strabrechtse heide aan de Heezerweg. De startplek voor de Stuifzandroute en de Heideakkerroute is te bereiken vanaf Mierlo via de Santheuvel-Oost, Heer van heuschweg, Trimpert, Aardborstweg, Heezerweg)
Fietsen
Het fietskaartje biedt u een overzicht van alle fietsknooppunten op en rondom de Strabrechtse heide. Hierdoor kunt u uw fietsroute zelf gemakkelijk uitstippelen. Net als met de wandelknooppunten, bepaalt u zelf uw route door van knooppunt naar knooppunt te fietsen. Aanrader: U kunt uw route starten en eindigen in een van de bijzondere dorpen die gelegen zijn rondom de Strabrechtse Heide. Hier kunt u dan ook genieten van een heerlijk kop koffie, een lekkere lunch of een gezellig diner.
22
Voor meer gedetailleerde wandel- en fietskaarten, waar onder andere ook het aantal kilometers tussen de knooppunten, horeca en bezienswaardigheden in de omgeving op staan, kunt u terecht bij de plaatselijke VVV kantoren.
Mountainbike & ATB
Ook voor de sportieve terreinfietser is de Strabrechtse heide een absolute aanrader. Zowel op de heide als in de bossen eromheen is een aantal bewegwijzerde MTBroutes aangelegd. Leuke singletracks, enkele venijnige korte klimmetjes en paden met los zand gecombineerd met afwisselende natuur en bos, heide en vennen zorgen ervoor dat je als mountainbiker goed aan je trekken komt. Aanrader: De Lieropse Heideroute. Lengte 25 kilometer, in te korten tot 11 kilometer. Startpunt bij de parkeerplaats bij het Keelven aan de Provincialeweg.
Ruiteren en mennen
Ook ter paard kunt u de Strabrechtse heide verkennen. Er lopen een aantal knooppuntenroutes, vooral om de heide heen. Op de Strabrechtse heide zelf, vindt u ook nog een aantal ruiterpaden, die u op de mooiste plekjes brengen. Zeker net na zonsopkomst of net voor zonsondergang kunt u genieten van de meest bijzondere plaatjes! Aanrader: Bij Manege Meulendijks, aan de Strabrechtseheide weg, kunt u niet alleen terecht voor de beste tips voor een prachtige route, u kunt hier ook genieten van een heerlijk verfrissend drankje bij terugkomst!
23
20
52
85
76
77
68 fietsroutes 75
27
79
53
50
17
14
18
12 13
51
83
87
86
88
61
11
84
96
97
98
95
62
93 92
91
99
90
40
49
41
67
20
68
85
76
77
52
50
75 wandelroutes
27
79
53
17
14
18
12 13
51
83
87
86
88
61
11
96
97
98
95
62
93 92
91
99
90
40
49
41
67
20
85
76
77
52
50
68 ruiter routes 75
27
79
53
17
14
18
12 13
51
83
87
86
88
61
11
84
96
97
98
95
62
93 92
91
99
90
40
49
41
26
67
20
52
68
85
76
77
75 MTB routes
27
79
53
50
17
14
18
12 13
51
83
87
86
88
61
11
96
97
98
95
62
93 92
91
99
90
40
49
41
27
67
28
Welkom in Heeze-Leende! Geniet van natuur, cultuur en culinaire heerlijkheden
Een bezoek aan Heeze-Leende verzekert u van een unieke ervaring. Dankzij een gevarieerd aanbod aan natuur, cultuur en culinaire heerlijkheden verveelt HeezeLeende nooit. Laat u verrassen door een schat aan rijksmonumenten. Zo is er Kasteel in Heeze met een ijskelder en duiventoren en ziet u van ver de fraaie kerktoren in Leende. Bovendien heeft de gemeente een rijke culturele geschiedenis als schilderskolonie. Breng alvast een bezoekje op www.vvvheeze-leende.nl Op 1 januari 1997 werden de dorpen Heeze, Leende en Sterksel samen de gemeente Heeze-Leende. Doordat de karakteristieke eigenschappen van ieder dorp bewaard zijn gebleven, is de gemeente een speciale plek om te wonen, werken en verblijven. De natuur reikt tot aan de Belgische grens en omvat de prachtige natuurgebieden de Strabrechtse heide, de Herbertusbossen, de Pan, het Leenderbos, en de Groote Heide. Heeze-Leende is een waar paradijs voor iedere natuurliefhebber. 29
In deze parel van Brabant wacht u een verscheidenheid aan winkels. Zin in een drankje of een heerlijk diner? Loop dan één van de vele sfeervolle en kwalitatief hoogstaande horeca zaken binnen. Laat u culinair verrassen. Kom tot rust op het terras na een heerlijke fietstocht of sluit de dag af met een heerlijke borrel in het bruine café. Wanneer u voldaan bent, boekt u een overnachting. Back to basic in een tentje op de camping of in een Bed & Breakfast. Of misschien liever in een luxe hotelkamer. Heeze-Leende heeft het allemaal! Strabrechtse heide: bron van inspiratie Maak kennis met schilderskolonie Heeze
