Onderweg. Vol verwachting... Kerst-inn 20 december. Doe mee met het Kerstspel! Een nieuwe muizenkerk

Onderweg Protestantse Wijkgemeente Archipel / Benoordenhout Nummer 9, 38e jaargang, november/december 2015

Vol verwachting ... Kerst-inn 20 december Doe mee met het Kerstspel! Een nieuwe muizenkerk

Colofon

Data Onderweg 2015

Dit kerkblad wordt uitgegeven door de wijkgemeente Archipel-Benoordenhout. Duinzichtkerk, Van Hogenhoucklaan 89, 2596 TC Den Haag, tel. 070-3245778

Nummer

Deadline

Verschijningsdatum

10 Kerstnummer

9 december

22 december

Redactie: Anne-Helene Borgts-Kooijmans (eindredacteur), Corrie Kleijnendorst, Peter Sas Administratie-adres/bezorging/ abonnementen: Kerkelijk Bureau, Van Hogenhoucklaan 89, 2596 TC, tel.: 070-3245778

Afscheid Ria en welkom Janneke We willen van Ria geen Heintje Davids maken, dus per 1 december gaat Ria echt met pensioen na 18 jaar op het Kerkelijk Bureau te hebben gewerkt. Op zondag 6 december nemen we na de dienst afscheid van Ria bij de koffie met gebak.

Bijdragen Onderweg: NL69INGB0000246128 t.n.v. Beheersstichting Duinzichtkerk/ Vredeskapel onder vermelding van ‘Bijdrage Onderweg’. U kunt uw kopij tot uiterlijk op de aangegeven data vóór 12.00 uur inleveren. U kunt de kopij sturen of mailen naar [email protected] én naar het Kerkelijk Bureau: Van Hogenhoucklaan 89, 2596 TC, Den Haag, [email protected]. Bij het onderwerp graag vermelden ‘kopij Onderweg’.

Ria op haar vertrouwde werkplek Op woensdag 24 november begint Janneke van Vliet haar werkzaamheden, ze wordt de eerste week ingewerkt door Ria en neemt vanaf maandag 30 november de taken van Ria over. Vanaf 30 november is het Kerkelijk Bureau geopend van 8.30 tot 12.30 uur. Op zondag 13 december kunt u na de dienst kennis maken met Janneke van Vliet.

Geloven Waarom kunnen wij zo moeilijk geloven, dat God een engel zond van boven, om te vertellen aan een eenvoudige vrouw, dat zij de moeder van Gods Zoon worden zou. Of is dit wonder ons soms te groot, ook, dat Hij verrees uit de dood? Maar geloven is toch, dat je aanvaardt, wat door niemand kan worden verklaard? Gonny Luijpers Gedicht ingezonden door Klara Steunebrink-Pronk

2

Meditatie Vol verwachting .... Zal de dag nog komen, Heer dat de bergen vrede dragen, de heuvels gerechtigheid? Dat al wat ademt niet langer zucht en schreit? Om uw schepping in nood Roepen wij u aan. Zal die dag nog komen, Heer, voor wie wakker liggen in de nacht, verdrietig, vol zorgen, eenzaam en ongerust door bange dromen? Om uw mensen in nood Roepen wij U aan.

Zal die dag nog komen, Heer, voor wie geweld is aangedaan, voor wie te lijden heeft van man en macht, voor wie geen helper heeft, wie niets meer verwacht? Om wie vergeten raken roepen wij U aan. Zo luidt een adventsgebed van de theoloog en dichter Sytze de Vries. Er spreekt zoveel verlangen uit dit gebed dat het bijna pijn doet. Al biddend wordt er een beroep gedaan op aloude beloften: over een

tijd die anders, die beter zal zijn. Er klinken hier woorden uit Psalm 72: ‘Mogen de bergen vrede brengen aan het volk en de heuvels gerechtigheid. Moge hij recht doen aan de zwakken, redding bieden aan de armen, maar de onderdrukker neerslaan.’ Woorden die associaties oproepen aan zoveel andere plaatsen in de Bijbel waar het gaat over Gods koninkrijk dat eens de aarde zal transformeren. Tegelijkertijd laat Sytze de Vries in zijn gebed volop de ruimte voor het bittere besef dat onze realiteit nog weinig laat zien van vrede en recht. Er wordt gehuild, mensen kennen zorgen en hebben te lijden. Dat is de dagelijkse realiteit voor zovelen. Voor al die vluchtelingen met ieder hun persoonlijke, vaak schrijnende verhaal. Voor zoveel mensen in onze stad, binnen en buiten de kerk die verdriet en zorgen kennen. Zal die dag nog komen, Heer, dat de bergen vrede dragen, de heuvels gerechtigheid? Met die vraag staan we midden in de spanning van de adventstijd. ‘Advent’ is afgeleid van het Latijnse woord adventus, dat ‘komst’ betekent. Het is de periode waarin we toeleven naar de komst van Jezus. We leven toe naar het Licht van de wereld dat zal komen. De opbouw van die verwachting maken we zichtbaar in bijvoorbeeld het aansteken van de adventskaarsen. Tegen alle duisternis om ons heen in, verwachten we dat het Licht zal gaan schijnen. Er is echter nog een komst die we mogen verwachten, namelijk de wederkomst van de Heer. De tijd dat Jezus zal terugkomen om díe dag te brengen dat Gods beloften in vervulling gaan. Die advent, die komst van Jezus, is nog toekomstmuziek, maar we mogen er nu al vol verwachting naar uitzien.

