Olympisch? geeft antwoord op pagina 3
Werkt bevrijdend.
Dichter bij onze sporters kan je niet komen.
Olympische Spelen
De snelste roker gaat niet
E
STATION BEIJING
De Belgische nicotinesprinter Erik Wijmeersch mist de topsportmentaliteit in zijn land.
P13 Ga mee
TF
AC TI
06 Woensdag Augustus2008
14
T
15
SC
,4
HE ” RM
HP Laptop + Samsung C180
18.-
v.a.
p/mnd
Incl. 150 belmin/sms
DVD-brander 120 GB Opslag
Bestel op www.ritel.nl. Of ga snel naar één van onze winkels DORDRECHT • BREDA • ETTEN-LEUR • ROOSENDAAL • BERGEN OP ZOOM • OOSTERHOUT • GOES • VLISSINGEN • MIDDELBURG • TERNEUZEN
Economie Handel in brillen steeds populairder
Grijs is geld
Brandstofstrateeg
Pieter Boot: ‘Tomaten zonder energie. Uniek’ 08
De brillen en gehoorapparaten zijn nu al niet meer aan te slepen. Beleggers investeren in prothesen en steunzolen. Leve de vergrijzing. Veiligheid wijde top-3-positie te verkrijgen in het brillensegment. Ongetwijfeld met als doel deze ketens later voor veel geld door te verkopen. Om dezelfde reden heeft HAL ook een belang genomen in Audionova, een producent van gehoorartikelen, die actief is in meerdere Europese landen. Het aantal optiekketens dat HAL inmiddels in bezit heeft, is in ieder geval indrukwekkend. Zo kocht de investeerder in de afgelopen jaren bijna twintig verschillende optiekketens in landen als Brazilië, China, Roemenië en Turkije, en is HAL met Pearle ook actief in andere Europese landen. De investeerder haalt met de wereldwijde verkoop van brillen en lenzen een omzet binnen van inmiddels zo’n twee miljard euro. Dat brillen ‘hot’ zijn blijkt ook uit het feit dat Hans Anders, met 500 brillenwinkels de grootste keten van Nederland, te koop staat. Naar verluidt zou investeerder Gilde, een vroeger onderdeel van Rabobank, er vanaf willen omdat het nu al wil profiteren van de gestegen vraag naar brillen. Wat Gilde voor Hans Anders wil vangen, is nog niet helemaal duidelijk, en ook of de verkoop doorgaat, is nog niet 100 procent zeker. Volgens een bankier die betrokken is bij het verkoopproces, wil Gilde de hoofdprijs vragen voor Hans Anders. Belangstelling is er in ieder geval genoeg, aldus de betrokken bankier. Gek genoeg komt die belangstelling niet direct uit de hoek van HAL, maar zijn het met name grote buitenlandse investeerders die interesse hebben getoond voor de Nederlandse marktleider op het gebied van de verkoop van brillen.
Tjeerd Wiersma AMSTERDAM
...
Geld steken in vergrijzing loont. Medische bedrijven, maar ook steeds meer investeerders proberen te profiteren van de explosieve groei van het aantal senioren en de verschillende kwalen die komen kijken bij het ouder worden. Voor wie de cijfers niet kent: het aantal 55-plussers neemt in Nederland de komende dertig jaar met 63 procent toe en in 2025 zal circa 40 procent van de Nederlanders 55 jaar of ouder zijn. En dat is geen typisch Nederlands probleem, want ook de wereldbevolking wordt ouder en heeft in toenemende mate behoefte aan hulpmiddelen zoals looprekken, steunkousen en brillen. Een partij die de vergrijzing heeft ontdekt en handig inspeelt op de steeds groter wordende stoet ouderen is de Rotterdamse investeringsmaatschappij HAL. Begin deze week werd duidelijk dat de eigenaar van Pearle bouwt aan een van de grootste brillenketens ter wereld door in Chili opnieuw een keten te kopen. Uit verschillende rapporten van medische organisaties blijkt dat slechtziendheid een van de kwaaltjes is die onlosmakelijk verbonden zijn aan het ouder worden. Alleen al in Nederland is 85 procent van de mensen van vijftig jaar of ouder brildrager, zo blijkt uit een studie van stichting Oogfonds Nederland en de Wereldgezondheidsorganisatie. De verwachting is dat door het ouder worden van de wereldbevolking ook het aantal blinden en slechtzienden alleen nog maar toeneemt. Door ook buiten Nederland te kijken probeert HAL een wereld-
ANP
LEES VERDER OP PAGINA 2
Zelfdovende sigaretten Nooit meer fik in de EU 07
Computergames
Thaise moord ‘Net als in Grand Theft Auto IV’ 05
Wijnand Duyvendak
Kamerlid is inbreker Tweede Kamerlid Wijnand Duyvendak (GroenLinks) erkent dat hij in 1985 betrokken was bij een inbraak in het ministerie van Economische Zaken. Hij schrijft dat in zijn nieuwe boek. ‘Mijn eerste milieuactie vlakbij het Binnenhof stamt uit 1985 en was een inbraak in het ministerie van Economische Zaken’, aldus Duyvendak in de uitnodiging. De buit waren plannen voor nieuwe kerncentrales. ‘Minister Van Aardenne kwam in het nauw, de actie was een groot succes.’
2
Nieuws
Vergrijzing
Bedrijven in zorg kunnen flink gaan verdienen aan oudere bevolking VERVOLG VAN PAGINA 1
... Dat vergrijzing loont, wordt ook bevestigd in een studie van IRIS, het onderzoeksbureau van Robeco en Rabobank. Lex Hoogduin, de hoofdeconoom van vermogensbeheerder Robeco, concludeert in het rapport ‘Schaarste in overvloed’ dat ondernemingen die actief zijn in de gezondheidszorg en dienstverlening behoorlijk kunnen gaan verdienen aan de alsmaar ouder wordende wereldbevolking. Dat zijn met name farmaciebedrijven en financiële instellingen die op het thema vergrijzing gaan zitten. IRIS is in het rapport ook buitengewoon positief over de kansen van bedrijven die medische apparatuur maken, zoals Philips.
Het thema vergrijzing is inmiddels uitgeroepen tot speerpunt van investeerders HAL is dan ook niet de enige Nederlandse langetermijninvesteerder die inspeelt op het feit dat mensen steeds ouder worden. Ook Waterland, dat zo’n 625 miljoen euro aan fondsen voor externe financiers beheert, hoopt beter te worden van de vergrijzing en heeft het thema uitgeroepen tot een van de speerpunten van zijn investeringsbeleid. Zo steekt Waterland inmiddels geld in tandtechnische laboratoria en in orthopedische hulpmiddelen, zoals prothesen, rolstoelen, schoenen en steunzolen. Daarnaast heeft Waterland in 2004 in België de Senior Living Group opgericht, dat een leidende positie probeert te verwerven in de Belgische markt van rust- en verzorgingstehuizen. Dat lijkt aardig te gaan lukken, want inmiddels heeft de groep zeventien van dit soort tehuizen in zijn bezit, staan er 1.500 mensen op de loonlijst en werd er vorig jaar een omzet behaald van meer dan 70 miljoen euro. 1
Afrika Zambiaanse artsen gaan liever naar buitenland dan naar afgelegen kliniek
Ziekenhuis zonder arts Cordaid trekt zich terug uit het hospitaal in Minga, Zambia. Lokale artsen moeten het overnemen, maar willen niet. John Sarbach MINGA
...
Ooit had hulporganisatie Memisa Cordaid ruim honderd tropenartsen aan het werk in Afrika. Maar begin jaren negentig heeft de hulporganisatie het roer omgegooid. ‘We hebben toen gezegd: geen blanke artsen meer die de nood komen lenigen en daarna weer weggaan, maar een structurele oplossing bieden’, zegt Christine Fenenga, coördinator Gezondheid en Welzijn en teamleider voor Oosten Zuidelijk Afrika. ‘We streven ernaar dat er lokaal meer artsen en verpleegkundigen worden opgeleid.’ Er zijn nu dan ook nog maar acht buitenlandse tropenartsen over, onder wie Joop Jansen (54) in Zambia. Ook hij stopt ermee. Niet omdat hij wil, maar omdat hij moet. Het wrange is dat hij plaats moet maken voor Afrikaanse collega’s die er niet zijn. De werkelijkheid blijkt namelijk weerbarstig. De hulporganisatie ging ervan uit dat het missiehospitaal in het afgelegen Minga, waar Jansen werkte, zelf
actie zou ondernemen om met de lokale en nationale overheid tot een oplossing te komen. Nu blijkt echter dat de artsen die in Zambia worden opgeleid helemaal niet naar zo’n afgelegen gebied als Minga willen komen. Ze werken liever in particuliere klinieken. Of gaan naar Botswana, Zuid-Afrika of zelfs naar Engeland, waar de lonen van artsen aanzienlijk hoger liggen dan in Zambia.
Schamel kaarslicht Er brandt geen licht, in Minga. Een van de beruchte black-outs die zuidelijk Afrika teisteren, waar iedereen over speculeert, maar waarvan niemand echt weet wat de reden is. Het kaarslicht herinnert Jansen aan een spoedoperatie die hij moest uitvoeren, de nacht ervoor. Vrouw in barensnood. Er zat niets anders op dan bij wat schamel kaarslicht een keizersnede uit te voeren. Minga ligt op zo’n 250 kilometer van de hoofdstad Lusaka, in the middle of nowhere, een rit van ruim zes uur grotendeels over dirtroads. Links en rechts wat dorpjes, die niet meer zijn
Jansen heeft weinig instrumenten.
dan een handjevol hutten. Maar vooral heel veel niets. En nu is er dus al dagen geen stroom meer. De vraag dringt zich op hoe Jansen dan zijn instrumenten schoonmaakt. De arts met Brabantse tongval trekt zijn wenkbrauwen op. Er speelt een licht
ironische glimlach om zijn lippen: ‘Met alcohol, zoals dat ooit ook in Nederland gebeurde.’ Jansen heeft ook maar weinig instrumenten tot zijn beschikking. Dat dwingt hem om diagnoses te stellen volgens het KISS-principe: Keep It Simple, Stupid. ‘Als het eruitziet als een eend, het ruikt als een eend, het loopt als een eend, en het kwaakt als een eend, dan is het vermoedelijk ook een eend’, verduidelijkt hij. Tijdens zijn dagelijkse ronde wordt meteen duidelijk hoe dit principe in de praktijk wordt gebracht. Kind heeft hoge koorts, jengelt de hele dag, maar zuigt nog lustig: malaria. Een lusteloos meisje dat dof uit de ogen kijkt en een harde buik heeft, wordt doorverwezen naar de voedingsdeskundige die in het ziekenhuis werkt. Ondervoeding is een veelvoorkomend probleem. Malaria trouwens ook. Het is doodsoorzaak nummer één in Zambia. Veel kinderen overleven de eerste vijf levensjaren niet. Hiv en aids komen pas op de derde plaats, na de verkeersslachtoffers.
Liesbreuken en keizersneden
Patiënten dreigen straks naar een ziekenhuis 25 kilometer verderop te moeten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................................................................................................
De gezondheidszorg in het land staat al niet op een hoog peil, maar als zo’n afgelegen hospitaal dan ook nog zijn enige arts kwijtraakt, is er een probleem. De patiënten moeten nu naar het eerstvolgende hospitaal lopen, 25 kilometer verderop in Petauke. Christine Fenenga van Cordaid is zich daarvan bewust, maar: ‘Met het geld dat we uitsparen nu we Joops salaris niet meer betalen, redden we ergens anders weer levens. Bovendien is er na zijn vertrek nog één zuster die operaties kan uitvoeren.’ Volgens Jansen gaat het dan wel over simpele ingrepen. ‘Liesbreuken, keizersneden. Als er sprake is van een darmafsluiting, moet de patiënt worden doorverwezen. En dat kan fataal zijn’. Jansen heeft een nieuwe baan gevonden op de afdelingen chirurgie en gynaecologie in het Saint Francis Hospital in Katete. Maar het liefst was hij in Minga gebleven. ‘Ze laten de patiënten gewoon aan hun lot over. Het geeft me een gevoel van machteloosheid en ook van verbittering.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...........................
Selectie werkzaamheden: Appelscha (bus) Braderie Arrivalijn 16. Halten Smidslaantje, Riemsdraai en Boslaan vervallen. Arcen, Lomm (bus) Sfeermarkten Hermeslijn 83 en Veolialijn 85. Halten Maasstraat/Koestraat, Maasstraat/Laakweg en Veer naar Lottum vervallen.
Vandaag
Morgen
De zomer draait vandaag op volle toeren. Met behulp van de zon loopt het kwik op naar 23 graden op het Wad tot 28 in het zuiden van het land. De warmte wordt in de namiddag lokaal door een onweersbui afgestraft. De wind is zwak uit zuidwestelijke richting. Het mooie weer hebben we te danken aan hogedrukgebied boven het continent.
Het zomerweer is geen lang leven beschoren. Een actief koufront trekt in de ochtend over ons land. Dit gaat gepaard met stevige buien, waarbij ook onweer voor kan komen. Op sommige plaatsen valt meer dan 10 mm. Het kwik ligt rond de 23 graden. Vrijdag en de dagen hierna delen depressies de lakens uit. Dit zorgt voor wisselvallig en koel weer.
Emmen, Erica (bus) Werkzaamheden Connexxionlijn 44. Halten Noordbargerstraat/Hondsrugweg, Hondsrug/Nijbracht, Zuidbargerstraat/Veldstukken, Emco, Draka, Ericasestraat 15 en Rhodonietdreef vervallen. Lemelerveld (bus) Feestweek Connexxionlijnen 162 en 164. Halten Parallelstraat, Cafe Reimink en Brugstraat vervallen. MEER OP: WWW.DEPERS.NL/9292OV ONDERWEG? BEL 0900-9292 (€ 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL
Nieuws
3
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................
‘Turk’ moet Duitsland uit Duitsland gaat een Turk het land uitzetten die is veroordeeld wegens eerwraak. Een rechtbank heeft daarvoor toestemming gegeven. Als de man zijn straf heeft uitgezeten, moet hij weg. Hij bracht in 2004 de nieuwe geliefde van zijn zus om. De man is in 1985 in Duitsland geboren, maar volgens de rechtbank geen ‘werkelijke binnenlander’, omdat hij zich nauw verbonden voelt met de Turkse cultuur.
Arrestaties in China China heeft achttien ‘buitenlandse onruststokers’ aangehouden na de bloedige Oeigoerse aanslag in Xinjiang. Het regime heeft de veiligheidsmaatregelen aangescherpt in de vooral door Turkstalige moslims bewoonde provincie in het westen. Volgens waarnemers hangt er een sfeer van verhoogde spanning. De bevolking is bang met buitenlandse journalisten te praten.
Utrecht gaat boomen
Niet in de buurt van mijn kind! Twintig boze bewoners van de Planetenbuurt in Roermond overhandigen burgemeester Henk van Beers een
petitie. Ze eisen dat een van pedofilie verdachte en gearresteerde buurtbewoner vertrekt. FOTO: FBF.NL/JOHN PETERS
Internetcriminaliteit Handel in botnets op chatkanalen
Vier cent voor een gehackte computer Remco Tomesen
een hacker toegang tot je computer.’
AMSTERDAM
...
Vier cent. Dat is de prijs die internetcriminelen op dit moment betalen voor een gekraakte computer die onderdeel is van een botnet, een netwerk van gekraakte computers. Een 19-jarige Friese hacker werd vorige week aangehouden toen hij een botnet van tienduizenden computers voor 25.000 euro verkocht. Hoe moeilijk is het om zo’n botnet te maken? En hoe vond de Friese hacker een koper? Expert Walter Belgers geeft antwoord. Hij werkt bij Madison Gurkha, dat gespecialiseerd is in ethisch hacken. Een ethisch hacker breekt in opdracht van bedrijven in op computernetwerken.
Hoe weet ik of mijn computer onderdeel is van een botnet? ‘Soms gaat een computer trager lopen. Of krijg je een klacht van iemand die ziet dat vanaf jouw computer spam wordt verstuurd. Goede beveiliging helpt, daarmee verminder je de kans op virussen. Via virussen krijgt
Wat doet een hacker met mijn computer als die onderdeel is van een botnet? ‘Ze versturen er spam mee, gooien er sites mee plat of proberen er gegevens mee te ontfutselen. Als hacker heb ik een grafische interface voor mijn neus, waar ik het hele netwerk mee beheer. Ik kan eenvoudig zeggen dat drie miljoen computers op zoek moeten gaan naar creditcardgegevens. Weer drie miljoen andere computers kan ik vragen spam te versturen. Spam versturen vanaf veel computers is handig: als ik vanaf één computer 50 miljoen mails verstuur, duurt dat een week. Doe ik het vanaf drie miljoen computers, gaat het heel snel. Nog een voordeel van een botnet: het is moeilijk te achterhalen wie de spam verstuurt.’
