NR 4 M A A R T

De Gierzwaluw V O G E LW E R K G R O E P

A M S T E R D A M

• Grote meeuwen langs de Erasmusgracht • Artis vogelparadijs • Kaalplukdag op de Kinseldam

AFZENDER: Vogelwerkgroep Amsterdam Uiterwaardenstraat 308 1079 DB Amsterdam

NR 4

M A A R T

2 0 0 6

J A A R G A N G

4 3

De Gierzwaluw V O G E LW E R K G R O E P

A M S T E R D A M

Inhoud Activiteiten Jip Louwe Kooijmans & Edial Dekker 4 Verenigingsnieuws Hanna Hirsch 7 Interessante grote meeuwen langs de Erasmusgracht in 2005 Ruud Altenburg 8 Artis vogelparadijs Maarten Frankenhuis 19 Naar een kale Kinseldam Ellen de Bruin 24 Kaalplukdag op de Kinseldam Loes van der Feen 27 Theo’s vierde vogel-CD Theo van Lent 28 Waarnemingen 2e helft 2005 Paul Marcus 29 Ontvangen literatuur Jan van Blanken 52 Ledenmutaties 59 Colofon 59

foto omslag: Barmsijs, Westerdok, 18 december 2005, Kees Jonker

Activiteiten ocatie lezingen en bijeenkomsten: Heemtuin De Wiedijk, S.F. van Oss-straat 1, Amsterdam-Osdorp; tram 1, 17 en bus 23. Tijd: 20.00u - 22.00u; zaal open 19.30u) Toegankelijk voor zowel leden als niet-leden. Vrijwillige bijdrage: 1 euro; incl. koffie of thee. Meer informatie: Edial Dekker, 020-6933140, [email protected]. Voor de excursies van de VWGA geldt: Vertrek om 8 uur precies, behalve op 10 juni. Zorg zelf voor eten, drinken, verrekijker en eventueel warme en/of regenkleding. Alleen toegankelijk voor leden van de Vogelwerkgroep. Meld je tijdig aan bij de desbetreffende excursieleider, met name bij auto-excursies. Verzamelpunten: Molen De Gooijer hoek Funenkade - Zeeburgerkade. Café Oostoever Oostoever 1, op het terras (NO-punt Sloterplas naast rotonde aan eind Jan Evertsenlaan). Zorgvlied toegangshek begraafplaats Amsteldijk. Stadionplein parkeerplaats tussen de twee FEBO’s.

Zo 19 maart: Houtrakkerbeemden en Inlaagpolder ochtend-fietsexcursie Het afwisselende landschap ten westen van Amsterdam is rijk aan vogels. Half maart zijn nog volop overwinterende watervogels aanwezig, terwijl de eerste weidevogels alweer arriveren. Excursieleider: Rutger Rotscheid, 020-6004312, [email protected] Verzamelen: Café Oostoever

Vr 24 maart: Algemene Ledenvergadering VWGA De uitnodiging en het jaarverslag vindt u in deze Gierzwaluw.

Za 25 maart: Flevopark, IJburg en Diemerpark ochtend-fietsexcursie KNNV Amsterdam We maken een wandeling door het Flevopark op zoek naar de eerste Tjiftjaffen en de laatste wintergasten, zoals Koperwiek en Sijs. Daarna fietsen we naar IJburg en Diemerpark. Excursieleider: Evert Pellenkoft, 020-6279257 Starttijd: 8.00u ingang Flevopark bij koffiehuis & speeltuin Zo 9 april: De Stulp auto-/wandelexcursie Het dichtstbijzijnde heidegebied bij Amsterdam herbergt een aantal (zang-)vogels die je pas weer tegenkomt verder op de Veluwe. Veel van deze soorten zijn al vroeg in het voorjaar actief met zang en balts, zoals Boomleeuwerik, Roodborsttapuit en Zwarte Specht. Excursieleider: Jip Louwe Kooijmans, 020-4223938, [email protected] Verzamelen: Stadionplein Zo 23 april: Hilversumse Bovenmeent fietsexcursie ¾-dag Dit natte gebied ten zuiden van het Naardermeer is aangekocht door Natuurmonumenten. De verhoging van het waterpeil, onder andere om verdroging van het Naardermeer tegen te gaan, maakt het gebied zeer aantrekkelijk voor vogels. Er foerageren Lepelaars en verschillende soorten zwaluwen. Ook kans op Snor, Kleine Zilverreiger en Gierzwaluw. Excursieleider: Rutger Rotscheid, 020-6004312, [email protected] Verzamelen: Zorgvlied

4

De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006

FOTO: Hanna Hirsch

L

Kaalplukactie Kinseldam, 14 januari 2006

Za 13 mei: Big Day VWGA Dit jaar wordt voor de 4e keer een Big Day georganiseerd in het werkgebied van de VWGA. Teams van maximaal vier personen proberen binnen één etmaal zoveel mogelijk soorten vogels te zien. Vorig jaar is het oude record uit 1998 (103 soorten) verpletterd door de 118 soorten van Wim van der Schot en Jan Mulder. Hoogtepunten waren Buidelmees, vier soorten uilen, Kwartel, Dwergstern, Sneeuwgans, Appelvink, Kleine Zilverreiger, Beflijster, Poelruiter en Gekraagde Roodstaart. Door het slechte weer van 7 mei 2005 lijkt er voldoende ruimte te zijn om het record te verbreken. Wat heb je nodig voor een Big Day? Een verrekijker en een redelijke kennis van vogels. Een team van minimaal twee vogelaars. Vervoer: fiets, auto of te voet. Doorzettingsvermogen en conditie. De volgende dag, zondag 14 mei, spreken we af om 15.00u. in café East of Eden, Linnaeusstraat 11a om de lijsten te vergelijken, ervaringen uit te wisselen en de winnaars te huldigen. Het is het leukst als van elk team minimaal één persoon aanwezig is. Teams kunnen zich opgeven bij: Bart de Knegt, 06-19416159, [email protected], of Merijn van Leeuwen, 06-41058552, [email protected] Za 20 mei: Texel busexcursie KNNV Amsterdam Het centrale thema is het ontstaan van de huidige vorm van het eiland; de excursie leidt langs punten die de aardkundige en cultuurhistorische geschiedenis laten zien. Op deze basis gaat de natuur haar eigen weg; het rondje Texel is ook rijk voorzien van natuurlijke momenten. Afsluiting in het pannenkoekenhuis. Eindtijd uiterlijk 20.30u. Aanmelden: stort €23,50 op giro 8983804 t.n.v. Excursie/lezingencommissie KNNV afd. Amsterdam te Amsterdam o.v.v. Texel. Excursieleider: Norbert Daemen Verzamelen: 7.30u Amstelveen (hoek Handelsweg/Handelsplein), 7.45u busstation Zuid WTC (Strawinskylaan), 8.00u station Sloterdijk Zo 21 mei: Diemerpark ochtend-fietsexcursie Voorjaar op een qua trek spannende plek van Amsterdam. Naast de in mei aanwezige zomergasten kan de voorjaarstrek voor een onverwachte verrassing zorgen. Excursieleider: Jip Louwe Kooijmans, 020-4223938, [email protected] Verzamelen: Molen de Gooijer

Za 10 juni: Kampina auto-/wandelexcursie Kampina is een natuurgebied in Noord-Brabant en bestaat uit heidevelden, vennen, gemengd bos, beekdalen en blauwgraslanden. Dit zorgt voor een grote diversiteit aan vogels, waaronder Geoorde Fuut, Boomvalk, Wielewaal, Gekraagde Roodstaart en Bonte Vliegenvanger. Tevens herbergt het gebied een aantal interessante vlinder- en libellensoorten. Het maximum aantal deelnemers is 16. Excursieleider: Ellen de Bruin, 0294-257650, [email protected] Verzamelen: Stadionplein Let op: vertrektijd: 07.00 uur

JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006

De Gierzwaluw

5

Za 17 juni: Algemene Inventarisatiedag KNNV Amsterdam Voor de achtste maal o.l.v. Geert Timmermans. Meer informatie volgt op www.knnv.nl/amsterdam. Reizen

Vr 21 april t/m vr 5 mei: Lesbos tweeweekse vogelreis o.l.v. Jan Timmer Inmiddels is de inschrijving gesloten, voor beide weken.

Vr 1 t/m ma 4 september: Pelagische tocht Golf van Biskaje vierdaagse auto-/bootexcursie Dit is mogelijk het laatste jaar dat de P&O ferry de oversteek maakt van Portsmouth, Zuid-Engeland naar Bilbao, Noord-Spanje. Er zijn maar weinig plekken op aarde waar de oceaan zoveel van zijn juweeltjes prijsgeeft als in de Golf van Biskaje. We hebben op onze tocht kans op maar liefst zes soorten pijlstormvogels (waaronder Grote, Kuhls en zelfs Kleine), verschillende soorten stormvogeltjes en jagers, en landvogels die op de boot komen uitrusten. Misschien nog indrukwekkender zijn de zeezoogdieren: in het diepe gedeelte worden Gewone Vinvis en meer dan honderd Gewone en Gestreepte Dolfijnen gezien. Daartussen zoeken we naar Grienden, Tuimelaars en zeldzame soorten als de Cuvier’s Spitssnuitdolfijn, Gramper of zelfs een Blauwe Vinvis. Ook Maanvissen, tonijnen en haaien worden regelmatig vanaf de boot gezien. Kijk op www.companyofwhales.co.uk onder ‘latest news’ om een indruk te krijgen van de waarnemingen. Anders dan tijdens een ‘normale’ walvistrip moeten we alles zelf ontdekken en varen we op een grote boot die door moet varen. Maar dit nadeel is vergeten als de eerste vinvissen hun hoofd boven water steken! Je kunt je individueel opgeven, maar uiteindelijk moeten er wel voldoende auto’s zijn om van en naar Portsmouth te geraken. Definitieve boekingen bij P&O zullen gedaan worden per complete auto. Graag zo snel mogelijk opgeven, want hoe eerder je je opgeeft hoe groter de kans op vervoer en goedkope hutten. Kosten: circa € 260 p.p. bij vier personen per auto en per hut, excl. eten & drinken (wanneer men met zijn tweeën reist, komt er circa € 90,- p.p. bij) Opgeven: Bart de Knegt, 06-19416159, [email protected], of Merijn van Leeuwen, 06-41058552, [email protected]

Zo 8 oktober: Pelagische tocht Noordzee bootexcursie In de herfst op de Noordzee: eindelijk de kans om allerlei zeldzame zeevogels te zien. Vanaf Neeltje Jans in Zeeland vertrekken we om half acht om een dag lang zeevogels te kijken. We varen zo’n 30 kilometer op zoek naar onder meer Vale Pijlstormvogels, Vorkstaartmeeuwen en jagers. Indien de tocht wordt afgelast vanwege het weer (windkracht 8 of meer), dan krijgen de deelnemers het betaalde bedrag terug. De eindtijd is circa 17.00u. Er is plaats voor 45 mensen. Kosten: € 35 p.p. voor de boot Opgeven: [email protected] (of 020-6274332) én door overmaking van € 35 op gironummer 8196696 t.n.v. J. Timmer, Amsterdam onder vermelding van “pelagische tocht”. Vertrek: zondag 8 oktober 07.30u werkeiland Neeltje Jans

Verenigingsnieuws Hanna Hirsch

H

ieronder vindt u de uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering (ALV). Wat betreft de stukken die tot nu toe werden toegestuurd, zijn enkele veranderingen doorgevoerd. Het jaarverslag wordt aan iedereen per post verstuurd. De fenologielijst is te downloaden op onze website en kan in papieren vorm worden opgevraagd bij het secretariaat. Op de ALV zal worden besloten of de ledenlijst nog jaarlijks zal worden rondgestuurd aan alle leden. Opnieuw wil ik u verzoeken uw e-mailadres naar het secretariaat te sturen. Momenteel heeft de helft van de leden de nieuwsbrief van begin dit jaar per post gekregen. Van deze mensen is er geen e-mailadres bekend. Soms is er een oud adres of werkadres, dan graag het juiste e-mailadres sturen. Iedereen wordt verzocht de contributie voor 2006 te betalen. Deze bedraagt voor leden € 15,00 en voor huisgenootleden € 4,50. Er is een acceptgirokaart bijgevoegd. Er zijn enkele openstaande taken waarvoor we mensen zoeken:

• Docent(en) voor de cursus Vogels Herkennen; oktober 2006 - juni 2007; • Iemand die de waarnemingen op AVN verzamelt; • Ondersteuning bij de lezingen/avonden: koffie- en theezetten, helpen opruimen. Uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering 2006 Geachte leden, Hierbij nodig ik u uit voor de Algemene Ledenvergadering van de Vogelwerkgroep Amsterdam op vrijdag 24 maart a.s. om 20.00u. in het gebouw van heemtuin De Wiedijk. We zijn op zoek naar een kandidaat voor het bestuur, aangezien Kinie Lont haar bestuursfunctie neerlegt. Kandidaten kunnen worden voorgedragen tot tien minuten voor aanvang van de vergadering. De notulen van de ALV van 2005 zijn toegezonden aan de toen aanwezigen. Deze kunnen worden opgevraagd bij het secretariaat en zijn aanwezig op de vergadering. De agenda ziet er als volgt uit: 1. Opening en vaststelling agenda 2. Mededelingen bestuur 3. Verkiezing nieuw bestuurslid 4. Notulen van de Algemene Ledenvergadering van 25 maart 2005 5. Jaarverslag 2005 6. Verslag van de kascommissie 7. Financieel verslag 8. Begroting en voorstel tot contributieverhoging 9. Structuurplan: evaluatie na twee jaar functioneren met verschillende werkgroepen 10. Openstaande taken 11. Ingebrachte agendapunten 12. Rondvraag 13. Sluiting Na de vergadering zal een DVD worden getoond die door AT5 is gemaakt tijdens de kaalplukactie op de Kinseldam. Deze DVD is veel uitgebreider dan de 3 minuten durende uitzending van maandag 16 januari jl. Ik hoop u te ontmoeten op 24 maart! Jip Louwe Kooijmans, voorzitter

6



De Gierzwaluw

7

Interessante grote meeuwen langs de Erasmusgracht in 2005 Ruud Altenburg

V

anwege de aanleg van de nieuwe woonwijk Laan van Spartaan (voorheen SportParkStad) is een deel van Sportpark Jan van Galen langs de Erasmusgracht al geruime tijd een opgespoten zandvlakte. In het voorjaar van 2005 werden in verband met een dijkverhoging alle hoge populieren langs de zuidkant van de gracht gekapt. Voor grote meeuwen betekende dit een ideale rustplaats en uitvalsbasis. Regelmatige bezoeken aan de Erasmusgracht leverden naast een groot aantal geringde vogels ook een aantal andere interessante individuen op. Dit artikel presenteert een overzicht van de interessantste grote meeuwen die in 2005 langs de Erasmusgracht waargenomen werden. Qua gegevens over voorkomen is het een aanvulling op Altenburg & Muusse (2004).

Zilvermeeuw Foto 1. Erasmusgracht, 08-10-05. Tweede kalenderjaar (2kj) Zilvermeeuw L. a. argenteus Arnhem 5.414.418, geringd als pullus in De Geul, Texel op 13-07-04. Deze vogel verbleef ook als 1kj van oktober t/m december 2004 langs de Erasmusgracht.

Er werd slechts een klein aantal geringde Zilvermeeuwen Larus argentatus waargenomen langs de Erasmusgracht in 2005, waarvan de meerderheid afkomstig was uit Nederland (tabel 1). Een als pullus geringde vogel van Helgoland, Duitsland werd in februari gezien langs de Erasmusgracht en op 22 mei langs de H.A.J. Baanderskade aan de andere kant van de stad (foto 2). Verder waren ook twee vogels uit Denemarken aanwezig, uit de overgangszone tussen de ondersoorten argenteus en argentatus.