Foto: Kerk in Actie

Dit betekent dat er er geen scherpe breuk is tussen de laatste zondag van het kerkelijke jaar en de eerste adventszondag. Juist in de herfsttijd staat de wederkomst van Jezus en het koninkrijk op de thematische agenda van de kerk. Het is de tijd waarin dat verlangen naar dat ko3

ninkrijk van God gevoed wordt en centraal staat in de lezingen op het leesrooster. Die lijn wordt naadloos doorgezet in de adventstijd. Het is zelfs zo dat de Church of England in het Alternative Servicebook uit 1980 spreekt van een 9e, 8e, 7e, 6e en 5e zondag voor Kerstmis. 'Dat is misschien wat veel van het goede', hoor ik u denken, en dat is misschien wel zo. Het is niet de bedoeling om als kerk mee te gaan doen met de trend om in september al de kerstspullen in onze kerkelijke ‘etalage’ te hebben hangen. Toch is het van wezenlijk belang om verlangen naar de advent, de komst van het Licht van de wereld te voeden. Want op zoveel andere zaken bereiden we ons ook zorgvuldig voor. De kinderen leven vanaf de intocht van Sinterklaas (en soms lang ervoor) toe naar pakjesavond. De spanning wordt zorgvuldig opgebouwd: ‘vol verwachting klopt ons hart…’ Aanstaande ouders leven negen maanden lang toe naar de komst van hun baby. Waarom zouden we ons dan laten overvallen door Kerstmis? We kunnen de tijd nemen om ernaar toe te leven en te bedenken wat de komst van Jezus voor verandering in deze wereld teweeg heeft gebracht. Het is ook goed om en tegelijk de lijn naar de toekomst door te trekken. Verwachten we dat Jezus eens opnieuw zal komen? Wat doet dat met onze kijk op de wereld? Is dit wat het is of is er een hoop in ons die zegt dat wij nog iets anders, iets beters te verwachten hebben? Zo mogen we de adventsperiode gebruiken om ons hart vol verwachting te laten kloppen. Dat doen we door bezig te zijn met de komst van Jezus in het verleden én in de toekomst. Om zo de hoop te voeden dát die dag zal komen. Dat de bergen vrede dragen en de heuvels gerechtigheid. Dat al wat ademt niet langer zucht en huilt, maar mag leven in het Licht. Ik wens u allen een gezegende adventstijd toe. Ds. Berit Bootsma

4

Pastoraat

zijn weg met haar. Heel haar bestaan draagt zij op aan Hem.

Over de ziel… Met ruim 50 mensen sprak ik de afgelopen weken over ‘de ziel’. Wat is dat onbenoembare ‘innerlijk’ van ons? Er kwamen vele beelden voorbij in onze gesprekken. Duidelijk werd wel dat de mens niet samenvalt met de moleculen waaruit hij of zij is opgebouwd. Het innerlijke leven is individueel, en wie wij ten diepste zijn. Daar waren we het wel over eens. Het is ook waar wij God ontmoeten, zou je kunnen zeggen. Zoals kerkvader Augustinus schreef: "mijn ziel rust in God". Als haar door de engel Gabriël de geboorte van Jezus wordt aangezegd, zingt Maria: "Mijn ziel prijst en looft de Heer, mijn hart juicht om God, mijn redder." Met hart en ziel ontvangt zij Gods boodschap. Haar ‘ziel en zaligheid’ vertrouwt zij toe aan God en

En zo waren er heel veel uitdrukkingen die geciteerd werden. Je kunt ook op je ziel getrapt worden, en krassen op je ziel oplopen. Erger dan dat kan een ander je niet beschadigen, wordt dan bedoeld. En er is ‘balsem voor de ziel’, dat waar je ziel aan heelt. En dan hoop je dat God ook daar mee te maken heeft, en dat zijn troost en nabijheid een genezende werking kunnen hebben. Net zoals een troostend gebaar, of een goed woord van de mens naast je als balsem voor de ziel kunnen werken. Alle gesprekken waren anders, maar steeds persoonlijk, en boeiend. De definitieve definitie van wat ‘de ziel’ is hebben we wellicht niet onder woorden kunnen brengen. Maar we kwamen elkaar nader als gemeente-

VOLG DE STERREN Boek met ruim 20 korte verhalen, voor volwassenen en voor kinderen. De nieuwe verhalen raken en geven stof tot nadenken. Ook geschikt voor mensen aan de rand van of buiten de kerk voor een moment van verdieping bij het kerstdiner in familie- of vriendenkring. Prijs: E 8,95. Bestellen via: www.protestantsekerk.nl/webwinkel of tel. (030) 8801337.

de sterfdag van haar zoon, een verdriet dat haar leven kleurde, kwam er een einde aan haar leven. Wij hielden haar naam hoog voor God in een dankdienst voor haar leven in de Duinzichtkerk, op vrijdag 6 november. Psalm 103 was als een rode draad door de dienst heen geweven: “Prijs de HEER, mijn ziel” is het refrein. Aansluitend aan de dienst is Paula begraven bij haar man en haar zoon Berend Jan, op ‘Westduin’. Onze gedachten en gebeden gaan uit naar haar tweelingzus Elsa, en naar haar zoon Marinus en zijn gezin. Wij dragen Paula op aan de levende God, en bidden om zijn nabijheid in deze dagen van rouw.