Heeze dankt haar bekendheid als schildersdorp aan dominee Kremer die veel bekender was als ogendokter dan als dominee. Veel van de patiënten van Kremer verbleven kortere of langere tijd in Heeze en kwamen uit heel Nederland. Hierdoor kreeg Heeze bekendheid en vanaf 1890 groeit hierdoor de populariteit van onze gemeente als schilderlocatie. Veel kunstschilders waren in die tijd te vinden in Heeze. Met zo’n prachtig natuurlijk decor ook niet verwonderlijk. In Hostellerie Vangaelen aan de Kapelstraat hangen nu nog een aantal werken van de schilders van toen. Veel schilders logeerden in hotel of logement van Dijk. De naam is inmiddels veranderd maar het hotel is er nog. Veel schilders betaalden hun verblijf met schilderijen. Daardoor zijn in Heeze nog een aantal werken terug te vinden. Veel hangt echter nog in musea of is in handen van particulieren.
30
Schilderachtig
Veel kunstenaars bezochten deze streek en doen dit nog steeds. De ‘luchten’ boven de Strabrechtse heide en de schilderachtige buurtschappen spreken enorm tot de verbeelding. Zij lieten zich inspireren door het leven en werken op de boerderij. Op realistische wijze beeldden zij het landschap uit en vooral het werk van vrouwen en kinderen in en om de boerderij komt steeds terug. Bekende kunstenaars die Heeze voor altijd op het doek vastlegden, zijn onder andere Jan Sluijters, Taco Mesdag en Jacob Ritsema. Creatief weekend
Kunstkring Eymerick organiseert elk jaar in september een creatief weekend, meestal op de Plaetse (oud Frankisch heidedorpje) aan het einde van de Rul richting de Strabrechtse heide. Schilders, beeldhouwers, fotografen, dichters, componisten, en andere disciplines laten zich vrijelijk inspireren door de fraaie natuur van dit gebied. Ook kinderen kunnen tijdens dat weekend onder leiding van ervaren kunstenaars kennis maken met schilderen en boetseren. 31
Het Kempisch Heideschaap Intense natuurbeleving op de Plaetse
De Kempische heideschapen van De Stichting Het Kempische Heideschaap in Heeze, begrazen al meer dan 45 jaar de Strabrechtse heide. De schaapskooi ligt aan de brink bij de Plaetse, bij de toegang tot de heide vanaf de Rul. In de stal vind je de schapen alleen tijdens de lammertijd zo rond maart, april. De rest van het jaar lopen ze op de heide, gehoed door herder Kees Kromhout. Het is een prachtig gezicht om de schapen met herder Kees en zijn border collies over de heide te zien lopen. De beleving van de natuur wordt met deze grazers intenser. Het geeft extra variatie aan het landschap. De schapen produceren vlees, melk, wol en mest, maar de voornaamste reden waarom ze op de heide lopen, is voor het begrazen van de heide. Door de graasactiviteiten van de ruim 500 schapen, kunnen de heidevelden in stand worden gehouden. Het Kempische heideschaap is zeer geschikt voor het begrazen van de schrale heide. De schapen zijn op hun best bij de bestrijding van houtige gewassen zoals Berk, Els en Lijsterbes. Zelfs Brandnetels en Akkerdistels worden aangepakt.
Onze evenementen
De Brabantsedag! Cultuurfestival van formaat!
Heeze-Leende staat natuurlijk op de culturele kaart, dankzij het negendaagse, jaarlijkse cultuurfestival de Brabantsedag. Een historisch en cultureel evenement dat afgesloten wordt met een prachtig rollend totaaltheater met straatanimatie en schitterend aangeklede wagens. Al vele jaren weten tienduizenden bezoekers de Brabantse dag en alles daarom heen te vinden. Zoekt u door het jaar heen cultuur? Geen probleem. Ervaar wat Heeze-Leende nog meer te bieden heeft in haar galerieën, expositieruimtes en beeldentuinen. Een aantal andere evenementen die jaarlijks terugkeren en iedere keer in de smaak vallen bij het publiek zijn Lammetjesdag in april, de kermissen in ieder kerkdorp in de zomer en de Strabrechtse Heidedag in augustus. U ziet het, het hele jaar door is er van alles te doen, zien en beleven in Heeze-Leende. U bent van hart welkom!
