Onderwerp: Definitief inrichtingsplan Peelvenen Mariapeel
Algemeen Bestuur Portefeuillehouder: Sjraar Ro elo fs Datum: 24-04-2013 Vergaderingnummer: 2 Agendapunt: 8 Registratienummer: 2013.09414
Voorstel Goedkeuring verlenen aan het definitief inrichtingsplan IGU Peelvenen Mariapeel, versie december 2012, publicatienr. ac.-000038 (zie bijlagen). Toezeggen van een financiële bijdrage van ë 229.653,00 incl. BTW aan Dienst Landelijk Gebied voor de uitvoering, grondverwerving en externe voorbereiding van het project; Voteren van ē 444.000,00 incl. BTW, voor de dekking van de financiële bijdrage aan het project, interne uren WPM en een mogelijk financieel risico in de grondverwerving. Motivering Aanleiding Dienst Landelijk Gebied heeft op 21 januari 2013 een definitief inrichtingsplan voor IGU Peelvenen Mariapeel ter goedkeuring aangeboden aan ons bestuur. Op 12 maart 2013 hebben wij ermee ingestemd onder voorbehoud van: a. goedkeuring door uw bestuur; b. aanpassing van de plantekst met enkele opmerkingen. De goedkeuring van het definitief inrichtingsplan met onze opmerkingen ligt nu voor. Inleiding Voorgeschiedenis
Omstreeks 2000 is de landinrichtingscommissie Peelvenen gestart met de voorbereiding en uitvoering van de landinrichting Peelvenen (Deurnsche Peel - Mariapeel) in opdracht van provincies Limburg en Noord-Brabant. Het centrale doel was het behoud van de hoogveenrestanten en de ontwikkeling van de natuur tot weer een functionerend hoogveenlandschap. Tevens was een duurzaam voortbestaan voor de landbouw een belangrijk uitgangspunt, evenals het tot recht laten komen van de cultuurhistorische waarden van het ontginningslandschap. In 2005 is het Landinrichtingsplan Peelvenen vastgesteld en in uitvoering gegaan. Per 1 januari 2007 is de Wet inrichting landelijk gebied (WILG) in werking getreden en is de uitvoering van Peelvenen voor het Limburgse deel (Mariapeel) overgegaan naar de gebiedscommissie Horst aan de Maas - Sevenum. Delen van het landinrichtingsplan waren reeds uitgevoerd, sommige delen waren nog in voorbereiding of moesten wachten op de grondverwerving van voornamelijk EHS Nieuwe Natuur. Als doorstart van het landinrichtingsplan heeft deze gebiedscommissie in 2009 een integrale projectnota opgesteld voor de Mariapeel.
1
1
: Grauvween
Griendtsveen America Driehonderd Bunders
Deurnsche
Drieh
\
Peet
\
Evertsoord
I Van Well Peelke
Helenaveen
Mansberg
ÏĽ3
à
De gebiedsc ommissie Horst aan de Maas - Sevenum hield in 2010 op te bestaan, zodat de voorbereiding en uitvoering van het projec t nu opnieuw direct onder de verantwoordelijkheid van provinc ie Limburg valt. Dienst Landelijk Gebied is in 2010, in opdrac ht van provinc ie Limburg, gestart met het opstellen van een integraal uitvoeringsgereed inric htingsplan. De definitieve versie daarvan ligt nu voor. Rollen en taken Opdrachtgever voor de voorbereiding en uitvoering van deze IGU is de provincie Limburg. De provinc ie Limburg is ook de belangrijkste financier. Meebetalende partners aan het projec t zijn Staatsbosbeheer, ons waterschap en de gemeente Horst aan de Maas. Belangrijke belangenbehartigers zijn de Werkgroep Behoud de Peel en de Agrarisc he Belangengroep Mariapeel. Dienst Landelijk Gebied is trekker van de voorbereiding, planvorming, grondverwerving en uitvoering in opdracht van provinc ie Limburg. De Projec tgroep Peelvenen Mariapeel, met vertegenwoordigers van de meebetalende partners en belangenbehartigers adviseert bij de uitwerking van het inric htingsplan.
