OCMW ZELZATE Kinderopvangcomplex
Site 2
Site 1
Bouwen van 1. een nieuw kinderopvangcomplex bestaande uit een kinderdagverblijf en een initiatief buitenschoolse opvang (site 1) en van 2. een kinderopvanggebouw terzake buitenschoolse opvang (site 2) Aanbestedende Overheid OCMW Zelzate Kleine Landeigendomlaan 2a 9060 ZELZATE
PERSMAP CV - bureau voor architectuur en ruimtelijke ordening, Gent i.s.m. Studiebureau Cobe bv - studie Stabiliteit Ingenieursbureau EDV bvba - studie Speciale Technieken
1. Uitgangspunten voor het ontwerpen van deze projecten
- Met de directie en de gebruikers werden volgende overwegingen gemaakt. Wat zijn de gewenste pedagogische invalshoeken. Het pedagogisch project zal immers de infrastructuur mede gaan definiëren. Wel houden we steeds voor ogen dat de pedagogische invalshoek over de tijd kan wijzigen en aangepast worden. Het gebouw mag dus geen te strikte vertaling zijn één specifiek project. - Noodzaak aan een goede en veel bruikbare buitenruimte. De kinderen zitten een groot deel van de dag in het kinderdagverblijf, ’s avonds is er nog een korte tijdsspanne met de ouders maar hier is soms niet veel tijd meer voor buitenactiviteiten. Het is dus essentieel dat in het kinderdagverblijf een goed ontworpen buitenruimte ter beschikking is die gedurende een hele tijd van het jaar kan gebruikt worden. Hiertoe zijn onder meer de oriëntatie van belang, de geborgenheid tegen de wind, de regen én de zon. Een vlotte overgang van binnen naar buiten moet mogelijk zijn en een overzicht over alle ruimtes. De kindveiligheid moet in elk aspect van de aanleg overdacht zijn, zo zullen de beplantingen niet giftig mogen zijn, niet te groot, niet te veel mogen prikken, … Een variëteit waarin de groei van bloemen en vruchten kan gevolgd worden en waar geuren en kleuren mekaar afwisselen kan daarentegen zeer waardevol zijn - Noodzaak aan een hygiënische omgeving, aangepaste sanitairen en verzorgingsruimtes - Het ontwerp moet continu van twee kanten bekeken worden: vanuit de invalshoek van de kinderen en vanuit de invalshoek van de verzorg(st)ers. Dit gaat zowel om praktische zaken (bvb hoogtes van meubels) als om opvoedkundige zaken (bvb het evenwicht tussen voldoende toezicht en toch de kinderen voldoende vrijheid geven om zichzelf te ontwikkelen). Dit zijn zaken die zeker niet alleen door de infrastructuur te realiseren zijn, maar deze kan er wel toe bijdragen, bvb door voldoende overgangszones en gefilterde doorzichten te maken. - Naar programma speelt in het kinderdagverblijf ook de dualiteit tussen de luidruchtige activiteiten en de noodzaak aan rust en slaap. Dit kan met een goede zonering gemakkelijk gecombineerd worden.
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 2/19
1.
Site 1 - Wijk WEST - Burgemeester Jos Chalmetlaan
1.1.
Inplantingsplan
Het nieuwe project situeert zich langs de Chalmetlaan, naast de brandweerkazerne. De bebouwing wordt volledig voorzien aan de straatzijde. Achteraan blijft de zone voor tuin beschikbaar.
1.2.