Jonge violisten op Startzondag

leden in het gesprek over wat voor ons de ziel is, en wat voor ons geloven is. En dat op een bijzondere manier voor gelovige mensen je ziel en God met elkaar in relatie staan. In de Advent lezen we op de zondagen uit het Lucasevangelie. We lezen en zingen dan ook de Lofzang van Maria (1, vers 46-56). Dat ook wij in onze voorbereiding op het Kerstfeest met hart en ziel de Heer prijzen en loven, om dat kind dat steeds weer onder ons geboren wordt.

thema van de Protestantse kerk voor startzondag waar ook wij ons in de gemeente bij hebben aangesloten. Met een tekst en een beeld voor iedere dag is de kalender geschikt om dagelijks, bijvoorbeeld in gezinsverband te lezen. Een klein moment van ‘aandacht voor de ziel’ in de hectiek van ons bestaan. (Ook als het geen Adventstijd is kan ik u dat aanbevelen!) Wij gedenken… Onverwacht is op 2 november Paula Potter-ter Veer gestorven, 76 jaar oud. Het verdriet is groot. Precies op

Tenslotte… November is eend drukke maand voor predikanten. De voorbereidingen voor de gedachteniszondag vragen nadrukkelijk tijd. Net als de voorbereiding voor de diensten rond Kerst, en alle overleg en creativiteit die daarbij horen. Tegelijk zijn er ook de nodige mensen die het gesprek zoeken omdat er zaken in hun leven zijn die hen tot in hun ziel raken. En dat is goed, en fijn dat het vertrouwen er is. Schroomt u niet om contact met mij op te nemen als u denkt dat het goed en zinvol is. Voor nu wens ik u alle goeds toe, en goede Adventsweken. Ds. Corrie van Duinen

Muziek in de kerk De afgelopen maanden heeft u wellicht al gemerkt dat er wat meer aandacht voor muziek is in onze diensten. De Commissie Eredienst heeft een klein comité daarvoor ingesteld dat meer musici en koren gaat inschakelen. Heeft u suggesties laat het ons dan weten. Het criterium zal blijven dat het om muzikale bijdragen gaat die de eredienst ten goede komen. Naast Gert Boersma en ds. van Duinen is Anja Spaans bereid om mee te werken aan de organisatie hiervan. Adventskalender “Om voor elkaar te zijn” Er liggen weer adventskalenders in de kerk die u voor een klein bedrag kunt kopen. De kalender sluit thematisch aan bij ‘Goede buren’, het 5

Op de foto van de kerkenraad ontbreken enkele leden. Hieronder ziet u enkele van hen.

Adri Kaland, college van diakenen PGG

Van uw kerkenraad Beste broeders en zusters, Sinds de vorige vergadering is er alleen een kleine-kerkenraadsbijeenkomst geweest, maar die vond pas plaats na de inleverdatum van de tekst van deze Onderweg.

Frank Beumer sr., pastoraal ouderling

Ruerd Ruben, pastoraal ouderling

Wel melden wij u alvast over een gemeentebijeenkomst op zondag 6 december a.s., na de kerkdienst en na het afscheid van Ria Kranenburg. Wij bespreken dan de financiën van onze gemeente en wat verder ter tafel komt. Vorige keer sprak ik over de herinrichtingsplannen. Het ziet er naar uit dat u daar in het voorjaar meer over hoort. Ik geef U kort samengevat de stand van zaken. De werkgroep herinrichting heeft een globaal plan gemaakt. Dit is in de Kerkenraad is besproken (zie vorige Onderweg). Er zijn nog veel onduidelijkheden, onder meer over de kosten. De Kerkenraad heeft de werkgroep daarom verzocht om met een plan voor een eerste aanzet tot herinrichting te komen. De werkgroep is daar nu mee bezig. De werkgroep heeft vastgesteld dat het nog niet zo eenvoudig is om – binnen de financiële kaders die door de kerkrentmeesters zijn aangeduid – tot een samenhangend plan te komen. Daarbij speelt uiteraard een rol dat zo’n eerste aanzet wel een wezenlijke eerste stap in de herinrichting moet zijn, maar ook dat een fasering in de uitvoering niet mag leiden tot een (substantiële) verhoging van de kosten. De werkgroep heeft er behoefte aan om in deze fase (en dus voordat er opnieuw een plan naar de Kerkenraad gaat) een aantal dingen uit te proberen. Aan de gemeente kan daarbij op eenvoudige wijze gevraagd worden hoe dat bevalt. Dit is afgestemd met de Commissie Eredienst. De huidige diensten bieden voldoende ruimte voor een bescheiden experiment. De werkgroep stelt zich voor daarmee op 3 januari 2016 te beginnen. Tot zover de diverse ontwikkelingen. Wanneer u dit leest hebben we de eerste zondag van Advent alweer achter de rug. Wij wensen u fijne en inspirerende dagen toe.

Jan Piet Kleiweg de Zwaan, ouderling kerkrentmeester

6

Met hartelijke groet, Rein Willems

Van uw pastorale ouderlingen Als uitgangspunt voor al ons werk geldt: wie behoefte heeft aan contact met ‘de kerk’, benadert zelf de dominee of een ouderling. Wij komen als u daaraan behoefte hebt. Mensen bellen ons als zij bezoek willen of een pastoraal gesprek. Gemeenteleden attenderen ons op iemand die ziek is of het om welke reden dan ook moeilijk heeft. Dan nemen wij contact met hem of haar op. Hieronder vindt u onze contactgegevens. Vlnr: Ruerd Ruben, Frank Beumer sr., Alie Kortleve (bovenste rij) Lida Fijn van Draat, Monique de Kruijf, Marijke Mootz (onderste rij)

Dorstige zielen

Frank Beumer sr. Burnierstraat 30, 2596 HW Telefoon: 06-54738566 E-mail: [email protected]

Op zaterdag 7 november hebben we de eerste bijeenkomst gehad van de 50-69 jarigen in onze wijkgemeente, met als motto 'Dorstige zielen'. Ruerd Ruben had zijn huiskamer ter beschikking gesteld en voor hapjes en drankjes gezorgd.

Lida Fijn van Draat Hart Nibbrigkade 71/55, 2597 XS Telefoon: 070-3245386 E-mail: [email protected]

De opkomst was erg goed en de gesprekken die ontstonden waren prettig. De sfeer was heel ongedwongen en men vond het leuk elkaar eens in een andere setting te ontmoeten en elkaar zo wat beter te leren kennen.