Kleine Mantelmeeuw en Heuglins Meeuw De Erasmusgracht was in 2005 een topplek voor Kleine Mantelmeeuwen L. fuscus. Naast tientallen geringde vogels van westelijke herkomst werden drie potentiële en één zekere Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus aangetroffen, alsmede een Heuglins Meeuw L. heuglini. De geringde vogels betroffen vooral L. f. graellsii uit Nederland (Europoort Rotterdam, IJmuiden, Oost-Knollendam) en België (met name Zeebrugge). Daarnaast werden ook drie L. f. intermedius gezien uit Noorwegen en een vogel uit Zweden (foto 4). Spectaculair was de ontdekking op 25 juni van CRK4, een in Finland als pullus geringde Baltische Mantelmeeuw (foto 5). Een uitgebreide beschrijving van deze vogel volgt later dit jaar in Dutch Birding (Altenburg et al., in prep.).

Foto 2. H.A.J. Baanderskade, 22-05-05. 2kj Zilvermeeuw L. a. argenteus/argentatus Helgoland 4284722, geringd als pullus op vliegveld Helgoland, Duitsland op 29-06-04. Deze sterk gebleekte vogel was in februari 2005 aanwezig langs de Erasmusgracht.

8


Tussen de vele Kleine Mantels die gedurende de (na)zomer aanwezig waren werden ook enkele afwijkende, maar helaas ongeringde vogels gezien. Baltische Mantelmeeuw en Heuglins Meeuw zijn zeer lastig te onderscheiden van respectievelijk intermedius en graellsii. Tweede kalenderjaar (2kj) vogels die in het voorjaar terugkeren uit de overwinteringsgebieden in Afrika en het Midden-Oosten zijn nog het best te herkennen; de herkenning van andere leeftijdklassen is zeer lastig, zo niet onmogelijk (Jonsson, 1998; Rauste, 1999; Gruber, 1999; Gibbins, 2004; Muusse et al., 2005). Met name de rui op de wintergronden is vooralsnog een onderscheidend kenmerk tussen de westelijke 2kj vogels van de ondersoorten graellsii en intermedius enerzijds en fuscus en sommige heuglini anderzijds (Jonsson, 1998; Rauste, 1999; Gibbins, 2004).


De Gierzwaluw

9

Onze broedvogels, behorend tot de ondersoort graellsii, zijn relatief groot en fors gebouwd. In de winter beperkt hun rui zich tot kop, mantel, onderdelen en soms de dekveren. Vergevorderde exemplaren ruien ook staartveren, maar er zijn nog geen vogels waargenomen met nieuwe arm- of handpennen in het voorjaar. De noordwestelijke ondersoort intermedius is gemiddeld kleiner en slanker gebouwd. Geringde vogels met een nieuwe staart worden regelmatig gezien en er zijn enkele waarnemingen van exemplaren met nieuwe armpennen. Naar de eerste geringde 2kj intermedius met nieuwe handpennen wordt door een aantal mensen al jaren gezocht, maar deze is nog niet gevonden. Normaal gesproken vervangt de Baltische Mantelmeeuw (vrijwel) het gehele juveniele kleed in de eerste winter en keert dus terug met tweede-generatie staart-, arm- en handpennen. Het beeld van een klassieke fuscus is dat van een kleine, slanke vogel met een ronde kop, korte pootjes en zeer lange vleugels. Nieuwe schouder- en dekveren zijn donkergrijs of zwartgrijs en er is weinig tekening op de reeds gesleten tweede-generatie dekveren (Jonsson, 1998; Rauste, 1999). Heuglins Meeuw broedt in Siberië en is als 2kj erg variabel. Sommige 2kj vogels kunnen verrassend veel lijken op Pontische Meeuw. Deze vergelijking gaat op wat betreft bouw en kopvorm, maar ook qua tekening van onder andere de schouderveren. In een typische 2kj heuglini zijn deze meestal lichtgrijs (lichter dan de meeste graellsii) met een donkere schachtstreep. De ‘klassieke’ 2kj heuglini heeft geen handpennen geruid, maar een minderheid van 5-10% heeft dat wel (Rauste, 1999) en sommige zelfs alle tien (V. Rauste, in litt.).

Foto 3. Erasmusgracht, 30-06-05. 2kj Kleine Mantelmeeuw L. f. graellsii rood F40, geringd als pullus op 04-07-04 in de Dintelhaven, Rotterdam. De gele E ring wordt alleen bij deze Europoort populatie gebruikt. Voorbeeld van een graellsii met een relatief vergevorderde rui.

10


Foto 4. Erasmusgracht, 11-06-05. 2kj Kleine Mantelmeeuw L. f. intermedius Stockholm 8106930, geringd als pullus op Yttre Tistlarna, Goteborg, Zweden op 07-07-04. Voor zover bekend de eerste Zweedse intermedius die in Amsterdam is waargenomen.

Foto 5. Erasmusgracht, 25-06-05. 2kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus rood CRK4, geringd als pullus in Pietarsaari, Vaasa, Finland op 10-07-04. Deze vogel toont aan dat niet alle fuscus een uitgebreide rui doorlopen op de wintergronden. Indien aanvaard is dit het vierde geval voor Nederland.


De Gierzwaluw

11

Met deze informatie in het achterhoofd is het interessant de volgende drie 2kj vogels nader te bekijken. De eerste vogel was aanwezig van 5 t/m 11 juni en werd later nog eenmaal waargenomen op 16 juli. Deze 2kj Kleine Mantel had alle armpennen, staartpennen en de binnenste acht handpennen vervangen op de wintergronden. De buitenste handpennen (P9-10) waren oud en sterk gesleten (foto 6). Op 16 juli bleken deze uitgeworpen, hetgeen betekent dat de vogel in juni gestaakte rui vertoonde. Dit vergevorderde ruistadium wijst op fuscus of heuglini. In het veld bleek deze 2kj even groot en fors als, of zelfs groter dan de lokale graellsii. De vogel voldeed dus niet aan het klassieke beeld van fuscus, maar de verse dekveren waren te donker voor Heuglins Meeuw. Een fors mannetje Baltische Mantelmeeuw lijkt het meest voor de hand te liggen. De volgende vogel werd alleen op 28 juni waargenomen. Het ging opnieuw om een individu met zeer vergevorderde rui. Alle veren waren tenminste eenmaal vervangen als in fuscus, maar zowel het postuur en het formaat als de tekening van de schouder- en dekveren pleitten eerder voor graellsii (foto 7). Nogal opvallend ‘gebandeerde’ veren als bij deze vogel passen niet erg goed op fuscus, maar worden zo nu en dan aangetroffen in Finland (foto 37 in Rauste, 1999; foto V. Rauste in litt.). Op basis van de rui ligt de determinatie als Baltische Mantelmeeuw dus het meest voor de hand. Foto 6. Erasmusgracht, 11-06-05. Waarschijnlijke 2kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus. P1-8 zijn tweede-generatie veren. De buitenste handpennen P9-10 zijn in de linkervleugel te zien. Deze steken niet voorbij P8 en zijn oud en zwaar gesleten. De schouder- en dekveren tonen een kenmerkende mix van gesleten vrij egaal bruine veren met een donkere schachtstreep en versere egaal donkergrijze veren. De snavel heeft een opvallend afhangende vorm die niet vaak aangetroffen wordt in westelijke vogels.

Foto 7. Erasmusgracht, 28-06-05. Waarschijnlijke 2kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus. Deze vogel, eveneens een fors exemplaar, heeft alle veren inclusief de handpennen tenminste eenmaal vervangen. De tekening van de nieuwe veren is nogal atypisch voor fuscus, net als de bouw en grootte.

12


De meest intrigerende grote meeuw van 2005 werd op 29 juli ontdekt door Mars Muusse en Bert-Jan Luijendijk (foto 8). Deelnemers aan de meeuwenexcursie op 28 augustus konden hem van dichtbij

Foto 8. Erasmusgracht, 02-09-05. 2kj Heuglins Meeuw L. heuglini. Lichte bovendelen in combinatie met vergevorderde rui en een postuur dat doet denken aan Pontische Meeuw L. cachinnans geven deze vogel een uniek uiterlijk.


De Gierzwaluw

13

waarnemen, maar de vogel was t/m 4 september vaker niet dan wel aanwezig langs de Erasmusgracht. Alle dekveren en tertials van deze meeuw waren tweede-generatie veren, met actieve rui naar voornamelijk lichtgrijze derde-generatie veren. Ook de staart-, arm- en handpennen waren grotendeels tweede generatie, op één enkele juveniele armpen en één juveniele handpen (P10 in de linkervleugel) na. Eind juli/begin augustus waren P1-3 in de rechtervleugel zelfs al vervangen door lichtgrijze derdegeneratie pennen. Een dergelijk ruischema past op de snelst ruiende 2kj fuscus. De bovendelen waren echter veel te licht voor fuscus (en voor intermedius), want ze waren zelfs lichter grijs dan lokale 2kj graellsii. Het lijkt echter bijzonder onwaarschijnlijk dat graellsii staart, arm- en handpennen ruit op de wintergronden en vervolgens in de zomer begint aan een tweede ruicyclus. Eind augustus/begin september had de vogel zijn kop geruid en ontstond een scherp afgetekende ‘boa’ in de achternek, wat in combinatie met de lange snavel deed denken aan Pontische Meeuw (vergelijk met foto 14). Ondanks het feit dat vergevorderde rui op de wintergronden geen algemeen fenomeen is in heuglini kan op basis van deze kenmerken eigenlijk niet tot een andere determinatie gekomen worden. De vogel is dan ook eind 2005 als Heuglins Meeuw voorgelegd aan de CDNA. De herkenning van 3kj Baltische Mantelmeeuwen is een stuk gecompliceerder dan Jonsson (1998) vermoedde, met name vanwege de overlap in rui met intermedius (Muusse et al., 2005). Ongeringde vogels zijn dan ook niet met zekerheid te determineren. Toch zijn sommige individuen zo typisch dat deze moeilijk anders dan als fuscus gezien kunnen worden. Een dergelijke vogel werd op 7 juni langs de Erasmusgracht gezien (foto 9). Deze was zeer slank gebouwd en had korte pootjes, zeer lange vleugels, diepzwarte schouder- en dekveren, een compleet witte staart en toonde gestaakte rui op P7.

Foto 9. Erasmusgracht, 07-06-05. Waarschijnlijke 3kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus. Let op de gestaakte rui (de witte topjes van de versere P6 en P7 zijn goed zichtbaar), een fenomeen dat overigens ook regelmatig bij intermedius gezien wordt.

14


Foto 10. Erasmusgracht, 30-06-05. 2kj Geelpootmeeuw. Herkenbaar als zodanig aan de contrastrijk getekende nieuwe schouder- en dekveren, enkele oude tweede-generatie kleine dekveren, het patroon van de juveniele tertials en grote dekveren, en de donkere handpennen.

Foto 11. Erasmusgracht, 29-10-05. Dezelfde vogel heeft vier maanden later een ware metamorfose ondergaan.


De Gierzwaluw

15

Geelpootmeeuw De eerste serieuze aantallen Geelpootmeeuwen L. michahellis werden vanaf eind juni/begin juli gezien langs de Erasmusgracht. Dit betrof vier 2kj vogels, waarvan er één individueel goed herkenbaar was. Dit individu (foto 10 en 11) bleef tot eind oktober ter plaatse en werd begin december opnieuw kortstondig waargenomen. Aan de hand van dergelijke lang verblijvende vogels kan prima het verloop van de rui bestudeerd worden. De eerste juveniele Geelpootmeeuw werd op 14 juli langs de Erasmusgracht gezien. Dit is aan de late kant in vergelijking met 2004, toen de eerste al op 26 juni aangetroffen werd. Interessant was de waarneming van een juveniel met een Italiaanse ring, die vanaf eind juli een kleine twee weken aanwezig was. De ringgegevens waren helaas niet beschikbaar voor de deadline van dit stuk. Nog leuker was de terugkeer van NTT8, een vogel die op 25 mei 2002 als pullus op Medes Eiland, Spanje geringd is (foto 12). In tegenstelling tot de voorgaande drie jaren was de vogel nu lange tijd aanwezig (van 23 juni t/m 13 augustus) en kon dus door vele geïnteresseerden bekeken worden. Het grootste aantal Geelpootmeeuwen op een dag werd op 7 augustus vastgesteld met tien exemplaren. De meeste juveniele vogels verdwenen zoals gewoonlijk bij het arriveren van de juveniele Zilver- en Kleine Mantelmeeuwen, maar tot in december werden 1kj en 2kj vogels gezien. Een schatting van in totaal 3035 Geelpootmeeuwen langs de Erasmusgracht in 2005 is aan de conservatieve kant.

Foto 13. Erasmusgracht, 02-07-05. 3kj Pontische Meeuw, met opvallend kleurrijk getekende naakte delen voor deze leeftijd.

Foto 12. Erasmusgracht, 25-06-05. 4kj Geelpootmeeuw zwart NTT8, geringd als pullus op Meda Gran, NO Spanje op 25-05-02. Aanwezig in Amsterdam voor het vierde opeenvolgende jaar!

Foto 14. Erasmusgracht, 24-09-05. Karakteristieke 1kj Pontische Meeuw. Zie Altenburg & Muusse (2004) voor de herkenning van 1kj grote meeuwen.

16



De Gierzwaluw

17

Artis vogelparadijs

Pontische Meeuw De geringde 1kj Pontische Meeuw L. cachinnans uit Kaniv, Oekraïne, die op 28 november 2004 langs de Erasmusgracht zat, werd mogelijk half mei teruggezien op de Kinseldam bij Durgerdam. Door de grote afstand was het aflezen van een metalen ring helaas onmogelijk, maar de vogel op de Kinseldam had de ring eveneens op de rechter tarsus en toonde een zeer sterke gelijkenis. Verder bleef het aantal Pontische Meeuwen langs de Erasmusgracht beperkt tot een opvallende 3kj vogel eind juni/begin juli (foto 13) en een 1kj vogel op 24 september (foto 14).

Maarten Frankenhuis

A

Tabel 1. Overzicht van de herkomst van geringde vogels langs de Erasmusgracht in 2005.

Nawoord De zeer goede waarnemingsomstandigheden langs de Erasmusgracht in 2005 boden de gelegenheid meer te weten te komen over het voorkomen van de verschillende soorten grote meeuwen in Amsterdam en hun rui. Zo zijn gegevens die op deze plaats werden verzameld verwerkt in een artikel over de rui bij 3kj Kleine Mantelmeeuwen (Muusse et al., 2005). De omstandigheden in 2005 zullen zeer waarschijnlijk helaas eenmalig zijn. De eerste paal voor de nieuwe woonwijk Laan van Spartaan zal namelijk volgens de planning in het voorjaar van 2006 geslagen worden. Alle foto’s in dit artikel zijn door mij genomen. Helaas staan ze hier in zwartwit, maar een versie van het artikel mét kleurenfoto’s staat als pdf op mijn website; surf naar www.xs4all.nl/~daarruud/. Hier zijn verder nog veel meer foto’s van grote meeuwen te vinden.

Dankwoord Ik wil met name Ronald van Dijk, Paul Marcus en Willem van der Waal bedanken voor het doorgeven van waarnemingen, zoals de 3kj Pontische Meeuw en meerdere geringde Kleine Mantelmeeuwen. Rob van Bemmelen, Ellen de Bruin, Ronald van Dijk, Paul Marcus, Mars Muusse en Bernard Oosterbaan worden verder bedankt voor hun opmerkingen over de tekst.

Literatuur

Altenburg, R.G.M. en M.J.M. Muusse. 2004. Herkenning en voorkomen van eerste kalenderjaar grote meeuwen in Amsterdam. De Gierzwaluw 42(2): 1-31. Gibbins, C.N. 2004. Is it possible to identify Baltic and Heuglin’s Gulls? Birding Scotland 7(4): 154-186. Gruber, D. 1999. Identification of juvenile and immature Baltic Gulls. Dutch Birding 21(3): 129-147. Jonsson, L. 1998. Baltic Lesser Black-backed Gulls Larus fuscus fuscus - Moult, ageing and identification. Birding World 11(8): 295-317. Muusse, T.O.V., M.J.M. Muusse, B.-J. Luijendijk en R.G.M. Altenburg. 2005. Identification update: moult variability in 3rd calender-year Lesser Black-backed Gulls. Birding World 18(8): 338-348. Rauste, V. 1999. Kennzeichen und Mauser von “Baltischen Heringsmöwen” Larus [fuscus] fuscus und “Tundramöwen” Larus [fuscus] heuglini. Teil II. Limicola 13(4): 153-188.

