(Oldtimer) Trekkers in Tsjechië. Afgelopen mei ben ik een paar dagen in Tsjechië (Moravie) geweest en daar een aantal vrienden bezocht. Al snel kwam het gesprek op trekkers en werd het plan opgevat om ook eens te onderzoeken wat er daar op gebied van trekkers te zien is.
De eigenaar, Mr. Pacal, was zichtbaar blij met onze belangstelling en begon in geuren en kleuren te vertellen hoe de trekker tot stand is gekomen. We hadden gelukkig een kennis bij die snel is in het vertalen want anders hadden we helemaal niets begrepen van zijn verhaal. De zelfbouw trekker is tijdens het bouwen een aantal malen aangepast om de wendbaarheid en de stuurinrichting te verbeteren.
Het meest bekende Tsjechische trekker merk is natuurlijk Zetor. Het merk heeft moeilijke jaren gekend maar maakt momenteel moderne trekkers in de fabriek in Brno. Helaas, de fabriek was in mei gesloten voor bezoek en wat ooit het tractor museum van Zetor was kon niet bezocht worden. Wel gelijk de afspraak gemaakt volgend jaar op herhaling te gaan en dan zijn we zeker welkom. Van het merk Zetor zijn er in Tsjechië duizenden in gebruik, en trekkers die eind 40er jaren van productie band rollen zie je hier op veel plaatsen dagelijks gebruikt worden. Vooral in de dorpen lijkt het wel of iedereen een trekker heeft, kleine stukjes land worden bewerkt met kleine trekkers en we besloten een paar trekkers eens nader te bekijken. Zo vonden we in Otin een kleine trekker waar Zetor op de motorkap staat maar het blijkt een zelfbouw trekker. Als basis is de motor van een Zetor 20 gebruikt maar verder heeft de bouwer allerlei onderdelen gebruikt uit auto’s en vrachtauto’s om een kleine handzame trekker te bouwen.
Oldtimer Trekkers in Tsjechië 2013 Kees Roovers
Nadat Mr. Pacal tevreden was is de trekker afgebouwd en is hij deze gaan gebruiken. Gebaseerd op zijn model zijn er nog 3 van deze trekkers geproduceerd die al enkele tientallen jaren worden gebruikt. Nadat we de nodige foto’s hebben gemaakt liepen we verder het dorpje in en zagen een Zetor goed in de lak.
Pagina 1
De eigenaar vond het prima dat we een paar foto’s maakte en ook hij begon enthousiast te vertellen. Hij heeft in feite van 3 trekkers een goed werkend model gemaakt.
De Zetor 3511 was origineel gerestaureerd in de export kleuren alleen de voorwielen waren in de kleur blauw die door Zetor is gebruikt voor de levering in het binnenland. De eigenaar van de trekker was niet thuis en het werd dus niet duidelijk waarom deze kleurstelling is gekozen.
Eigenlijk een die Zetor nooit heeft gebouwd want de achterbrug en motor zijn van een Zetor 25 vooras en wielen van een Zetor 4711 en de beplating en cabine van een jongere Zetor. Ook deze trekker wordt gebruikt als huis en tuin trekker. De volgende dag reden we naar Velka Bites en onderweg stond een Zetor 3511, duidelijk gerestaureerd en achter deze trekker een kar met daarop een Fordson en een aankondiging voor een historisch festival op 1 en 2 juni 2013. Helaas, zolang konden we niet blijven, wel wat navraag gedaan en het blijkt dat er jaarlijks festivals zijn waar oldtimer en joungtimer trekkers bij elkaar worden gebracht. Omdat we toch besloten hadden in 2014 terug te gaan hebben we gevraagd om ons de kalender van de trekker festivals 2014 door te geven. Dit jaar gaan een paar kennissen eens kijken en zoeken uit wat de meest interessant meeting voor ons kan zijn. Oldtimer Trekkers in Tsjechië 2013 Kees Roovers
De trekker is overigens prima opgeknapt, volgens mij mooier dan bij het verlaten van de productielijn. Onze kennis is meer een fan van de blauwe Zetor trekkers en haalde zijn neus op voor dit gerestaureerde exemplaar.
Pagina 2
Dat de oudere Zetor trekkers nog dagelijks gebruikt worden zagen we een paar kilometer verder, een Zetor van 1970 met daarachter een Pottinger hark. De chauffeur had weinig tijd want hij mocht die dag maar liefst 170 hectare ruggen. En dat was nog lang niet al het gras dat ze als eerste snee naar binnen haalde. Het gewas was overigens niet zo zwaar als in Nederland maar toch. De Zetor, type onbekend waarschijnlijk een 5718, gebruikt men jaarlijks een kleine 1000 uur, voornamelijk voor de hark. Veel onderhoud en problemen zijn er volgens de chauffeur niet. Naast deze Zetor heeft men een aantal Zetor Crystal trekkers om met kiepkarren het gras naar de kuil te vervoeren. Een Claas hakselaar stond in de rug te wachten op een volgende lege kar en na een kwartiertje wachten was deze er nog niet, tja, men heeft daar dus nog tijd genoeg.