Moet je heel slim zijn om een botnet te maken? ‘Je hoeft niet superintelligent te zijn om internetcrimineel te worden. Botnets zijn gewoon te koop op internet.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Argus Ikea gaat mobieltjes verkopen
Utrecht heeft de beste economische vooruitzichten van alle steden in West-Europa. De Utrechtse economie kan tot 2012 jaarlijks met zo’n 3 procent groeien. Amsterdam komt er vlak na met een groeiverwachting van 2,9 procent, aldus economisch onderzoeksbureau Ecorys. Rotterdam en Den Haag zitten in de achterhoede van Europese steden. Ze zijn afhankelijk van havens en publieke sector.
Kwallen naar Italië Miljoenen kwallen komen af op de kust van Italië. Ze bewegen met de stroming mee naar de stranden. Eerder waren ze in Spanje en Frankrijk.
ANP
HOE BETALEN WE URUZGAN?
D
e PvdA wil inzicht over de totale kosten van de Nederlandse bijdrage aan de ISAF-missie in Uruzgan. Volgens berekeningen van De Pers (vrijdag 1 augustus) valt de rekening viermaal zo hoog uit als geraamd, namelijk twee miljoen euro per dag. Kamerlid Angelien Eijsink (foto) eist nu in schriftelijke vragen opheldering van minister Van Middelkoop (Defensie). Ze wil weten uit welke middelen de overschrijding wordt gefinancierd. Ook moet er duidelijkheid komen over de hoge kosten van nazorg aan militairen. Die kunnen oplopen tot miljoenen euro’s per gewonde militair. De Pers berekende dat de vierjarige missie in Zuid-Afghanistan bijna drie miljard euro zal kosten.
Begrijp je Windows, dan is zo’n botnet eenvoudig te bedienen. Vervolgens verhuur je je botnet aan partijen die spam willen versturen of creditcardgegevens willen stelen. Een botnet bouwen kan eenvoudig zijn. Op internet zijn virussen te koop en codes, de bouwstenen van een botnet’.
Waar vinden die internetcriminelen elkaar? ‘Ik heb wel eens gezocht en vond via Google snel allerlei plekken waar mensen creditcardgegevens en botnets verhandelen. De prijs voor één gehackte computer is momenteel vier cent. Vaak gaat het om ruilhandel: als jij een botnet voor mij hebt, krijg jij van mij een X aantal creditcardnummers. Als je laat zien dat je iets te verhandelen hebt, krijg je al snel toegang tot de chatkanalen waar de professionelere jongens elkaar treffen. Het moeilijkste is om via internet écht geld in handen te krijgen. Dan is een fysieke ontmoeting soms nodig, zoals bij de Friese jongen en de Braziliaanse koper die elkaar in Sneek troffen.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................
Van Dale geeft antwoord
Olympisch ‘Meedoen is belangrijker dan winnen.’ Dat is de olympische gedachte, die al sinds 1920 wordt uitgedragen, toen de Spelen in België werden gehouden. ‘Olympische gedachte’ is daarmee een begrip geworden, een uitdrukking, een vaste woordcombinatie. ‘Olympisch’ heeft in de loop van de tijd meer woorden aan zich gebonden, zoals ‘ticket’. ‘Ik heb mijn olympisch ticket op zak.’ Daarmee is niet bedoeld dat een toeschouwer een kaartje heeft bemachtigd voor het bijwonen van een wedstrijd, maar dat een sporter mag deelnemen aan de Spelen. Dan hebben we ook nog ‘olympisch jaar’. Dit jaar is een olympisch jaar. 1920 was ook een olympisch jaar. Elke vier jaar is een olympisch
jaar of eigenlijk elke twee jaar want we hebben ook nog de Olympische Winterspelen, die twee jaar na de Zomerspelen worden gehouden; de eerstvolgende zijn in 2010 in Vancouver. Verder is er het ‘olympisch dorp’, een begrip dat vooral bekend is geworden sinds de terreuraanslag in het olympisch dorp in München, in 1972.
Een begrip is ook ‘olympisch vuur’, waarmee weer een ander vast begrip is verbonden: de eeuwige vlam. Dat laatste begrip is dit jaar behoorlijk onder druk komen staan, doordat men de vlam in de aanloop naar de Spelen herhaaldelijk probeerde te doven. Dat gebeurde door mensen die – althans voor deze Spelen – de olympische gedachte wat hadden aangepast: niet meedoen is belangrijker dan meedoen. 1 www.depers.nl/vandale
Elektronisch Groot woordenboek van de Nederlandse taal € 119
4
Binnenland
Opsporing Politie benut kansen internet
Voor foto van de overvaller: klik hier Wie een overval wil plegen, moet voortaan nog maar eens achter zijn oren krabben. De kans dat hij herkenbaar op internet komt te staan, wordt steeds groter. Merel van Leeuwen AMSTERDAM
...
Politiekorpsen hebben internet gevonden bij het oplossen van misdrijven. De politie hield maandag een 27-jarige man uit Leiden aan die in juni een tankstation in zijn woonplaats zou hebben overvallen. Het politiekorps Hollands Midden plaatste de beelden van de overval medio juli op YouTube, zorgde voor wat publiciteit, waarna het filmpje 40.000 keer werd bekeken. In totaal kwamen vier tips binnen, die leidden naar dezelfde verdachte. Volgens politiewoordvoerder Renate den Elzen is niet elk misdrijf geschikt voor YouTube. ‘Een diefstal om een rolletje drop komt er bijvoorbeeld niet op, een mishandeling in een café weer wel.’ Ook houdt de politie bij de selectie rekening met de doelgroep van YouTube. ‘Het filmpje van de overval op het tankstation duurde vijftig seconden. Je moet het kort houden om de aandacht vast te houden. Bovendien moeten de beelden van goede kwaliteit zijn, als je getuigen van een misdrijf wilt vinden. We hebben liever geen verdachten met een bivakmuts op.’ De beelden zijn met toestemming van het Openbaar Ministerie op YouTube gezet. Het heeft uiteindelijk tweeënhalve week geduurd voordat de verdachte kon worden aangehouden. Of dat snel is, kan de woordvoerster niet aangeven. ‘Het duurt soms even voordat mensen gaan tippen.’
Wel is de methode voor herhaling vatbaar, al heeft het korps Hollands Midden momenteel geen nieuw onopgelost misdrijf op de plank liggen dat zich hiervoor leent. In Amsterdam doen ze het anders. Daar hebben ze gekozen voor een eigen website: www.overvallersgezocht.nl waarop filmpjes en foto’s van onopgeloste zaken worden vertoond. Hier wel veel jongens met bivakmutsen, maar volgens woordvoerder Ebe van der Land ‘herken je je buurjongen wel als je hem ziet.’ ‘Bijvoorbeeld aan zijn opmerkelijke loopje of zijn opvallende jas.’ De Amsterdamse politie wilde niet dat mensen hoefden te zoeken op YouTube naar de filmpjes. Van der Land: ‘Deze website is rechtstreeks te benaderen of via de site van de politie.’ In de zes weken dat de politie met de filmpjes werkt, zijn twee zaken opgelost. ‘En we hebben veel tips binnen gekregen waarmee we weer andere zaken in beeld hebben gekregen.’ Volgens de politie gaat er ook een preventieve werking van de website uit. Vreemd genoeg is de politie Haaglanden juist weer gestopt met het doorplaatsen van beelden van het opsporingsprogramma van RTV West naar YouTube. Volgens een woordvoerder is de politie teruggefloten door het Openbaar Ministerie. ‘We plaatsen wel voorlichtingsfilmpjes, maar geen opsporingsbeelden meer.’ Volgens het landelijke Openbaar Ministerie is het doorplaatsen van de regionale tv-beelden niet automatisch toegestaan, omdat de officier van justitie per geval toestemming moet geven. Maar de beelden zijn toch ook op tv geweest? ‘Dat is een ander publiek. De officier moet per zaak en per medium een afweging maken’, aldus een zegsman. 1
$$$$ $$$ $$ #$$ $ $ $!$ $$$$ $ $ $ $ $$ $$$$$ $$$$"$$
Maarten had het vast prachtig gevonden Kankerpatiënten konden een rondje maken op het circuit van Zandvoort in honderd snelle bolides. Het was de MaartenMemorial, een jaarlijkse benefiet, georganiseerd door
vrienden van Lotus-freak Maarten van Sten. Hij overleed in 2003 aan huidkanker. Hij was 27. Het motto: ‘Ze een dag laten vergeten dat ze ziek zijn.’ FOTO: CHRISTIAAN KROP
SpelenCU: beter niet naar de ceremonie
Met camera’s door de straat
Kritiek op China, maar toch naar de opening
Google mag fotograferen Redactie binnenland
Redactie binnenland AMSTERDAM
...
De regeringscoalitie is verdeeld over de aanwezigheid van premier Jan Peter Balkenende en staatssecretaris Jet Bussemaker (Sport) bij de opening van de Olympische Spelen, nu de mensenrechten in aanloop naar het sportfestijn niet zijn verbeterd. Minister Maxime Verhagen (Buitenlandse Zaken) was gisteren kritisch over China. Volgens hem blijven de zorgpunten ‘onverminderd bestaan’. Toch vindt hij dat Balkenende en Bussemaker naar Peking kunnen. ‘De weg van dialoog is de enige die op de lange termijn vruchten kan afwerpen’, aldus de minister. De ChristenUnie vindt dit ‘dubbel’. Volgens Kamerlid Joël Voordewind is Balkenende een uitzondering, omdat de meeste regeringsleiders van de EU niet aanwezig zullen zijn bij de ceremonie. De kleinste regeringspartij is vanaf het begin al kritisch over de aanwezigheid van Nederlandse kabinetsleden.
De grotere regeringspartijen, CDA en PvdA, steunen de aanwezigheid. VVD-Kamerlid Hans van Baalen wil Balkenende niet verbieden te gaan, al zou hij dat zelf niet doen. Volgens de VVD’er toont Verhagen aan dat het Internationaal Olympisch Comité (IOC) zijn ambitie niet heeft waargemaakt. Met de Spelen wilde het IOC een bijdrage leveren aan de mensenrechten in China. 1
Minister Maxime Verhagen. ANP
AMSTERDAM
...
Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) heeft voorlopig geen bezwaar tegen de nieuwe applicatie Street View in het programma Google Maps. Met die optie hebben kijkers dankzij driedimensionale beelden het idee dat ze in een straat staan. Google blijkt al ongeveer een maand foto’s te maken van straten in Amsterdam en Rotterdam. Het bedrijf doet dat met camera’s op rijdende auto’s. Google lanceerde Street View in 2007 al in de Verenigde Staten. De dienst is niet onomstreden omdat critici de foto’s als inbreuk op de privacy zien. Het is onvermijdelijk dat ook mensen en kentekens van auto’s op straat worden gefotografeerd. Het CPB voorziet geen problemen, omdat Google gezichten en kentekens onherkenbaar kan maken. ‘Het is wel belangrijk dat Google een goed bereikbare helpdesk openstelt voor mensen met klachten of vragen.’ De datum van introductie is nog onduidelijk. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Pizzalogie
E HENK
WESTBROEK
en vingerbrede pizzapunt laat je rusten op duim en middelvinger zodat je met je wijsvinger het midden van de puntrand wat naar beneden kunt duwen. En dan maar happen. Als het uiteinde van de pizzapunt ombuigt al ware het een slap piemeltje dan zijn er een paar mogelijkheden. Je past de eetinstructie fout toe, de pizza is in het midden een beetje te dik belegd, of in datzelfde midden toch niet helemaal gaar. Het kan ook zijn dat je er eentje eet die de naam pizza wel voert maar hem ei-
genlijk niet verdient. Een authentieke pizzabodem hoort sowieso flinterdun te zijn; wat terloops verklaart waarom dit fundament van de ingrediënten er niet al te veel van dragen kan zonder te verslappen. Er is trouwens niks mis met de pizza’s die soms zelfs wel een duimdikke broodbodem hebben, behalve natuurlijk dat ze niet smaken zoals pizza’s smaken moeten. Pizza’s zijn pas in de tweede helft van de vorige eeuw in Italië populair geworden. Voor die tijd werden ze eigenlijk alleen in Napels gegeten. Buiten Napels niet, omdat de bevolking daar vaak net iets minder straatarm was dan de armoedzaaiers in Napels. Die begonnen zo halverwege 1800 -
tijdens een van de steeds terugkerende hongersnoden - pizza te eten. In de eerste plaats omdat ze geen pasta, wat ze veel lekkerder vonden, meer betalen konden. De volkswijken van Napels waren overbevolkt, er waren geen toiletten en schoon water was er ook niet, als er al water was. Het waren eigenlijk Vogelaarkrachtprachtwijken maar dan nog 1000 keer erger omdat er doorlopend massa’s mensen aan de cholera in stierven. Dat loop je op als de uitwerpselen van besmette mensen met voedsel in aanraking komen. En probeer als pizzabakker nadat je op de straat gescheten hebt je handen maar eens te wassen als er geen water is.
Aan pizza hing daarom een choleraluchtje waardoor men er buiten Napels ook al niet aan wilde. Na het voltooien van een radicale opknapbeurt van deze gruwelwijken, bezocht de Italiaanse koningin in juni 1889 de stad. Om haar emotionele band met de straatarme Napolitanen te benadrukken vroeg ze de fameuze pizzabakker Raffaele Esposito om pizza’s voor haar te bakken. Hij maakte er een met olie erop, een met stukjes witvis, en eentje met tomaat, mozzarella en een paar verscheurde blaadjes basilicum. Die laatste vond ze lekker en werd door pizzabakker Raffaele naar haar genoemd: De Margherita. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Pijn meten per mobiel (1)
Pijn meten per mobiel (2)
Pijn meten per mobiel (3)
Ziekenhuis Bernhoven, in Oss en Veghel, gaat per mobiele telefoon chronische pijn meten bij honderd patiënten. ‘Een unieke proef’.
Patiënten die chronisch last hebben van rug en nek moeten wekelijks op een vast tijdstip bellen of een sms-bericht sturen.
Met de cijfers 1 tot en met 9 geven de patiënten aan hoeveel pijn ze hebben. Zo krijgen artsen een beter beeld van de ontwikkeling van de pijn. Als het nodig is, kan de behandeling snel worden aangepast.
Buitenland
Thailand Game uit de winkels
Jongen moordt ‘net als in Grand Theft Auto IV’ Andrew Buncombe BANGKOK
...
Een van Thailands grootste gamesdistributeuren haalt Grand Theft Auto IV van de markt, nadat een 18-jarige student, geheel in de geest van het controversiële spel, een taxichauffeur heeft doodgestoken. De jongen, Polwat Chinno, vertelde de politie in de hoofdstad Bangkok dat hij boos was omdat zijn ouders te arm zijn om het spel voor hem te kopen. ‘Hij zei dat hij wel eens wilde weten of het in het echt net zo makkelijk is een taxi te beroven als in het spel’, aldus commandant Veerart
Pipatanasak, de woordvoerder van de politie. Polwat werd opgepakt toen hij met de taxi achteruit een straat uitreed met de dodelijk gewonde chauffeur op de achterbank. Tegen de politie zei hij dat hij de man niet had willen doden. Het plan was een beroving, maar de chauffeur vocht terug met een ijzeren staaf. De student, die door zijn ouders wordt omschreven als beleefd en toegewijd, heeft de chauffeur tien keer gestoken. In Grand Theft Auto IV heeft de speler de rol van misdadiger, en moet hij onder andere gaan roven en moorden. Distributeur New Era Interactive
Media heeft na het incident de verkoop van het spel gestaakt en het teruggehaald uit de winkels. Een hoge ambtenaar van het ministerie van Cultuur zegt nu dat de moord de autoriteiten heeft wakkergeschud als het gaat om dit soort gewelddadige games. Er wordt nu werk gemaakt van strengere regels voor de verkoop en de invoering van een coderingssysteem. ‘Deze tijdbom is al ontploft en het kan nog erger worden’, zegt een woordvoerder van het ministerie. Volgens de zoon van de taxichauffeur was zijn vader de kostwinner van het gezin. Ook probeerde hij enkele leningen terug te betalen. ‘Hij was een aardige man, die niemand een vlieg kwaad deed.’ De student riskeert de doodstraf als hij wordt veroordeeld voor de moord. 1 ©The Independent
5
Irak
‘Geheime Britse deal in Basra’ Redactie buitenland AMSTERDAM
...