18


rtis is niet alleen dierentuin, maar ook een ‘natuurreservaatje’ in het centrum van de stad. “Artis is toch maar het mooiste wat er op natuurhistorisch gebied in Nederland is te vinden” schreef dan ook de grote natuurpopularisator Eli Heimans. Mede door hem en door Thijsse werd het een nationaal centrum voor natuurstudie en natuurhistorisch gerichte activiteiten. Zo werd op 26 januari 1901 op initiatief van de heren Heukels en Heinsius een eerste bijeenkomst gehouden in Artis om te onderzoeken of er belangstelling bestond voor het oprichten van een natuurhistorische vereniging. In tal van steden vond het Amsterdamse initiatief navolging en reeds op 27 december 1901 werd in de Koningszaal van Artis het overkoepelend orgaan, de Nederlandsche Natuurhistorische Vereniging (NNV) opgericht. Het belangrijkste initiatief op natuurhistorisch gebied was natuurlijk de oprichting van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten op 22 april 1905, eveneens in de Koningszaal. Een bronzen plaquette werd ter gelegenheid van dit feit in de zaal bevestigd, evenals bijna 100 jaar later de bronzen plaquette ter herinnering aan het honderdjarig bestaan van de - inmiddels koninklijke - KNNV op 26 januari 2001. Hoewel de Witwanggibbons op hun eiland in de Artisvijvers met hun capriolen natuurlijk alle aandacht trekken is het toch goed om eens even verder omhoog te kijken: boven de tuin vliegen namelijk nu en dan Buizerds en een enkele keer werd zelfs een doortrekkende Wespendief gesignaleerd. Verder is er kans op andere roofvogels als de Sperwer, de Torenvalk en zelfs een Boomvalk behoort tot de mogelijkheden. Als laatste roofvogel moet het Smelleken worden genoemd, welke in de winter van 1901 en 1902 in Artis werd waargenomen en - ter illustratie van de werkwijze van de toenmalige Kleine Bonte Specht, broedend op het Artisterrein in een nestkastje nabij het atelier van preparateur en fotograaf Paul Louis Steenhuizen, mei 1900


De Gierzwaluw

19

‘vogelliefhebbers’ - op 17 april 1902 schoot de preparateur Paul L. Steenhuizen een vrouwelijk exemplaar van de soort in Artis. Op 1 september 1997 zaaide een Havik enorme paniek op de Vogelwei tegenover het Leeuwenterras onder zowel de Artisvogels als onder de kraaien en Eksters. Eerder, op 19 juni 1996, werd in deze buurt een Boomvalk gesignaleerd, een soort welke ook een enkele keer in de avondschemering bij de directeurswoning jagend werd waargenomen. Zelfs broedde er in 1961 - al in januari - in de buurt van de Uilenruïne een paartje Bosuilen, dat medio maart met twee grote jongen werd gezien. Nadat in een tuin van een huis aan de Herengracht in 1997 voor de eerste keer in de binnenstad een paartje Sperwers met succes een nest jongen grootbracht, broedde de soort in 1998 en 1999 in Artis in de bomen achter het chimpanseeverblijf. Een van de jonge Sperwers trof overigens een - voor Sperwers - unieke dood: hij werd na zijn landing op het buitenverblijf van de Chimpansees door het gaas getrokken en opgepeuzeld. Helaas is het stel vertrokken naar de tuin achter het Tropeninstituut. Artis blijft evenwel een interessant jachtterrein voor de soort gezien de regelmatig gevonden resten van opgepeuzelde mussen, Spreeuwen en andere kleine zangvogels.

Drijfseissies van Artis In zijn publicatie ‘De fauna van Amsterdam’ in het gedenkboek, uitgegeven ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan van de ‘Afdeeling Amsterdam der Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging’ in 1941, beschrijft Prof. Dr. L.F. de Beaufort, hoogleraar zoölogie aan de Universiteit van Amsterdam, een verrassend nieuwtje over de gewone Wilde Eend, thans de meest algemene gevleugelde bewoner van de grachten en vijvers in de stad: “De Wilde eend is een vogel, die vroeger te Amsterdam onbekend was, maar nu in de vijvers der parken en zelfs in de grachten van de binnenstad een gewone verschijning is. Dit geval is echter wel enigszins anders, want op initiatief van de heer STEENHUIZEN werden indertijd in Artis uitgebroede eenden niet gekortwiekt, maar vrij gelaten. Zij kregen de gelegenheid de wieken uit te slaan en andere vijvers te bezoeken. Een wenk aan de parkwachters, de dieren ongemoeid te laten, was voldoende om te maken dat deze jachtvogels een onbekommerd bestaan konden leiden. Allengs namen zij in aantal toe, zoodat het thans niets ongewoons is vluchten eenden boven de stad te zien vliegen en zelfs kan men het in het voorjaar treffen een moedereend met haar kroost de straat te zien oversteken.” Dat de Wilde Eend 100 jaar geleden nog een zeldzame verschijning was blijkt ook uit het feit, dat Jac. P. Thijsse er met geen woord over rept in zijn inventarisatie van het Vondelpark. Pas in 1906 wordt het eerste nest in de omgeving van Amsterdam (De Nieuwe Meer) gevonden en in 1921 wordt het eerste broedgeval in de binnenstad beschreven. Door de bijzondere ligging van Amsterdam op de trekroute worden er in de winter vaak hoog overvliegende V-formaties ganzen gezien - vermoedelijk Grauwe Ganzen en Kolganzen - en werden in de eerste helft van de vorige eeuw nu en dan wouwen en Kraanvogels gesignaleerd. De eigen collectie eenden en andere watervogels wordt soms aangevuld met wilde soortgenoten, zoals recentelijk een paartje Krakeenden, regelmatig Slobeenden en Zomertalingen, en nu en dan Tafeleenden, Kuifeenden en Casarca’s; de laatste soort betreft vermoedelijk ontsnapte exemplaren. De meest noordelijke van de drie vijvers heet al sinds jaar en dag ‘t Veentje en wordt vooral gekenmerkt

20


door de grote kolonie Blauwe Reigers. Al met al tellen we ruim 50 nesten in de bomen rond en in de naaste omgeving van de vijvers, hetgeen soms voor enige overlast zorgt. Anderzijds is de aanwezigheid van zo’n grote reigerkolonie in de binnenstad natuurlijk een unicum en beslist een rumoerig verstoord gesprek of een bevuilde jas waard. Hun ingebouwde tijdklok werkt feilloos, de bezoeker die het voederen van de visetende Artisbewoners wil meemaken hoeft slechts de vluchtbewegingen van de reigers in de gaten te houden. Eenmaal zag een stokoude vrouwelijke reiger niet alleen geen kans meer om een hooggelegen nest te bouwen, maar ook haar eiproductie staakte. Als surrogaat maakte zij een nestje op de grond en bebroedde vervolgens een viertal kastanjes. Na enkele weken verscheen op het dagelijkse rapport het volgende briefje: “als de kastanjes uitkomen, moeten die dan door de dierverzorgers worden behandeld of komen ze onder de hoede van de afdeling beplantingen”. Verder zijn er rond en in de vijvers Europese Kraanvogels, Kwakken, Aalscholvers en Ooievaars te zien. De Kraanvogels zijn geleewiekt zodat zij niet op de wieken kunnen, maar bij de andere drie soorten wordt ieder jaar een deel van de nakomelingen de kans geboden de tuin verlaten. In de praktijk blijken de dieren vrijwel altijd Artis te verkiezen boven een risicovol bestaan in het wild. De laatste jaren worden de ooievaarvrouwen in Artis nu en dan bezocht door ‘wilde mannen’. Van de nakomelingen wordt een deel weer losgelaten, zodat zij aansluiting kunnen vinden bij soortgenoten voor de risicovolle trek naar het zuiden. Eind mei 1997 vlogen er zelfs zes wilde Ooievaars over Artis. Half maart 1996 verschenen er twee Grutto’s in het Veentje, die even plotseling weer verdwenen. Er broeden in de diverse waterpartijen in Artis - behalve natuurlijk in de scheidingsgracht voor de Leeuwen van het Kerbertterras - ieder jaar weer Waterhoentjes en Meerkoeten. Nu en dan landt een onwetende reiger naast de waterpartij op het leeuwenterras. Daar wordt dan veelal nog slechts een pootje van teruggevonden. Gelukkig liep het voor de IJsvogel beter af, die begin december 1995 aan het vissen werd gezien boven de leeuwenvijver. Boven het water van de vijvers, en trouwens overal waar wat te eten valt, vliegen bijna altijd Kokmeeuwen en Zilvermeeuwen. En met een beetje geluk ziet u hier ook de Bonte Vliegenvanger en heel soms de Grauwe. In 1976 werd in Artis zelfs een Kleine Vliegenvanger gezien.

Openluchtconcerten in de Plantage Naast het chimpanseeverblijf achter de oude Vleugelnootboom stond vroeger het preparateurshuisje, waar de preparateur en ornitholoog Paul L. Steenhuizen tal van bijzondere waarnemingen in Artis verrichtte en hiervan in 1938 een overzicht publiceerde in de Artisperiodiek ‘Bijdragen tot de Dierkunde’. Tussen 1891 en 1939 observeerde hij in Artis in totaal 75 wilde vogelsoorten, waarvan 23 broedend. Zo constateerde hij in die periode broedgevallen van Zomertortel, Gekraagde Roodstaart, Matkop, Grote Lijster, Kerkuil en Zwartkop. De laatste broedde er mogelijk in 2000 weer voor het eerst sedert lange tijd. Verder signaleerde Steenhuizen in Artis begin 1900 Draaihals, Fluiter, Bladkoning, Nachtzwaluw, Hop, Grauwe en Roodkopklauwier, Kleinst Waterhoen, Kwartel, Patrijs en Pestvogel. De laatste soort werd nog begin januari 2001 bij de Fazanterie gezien. Zijn werkruimte in Artis was rond 1900 het kloppend hart binnen het wereldje van de Amsterdamse


De Gierzwaluw

21

ornithologen, en de museale uitstalling ‘Fauna Neerlandica’ in het Faunagebouw, dat ook de Artisbibliotheek herbergde, was een landelijk centrum van vogelstudie. In mei 1901 broedde in een nestkast naast het preparateurshuisje een Kleine Bonte Specht. Dr. Jac. P. Thijsse meldt in zijn ‘Vogeljaar’ uit 1903 dat de soort zelfs op twee achtereenvolgende jaren in Artis broedde. November 1995 werd een vliegende Houtsnip in deze hoek van de tuin gezien en in de winter van 1991, 1995 en 1996 werden in dezelfde buurt in totaal drie Houtsnippen dood gevonden, waarvan een reeds aangevreten door een Zuid-Amerikaanse Manenwolf. Begin mei 1992 en 1997 werd een Braamsluiper waargenomen op respectievelijk de Plantage Muidergracht en aan de Plantage Middenlaan achter het Aquarium. Het eerste broedgeval van de Turkse Tortel in de binnenstad vond plaats in Artis in 1966. De Turkse Tortels, Houtduiven en Spreeuwen, die in de oude bomen, taxushagen en dichtbegroeide randen van de Japanse Stenentuin nestelen, en de vele zangvogels waaronder de Tjiftjaf, Heggenmus, Groenling, Tuinfluiter (begin mei 1992) en diverse mezensoorten worden dagelijks flink op de huid gezeten door tientallen Eksters en enkele Gaaien. Maar ook andere bedreigingen in de vorm van Kauwtjes en een enkele Zwarte Kraai liggen op de loer. De druk van deze categorie Artisbewoners is zelfs zo groot, dat de meeste eendenkuikens het loodje leggen. Maar ook Blauwe Reigers, ratten en aan hun lot overgelaten zwerfkatten eisen natuurlijk hun tol onder de jonge vogels.

Ingeburgerde nieuwkomers Vooral de tuin van de directeurswoning en de dichtbegroeide naaste omgeving zijn bijzonder rijk aan zangvogels. Met zekerheid broeden er Merels, Zanglijsters, Roodborstjes, Winterkoninkjes, Boomkruipers en Boomklevers, Koolmezen, Pimpelmezen en Staartmezen, Groenlingen, Sijsjes en mogelijk Witte Kwikstaarten en Vinken. Of het Goudhaantje er broedt is niet bekend, maar regelmatig zijn zij in de dichte coniferen van de tuinen aan de zuidkant van Artis te zien. Vuurgoudhaantjes werden in ieder geval op 9 september 1998 geobserveerd. Vermoedelijk worden zij vaak gemist, de beide soorten komen met name in de winter veelal gemengd voor. De vele oude gebouwen bieden aan tal van rumoerige mussenfamilies goede broedgelegenheid, waardoor Artis ook voor deze in Amsterdam steeds zeldzamer wordende broedvogel een oase wordt. ‘s Winters worden nu en dan Groene Spechten en Grote Bonte Spechten waargenomen. De laatste soort broedde overigens in de dertiger jaren enkele keren in Artis en in 1989 was er een broedpoging. Voorjaar 2001 werd nog een paartje met twee jongen gesignaleerd bij de Uilenruïne. Dr. Jac. P. Thijsse maakte in zijn ‘Vogeljaar’ (1903) melding van de smidse van een Grote Bonte Specht, die blijkbaar tussen Hortus en Artis heen en weer pendelde. En dat ook enkele voorgangers schrijver dezes belangstelling hadden voor de inheemse vogels in hun tuin blijkt uit de waarnemingen van Dr. B.M. Lensink uit 1988 en 1989 (Braamsluiper, Grote Bonte Specht, Staartmees, Holenduif en Boomvalk) en uit de notities van de tweede Artisdirecteur Dr. C. Kerbert naar aanleiding van de observatie van een Roodkopklauwier: “10 mei 1905 zag ik des avonds tusschen 6 en 8 uur van uit mijne woning in Artis een exemplaar in een nabijstaande esch rondvliegen”.

22


Tot de nieuwkomers van de laatste jaren behoort de fraaie Halsbandparkiet, in 1999 werd het eerste broedgeval in Artis vastgesteld. Het is nog onduidelijk wat ons te wachten staat. De talloze voorbeelden van catastrofaal verlopen gevallen van faunavervalsing dringen zich echter op. De échte schade is nog niet duidelijk, maar sedert de vogels de appelboom achter de Artiskinderboerderij ontdekt hebben, wordt geen appel meer rijp. Inmiddels horen de verwilderde Halsbandparkieten net zo bij Amsterdam als de Amsterdammers. Misschien moeten we ze maar niet meer beschouwen als faunavervalsing en ze accepteren als een onderdeel van de nieuwe stadsnatuur, evenals de Chinese Wolhandkrab, de Vroedmeesterpad, de Stadsduif en de talloze uitheemse plantensoorten en boomsoorten, die onze parken sieren. De bijzondere observaties uit het verleden hebben natuurlijk vooral te maken met het feit, dat Artis nog aan de rand van de stad lag en de vogelstand in ons land aanzienlijk rijker was. Maar dat Artis nog steeds een echt vogelparadijs is, is vooral te danken aan de grote aandacht die de Artismedewerkers nog steeds hebben voor de gevederde Plantagebewoners en hun behoeftes. In de winter wordt op tal van plaatsen deskundig bijgevoederd - vooral belangrijk om de vogels uit de door katten geterroriseerde stadstuinen weg te houden - en oude bomen en dichte bosschages met veel broedgelegenheid worden gekoesterd. Maar ook de vele insecten aantrekkende planten en het verbod op het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen dragen hun steentje bij. Niet alleen de bomen, bosschages en plantsoenen in het oude park en de heerlijke ‘stilteplekken’ trekken veel zangvogels, ook de uitbreiding aan de Doklaan met haar waterpartijen en ruig begroeide heuvels begint zich te ontwikkelen tot een waar rustpunt voor allerlei vogelsoorten. In ieder geval werden er al zangvogels als kwikstaarten, mezen, lijsters, Merels, Roodborstjes, Winterkoninkjes en Vinken gesignaleerd. In september 2001 werd op de Afrikasavanne - en al eerder in maart 1995 op de Bokkenrots - een Grote Gele Kwikstaart gezien. Ornithologisch gezien kunnen interessante ontwikkelingen worden verwacht als de auto’s met hun parkeervoorziening ondergronds zijn gegaan. Grote delen van het huidige parkeerterrein zullen dan worden ‘verbouwd’ tot gevarieerd ingerichte dierenperken en weelderig begroeide mini-rustgebieden, uitsluitend toegankelijk voor Artisbewoners, exotisch én inheems. Een belangrijke stap bij de terugkeer van de natuur in de stad. Met dank aan Gerrit Wiepjes, hoofddierverzorger van Artis, en Fred Nordheim, fotograaf van Artis, voor de bereidheid hun observaties ter beschikking te stellen. Maarten Frankenhuis is oud-directeur van Artis

Relevante literatuur

R. Vlek. 2000. Amsterdamse vogelhistorie. Nieuwe vogelsoorten door de eeuwen heen 1285-1999. Eeuwnummer Vogelwerkgroep Amsterdam, De Gierzwaluw, jg. 38(1). P.L. Steenhuizen 1938. In het wild levende vogelsoorten, welke gedurende de laatste halve eeuw in den tuin van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap ‘Natura Artis Magistra’ werden waargenomen. In: Bijdragen tot de Dierkunde, jg. 27, p. 364-368.