Marijke Mootz Van Nijenrodestraat 66, 2597 RN Telefoon: 070-3281021 E-mail: [email protected] Deze drie richten zich vooral op gemeenteleden van 70 jaar en ouder.

De borrel is voor herhaling vatbaar en we willen in de komende jaren meer ontmoetingen, in welke vorm dan ook, gaan organiseren. Hartelijke groet, Monique de Kruijf Ruerd Ruben

Monique de Kruijf Benoordenhoutseweg 275, 2596 BJ Telefoon: 070-7852581 E-mail: [email protected] Ruerd Ruben Waalsdorperweg 51, 2597HP Telefoon: 070-3264060 E-mail: [email protected] Deze twee zijn er vooral voor de groep vijftigers en zestigers. Alie Kortleve Van Diepenburchstraat 53, 2597 PS Telefoon: 06-51949362 E-mail: [email protected] Alie richt zich vooral op gemeenteleden onder de 40 jaar.

7

Van de diaconie Dankdag zondag 8 november 2015 Danken Denken aan anderen Doen en delen Rijk en arm

Kerst-inn Op zondagmiddag 20 december van 16.00-19.00 uur organiseren wij een sfeervolle KERST-INN in de Duinzichtkerk. De opbrengst hiervan is voor het goede doel: het vluchtelingenwerk in Den Haag.

Een aantal gemeenteleden heeft speciaal voor de Dankdag op 8 november een ‘liturgisch bloemstuk’ gemaakt. U ziet er de symboliek in terug van wat de aarde ons geeft, waarvan wij leven. De kinderen hebben na afloop van de dienst mandarijnen uitgedeeld uit papieren zakken. Deze zakken waren vrolijk versierd!

Vanaf 16.00 uur bent u van harte welkom om deel te nemen aan één van de inloopworkshops, zoals kerststukjes maken, zingen en koken. Er is vrij schaken voor jong en oud met medewerking van de Benoordenhoutse schaakclub. Kinderen kunnen meedoen aan de muizenspeurtocht en zelf kerstmuizen maken. Daarnaast zijn er kraampjes met tweedehands kerstartikelen, boeken en LP’s. Er zijn warme en koude drankjes verkrijgbaar met lekkere hapjes en een winterse soep. Om 18.30 uur is er een vesper onder leiding van dominee Corrie van Duinen. Wees welkom en nodig ook uw buren en vrienden uit! OPROEP: Heeft u nog verkoopbare tweedehands kerstversiering, boeken of LP’s ? INLEVERTIJDEN: U kunt uw overtollige spullen (uitsluitend kerstversiering, boeken en LP’s) in de hal van de Duinzichtkerk inleveren op: - zondag 13 december voor en na de kerkdienst - maandagochtend 14 t/m vrijdagochtend 18 december van 9.00-12.00 uur We hopen dat u ons helpt om een succes te maken van de Kerst-inn en daarmee zoveel mogelijk geld in te zamelen voor het vluchtelingenwerk in Den Haag.

Het liturgisch bloemstuk werd gemaakt door Magda, Ria, Sylvia, Willemien en Tineke

8

Niek de Graaf Willemien de Vlieger Monique de Kruijf Sylvia Huijboom Tineke van Bommel

Kerstpel 2015 Wie doet er mee?

Wijkgemeente Benoordenhout-Archipel

KERSTSPEL 2015

Voor alle kinderen van de basisschool

Repetities op zondagen 10 – 11.15 uur 29 november 6,13 en 20 december 2015

De Kerststal

De Kerststal Een oud kerstverhaal in een nieuw jasje met zang. Voor alle kinderen van de basisschool. Voor iedereen is er een rol!

Uitvoering Eerste Kerstdag 2015 Duinzichtkerk 10.00 uur

Geef je snel op! kinderkerkdzkvk@ gmail.com of Madeleine Akkerman 06-42821769    TS      

Uitvoering op Eerste Kerstdag 2015 in de Duinzichtkerk om 10.00 uur. We repeteren op zondagen van 10.00 tot 11.15 uur 29 nov, 6, 13 en 20 december 2015. Geef je op! Voor 26 november a.s. Via [email protected] of bij Madeleine Akkerman, tel. 06-42 82 17 69

_______________________________________________________ Nieuwe muizenkerk De Kyrka radet van de Kyrkan möss, kerkmuizen, te Skallerud in Zweden heeft verheugd gereageerd op de stichting van de tweede Muizenkerk te Den Haag. Na de Duinzichtkerk hebben kerkmuizen nu ook intrek genomen in de 787 jaar oude Abdij van Loosduinen, eertijds gewijd aan de maagd Maria, Bernardus en de moeder Gods. De muizen hebben een eigen kerk gesticht binnen de muren van de aloude Abdijkerk. Beide muizenkerken hebben een Förbund, een verbond gesloten. Onder gezamenlijke verantwoordelijkheid zal er in het voorjaar van 2016 een conferentie gehouden worden in Loosduinen - sub conditione Jacobi! Kidz uit de Archipel, het Benoordenhout en Loosduinen zijn op deze bijeenkomst van harte uitgenodigd. Datum en tijd zullen binnenkort bekend worden gemaakt in de media. De muizen van de Abdij hebben naast de bekende domineesmuis, de orgel- en vioolmuis en andere bekende muizen ook een aantal bijzondere muizen in de gemeente. Bekend is de Margaretha van Hennebergmuis, eertijds gravin van Holland. Zij kreeg zoveel kinderen als het jaar dagen rijk is. De jongetjes werden allen door bisschop Guy van Utrecht Jantje gedoopt en de meisjes Elisabeth. De doopbekkens hangen nog in de Abdij. Verder zullen de kinderen welkom worden geheten door de tweeling broeder Ab en zuster Dija, de twee monialen van de Abdij. Patermuis Georgius zal hen verhalen wat hem is geschied in het jaar 1434. In dat jaar is hem, tijdens de dienst aan de Tafel, een allerschoonst visioen van Christus verschenen. Kostermuis, geassisteerd door koffie- en cakemuis en de kookmuis, zal op deze dag zorgen voor voedsel en dranken. Kerkrentmeestermuis is reeds bezig met het werven van fondsen voor deze conferentie. Laten we uitzien naar een prachtige dag in het komende voorjaar! En hjärtig hälsning möss, een hartelijke muizengroet,

Klokkemuis

Pennenmuis, Loosduinen, november 2015 9

Kosten: € 1000 per persoon inclusief ticket, verblijf, maaltijden en transport. Aanmelden via de website: www.kerkinactie.nl/reizen.