Krachtlijnen van het ontwerp
1.2.1. Planopbouw Het project is opgedeeld in 2 grote zones met diensten.
1 - Centraal blok : inkom / diensten / personeel
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 4/19
In dit centrale blok zijn alle diensten voor zowel kinderdagverblijf als voor buitenschoolse opvang voorzien. Via de centrale ingang komt men in een ontvangst- en wachtruimte terecht die op haar beurt toegang geeft tot de zone van het kinderdagverblijf en tot de zone van de buitenschoolse opvang. Aan de wachtruimte is er een bureel gekoppeld, voorzien van een glaspartij. Vanuit zijn centrale positie is er in deze bureeltjes een toezicht op zowel de inkomcontrole als op de speelzones. Er is dus een duidelijk bewaakte toegang. . Het achterste deel van het centrale blok is bestemd voor de personeelsruimtes (kleedruimtes, sanitair, refter/vergaderzaal met kitchinette) en de keuken. Al deze ruimtes worden gemeenschappelijk gebruikt voor kinderdagverblijf en voor buitenschoolse opvang. Het centrale blok springt achteraan verder uit tussen de blokken voor kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang om zo een betere opsplitsing te bewaren tussen de buitenspeelplaatsen voor het kinderdagverblijf en voor de buitenschoolse opvang. Middenin het centrale blok is een buitenruimte uitgespaard die het licht tot in alle ruimtes laat binnenvallen. Vooraan - aan de inkom is nog een landschapselement toegevoegd(watervlak) om een afscheiding naar de straat toe te bewerkstelligen. Een borrellende watersteen zal voor een afvlakking van het straatlawaai zorgen. 2 - Rechterblok : Kinderdagverblijf
In dit blok zijn alle functies voorzien voor 3 leefgroepen kinderdagverblijf. Elke leefgroep heeft een speelruimte, een rustruimte en een wasruimte. Gemeenschappelijk voor 2 de buiten living die aansluit bij de leefruimtes. Dezelfde functie werd voor de derde leefgroep gemaakt naar de tuinzijde toe. . De rustruimtes zijn akoestisch goed afgesloten doordat ze zijn opgedeeld in kleinere entiteiten en bereikbaar worden gemaakt via de verzorgingsruimte.
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 5/19
Een doorgeef kastenwand laat toe dat de ouders hun kinderen zelf aan en uitkleden. Deze kastenwand laat ook toe dat de dagelijkse eigen spulletjes in de doorgeef kast worden geplaatst. 3 - Linkerblok : Buitenschoolse opvang
In dit blok zijn alle functies voorzien voor de leefgroepen buitenschoolse opvang. Deze ruimtes worden overvloedig van natuurlijk daglicht voorzien door de opbouw van sheddaken. Dit zijn daken die aan de zuidzijde gesloten zijn en aan de noordzijde open zijn. Op deze manier komt er steeds een overvloed van daglicht naar binnen, zonder dat er directe bezonning (en dus opwarming) is. Door de toepassing van deze sheddaken kunnen grote ruimtes natuurlijk verlicht worden. Dit daktype werd en wordt nog steeds toegepast in grote fabrieksruimtes om zo goed en goedkoop mogelijke belichting te creëren (zie verder over de voordelen van de sheddaken). Alle speelruimtes staan ook in verbinding met een buitenruimte. Door de centrale plaatsing van de (luidruchtige) akoestische afgescheiden motorische ruimte ontstaan er natuurlijke opdelingen in de ruimte. De motorische ruimte zal aanpasbaar zijn aan zijn buitenwanden zodat er een soort podium kan ontstaan. Verdere evoluties en bijkomend toekennen van functies zal met de verantwoordelijken die de dagelijkse leiding hebben van deze buitenschoolse opvang, nog verder worden uitgepuurd. Achteraan is er een overdekte buitenruimte - de sheddakconstructie wordt hier verder gezet die de overgang vormt naar de grote achterliggende tuin. Aansluitend aan de binnenspeelplaats de centrale stookplaats voorzien en een berging voor de buitenschoolse opvang. 4 - Twee kleinere dienstenzones links
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 6/19
Het plan wordt vervolledigd met een verspreiding van verschillende kleine dienstenzones. Alle keuken en berging voorzieningen sluiten aan op de strategisch noodzakelijke plaatsen. Aan en afvoer kan gebeuren zonder dat er conflictcirculaties ontstaan met de kinderen.
1.2.2. Waarom gelijkvloers bouwen ? Alle functies gelijkvloers houden heeft tal van voordelen voor de gebruikers, we noemen er maar een paar op: - veiligheid: nog steeds gebeurt een groot aandeel van de ernstige ‘huishoudelijke’ ongevallen door het vallen van de trappen. Door deze uit te sluiten wordt reeds een belangrijke risicofactor uitgesloten. - toegankelijkheid: zeker voor een kinderdagverblijf is het niet evident om met baby’s, buggy’s en peuters trappen te beklimmen, dus dit valt te vermijden. - belang van de buitenspeelruimte: aangezien we de mogelijkheid om buiten te spelen willen maximaliseren, verkiezen we om alles gelijkvloers uit te bouwen. Buitenspeelruimte op de verdieping betekent spelen op terrasdaken, die niet alleen zeer duur zijn maar ook complex blijven naar uitvoering. Wanneer de kinderen via trappen naar de buitenruimtes moeten om te spelen, leidt dit weer tot onveilige situaties. - vergemakkelijken van de loopbewegingen van het personeel: trappen op- en aflopen is veel intensiever dan op één niveau rondlopen. - maximale controle ondanks beperkte personeelsbezetting: wanneer het personeel over twee verschillende niveaus moet verdeeld worden, is het overzicht sowieso een stuk lager, het is dus beter om alles op één niveau te concentreren.