De Gierzwaluw

23

Naar een kale Kinseldam Ellen de Bruin adat het idee voor een discussieavond over de Kinseldam, tegenwoordig Hoeckelingsdam genoemd, al twee jaar geleden werd geboren, kwam het er nu toch eindelijk van. Vrijdagavond 11 november 2005 was de opkomst groot op de door de beschermingscommissie georganiseerde avond met het debat over de toekomst van de Kinseldam. In het forum zaten voor de kijker links Jaap van Groenigen en Ton Pieters van Staatsbosbeheer, de huidige beheerder van de dam. Rechts gaven Frank van Groen en Frank Visbeen namens de Vogelwerkgroep Amsterdam acte de présence. Bestuurslid Jos Bontekoe was avondvoorzitter.

Staatsbosbeheer (SBB) Jaap van Groenigen, districtshoofd Veenweiden, kent de Kinseldam niet goed. Wel is hij betrokken bij vergelijkbare projecten: de vooroever Onderdijk bij Medemblik en De Kreupel, een ondiepte midden in het IJsselmeer, dat actief kaal gehouden wordt maar vanaf de kust niet te zien is. Onderdijk is een buitendijks moerasgebied met aangelegde eilanden. Het totale gebied is 100 hectare groot. De aanleg ervan was een experiment; het kwam hoger te liggen dan verwacht waardoor het gebied sterk verruigde door veel wilgopslag. Wel broedt er nu Lepelaar. De Kreupel is een vergelijkbaar project. Materiaal afkomstig uit de uitgediepte vaargeul tussen Amsterdam en Lemmer werd opgebracht op meerdere eilandjes. De archipel is inclusief de waterpartijen 70 hectare groot en oogst meer succes; er bevinden zich vogels vergelijkbaar met de Kinseldam. In het Beheerplan Object ‘Buitenkinsel’ 2003-2013 staat als doel beschreven het creëren van helder water in de luwte van een dam, bedoeld als paaiplaats voor vissen. Qua beheer wordt niet ingegrepen; de natuur mag zich ongestoord ontwikkelen. Alleen bomengroei op de dam zal worden tegengehouden. Maximaal 25% van de oppervlakte mag begroeid raken, met als argument dat voorkomen moet worden dat er Aalscholvers gaan broeden. Ter bestrijding van botulisme wordt vuil aan de binnenkant opgeruimd. Soortbeheer vindt plaats ten aanzien van de Ringslang, een Rode lijstsoort. Het peilbeheer van het natte hart van de dam door Rijkswaterstaat is in de zomer 20cm en in de winter 40cm beneden NAP. Men denkt erover dit in 2010 aan te vullen met 0cm in het voorjaar; de dam staat dan (net) onder water. De Kinseldam ligt zowel in een Vogel- als Habitatrichtlijngebied. Het gehele gebied, inclusief het luwe watergebied, telt 50 hectare. Het is nog maar de vraag of er kranswieren en fonteinkruiden, zoals in de Gouwzee, gaan groeien. Opname van vegetatie op de dam laat 120 à 130 soorten zien; vanwege de hoogteverschillen is de flora zeer divers. Ton Pieters, opzichter in Waterland-Zuid, houdt het kort want hij heeft weinig toe te voegen aan het duidelijke verhaal van Van Groenigen. Hij legt uit dat de Kinseldam geen compensatie voor IJburg is in de vorm van land maar in de vorm van (luw) water in de Kinselbaai. Persoonlijk ziet hij graag dat de Kinseldam kaal gehouden wordt.

24


FOTO: RONALD van Dijk

N

Ongewenst kampeerbezoek op de Kinseldam, 26 augustus 2005

Vogelwerkgroep Amsterdam (VWGA) Frank van Groen telt sinds de zomer van 2002 wekelijks de vogels op de Kinseldam en zet de broedresultaten vanaf 2003 op het bord (zie tabel). Opvallend is het aantal pioniervogels, waarbij gezegd moet worden dat de plevieren, omdat ze zo klein zijn en de afstand vanaf de dijk relatief groot is, heel goed over het hoofd gezien kunnen worden en dus wellicht onderteld zijn. Bij de opkomst van vegetatie kwamen ook soorten als Kokmeeuw, Visdief en Kluut broeden. Voor vogelaars zijn juli en augustus, gedurende de steltlopertrek, de leukste maanden. Ook in die tijd is de avondtrek van Zwarte Stern te zien. In 2004 zijn enkele wilgen tussen het basalt weggehaald. Hoe kleiner de boompjes nog zijn, hoe makkelijker ze te verwijderen zijn. Bij niet ingrijpen zal een wilgenbos ontstaan. Van Groen merkt op dat het argument om bomen weg te halen vanwege kans op broedende Aalscholvers ongeldig is; deze soort broedt onder gunstige omstandigheden soms in kolonies op de grond. Frank Visbeen bespreekt de bijzonderheid van de biotoop. Het dynamische milieu, dat de Kinseldam nu laat zien, hoort bij stad. Door (woning)bouw zijn er immers veel tijdelijke terreinen met een pioniersmilieu. De omloopsnelheid van deze gebieden is tegenwoordig echter veel groter dan vroeger; braakliggend terrein kon gerust twintig jaar lang onaangeroerd liggen, tegenwoordig is twee jaar al lang. Nu de Kinseldam er is, doet de kans zich voor deze bijzondere biotoop permanent te behouden door ieder jaar de begroeiing te verwijderen. Visbeen maakt een vergelijk met het werkeiland voor de Vijfhoek, dat na verruiging leefruimte biedt aan vooral Grauwe Ganzen. Pioniersoorten zijn daar al lang verdwenen. Een kale dam past bij de openheid van Waterland. De gunstige ligging naast Polder IJdoorn maakt de Kinseldam alleen maar aantrekkelijker. Het is een toplocatie voor het beleven van vogels en natuur. Een mooie kans voor SBB terwijl voor de VWGA een educatieve rol weggelegd kan zijn.


De Gierzwaluw

25

Aantal broedparen op de Kinseldam 2003-2005 en voor de Rode lijstsoorten tevens het aantal landelijke broedparen in 2003 (naar gegevens FvG)

Kaalplukdag op de Kinseldam Loes van der Feen

O

mdat ik graag vanaf de Uitdammerdijk naar de vogels op de Kinseldam kijk, kwam het verzoek van de Vogelwerkgroep Amsterdam om daar samen de jonge boompjes uit de grond te trekken goed uit. Het was een mooie gelegenheid om eens op die bijzondere plek te komen. Tuinieren en onkruid wieden is een van mijn hobby’s, dus dat beloofde een leuke dag te worden. Ik moest er 14 januari wel vroeg voor uit de veren, want het is vanuit Geuzenveld een eind fietsen.

Verstoring Ook de verstoring op de dam, iets dat voornamelijk in de zomermaanden speelt, komt ter sprake. Dit zo spoedig mogelijk telefonisch melden bij Ton Pieters is het beste (06-51200212). Bebording op de dam loopt door een nieuwe huisstijl helaas vertraging op. De VWGA vraagt SBB ook borden in het water te plaatsen die tevens vanaf de dijk leesbaar zijn. Nu staat er een informatiepaneel bij de noordelijke punt van de dam; beter zou zijn ook een bord te plaatsen eerder op de dijk richting Durgerdam voor mensen die uit de richting van Amsterdam komen. Voorlichting van recreanten op de camping en de jachthaven gebeurt al zijdelings door op de dam aanwezige vogelaars. Het is wenselijk dat dit meer gestructureerd plaatsvindt; de VWGA kan hierin een rol spelen.

Beheer Hoe de vegetatie zich gaat ontwikkelen is moeilijk te voorspellen, maar dat er grote kans op verruiging is, is zeker. Belangrijk is de ontwikkeling goed te monitoren en het beheer aan te passen aan de veranderingen die er plaatsvinden. SBB heeft een laag budget voor de Kinseldam: per jaar slechts 10 uur voor onderhoud en 100 uur voor surveillance. Inzet van groot materieel is dus niet bespreekbaar; tenzij er meer dan 25% begroeid raakt. Een dergelijke situatie willen we juist voor zijn. Een toekomstige financiële bijdrage van bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam of Natuurmonumenten zou zeer welkom zijn. De enige reële mogelijkheid is zo vroeg mogelijk de opslag handmatig te verwijderen met behulp van de inzet van vrijwilligers. Het werk dient niet onderschat te worden; de dijk is 6km lang en 150m breed. Desalniettemin lijkt het de moeite waard. Een van de opties is om de dam slechts gedeeltelijk kaal te houden. Belangrijk is een regelmatige evaluatie samen met SBB, bij voorkeur jaarlijks. Om tot een gezamenlijk beheer met vrijwilligers van de Vogelwerkgroep Amsterdam te komen, wordt nu een aantal stappen ondernomen. Jaap van Groenigen bespreekt het intern, waarna een officiële terugkoppeling volgt. Bekeken zal worden of het nodig is het beheersplan te wijzigen. De Vogelwerkgroep zal een brief sturen met het aanbod voor hulp bij het beheer en de voorlichting. Een al eerder aan SBB verzonden brief kan, aangevuld met recente gegevens, hiervoor als basis dienen.

Bij de windmolen aangekomen komt de zon prachtig op. Om 9 uur lopen we naar het bootje en worden we in groepjes van acht overgevaren door Ton Pieters van Staatsbosbeheer. De opkomst is verrassend groot: ruim 50 vrijwilligers. Op de dam aangekomen sta ik versteld van de breedte, wel 100 meter. Ton Pieters legt uit wat de jonge wilgen zijn. Ze variëren in grootte van enkele centimeters tot al aardige boompjes van twee meter hoog. Er staan heel erg veel sprietjes, en binnen een paar jaar worden dat struiken. Het uittrekken gaat nu nog redelijk makkelijk, omdat de grond zanderig is. Grotere bomen moeten soms met twee à drie man eruit getrokken worden. Van de gelegenheid wordt tevens gebruik gemaakt om het aangespoelde zwerfvuil op te ruimen. Er verschijnt een filmploeg van AT5. Zij snappen niet goed, dat natuurliefhebbers boompjes uittrekken. Hopelijk heeft iemand kunnen uitleggen, dat veel vogels de voorkeur geven aan vrijwel onbegroeid gebied om te broeden of te rusten. Na een ochtend hard werken, gaan we om 1 uur maar eens eten. Er wordt heel lekkere erwtensoep gebracht door Saar Muller, waarvoor alle hulde! Ook worden er krentenbollen uitgedeeld en is er hete thee. Daarna gaan de meesten nog een poosje verder werken. Om een uur of 3 is er bijna geen wilg meer te zien en loop ik nog een rondje over de dam om misschien nog wat vogels waar te nemen. Als je de hele dag naar de grond kijkt, zie je niet veel. Toch heb ik nog wel Smienten, Grauwe Ganzen, Graspiepers en Veldleeuweriken over zien trekken. Verder nam ik Buizerd, Torenvalk, Sperwer en 3 Bonte Strandlopers waar. Volgens de daglijst die later verscheen op het Amsterdams VogelNet, zagen anderen ook nog Grote Zilverreiger en Havik, en waren 24 Waterpiepers, 2 Witte Kwikstaarten en 5 Rietgorzen ter plaatse. Overal liggen bergjes uitgetrokken wilgen, misschien wel een paar duizend. Deze zijn later opgehaald door Staatsbosbeheer. Er is hard gewerkt door iedereen op deze zonnige dag, perfect voorbereid door Bert Verweij, Annelies de Kleijn en Edial Dekker. De laatste werkers worden weer overgevaren en om half 4 stap ik op mijn fiets. Als ik bijna thuis ben gaat de zon onder.

26


foto: hanna hirsch

In feite was er niet veel nodig om de heren van SBB te overtuigen. Ze waren immers al bereid om een bijdrage te leveren aan deze avond, en dat werd zeer gewaardeerd. De vraag blijft hoe lang je de Kinseldam kaal kan houden, echter: wie niet waagt wie niet wint.


De Gierzwaluw

27

Theo’s vierde vogel-cd

Waarnemingen 2e helft 2005

W

D

Theo van Lent

eer thuis na een lange vogelreis. Ik was in Kreta, waar een oude herder over de Lammergier zong. Ik was in Finland, Rusland en Frankrijk en had me ingescheept op weg naar IJsland. Zelfs was ik aan gene zijde, zittend aan een beekje, waar de meest onverwachte vogels langstrokken. Ergens in Nederland ontmoette ik een draailierspeler die over de Gaai zong. Maar ook wetenschappers inspireerden me tot ‘de hartslag van de Kanoet’ en hoe die zou klinken na 5000 kilometer non-stop vliegen. De teksten en vertalingen van mijn cd kan ik mailen naar iedereen die contact met me opneemt. Daar staat ook informatie bij over elk liedje en de gebruikte muziekinstrumenten. Natuurlijk ben ik zeer geïnteresseerd in gedichten of korte teksten over vogels uit alle landen van Europa. Veel dank gaat uit naar Takís, die mijn gedicht over de Lammergier vertaalde; aan Yvonne, Floris en Merel die L’ Hirondelle ten gehore brengen; aan Kati die het Russische liedje zingt en aan ‘The Swallow-girls’ voor hun zacht gekoer. Folkert leerde me de uitspraak van het lied over Garrulus. Emile stond mij met raad en daad terzijde in mijn strijd tegen de computer en alle mogelijke randapparatuur. Tot slot voor de ‘echte’ vogelaars: luister met de koptelefoon naar het slotnummer en hoor hoe de vogels van rechts naar links langstrekken. Bij het beekje zingt een Grote Lijster, maar ondertussen vliegen 24 soorten langs. Wie mij deze lijst mailt, ontvangt een gesigneerd en genummerd exemplaar van mijn volgende vogel-cd! De vierde cd wordt gepresenteerd op de SOVON-dag in Nijmegen. Als vanouds is de prijs € 10,00. Voor degenen die mijn werk pas later leerden kennen, verschijnt er binnenkort een verzamel-cd met 75+ minuten vogelmuziek voor de bodemprijs van € 7,50. Genoemde prijzen zijn exclusief € 2,50 verzendkosten. Voor meer informatie: [email protected].

Uitgaven van De Gierzwaluw

E

r zijn verschillende uitgaven van De Gierzwaluw te koop: Het op 15 februari jl. verschenen boek ‘Vogelen in Amsterdam’ kost voor leden € 7,95 (€ 9,95); het Eeuwnummer € 12,50 (€ 15,00); de Meeuwenspecial € 5,00 (€ 6,00); de Oosterpark-special € 5,00 (€ 6,00). De prijs tussen haakjes is inclusief verzendkosten.