32
Dankzij de begrazing met schapen ontstaat een grotere biodiversiteit; een zeldzaam mooie heideflora- en fauna. Laten we er zuinig op zijn en er vooral van genieten! Ieder jaar in april wordt er bij de schaapskooi een Lammetjesdag gehouden. Zeker een bezoekje waard. De website www.kempischheideschaapheeze.nl geeft meer informatie over de kudde en activiteiten van de Stichting. Wifi-Buitenwerkplekken De Plaetse
Zoek je een echt inspirerende en gezonde werkomgeving voor jouw klus? Die is er nu! Rond de Plaetse in Heeze heeft Staatsbosbeheer in samenwerking met Streekhuis Boven-Dommel de eerste wifi-buitenwerkplekken van Nederland gemaakt! Neem plaats aan één van de vijf tafels, start je laptop of tablet op en log gratis in op de wifi-omgeving. De tafels staan verspreid over de directe omgeving van de Plaetse en zijn te herkennen aan het wifi-logo. Aan één tafel is plaats voor zeker 4 personen. Reserveren hoeft niet, wie ‘t eerst komt die ‘t eerst maalt. Het inloggen is kosteloos. Bij zeker één van de tafels is stroom aanwezig voor het opladen van uw apparaat. Alle reden om niet meer uit te wijken naar een drukke en ongezonde parkeerplaats naast de snelweg! 33
34
Educatieprogramma’s Staatsbosbeheer Heide-expeditie Salamander en Natuursprong
Staatsbosbeheer ontwikkelde speciaal voor kinderen twee aantrekkelijke educatieprogramma’s. Met de Heide-expeditie Salamander en Natuursprong ‘Spelen tot je groen ziet’ probeert Staatsbosbeheer kinderen nieuwsgierig te maken naar alles wat met natuur te maken heeft. Zij doet dit vanuit haar rol als grootste natuurbeheerder in Nederland. Op speelse wijze wil ze kinderen kennis van en liefde en respect voor de natuur bijbrengen. Zeker nu kinderen steeds minder buiten komen. De kinderen van nu zijn de beslissers van de toekomst. De relatie jeugd en natuur is heel belangrijk, zowel voor het creëren van draagvlak voor de natuur als voor de ontwikkeling van het kind. Beide avontuurlijke en educatieve programma’s vinden natuurlijk midden in de natuur plaats. Tijdens de expeditie ontdekken de kinderen dat de natuur vol leven is, maar tegelijkertijd rustig en stil. 35
Heide-expeditie Salamander: speelse ontdekkingstocht
De kinderen maken een ontdekkingstocht over de Strabrechtse heide en door het beekdal van de Kleine Dommel onder leiding van speciaal opgeleide heidegidsen. Onderweg doorkruisen ze vijf landschappen of werelden: het bos, de jeneverbessen, de heide en de beek met zijn beemden. In elke wereld voeren zij een opdracht uit. Hierbij moeten zij hun zintuigen op scherp zetten om waarnemingen te kunnen doen: te ruiken, horen, voelen en te zien. Daarbij ervaren zij de spanning van het oog in oog komen te staan met bijzondere dieren zoals een levendbarende hagedis, een ree, heideblauwtje of salamander. Heide-expeditie Salamander is een educatief programma dat zich afspeelt op de grootste aaneengesloten heide van Brabant! Leren over de natuur gaat vooral via zelf doen het zogenaamde ontdekkend leren. De kinderen begrijpen na afloop bijvoorbeeld dat niet ver van waar ze zelf wonen natuur is, zoals de Strabrechtse heide met een rijkdom aan planten en dieren. Natuursprong: ‘Spelen tot je groen ziet’
Ga mee naar buiten allemaal! Na schooltijd kunnen computer en televisie uit en niemand hoeft zich te vervelen. Het motto van Natuursprong zegt genoeg: ‘Spelen tot je groen ziet’. Tijdens Natuursprong leren kinderen allerlei uitdagende en leuke spelletjes die ze na afloop ook zelf kunnen doen, samen met vriendjes en vriendinnetjes en het liefst in een (speel)bos of natuurlijke omgeving. Midden in het bos, maar goed toegankelijk met de auto, staan de Natuurspronggidsen klaar met diverse spellen. Op zowel het grasveld, als het aangrenzend bos gaan de kinderen vier tot vijf spellen spelen waarbij het beleven voorop staat. Bij aankomst direct aan de slag, de kleding mag vies worden! Aanmelden Natuursprong: ‘Spelen tot je groen ziet’
Begeleiding: natuurspronggidsen Voor jongens en meiden van 4 tot en met 12 jaar (in overleg ook voor Buitenschoolsopvang) Kosten: € 50 per klas. Startlocatie: De Plaetse 71, 5591 TX Heeze. Aanmelden kan weer vanaf het najaar. Voor meer informatie kijkt u op www.staatsbosbeheer.nl