1.2.3. Compact bouwen We streven naar een grote compactheid omwille van diverse redenen: - verlaging van de bouwkost: minder oppervlakte resulteert in een lagere bouwkost - verlaging van de uitvoeringstermijn - maximale controle ondanks beperkte personeelsbezetting: door compact te bouwen met centrale inplanting van diensten ontstaat een gemakkelijk overzicht over de diverse ruimtes waardoor met de beschikbare personeelsbezetting alle kinderen maximaal kunnen in het oog gehouden worden. Dit strekt niet alleen tot de veiligheid van de kinderen, maar ook tot de gerustheid van het personeel, omdat er steeds een toezicht mogelijk is door verschillende personen. - beperken van de loopafstanden van het personeel: niet alleen door de beperktere fysische ruimte, waardoor effectief minder kilometers moeten worden afgelegd, maar ook door het betere overzicht, waardoor er minder ‘interventies’ noodzakelijk zijn.
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 7/19
1.2.4. Sheddaken
Door de toepassing van de sheddaken proberen we een veelheid aan voordelen te combineren: - overvloedig natuurlijk daglicht, wat niet alleen heilzaam is voor de gezondheid maar ook interessant voor de financies (minder verbruik) en goed voor het milieu. - creatie van ruimte: zonder extra hoge plafonds wordt een ruimtelijk effect gecreëerd dat tegelijk speels is. - gunstig voor het akoestisch comfort: door de breking van het plafond (naast de vloer het belangrijkste reflectievlak voor geluid) en de juiste materiaalbehandeling van de plafondschalen kunnen zeer goede akoestische resultaten bekomen worden. - de mogelijkheid om compact te bouwen: dankzij de zenitale lichtinval kunnen we tot elke mogelijke diepte bouwen zonder in te boeten op de lichtkwaliteit. - de mogelijkheid om zonnecollectoren te plaatsen: door de zuidgerichtheid van de volle plafonddelen zijn deze ideaal geschikt voor het plaatsen van zonnecollectoren. Deze zijn perfect compatibel met de optie van vloerverwarming en kunnen als voorverwarming van het sanitair warm water worden aangewend. - het architecturaal karakter: de overstekende sheddaken zullen een duidelijk architecturaal signaal zijn naar de omgeving die de herkenbaarheid en de identiteit van de initiatieven buitenschoolse opvang zal ondersteunen.
1.2.5. Veel beglazing binnenin Veel beglazing is belangrijk in functie van het architecturaal karakter van het gebouw - open en luchtig - maar voornamelijk omwille van de doorzichten en de daardoor ongedwongen controle op de kinderen. Het personeel zal bijna nooit in situaties komen waarbij ze geen overzicht hebben over de groepen en bijna op elke ruimte kunnen meerdere personen gelijktijdig toezicht houden.
1.2.6. Vlotte overgang binnenruimtes/gecontroleerde buitenruimtes Zowel de kinderen in het kinderdagverblijf als de kinderen in de buitenschoolse opvang moeten hier maximaal kunnen buitenspelen, als het weer dit toelaat. De luttele uren vóór en na de opvang zullen veel kinderen immers binnenshuis doorbrengen. We voorzien dan ook aan alle binnenruimte een gekoppelde buitenruimte. Ze zijn allemaal afgesloten, dus gecontroleerd en sommige zijn overdekt, zodat er maximale mogelijkheden gecreëerd worden om buiten te spelen.
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 8/19
1.3.
Te realiseren oppervlakte Site 1
1.4.