Van de ZWOcommissie De laatste dag van het jaar nadert. Dit jaar waren er weer natuurrampen, oorlog in diverse delen van de wereld en een volksverhuizing richting Europa. Zo krijgt de gemeente van onze partnergemeente de Christus Triumfatorkerk te maken met de eerste asielzoekers in Den Haag in het voormalige ministerie van Sociale Zaken. De Centrale ZWO-commissie van Den Haag en STEK/diaconie bereiden een avond voor over de vluchtelingen. In het volgende nummer leest u hier meer over. Ondertussen vieren wij advent ter voorbereiding op het kerstfeest, hetgeen onderbroken wordt door het bezoek van de Goedheiligman. Wij wensen u een welbestede en goede maand december toe. Geef licht in de adventstijd en wees een engel! Engelen brengen licht in het leven. Ook dat kan hier in Nederland. Vraag eens aan één van de pastorale ouderlingen of er iemand is die in deze donkere tijden een lichtje kan gebruiken. Breng haar of hem eens zo’n lichtje. Het is de bedoeling dat het elke adventszondag opnieuw gebeurt. Stickers voor rond een waxinelichtje liggen vanaf de adventstijd in de kerk. Moldavië Met kerst wordt er gecollecteerd voor de kinderen van Moldavië. Komt u (= ook je) niet in de kerk op die dag dan kunt u een bedrag overmaken op banknummer NL 89ABNA 0457 457 457 t.n.v. Kerk in Actie o.v.v 'Kerstcollecte'. Reis naar Moldavië In Moldavië worden veel kinderen aan hun lot overgelaten. Hun ouders zijn vertrokken naar het buitenland om geld te verdienen of hebben troost gezocht in alcohol. Kerken in Moldavië hebben dagcentra opgericht waar deze kinderen welkom zijn. De Moldavische kerken nodigen u uit om tijd en aandacht vrij te 10

Eric Ebbink maken voor dit project en naar Moldavië te komen. Overdag brengt u bezoeken aan zowel de organisaties als de mensen die hulp ontvangen. U maakt een kerkdienst mee, brengt een bezoek aan de hoofdstad Chisinau en brengt huisbezoeken. Voor wie: volwassenen vanaf 50 jaar. Reisdata: 5 maart – 12 maart 2016. Uiterste aanmelddatum 5 januari 2016.

Moldavische kinderen in een van de dagcentra van de Moldavische kerken

Woorden van welkom Zondag 25 oktober werd Robin de Jong in een gezamenlijke dienst van de gemeenten rondom de Christus Triumfatorkerk en de Duinzichtkerk bevestigd als diaconaal werker voor de Haagsche Hout. Namens STEK, de werkgever van Robin, werd hij hartelijk welkom geheten door Henk Baars. Deze wist treffend te verwoorden waar het in Robins werk om gaat. Hieronder vindt u de tekst. Mijn ome Jan en tante Marie woonden in de Pahudstraat in een wijk achter de CTK. Ze waren katholiek. Hun kerk stortte in bij het bombardement. Mijn vader wist niet of ze het overleefd hadden en zwom door een sloot tussen de branden door om aan de achterkant bij hen binnen te komen. Hij vond een ladder, zette hem tegen het balkon en ontdekte tot zijn grote opluchting dat ze al weg waren en behouden. Die generatie is inmiddels voor een groot deel verdwenen uit de wijken rondom de CTK en ook in het Benoordenhout, maar er wonen opnieuw ome Jans en tante Maries, maar nu met geheel andere namen, soms voor ons moeilijk uitspreekbaar. Maar nog steeds in te kleine huisjes, en met velen. Een diaconaal werker leert zichzelf en anderen oog te hebben voor die dingen die verschillen. Waarom mensen met weinig geld of die gewoon arm zijn altijd daar wonen en niet in betere huizen ondanks alle verhalen van het tegendeel. Waarom vluchtelingen in de ene wijk welkom zijn en in de andere niet. Maar ik zeg daarbij dat ,als je echt een goede diaconaal werker bent, dan leer je dat het veel complexer is dan wat er in de media over is te vinden. Dan is de werkelijkheid ook een aaneenschakeling van toevalligheden, van persoonlijke moed en inzet van mensen. Vooral dan weet je over wie het precies gaat en waarom de ene dit zegt en doet en de andere dat. En dat je dat dan bij elkaar brengt en soms kans ziet dat in een project te gieten. Dat je het voor elkaar weet te krijgen dat je je kerkruimten ter beschikking stelt, ook voor zaken die in het begin misschien vreemd aandoen of zelfs tegenstellingen oproepen. Dat je die verbindingen weet te leggen met die trouwe en degelijke kerkmensen en al die maatschappelijke organisaties die een andere cultuur van omgaan met elkaar hebben. Dat is een vak apart. Je hoort bij de kerk en je hoort daarbuiten, zo slim als een slang en zo vredig als een duif. Soms lastig als je je voorstelt ergens in de wijken. 'Ik ben diaconaal werker ', zeg je dan. Stilte alom en een slimme respondent zou kunnen zeggen: 'ben je dan een dominee?' 'Nee', moet dan het ferme antwoord zijn, en die onduidelijkheid lijkt een nadeel. Maar juist in die aarzeling zit de ruimte om dan wel te vertellen hoe het zit en dan komt het niet op je status aan, maar dikwijls puur op je persoon en wat je kunt en wil betekenen. De PGG en STEK willen graag dat er fors aan diaconie gewerkt wordt in zoveel mogelijk wijken in Den Haag en stelt daarvoor geld en middelen ter beschikking. Wat er gedaan gaat worden moet in nauw overleg met de wijkdiaconieën en de kerkenraden. En bij de aanstelling van Robin de Jong is daar al een behoorlijk begin mee gemaakt. STEK is blij dat hij mede onderdeel is geworden van het team van predikanten. Persoonlijk zou ik willen zeggen dat jullie het gevoel moeten krijgen niet zonder elkaar te kunnen. Want de ervaring leert dat juist de persoonlijke kliks het beste resultaat geven. Zo’n bevestigingsdienst en de totstandkoming daarvan bewijst dat al. Het barst van de uitdagingen in de wijken rond de CTK en de Duinzichtkerk. Ze zijn heel verschillend, maar dat weten we. Vorige week zaterdag waren jullie al bij een voorlichtingsbijeenkomst vanwege de komst van vluchtelingen in de wijk. Daar moet je inderdaad zijn. Emoties en alles wat erbij komt kijken. Soms gaat de opbouw van diaconaal werk langzaam, soms wordt je er bliksemsnel ingezogen. Met andere woorden je zwemt door sloten tussen branden door om ergens vluchtladders tegen balkons te zetten. Robin, voor nu alvast Shalom en alle goeds. Henk Baars