De Britse strijdkrachten hebben eerder dit jaar niet meegedaan aan gevechten in de zuidelijke stad Basra, omdat Londen een geheime overeenkomst had gesloten met het Mahdi Leger van de sjiitische politicus en geestelijke Moqtada al-Sadr. Dat vocht daar een machtsstrijd uit tegen het Iraakse en Amerikaanse leger, terwijl de Britse soldaten aan de kant bleven staan. De krant The Times meldt dit op basis van bronnen binnen het Britse leger. In de geheime deal zou zijn vastgelegd dat de Britten Basra, waar Moqtada al-Sadr heer en meester is, alleen mogen betreden met toestemming van de Britse minister van Defensie Des Browne. Toen die eindelijk
akkoord ging, was de strijd in de oliestad al grotendeels gestreden, schrijft de krant. De overeenkomst zou zijn gesloten om al-Sadr gunstig te stemmen en hem zo weer de landelijke politiek in te duwen. De affaire is volgens The Times een grote klap voor de Britse reputatie in Irak. De Amerikaanse adviseurs die de Iraakse troepen bijstonden tijdens de gevechten toonden zich geschokt door de berichten over de deal, aldus de krant. Ook de Iraakse premier Nuri al-Maliki was ‘erg gedesillusioneerd’ over de Britse weigering in actie te komen. Het Britse ministerie van Defensie ontkent het bestaan van de overeenkomst. Een woordvoerder zegt dat er ‘geen raamwerk’ was voor de samenwerking met het Iraakse leger in de stad. 1
Afrika
Congolese jungle telt veel meer gorilla’s dan gedacht Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Afscheid
Rusland eert voormalig dissident Alexander Solzjenitsyn Duizenden Russen dromden gisteren in Moskou samen om afscheid te nemen van de schrijver Alexander Solzjenitsyn. Hij wordt vandaag begraven. De ceremonie voor de Russische patriot bezat alle elementen van een eervolle staatsbegrafenis. De open kist stond in de hal van de Russische Academie van
Wetenschappen. Russische soldaten vormden een symbolische erehaag voor de voormalige banneling. Ook oud-presidenten Michael Gorbatsjov en Vladimir Poetin eerden de schrijver die een halve eeuw terug de kampen van Stalin overleefde en daar het beroemde boek De Goelag Archipel over schreef. 1 AP
In de Democratische Republiek Congo leven aanzienlijk meer westelijke laaglandgorilla’s dan voorheen werd aangenomen. Bij een recente telling in twee afgelegen gebieden in het noorden van het land werden 125.000 nog niet eerder ontdekte dieren gevonden. Laaglandgorilla’s zijn de dieren die meestal in dierentuinen te zien zijn. Deze soort komt het meest voor. De voorlaatste telling van de populatie dateert uit de jaren tachtig. Toen werd het aantal op minder dan honderdduizend geschat. Aangenomen werd dat het aantal gorilla’s sindsdien door illegale jacht en ziektes minstens zou zijn gehalveerd. De wetenschappers die de telling uitvoerden, zijn verheugd over de uitkomst. Toch is er volgens hen nog geen aanleiding om de westelijke laaglandgorilla van de lijst van bedreigde dieren te halen. Het ebola-virus kan in een korte tijd duizenden dieren uitroeien, aldus een wetenschapper. Behalve de westelijke laaglandgorilla zijn er nog drie soorten: de oostelijke laaglandgorilla, de cross-rivergorilla en de berggorilla. Vooral deze laatste soort wordt met uitsterven bedreigd. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Het nieuwe roze
K MARCIA
LUYTEN vanuit Oeganda
leur op straat waren we gewend. De winkels rond onze Bugolobimarkt waren een vrolijk roodmet-geel carré. Langs alle doorgangswegen in Oeganda staan woonwinkelgebouwtjes aaneengeregen in de kleuren van de vier aanbieders van mobiel bellen. Zelfs wie maar één telefoonkaart per dag verkoopt komt in aanmerking voor een lik verf. Maar als een dief in de nacht kwam het hardroze. Van mijn markt in Kampala tot aan een huisje op de vale savanne bij Congo gijzelt Doe Maars
fuchsia de publieke ruimte. Huizen die al logo en naam dragen verraden de nieuwe speler in de slag om de mobiele beller: ZAIN. Alhoewel, nieuw. Drie jaar geleden kocht een bedrijf uit Koeweit Celtel op. Vorige week pas introduceerde het in Oeganda de Arabische naam die straks van 22 landen een lokaal netwerk maakt. Ergens in West-Oeganda stap ik uit. Een derde van de gebouwen is roze. Ik koop bananen van Pearl, die voor haar eethuisje op klanten wacht. Als ik haar vraag hoeveel Zain betaalde om haar
huis te schilderen, kijkt ze niet-begrijpend. ‘Mij betalen?’ ‘Omdat je reclame voor ze maakt.’ Pearl lacht. Nee, een schilder stapte uit zijn auto en zei: ‘Ik ben gekomen om jullie te helpen’, waarna hij zijn blik fuchsia open wipte. Aan een gat in de weg wordt hier een maand geteerd, maar binnen een week werd alle rood roze. Als een militaire operatie gingen mannen met kwasten het land door om tienduizenden gebouwen te sauzen. Dat gebeurt met een precisie die anders moeilijk te vinden is. Strakke zwarte bies langs de randen, naam en logo als gespoten geschilderd. Volgens de marketingmanager van marktleider MTN kost het
verven van één huisje honderd dollar. Vier van de tien Oegandezen leeft van minder dan een dollar per dag. Zain, zeg: ‘zejn’, is Arabisch voor ‘wonderful’. In Oost-Afrika klinkt dat al snel als ‘za-ien’. Dat is wat mannen zeggen over een vierde of vijfde vrouw en dat is dan geen compliment. Roze schendt de Afrikaanse wet van een logo in primaire kleuren, meent MTN’s marketingman. En erg dol op Arabieren zijn Afrikanen nooit geweest. Waar de nieuwe tijd Engels klinkt, is Zain nog een vreemde schreeuwlelijk. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Te dik (1)
Te dik (2)
Te dik(3)
De 41-jarige ter dood veroordeelde Richard Cooey (verkrachting en moord) klaagt de staat Ohio aan omdat hij te dik is om via een injectie op menswaardige wijze te kunnen sterven. Hij weegt 121 kilo.
Door al het vet zou de beul de aderen van Cooey niet kunnen vinden.
Cooey zou eerder terechtgesteld worden in juli 2003. Toen werd zijn executie dertien uur voor de deadline uitgesteld. Dat hij in oktober weer aan zijn beul ontsnapt, lijkt onwaarschijnlijk.
6
Economie
Luchtvaart Bijna 60 procent lagere nettowinst
KLM ziet ook winst verdampen De resultaten in de luchtvaartwereld maken over de hele linie een duikvlucht. Nu is ook AirFranceKLM aan de beurt. Gevolg: passagiers moeten steeds meer meebetalen aan de brandstofrekening. Redactie economie AMSTERDAM
...
Het zijn echt niet meer alleen prijsvechters als Ryanair die het zwaar hebben. Ook gevestigde luchtvaartreuzen als United Airlines, Quantas en Lufthansa moeten plotseling rode cijfers en bezuinigingen aankondigen. In dit rijtje voegde zich gisteren ook Air France-KLM. De NederlandsFranse luchtvaartmaatschappij zag de nettowinst in het eerste kwartaal van het gebroken boekjaar met bijna 60 procent dalen. Net als bij de concurrentie verdampten de resultaten vooral door de torenhoge brandstofrekeningen die het gevolg zijn van de
ANP
hogere olieprijs. Air France-KLM gaf het afgelopen kwartaal 1,36 miljard euro uit aan brandstof, een stijging van ruim 24 procent vergeleken met een jaar eerder. Dat had vooral te maken met de sterk gestegen olieprijs, en met valuta-effecten. De luchtvaartmaatschappij rekent erop in het hele boekjaar 5,86 miljard euro aan brandstof uit te geven.
Portemonnee trekken Het bedrijf ziet zich door deze tegenvallers gedwongen om 190 miljoen euro extra op de kosten te besparen. De totale kostenbesparingen komen daarmee voor het boekjaar 2008/ 2009 op 620 miljoen euro. De nettowinst kwam over het voorbije kwartaal uit op 168 miljoen euro, vergeleken met 415 miljoen euro een jaar eerder. In het vierde kwartaal van het vorige boekjaar leed het bedrijf nog verlies. Air FranceKLM realiseerde het afgelopen kwartaal wel een licht hogere omzet, van
bijna 6,3 miljard euro. Ondanks de vertraging in economische groei wereldwijd en de hogere ticketprijzen, die voor een deel de gestegen olieprijzen moeten compenseren, vervoerde de luchtvaartmaatschappij meer passagiers. Het bedrijf bevestigde de verwachting over het jaar 2008/2009 een operationeel resultaat te behalen van ongeveer 1 miljard euro. Eerder gaf Air France-KLM al aan door de hogere brandstofkosten dit jaar te rekenen op een winstdaling. Uiteindelijk is het deels de passagier die de portemonnee mag trekken. De luchtvaartmaatschappij verhoogde de afgelopen twee maanden maar liefst twee keer de brandstoftoeslag. KLM-passagiers betalen aan kerosine nu 41 euro mee per traject op vluchten binnen Europa, 133 euro per traject op intercontinentale vluchten korter dan 9 uur en 147 euro per traject op intercontinentale vluchten langer dan 9 uur. 1
Beurs Beurs vandaag Femme fatale voorspelt meer onheil
De ster van Wall Street ‘Ze was de eerste, ze had gelijk en ze durfde het te zeggen.’ Analist Meredith Whitney riep vorig jaar de kredietcrisis uit. Ze is nu de ster van Wall Street én ze voorspelt nóg meer onheil. AMSTERDAM
...
Het kan zo maar weer kredietcrisisdag worden op de beurzen vandaag. BNP Paribas, Münchener Rück, Freddie Mac, Ambac Financial, American International Group en nog een reeks kleinere en minder berucht geworden Britse en Amerikaanse financiële bedrijven komen door met hun tweedekwartaalcijfers. Beleggers maken zich geen illusies. De cijfers zijn slecht, maar hopelijk vallen ze mee en komt er
niemand met een nieuwe onverwachte miljardenafschrijving op de proppen. Wie daar zeker niet van opkijkt, is Meredith Whitney, de zwarte weduwe van de kredietcrisis. Hollywood moet watertanden van het script. Hoofdpersoon is de tot voor 2 november 2007 nagenoeg onbekende, hoogblonde 38-jarige bankanalist Whitney van toen nog CIBC World Market. In niet-financiële kringen had ze wel naam, want ze is getrouwd met American Wrestling-ster John Layfield (‘JBL’) en niet vies van glitter & glamour. Hoe snel kan het gaan. Een dag later kent heel Wall Street en half Amerika haar naam als een van de duurste vrouwen ter wereld. In één dag liet ze alleen al in Amerika 369
Heel Wall Street kent haar als een van de duurste vrouwen ter wereld miljard dollar aan beurswaarde in rook opgaan, om over de rest van de wereld maar te zwijgen. Aan de vooravond van 2 november publiceerde Whitney een vernietigend rapport over grootbank Citigroup, dat volgens haar diep in de problemen zou komen door wat nu bekend staat als de krediet- en hypotheekcrisis. Citigroup moest volgens haar 30 miljard dollar afschrijven en het dividend bevriezen. Die dag reageerde Wall Street verbijsterd met een koers-
Meredith Whitney. REUTERS
daling van 2,6%, die bewuste 369 miljard dollar. Achteraf gezien kreeg Whitney meer dan gelijk en dat gold ook voor haar analyses van onder andere Bank of America, Lehman
Brothers en UBS. Vorige maand nog vroeg ze Merrill Lynch in een conference call of hij geen schulden tegen dumpprijzen moest verkopen en nieuw kapitaal aanwenden. ‘Niet nodig’, antwoordde de bank; om het twee weken later te doen. ‘She was early, she was right and she wasn’t shy about saying it’, is een mooie quote van een collega over haar. Intussen is Whitney uitgegroeid tot een heuse Wall Streetster. Ze werkt nu voor Oppenheimer & Co en luncht met iedere CEO waar ze maar zin in heeft. Deze week siert ze zelfs de omslag van Fortune, dat zes pagina’s uittrekt voor een interview. Ze voelt zich het epicentrum van de grootste financiele crisis in de geschiedenis, zegt ze. Vriend en vijand beamen dat ze koersen doet bewegen. Whitneys boodschap nu: ‘De economie raakt in een diepe recessie en de problemen van de banken zijn nog lang niet over, zolang ze niet al hun slechte leningen afschrijven en de huizenmarkt zich herstelt.’ 1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Royal Dutch kassa! 111
Vandaag zien aandeelhouders van Royal Dutch Shell eindelijk eens iets terug van de duurbetaalde benzine van de afgelopen maanden. De Koninklijke gaat op beursopening exinterimdividend à 0,2571 euro per aandeel. Dit bedrag gaat met de eerste tik van de koers af en wordt binnenkort overgemaakt op de rekeningen van de aandeelhouders. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: INFLATIE VERDWIJNT VANZELF 111
De oorzaken van de stijgende inflatie zijn bekend: dure grondstoffen, voedsel en vooral energie. Heeft iemand het over drie maanden nog over inflatie, nu deze prijzen zich stabiliseren en zelfs teruglopen? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Recessieangst
Piek in november?
Deflatie!
AD VAN TIGGELEN (AANDELENSTRATEEG ING)
CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS)
CEES SMIT (VERMOGENSBEHEERDER TODAY’S
111
111
BEHEER)
‘Dat klopt. Inflatie zegt alleen iets over verandering van prijzen, niets over de hoogte ervan. Als grondstofprijzen nu stabiliseren, gaat de inflatie straks omlaag. Bij beleggers maakt de inflatieangst dan ook weer plaats voor recessieangst. Dat is minder erg, want dat geeft uitzicht op mogelijke renteverlagingen door de ECB.’ 1
‘In de komende maanden zien we nog een piek in inflatie. De olieprijs in euro’s (nu 78 euro per vat) is nu 41% hoger dan een jaar geleden. Als de olieprijs gelijk blijft, zien we vanaf november 2008 een steeds minder effect hiervan op de inflatie. Dat is net op tijd. Net voordat het een echt effect op onze lonen krijgen.’ 1
111
‘De gemeten geldontwaarding loopt achter bij de echte prijsstijgingen. Nu zijn de prijzen inderdaad weer aan het dalen, maar loopt de officiële inflatie toch nog op. Ik maak me niet druk over inflatie, deflatie is of wordt meer een probleem met de economische teruggang.’ 1
Economie
7
Beleggen ABN Amro komt met vleesfutures
Grondstoffenbeleggers kunnen nu ook in vlees Vanaf vandaag kunnen Nederlandse beleggers speculeren op de prijzen van Amerikaanse koeien en varkens. Edward Deiters AMSTERDAM
...
Avontuurlijke, niet-vegetarische beleggers kunnen vanaf vandaag via ABN Amro Markets beleggen in futures op magere varkens en slachtrijpe runderen die worden verhandeld op de Chicago Mercantile Exchange. ‘In de eeuwige speurtocht naar rendement stuitten we de afgelopen weken op de gestegen interesse van institutionele beleggers voor de niche markt van lean hogs en live cattle’, legt Erik Mauritz van ABN Amro Markets uit. ‘Ook waren er particuliere beleggers die vroegen of ze via ons in de vleesmarkt konden stappen.’ Volgens Mauritz, bij de bank verantwoordelijk voor Turbo’s en Certificaten, zijn de prijzen van deze vlees-
Ben jij de financiële verslaggever voor 22 entiteiten? Vanuit het financiële centrum van Dell in Amsterdam wordt de verslaggeving verzorgd van 22 internationale entiteiten. Op het snijvlak van de jaarrekening, tax en compliance speel jij als Senior Analyst Accounting een toonaangevende rol binnen
futures in tegenstelling tot de meeste aandelenindices gestegen. ‘Wat opvalt is dat in vergelijking met de toonaangevende RICI Commodities-index, de prijsontwikkeling van deze vleesfutures nog redelijk achterblijft’, zegt Mauritz. ‘Runderen +6,84%, varkens +10,89%, terwijl de waarde van de bredere RICI commodities index met 31,68 procent steeg.’ Dat de vleesmarkt groeit, lijdt geen twijfel. In de Verenigde Staten besteedt de gemiddelde Amerikaan ruwweg 20 procent van zijn voedseluitgaven aan vlees. De rest van de wereld loopt hierop flink achter, maar begint in te lopen. Volgens ABN Amro wijst alles er op dat deze trend zich de komende jaren nog sterker zal doorzetten. De bank citeert de Food and Agriculture Organisation (FAO) van de Verenigde Naties die in 2006 constateerde dat het wereldwijde vleesverbruik tussen 1965 en 2005 ongeveer verdrievoudigde, terwijl de wereldbe-
volking over dezelfde periode verdubbelde. De FAO verwacht dat de wereldbevolking tussen nu en het jaar 2020 met 1 miljard mensen zal toenemen. Toch bekent Mauritz eerlijk dat hij geen stromen Nederlandse beleggers verwacht die in deze elektronische vleeshandel zullen stappen. ‘Wij willen onze beleggers graag een zo volledig mogelijke keuze aanbieden. Dit is een serieus beleggingsproduct, niet voor de massa, maar bij uitstek geschikt voor ervaren beleggers die zich graag in onverwachte markten verdiepen.’ ‘De aandelenmarkten zijn moeilijk tegenwoordig, maar als je goed zoekt zijn er echt nog wel rendementskansen te vinden’, zegt Mauritz. ‘Er is natuurlijk een enorme toegenomen interesse voor beleggingen in grondstoffen in het algemeen. En nu zijn er dus veel mensen die denken dat vee de komende tijd harder gaat lopen.’ 1
de Benelux. Enig reizen maakt onderdeel uit van deze functie. Uitstekende twee of derde stap voor een Accounting Professional, ervaring in de samenstelpraktijk is een duidelijke pré. Kijk op vijzelaar.com of bel Marcus Roos 035 692 55 30.
