Ondervoeding ‘Een aanpak waar we mee aankomen’ 14 maart 2011
Programma • Wat is ondervoeding? • Behandeling door de diëtist • Onze producten bij ondervoeding
Wat is ondervoeding? Ondervoeding treedt op bij onbedoeld gewichtsverlies (bij ziekte). Men spreekt van ondervoeding wanneer 1 van de volgende gevallen zich voordoen: -
>10% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste 6 maanden
-
>5% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste maand
-
BMI <18,5 (< 65 jaar) of <20 (≥ 65 jaar) of <21 bij COPD
Body Mass Index=
Lichaamsgewicht (in kg) lichaamslengte (in meter)²
Enkele voorbeelden • Mevrouw de Boer (68 jaar, 1.65 m) heeft na haar heupoperatie een gewicht van 52 kilogram. – BMI <20, dus ondervoed
• Freek (45 jaar, 95 kg) is door aanhoudende darminfecties in 1 maand tijd 7 kg afgevallen – >5% in 1 maand, dus ondervoed
• Maria (38 jaar, 70 kg) is na 4 kuren chemotherapie binnen 5 maanden 4 kg afgevallen – >10% in 6 maanden, dus ondervoed
Wie zijn er ondervoed? •
25% van de patiënten in het ziekenhuis is ondervoed en 45% heeft risico op ondervoeding
•
21% van de bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen is ondervoed en 50% heeft risico op ondervoeding
Bron: Landelijke Prevalentiemeting Zorg 2010
Factoren die inname voeding beïnvloeden Fysisch
Psychisch
Sociaal
Medisch
Afnemende smaak en geur
Depressie
Mogelijkheid om boodschappen te doen
Kauwproblemen
Verminderde mobiliteit (spieren, botten)
Angst
Mogelijkheid om eten te bereiden
Slikproblemen
Vertraagde opname
Eenzaamheid
Financiële status/armoede
Ziekte
Ontregeling van het verzadigingsgevoel
Veranderingen in de levenssituatie
Minder dagelijkse dingen kunnen uitvoeren
Medicijnen
Minder maagzuur
Verdriet
Alleen eten
Alcohol-verslaving
Minder vetvrije lichaamsmassa
Zwaarmoedigheid
Dementie
Gevolgen ondervoeding Verhoogde mortaliteit
Meer kans op infecties, verlaagde weerstand
Verminderde wondgenezing decubitus
Afname gewicht
Ondervoeding
Afname spiermassa
Afname kwaliteit van leven
Hogere behandelkosten
Langere opnameduur
Screenen op ondervoeding Screeninginstrumenten: SNAQ/MUST/SNAQrc/SNAQ65+
-
0-1 punt: geen ondervoeding
-
2 punten: matige ondervoeding: 2-3 tussendoortjes en energie en eiwitverrijkte hoofdmaaltijden
-
3 of meer punten: ernstige ondervoeding. Consult door een diëtist
Behandeling door de diëtist
Het is optimaal om eerst de normale voeding aan te passen alvorens met modules of drinkvoeding te gaan werken * Met adequaat bedoelen we voldoende voeding, dus de volledig gedekte energie en ewitbhehoefte, vitamine en mineralenstatus is gedekt
Stap 1:Aanpassen normale voeding 6 mogelijkheden: 1.) Verhogen consumptie van energie en eiwitrijke voedingsmiddelen: Eiwit: 1,2-1,5 gram eiwit per kg lichaamsgewicht Energie (kcal): hoeveelheid is afhankelijk per situatie. Stelregel van Harris en Benedict + toeslagen
Stap 1:Aanpassen normale voeding
2.) Vergroten volume maaltijden – Boterham dubbel of driedubbel beleggen – Extra (volle) melkproducten bij de maaltijd (pap, vla, pudding) – Energierijke dranken bij de maaltijd
3.) Aanpassen receptuur – Energierijke toevoegingen (slagroom, crème fraiche, suiker, stroop etc) – Vermijden scherpe kruiden en sterke smaak – Luisteren naar aversie en aanbieden van gewaardeerde voedingsmiddelen
4.) Aanpassen consistentie - binden of fijnmalen bij slikproblemen
Aanpassen normale voeding (vervolg) 5. Extra eetmomenten:
- Tussenmaaltijden (SNAQkar) met eiwit- en energierijke producten
– Eventueel opsplitsen van hoofdmaaltijden – Lekkers bij de koffie (koek,gebak) 6. En verder:
-
Eetlust verhogen door een betere ambiance
-
Beter aansluiten op de voorkeuren, wensen en eetpatronen van cliënten door gebruik van A-merken
SNAQ-kar tussentijdse verstrekkingen Per tussentijdse verstrekking: 5 à 10 gram eiwit/200 kcal Testlocaties: 60-70% neemt tussendoortje
Voordelen aanpassingen normale voeding • Met lekkere en herkenbare voeding eten cliënten gemakkelijker • Reguliere voeding is goedkoper dan drinkvoeding en biedt meer variatie
• Cliënten kunnen thuis gemakkelijk het gebruik van de tussentijdse verstrekkingen doorzetten met producten die herkenbaar en volop verkrijgbaar zijn • Opmerking: aanpassen van de normale voeding kost meer tijd voor oa de keuken, voedingsassistent, dietist etc.