28


Paul J. Marcus

oor het koele, natte weer bleef de Kinseldam, die we volgens de gemeentelijke ambtenarij Hoeckelingsdam zouden moeten noemen, lange tijd gevrijwaard van betreding door recreanten. Toen het zomerweer medio augustus toesloeg, bedacht Jan en alleman dat het tijd werd om zich op deze plaat te vertreden. Hier wreekt zich het structurele gebrek aan toezicht. Vóór de verstoring bood de dam broed-, slaap- en foerageergelegenheid aan talloze meeuwen, Zwarte Sterns, Visdieven, enkele Reuzensterns en diverse soorten steltlopers. Het oorspronkelijke streven was de boel op zijn beloop laten en pas ingrijpen als er meer dan 25 procent verbossing optreedt. Leden van de VWGA deden op 14 januari verwoede pogingen de houtige opslag weg te halen. Het lijkt een succes, waarmee ik ze van harte feliciteer! Een opvallend fenomeen afgelopen najaar was de invasie van Zwarte Mezen. Verder vond er een invasie van barmsijzen sp. plaats, die zich doorzette in het nieuwe jaar. De zomeravondtellingen op de Vijfhoek vonden plaats van 14 juni t/m 6 september. De najaarstrektellingen waren ‘s ochtends van 16 augustus t/m 23 november. Waarnemingen uit de periode januari t/m maart 2006 kunt u uiterlijk 10 april zenden aan Paul Marcus, A.J. Krophollerstraat 23, 1064 DB Amsterdam, [email protected].

Waarnemingen Juli-September 2005 Zwarte Zwaan 11-8 Schinkelbos 4 ex. (RH). Indische Gans 11-8 Schinkelbos 2 ex. (RH). Grauwe Gans juli-september max. 800 ex. t.p. Osdorper Binnenpolder (PT). Vijfhoek zomeravondtellingen: 159 ex. op 12 dagen (VOD). Brandgans 11-8 Schinkelbos 30 ex. (RH). Canadese gans 26-7 Vijfhoek zomeravondtelling 4 ex. (VOD). Grote Canadese Gans 29-7 Buikslotermeerdijk 6 ex. (NZ). 12-9 t/m 17-9 Inlaagpolder/Houtrakpolder max. 24 ex. t.p. (PT). Rotgans Vijfhoek najaarstrek: 19-9 14 ex. (WvdW), 30-9 12 ex. (VOD). Casarca 19-9 Kinseldam 2 ex. (RB). Bergeend Vijfhoek zomeravondtellingen: 4 ex. op 2 dagen (VOD). Krooneend 7-7 t/m 26-8 Vijfhoek max. 34 ex. t.p. w.o. 1 v. met 7 jongen (VOD). Vijfhoek zomeravondtellingen: 4 ex. op 3 dagen; 3-9 najaarstrek 2 ex. (VOD). 3-9 Gouwzee 19 ex., 11-9 124 ex. (NZ). 11-9 Haven-Ballast 23 ex. (NZ). Brilduiker 3-7 Gouwzee 1 m. (NZ). Vijfhoek zomeravondtellingen: 10-7 4 m., 12-7 2 ex. hoog over (VOD). 28-8 Kinselbaai 2 ex. (FvG). 28-9 Houtrakkerbeemden-oost 1 v. (PT).


De Gierzwaluw

29

30


Wespendief mannetje, Oeverlandenreservaat Amsterdamse Bos, 18-08-2005

FOTO: RONALD VAN DIJK

Middelste Zaagbek 30-9 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (VOD). Krakeend 28-8 IJdoorn 200 ex. (FvG). 28-8 Kinselbaai 60 ex. (FvG). 17-9 Diemerpark 125 ex. t.p. (FvG). Vijfhoek zomeravondtellingen: 245 ex. op 17 dagen met 68 ex. op 19-6 (VOD). Smient 3-7, 2-8 Kinseldam 1 ex. (FvG), 11-8 2 ex. (RvD). 9-8 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (PT). 26-8 Diemerzeedijk 3 ex. (NZ). 28-8 Dijkeinde 26 ex. (NZ). 28-8 IJdoorn 7 ex. (FvG). 28-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex.; 3-9 najaarstrek 25 ex. (VOD). Slobeend Vijfhoek zomeravondtellingen: 537 ex. op 11 dagen met 278 ex. op 26-7 (VOD). 28-8 IJdoorn 40 ex. (FvG). Pijlstaart 11-8 Schinkelbos 2 ex. (RH). 6-9 Vijfhoek zomeravondtelling 7 ex. (VOD). Vijfhoek najaarstrek: 2-9 4 ex., 17-9 3 ex., 30-9 30 ex. (VOD, FvG). Zomertaling 17-7 t/m 4-9 IJdoorn 1-6 ex. (JLK, JHvO, MV, FvG, RvD), op 15-8 15 ex. (GvD). 28-8 Kinsel 1 ex. (FvG). 28-9 Lutkemeer 2 ex. (RH). Vijfhoek zomeravondtellingen: 5 ex. op 3 dagen (VOD); najaarstrek: 26-7 1 ex., 1-8 2 ex., 4-9 5 ex. (VOD). Wintertaling 15-8 IJdoorn 25 ex. (GvD). 28-8 Kinseldam 250 ex. (FvG). Vijfhoek zomeravondtellingen: 2 ex. op 1 dag (VOD). Patrijs 1-7 t/m 3-9 Lutkemeer tot 2 groepjes van resp. 3 en 4 ex. (JvB, RR, TK). Dodaars 12-7, 7-9 Groote IJpolder max. 5 ad. en 6 pulli (RR, PT). 13-7 t/m 28-9 Lutkemeer zeker 3 p. met verschillende broedsels (PT, RR). 22-7, 17-9 Diemerpark resp. 4 juv. en 6 ex. (RH, FvG). Fuut 19-9 Vondelpark 1 ex. (Wim van der Schot). Dit is geen bekende broedplek. Roerdomp 3-7 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. (KJ). 2-9 Schinkelbos, Asd.Bos 1 ex. ad. t.p. (JvdW). Kwak 12-8 Van Tuijll van Serooskerkenplein 1 ex. ZW 21.45u (RvD). Kleine Zilverreiger 26-7 Kinseldam 1 ex. (RvD, FvG, AJ, RB). Grote Zilverreiger 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. neer (JvdW). 13-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex. (VOD). 13-7 Diemerpark 2 ex. over (BdK, MvL). 14-7 Vijfhoek 1 ex. neer uit WZW (VOD). 16-7 Varkensland 1 ex. (FV). 17-7, 7-8 Overdiemerpolder 1 ex. (NZ). 1-9 IJdoorn 1 ex. (RB). 25-9 Vijfhoek 1 ex. Z uit Waterland (VOD). 25-9 Haven-ballast 1 ex. (NZ). Blauwe Reiger Broedkolonie Spaarnwouderveen max. 15 nesten bezet (PM, PT). Broedkolonie Park Badhoevedorp 32 nesten (PT). Vijfhoek zomeravondtellingen: 52 ex. op 12 dagen met 17 ex. op 27-6 (VOD). Purperreiger 3-7 PEN-centrale Diemen 1 ad. op naar O van plasje oostkant centrale (NZ), 31-7 HavenBallast 1 ex. (NZ). 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. (JvdW). Vijfhoek t.p.: 14-7 1 ex. invallend, 30-7 1 ex. (VOD), 21-8 1 juv. (TvS). Vijfhoek zomeravondtellingen: 5 ex. op 3 dagen; najaarstrek: 17-7 1 ex., 26-7 3 ex., 15-8 1 ex.; (VOD). 23-7 Nigtevecht 1 ex. O (EdB). 26-7 Boezemgebied Halfweg 1 juv. ex. naar De Kluut (KJ). 3-8 Aetsveldsche Polder zeker 3 ex. (EdB). 6-8 Kinseldam 1 ex. over richting Amsterdam (BdK, JT, EP). 15-8 IJdoorn 1 ad. opgepest door Blauwe Reiger (GvD). 28-8 Krijgsman 1 juv. (NZ). 3-9 Inlaagpolder 1 juv. rondvliegend en soms invallend, weggepest door Blauwe Reigers (PM). Ooievaar 4-7 Frankendael broedsel mislukt (WvdW). 8-7 Het Hoogt Nieuwendam 1 ex. (med. PV). 29-7 Tolhuispont 1 ex. (NZ). 10-8 Horn- en Kuijerpolder 6 ex. foer. achter maaiende boer (EdB). 17-8 Artis 10 ex. op naar NW (JT). 21-8 Crayenstein, Spaarnwoude 13.25u 9 ex. Z en neer Houtrakkerhoek, waar om 15.30u nog 6 ex. rondstapten in een vers gemaaid weiland (4 ongeringd); 22-8 Houtrakkerhoek 7 ex. t.p.; 2-9 t/m 24-9 2 ex. t.p. afwisselend in Vereenigde Binnenpolder/Inlaagpolder (PM, RvD). 25-8 Station Duivendrecht 4 ex. over (RR). 28-8 IJdoorn 12 ex. W (MV, BB, JLK). 2-9 Inlaagpolder 2 ex. t.p. (WP). 4-9 Schinkelbos 1 ex.

(Jan van der Ben). 5-9 Casablancaweg, Westpoort 1 ongeringd ex. op lantaarnpaal (PM). 12-9 A10 t.h.v. de RAI 2 ex. over (JvB). Heilige Ibis 15-7, 6-8 Kinseldam 1 ex. (WP, BdK, JT, EP), 22-9 2 ex. (FvG). Lepelaar 7-7 Haarlemmerplein 22.30u 1 ex. overvliegend (Theo de Nijs). Aangezien Lepelaars op de tast foerageren, kunnen ze ook in het donker voedsel vergaren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze ‘s nachts heen en weer pendelen tussen broedplaats en voedselstek. 13-7 Kinseldam 1 juv. met om beide poten blauwe ring met code 24 (RA, RvD, FvG), als nestjong geringd op 2-6-05 Onderdijk, Vooroever (Otto Overdijk, med. RA). 18-7, 8-8 Kinseldam 12 ex. (GvD, MV, Frank Vermolen). 30-7 t/m 30-9 Osdorper Binnenpolder max. 9 ex. (JvB, TvD, RR, PT, TK, WvdW, Maurice Backerra); 20-9 1 ex. met groene ring, Texel 1994 (TK, PT, WvdW). 2-8 t/m 4-9 IJdoorn max. 17 ex. (FvG, RvD, MV, RB). 20-8 Molenzijl 26 ex. (NZ). 20-9 Zeeburgerkade 2 ex. Z (RB). 25-9 Vijfhoek najaarstrek 8 ex., zomeravondtellingen: 31 ex. op 14 dagen (VOD). 25-9 Poppendammergouw 5 ex. (NZ). 28-9 Inlaagpolder 27 ex. W (RR). Wespendief 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Asd.Bos Oeverland Nieuwe Meer overzomerend stel m.v.: 19-7 1 m. ad. t.p., 1-8 1 v. ad. t.p. (PM), 9-8 1 v. ad. invallend (KJ), 18-8 1 m. ad. en 1 v. ad. t.p./rondvliegend (RvD, PM); geen aanwijzing voor broeden. 23-7 Twiske 1 ex. ZW, 20-8 1 ex. t.p. (NZ). 10-8 Crayenstein, Spaarnwoude 1 v. ad., donkerbruine fase N-NW (RvD, PM). 13-8 Maxis, Diemen 1 ex. (NZ). Vijfhoek: 16-8 2 ex. w.o. 1 1kj. over (GvD), 17-8 2 ex. w.o. 1 ex. 1kj over (GvD), 18-8 gehoord in omg. (GvD), 21-8, 27-8 2 ex. m.v. t.p. (NZ, VOD), 27-8 najaarstrek 3 ex. (VOD), 28-8 3 ex. Z (MV, BB, JLK), 4-9 3 ex. over (VOD), 7-9 3 ex. over (TvS). 13-9 Spaarnwoude, Ringweg bij Zeelandia 1 lichte juv. naar Z (PM). 25-9 Fahrenheitstraat 1 donker juv. ex. ZZW (AJ). 25-9 Ballastbos 1 ex. ZW (NZ). Zwarte Wouw 11-7 A1, Kruitfabriek Muiden 1 ex. N (Jo Gorgels). 11-7 Ouderkerk a/d Amstel 1 ex. Z (MK). Bruine Kiekendief 14-7, 20-7, 23-7 Groote IJpolder max. 2 juv. (RR). 16-7, 20-7 Houtrakkerhoek 4 ex. juv. t.p. (RR, PM). 17-7 t/m 11-8 De Kluut 1 juv. (PM, RvD). 19-7 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 1 ex. 1kj (PM). 21-7 Houtrakkerhoek 3 juv. t.p. (PM). 24-7, 2-8 IJdoorn 1 juv. (MV, FvG). Vijfhoek najaarstrek: 1-8 1 ex., 29-8 1 ex., 31-8 4 ex., 24-9 1 ex. (VOD). 11-8, 2-9 Kinseldam resp. 1 juv. en 1 ex. (RvD, RB). 4-9 Nigtevecht