Senior Analyst Accounting (m/v)
continuïteit in finance
Brussel Doden door brand voorkomen
Sigaret moet zelf doven Binnen drie jaar mogen er alleen nog ‘vuurveilige’ sigaretten worden verkocht van de Europese Unie. Ze gaan vanzelf uit als de roker even geen trekje neemt. Redactie economie
moet het aantal slachtoffer drastisch naar beneden, heeft de Europese Unie bedacht. Over maximaal drie jaar mogen er daarom alleen nog sigaretten worden verkocht die vanzelf uitgaan als er minstens een minuut niet aan wordt gezogen.
AMSTERDAM
...
Eisenpakket
Brandweerlieden in Europa hebben er hun handen vol aan. Ongeveer 11.000 keer per jaar moeten ze uitrukken voor een brand die is ontstaan doordat rokers nonchalant omgaan met een brandende peuk. Meestal gaat het om slaapkamerbrandjes waarbij rokers zijn ingedommeld met een brandende sigaret in hun hand. Daarnaast branden er geregeld auto’s uit nadat een sigaret naast de asbak op het synthetische voetenmatje is beland. Weggegooide sigaretten zijn veelal de oorzaak van bosbranden.
Doden Binnen de Europese Unie vallen jaarlijks zo’n 520 doden en 1.600 gewonden door ongelukjes met sigaretten, blijkt uit onderzoek in zestien van de aangesloten landen. Door sigaretten brandveilig te maken
Beleggers verwachten dat vee de komende tijd harder gaat lopen. AP
De EU is nu bezig met het opstellen van een eisenpakket waaraan de nieuwe sigaretten in ieder geval moeten voldoen. De besluitvorming hierover gaat snel omdat de tabaksindustrie en de lidstaten volledig op één lijn zitten. Ze werken sinds november aan de plannen. Op de prijs van sigaretten heeft de verandering geen effect, verwacht de Europese Unie. Het gaat om minimale aanpassingen. Het idee is dat de sigaret twee of meerdere ringen krijgt van dik papier. Als het smeulende vuur bij een van deze ringen komt, blijft het alleen aan als iemand snel een trekje neemt aan de sigaret. In de Verenigde Staten en in Canada is de sigaret al veel langer op de markt. Over anderhalf jaar is de zelfdovende sigaret in de VS verplicht in 22 staten. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
Hypotheekadviseur niet altijd deskundig
Bedrijven snijden in personeelskosten
FINANCIËLE DIPLOMA’S ZIJN OP MARKTPLAATS TE HUUR
UITZENDBUREAUS KAMPEN MET DALENDE OMZETTEN
Adviezen van financieel adviseurs zijn niet altijd deskundig. Zelfs niet als de geldexpert zegt te beschikken over alle vereiste diploma’s. Deze papieren zijn namelijk via marktplaats te huur. Adviseurs die alle verplichte cursussen volgen, bieden de diploma’s die zij daarmee halen aan voor 5000 tot 8000 euro per maand. Het gaat om diploma’s van een ‘Erkend Hypotheekadviseur’ en Assurantiediploma B. Het verhuren van een di-
Bedrijven roepen minder vaak de hulp van uitzendkrachten in. Daardoor kampen de uitzendorganisaties met een teruglopende omzet, blijkt uit cijfers van de brancheorganisatie ABU. In de vier weken tot 13 juli was de totale omzet 3 procent lager, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Alle sectoren doen het slechter, maar de hardste klappen vallen in de medische sector. Daar draaiden uitzendkrachten 9 procent minder uren. De omzet liep
ploma is niet verboden. Wel moet de verhuurder toezicht houden op wat de huurder uitspookt met zijn papiertje. De Stichting Examens Financiële Dienstverlening betwijfelt of dit ook echt gebeurt. Huurders gebruiken de papieren om vergunningen aan te vragen die ze nodig hebben om hun vak uit te voeren. De Autoriteit Financiële Markten zegt de handelingen kritisch te volgen en eventueel boetes uit te delen en vergunningen in te trekken.
HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ................................................................................
daardoor met 5 procent terug. In de administratie en de techniek werkten uitzendkrachten 6 procent minder en daalden de omzetten met 2 en 4 procent. De teruggang komt vooral door de verslechterde economische omstandigheden. Uitzendbureaus voelen als eerste veranderingen in de economie. Als het slechter gaat, snijden bedrijven als eerste in de personeelskosten en maken ze minder gebruik van uitzendkrachten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
Loopbaangesprek
Goedkoper kabel kijken
Leesvoer?
Een op de drie werknemers dreigt vast te lopen in hun carrière, zegt de FNV. Advies: vraag je baas om een loopbaangesprek.
De kabelgiganten UPC en Ziggo krijgen er een concurrent bij. Het nieuwe mediabedrijf Youca zegt onder de tarieven van de bestaande aanbieders te gaan zitten. Het gaat om euro’s per maand.
Bij de Selexyz-boekhandels kunnen klanten vanaf vrijdag een wel heel bijzonder boek krijgen: de Ikea-catalogus in extra groot formaat.
Het Verhaal
8
ONZE ENERGIEMAN IN PARIJS ZET DE JOKER IN Pieter Boot heeft twee problemen: een nieuwe oliecrisis en de opwarming van de aarde. Als langetermijnstrateeg van de International Energy Agency adviseert hij hierover. ‘Stop een miljard in schoon fossiel.’
lingen zijn volgens velen onrealistisch. U bent inmiddels een paar maanden weg uit Den Haag, dus u kunt nu vast eerlijk zeggen wat u daarvan vindt?
Jan-Hein Strop PARIJS
...
De timing van zijn nieuwe baan is natuurlijk schitterend. Want dit voorjaar schoot de olieprijs omhoog als een straal uit een nieuw aangeboorde bron. Gevolg is bezorgde politici die eindelijk vinden dat er een oplossing moet komen. Pieter Boot is een van de mensen die daar dagelijks aan werkt. Begin april verhuisde hij naar Parijs, waar de International Energy Agency (IEA) is gevestigd, de organisatie die de geindustrialiseerde landen adviseert over energiebeleid. Iedere maand kijken politici en andere beleidsmakers gespannen uit naar de oliemarktrapporten van de energiedeskundigen. Maar de IEA kijkt ook verder vooruit dan de ontwikkelingen van vandaag en dat is waarvoor Boot – van oorsprong econoom – naar Parijs is gekomen. Als hoofd van de langetermijnontwikkelingen kijkt hij naar zaken als energie-efficiëntie, klimaatbeleid, voorzieningszekerheid en marktwerking. Aan Boots nieuwe baan gaat een lange ambtelijke carrière vooraf die eindigde als plaatsvervangend hoofd energie bij het ministerie van Economische Zaken. In zijn sobere kantoor met uitzicht op de Seine blijkt hij een gemakkelijke prater.
PETER STRELIKSKI
‘Nederland zou veel meer kunnen doen met industriële warmte. In de glastuinbouw kweken we tomaten zonder energie te verbruiken. Uniek.’
De Nederlandse klimaatdoelstel-
‘Ha ha, ik moet wel diplomatiek blijven. Maar goed, de doelstellingen hebben drie onderdelen: CO2-reductie, duurzame energie en efficiëntie. Dat broeikasgasdoel kan Nederland wel halen, omdat we ook reducties kopen in landen die zelf geen klimaatverplichtingen hebben in het kader van het Kyoto-protocol. Daar is niets mis mee, want in landen als China is veel klimaatwinst te behalen. En China doet voorlopig alleen iets aan zijn uitstoot als het Westen het betaalt. Wat betreft de efficiency komen we ook een heel eind. Resteert de duurzame energie (20 procent in 2020, red.). Daar zijn de aarzelingen het grootst. Als je goed kijkt naar de plannen van minister Cramer (minister van Milieu, red.), dan zie je dat de som ook nog niet klopt.’
Wat adviseert u minister Cramer? ‘De joker heet schoon fossiel. Ik ben onder de indruk van wat Rotterdam op dat gebied doet. De stad stelt voor te beginnen met CO2-afvang in de industrie. Dat is heel bijzonder, want het gebeurt bijna nergens in de wereld. In Nederland kan opslag van CO2 vrij gemakkelijk omdat we gasvelden hebben om het in op te slaan en de afstanden niet zo groot zijn.
Hier ontbreekt nu geld voor in het overheidsbeleid, maar je zou twee vliegen in één klap slaan: je haalt de CO2-reductie en je doet iets wat bijna niemand in de wereld kan. Verder zou Nederland meer kunnen doen met industriële warmte, omdat we een klein land zijn. Industrie en woonwijk staan dicht bij elkaar. In de glastuinbouw kunnen we nu tomaten kweken zonder energie te verbruiken, uniek in de wereld. Dus er zijn een paar niches waar we echt vooroplopen.’
Er bestaat ten aanzien van opslag van CO2 nog veel wetenschappelijke onzekerheid. ‘Je kunt nu zeggen: het is allemaal nog te onzeker, maar je haalt anders nooit een reductie 50 procent in 2050 (doelstelling G8-landen, red.). Kerncentrales en windmolens bijbouwen is echt niet genoeg. China bouwt iedere week een nieuwe kolencentrale, dus daar moet je iets mee doen. De Chinezen hebben gezegd: kom maar op met de technologie, dan gaan wij het ook doen. Zij gaan het niet als eerste doen.’
U oordeelt mild over het Nederlandse beleid terwijl er veel te weinig verplichtingen en financiële prikkels zijn om tot een serieuze besparing te komen. Zegt de IEA zelf ook. ‘Er zou meer kunnen gebeuren, want
het is wel relatief gemakkelijk in te voeren. Neem normen voor nieuwe huizen en in Europa voor auto’s, die kun je heel streng maken. Als je wilt verduurzamen moeten er andere auto’s komen, zoals elektrische auto’s. Dat zou een gigantische doorbraak zijn, maar daar moeten technologisch nog grote stappen worden gezet.’
Wat ik van veel ondernemers hoor is dat we onze voorsprong op duurzaam gebied in de jaren tachtig nu helemaal kwijt zijn aan Duitsland door kortzichtig zigzagbeleid. Waarom ontbreekt het hier zo aan visionair beleid? ‘Nederland is inderdaad achteropgeraakt, maar op het gebied van efficiency is er geen hapsnapbeleid geweest. Bij duurzame energie is het wel fout gegaan. Vroeger zat Nederland op de toer dat je duurzaamheid moest stimuleren via de vraag; op zichzelf een leuk idee, maar er kwam daardoor import van groene energie op gang, zelf deden we niet zo veel. In een land als Duitsland zitten ze er veel minder mee dat duurzame energie heel veel geld kost. In Nederland schrikt iedereen meteen heel erg van een subsidie van één miljard.’
Wat een vreemde kruideniersmentaliteit. Het dwingt toch tot de conclusie dat we het probleem in Nederland totaal onderschatten?
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
Beschuldigingen over en weer
Vraag naar olie zal afnemen
OLIE IS WEER SPIL IN STRIJD TUSSEN MCCAIN EN OBAMA
OLIEPRIJS WEER WAT OMLAAG DOOR ZORGEN ECONOMIE VS
De hoge energieprijzen zijn weer inzet van de strijd tussen de Democratische presidentskandidaat Barack Obama en de Republikeinse kandidaat John McCain. In een maandag gelanceerd televisiespotje van het Obama-kamp wordt McCain neergezet als een vriendje van de olie-industrie. Met twee miljoen dollar steun in de campagnekas zal McCain de belastingen voor de industrie flink verlagen, net als president Bush heeft
De olieprijs dook gisteren weer even onder de 120 dollar door zorgen over de Amerikaanse economie. Die voeden de verwachting dat de vraag naar olie binnenkort zal afnemen. Een andere factor die zorgde voor een prijsdaling is de koers van de tropische storm Edouard, die waarschijnlijk geen problemen veroorzaakt voor de olieproductie in de Golf van Mexico. Daarnaast zette de stijging van de dollar ten opzichte van de euro druk op de
gedaan, luidt de boodschap. Ondertussen betalen Amerikanen nog steeds de hoge prijs aan de pomp. Obama zegt van plan te zijn de enorm winsten van de oliemaatschappijen af te romen en ieder gezin 1.000 dollar terug te geven. Tegelijkertijd maakte Obama zijn nieuwe energiebeleid bekend, dat bestaat uit een investering van 150 miljard dollar om Amerika van de olieverslaving af te helpen. ‘Een van onze grootste uitdagingen.’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
prijs van de grondstof. Olie bevindt zich sinds het record van 11 juli van ruim 147 dollar per vat in een neergaande spiraal, maar analisten verwachten niet dat de prijs zal zakken tot onder de 110 dollar per vat. Daarvoor is de groeiende vraag, met name uit Azië, te sterk. Spanningen rondom Iran – de vijf permanente leden van de VN Veiligheidraad probeerden nieuwe sancties op te leggen – wisten de prijs dit keer niet op te drijven.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................ ..........................................................
Dit is de IEA
Dit zegt de IEA (1)
Dit zegt de IEA (2)
De IEA (International Eenergy Agency) telt 27 lidstaten die worden geadviseerd door ongeveer 150 werknemers, gevestigd in Parijs.
China en India zullen voor 45 procent verantwoordelijk zijn voor de groeiende vraag naar energie in 2030. Beide landen zullen hun verbruik verdubbelen, concludeert de IEA World Energy Outlook 2007.
De mondiale uitstoot van CO2 was 27,1 gigaton in 2005 en zal zonder maatregelen met 60 procent toenemen tot 42 gigaton in 2030.
Het Verhaal
9
Andere vernieuwingen Biomassa Water Nucleair Gas Olie Kolen
18 miljarden tonnen olie-equivalent
16 14 12 10 8 6 4 2 0 1980
1990
2000
2010
2020
2030
jaar
index 1990 = 100
500 400 300 200 100 0
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 Ruwe olie
Aardgas
Kolen HH
‘We onderschatten hoe snel duurzame energie er kan komen. We geven er 200 miljoen aan uit, maar de gedachte dat het ook twee miljard zou kunnen zijn, komt niet in ons op. De verantwoordelijke ministers zijn zich wel bewust van de urgentie, maar de minister van Financiën is een beetje zuinig. Ik zou zeggen: stop een miljard extra in schoon fossiel. Die middelen zijn er met de hoge aardgasbaten.’
Is kernenergie voor Nederland onontkoombaar om de CO2-doelen te halen? ‘Het heeft geen zin die vraag voor Nederland te beantwoorden omdat de elektriciteitsnetten met Duitsland en België zijn gekoppeld. Voor die markt kun je niet zonder kernenergie, maar het maakt dus niet uit waar die gebouwd wordt. Maar omdat ze in Duitsland en België nog moeilijker doen, en Nederland vanwege het koelwater een zeer geschikte locatie is, zeg ik: bouwen dat ding.’
Ander probleem is onze toenemende afhankelijkheid van Russisch gas. Wordt u daar vrolijk van? ‘Rusland is meer afhankelijk van zijn export van gas dan Europa van de import uit Rusland. We hoeven daar dus niet dramatisch over te doen. Die verhalen dat Rusland de gaskraan naar Oekraïne dichtdeed, hebben geen goed gedaan, maar niemand weet of
dat echt gebeurd is. Het is goed denkbaar dat Oekraïne dat deels zelf heeft gedaan, want Rusland heeft helemaal geen belang om dat te doen. Er is wel een bedreiging voor ons: dat de Russen niet genoeg investeren in de gasproductie. Als er dan een tekort komt, zullen ze wel proberen dat aan ons te verkopen. Het levert hier veel meer op dan in Rusland waar de gasprijs heel laag is. Maar stel je voor dat de Russen in een strenge winter geen gas meer hebben, dan krijg je politieke onrust. We moeten Rusland dus helpen veel efficiënter met hun gas om te gaan. Het percentage dat er weglekt is heel hoog en ze gaan slordig om met stadsverwarming.’