Stap 2: Modules 400/500g= ± € 12,-
Per schepje (5 gram) 19,2 kcal 0
•
eiwit
21,5 kcal 0,86 g eiwit + vit/min/vezels
3,45 kcal 0,17 g eiwit 3,8 g vezels
Voordelen: – Relatief goedkoop – Smaak verandert niet al te veel – Toe te voegen aan vloeibare (warm en koud) en vaste voedingsmiddelen
18,5 kcal 4,4 g eiwit + mineralen
•
Nadelen: – Kost veel tijd
Stap 3: Drinkvoeding
Voordelen: • Gemakkelijk als aanvulling op de normale voeding of als volledige voeding • Voldoende energie, vitamines, mineralen en spoorelementen (voor volledige voeding) • Kosten drinkvoeding worden gedekt door verzekering • Verschillende soorten drinkvoeding – Energierijk, eiwitrijk, vezelrijk – Ziektespecifiek: COPD, decubitus, kanker
Uit de praktijk: • Cliënten associëren drinkvoeding met ziek zijn (en hebben daardoor nog minder zin om te eten) • Drinkvoeding is niet lekker • 5-7 flesjes per dag voor volledige voeding (€3/ flesje)
Vergelijking Nutridrink Compact Portie 125 ml Energie 300 kcal Eiwitten 12 gram Koolhydraten 37 gram Vetten 12 gram Waarvan verzadigd 0,9 gram Voedingsvezels Natrium 96 mg B1 0,5 mg B2 0,5 mg B3 5,4 mg B5 1,6 mg B6 0,5 mg B12 0,9 µg C 30 mg E 3,8 mg K/Cl/Ca/P/Mg/Fe/Zn/Cu/Mn/F/Mo/Se/Cr/I Vit A/vit D/vit K/foliumzuur/biotine/choline
Vifit drink Superfruit Portie 200 ml Energie
Eiwitten Koolhydraten Vetten Waarvan verzadigd Voedingsvezels Natrium B1 B2 B3 B5 B6 B12 0,5 µg C E
280 kcal 2,9 gram 21 gram 1,6 gram 1,2 gram 0,10 gram 0,7 mg 0,4 mg 9,0 mg 3,0 mg 1,0 mg 18 mg 5 mg
Nutridrink en Vifit kunnen niet vergeleken worden als volwaardige drinkvoeding!
Redenen om te kiezen voor FrieslandCampina producten •
•
• •
•
Onze zuivelproducten zijn van nature rijk aan eiwit, calcium, vitamine B2, B12 etc. Uit onderzoek blijkt dat een energieverrijkte maaltijd en twee extra tussendoortjes per dag samen goed zijn voor 600 extra kilocalorieën, waarvan in elk geval twaalf gram eiwit. Dit is het equivalent van twee pakjes drinkvoeding. Wie ziek is krijgt lekkers: zorg voor een mooie plek op de SNAQ kar Herkenbare producten vergroten de kans op daadwerkelijke consumptie
Mogelijke producten op de SNAQ kar
gram
Energie
Eiwit(gram)
Vifit drink rode vruchten Slaatje Saucijzenbroodje Chocomel vol Goedemorgen! Fruit Snickers Pinda’s Boerenland kersen Vlaflip M&M’s met pinda’s Mona duo pudding Slagroomvla Mona pudding framboos Campina chocoladevla Melkchocolade Chips Slagroomsoesjes Sultana Ontbijtkoek
250 130 70 200 200 60 20 150 150 50 125 150 125 150 45 20 45 15 25
148 130 270 170 150 310 120 95 128 260 163 188 138 152 240 110 130 250 280
8,0 7,0 7,0 7,0 6,0 6,0 6,0 5,7 5,4 5,0 4,6 4,5 4,0 3,0 3,0 2,0 2,0 1,0 1,0
Brochure ondervoeding •
• •
•
•
Unieke samenwerking met dagvers OOH, Benelux OOH en het FrieslandCampina Instituut Alleen energie en eiwitverrijkte producten. Naast een sterk assortiment laten zien dat we kennis in huis hebben en meedenken met de klant/patient en de health professional Brochure is (door Benelux) verstuurd naar de zorginstellingen. In april wordt deze naar alle health professionals verstuurd (6.500 personen) samen met patientenfolder en meet&weet
Meer informatie •
• • •
•
Voedingskundige vragen over producten kunnen gesteld worden aan het FrieslandCampina Instituut 0800-2345600
[email protected] www.frieslandcampinainstituut.nl
Kijk ook op www.stuurgroepondervoeding.nl
Bedankt voor de aandacht
Heeft u vragen en/of opmerkingen klik hier
Wilt u graag meer informatie ontvangen over dit onderwerp? Klik hier