De Gierzwaluw

31

1 v. Z (EdB). 21-9 Ringweg, Houtrakpolder 1 v. (PM). 24-9 Inlaagpolder 1 m. subad. Z (PM). Blauwe Kiekendief 24-7 Machineweg-Westpoortweg 1 v. richting Afrikahaven (Johan Stuart op VZK). 199, 21-9 Westpoortweg 1 juv. t.p. foer. (PM, KJ, RR). 30-9 Westpoortweg 1 m. ad. jagend 9.20u (RR). Sperwer 3-8 nest Sloterpark omg. Plantijngracht 2 juv. (RR). Visarend 27-8 Gaasperplaspark 1 ex. jagend en vervolgens naar O (Philip Plenckers). 29-8 Diemerpark 1 ex. 1kj (WvdW). 29-8 Vijfhoek 1 ex. (JHvO). 30-8, 31-8 Botshol max. 2 juv. t.p. (Erik de Vries). 5-9 IJdoorn 1 ex. juv. vangt vis (Ton Lakeman). 20-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. 1kj (VOD). 24-9 Westpoortweg 11.05u 1 juv. met vis even neer in veld aan westoever Afrika-haven, opgepest door kraaien N (PM). 25-9 Ballastbos 1 ex. (NZ). 28-9 Botshol Groote Wije 3 ex. jagend, om 14.45u hadden ze alledrie een prooi (Ed Veling). Torenvalk 5-7 broedgeval kast Tuijnwijck (JLK). Roodpootvalk 14-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex., beschrijving op AVN (VOD). Smelleken Vijfhoek najaarstrek: 4-9 1 v., 22-9 2 ex., 25-9 1 ex. (VOD). 4-9 Inlaagpolder 1 juv. vruchteloos jagend op steltlopers en Putters (PM). 17-9 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. (PT). Boomvalk 1-7, 20-7 De Kluut 1 ex. foer. (RR). 9-7 VTC De Bretten 1 ex. (TvD), 29-7 Daveren 2 ex. (MV), 30-7 Bretten, MCA-terrein 1 ex. (TvD). 10-7 t/m 9-8 Lutkemeer 1 territoriaal paar (JvB, RR, PT), op 4-9 nog 1 ex. (RR). 11-7 Bestevaerstraat 1 ex. (TvD). 11-7 Vliegenbos 1 p. (NZ). 11-7 Diemerpark 1 ex. territoriaal tegenover Buizerd (MvL), 15-8 Diemerpolder broedgeval in elektriciteitsmast (NZ), 9-9 Diemerzeedijk 1 ex. in gezelschap van 33 Boerenzwaluwen (RB), 25-9 Diemerpark 1 ex. (MV). 12-7 t/m 25-9 Vijfhoek broedgeval; 26-7 prooiovergave, muis (VOD), 27-8 1 ex. kaapt muis weg bij Torenvalk, 3-9 1 juv. (VOD, BdK). Vijfhoek najaarstrek: 28-8 t/m 24-9 7 ex. (VOD, MV, BB, JLK). 14-7 Kanaaldijk-oost 1 ex. richting Fort Nigtevecht (EdB). 29-7, 11-8 brug Driemond 1 ex. (EdB), 3-8 Aetsveldsche Polder 1 ex. N (EdB). 2-8 t/m 3-9 Nigtevecht max. 2 ex. (EdB). 29-7 Wibautstraat 1 ex. (MV). 2-8 Tuindorp-Oostzaan 1 p. territoriaal tegen Buizerd (PV). 8-8 2 ex. Sportpark De Meteoor Tuindorp Oostzaan (PV). 9-8, 10-8 Gijsbrecht van Aemstelpark 2 ex., w.o. een vers uitgevlogen juv. met prooi (RvD, PM). 13-8 Inlaagpolder 2 ex. (PT), 5-9 3 ex. foer. op insecten, 18-9 1 ad. jagend op Putters, 21-9 1 ex. Z (PM). 18-8 Asd.Bos, Noordkant 3 ex. O (RvD, PM), 31-8 1 ex. ad. (RvD). 26-8, 2-9 IJdoorn 1 ex. (MV). 31-8 Artis 1 ex. (FK). 1-9 Kalfjeslaan 1 ex. Z (EdB). 5-9 Erasmusgracht/A10 1 roepende juv. rondvliegend (PM). Lijstje broedterritoria RV, AVN 29-8-05: Sportpark De Meteoor (NZ, PV), Vliegenbos (NZ), Wijkergouw (NZ), Diemerpolder, Maxis Muiden, G.van Amstelpark Buitenveldert (RvD), Gaasperplaspark (o.m. RH), aanvulling PT: slibvelden Lutkemeer mogelijk broedgeval. Slechtvalk De 3 in juni op de Centrale Hemweg uitgevlogen jongen ontwikkelden zich voorspoedig. Op 20-7 alle nog in leven en gezond; laatste waarneming jong: 16-9 1 juv. m. t.p. oostelijke pijp (PM). 14-7 Vijfhoek 1 ex. hoog boven telpost, later 1 ex. boven IJmeer, 30-9 najaarstrek 1 ex. (VOD). Mondriaantoren: 18-7, 27-7, 10-8 1 ex. t.p., de vogel was daar vanaf 24-6 niet meer gezien (BdK), 20-9 1 m. ad. t.p. (BdK). 1-8 IJdoorn 1 ex. opvliegend (MV). Kinseldam: 1-8 1 ex. over naar IJburg (MV), 13-8 1 v. juv. neer op de plaat, weggejaagd en langdurig achtervolgd door Visdieven over het IJmeer richting Muiderberg (RvD, PM, Thijs Knol), 22-9 1 ex. over (FvG). Inlaagpolder: 2-9, 6-9 1 v. juv. t.p. mast 21 en 20 (WP), 5-9 2 juv. m.v. jagend (PM), 7-9 mast 21 1 m. ad. t.p. (PM, RR). 8-9 Houtrakkerbeemden-west 1 v. ad. t.p. mast 19, eerste waarneming van de bekende overwinteraar van deze plek (PM), nadien geregeld

32


hier gezien tot in de volgende periode (velen), op 3-10 was er een 2kj m. in haar gezelschap (PM), 21-9 Ringweg omg. Weg over Kavel 35 2 ex. ad. m.v. jagend 15.00u., terwijl de vaste territoriumhoudster in mast 21 zat (PM). 17-9 Vijfhuizen, mast 82 1 v. ad. t.p. (Erik Wokke). 17-9 de vaste overwinteraarster weer t.p. Watertoren Aalsmeer (Klaas Eigenhuis). 18-9 Zunderdorp 1 m. ad., vanaf deze datum weer op deze plek overwinterend (NZ). Waterral 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. gehoord (JvdW). 16-8, 19-9 Lutkemeer 1 ex. (PT). 28-8 Diemerpark 1 ex. (MV, BB, JLK). 31-8 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 1 ex. (RvD). 1-9 IJdoorn 1 ex. biggend (RB). 5-9 Schinkelbos 1 ex. vliegend (RH). 7-9 Boezemgebied Rijnland 4 ex. (PT). 8-9, 17-9, 21-9, 24-9 De Kluut 1 ex. biggend, 28-9 enkele (PM, PT, RR). 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). 22-9 Kinseldam 1 ex. (FvG). 24-9 Houtrakkerbeemden-west 1 ex. roepend (PM). Porseleinhoen 17-7, 18-7, 24-7 Kinsel 1 ad. en max. 2 juv. (LS, GvD, JHvO, JLK, MV). Bontbekplevier 3-7 t/m 11-8 Kinseldam max. 10 ex. (FvG e.v.a.), 20-7 ca. 5 ad. en 1 p. met tenminste 4 zeer jonge pulli (PM). 7-7 Lutkemeer 2 ex. (RR). 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 40 ex. (RB e.v.a.). 2-9 Inlaagpolder 1 juv. (WP), 3-9, 4-9 1 ad. (PM). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 4 ex. (VOD). Kleine Plevier 3-7, 2-8 Kinseldam 1 ex. (FvG), 29-7 1 juv. (MV). 5-7 t/m 20-7 Lutkemeer max. 8 ex., in ieder geval 2 p. (RR, JvB). 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Strandplevier 6-7 Kinseldam 1 v. (RvD). Goudplevier 26-7 Kinseldam 150 ex. hoog over (RvD, FvG, AJ, RB), 29-7 1 ex. (MV). 3-8 Aetsveldsche Polder 35 ex. (EdB). 20-8 Gouw 220 ex. (NZ). 23-8 IJdoorn 1 ex. Z (RvD). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 15 ex. (VOD). 25-9 Dijkeinde 1800 ex. (NZ). Zilverplevier 10-7 IJburg 1 ex. over (MV). 10-8 Kinseldam 1 ex. (FvG). 26-8 IJdoorn 1 ex. broedkleed t.p. (MV). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 11-9 Nigtevecht 1 ex. over (RivD). Kanoet 26-7 t/m 22-9 Kinseldam 1 ex. (velen). 26-8 IJdoorn 1 juv., 4-9 3 ex. (MV). Paarse Strandloper 10-8 Kinseldam 1 ex. t.p. op basaltblokken (FvG); opmerkelijk vroege waarneming en bovendien een zeldzaamheid in het binnenland. Kleine Strandloper 18-7 t/m 10-8 Kinseldam 2-3 ex. (GvD e.v.a.), 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 11 ex. (MV e.v.a.). 24-7 Lutkemeer 5 ex. (JvB). Temmincks Strandloper 4-8 Kinseldam 1 ex. (MV). 21-8, 22-8, 28-8 IJdoorn 1 ex. (MV, WvdW). Krombekstrandloper 12-7, 26-7 Kinseldam max. 3 ex. broedkleed t.p. (RvD, PM, FvG, AJ, RB). 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 20 juv. (MV, RvD, FvG, BB, JLK, RB). 2-9 t/m 7-9 Inlaagpolder max. 5 ex. t.p. (WP, PM, PT, RR). Bonte Strandloper 1-7 Nigtevecht ‘s nachts gehoord (EdB). 20-7 t/m15-8 Kinseldam max. 5 ex. t.p. (PM, RvD, BdK, JT, EP, GvD). 11-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 23 ex. (RvD, MV, GvD, BB, JLK, FvG, WvdW, RB). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 4-9 t/m 8-9 Inlaagpolder max. 9 ex. (PM, PT, RR). Kemphaan Vijfhoek zomeravondtellingen: 27-6 23 ex., 1-8 12 ex. (VOD). 3-7 De Kinsel 20 ex. (FvG). 19-7 Nigtevecht 6 ex. W (EdB). 26-7 t/m 2-9 IJdoorn max. 100 ex. (RvD, FvG, AJ, RB, MV). 9-8, 11-8 Kinseldam resp. 15 en 25 ex. (RvD). 2-9 t/m 7-9 Inlaagpolder max. 4 ex. (WP, PT). 8-9 Vijfhoek ca. 20 ex. rondvliegend (EdB). 30-9 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (VOD). Watersnip 4-8 t/m 21-8 Kinseldam 100-300 ex. (MV, RvD, PM), 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 200 ex. (MV, RB). 13-8 t/m 31-12 Lutkemeer max. 25 ex. (JvB, RR, PT). Vijfhoek zomeravondtellingen: 9 ex. op 2 dagen (VOD). Vijfhoek najaarstrek: 29-8 15 ex., 2-9 50 ex. (VOD). 2-9 Inlaagpolder >10 ex. (WP). 26-9 Houtrakkerbeemden-oost 26 ex. (PT).


De Gierzwaluw

33

Bokje 19-9 Lutkemeer 1 ex. (PT). Rosse Grutto 20-7 t/m 22-9 Kinseldam 1 ex. t.p. (PM, RvD, FvG, AJ, RB). 28-7 Vijfhoek zomeravondtelling 8 ex. (VOD), 19-9 1 ex. t.p. (WvdW). Grutto Vijfhoek zomeravondtellingen: 66 ex. op 6 dagen met 10 ex. op 15-8 (VOD). 11-8 Kinseldam 5 ex. (RvD), 19-9 2 ex. t.p. (RB). 15-8 IJdoorn 13 ex. (GvD), 28-8 1 ex. (MV, BB, JLK). 3-9, 7-9 Inlaagpolder 1 ex. t.p. (PM). Wulp Vijfhoek zomeravondtellingen: 81 ex. op 13 dagen (VOD). 2-8 Kinseldam 175 ex., 28-8 46 ex. (FvG), 1-9 62 ex. (RB), 19-9 100 ex. (RB), 22-9 400 ex. op slaapplaats (FvG). Vijfhoek najaarstrek: 2-9 95 ex. (grootste groep 87 ex.), 3-9 64 ex. (VOD). Regenwulp Vijfhoek zomeravondtellingen: 29 ex. op 9 dagen: 12-7 3 ex., 13-7 2 ex., 26-7 10 ex., 26-7 10 ex., 1-8 1 ex., 15-8 3 ex.; najaarstrek: 27-8 4 ex., 3-9 1 ex. (VOD). 15-7 Poppendammergouw 1 ex. ZW (NZ). 16-7 Nigtevecht 7 ex. Z; 1-8, 4-8 gehoord; 10-8 2x 1 ex. over (EdB, RivD). 20-7 Kinseldam 1 ex. op naar W (PM), 26-7 1 ex. t.p. (RvD, FvG, AJ, RB), 1-8 1 ex. over (MV), 2-8 1 ex. t.p., 12 ex. over (FvG), 4-8 3 ex. (MV), 11-8 4 ex. ZO (RvD), 23-8 2 ex. t.p. (RvD) ; 24-7 IJdoorn 1 ex. Z (MV), 10-8 2 ex. over (FvG), 23-8 5 ex. Z (RvD). 23-7 Diemerpark 5 ex. t.p. (AJ), 31-7 5 ex. over (RH). 14-8 Gouwzee 21 ex. ZW (NZ). Zwarte Ruiter 3-7 Kinsel 1 ex. (FvG). 4-8, 21-8 Kinseldam 1 ex. (MV). 21-8 t/m 4-9 IJdoorn max. 3 ex., 22-8 5 ex. (MV, RvD, BB, JLK). 7-9, 12-9 Houtrakkerbeemden-west 2 ex. (PT). Tureluur Vijfhoek zomeravondtellingen: 1705 ex. op 6 dagen met 1510 ex. op 26-7 (VOD). 29-7 Kinseldam 1 ex. (MV). 26-8 IJdoorn 4 ex., 28-8 1 ex. (MV, BB, JLK). Groenpootruiter Vijfhoek zomeravondtellingen: 141 ex. op 3 dagen: 28-7 75 ex. in 1 groep, 15-8 65 ex. (VOD); 25-9 najaarstrek 3 ex. (VOD). 5-7 t/m 12-9 Lutkemeer max. 3 ex. (RR, JvB, PT). 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). 10-8 IJdoorn 3 ex. over (FvG), 21-8 t/m 4-9 max. 4 ex. t.p. (MV, BB, JLK), 26-8 6 ex. ZW (MV). 11-8 t/m 22-9 Kinseldam max. 6 ex. t.p. (RvD, MV, FvG, WvdW, RB). 20-8, 21-8 Inlaagpolder 2 ex. t.p. (PM). 26-8 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (RR). 2-9 Nigtevecht 2 ex. Z, 6-9 gehoord (EdB). Witgatje 5-7 t/m 21-9 Lutkemeer max. 5 ex. (RR, JvB, RvD, PM, TK, PT). 6-7 t/m 12-9 Inlaagpolder/ Houtrakpolder max. 2 ex. (RR, PT, PM). 16-7 Varkensland 6 ex. (FV). 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). 26-7 Kinsel 1 ex. (AJ, RB). 2-8 Kinseldam 1 ex. (FvG); 10-8 t/m 4-9 IJdoorn max. 3 ex. t.p. (FvG, MV, RvD, RB). 9-8 Groote IJpolder 1 ex. (KJ). 19-9 Westpoortweg 1 ex. (PM). Bosruiter 16-7 Varkensland 3 ex. (FV). 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). 18-7, 15-8 Kinseldam 1 ex. (GvD). 26-7 Kinsel 1 ex. (AJ, RB). 21-8, 22-8 IJdoorn 6 ex. (MV), 23-8 8 ex. (RvD), 26-8 2 ex. (MV), 28-8 4 ex. (MV, BB, JLK, WvdW), 1-9 1 ex. (RB), 2-9 3 ex., 4-9 2 ex. (MV). 17-7 Lutkemeer 2 ex. (RR), 19-8 1 ex. (JvB). 20-8, 21-8 Inlaagpolder 3 ex. t.p. (PM), 2-9 t/m 8-9 2 ex. (WP, PM, PT, RR), 3-9 1ex. (PM). Oeverloper 10-7 Diemerpark 1 ex. (MV). Vijfhoek zomeravondtellingen: 72 ex. op 3 dagen met 43 ex. op 26-7; 28-7 5 ex. t.p. (VOD). 12-7 t/m 2-9 Kinseldam max. 10 ex. (RvD, PM, FvG, MV); 23-8, 26-8 IJdoorn 1 ex. (RvD, MV). 15-7 t/m 28-9 Lutkemeer max. 4 ex. (RR, JvB, PT). 28-7 Sporenburg 3 ex. Z (EdB). 8-8 Fort Nigtevecht gehoord (EdB). 30-8, 31-8 Nigtevecht gehoord (EdB). 31-8 Haven-Ballast 24 ex. t.p. (NZ). 17-9 Inlaagpolder 1 ex. (PT). 24-9 Boezemkanaal-zuid bij Halfweg 1 ex. (PM). Steenloper 10-8 Kinseldam 2 ex., 28-8 1 ex. (FvG, WvdW). Kleine Jager 3-7 Kinseldam 1 ex. lichte fase veroorzaakt paniek op de plaat (FvG). Dwergmeeuw 20-9 Vijfhoek 1 ad. uit ZO aanvliegend (VOD). Zwartkopmeeuw Kinseldam: 3-7 2 juv. bij 2 verschillende broedparen, in totaal 5 ad. (FvG), 6-7 1 ad. met