36
Tip van de Boswachter: Galgenberg
In het centrale deel van de Strabrechtse heide ligt een stuifzandgebied genaamd de Galgenberg. Op plaatsen waar de bodem uit fijn zand bestaat en begroeiing plaatselijk is verdwenen kan onder invloed van wind verstuiving optreden waarbij op de ene plaats het zand wordt weggeblazen en vervolgens op een andere plaats wordt weggelaten waardoor een landschap ontstaat van uitgestoven vlaktes en opgewaaide heuvels. In de zomer kan het kwik oplopen naar 60 graden Celsius en in de winter kan het kwik dalen tot min 30 graden Celsius. Bijzondere dieren zoals de rugstreeppad, blauwvleugelsprinkhaan en bijenwolf hebben hier hun leefgebied; zij kunnen deze extreme omstandigheden overleven. Ook vind je er allerlei bijzondere korstmossen, mossen, stuifzandheide en heidespurrie. De wind creëert allerlei vormen en structuren in het zand. Dit ongure landschap wekt bij mij telkens weer verwondering op. Aanmelden Heide-expeditie Salamander
Maak met de hele klas een ontdekkingstocht over de Strabrechtse heide. Waterdiertjes scheppen, insecten vangen, met een blinddoek om door het bos, oog in oog met een ree... Zet alle zintuigen op scherp! De gids van Staatsbosbeheer speurt mee. Voor groep 5 en 6, max. 32 kinderen. Duur: 2,5 uur. Kosten: € 50 per klas, inclusief expeditiekaart, button en voorbereidende les. Startlocatie: Schaapskooi De Plaetse 71, 5591 TX te Heeze. Aanmelden: Boswachter Janneke de Groot via
[email protected] of T 06-22452783
37
38
Dit is Someren!
Geniet van natuur, recreatie en cultuur
Graag heten wij u welkom in onze gastvrije gemeente. Someren is een mooie plattelandsgemeente die bestaat uit Someren en de kerkdorpen Someren-Heide, Someren-Eind en Lierop. U vindt hier een uitgestrekt buitengebied met prachtige natuurgebieden en recreatiegebied De Heihorsten. In Someren kunt u op verschillende manieren overnachten, ook zijn er verschillende winkels en tal van gezellige restaurants en cafés. Someren is een bruisende gemeente waar jaarlijks vele sportieve, culturele en muzikale evenementen plaatsvinden. Er valt in Someren of één van de kerkdorpen altijd wel iets te beleven. Benieuwd? Neem eens een kijkje op: www.vvv-someren.nl Het buitengebied van Someren en de natuurgebieden Lieropse Heide, Strabrechtse heide, het Keelven en de Boksenberg zijn ware groene parels. U ziet hier prachtige bossen, heide en vennen met een grote diversiteit aan flora en fauna. Met 85 hectare is het Beuven zelfs het grootste natuurlijke ven van Nederland. Om hier zoveel mogelijk van te zien en te beleven, zijn er diverse (thematische) wandel- , fiets- , mountainbike- en ruiterroutes uitgezet. Speciaal voor de minder valide wandelaar is rondom het Keelven het Allemanspad aangelegd en zijn in het centrum van Someren meerdere Allemansroutes gerealiseerd. 39
Een schat aan geschiedenis Ervaar onze rijke cultuur
Bent u een cultuurliefhebber? Dan komt dat goed uit. Someren kent een rijke geschiedenis. Zo ligt midden in de bossen bij Moorsel het voormalig onderduikerskamp “Dennenlust”. Tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1944 waren hier tientallen onderduikers ondergedoken. Ook neergeschoten geallieerde piloten kregen er tijdelijk onderdak. Ten oosten van het Grafven is een deel van een raatakkersysteem of Celtic Field gevonden dat uit de ijzertijd bewaard is gebleven. Een raatakkersysteem werd gebruikt voor het verbouwen van primitieve graansoorten als emmertarwe en spelt. Het is één van de best bewaarde Celtic Fields van Nederland. Van historisch belang is de Hoenderboom. De Hoenderboom (‘Honrebom’) wordt al in 1196 vermeld in een oorkonde over de scheiding tussen Sterksel en Someren. Vanaf de Hoenderboom verdeelden vijf grenslijnen de heide over de gemeenten van Someren, Lierop, Heeze, Mierlo en Sterksel. Op de locatie pronkt een kopie van de grenspaal die daar vroeger stond. Dichtbij de Hoenderboom ligt het Grafven. Naar verluidt werden hier in 1595 een aantal vrouwen vermoord, die beschuldigd waren van hekserij. In dezelfde omgeving ligt het Rondvenneke, een pingoruïne en een aardkundig monument. Verder zijn in Someren diverse grafheuvels en urnenvelden uit de laat-prehistorische gemeenschappen te vinden.