Dat Rusland oliemaatschappijen als Shell en BP de voet dwars zet, is in dit opzicht zorgwekkend. ‘Dat helpt inderdaad niet.’
Is de hoge olieprijs niet een zegen? De besparing neemt toe en er wordt eindelijk druk geïnvesteerd in duurzame energie. ‘Je moet blij en bezorgd zijn. Voor het klimaatprobleem is het natuurlijk gunstig dat de vraag naar energie daalt. Je zult ook zien dat het effect van grotere energie-efficiëntie de komende jaren enorm gaat toenemen. Ook de technologie-inspanningen gaan veel harder. Jammer is natuurlijk dat alleen de olieproducenten baat hebben bij de hoge prijs. Als de
prijs 70 dollar was geweest en je had er een belasting op gedaan van 60 dollar, waarmee je op de huidige prijs uitkomt, dan had de belastingheffer dat geld in zijn zak kunnen steken: de rijke landen. Nu gaat dat geld naar landen als Saoedi-Arabië en Koeweit. Daarnaast is de hoge prijs heel vervelend voor arme landen. Het Westen kan wel investeren in grotere efficiëntie, maar Bangladesh betaalt alleen maar.’
Hoe lang blijft de olieprijs hoog? ‘Wij zijn geen voorspellers van de olieprijs. We kijken naar vraag en aanbod en wij concluderen dat de komende twee jaar het aanbod iets harder zal stijgen dan de vraag. En dat komt omdat een jaar of drie, vier geleden voor het eerst weer veel geïnvesteerd is in oliewinning. Tegelijkertijd daalt het aantal bestaande olievelden en dat wordt over een paar jaar weer bepalend. Als alles normaal blijft, geen oorlog et cetera, dan is er enige rust op de markt en zien we na 2009 de prijs weer aantrekken.’
Wat is de International Energy Agency? De International Energy Agency (IEA) is opgericht in 1974 op initiatief van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger, vlak na de eerste oliecrisis. Kissinger wilde een club in het leven roepen die iets kon doen als er weer crisis zou komen, en die kon beginnen met het aanleggen van olievoorraden. De lidstaten van de IEA moeten voor negentig dagen importvoorraden hebben. De IEA beslist over het inzetten daarvan. Dat is gebeurd bij de orkanen Katrina en Rita. Toen was er zo’n terugval in de olieaanvoer dat er extra olie op de markt moest ko-
men. Het dagelijkse werk van de IEA is het analyseren van de oliemarkt. Iedere maand publiceert de organisatie een rapport over de stand van de oliemarkt. Het rapport is zeer gezaghebbend. Elk jaar komt bovendien de World Energy Outlook uit en eens in de twee jaar een dik rapport over mogelijke technologische ontwikkelingen. Bijzonder is dat de IEA direct contact heeft met G8-landen. Laatst was er weer een G8-vergadering in Japan, waar ook de directeur van de IEA aanschoof om verschillende aanbevelingen te doen. 1
De stijging heeft dus niets met speculanten te maken? ‘Die speculanten kunnen best een rol spelen op de oliemarkt en voor allerlei felle fluctuaties zorgen, maar ze veroorzaken niet de krapte tussen vraag en aanbod. Het is natuurlijk in het belang van de OPEC om hen herhaaldelijk de schuld te geven.’ 1
$$$$ $$$ $$ #$$ $ $ $!$ $$$$ $ $ $ $ $$ $$$$$ $$$$"$$
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
Eerste crisis kwam hier hard aan
‘Schoon en zuinig’
NEDERLAND WAS DOELWIT VAN OLIE-EMBARGO VAN 1973
MILIEUPLANNEN KABINET ZIJN AAN DE AMBITIEUZE KANT
Weet u het nog? Het eerste olie-embargo van de OPEC (kartel van olieproducerende landen) had het hele Westen tot doelwit, maar vooral de VS en Nederland. Reden was onze steun aan Israël ten tijde van de Israelisch-Arabische Jom Kipoer-oorlog in oktober 1973. Gevolg van het embargo was een dramatische stijging van de olieprijs, gevolgd door stagflatie (combinatie van stagnatie en inflatie) en een economische recessie
Het kabinet wil van Nederland een van de schoonste en zuinigste energielanden in Europa maken, zegt het bij elke gelegenheid. De doelstellingen liegen er niet om: de uitstoot van broeikasgassen, met name CO2, in 2020 met 30 procent verminderen vergeleken met 1990; het tempo van energiebesparing de komende jaren verdubbelen van 1 procent nu naar 2 procent per jaar; het aandeel duurzame energie in 2020 verhogen van ongeveer 2 procent nu
die tot in de jaren tachtig voelbaar was. Iedereen herinnert zich de beelden van toenmalig minister Den Uyl, die vanwege het brandstoftekort de autoloze zondag aankondigt. De crisis was de directe aanleiding voor de oprichting van de International Energy Agency in 1974 (zie kader hierboven). In dat jaar kwam na onderhandelingen ook een einde aan de eerste oliecrisis. De tweede oliecrisis brak aan in 1979 als gevolg van de Iraanse revolutie.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
SPAARNESTAD
naar 20 procent van het totale energiegebruik. Met name die laatste doelstelling is lastig te halen, zegt Pieter Boot, energiedeskundige van de International Energy Agency. Probleem is dat Nederland afhankelijk is van windenergie. Om de 20 procent te halen moet er in snel tempo een grote hoeveelheid windmolens op zee gebouwd worden. Als de molens er eenmaal staan, resteert één probleem: het moet waaien.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................ ..........................................................
Dit zegt de IEA (3)
Dit zegt de IEA (4)
Dit zegt de IEA (5)
Wind is de snelst groeiende bron van duurzame energie geweest, met een groeitempo van 24 procent per jaar van 1990 tot 2005.
Als de aanbevelingen van de IEA waren gevolgd om de gloeilamp uit te faseren in de periode tot 2012, zou er evenveel stroom bespaard worden als tachtig nucleaire reactors produceren.
De olieprijs gaat na 2009/2010 weer omhoog. Olierijke landen moeten daarom snel meer investeren in productie, vindt de IEA.
Zomer 2008
10
STERKE
Waanzinnig toeval, pure heldenmoed of broodje aap; vier verslaggevers zoeken het sterkste verhaal.
VERHALEN
Yishun
MALEISIE
Pulau Ubin
Singapore
gemaakt bij de Servische Bosniërs. Ze vonden hem een landverrader. De reden daarvoor was zijn deelname aan de Olympische Spelen van Barcelona in 1992, voor de Servische aartsvijand Bosnië. Hij werd een maand van tevoren gebeld door het Olympisch Comité van Bosnië, of hij naar Barcelona wilde om te kajakken. ‘Ik heb die man gevraagd of hij gek was. Ten eerste ben ik een Servische Bosniër en ten tweede had ik al jaren geen peddel meer aangeraakt.’
Pulau Tekong
Ang Mo Kio
S I N G A PO R E rait
...
MALEISIE
4 km
Joh ore St
MATHIJS ROTTEVEEL
Tuas
Queenstown
Changi Airport
Bedok
Singapore Jurong Sentosa
Singapore Strait INDONESIE
© GRAPHIC NEWS
Drie dagen
KAJAKKER UIT BOSNIË Aleksandar Duric liftte in 1992 naar de Olympische Spelen in Barcelona om daar voor zijn land Bosnië te kajakken. Nu, op zijn 37e, is hij de voetbalkoning van Singapore.
...
Aleksandar Duric werd vorig seizoen met zijn club SAF FC lands- en bekerkampioen en scoorde 47 doelpunten.
‘Ronaldinho wil met je uit. Dat moest ik doorgeven.’ De receptioniste van Singapore Armed Forces FC (SAF FC) weet niet waar ze kijken moet. Voetballer Aleksandar Duric lacht. Hij heeft gisteren misschien niet gescoord tegen de wereldsterren van het Braziliaanse olympische elftal, maar met een verlies van 3-0 is zijn team ook niet afgegaan. Aan het einde van zijn voetbalcarrière lijkt Duric opeens alles mee te zitten. Hij won vorig seizoen alle prijzen die er in Singapore te winnen zijn: met legerclub SAF FC werd hij landskampioen en veroverde hij de beker. Hij scoorde een recordaantal van 47 doelpunten en werd gekozen tot speler van het jaar. Bovendien maakte hij in november – op zijn 37e – zijn debuut in het nationale voetbalteam, in een met 2-0 gewonnen wedstrijd tegen Tadzjikistan. Doelpuntenmakers? Twee keer Duric. Nu is hij zelfs aanvoerder. ‘Zo kan ik nog wel even doorgaan’, zegt hij. ‘Het belangrijkste is dat ik het naar mijn zin heb in Singapore. Het is hier net als in Bosnië voor de oorlog. Allerlei verschillende soorten mensen met verschillende nationaliteiten en culturen leven in harmonie met elkaar.’ Duric werd in 1970 geboren in Bosnië-Herzegovina, onderdeel van de republiek Joegoslavië. Omdat hij last had van een ‘kippenborst’ moest hij zijn borstspieren gaan trainen, zo adviseerde de plaatselijke huisarts.
Van vluchteling tot koning van het voetbal De 9-jarige Duric en zijn twee jaar oudere broer gingen kajakken op de rivier, vlakbij huis. ‘In het communistische Joegoslavië hoefden we niet veel naar school, ongeveer van negen tot één. De rest van de dag waren we aan het voetballen en kajakken.’ Door zijn sporttalent mocht Duric op zijn zestiende naar de legerschool om opgeleid te worden tot officier. Toen hij achttien was, voerde hij het bevel over dertig jonge soldaten. ‘In het leger kon ik doen wat ik graag wilde: sporten. Maar het was 1989 en mijn vader, broer en ik zagen wel dat het communisme zou sterven. Ik wist dat ik snel iets anders moest zoeken.’
Ongeldig Duric kreeg net op tijd een telefoontje van een oude vriend die in Zweden profvoetballer was geworden. Die wilde hem wel introduceren bij zijn club. ‘Maar ze vonden me niet goed genoeg. En erger nog: net toen ik in
Toen hij achttien was, voerde hij het bevel over dertig jonge soldaten Zweden was, brak de oorlog uit in Joegoslavië. Milosevic verklaarde van de ene op de andere dag alle oude Joegoslavische paspoorten ongeldig. Zo eentje had ik.’ Duric zat zonder club en zonder paspoort vast in Zweden en meldde zich na lang aandringen van zijn vriend bij een vluchtelingenkamp vol Bosnische moslims. ‘Ze kenden mijn naam, ze wisten dat ik een Bosnische Serviër ben die bovendien in het leger had gezeten. Ze dreigden me te lynchen. Ik wist niet hoe snel ik daar weer moest vertrekken.’ Met geleend geld van zijn vriend ging Duric terug naar Bosnië. Hij
mocht het land niet meer in, maar vond onderdak bij de Hongaarse voetbalclub Szeged LC, net aan de grens. Tegen minimumloon mocht hij in de profcompetitie meespelen. Daar hoorde hij in 1993 dat zijn moeder bij een bomaanslag was overleden. ‘Er ontplofte een bom op 500 meter van ons huis. Mamma ging dood en pappa was zwaargewond. Mijn broer vertelde het me, twee dagen later via de radio.’
Maar de staat Bosnië was net internationaal erkend en wilde laten zien dat het bestond. Daarom moesten er zo veel mogelijk Bosnische sporters naar de Spelen. ‘Kajakken was een van de weinige sporten zonder plaatsingslimieten. Daardoor kon ik gaan. Ik zei tegen die man: ‘Geef me drie dagen.’ Ik ging: ik haatte niemand en ben altijd tegen de oorlog geweest. Ik heb een bericht gestuurd aan mijn broer. Die zat in het Servische leger en was niet blij.’ Duric liftte naar Barcelona en leende een kajak en peddels van het Spaanse Olympisch Comité. Daarmee haalde hij zelfs nog de tweede ronde. ‘Ik was hot news, meer nog dan nu. Journalisten van over de hele wereld wilden sporters uit Bosnië spreken. En toen de dreigementen aan mijn vader bekend werden, stortten ze zich allemaal op mij.’ Na de Spelen heeft Duric zich weer op zijn voetbalcarrière gestort. Toen hij een nieuw paspoort kreeg, maakte hij daar gretig gebruik van. Hij speelde in China en Australië en speelt nu al acht jaar in Singapore. Aan het eind van het seizoen wilde hij stoppen. ‘Maar ik heb dit jaar alweer achttien keer gescoord en sta bovenaan de topscorerslijst. Mijn coach wil me overhalen er nog een jaar aan vast te plakken.’ 1
Dreigementen Dat hij niet naar de begrafenis van zijn moeder kon, is een van de zwaarste herinneringen aan de oorlog. ‘Pas in 2000 kon ik het land weer in. Net op tijd, want twee dagen later ging mijn vader dood. Hij had kanker en was doodziek, maar zo blij me te zien. Het was goed dat ik er was, ondanks dreigementen van mijn Bosnische landgenoten. Als ik terug zou komen, zouden ze me vermoorden.’ Duric had zich namelijk niet geliefd
Speler van het jaar in Singapore.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................................................................................................................................
Talk of the town
Everyday Rob People In Singapore werken de tolpoortjes prima, en het aantal auto’s wordt beperkt ‘Wilt u hier wachten?’, vraagt taxichauffeur Tim. Nou, eh nee. We zijn op weg naar de lokale Starbucks midden in het centrum van Singapore, voor een afspraak. Er is nog maar weinig tijd en – zo lijkt het – we zijn er nog lang niet. ‘Maar als we hier stoppen, dan betaalt u een dollar minder.’ Hij stopt toch, midden op de overvolle weg. We staan
stil en al toeterend duwen de andere autorijders aan beide kanten hun auto’s langs de taxi. Tim wijst op een digitaal bord boven de weg. ‘Kijk. Het is nu vijf voor acht. Als we nu doorrijden, moet ik een dollar extra belasting betalen en dat reken ik door aan de klant. Om acht uur is de weg tolvrij. Het is dus slimmer om vijf minuten te wachten.’
Als ik hem aanspoor vooral door te rijden, stribbelt hij nog heel even tegen. Dan trekt hij toch langzaam op. En wat blijkt? Die belasting werkt! Als we onder het bord door zijn, is de weg plotseling vrij. Waar die andere auto’s zijn gebleven weet ik niet, maar we rijden met 80 kilometer per uur door het centrum van Singapore. Toch nog op tijd op m’n afspraak. De ERP (Electronic Road Pricing en niet zoals Tim het noemt Everyday Rob People) is slechts een klein onderdeel van de Singaporese mobiliteitspolitiek. Iedere auto heeft een ERP-chip. Als die onder zo’n bord doorgaat, wordt er automatisch een bedrag van je saldo afgeschreven, dat omgere-
kend varieert tussen twintig eurocent en 1,20 euro. Een andere overheidsmaatregel om files te bestrijden, is het Certificate of Entitlement (COE). Iedere maand worden er maar enkele certificaten bij opbod vrijgegeven. Wie er een bemachtigt mag tien jaar lang in Singapore een auto bezitten. Met dit systeem wil de overheid de groei van het aantal auto’s beperken tot 3 procent per jaar. Singaporezen klagen graag over deze maatregel: een auto is door het opbodsysteem voor veel van hen onbetaalbaar. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Record (1)
Record (2)
Record (3)
Singaporezen zijn dol op records. Hun reuzenrad Singapore Flyer met een diameter van 150 meter is het grootste ter wereld.
Dayna Tan uit Singapore is de jongste schrijfster ter wereld. Op haar negende heeft ze al twee boeken gepubliceerd. Ze heeft er 320 gelezen.
Singapore Airlines behoort al jaren tot de beste luchtvaartmaatschappijen ter wereld. Vorig jaar won het wederom de World Airlines Awards.
Puzzels
1
ZWEEDS RAADSEL: afvaardigen deel v.e. kerk
wintersport
2
3
5
6
7
vermelden
sporenplant
drank
4
opstootje
3
8
CRYPTOGRAM 1
muurholte
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Neushaai; 4. leerstuk; 6. blok; 8. slaapje; 9. poes; 10. smartlap; 11. topclubs.
3
4
uitspansel
2
6
9
biljartterm troefkaart
stremsel
8
4
10
opschik
haast
zoom
inhoudsmaat filmdecor
5 takje
11
6
Horizontaal: 1. Herinnering aan een computer (8); 4. Collecte in een kringloop (8); 6. Dat drinkt de loods een beetje minder (4); 8. Mysterieus is het onderwijs daar op z'n retour (7); 9. Meisje van een matroos zonder arm (4); 10. Hongerig beest? (8); 11. Volgt op filosoferen (8).
koude valwind
plant
1 vochtig
7
8 lynx
Verticaal: 1. Beheerder uit Tanger (6); 2. Hier moet je niet zijn! (6); 3. Explosieve edelsteen (7); 5. Wel, aangenomen dat je rijk bent! (7); 6. Op die tijd in de hoedanigheid van een judoka (6); 7. Goed dat ze een vent van je maken! (6).
slot
7
STUK TE VEEL
SUMBRERO®
9
7
19 10
10
7
14
3
6
19
Om een rode vierkant te maken, zijn vier stukken nodig. Welk stuk blijft over?