Doelen IGU Mariapeel In het onderhavig inric htingsplan staan de uitwerking van de doelen uit het landinric htingsplan centraal, met op termijn een duurzamer en robuuster watersysteem voor natuur en landbouw als resultaat. herstel verdrogingsgevoelige natuur van de Mariapeel (TOP en Natura 2000); realisatie van de Ec ologisc he Hoofdstruc tuur (EHS); verwerving van nog c a. 81 ha nieuwe natuur; inrichting van nog c a. 140 ha nieuwe natuur; interne hydrologisc he maatregelen in de bestaande natuur; realisatie van Nieuw Limburgs Peil (NLP); verbetering van de landbouwstruc tuur in Evertsoord-Americ a; het voorkomen van wateroverlast en droogtesc hade in de landbouw. Nieuw Limburgs Peil en Mariapeel Ons Wwatersc hap heeft in opdracht van provinc ie voor Noord- en Midden-Limburg NLP opgesteld. In NLP wordt voorgesteld wat de gewenste waterpeilen van het grond- en oppervlaktewater in een tijdshorizon tot 2020 moeten zijn, rekening houdend met de functies en doelen in het gebied en de wet- en regelgeving. In NLP is voor de Mariapeel een haalbare en betaalbare set van maatregelen voorgesteld, waarmee de gebiedsdoelen kunnen worden gerealiseerd. Deze maatregelen zijn voor het plangebied in dit inrichtingsplan nader uitgewerkt. Daar waar bij de uitwerking wordt afgeweken van het NLP is dat in dit inrichtingsplan aangegeven en nader onderbouwd.
2
Aanpak maatregelen natuur
De sleutel tot succes voor het realiseren van de natuurdoelen vormt het herstel van het hydrologisch systeem van de Mariapeel. Herstel van het hydrologisch systeem begint met de verwerving van die landbouwgronden, die een onlosmakelijke hydrologische eenheid vormen met de Mariapeel. Deze veelal laaggelegen gronden hebben in de huidige situatie een negatieve drainerende werking op het grondwater in de Mariapeel. Het gaat om landbouwpercelen met de status EHS Nieuwe Natuur. Na herstel van de hydrologische eenheid is normaal landbouwkundig gebruik van de nieuwe natuurgronden niet meer mogelijk. Op gronden binnen de prioritaire nieuwe natuur (EHS) die niet op minnelijke basis kunnen worden verworven, maar waarvan verwerving en functieverandering absoluut noodzakelijk is voor de doelrealisatie, wordt door de provincie ingezet op onteigening. De provincie wil een Provinciaal Inpassingsplan (PIP) opstellen, wat de basis is voor een eventuele onteigening op basis van titel IV (artikel 77) van de Onteigeningswet. De provincie is trekker van het opstellen van het PIP en de onteigening. Het betreft hier gronden nieuwe natuur (EHS), waarvan door de provincie is vastgesteld dat verwerving, functieverandering en inrichting onontbeerlijk zijn voor de realisatie van een kwantitatief en kwalitatief goed functionerende hydrologische eenheid met de bestaande natuur, waarbinnen de doelstellingen van Natura 2000 worden gerealiseerd. Vervolgens moeten hydrologische maatregelen worden getroffen om water in deze gebieden op een hoog peil vast te houden. Daarnaast moeten maatregelen worden getroffen om wateroverlast in het omliggende, blijvende landbouwgebied te beperken. Het gaat hierbij om de uitwerking van maatregelen, zoals opgenomen in NLP. Globaal zijn onderstaande maatregelen in de nieuwe natuur noodzakelijk: « een strikte scheiding van natte natuur en landbouw, door harde peilscheidingen in de vorm van boven- en ondergrondse kades en scheidingssloten, vaak op de grens van natuurgebied en landbouwgebied; * het inrichten van de nieuwe natuur als hydrologische buffer tussen natuur- en landbouwgebied; » het dempen van watergangen in de nieuwe natuur. Ook in de bestaande natuur zijn interne hydrologische maatregelen noodzakelijk, zoals het wegnemen van de drainerende werking van sloten en kanalen. Aanpak maatregelen landbouw
De waterhuishouding van het landbouwgebied (voornamelijk omgeving Grauwveen en Horster Driehoek) dient opnieuw te worden ingericht. De waterhuishouding in het blijvende landbouwgebied wordt aangepast op het waarborgen van het landbouwkundig gebruik, zonder dat er negatieve effecten op de natuur optreden. Dit gebeurt door het: verplaatsen en nieuw aanleggen van watergangen; omleiden van landbouwwater om de natuur heen (Grauwveen); - treffen van compenserende maatregelen (peilgestuurde drainage, ophogen, etc.) in het landbouwgebied. Voor de aanpassing van het waterlopenstelsel is de verwerving van bepaalde stroken grond noodzakelijk. In bepaalde trajecten kan de aanpassing van de waterhuishouding binnen ons huidige eigendom en de eigendommen van Staatsbosbeheer en gemeente Horst aan de Maas worden gerealiseerd. Inzet van onteigening is wellicht noodzakelijk bij de verwerving van de benodigde stroken grond, overeenkomstig de aanpak bij de hierboven beschreven verwerving van de EHS, waarbij in dat de geval provincie trekker van de onteigening voor de stroken grond voor de waterlopen is. Beoogd effect Realisatie van de gebiedsdoelen m.b.t. de EHS en hoogveen natuur in het algemeen en realisatie van NLP in het bijzonder. Argumenten (t.b.v. besluitvorming conform voorstel) Door in te stemmen met het voorliggend definitief inrichtingsplan IGU Peelvenen Mariapeel stemt u in met uitvoering van de realisatie van de EHS in het algemeen en ons NLP in het bijzonder.