Hart onder de riem of riem onder het hart? Elke keer als ik de uitdrukking ‘Iemand een hart onder de riem steken’ gebruik, bekruipt me het gevoel dat ik iets stoms zeg; dat het eerder andersom moet zijn, namelijk ‘Een riem onder het hart …’. “Hoe kan je nou iemand een hart onder de riem steken, oen”, denk ik dan. Beide varianten hebben dezelfde betekenis, namelijk 'iemand moed inspreken'. Een hart onder de riem steken komt vaker voor.

Waar komen die uitspraken vandaan? Volgens spreekwoordendeskundige F.A. Stoett betekent ‘hart’ in deze zegswijze 'moed', net als in bijv. 'Heb het hart eens dat te doen!' ('dúrf dat eens te doen, en ik zal …!'). Stoett verklaart de uitdrukking als volgt: als een soldaat onder zijn riem (waarmee dan een band wordt bedoeld die schuin over de borst loopt) geen hart heeft, geen moed, is hij een lafaard. Bij zo iemand moet er dus wat hart (moed) onder de riem aangebracht worden. Het hart (de moed) wordt zo bezien dus 'in het lichaam gestopt' van degene die er gebrek aan heeft. De zegswijze ‘Iemand een riem onder het hart steken’ is volgens Stoett later ontstaan, onder invloed van het gezegde 'Het hart (de moed) zonk hem in de schoenen.' De riem werd nu opgevat als een band die men om het middel draagt. Wie iemand een riem onder het hart steekt, zorgt ervoor dat het hart/de moed hem niet in de schoenen kan zinken. Een uitleg uit het historische Woordenboek der Nederlandsche Taal is ook: "Iemand een hart onder den riem, den gordel (d.i. in 't lijf, in Middelnederlands 'in den buik') steken . Vroeger werd het hart inderdaad wel in de buikholte gesitueerd; het zat dan onder de buikriem. Het is maar dat u weet waar u aan begint als u weer eens iemand een hart onder de riem wilt steken! Henk Hospes 11

Is er leven na de geboorte ...? Een nog ongeboren tweeling praat met elkaar in de buik van hun moeder: “Zeg eens, geloof jij in een leven na de geboorte?” “Zeker! Daar waar we zijn, groeien wij met het oog op wat er gaat gebeuren na de geboorte.” “Ik persoonlijk vind dat een stomme zienswijze. Er kan geen leven na de geboorte bestaan. Hoe zie je dat dan?” “Ik weet het ook niet zeker, maar ik heb het voorgevoel dat er na de geboorte veel meer licht zal zijn dan nu en dat wij gaan lopen en zullen eten met onze mond.’ “Zoiets geks heb ik nog nooit gehoord. Eten met je mond! Ben je wel goed bij je hoofd? Er is toch een navelstreng die ons het voedsel brengt! En hoe wil je lopen? De lengte van de navelstreng zal te kort zijn.” “Toch, het gaat zeker zo. Alles verandert alleen een beetje.” “Je slaat door! Niemand is ooit teruggekomen na een geboorte. Met de geboorte is het leven voorbij. Punt uit!” “Ik ben met je eens dat niemand weet hoe het leven na de geboorte zal zijn. Maar ik weet intuïtief zeker, dat wij onze moeder gaan zien en dat zij voor ons zal zorgen.” “Moeder!? Je matigt je toch niet aan in een moeder te geloven? Waar is ze dan?” “Heel eenvoudig, hier, om ons heen. Wij bestaan en leven binnenin haar en door haar. Zonder haar zouden wij niet eens bestaan.” “Houd op met je geklets! Ik heb nog nooit iets van een moeder gemerkt. Dus is er geen moeder!” “Toch, soms, als we heel rustig zijn, kun je haar horen zingen, en kun je haar voelen als zij zachtjes met haar hand over haar buik strijkt.”