SUDOKU
5
7
3
8
1
7 6
SUDOKU
6
2
9
1
4 3 1 2 5 7 6 8 9
3 8 2 6 1 9 5 4 7
6 9 5 4 7 2 8 1 3
7 1 4 5 3 8 9 6 2
1 2 3 8 4 5 7 9 6
5 4 7 1 9 6 3 2 8
8 6 9 7 2 3 1 5 4
7 2 1 6 5 8 9 4 3
6 8 4 9 7 3 5 2 1
3 9 5 1 2 4 8 7 6
2 4 9 3 8 6 1 5 7
5 3 8 7 4 1 2 6 9
1 7 6 5 9 2 4 3 8
4 5 3 8 6 9 7 1 2
8 1 7 2 3 5 6 9 4
9 6 2 4 1 7 3 8 5
6 8 1 3 Brainsnack 9 De letter T. Alle andere letters zijn opgebouwd uit 7 4 17 blokjes. 5 2
3 4 7 2 5 6 1 9 8
2 9 5 8 1 4 3 7 6
4 7 6 9 3 5 8 2 1
9 5 2 4 8 1 7 6 3
8 1 3 7 6 2 9 4 5
7 3 8 6 2 9 5 1 4
1 6 9 5 4 3 2 8 7
5 2 4 1 7 8 6 3 9
VERTICAAL: 1. Naloop; 2. stress; 3. althans; 5. koplamp; 6. bestel; 7. kompas. Zweeds -l-a-r-dzandbaars -aai-gaai strot-pak -k-sok-ibob-feest -moe-beta vertragen -ras-balk BOMBARIE
3
Kakuro® van gisteren
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 1 3 9 7 driehoekjes de som van cijfers 2 1 8 9 van 1 tot en met 9, die hori2 8 6 1 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge4 1 8 9 vuld. De Sumbrero® links is 6 9 2 1 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 3 6 9 moeten worden ingevuld. De 0 7 7 1 doet helemaal niet mee. Per 6 4 2 som mag elk cijfer maar één 1 5 5 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
6
7
10
SUDOKU
9 5 8 3 6 4 2 7 1
Kakuro® & Sumbrero®
4
20
2 7 6 9 8 1 4 3 5
5
half (Latijn) deel van het oor
vadsig
5 9
4
4 2
5
7
6
6 3
5
8
2
8 9
5
4
1
3
3
3
1
KAKURO®
17
2
34
20
9
4
4
9
5 5
2
3
16
9
27
4
17
1
11
17 18
6 26
9
7
9 3 2
4
1
6
4
6 2
5
3
8
8
7 1
1 9
7
5
8
3
8
3
2
2
6 9
8 7
1
6
5
8
5 1
7 4
9
7
4
10 17
4
8
17
3
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LETTERMATCH - 82
Voorbeeld:
+
=
Bij onderstaande opgave zijn de letters van een woord in twee stukken gesplitst. De gedeelten in reeks A zijn in de juiste volgorde blijven staan, de afgesplitste delen staan in reeks B door elkaar. Doel van dit spel is de afbeeldingen uit reeks B in te kleuren in de afbeeldingen uit reeks A, zodat de letters dan samen een woord vormen. Welk woord is dat? Hierboven staan de letters van het alfabet afgebeeld zoals ze in dit spel gebruikt worden.
© Puzzelland Opl. vorige: A1/B3 A2/B4 A3/B6 A4/B1 A5/B2 A6/B7 A7/B5
LEZERS
[email protected]
COLUMN
Ik zal je vergeten Roland Danckaert
...
Je zult zinken tot op de bodem van mijn geheugen, totdat je zelfs geen verblijfsvergunning meer hebt voor mijn achterhoofd. Op een dag zal je geen Oscarwaardige rol meer vervullen als hoofdrolspeler van mijn dromen en je zult mijn fantasie dan niet meer regisseren. En hoewel ik het tot de kern van het hart en over het hele geraamte van mijn ziel zal haten, zal je mijn gedachten gaan verlaten. Mijn liefde voor jou zal niet meer onophoudelijk komen bovendrijven. Ik weet dat het zo zal gaan. Al vaker zijn mensen die me zeer dierbaar waren opgelost in de herinnering. Ook al zal mijn systeem hen nooit
kunnen deleten, ze zijn toch automatisch gewist uit mijn alledaagse bewustzijn. De tijd legt steeds nieuwe wegen aan. Heel veel lagen raken verscholen onder de oppervlakte, totdat je haast vergeet wat en wie er allemaal onder die toplaag springlevend zijn. Je zult dus eroderen, mijn liefde voor jou zal de scherpte verliezen en eens ben je niets meer dan een aantekening in mijn memoires. Maar dat moment is nu nog niet daar. De realiteit is dat je thans nog altijd mijn verlangens verslindt en dat mijn ‘Alzheimer’ geen vat op jou weet te krijgen. Ik ben jouw verslaafde slaaf. We zien elkaar nooit meer omdat je zomaar bent weggegaan, maar jouw poster hangt aan de wanden van mijn
netvlies. In het pakhuis van de nostalgie neem je een prominente plaats in. Je hebt een eigen vip-ruimte in de gate waar herinneringen wachten op de verre neerwaartse vliegreis naar de vergetelheid. Hoe meer ik je tracht te vergeten, hoe meer ik aan je denk. En als ik die andere mentale tactiek toepas, die van de nonchalance, wordt het er niet veel beter op. Ik zal moeten accepteren dat ik niet kan accepteren dat je geschiedenis bent. In mijn levensverhaal heb je nou eenmaal historie geschreven. 1
12
Media
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:00 17:01 17:09 17:12 17:22 17:23 17:25 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25
KRO Kindertijd Abi Glasblazen Brum Jazmin schminkt haar moeder Ik zie... Sesamstraat EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO Huisartsenpost
17:00 17:10 17:35
NOS Journaal Praatjesmakers KRO Detectives: A touch of Frost
22:00 22:15 22:45 23:35
20.00 20:00 20:30 21:20
18:30 18:55 19:25 19:55
NOS Journaal Helvoirt James Herriot: All creatures great and small That’s the question De Hemelpaort Toen was geluk heel gewoon Rail away
17:00 17:15 17:45 18:00 18:25 18:45 18:59 19:00 19:45 19:55
Netwerk Klootwijk aan zee Tante in Marokko
20.00
20.00 20:25 20:55 21:25
Nederland 3
17.00
22.00
22.00 23:10 00:05
Nederland 2
17.00
NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Café De liefde De Yangtze river omhoog
TROS TV Show NOS Journaal
20:16 20:25 21:00 21:40
The Secret show Willem Wever SudoKidz LoveMatch Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 Falcon Beach NOS Journaal Zwarte Hand NOS Journaal Wat keek... Over mijn lijk Factor Giel
22.00 22:10 22:30 22:45 22:55 23:45
RTL 4
RTL 5
17.00
17.00
17:05 18:00 18:15 18:35 19:10 19:30 19:55
As the world turns RTL Nieuws Editie NL Wie is de chef De bloemenstal RTL Nieuws RTL Weer
20.00 20:00 20:30 21:25
NL vertrekt CSI: New York Gillend naar huis
22.00 22:25 23:25 23:55
17:15 18:10 19:00 19:30
Meet my parents Dr. Phil Date my mom Bad girls club
20.00 20:00 20:30
PostcodeLoterij: Deal or no deal Mona Lisa Smile
22.00 22:40 23:10 23:50
Lieve lust Beter in bed! Las Vegas
Eten & daten NL vertrekt RTL Nieuws
Op de bon NOS Sportjournaal NOS Journaal New York Police Vrijdag de 14e: Van huis uit Mona Lisa Smile, 20.30 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
RTL 8
17.00 18:00 18:55 19:55
The A-Team Knight rider Allez allez Zimbabwe Bud Spencer & Terence Hill: Crime busters Infernal affairs
De Hollandse hotshots van 2006 De hotste voetbalvrouwen van 2006 Gillend naar huis Dr. Phil True stories: Gracie’s choice
22.00 22:15 22:45 23:35
De bruiloft van... As the world turns Oprah Winfrey show
The A-Team, 18.00 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... .......................................
Eén 17:00 17:35 18:00 18:10 18:40 19:00 19:40
17.00 Vrolijk Vlaanderen Buren Het journaal Airport De rode loper Het journaal 1000 zonnen
20.00 20:00 20:05 20:10 20:40 21:15 21:45
Joker- en lottotrekking Het weer De premiejagers F.C. De Kampioenen De aarde vanuit de hemel Zomer 2008
22.00 22:35 22:56 22:57 22:58 23:00 23:55
17:00 18:00 19:00 19:20
17:20 17:45 17:55 18:20 18:35 18:45 18:55 19:20 19:45
House of mouse in het Disney festival De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob Spring Stafari Mijn sport is top De drie vrienden en Jerry Round the Twist Wicked science Disney classic cartoons
20.00 20:00 20:45
Terzake Sunshine
22.00 Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het weer Flikken The bill
23:40
51 Birch Street
JAG ER Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws
17:00 18:00 18:25 19:25
Trauma centrum De 25 meest schokkende rampen aller tijden
20:30
17.00 Ready steady cook Will & Grace Judging Amy Grey’s anatomy
20.00 The bodyguard
17:15 17:35 18:00 18:30 19:00 19:05 19:35
Totally spies Kim Possible The Fresh Prince of Bel-Air According to Jim Trick & Treat Friends Two guys, a girl and a pizza place
20.00
22.00 23:00
22.00 22:30 22:45 22:50 23:20 23:55
Veronica
17.00
20.00 20:00 20:30
Make me a supermodel USA
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws Missie Uruzgan: 2 jaar later Moordzaken
20:00 20:30 21:30
Two and a half men NCIS Threat matrix
22.00 22:25 23:20
Medical investigation Crime stories: Dead man talking
Judging Amy, 18.25 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... .......................................
Canvas
17.00
Net 5
17.00
20.00 20:30
22.00 22:50
17:50 18:20 18:45 19:40
20.00 20:30
SBS 6
17.00
+ UITGELICHT+ Film: Mona Lisa Smile Romantisch drama met Julia Roberts. RTL5, 20.30
Het gesprek
17.00 17.00 18.00 19.00 19.45
CSI: New York Misdaadserie over forensische speurders. RTL4, 20.30
20.00
Over mijn lijk Vijf ongeneeslijke zieke jongeren doen hun verhaal. Ned3, 21.00
22.00
Lost land of the Jaguar Natuurdocu over de regenwouden van Brits Guyana. BBC1, 21.00
SPRAAKMAKEND NIEUWS Volg het op depers.nl:
20.00 20.30 21.00 22.30 23.15 23.30 00.00
Pitchtalk Sgt. Pepper The Late Show Vandaag op Het Gesprek Dagboek Dagbeeld Het Beste van I.S.C.H.A. The Late Show Vandaag op Het Gesprek Het Binnenhof van Jaïr Sgt. Pepper
GAMES - Thailand verbiedt gewelddadig spel na misdaad www.depers.nl/game
Missie Uruzgan: 2 jaar later Persoonlijk verslag van de militairen in Kamp Holland in Afghanistan. SBS6, 23.20
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... .......................................
BBC 1
BBC 2
17.00 17:03 17:05 17:35 18:00 18:15 19:00
The owl Young Dracula Serious ocean Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht
20.00 20:00 20:30 20:57 21:00
The One show My family Nieuws en regionaal nieuws Lost land of the jaguar
22.00 22:00 23:00 23:35 23:45
Comedy Central
17.00
Crimewatch solved Nieuws en weerbericht The National Lottery draws The visit
17:30 18:15 19:00 19:30
Put your money where your mouth is Cash in the celebrity attic Battle of the brains Eggheads
20.00 20:00 20:30 21:00
Grow your own veg! Sport mastermind Francesco’s mediterranean voyage
22.00 22:00 23:00 23:30
House of Saddam Room 101 Newsnight
17:10 17:30 17:50 18:15 18:55 19:20 19:35
17:05 18:00 19:00
Wrecks to riches USA: Pony race Miami Ink: Finding balance Mythbusters: Snow special
20.00 20:00 21:00
POLITIE – YouTube-kanaal politie leidt tot aanhouding www.depers.nl/youtube
Dirty jobs: Exotic animal keeper Ultimate survival: Sahara
22.00 Malcolm in the middle The Simpsons South Park 8 Simple rules Rodney
22:00 23:00
Football hooligans international: Russia Future weapons: Future shock
22.00 22:05 22:30 22:55 23:25 23:50
Newsnight, 23.30 uur
Tak en de kracht van Juju Ned’s survivalgids Fairly odd parents Animaniacs Het huis Anubis Creepie Drake & Josh
20.00 20:00 20:25 20:50 21:15 21:40
Discovery Channel
17.00
17.00
Frasier The office US Malcolm in the middle The Simpsons Two pints of lager (And a packet of crisps)
FILMPJE – Elanden op zoek naar verkoeling www.depers.nl/eland
13
Station Beijing Dichter bij onze sporters kan je niet komen
Jan Bos
Niet spelen op de Spelen
Jan en Theo op de boerderij
W
Of het nu paardensport, wielrennen, schaatsen of voetballen is; de broertjes Bos draaien er hun hand niet voor om. Ze begonnen als kind op het erf van het ouderlijk huis en hebben beide van de sport hun beroep gemaakt. En dan blijken ze ook nog aardig te presteren vóór of naast de camera. Zie het filmpje waarin Jan (links op de foto), die vroeger zelf fietsen bouwde voor Theo, in Alkmaar de nog net wat geavanceerdere opvolger komt bekijken. In het filmpje dat vanaf vandaag op stationbeijing.nl te zien is, zien we ze (terug) op de boerderij.
Een zus die topsporter is, een fanatieke vader; er valt goed mee te leven. REUTERS
Topsport Reporters staan een beetje in de schaduw, maar vaak ook niet
De dominee begon over Edith Ze lijken in hun schaduw te staan, familieleden en vrienden van topsporters. Maar ervaren zij dit zelf ook zo? Justine Versteegh AMSTERDAM
...