34


manke poot en 1 ex. 3kj (RvD), 9-7 1 ad. met pullus en 1 ex. 3kj t.p. (PM), 12-7 1 ad. en 2 pulli; 1 ex. 2kj en 1 ex. 3kj t.p. (RvD, PM), 17-7 2 juv. en 1 ex. 2kj (JHvO, JLK), 18-7 1 p. ad., 1 ex. 2kj, 1 wrsch. ad. (GvD), 20-7 1 bijna vliegvlug jong t.p. (PM), 26-7 1 ex. (RvD, FvG, AJ, RB). Kokmeeuw 3-7 Kinseldam 1200 ex. incl. 500 juv. (FvG). Geelpootmeeuw Erasmusgracht: 23-6 t/m 13-8 1 ex. 4kj met zwarte ring NTT8 t.p. (RA, RvD, Mars Muusse, PM), werd in Girona, NO-Spanje geringd als pullus op 25-5-2002 en in december 2002 voor het eerst in Amsterdam gezien en nadien elk jaar hier teruggevonden; 1-7 3 ex. 2kj t.p. (RA), 3-7 t/m 7-7 1 ex. 2kj t.p. (RA, PM), 5-7 t/m 15-7 1 ongeringde ad. t.p. (RA, PM), 14-7 t/m 16-7 1 juv. t.p. (RA, PM), 16-7 3 ex. 2kj t.p. (RA, Mars en Theo Muusse), 30-7 1 juv. met Italiaanse ring t.p. (Mars Muusse, med. RA), 2-8 2 juv. - 1 met slechts 1 poot - en 3 ex. 2kj t.p. (RA). 7-8 6 juv. en 4 ex. 2kj t.p.; 1 juv., met een Italiaanse ring, had binnen 1 week 2 schouderveren vervangen (RA, RvD), 23-9 1 ex. 2kj (RA), 24-9 1 juv. en 1 ex. 2kj t.p. (RA). Kinseldam: 13-7 1 juv. t.p. (RA, RvD, FvG), 20-7, 9-8, 22-8 1 ad. t.p. (PM, RvD, MV). Vijfhoek: 18-9 t/m 23-9 1 ad. t.p. (VOD, JLK, RA). Pontische Meeuw 23-6 t/m 7-7 Erasmusgracht 1 ex. 3kj (RvD, PM, RA - foto). 13-7 Vijfhoek 1 ad. op fuikpaal, 17-8, 18-8 1 ex. 3kj t.p. (VOD). 22-8 Liergouw 1 ex. subad. t.p. (MV). 22-8 Kinseldam 1 ex. 3kj t.p. (MV). Heuglins Meeuw 30-7, 6-8, 27-8 mogelijk ex. Erasmusgracht: een heel lichte Kleine Mantelmeeuw 3kj t.p. (Mars Muusse, B.-J.Luijendijk, RA). Zie ook het artikel in deze Gierzwaluw. Kleine Mantelmeeuw 8-8 Erasmusgracht enkele juv. waaronder 1 met Arnhemring 5.292.099 (RA). Grote Mantelmeeuw 22-9 Kinseldam 160 ex. (FvG). Reuzenstern 1-8 Kinseldam 1 ad. t.p. (DB-vogellijn, med. BdK), 8-8, 9-8 1 onv. ex. t.p. (Henri Raben, RvD, PM), 30-8 2 ad. en 1 juv. t.p.; benevens clandestiene picknickers (Thijs Knol), 19-9 1 ad. en 1 juv. t.p. (RB). 18-8, 2-9 Vijfhoek 3 ex., w.o. tenminste 1 juv. (VOD). 3-9 Diemerzeedijk 1 ad. en 1 juv. t.p., later naar NW (WvdW). Grote Stern 17-7 Kinseldam 1 ex. t.p. (JHvO, JLK). 19-9 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (WvdW). Visdief Vijfhoek zomeravondtellingen: 58 ex. op 10 dagen (VOD). 3-7 Kinseldam zeker 500 broedparen (FvG). 7-7 dakkolonie Zekeringstraat tenminste 25 ad. ex. Martin Melchers schat op 20-7 na een korte blik door een dakluik het aantal broedparen op 5 à 10. 3-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex., 22-9 1 ex. t.p. (VOD). Dwergstern 3-7 Kinseldam 1 p. (FvG), 6-7, 20-7, 26-7 1 à 2 ex. (RvD, PM, FvG, AJ, RB). 10-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex. (VOD). Zwarte Stern 6-7 Kinseldam 1 ex. (RvD), 9-7 3 ad. broedkl. t.p. (PM), 12-7 >4 ex. ad. rondvliegend (RvD, PM), 18-7 1 ex. (GvD), 26-7 10 ex. (RvD, FvG, AJ, RB), 4-8 150 ex. (MV), 9-8 >50 ex. (RvD), 10-8 50 ex. (FvG), 11-8 >60 ex. (RvD). 23-7 IJsselmeer t.h.v. De Munt 2 ex. (NZ). 26-8 Vijfhoek 1 ex. foer. (VOD). 28-8 IJdoorn 10 ex. (MV, BB, JLK). Zomertortel 2-7 Westpoortweg 2 ex. (NZ), 11-7 1 ex. (KJ). Alexanderparkiet 6-9 Beatrixpark 10 ex. w.o. 2 juv. (FvG). Koekoek 6-8 Polder Meerzicht 1 juv. t.p. (RH). Vijfhoek najaarstrek: 27-8, 2-9 1 ex. (VOD). Bosuil 1-9 Diemerpark m. roepend (MvL). 7-9, 8-9 Nigtevecht m. en v. roepend (EdB). Nacht van 18 op 19-9 1 ex. roepend in tuin Rudi Bloemgartensingel (RR). Ransuil 2-7 Tuinwijck 2 jongen (JLK). 13-7 VTC De Groote Braak 2 ex. gehoord (KJ). 15-7 Broek in Waterland tenminste 1 jong uitgevlogen (JLK). 17-8 Nigtevecht 1 ex. gehoord (EdB).


De Gierzwaluw

35

FOTO: ELS VELZING

Nachtzwaluw, Klarenbeek, 18-09-2005

Nachtzwaluw 18-9 Klarenbeek, De Hoge Dijk, Groengebied Amstelland 1 ex. t.p. in boom (Els Velzing, med. Winnie Meyer Ricard, AVN 7-11-05). Gierzwaluw 28-7 Vijfhoek honderden ex. foer., 30-7 tientallen foer. (VOD). 9-8 Kinseldam 16 ex. (RvD). 108 Zandput Nwe.Meer 2 ex. (RvD, PM). 10-8 Inlaagpolder >2 ex. (RvD, PM). 10-8 IJdoorn 20 ex. over (FvG). 11-8 De Kluut 2 ex. (PM). 11-8 Kinseldam 9 ex. (RvD). 12-8 Rijperweg 2 ex. (NZ). 13-8 Liergouw 1 ex. (RvD, PM). 13-8 omg. Rembrandttoren 18.00u 1 ex. (GvD). 15-8 Kinseldam 15 ex. W (GvD). 18-8 Vijfhoek 13 ex. (GvD). 19-8 Nigtevecht 1 ex. (EdB). 27-8 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (VOD). 28-8 Osdorper Binnenpolder, Ma Braunpad 2 ex. (AB). IJsvogel 3-7 t/m 30-9 De Kluut 1 à 3 ex. met op 10-8 1 ad. en 2 juv. en op 24-9 en 30-9 1 juv. (KJ, RR, RvD, PM, PT, TvD). 9-7 t/m 19-9 Groote IJpolder 1 à 2 ex. (TvD, KJ, MV, NZ). 7-9 t/m 9-10 Lutkemeer 1 ex. (PT, JvB, RR, RH). 18-9 Sloterpark omg. Oeverpad 1 ex. (Maurice Backerra). 22-9 Nw.Brettenpad 1 ex. over (PM). 22-9 Spaarnwouderveen 1 ex. (PM). 24-9 Rioolwaterzuivering Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). 9-7 Thijssepark 1 ex. (RH). 6-8 Bosrandweg 1 ex. (RH). 21-8 Ringvaart bij A9 1 ex. (RH). 26-8, 29-8 Zorgvlied 1 ex. (RH). 31-8 Oeverland Nwe.Meer 1 ex. (RvD). 5-9 omg. Radar 1 ex. (RH). 25-9 Beatrixpark 1 ex. (FW). 23-7, 20-8, 3-9 Noorder IJ-plas 1 ex. (NZ). 30-7 Buiksloterbreek 1 ex. (NZ). 30-7 Twiske 1 ex. (NZ). 27-8 Vliegenbos 2 ex. (NZ). 2-9, 23-9 Volgermeer 1 ex. (NZ). 22-9 Pont IJplein 1 ex. met prooi, achtervolgd door 2 Kokmeeuwen (NZ). 29-7, 9-9, 14-9 Artis 1 ex. t.p. (WvdW). 2-8 Oosterpark 1 ex. (Joke Sterringa). 17-8, 31-8 Schellingwouderbrug 1 ex. (Peter Jongejans). 3-9 Hortus Botanicus een op 24-7-05 in Engeland geringd ex. 1kj vloog tegen een kas, een dag later dood (med. WvdW). 30-7 t/m 22-9 Vijfhoek max. 3 ex. t.p. (VOD, BdK, BB, EdB, MV, JLK); najaarstrek: 31-8 2 ex., 22-9 1 ex. (VOD). 28-8 t/m 21-9 Diemerpark max. 2 ex. (MV, BB, JLK, MvL). 8-8 Fort Nigtevecht gehoord (EdB). 3-9 Vecht, Nigtevecht gehoord (RivD). Draaihals 7-9 Diemerbos omg. parkeerplaats Muiderstraatweg 1 ex. roepend (TvS: waarnemer heeft een ruime ervaring met de geluiden van Draaihals en Kleine Bonte Specht!). 8-9 Vijfhoek 1 ex. gehoord (EdB). 18-9 Diemerpark 1 ex. (JLK). Groene Specht 2-7 gehoord Tuinwijck (JLK). 9-7 Sportpark Ookmeer 1 ex. (TvD). 14-7, 31-8, 7-9 Asd.

36


Bos, speelweide bij het Kleine Kinderbad 1 ex. (RH). 19-7 Wethouder Van Essenweg, Groote IJpolder 1 juv. (KJ, RR). 29-7 Begraafplaats St.Barbara gehoord (MV). 11-8 Noorder Begraafplaats 1 juv. (NZ). 28-8 Westgaarde 1 onv. ex. t.p. (JvB), van 28-7 t/m 31-12 1 ex. (RR, JvB). 30-8 Sportlaan Amstelveen 1 ex. (Henk van Halm). 7-9 Flevopark 1 ex. (FV, WvdW). 21-9 omg. De Kluut gehoord (RR). 22-9 Nigtevecht 1 ex. gehoord (EdB). Grote Bonte Specht 18-9 Vijfhoek najaarstrek 6 ex. hoog over (VOD). Kleine Bonte Specht Vijfhoek najaarstrek: 22-9 1 ex., 24-9 1 ex. t.p., 25-9 2 ex.: 1 aanvankelijk t.p., andere hoog over (VOD). 25-9 Diemerpark 1 ex. (MV). Oeverzwaluw 23-7 Nigtevecht 2 ex. N (EdB). Vijfhoek najaarstrek: 27-8 4 ex., 3-9 10 ex., 18-9 8 ex., 20-9 2 ex., 22-9 1 ex., 23-9 2 ex. (VOD). 18-9 Diemerpark enkele ex. (JLK). Boerenzwaluw 30-7 Entrepotdok nest gevonden onder brug (WvdW). 26-8 Vijfhoek slaapgroep van >1000 ex. (VOD). Vijfhoek najaarstrek: 27-8 1627 ex., 2-9 45 ex., 3-9 1435 ex. (VOD). 31-8 Asd.Bos, slaapplaats Oeverland Nwe.Meer 40 ex. (RvD). 20-9 Schiphol-Oost 2 ex. (RB). Huiszwaluw Vijfhoek najaarstrek: 27-8 357 ex., 2-9 8 ex., 3-9 85 ex. (VOD), 17-9 20 ex. (FvG). 21-9 Ringweg Zeelandia 3 ex. (PM). Grote Pieper 24-9 IJburg 1 ex. t.p. (GvD). Duinpieper 7-9 Vijfhoek 1 ex. gehoord (VOD). Boompieper Vijfhoek najaarstrek: 28-8 1 ex. (MV, BB, JLK), 31-8 1 ex., 3-9 3 ex., 22-9 1 ex. (VOD). 26-9 Ringweg Zeelandia 1 ex. Z (PM). Gele Kwikstaart 1-7 t/m 21-9 Houtrakpolder/Inlaagpolder max. 10 ex. (PM, PT, RR). 13-8 Nigtevecht 1 ex. over (RivD). Vijfhoek najaarstrek: 28-8 11 ex. (MV, BB, JLK), 2-9 2 ex., 3-9 16 ex. (VOD). 1-9, 2-9 IJdoorn 30 ex. met Witte Kwikken t.p. (RB, MV). 4-9 IJburg 20 ex. N (RB). 17-9 Rijperdwarsweg 11 ex. (NZ). 18-9 Lutkemeer 2 ex. (JvB). Grote Gele Kwikstaart 13-7 Lutkemeer 1 ex. slikrand (RR). Vijfhoek najaarstrek: 18-9 in totaal 10 ex., 219 3 ex., 23-9 8 ex., 24-9 2 ex., 25-9 9 ex. (VOD); 25-9 1 ex. t.p. (NZ). 18-9 Diemerpark 1 ex. over (JLK), 20-9, 25-9 1 ex. (MvL, BdK). 20-9 Sarphatistraat 1 ex. over (MvL). 21-9 Ringweg Zeelandia 1 ex. W (PM). 26-9 Radarweg 1 ex. laag naar Z (PM). 26-9 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Witte Kwikstaart 2-9 IJdoorn grote groep met Gele Kwikken t.p. (MV). 2-9, 8-9 IJburg resp. 30 en 16 ex. (GvD, EdB). Vijfhoek najaarstrek: 3-9 8 ex. (15 ex. t.p.), 23-9 6 ex., 24-9 11 ex. (VOD). 22-9 Kinseldam 25 ex. (FvG). Rouwkwikstaart 17-7, 20-7 Kinseldam 1 m. ad. t.p. (JHvO, JLK, PM). Blauwborst 23-7 Groote IJpolder 1 juv. (RR). Gekraagde Roodstaart 11-9 Haven-Ballast 2 ex. (NZ). 11-9 Lutkemeerpolder 1 ex. (JvB). Zwarte Roodstaart 10-7 IJburg zang (MV). 2-8 Lutkemeer 1 ex. (RR). 4-9 Vijfhoek 4 ex. over (VOD). 5-9 Kunststofrecycling Hornweg, Inlaagpolder 1 ex. (PT). 8-9 Spoorbrug Amsterdam-Rijnkanaal 1 ex. zingend (EdB). 20-9 Schiphol-Oost gebouw 404 1 ex. (RB), 26-9 Schiphol-Oost H10 1 ex. zingend (RB). 30-9 Radarweg Westpoort 4036 1 m. zingend (PM). Tapuit 2-9 IJburg 1 ex. (GvD), 4-9 4 ex. (RB), 23-9 5 ex. (RA), 24-9 4 ex. (GvD). 4-9, 11-9 Haven-Ballast 3 ex. (NZ). 7-9 Diemerpark 3 ex. (MvL), 11-9 2 ex. (NZ), 18-9 1 ex. (JLK), 25-9 Diemerpark 1 ex. (BdK, MV). 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). 3-9 Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). 4-9, 5-9 Lutkemeer 2 ex. (RR), 18-9, 24-9 1 ex. (JvB). 4-9 t/m 28-9 Inlaagpolder max. 7 ex. (PM, WP, PT, RR, PM). 19-9 Batterij Halfweg 1 ex. (KJ). 21-9 Westpoortweg 1 ex. (RR). 3-9 Landsmeerderveld 1 ex. (NZ). 3-9 Volgermeer 1 ex. (NZ). 4-9 Dijkeinde 1 ex. (NZ). 17-9 Rijperdwarsweg