40
De Lieropse Heide; een unieke groene wereld Heel bijzonder: planten en dierenrijk!
De Lieropse Heide grenst aan de Strabrechtse heide en is onderdeel van het ruim 2000 hectare groot natuurgebied Strabrechtse en Lieropse heide tussen Someren, Heeze en Mierlo. Het is één van de grootste heidelandschappen die Nederland nog heeft. En daar zijn we zuinig op. Behoud van het huidige heidelandschap gaat op dezelfde manier als vroeger. Zo wordt er op kleine schaal machinaal geplagd en graast er een grote schapenkudde. Ook lopen er herten, Schotse Hooglanders en andere grote grazers. Deze beesten eten graag de scheuten van jonge boompjes en zorgen ervoor dat de heide niet uitgroeit tot een bos. U komt op de Lieropse Heide ook veel kleine beesten tegen. Denk aan juffers en libellen rondom het water, de heidekikker, krekels en de driehoornmestkever. Een zeldzaamheid is de Phegeavlinder. Met een beetje geluk spot u die in de Lieropse bossen. Deze dagactieve nachtvlinder wordt vanwege zijn witte stippen ook wel melkdrupje genoemd. 41
Ongeveer driekwart van het natuurgebied is open heideveld met vennen, voornamelijk regenwatervennen. Door het kalkarme, zwakzure en voedselarme water ontstond er aan de oevers een bijzondere plantengemeenschap, met onder andere waterlobelia, veenpluis, witte snavelbies, gagel, zonnedauw en moerashertshooi. Het Beuven is met zijn 85 hectare het grootste heideven van Nederland en voor veel soorten vogels een aangename broed- of rustplaats op hun reis naar het noorden of zuiden. Kraanvogels, zilverreigers en de visarend behoren tot de opvallende gasten. Aan de noordoostelijke kant van het Beuven ligt een vogelkijkhut, met logboek, waar u de vogels goed kunt observeren. Het Beuven en het gebied er rondom heen is een beschermd natuurmonument. De heide heeft talloze wandel- en fietspaden. Ook een ritje op een paard is mogelijk. De recreatieondernemers in de omgeving helpen u daarbij graag. Heerlijk golfen, vissen en recreëren. Volop plezier in recreatiegebied De Heihorsten!
Dankzij de gunstige ligging tussen het centrum van Someren - Someren-Dorp - en de Strabrechtse heide, kunt u in De Heihorsten genieten van natuur én vele recreatieve mogelijkheden. Alle recreatieve activiteiten zijn zorgvuldig ingepast in een natuurlijke omgeving. Kom naar De Heihorsten en ontdek de veelzijdigheid van dit gebied. U kunt er golfen en paardrijden. Ook is er een vliegvisvijver. Overnachten is geen probleem; er zijn groepsaccommodaties een camping en bed and breakfasts. U vindt De Heihorsten aan de Provinciale weg tussen Someren en Heeze. Natuurlijk houdt onze recreatieve gemeente niet op bij De Heihorsten. Ook buiten De Heihorsten vindt u tal van recreatieve voorzieningen zoals groepsaccommodaties, bed and breakfasts, restaurants en horecagelegenheden. Waar u ook bent in Someren, er is altijd wel een recreatieondernemer die u hartelijk en gastvrij verwelkomt!