Afzien zou hij het zeker niet willen noemen, het leven met een topsporter. Bas, de broer van zwemster Marleen Veldhuis, voelt zich niet achtergesteld door zijn bekende zus. ‘Tuurlijk vragen mensen op feestjes vaak naar Marleen, maar dat is voornamelijk als ze net een belangrijk toernooi heeft gezwommen. Ik vind het eigenlijk alleen maar heel leuk.’ Reporter Karen, de zus van judoka Edith Bosch, is het met Bas eens. ‘Men vindt het toch altijd wel spannend dat je ‘de zus van’ bent. Ik praat er graag over hoor, want ik ben zelf ook nauw betrokken bij haar judocarrière.’ Maar je kunt het ook overdrijven,
weet Karen. ‘Mijn hele familie leeft erg mee met Edith, waardoor je al gauw alleen maar over judo praat. Dan vraag je je wel eens af: ’Goh, kunnen we het ook nog ergens anders over hebben?’ Het werd gênant toen onze middelste zus Suzan haar kinderen liet dopen en de dominee opeens over Edith begon! Op dat soort momenten is het hebben van een bekende zus een nadeel.‘ Ook Johan Zonderland volgt de turncarrière van broer Epke op de voet. ‘Vooral afgelopen maand leefde ik weer helemaal met hem mee toen ik in Friesland was. Hier kent iedereen hem wel en is hij het gesprek van de dag. Momenteel staan de media vol met hem. Overal waar ik kijk zie ik Epke! Maar normaal zegt de naam ‘Epke Zonderland’ de meesten niet zo veel. Daar ga ik als reporter natuurlijk verandering in brengen; ik ga een bekendheid van hem maken!’ Frederieke Wieberdink weet dat je als
traal over oordelen. Zij zegt dat dit in zijn geval absoluut niet zo was. ‘Gijs ging pas roeien op zijn vijftiende. Hij had toen al een goed bootgevoel, want daarvoor zeilde hij altijd. Terwijl zijn vader vroeger ook fanatiek heeft geroeid, heeft hij Gijs hierin nooit gepusht. Zijn ouders steunen hem op een leuke manier. De wereldbekerwedstrijden gebruiken ze bijvoorbeeld als weekendje weg.’ Jan Bos, die meegaat als reporter van zijn broer Theo, heeft dit anders beleefd. ‘Mijn ouders hebben zowel mijn schaatscarrière als Theo’s wielrencarrière altijd enorm gesteund. Zij reden ons overal naar toe en komen nog steeds naar de kleinere wedstrijden. Maar soms waren ze wel eens te fanatiek, ja, dan vond mijn vader dat ik harder moest trainen, maar daar had ik dan totaal geen zin in. Gelukkig puberde Theo goed rond zijn 16e, dus maakte hij wel duidelijk als hij geen zin had in bemoeienis!’ 1
Bemanning Holland House op pad
Station Beijing Station Beijing is een crossmediaal platform van NS dat de thuisblijvers bericht over de ontwikkelingen van zeven Nederlandse sporters tijdens de Olympische en Paralympische Spelen. NS doet dit door familieleden of vrienden van deze sporter in te zetten als reporter. Station Beijing brengt zo de belevingswereld van de sporter, zijn twijfel, zijn vreugde en zijn verdriet in beeld. De reporters doen dagelijks verslag in Dagblad De Pers, maar ook via www.stationbeijing.nl en enkele
bekende van een topsporter ook privileges geniet. ‘Als vriendin van Naomi (Van As, red.) kom ik op mooie plekken. Zo moest ze twee jaar geleden naar een beachhockeytoernooi in Salou en ik mocht met haar mee. Nadat zij haar hoofd had laten zien op het toernooi, hebben wij vervolgens een week lang op het strand gelegen.’ Ook mochten de twee dames op ‘werkuitje’ naar Valencia. ‘Daar had Naomi een fotoshoot voor Adidas, dus gingen we een dagje op en neer. We vlogen businessclass, overnachtten in een super-de-luxe hotel en aten in een chique restaurant. Dat maak ik dan toch maar mooi mee!’ Ook Johan herkent de leuke extratjes via zijn sportende broer. ‘Neem Station Beijing; ik zit straks dankzij hem in Peking.’ En of je alleen maar topsporter wordt met overfanatieke ouders? Felicia Bloemendaal, de vriendin van roeier Gijs Vermeulen, kan daar neu-
at klopt er niet aan dit plaatje: een schaatser aanwezig op de Olympische Spelen te Peking? Juist, de verkeerde sport op het verkeerde moment. Want hoewel dit de vijfde keer is dat ik een Spelen meemaak, zal dit de eerste keer zijn dat ik niet meedoe. Deze keer gaan de ijzers niet om, wordt het ijs niet betreden (er is simpelweg geen ijsbaan) en heerst er geen spanning voor een eventuele medaille. Sport, althans mijn eigen sport, is dit jaar niet de reden dat ik afreis naar Peking. De reden dat ik meega is broertje Theo, die als wielrenner deelneemt. Als oudste broer zal ik hem aanmoedigen en mentaal bijstaan. Als reporter leg ik zijn belevenissen vast en doe daar verslag van. Of het nou de Zomer- of de Winterspelen zijn, het blijft een raar idee zelf niet deel te nemen aan dit prestigieuze sportevenement. Want de sfeer, de verwachtingsvolle blik in tienduizenden ogen en het oorverdovende applaus blijven hetzelfde. Maar je weet dat het dit keer niet om jou draait. Dit keer geen ‘schaatser Jan Bos’, maar ‘broer Jan Bos’. Voor de verandering zit ik nu op de tribune. Nu ik gewend ben aan het idee toeschouwer te zijn, zie ik er de voordelen wel van in. Het zal voor het eerst zijn dat ik geen druk voel en me kan ontspannen tijdens een Spelen. Natuurlijk tref ik wel de nodige voorbereidingen. Ik heb nu de tijd om reisgidsen door te bladeren en te bedenken wat ik wil zien. Per fiets de stad verkennen en cultuur snuiven staan onder andere op het programma. Maar voordat ik de toerist ga uithangen, staan de wedstrijden van Theo centraal. 15 augustus begint hij met de teamsprint om, hopelijk, 19 augustus de laatste 200 meter sprintfinale te fietsen. We hopen op goud. Want of ik die plak nou haal op de Winterspelen in Vancouver of hij in Peking, dat maakt niet uit. Hij zal er komen! 1 Jan is de broer van baanwielrenner Theo Bos.
andere media. NS is partner in sport van NOC*NSF en wil haar klanten zo dicht mogelijk bij de Olympische en Paralympische Spelen brengen. In feite kiest NS ervoor de Spelen naar Nederland te brengen door een extra station te bouwen: Station Beijing.
De eerste crewleden van het Holland Heineken House (HHH) zijn vorige week vertrokken richting Peking. Uitgedost in oranje kleding werd de crew – bestaande uit onder andere horecamensen en organisatietalenten – door familie en vrienden uitgezwaaid en vertrokken zij met de InterCity van NS Hispeed naar Brussel, om daar op het vliegtuig te stappen. In totaal gaan een kleine driehonderd mensen in het HHH aan de slag, onder wie 170 vrijwilligers. Dankzij hen worden de huldigingen van de Nederlandse sporters straks uitgebreid gevierd.
ANGELO GOEDEMONDT
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................................................................................................
HET SMS BERICHT
Ze gaan beginnen!
Een sms’je ontvangen als in Peking een wedstrijd van je favoriete sporter begint? Meld je aan, vanaf komende vrijdag, via www.stationbeijing.nl
Tips?
Een gouden tip voor de roeiers? Vragen aan Jan Bos of een andere reporter? Benieuwd wanneer het beachhockey weer is? Mail naar
[email protected]
14
Sport
Spelen Wielrenster is favoriet in Peking
Vos voelt geen druk, nu heel Nederland goud van haar eist Marianne Vos gaat niets uit de weg. Op de Olympische Spelen treedt ze aan in de tijdrit, de puntenkoers op de baan en om te beginnen in de wegwedstrijd van zondag. Dominique Elshout ALMELO
...
Ze weet niet tot waar haar mogelijkheden reiken. Dat maakt ook niet elke dag iets uit. ‘Ik zoek mijn grenzen steeds op en we zien wel waar we uitkomen. Eén ding is zeker: ik ben op weg naar het maximale.’ Het maximale is gezien haar leeftijd meer dan ze nu al kan. Marianne Vos (21), ex-wereldkampioene op de weg, ex-wereldkampioene in het veld, wereldkampioene op het baanonderdeel puntenkoers, kent haar krachten nog niet. In Peking zet ze een nieuwe stap op haar ontdekkingsreis naar het optimum. De Brabantse vertelt over het traject dat ze aflegt voor vertrek naar Peking. Eind vorig jaar was ze daar al om het parkoers te verkennen en ook om de stad te bekijken. ‘Met opzet. Ik wilde Peking graag zien en tijdens de Olympische Spelen heb je daar geen tijd voor. Het is ongelooflijk hoe het er krioelt, maar de mensen zijn niet opgejaagd. Ik voelde me in China meer thuis dan in El Salvador.’ In het Midden-Amerikaanse land reed Vos in mei een etappekoers onder omstandigheden zoals ze die in China ook kan verwachten. Drukkend warm, hoge luchtvochtigheid en veel klimkilometers. Vos boekte er acht overwinningen in twee weken en trainde bij op de baan. Na het avontuur in Latijns-Amerika stapte Vos op de fiets in Spanje, in de rittenkoers Emakumeen Bira. Daar zit een speciaal verhaal aan vast. Voorafgaand aan de koers besloot bondscoach Johan Lammerts dat Vos niet zou deelnemen aan de tijdrit in Peking. De wegwedstrijd, de puntenkoers en dan ook nog de tijdrit, dit alles binnen acht dagen. Het zou te veel worden, dacht Lammerts. Vos liet het er niet bij zitten, nam voor de zekerheid alvast een advocaat in de arm, legde op een persconferentie uit waarom ze wel aan de tijdrit wilde meedoen en reisde af. In Spanje maakte Vos alle discussie
overbodig. Ze won er de rit tegen de klok, voor de wereldkampioene op dit onderdeel, de Duitse Hanka Kupfernagel. ‘Ik heb mezelf daarmee verrast. Ik wist dat ik hard kon rijden, maar dit? Kupfernagel zei ook: ‘Het is ongelooflijk dat je zo’n stap hebt gezet.’ Ze had al eerder aangegeven dat ik het volgens haar zou moeten kunnen.’ Na haar zege in Spanje ging Lammerts overstag. Vos doet gewoon mee aan de olympische tijdrit, volgende week woensdag. ‘Gelukkig, want ik heb er veel in geïnvesteerd en ik heb veel uren gemaakt om mijn tijdrit te verbeteren.’ Toch kan Vos zich iets voorstellen bij de redenering van Lammerts. ‘Maar iedereen is anders. Ik kan veel aan. En trouwens, in een etappekoers zit je elke dag op de fiets.’ Vos maakte zich verder niet zo druk om ‘het gedoe.’ Druk voelt ze evenmin nu een heel land er vanwege haar eerdere prestaties op rekent dat ze wel even een olympische gouden medaille of twee, drie zal ophalen. ‘Ik ben daar niet zo mee bezig. Het belangrijkste is dat ik goed aan de start kom. Wat de wegwedstrijd betreft hoef ik nergens meer aan te twijfelen, daar heb ik genoeg ervaring mee. Ik ga gewoon voor goud. Het zou mooi zijn als het lukt en Nederland mee kan juichen.’ 1
Erik Wijmeersch op de baan. Zo, eerst nog een sigaretje, een slokje water en nog een peuk. FOTO’S: FRANK GROELIKEN
De snelste roker Erik Wijmeersch werd dit jaar op zijn 38e Belgisch kampioen op de 100 meter sprint. Toch gaat hij niet naar Peking. ‘In België ontbreekt het aan topsportmentaliteit.’ Jeroen Gunter SINT-NIKLAAS
...
Marianne Vos. COR VOS
In de auto op weg naar restaurant Reinaert steekt Erik Wijmeersch (38) zijn eerste sigaret op. De rook ademt hij behoedzaam proevend in, zijn ogen samengeknepen, als een kat die spinnend op de bank zit. Dit is een liefhebber, geen toevallige roker, zoveel is duidelijk. Nee, het roken belemmert hem niet in het sprinten, zegt hij. Hij werd per slot van rekening dit jaar op zijn 38e voor de negentiende keer Belgisch kampioen op de 100 meter. In de voorronde stak hij na een valse start een sigaretje op. Gewoon, om even te ontspannen. Zegt de starter tegen hem: ‘Maak die sigaret eens uit, dat past niet op een atletiekbaan.’ Zegt Wijmeersch: ‘Doe niet zo schijnheilig man, jij stond net ook te roken.’ Wijmeersch lacht. Dat vindt hij mooi: lekker roken en toch winnen.
Het kan nog gekker. Na de finale van datzelfde Belgisch kampioenschap liep hij rond in een shirt met achterop de tekst Catch me if you can. Idee van zijn Hongaarse vriendin. Niemand die dat kon, hem pakken, zijn collegasprinters niet en de Belgische dopingautoriteit al helemaal niet. Wijmeersch zat in de gevangenis, werd talloze malen van dopinggebruik beschuldigd, maar testte nooit positief. De kranten schreven dat er verboden middelen bij hem thuis waren aangetroffen, maar dat was onzin, verzekert Wijmeersch. Verdacht, maar nooit gepakt.
Dopinghonden Hij stopte in 2002 met lopen, maar kwam dit seizoen op 38-jarige leeftijd weer terug. Het sprinten, dat was tenslotte zijn lust en zijn leven. Maar ze blijven hem maar op de hielen zitten, de dopinghonden, alsof hij niet genoeg geleden heeft. Dat was niet zomaar iets hoor, die gevangenis. Zat Wijmeersch daar tussen de verkrachters en andere zware criminelen. Ze probeerden hem te breken. Twaalf dagen lang in een cel, terwijl je niets gedaan hebt. ‘Dat is zo vreemd aan de
Zat Wijmeersch daar tussen de verkrachters. Twaalf dagen lang in de cel, terwijl je niets hebt gedaan. hele zaak’, zegt hij. ‘Als je wordt verdacht van dopingbezit of -gebruik, kunnen ze je naar de gevangenis sturen, maar als je daadwerkelijk gebruikt hebt, word je alleen geschorst.’ Sinds hij begin dit jaar tijdens de Vlaamse Kampioenschappen een dopingcontrole miste, hangen ze weer in zijn kuiten. Na de series besloot Wijmeersch naar huis te gaan, het regende en hij zag het niet zitten in die weersomstandigheden de finale te lopen. Wijmeersch had zich netjes afgemeld bij de wedstrijdleiding, maar ‘s avonds hoorde hij opeens dat hij een dopingcontrole had gemist. De sport is een oneerlijke wereld, dat hoef je hem niet te vertellen.
" !"!
$&$#"
6,3 0,:%,3:/;0@,5%0:,99, ,55,:/%,84,,81(> %,8+,+0.05. ,=(30,59' (3<0565. 059*,,8,<,,5 ,,9;01*2>' 082(8*,3309 "% 802 0,:,89 "% 0(550';0<,83665&,9:864=0*/3)065 0++,5<,3+ :4(5(22(3 "% $8)?4(5;,39651(> 65(:/(5+,;@4(5,?,5668+ ,+=0.,9(+;86%(3,5*0( <(5+,8"56,3:0* (5<(3 !6?,,8,599*,,8,<,,5 !?(5(),30<,87663 !6?9:658,5:/,!,(3(+80+ !6?(2((?,?,5668+ ,8(3+"0)659*,,8,<,,5 !,9,8<,9 68+0548()(: "% "0,4+,65.1(> #048;3,=*(9:3,$50:,+ /809:0(5;4,5((.
;9:8(30A",8<0A <6682;9:8.,5:050A (7(5%,8,50.+,":(:,5 ,+,83(5+0.,80( 8(@030A,3.0A /05(0,;=',,3(5+ 65+;8(9:(30A ';0+68,((4,86,5 8.,5:050A;9:8(30A ",8<0A<6682;9: 0.,80((7(5 %,8,50.+,":(:,5,+,83(5+ 0,;=',,3(5+8(@030A ,3.0A/05( (4,86,565+;8(9 :(30A';0+68,( ,+,83(5+(7(5 0.,80(%,8,50.+,":(:,5 68,(65+;8(9 (4,86,5:(30A <6682;9:;9:8(30A 8.,5:050A",8<0A /05(8(@030A 0,;=',,3(5+,3.0A =(8:-05(3, (3<,-05(3, ,-05(3,
"7,,3051,,0.,59;)7663:,.,51,-(4030,<80,5+,5*633,.(C96-*3;) ,53((:@0,5+(:101:6*/4,,8<,89:(5+/,):<(5<6,:)(3 ,,35(4,09.8(:09,5+,/66-+7801909+,,,;=0.,86,4,5,,5 B#%
Sport
15
Roeien
Niet naar de Spelen, maar wel een uur afzien voor een wereldrecord Redactie sport AMSTERDAM
...
Dat vindt Wijmeersch mooi: lekker roken en toch winnen.
gaat niet naar Peking Wijmeersch parkeert zijn auto bij het restaurant dat even buiten zijn woonplaats St. Niklaas ligt, de sigaret dooft hij in een leeg blikje frisdrank. Het is tijd voor de lunch, die vandaag bestaat uit soep vooraf, vis met aardappelpuree als hoofdgerecht en chocolademousse na. Tijdens de maaltijd laat Wijmeersch zijn gedachten gaan over de Belgische atletieksport. Om dit jaar naar de Olympische Spelen te mogen, moest hij 10,15 lopen. Dat slaat toch nergens op, vindt hij. ‘De internationale limiet staat op 10,28, dat had ik dit jaar kunnen halen. Maar van de Belgische bond moet ik 10,15 lopen, onmogelijk. Ze willen niet te veel Belgische sporters naar Peking sturen, want dan kunnen er niet genoeg bobo’s mee.’ Typisch België, een totaal gebrek aan topsportmentaliteit.
Moppen tappen Wijmeersch heeft de limiet niet gehaald, het laatste weekend dat hij zich kon plaatsen, had hij buikgriep. Jammer, geen Olympische Spelen voor de Belgisch kampioen. Maar hij maakt zich er niet druk om. Tussen de happen door tapt hij moppen.
Hij begon met roken nadat hij voor het eerst in zijn leven geblowd had. Twee pakjes per dag was jarenlang zijn dosis. Eerst over Hollanders (‘Hoe weet je dat je in Nederland bent? Als je wcpapier aan de waslijn ziet hangen’), dan zijn de Ethiopiërs aan de beurt (‘Waar wonen de meeste Ethiopiërs? Hangt ervan af wat de windrichting is’), tot slot nog eentje over Marokkanen. Na het eten gaat Wijmeersch trainen. Eerst rijdt hij terug naar huis om zich om te kleden. Terwijl de sprinter zich in sportkleding hijst, komt zijn huisgenoot Ali de woonkamer binnen. Het is twee uur en Ali is net wakker. Gekleed in een verwassen T-shirt van computerspellenfabrikant Sega, zijn haar in de war, loopt hij naar de keuken, schenkt een whiskey in, gevolgd door een kop koffie, neemt een
slok van allebei en zegt ‘goedemorgen’. Dan gaat hij op de bank zitten, achter zijn spelcomputer. ‘Ali is gamesjournalist’, verklaart Wijmeersch, die binnenkomt in een strak doorzichtig shirt zonder mouwen. ‘Is dit te gay?’, vraagt hij, wijzend op zijn shirt. In de auto op weg naar de plaatselijke atletiekbaan trekt Wijmeersch tevreden aan een sigaret.