923,00 m² netto
Toelichting van de gebruikte technieken en materialen
1.4.1. Algemeen De volgende uitgangspunten zijn richtinggevend bij de materiaalkeuzes: - ze zijn ecologisch verantwoord en dus duurzaam: de grootste ecologische waarde bestaat er nog steeds in om duurzame materialen toe te passen, zodat een vroegtijdige leegstand en afbraak kan worden vermeden. - ze zijn gemakkelijk te onderhouden: in een gebouw dat aan sterke hygiënische eisen moet beantwoorden, dat dagelijks sterk vervuild wordt (binnen- en buitenlopen van groepen kinderen) en dus dagelijks moet gereinigd worden, moeten alle materialen vlot te onderhouden zijn, zodat het gebouw proper blijft en de onderhoudskost relatief laag kan blijven. - ze zijn kindvriendelijk: alle wanden en vooral vloeren (= hét speelterrein bij uitstek, zeker voor de kleinsten) bestaan ook uit aangename, warme materialen (bvb linoleum, rubber, …) waaraan men zich in principe niet kan verwonden. - ze dragen bij tot een goed akoestisch binnenklimaat: het zal niemand ontgaan dat een ‘bende’ kinderen die recht van de schoolbanken komt tot een hoge decibelproductie in staat is. Naast de plan- en volumeopbouw zullen de toegepaste materialen hierbij een belangrijke rol spelen. - ze dragen bij tot de brandveiligheid: in de mate van het mogelijke worden enkel onbrandbare en/of moeilijk ontvlambare materialen toegepast. - ze dragen bij tot een aangenaam thermisch binnenklimaat: In samenspraak met de toegepaste technische installaties worden de juiste keuzes gemaakt met betrekking tot superisolerende beglazing en de warmte-accumulerende eigenschappen van de diverse materialen; zodat een evenwichtig thermisch binnenklimaat gegenereerd wordt zonder ongecontroleerde luchtstromingen (tocht!). Dit moet ten allen prijze vermeden worden op de vloeren waarop de kleinsten nog veel op spelen en zitten. Mede hiervoor wordt ook de keuze gemaakt voor vloerverwarming.
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 9/19
2.
Site 2 - Wijk DEBBAUTSHOEK
2.1.
Inplantingsplan
Het kinderopvangcomplex wordt ingeplant op de hoek van de Europaprijslaan en Hoogbouwplein, naast de bestaande bomenrijen. De toegang is gesitueerd op het Hoogbouwplein, dus in directe relatie met de scholen in de onmiddellijke omgeving. Door de opstelling langs het Hoogbouwplein ent het gebouwtje zich zowel op de langsbebouwing als op het park, tevens blijft de impact op het park relatief klein.
2.2.
Krachtlijnen van het ontwerp De krachtlijnen die in het project voor de site 1 aan bod kwamen, blijven ook hier geldig voor het deel buitenschoolse opvang. Het gebouw is natuurlijk compacter en is aangepast aan de andere context. Hier hebben we de mogelijkheid om naar de zeer groene omgeving toe te werken. De sheddaken worden als een luifel doorgetrokken en vormen een overdekte speelplaats. Deze wordt in het ruimere geheel van de parkomgeving ingepast.
2.3.
Te realiseren oppervlakte Site 2
403,00 m² netto
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 11/19
3.
Perspectiefzichten
3.1.
PERSPECTIEVEN - SITE 1
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 12/19
ZICHT VANUIT IBO NAAR INKOMHAL
ZICHT SPEELZAAL IBO
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 13/19
ZICHT VANUIT BUITENRUIMTE OP INKOM
ZICHT VANUIT KINDERDAGVERBLIJF OP BUITENRUIMTE
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 14/19
ZICHT VANUIT KINDERDAGVERBLIJF OP BUITENSPEELHOEK EN TUIN
ZICHT VANUIT TUIN OP IBO
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 15/19
3.2.
PERSPECTIEVEN - SITE 2
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 16/19
ZICHT OP OVERDEKTE BUITENSPEELRUIMTE EN INKOM
ZICHT VANOP STRAATHOEK
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 17/19
ZICHT VANOP PLEIN NAAR OVERDEKTE BUITENSPEELRUIMTE
ZICHT IN SPEELZAAL OP MOTORISCHE RUIMTE
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 18/19
ZICHT OP OVERDEKTE BUITENSPEELRUIMTE EN SPEELZAAL
ZICHT OP INKOM
OCMW Zelzate - Kinderopvangcomplex en kinderopvanggebouw - 19/19