42
Onze evenementen! De Kennedymars: kilometers lang wandelplezier
Someren kent jaarlijks vele evenementen. Culturele evenementen, muziekfeesten en sporthappenings. Er is voor elk wat wils, van klein tot groot. Iedereen komt aan bod in Someren! Eén van de grootste evenementen van Someren is de Kennedymars; een wandeling van 80 kilometer die voor een deel over de Strabrechtse heide loopt. De Kennedymars vindt plaats in het eerste volle weekend in juli. Jaarlijks doen ongeveer 3.000 wandelaars hieraan mee. Ook is er het rondje Someren van 40 kilometer waaraan plus-minus 1700 wandelaars deelnemen en niet te vergeten de MINI-mars: 8 kilometer voor de kleine wandelaars ook goed voor 1700 deelnemertjes. Voor de toeschouwers zijn er tal van activiteiten langs de route en is er veel gezelligheid bij start en finish. Zondag is de braderie en zijn er straatartiesten. Ook worden alle lopers op een ludieke wijze binnengepraat. 43
44
Oud Frankisch heidedorpje Op en rond De Plaetse: driehoekig plein met schaapskooi en veel meer
De Plaetse is de Brabantse benaming voor een oud Frankisch heidedorpje: de boerengebruiksruimte waar men vroeger het vee verzamelde, om daarmee als kudde naar de gemeenschappelijke weidegronden te gaan. Een Plaetse lag dan ook van oorsprong aan de rand van het dorp. De Plaetse die u op de Strabrechtse heide ziet is nagemaakt. Als u om u heen kijkt, ontdekt u het kenmerkende driehoekige plein met daaromheen enkele boerderijen, een karreschob (schuur), de schaapskooi en hooimijt. In het midden van het plein ligt een poel. Op en rond het plein staan zomereiken. Breng tijdens uw wandeling over de heide zeker een bezoekje aan De Plaetse. Dit is zeker aan te raden tijdens de lammetjesdag in het voorjaar. Dan staat er voor u een kopje thee of koffie klaar. 45
Plukkum- of bluskuil
Midden op De Plaetse vindt u een gegraven, ronde poel, een ‘plukkumkuil’ of bluskuil. Deze had vier functies: drinkplaats voor vee, bluskuil bij brand, spoelplaats van veevoer en wolwasplaats. ‘Plukkum’ komt overigens van ‘pluksel’ (uit de grond geplukt). Een plukkkumkuil werd dus onder andere gebruikt voor het wassen van knollen en wortelen voor het vee. De oevers van de huidige kuil zijn te steil om te dienen als drinkplaats voor vee, maar u krijgt wel een indruk van hoe zo’n kuil er ongeveer uit zag. Eeuwenoude heideakker
Bij De Plaetse ligt een eeuwenoude akker genaamd De Dijkpolders. Zo’n akker werd in Brabant ook wel kampje of kempke genoemd. Boeren teelden hier honderden jaren lang gewassen zoals rogge, boekweit, haver en tarwe. Ook nu nog is deze grond in gebruik als akker. Een boer uit Heeze teelt daar in opdracht van Staatsbosbeheer boekweit, haver en tarwe. Potstal of schaapskooi De Plaetse
Aan de oostkant van De Plaetse loopt u de heide op en ligt de schaapskooi aan uw rechterhand. Als het vee ‘s avonds van het graasgebied of de Gemeynt (gezamenlijke graasgronden) terug kwam, ging het de potstal in. De mest van de schapen werd vermengd met heideplaggen. Na de winter was de potstal gevuld met mest die in de lente werd uitgereden op de akkers.
46
Maak met uw cadeau de heide nog mooier
Uw eigen bank of picknicktafel op de Strabrechtse heide?
Heeft u iets bijzonders te vieren, wilt u iemand gedenken of draagt u gewoon de Strabrechtse heide een warm hart toe? Vanaf nu kunt u een picknickset of bank “adopteren”! Met uw cadeau wordt de Strabrechtse heide nog mooier.
U bent er over uit. Het wordt een bank. U wilt deze aanschaffen en laten plaatsen op de Strabrechtse heide. Samen met Staatsbosbeheer bepaalt u de locatie van de bank (of picknicktafel). Het zijn allemaal locaties waar banken ontbreken of plaatsen waar de banken aan vernieuwing toe zijn. Hiermee geeft u een bijzonder cadeau waardoor de Strabrechtse heide weer mooier wordt! Voor meer informatie over de voorwaarden en de kosten, neemt u contact op met E. van Sambeeck van gemeente Heeze-Leende op telefoonnummer 040 - 224 15 01 of via
[email protected] 47