vertaald uit het Frans, auteur onbekend

iPads en tablets gezocht! Onlangs kwam ik in contact met Esther Kornaat, jeugdwerker in Mariahoeve en Bezuidenhout. Zij is betrokken bij verschillende jeugdprojecten. Op creatieve manier legt zij contact met verschillende scholen en leerlingen. Samen met haar collega Janine Vaartjes heeft zij het initiatief genomen voor een uitwisselingsproject tussen kwetsbare tieners in Nederland en Jamaica, genaamd ‘Picture My Life’. In januari en februari 2016 gaan zij vrijwilligerswerk verrichten op een middelbare school voor drop-outleerlingen in Kingston, Jamaica. Voor dit bijzondere project is men op zoek naar tien gebruikte, maar nog goed werkende iPads of Tablets. De iPad is een mini computer met aanraakscherm van het bedrijf Apple. Men kan met het apparaat onder andere boeken (zogenaamde e-books) lezen, luisteren naar muziek, films kijken en ook het internet gebruiken. Een tablet is feitelijk hetzelfde apparaat, alleen wordt deze term vaak gebruikt voor minicomputers die niet van het bedrijf Apple afkomstig zijn. De meeste tablets die mensen in Nederland gebruiken zijn echter iPads of één van de nieuwere versies, de iPad 2, iPad air of iPad pro. Picture My Life is vooral op zoek naar de eerste iPad uit 2010. Via het project ‘Picture My Life’ wordt geprobeerd tieners die een lastige jeugd achter de rug hebben gehad, meer na te laten denken over hun eigen leven en wordt hun belevingswereld vergroot op een manier die hen aanspreekt. De tieners gaan namelijk video-blogs (een videodagboek) maken waarin zij een stukje uit hun privéleven laten zien, met thema’s als vriendschap, dromen, geloof en toekomst. Tieners uit Mariahoeve en Bezuidenhout doen hetzelfde en wisselen hun videodagboek uit met de tieners uit Jamaica. De tieners uit beide landen zullen elkaar uitdagen om nieuwe videodagboeken te blijven maken. De dagboeken zullen uitgewisseld worden via sociale media als Facebook en Twitter. Monteren doen de tieners zelf met behulp van de applicatie iMovie. Deze applicatie werkt alleen op apparaten die ondersteund worden door Apple. Vandaar dat er gezocht wordt naar iPads. Esther Kornaat zal de iPads zelf meenemen met haar bezoek aan Jamaica en doneren aan een lokale school. Hebt u/heb jij een gebruikte iPad of tablet over of kent u/ken je iemand in uw familie- en kennissenkring die er mogelijk één over heeft, neem dan contact op met Esther ([email protected]) of Janine (janinevaartjes@hotmail. com). Ook als u meer informatie over het project wilt of denkt dat u op een andere manier bij kunt dragen, kunt u met hen contact opnemen.

Robin de Jong, diaconaal opbouwwerker verbonden aan de Christus Triumfatorkerk en de Duinzichtkerk

12

WERKGROEP MARIENBRUNN We zijn begonnen met de voorbereidingen voor ons bezoek aan onze partnergemeente in 2016. Op uitnodiging van onze broeders en zusters in Leipzig-Marienbrunn zullen we een bezoek brengen aan Herrnhut. Zoals het er nu naar uitziet zal de reis gemaakt worden met een touringcar die ons de hele reis zal vergezellen. Dit betekent dat we niet heen en weer hoeven te reizen naar stations of vliegvelden en niet hoeven over te stappen, maar dat we met z’n allen comfortabel telkens op onze bestemmingen aankomen. We vertrouwen daarbij op de touringcar-onderneming Pasteur die de service hoog in het vaandel heeft staan.

ter plaatse. Herrnhut ligt in het oostelijkste deel van Duitsland op steenworp afstand van Poolse en Tsjechische grens. In verband met de schoolvakanties zijn de reisdata vastgesteld op vertrek uit Den Haag op woensdag 4 mei en terugkomst op zondag 8 mei 2016. Onze Duitse vrienden rekenen op 15 a 20 gasten uit Den Haag en nodigen jong en oud van harte uit om mee te gaan naar Herrnhut. Zelf zullen zij met eigen auto’s van Leipzig naar Herrnhut rijden en ter voorbereiding hebben zij enkele suggesties gedaan voor het programma.

LEZING Zr. Chr. Welschen van de Haagse afdeling van de Herrnhutters in Nederland zal op 19 januari om 20.00 uur een lezing houden over het ontstaan van de Herrnhutters en het werk dat vandaag vanuit hun kerk plaatsvindt.

Naast het met elkaar werken aan een thema is er alle ruimte en tijd voor het bekijken van de omgeving Nikolai Ludwig Graf von Zinzendorf

In de werkgroepvergadering van 19 januari 2016 zullen we hier verder over spreken. Deze werkgroepvergadering zal aansluitend aan een lezing door zr. Chr. Welschen worden gehouden.

_________________________________

We zijn heel blij dat mevrouw Welschen deze lezing wil houden voor iedereen in de Haagse Hout en Archipel. Voor onze werkgroep extra fijn om een goede voorbereiding te hebben voor onze reis met het Hemelvaartsweekend naar Herrnhut. Entree: gratis. Aan de reis naar Herrnhut zelf zijn wel kosten verbonden. Deze zijn in lijn met voorgaande jaren. Een exacte prijsbepaling moet nog plaatsvinden maar per volwassene dient men te rekenen op EUR 420,00 excl. lunches. Kinderen, maximaal 2 per volwassene, kunnen mee tegen sterk gereduceerd tarief van EUR 50,00 per kind. We hopen velen van u te treffen op dinsdagavond 19 januari om 20.00 uur in de Duinzichtkerk. U/je bent van harte welkom. Namens Werkgroep Marienbrunn, rekening NL81 INGB 0000 4579 54,

Van onze partnergemeente uit Marienbrunn ontvingen we deze foto van hun pas geschilderde kerk. Ze schreven: 'So haben wir im Advent eine schöne Kirche - damit sind dann hoffentlich auch die Herzen freudig und offen!'