3
Met betrekking tot de grondverwerving voor de EHS worden de voor de realisatie van de vematting van de Mariapeel minimaal noodzakelijke percelen verworven, waarbij (ondanks de herijking van de EHS) de doelen van NLP worden gehaald. De voorgestelde aanpassingen aan ons waterlopenstelsel maken een optimaal waterbeheer voor landbouw en natuur mogelijk. De maatregelen waarvoor het waterschap een financiële bijdrage toezegt, zijn kosteneffectief. Er is geen aparte business case gemaakt ten behoeve van het voorliggend besluit. Tijdens het opstellen van het inrichtingsplan zijn meerdere varianten gewogen in het kader van de "MER Peelvenen". Vervolgens zijn alternatieven voor het oplossen van knelpunten, in bijvoorbeeld de grondverwerving en het maatregelenpakket onderzocht, gewogen en op hoofdlijnen vastgesteld door de Stuurgroep Peelregio, waarin ook het waterschap is vertegenwoordigd. Het voorliggende inrichtingsplan is het resultaat van de afweging van deze varianten. Kanttekeningen (gevolgen, als niet besloten wordt conform het voorstel) Vertraging van de realisatie van de gebiedsdoelen en NLP. Financiële consequenties Bruto projectkosten
1.
De totale bruto kosten voor het project bedragen
f 12.459.955,00
2.
waarvan kosten van verwerving van EHS 100 gefinancierd door ILG (provincie Limburg)
C 4.745.000,00
3.
waarvan kosten voor uitvoering, voorbereiding en grondverwerving anders dan EHS (o.a. grondverwerving t.b.v. aanpassing waterlopen)
f
7.714.955,00
De kostenverdeling onder punt 3 is als volgt: - provincie Limburg C 1.981.253,00 - Staatsbosbeeheer (MJO) f 4.409.950,00 - Staatsbosbeheer (LIFE+) C 1.067.900,00 Waterschap Peel en Maasvallei C 229.653,00 - agrarische ondernemers C 26.200,00 In het project is afgesproken, dat WPM een netto bijdrage levert van C 229.653,00 aan maatregelen in de "randvoorwaardelijke sfeer" (komt overeen met 25 Zo van de bruto kosten). Dit zijn maatregelen in het landbouwgebied, die peilverhoging in de natuur mogelijk maken en gelijktijdig beperkingen in het landbouwkundig gebruik voorkomen. a
De betalende partners worden in eerste instantie gevraagd garant te staan voor hun totale bijdrage. Dienst Landelijk Gebied heeft een Europese bijdrage vanuit LIFE+ en POP2 verkregen. Deze bijdragen worden pas definitief wanneer de werken conform de eisen zijn uitgevoerd en goedgekeurd. Bij daadwerkelijke uitkering van de Europese bijdrage wordt deze naar evenredigheid verdeeld onder de betrokken partijen. Votering krediet
1.
Reeds door ons bestuur gevoteerd t.b.v. de interne voorbereidingskosten tot en met heden: C 55.000,-. 2. Voorstel voor votering van een aanvullend krediet ten bedrage van C 389.000,-, zodat met de reeds door ons bestuur gevoteerde krediet van f 55.000,- het totale gevoteerde krediet een bedrag wordt van C 444.000,00, voor de dekking van: De gevraagde toezegging van C 229.653,00 voor uitvoering, grondverwerving en externe voorbereidingskosten. De reeds intern bestede uren en de voor het vervolg van het project benodigde interne uren voor een bedrag van C 188.347,-. Een mogelijk risico in meerkosten van ca. C 26.000,00 boven op de raming van DLG (voornamelijk een risico in de stijging van grondkosten). Dit is risico is klein; risicoreservering blijft echter noodzakelijk. 3. Dekking van dit project wordt gevormd door MIP Nieuwe Werken.
4
Communicatie De communicatie over Peelvenen Mariapeel wordt verzorgd door Dienst Landelijk Gebied. Evaluatie De ambtelijke vertegenwoordiging in de projectgroep Peelvenen - Mariapeel zal de verdere uitvoering van het inrichtingsplan toetsen aan dit besluit. Advies commissie Waterbeheer d.d. 3 april 2013 Er is positief geadviseerd.
Het dagelijks bestuur van waterschap Peel en Maasvallei, de secretaris, de voorzitter, oopfltt
mr. W.J.M. Eve
mr. A.M.G. Gresel
5