Op de vraag of er ook nieuwe Zetor trekker op het bedrijf waren knikte de chauffeur met een glimlach nee en zei dat men nu met moderne trekkers ging werken, voor maaien gebruikt men een Claas Axion met triple maaier en men heeft een tweetal John Deere 9400 in gebruik.
Yukon ( sinds een aantal jaren een Amerikaans Tsjechische onderneming ) bouwt momenteel ook een moderne versie van deze tuinbouw trekkers. Deze worden in Tsjechië veel ingezet door de overheid en in Brno kwamen we deze trekkers tegen in een parkeergarage.
Terug naar Zetor trekkers en weer terug in Otin kwamen we een Zetor met freesbak tegen .
We wilde nog meer vragen maar de chauffeur startte de Zetor weer en ging verder met zijn werk. Ook wij zijn verder gereden en in het plaatsje Slavonice dicht bij de Oostenrijkse grens kwamen we een tuinbouw trekker tegen. Nazoeken leert dat het een Yukon is. De motor is van Lombardini.
Oldtimer Trekkers in Tsjechië 2013 Kees Roovers
De chauffeur zwaaide vriendelijk maar stopte niet. Onze kennis vertelde dat deze trekker van de gemeente boerderij is. Ja alle stukken land die de Pagina 3
gemeente niet kan verhuren bewerkt men zelf en met de opbrengst worden de wegen onderhouden en de infrastructuur verbeterd. Naast deze Zetor heeft men een Zetor 2011 van 1965 in gebruik. Ook deze trekker loopt dagelijks en op jaarbasis toch ook ruim 1000 uur.
En als je rondkijkt dan zie je op verschillende plaatsen oude dorskasten, handgereedschappen en werktuigen. Genoeg om enkele musea mee te vullen. In Velke Mezirici kwamen we een blauwe Zetor 4711 tegen en toen de eigenaar hoorde dat we uit Nederland kwamen liep hij vol trots zien dat deze Zetor terug gehaald is uit Nederland. Het plaatje van Praneda zit er nog op.
Over inruilen wil men nog niet spreken, gewoon blijven rijden is het beste. We liepen verder en mijn oog viel op een hooiblazer en je wilt het niet geloven maar ze gebruiken deze nog jaarlijks. Een Zetor 25K zorgt voor de aandrijving (helaas was deze niet bij het bedrijf aanwezig)
We hoorde weer een Zetor aankomen en inderdaad een rode 7211 met een 4 wielige aanhanger. Deze combinatie kom je vaak tegen in Tsjechie. In bijna elk dorp heeft men een 7211 in Les uitvoering waarmee je daadwerkelijk rijles op de trekker krijgt en ook examen moet afleggen.
Oldtimer Trekkers in Tsjechië 2013 Kees Roovers
Pagina 4
Dat trekkers ook een inspiratiebron voor anderen is hebben we gezien in Telc. In deze plaats, onder bescherming van Unesco , kwamen we deze hand gevlochten trekker tegen.
Hoeveel trekkers men per jaar verkoopt wilde men niet vertellen en helaas had men ook geen glaasjes voor de achterlampen. Een tip bracht ons naar Stranecka Zhor, een plaatsje dat ik al jaren ken maar ik had nooit gedacht daar een bedrijf te vinden gespecialiseerd in trekker onderdelen. Bij dit bedrijf kun je terecht voor motoren, motor onderdelen, voor en achterassen zowel nieuw als revisie.
Naast het gebruik van de oude trekkers zie je op de grote bedrijven steeds meer moderne trekkers verschijnen. Je ziet hier New Holland, Case IH, John Deere, Massey Ferguson, Claas, Same, JCB en ook Challenger trekkers. De zware 6 cilinder trekkers zie je het meeste. De werktuigen zijn, zoals de trekkers, gewoon groot. Mooi is het verhaal dat bij een veebedrijf met ruim 500 stuks vee momenteel door twee John Deere 8520 met Jumbo 3 as snij-opraapwagens meer gras bij elkaar gereden wordt dan daarvoor met 12 stuks 2 as snij-opraapwagens en daarvoor Zetor en ZTS trekkers. De oude trekkers staan keurig in het gelid in de oude schuren , lege accu en hier en daar een band lek. Maar verzekerde men, ze lopen allemaal nog.
Maar helaas, de gezocht lamp glaasjes heeft men niet. En als wij een leverancier vinden, koop er dan voor ons ook maar 300 was het antwoord van de directeur.
Omdat we ook op zoek zijn naar achter lamp glaasjes voor Zetor zijn we ook bij (oud) dealers van Zetor geweest. Bij een van deze bedrijven stond een Steyr Magnum en een nieuwere Case IH Magnum.
Wij zoeken verder naar de lamp glaasjes en gaan in 2014 zeker terug naar Tsjechie
Oldtimer Trekkers in Tsjechië 2013 Kees Roovers
Kees Roovers
Pagina 5