Peter Sas 070-3240078 [email protected]

13

PREEKROOSTER H.A., Heilig Avondmaal w+c, Woord en Communie

Duinzichtkerk Aanvang 10.00 uur, tenzij anders vermeld 29/11

ds. J. Korf, 1e Advent

06/12

ds. C. van Duinen, 2e Advent ds. C.M. Schreuder 3e Advent ds. C. van Duinen, H.A. 4e Advent 18.30 uur Vesper, aansluitend op Kerst-Inn, ds. C. van Duinen Kerstnachtdienst 22.00 uur, ds. C. van Duinen Kerst, ds. C. van Duinen dr. R.E. Stiemer

13/12 20/12

24/12 25/12 27/12

St. Elisabethskerk te Grave

Bronovo

Nebo

Aanvang 10.00 uur 29/11 ds. J.W. Steenbergen

Aanvang 11.30 uur 29/11 mevr. W. Witte

06/12

ds. E. Hulsman

06/12

ds. E. Hulsman, H.A.

13/12

past. J.C. Koeleman, w+c

13/12

past. J.C. Koeleman, w+c

20/12

ds. E. Hulsman

20/12

ds. E. Hulsman

25/12

Kerst, ds. J.W. Steenbergen, H.A.

25/12

Kerst op 't Plein, ds. J.W. Steenbergen

27/12

ds. G.H. Smits

27/12

ds. S.H.Smits

COLLECTEROOSTER 29 nov 6 dec 13 dec 20 dec 24 dec 25 dec 27 dec 14

Kariboe Bibi Diaconie Diaconie Diaconie Baby Bullen Bank KerkinActie - kinderen in de knel Diaconie

Missionair werk en kerkgroei Pastoraat, van hart tot hart Wijkgemeente Wijkgemeente Wijkgemeente Wijkgemeente Eindejaarscollecte

Gegevens betreffende de gemeente Predikant: Ds. C. (Corrie) van Duinen, Van Hogenhoucklaan 89, 2596 TC 's-Gravenhage, [email protected], tel.: 06-21882798. Op maandag rustdag. Diakonaal opbouwwerker: Robin de Jong, via STEK: 070-318 16 16, [email protected] Scriba: Gerrit van Straalen, Oostduinlaan 81, 2596 JJ Den Haag, tel.: 070-3268822

Ds. Corrie van Duinen

Organisten: Duinzichtkerk: Gert Boersma, Meerburgstraat 8, 2804 ZE Gouda, tel.: 0182-539162; Vervanging: Roelfien Folkersma, Hemsterhuisstraat 10, 2513 RD Den Haag, tel: 06-29155905 Kerkelijk bureau: Mevrouw J. van Vliet. Openingstijden: woensdag t/m vrijdag van 9.00-16.30 uur. Buiten deze uren en bij afwezigheid contact via voicemail op tel. 070-3245778. Alle correspondentie en nota’s naar het Kerkelijk Bureau. Ook bereikbaar via e-mail: [email protected] Adres voor doopbediening, huwelijksbevestiging en attestaties: Doopbediening en huwelijksbevestiging: ds. Corrie van Duinen Attestaties: Scriba of Kerkelijk Bureau Duinzichtkerk Auto-rijdienst Duinzichtkerk: Mevrouw Henriëtte Laméris-van den Berg, Van Alkemadelaan 826, 2597 BD Den Haag, tel. 070-3559538 en 06-17130946 Beheersstichting Duinzichtkerk/Vredeskapel: Vrijwillige bijdragen, bijdragen in het kader van de Aktie Kerkbalans, giften of legaten ten behoeve van de Wijkgemeente Archipel Benoordenhout gaarne overmaken op rekening NL69 INGB 0000 2461 28 t.n.v. Beheersstichting DZK/VK. Penningmeester: Kerst K. Troost, tel. 06-83702602 of e-mail [email protected]

Diaconaal opbouwwerker Robin de Jong

Penningmeester ZWO-commissie DZK/VK: Rekening NL92 INGB 0000 5439 89 Onderhoudscommissie DZK/VK: Stan Butijn Penningmeester Wijkdiaconie: Rekening NL63 INGB 0000 3115 17. Informatie bij Henriëtte Laméris-van den Berg, Stevinstraat 277, 2587 EJ Den Haag, tel. 070-3559538 en 06-17130946 Werkgroep Marienbrunn De Werkgroep Marienbrunn onderhoudt de contacten met onze Partnergemeente in Leipzig. Rekening NL81 INGB 0000 4579 54 Kosterij Duinzichtkerk: Sylvia Huijboom, Van Hogenhoucklaan 93, 2596 TC, tel. 070-3245774 Malakkahuis, Wijkcentrum Vredeskapel: Malakkastraat 7, 2585 SC Den Haag

15

AGENDA NOVEMBER Donderdag 26 DECEMBER Zondag 6

20.00 uur

Lezing 'De spiritualiteit van Henri Nouwen' door Barbara Zwaan, Duinzichtkerk

11.00 uur

Wisseling medewerkster kerkelijk bureau; na de kerkdienst: afscheid van Ria Kranenburg en een kennismaking met Janneke van Vliet. Gemeentebijeenkomst over het reilen en zeilen van de gemeente. Maaltijdgroep 1e maandag v/d maand, aan tafel ca. 18.30 uur

Maandag 7

18.00 uur

Woensdag 9

19.30 uur 11.00 uur 16.00 19.00 uur

Zondag 13 Zondag 20

'Bij de dominee aan tafel...' (categese 12+) Amnesty International stand na de kerkdienst in de kapel Kerst-Inn, met 2de hands kerstversieringen, boeken en LP's onder genot van een hapje en drankje en winterse soep gevolgd door Vesper om 18.30 uur, ds. C. van Duinen