Baanrecord Op de baan aangekomen doet hij wat rekoefeningen, schudt zijn benen los en gaat op een plastic tuinstoel zitten. Zo, eerst nog een sigaretje, een slokje water en nog een peuk. Wijmeersch kijkt om zich heen. ‘Ik heb hier het baanrecord’, zegt hij trots. Hij staat op, peilt waar de wind vandaan komt en besluit de eerste van zijn dagelijkse twee sprintjes te trekken. Hij gaat in de starthouding staan en sprint dan 100 meter voluit, alsof het een wedstrijd is. Achter de finishlijn valt hij uitgeput op de grond. Hij kijkt op zijn klokje: 10.55, een tijd waarmee hij zilver zou hebben gehaald op de Nederlandse kampioenschappen. Vijf minuten ligt hij piepend, snak-
kend naar adem op het gravel, dan hijst hij zich op de plastic stoel en graait naar zijn pakje Marlboro. Hij leunt achterover en steekt er een op. Zijn moeder weet niet eens dat hij rookt. Als hij bij haar op visite gaat, stapt hij eerst onder de douche. Tja, dat roken. Hij begon er vijf jaar geleden mee, nadat hij voor het eerst in zijn leven geblowd had. De volgende dag stak iemand naast hem een sigaret op. Wijmeersch begon te trillen over zijn hele lichaam, hij moest er ook een hebben. Sindsdien is hij eraan. Het was ook een zware tijd voor hem. Dat gedoe met die doping, de gevangenis, daarna overleed zijn vader. Al die spanning, daar ga je van roken. Twee pakjes per dag was de dosis die hij jarenlang nodig had. Tegenwoordig rookt hij er dagelijks nog maar ‘een stuk of acht.’ Zijn tweede 100 meter loopt hij iets langzamer. ‘Het is de buikgriep’, zegt Wijmeersch als hij uitgehijgd is. ‘Ik voel me nog steeds een beetje slap.’ Wijmeersch is dan niet de snelste sprinter ter wereld, hij is ongetwijfeld de snelste roker. Dat is ook wat waard. 1
Stel je voor: je bent een talentvolle roeier, maar je hebt de Olympische Spelen net niet gehaald. Je collega’s zitten allemaal in Peking, klaar om geschiedenis te schrijven. Dat wil jij ook. Dus wat doe je dan? Dan ga je het wereldrecord ergometeren – zeg maar droogroeien – verbeteren. Samen met wereldkampioen snowboarden Nicolien Sauerbreij, judoka Ben Sonnemans en voormalig toproeiers Ronald Florijn en Nico Rienks doen de afgevallen roeiers over acht dagen een poging om dat wereldrecord op hun naam te schrijven. In het Guiness Book of World Records, dat het onderdeel prachtig omschrijft als ‘de grootste roeiklas die een uur lang simultaan roeit op Concept 2-ergometers’, prijkt nu nog de naam van het Swiss Federal Institute of Technology als wereldrecordhouder. De Zwitsers kregen op 27 februari 2004 121 personen zo ver om een uur te roeien op de ergometer. De Koninklijke Nederlandse Roeibond en hoofdsponsor Boekel de Nerée – de initiators van de recordpoging – hopen volgende week minimaal 140 (oud-)sporters op een droogroeier te zetten. Ronald Florijn, die vier keer deelnam aan de Olympische Spelen en tweemaal een gouden medaille mee naar huis nam, begeleidt de actie. De recordpoging vindt plaats op donderdag 14 augustus op het Gustav Mahlerplein in Amsterdam. Het evenement start om vier uur ’s middags en duurt logischerwijs één uur. Wordt vervolgd. 1
Nico Rienks. PRO SHOTS
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ....................................... ...................................... 111
FC Twente vraagt nog te veel voor Wielaert
PRO SHOTS
Rob Wielaert is nog ver verwijderd van een overgang naar Ajax. Danny Blind, technisch manager van de Amsterdamse club, bevestigt dat FC Twente nog steeds veel meer vraagt dan dat Ajax voor de verdediger wil betalen. De Amsterdammers onderzoeken of het mogelijk is een andere speler in de transfer te betrekken. Trainer Marco van Basten verwijderde maandag Kenneth Perez, Albert Luque, Laurent Delorge en Jurgen Colin uit de selectie van het eerste elftal. ’We willen de komende weken de selectie tot 24 of 25 spelers terugbrengen’, vertelde Blind.
‘In aanvallend opzicht zijn we klaar, maar we willen nog graag een verdediger aantrekken.’ 111
Trulli en Fisichella racen door Rotterdam
Formule 1-coureurs Jarno Trulli (Toyota) en Giancarlo Fisichella (Force India) komen op zondag 17 augustus naar Rotterdam voor de Bavaria City Racing. Behalve deze twee coureurs scheurt die dag ook Robert Doornbos (Renault) door het centrum van de stad. Sakon Yamamoto en Adrian Sutil stappen eveneens in hun bolide voor een rit over het stratenparcours. Verder maken coureurs, onder wie Tim en Tom Coronel, en teams van andere auto-
sporten als de A1, WTCC en Dakar Rally hun opwachting. Overigens zullen de coureurs net als voorgaande jaren niet tegen elkaar strijden. Volgens de organisatie is dat onmogelijk op het smalle stratencircuit. 111
Sjoerd Hamburger zonder coach in Peking
Sjoerd Hamburger moet het tijdens de Olympische Spelen zonder zijn coach Paul Broekhuizen stellen. De begeleider van de Utrechtse skiffeur kreeg geen accreditatie toegewezen door NOC*NSF. De sportkoepel heeft maar een gelimiteerd aantal accreditaties en daar werd de coach van Hamburger – geen uitgesproken medaillekandi-
daat – het ‘slachtoffer’ van. ‘Ik wist dat er een mogelijkheid was dat mijn coach hier niet kon zijn’, sprak Hamburger toch enigszins teleurgesteld. 111
Denis Mentsjov vervangt betrapte Goesev in tijdrit
Denis Mentsjov fietst op woensdag 13 augustus de olympische tijdrit. De kopman van Rabobank vervangt medaillekandidaat Vladimir Goesev die door de Russische wielerfederatie buiten de selectie is gelaten. De 26jarige Goesev vertoonde vorige maand bij een dopingcontrole afwijkende waarden. Hij werd door zijn wielerploeg Astana met onmiddellijke ingang op straat gezet.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Te snel gewandeld (1)
Te snel gewandeld (2)
Te snel gewandeld (3)
De snelwandelaars Vladimir Kanaikin en Valery Brochin zijn uit de Russische olympische ploeg verwijderd.
Het duo is in april positief getest op het verboden middel epo. Dat maakte hun trainer, Viktor Chegin, bekend.
Kanaikin was één van de grote favorieten voor de olympische titel op de 20 kilometer snelwandelen. De 23-jarige Rus is een voormalig houder van het wereldrecord.
16
Sport
Olympische Spelen
Kenneth Vermeer staat in het doel tegen Nigeria Redactie sport TIANJIN
...
Kenneth Vermeer staat morgen in het doel van de Nederlandse voetbalploeg in de openingswedstrijd van de Olympische Spelen tegen Nigeria. De 22-jarige doelman van Ajax krijgt van bondscoach Foppe de Haan de voorkeur boven Piet Velthuizen van Vitesse. Dat maakte De Haan gisteren in het spelershotel bekend. Velthuizen speelde in de voorbereidingsperiode de eerste twee wedstrijden tegen België (1-0) en Kameroen (2-0). Daarna kreeg Vermeer een kans in het derde en laatste oefenduel met Ivoorkust (1-1). ‘Ik heb zeker
niet voor de gemakkelijkste oplossing gekozen. Ze ontlopen elkaar weinig. Het zijn allebei prima keepers. Ik heb gekeken naar wat voor het team de beste oplossing is. Kenneth was erg blij en Piet was natuurlijk teleurgesteld’, zei De Haan. De bondscoach van het olympisch elftal verwacht dat Velthuizen de forse domper snel zal verwerken. ‘Hij heeft tot nu toe vooral fantastische dingen meegemaakt in zijn carrière. Ik ga ervan uit dat Piet over een dag goed met de situatie kan omgaan en dat hij zijn rol in de ploeg vervult zoals dat hoort. Misschien is dit ook wel goed voor hem om een keer mee te maken.’ 1
Het Nederlands olympisch elftal bereidt zich voor op het duel met Nigeria van morgen. ANP
Champions League FC Twente droomt verder
Subtoppertje met ambities FC Twente speelt volgende week woensdag in de voorronde van de Champions League tegen Arsenal. Dat voor een club die vier jaar geleden bijna failliet was.
‘We kijken bij de uitbreiding ook met een schuin oog naar het WK van 2018’
Jeroen Gunter ENSCHEDE
...
De eerste opdracht die Jan van Halst kreeg toen hij in 2004 bij FC Twente ging werken, luidde als volgt: zorg dat de club winst maakt op de KNVB-bekerfinale. Die zomer stond FC Twente voor de tweede maal in vier jaar in de eindstrijd van het bekertoernooi. De eerste keer, in 2001, kon de club na winst tegen PSV de beker meenemen, maar op het evenement werd verlies geleden. Dat moest in 2004 anders. Van Halst organiseerde arrangementen voor de 30.000 meereizende fans en zorgde voor petjes, posters en sjaals. ‘We hebben een enorme hype gecreëerd’, herinnert hij zich. ‘Alle merchandising was helemaal uitverkocht.’ FC Twente verloor van FC Utrecht, maar er was tenminste wel winst geboekt. Een jaar daarvoor, in mei 2003, stond FC Twente aan de rand van de afgrond. De club had een belastingschuld van 3,1 miljoen euro en de fiscus vroeg faillissement aan.
Tweede ring Met hulp van de gemeente Enschede werd er een reddingsplan opgesteld en de nieuwe voorzitter Joop Munsterman begon flink in de kosten te
op een deel van het stadion gezet en is naar verwachting voor het begin van de competitie klaar. Twente moet voor zijn thuiswedstrijd volgende week woensdag tegen Arsenal nog uitwijken naar het Gelredome in Arnhem. Wie denkt dat het met de tweede ring afgelopen is met de uitbreiding, heeft het mis. De plannen voor een uitbreiding van het stadion naar 33.000 toeschouwers, door de tweede ring te verlengen, liggen al klaar. Door de tweede ring stijgt het toeschouwersaantal naar 24.000. FRANK HILLEN
snijden. Dat nooit meer, denken ze in Enschede sindsdien, dus werd er een aantal doelstellingen geformuleerd. Eén: uitbreiding van het stadion door middel van een tweede ring, waardoor de inkomsten structureel zouden toenemen. Twee: een definitieve aansluiting bij de Nederlandse subtop. Dit alles wilde Twente bereiken met een ijzeren financiële discipline. Van Halst: ‘Zuinig aan doen, dat past in deze regio.’ De spelers staan bijvoorbeeld tegen nul euro op de balans, waar de meeste andere clubs hun voetballers op de balans hebben staan tegen de
aanschafwaarde, die wordt afgeschreven over de lengte van het contract. Twente niet en dat heeft zo zijn voordelen. Als een voetballer onverhoopt waardeloos wordt doordat hij zijn been breekt, merkt de club daar op de balans niets van. En als een speler verkocht wordt, is dat een meevaller. De belangrijkste beslissing die Twente heeft genomen, was de uitbreiding van het stadion met een tweede ring, waardoor het toeschouwersaantal stijgt naar 24.000. Dit zorgt voor structureel meer inkomsten, dus ook meer geld voor het eerste elftal. De ring wordt momenteel
Speelstad En ook dan is het nog niet afgelopen. ‘We kijken met een schuin oog naar het WK van 2018’, zegt Van Halst. ‘Als dat wordt toegewezen aan Nederland, willen we Enschede aanbieden als speelstad.’ Dat betekent dat het stadion zal moeten worden uitgebreid naar minimaal 40.000. Inmiddels heeft Twente de aansluiting bij de subtop gevonden en heeft het zelfs de Champions League gehaald. ‘Een incident’, zegt Van Halst. ‘We blijven gewoon een subtoppertje.’ Maar wel een subtoppertje met ambities. Champions League spelen tegen Arsenal, wie had dat vier jaar geleden kunnen denken? 1
Epo
En wéér is er een Italiaanse coureur betrapt op doping Redactie sport AMSTERDAM
...
De Italiaanse wielrenner Emanuele Sella is de nieuwste dopingzondaar. De nationale wielerbond maakte gisteren bekend dat de 27-jarige coureur van CSF Group Navigare bij een controle is betrapt op het gebruik van epo. Het gaat volgens het Italiaanse persbureau ANSA om dezelfde variant (CERA) als waarop de Italiaan Riccardo Riccò tijdens de Ronde van Frankrijk werd betrapt. Sella imponeerde in de Giro door in de zware bergritten na solo’s te zegevieren. Zijn bescheiden ploeg presteerde sterk in de Giro, hetgeen al zorgde voor verdenkingen. Het team met de Continentalstatus (tweede divisie) had in het eindklassement behalve Sella (zesde) nog twee renners in de top: Fortunato Baliani (zevende) en Domenico Pozzovivo (twaalfde). Sella is dit jaar de tweede coureur van CSF die positief test, de Argentijn Ariel Maximiliano Richeze werd in april betrapt op het spierversterkende hormoon stanozolol. Opmerkelijk was de reactie die Sella vorige maand aan ANSA gaf toen hij hoorde van de positieve dopingtest van Riccò in de Tour. Sella noemde dat toen een ‘nederlaag’ voor de wielersport. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ....................................... ......................................
Transfer
111
VAN DER VAART KRIJGT WARM WELKOM BIJ REAL MADRID Voor het oog van vierduizend fans werd Rafael van der Vaart gisteren gepresenteerd bij zijn nieuwe club Real Madrid. ‘Hij is een uitstekende speler met veel visie en kwaliteit’, sprak voorzitter Ramon Calderon de supporters toe. Van der Vaart is waarschijnlijk de enige grote aankoop die Real Madrid deze zomer doet. Op de komst van Manchester United-ster Cristiano Ronaldo wordt niet meer gerekend.
REUTERS
De olympische vlam heeft Peking ook bereikt
De olympische vlam is gisteren aangekomen in de Chinese hoofdstad Peking, gastheer van de Olympische Spelen die vrijdag beginnen. Dat meldt het Chinese staatspersbureau Xinhua. Het vuur was eerder op de dag nog in de door een verwoestende aardbeving getroffen provincie Sichuan. De komende dagen wordt de vlam door Peking gedragen. De estafettetocht begint bij de Verboden Stad, waar Yang Liwei, de eerste Chinese astronaut, de fakkel ontsteekt. Op 8 augustus wordt met de vlam het olympische vuur in het Olympisch Stadion ontstoken. Wie
deze eer te beurt valt, is nog niet bekend. 111
Rooney loopt in Afrika vreemd virus op
Wayne Rooney mist de start van het voetbalseizoen in Engeland. De international van Manchester United heeft tijdens de trip van de club naar Nigeria een vervelende virusinfectie opgelopen. De aanvaller voelt zich al een week te gammel om te trainen. Trainer Alex Ferguson, die ontkent dat het om malaria zou gaan, denkt dat Rooney in elk geval tegen Portsmouth (Community Shield) en Newcastle (eerste competitieduel) niet beschikbaar is. Cristiano Ronaldo, die vorige maand in Am-
sterdam een enkeloperatie onderging, voegt zich deze week bij de groep. 111
Dream Team wint, maar wel met moeite
De Amerikaanse basketballers hebben ook het oefenduel met Australië in Shanghai tot een goed einde gebracht. Dat kostte wel moeite. De NBA-sterren wonnen slechts met 87-76. De Australiërs brachten, vooral dankzij driepuntschutter David Barlow, in de derde periode een achterstand van 44-29 terug tot 48-44. Hun vedette Andrew Bogut, center van de Milwaukee Bucks, deed door een enkelblessure niet eens mee.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Een uitgave van Mountain Media BV
Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
www.depers.nl
[email protected] [email protected] [email protected]
oprichter: Cornelis van den Berg uitgever: Ben Rogmans (a.i.) hoofdredactie: Jan-Jaap Heij (a.i.), Frank Poorthuis, Dirk Koppes
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.