De Gierzwaluw

37

1 ex. (NZ). 26-9 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Roodborsttapuit 4-9 Vijfhoek 1 ex. (VOD). 7-9 Diemerpark 3 ex. (MvL). 15-9 t/m 31-12 Lutkemeer max. 3 ex. (JvB, RH). Paapje 27-8 Volgermeer 2 ex. (NZ). 17-8 t/m 6-9 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD, BdK), 8-9 Diemerpark 1 ex. en een groep van 10 ex. (EdB). 11-9 Diemerpolder 8 ex. (NZ). 11-9 Gemeenschapspolder 2 ex. (NZ). 18-9 Haven-Ballast 2 ex. (NZ). 23-9 IJburg 2 ex. (RA). 8-9 Houtrakpolder, Middenweg luzerneakker 2 ex. t.p. (PM). 11-9 Ringweg bij Houtrakkerbeemden-west 9 ex. t.p. (PM), 21-9 1 ex. (RR). 12-9 De Es van Sparenwou 1 ex. (PT). 15-9, 19-9 Middenweg-Westpoortweg resp. 2 en 1 ex. (PM, KJ). 15-9 t/m 28-9 Lutkemeer max. 2 ex. (JvB, RR, RH). Kramsvogel 31-8 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 1 ex. even t.p., vervolgens door naar Z (RvD). 31-8 Middelveldse Akerpolder 1 ex. over (JvB). 4-9 Westgaarde 11 ex. (JvB). 23-9 Vijfhoek najaarstrek 3 ex. (VOD). Zanglijster 23-9 Vijfhoek najaarstrek 23 ex. (VOD). Grote Lijster 30-7 Twiske 1 ad. en 3 juv. (NZ). Vijfhoek najaarstrek: 4-9 1 ex., 22-9 5 ex. (VOD). 23-9 Oosterringdijk 2 ex. Z (AJ). Snor 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. zingend (JvdW). Spotvogel 2-7, 3-7 Tuinwijck 1 ex. zingend (JLK). Kleine Karekiet 26-8 Akkerswade, Diemerpark zang (NZ). Grote Karekiet 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. zingend (JvdW). Sperwergrasmus 7-9 Vijfhoek bij de nieuwe brug naar IJburg 1 ex. langsvliegend (TvS: beschrijving geleverd); tweede waarneming voor de regio. Braamsluiper 20-8 Westgaarde 1 ex. (JvB). Grasmus 28-8 zang Vijfhoek (MV, BB, JLK). Zwartkop 8-9 Bloemendalerpolder 1 ex. zingend (EdB). 17-9 Vijfhoek 4 ex. t.p. (FvG). Bladkoning 25-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Fitis 16-8, 7-9 Vijfhoek zang (VOD). 17-8 zang Westpoortweg (PM). Vuurgoudhaantje 9-8, 20-8, 18-9, 24-9 Westgaarde 1 ex. (JvB). 21-9 Oosterpark 1 ex. (RA). 21-9, 23-9 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD). 21-9 Diemerpark 1 ex. (MvL). Grauwe Vliegenvanger 17-7 Ballastbos 1 ex., 13-8 2 ad. en 3 juv. (NZ). Bonte Vliegenvanger 20-8, 24-9 Westgaarde 1 ex. t.p. (JvB). Baardmannetje 1-7, 22-8, 19-9 De Kluut 1 ex. (RR, PT, KJ), 29-7 3 juv. (MV), 21-9 t/m 28-9 tientallen ex. t.p. (RR, PM), 28-9 Brettenpad 2 ex. (PT). 11-7 Diemerpark 1 juv. (MvL). Matkop 8-8 Groote IJpolder 1 ex. roepend (KJ). 17-8 t/m 24-9 Vijfhoek max. 4 ex. (EdB, VOD, MV, BB, JLK). 3-9 Nw.Brettenpad 2 ex. (TvD). Kuifmees 20-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Zwarte Mees 27-8 t/m 28-9 Westgaarde 3 tot 11 ex. (JvB, RR, PT). 19-9 Tigeno, OBiP 3 ex. (AB). 21-9 Sloterpark Allendelaan 10 ex. (RR). 22-9, 28-9 Langswater, Osdorp resp. 3 en 2 ex. (PT). 20-9 Hoekenesgracht 5 ex. (AB). 23-9 Johan Braakensiekhof 4 ex. (RR). Vijfhoek najaarstrek: 4-9 t/m 30-9 1676 ex. met 544 ex. op 22-9; grootste groep 69 ex. op 21-9 (VOD, NZ, FvG); 21-9 >200 ex. t.p. (MvL). 5-9 Station Zuid-WTC 1 ex. tussen spoor en A10 (RH). 5-9 diverse plaatsen Asd-Centrum; in Artis gehoord/gezien door WvdW. 7-9 Flevopark op diverse plaatsen gehoord/gezien (FV, WvdW). 7-9 ca. 35 ex. volkstuintjes Diemerpark (MvL). 7-9 Diemerbos gehoord (TvS). 7-9 t/m 29-10 Nigtevecht max. zeker 10 ex. (EdB). 18-9 Diemerpark enkele ex. (JLK). 26-9 Zuiderwoude enkele ex. (FV). 19-9 Wibautstraat 3 ex. (JLK). 20-9 Rembrandtplein 3 ex. (AB). 21-9 Mauritskade >10 ex. (RA). 21-9

38


Frederik-Hendrikplantsoen 4 ex. (JvB). 21-9 Egidiusstraat 3 ex. (RA). 23-9 Amstel, Blaauwbrug 1 ex. (RV). 9-9 Petroleumhavenweg enkele ex. (PM). 12-9 Westpoortweg 1 ex. in ruigte, 21-9 4 ex. in aanplant (PM). 20-9 Nw.Brettenpad 10 ex. (PM). 22-9 De Kluut 1 ex. (PM). 22-9 tuin Hornweg/Ringweg >1 ex. roepend in treurwilg, later Z (PM). 22-9 Spaarnwouderveen 5 ex. (PM). 22-9 Radarweg gehoord (PM). 22-9 Abberdaan/Noordzeeweg 2 ex. in eikje (PM). 23-9 Station Sloterdijk 2 ex. (RR). 24-9 Nieuwe Hemweg gehoord (PM). 24-9 Noorderweg Houtrakpolder gehoord in tuin (PM). Pimpelmees 21-9 Vijfhoek najaarstrek 116 ex. (VOD). Boomklever 17-7, 9-8, 20-8, 18-9, 24-9 Westgaarde 1-2 ex. (JvB). 31-8, 3-9 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD). 21-9 Oosterpark 1 ex. (RA). Buidelmees 13-7 Boezemgebied Halfweg 1 juv. (KJ). 18-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Spreeuw Vijfhoek: 26-8 slaapgroep van >10.000 ex.; najaarstrek: 27-8 2685 ex. (VOD), 28-8 1 groep van ca. 10.000 ex., verder kleine groepen (MV, BB, JLK), 29-8 >10.500 ex., 31-8 23.444 ex., 2-9 25 ex. (VOD). Ringmus Ringweg Inlaag-/Houtrakpolder Spaarnwoude gehele periode talrijk bij boerderijen Zeelandia, Gebr. Kroon en Kadijkshoeve, met 25 ex. op 12-9 (PT, PM). Kneu 24-7, 30-7 Lutkemeer resp. 50 en 30 ex. (JvB, RR). 2-9, 4-9, 8-9 IJburg max. zeker 100 ex. (GvD, RB, EdB). Sijs Vijfhoek najaarstrek: 3-9 2 ex., 18-9 20 ex., 21-9 2 ex., 23-9 18 ex., 24-9 1 ex. (VOD). Kruisbek 2-7, 3-7 Tuinwijck Asd.Noord 8 ex. (JLK). 10-7 Thijssepark gehoord (RH). 10-7 Cruquiusweg 7 ex. NO (FV). 14-7 Vijfhoek 1 ex. roepend; najaarstrek: 27-8 1 gezien en diverse gehoord, 29-8 t/m 25-9 38 ex. w.v. sommige W, met 11 ex. op 29-8 (VOD), 20-9 Diemerpark 9 ex., vermoedelijk dezelfde als die van de Vijfhoek (MvL). 30-7, 19-8 Nigtevecht over, gehoord (EdB). 24-9 Nw.Brettenpad 4 ex. op naar W (PM). Appelvink 17-7 Westgaarde 1 ex. (JvB). 30-8 Vijfhoek najaarstrek: 1 ex., 25-9 3 ex. (VOD). Goudvink Vijfhoek najaarstrek: 19-9 t/m 30-9 18 ex. met 7 ex. op 19-9 (VOD). Vijfhoek t.p.: 17-8 t/m 22-9 met 5 ex. op 22-9 (VOD, FvG). Zwartkopgors 24-8 med. RV op AVN over een op 20-6-05 door Dirk Kars dood gevonden v. Bosrandweg, Schinkelpolder; eerste geval voor regio Asd.; in februari 2006 aanvaard door de CDNA. Kees Roselaar (ZMA) determineerde de vogel als een 2kj v.; zonder tekenen van gevangenschap.

Waarnemingen oktober-december 2005 Zwarte Zwaan 5-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 31-12 Zwarte Gouw 1 ex. (NZ). Knobbelzwaan 13-11 Waterland 231 ex. (FV). 18-12 Waterland 247 ex. (FV, WvdW). Kleine Zwaan Vijfhoek najaarstrek: 10-10 1 ad. NO, 17-10 t/m 9-11 46 ex. (VOD), incl. 13 ex. op 29-10 (EdB). 23-10 Kinselmeer 3 ex. N (EdB). 31-10 IJburg 1 ex. t.p. (KJ). 27-11 Schellingwouderbrug 2 ex. ZW (NZ). 18-12 Waterland 15 ex. (FV, WvdW). 26-12 Overleek 35 ex. (NZ). 29-10 Aetsveldsche Polder 8 ex., 13-11 13 ex. ZW, 27-11 2 ex. t.p. (EdB). 1-12 Gemeenschapspolder-Oost 48 ex. ad. t.p. (RvD, PM). 30-10 t/m 31-12 Houtrakkerbeemden/Inlaagpolder max. 4 ex. ad. t.p. (DTa, PT, PM, RR, RvD). 30-11 t/m 29-12 Bovenkerkerpolder ca. 85 ex. w.o. ca. 10 juv. t.p. (RvD, PM, PT), op 29-12 108 ex., 12 juv.; bovendien 1 ad. met blauwe halsband code 814P (AD). Wilde Zwaan Vijfhoek najaarstrek: 29-10 4 ad., 19-11 2 ex. (VOD). 13-11 IJmeer t.h.v. Vijfhoek 19 ex. w.o.


De Gierzwaluw

39

40


Vaal Stormvogeltje, Amstelveen, 26-11-2005

FOTO: Rob van bemmelen

5 juv. (NZ). 21-12, 22-12 Houtrakkerbeemden-west 2 ad. met 3 juv. t.p. (PM, RvD). Sneeuwgans 27-11 IJdoorn 1 ex. blauwe fase (NZ). Rietgans 10-10, 14-10 Houtrakpolder resp. 5 en 27 ex. t.p. (PM). 22-10 t/m 13-12 Inlaagpolder max. 80 ex. (PT, RR, RvD, PM). Vijfhoek najaarstrek: 29-10 3 ex. (VOD), 29-10 18 ex. (EdB), 8-11 15 ex. (VOD). 29-10 Aetsveldsche Polder ca. 15 ex., waaronder 1 Taigarietgans (EdB), 20-11 1 Toendrarietgans (EdB). 13-11 Belmermeer 2 ex., Toendrarietgans (FV). 9-12 Laplacestraat 10.30u 50 ex. ZW (GvD). 11-12 Houtrakkerhoek 16 Toendra’s t.p. (DTa), 13 t/m 27-12 35 ex. (PT). Kleine Rietgans Vijfhoek najaarstrek: 15-10 t/m 20-11 in totaal 3134 ex. met 1761 ex. op 19-11 (VOD). 29-10 Aetsveldsche Polder ca. 5 ex. t.p. in gezelschap van rietganzen (EdB). 30-10, 31-10, 14-11 Inlaagpolder 4 ex. (DTa, JvdB, RvD, PM, PT). 19-11 Fahrenheitstraat 81 ex. ZW (AJ). 19-11 Sportpark Drie Burg, Watergraafsmeer 50 ex. over (FV). 9-12 Emmastraat 52 ex. ZW (AJ). Kolgans 8-10, 9-10 Rijperweg resp. 3 en 5 ex. (NZ). 10-10 IJdoorn 10 ex. (MV). Vijfhoek najaarstrek: 11-10 53 ex., 14-10 5 ex., 15-10 329 ex., 18-10 115 ex., 19-10 237 ex. (VOD). 14-10 De Aker 18 ex. (PT). Waterland tellingen: 15-10 1100 ex. (oktoberrecord), 13-11 8217 ex., 18-12 9147 ex. (FV, WvdW). 16-10 Dijkeinde 232 ex. (NZ). 21-10 Blauwe Hoofd 60 ex. over (FV). 20-11 Aetsveldsche Polder >1000 ex. (EdB). 11-12 Houtrakkerhoek 11 ex. (DTa). Grauwe Gans Waterland tellingen: 15-10 4000 ex., 13-11 2985 ex., 18-12 3336 ex. (FV, WvdW). 16-10, 31-10 Inlaagpolder 1 ex. met blauwe halsband code E-UT; geringd als jong op 7-4-04 te Hornborgasjön, Zweden (JvdB). Oktober-december Osdorper Binnenpolder max. 700 ex. (JvB, PT). Canadese gans 17-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Grote Canadese Gans Inlaagpolder/Vereenigde Binnenpolder gehele periode ca. 40 ex. (PT, PM). 8-10 Twiske 24 ex. (NZ). 8-10 Varkensland 71 ex. (NZ). 16-10 Krijgsman, Muiden 23 ex. ZO (NZ). Brandgans Vijfhoek najaarstrek: 4-10 9 ex., 15-10 44 ex., 6-11 62 ex. (VOD). Waterland tellingen: 15-10 1 ex., 13-11 90 ex., 18-12 2731 ex. (FV, WvdW). 29-10 Coentunnel 62 ZW (NZ). 29-10 Diemerpark 52 ex. over (EdB). 29-10 Rijperweg 14 ex., 24-12 1400 ex. (NZ). 12-11 Dijkeinde 46 ex. (NZ). 12-11 t/m 30-12 Aetsveldsche Polder max. 34 ex. (EdB). 27-12 Inlaagpolder 14 ex. Z (PT). Rotgans Vijfhoek najaarstrek: 3-10 15 ex., 17-10 29 ex. in 1 groep, 26-10 9 ex. (VOD). 29-10 Aetsveldsche Polder 1 ex. (EdB). 10-11 Rijperweg 3 ex. t.p. (BdK). 10-11 Blauwe Hoofd 46 ex. door (FV). 18-11 Westpoortweg 1 ex. t.p. (RvD, PM). 1-12 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. (PT). Krooneend 7-10 t/m 10-12 Gouwzee: in oktober steeds ca. 300 ex., met van 396 ex. op 16-10; vanaf begin november afnemend in aantal (NZ, PhD). 15-10 Markermeerdijk 20 ex. (FV). Kuifeend 4-11 Kinselbaai 3000 ex. (FvG). Topper 4-11 t/m 30-12 Kinselbaai meest 1 v. (FvG, RB), 18-12 2 v. (FvG). Nonnetje 20-11 Botshol 1 v. (RR). 26-11 t/m 19-12 Houtrakkerbeemden max. 16 ex. - 2 m. (PT, DTa, PM). 27-11 Gouwzee 2 ex. (FvG), 27-11 t/m 30-12 Kinselmeer max. 21 ex. (NZ, PT, FvG, RB), 18-12 11 ex. (FvG). 18-12 Kinselbaai 3 ex. (FvG). 24-12 100 ex. (PT). 4-12 PEN-centrale Diemen 2 v. (NZ). 29-12 Boezemkanaal Amerikahaven 4 v. (TvD). 31-12 Noorder IJ-plas 2 m. en 1 v. (NZ). Brilduiker 23-10 Vijfhoek 13 ex. (NZ), 16-12 10 ex. (FvG). 20-11 Botshol 8 ex. (RR). 27-11 Kinselbaai 22 ex., 18-12 13 ex., 25-12 21 ex. (FvG). 8-12 Houtrakkerbeemden-west 1 v. (PT). 24-12 Markermeer 70 ex. (PT). 24-12 Gouwzee 20 ex. (PT). Grote Zaagbek 20-11 Botshol 1 v. (RR). 27-11 Gouwzee 1 m. (FvG). 10-12 Noorder IJ-plas 1 v. (NZ). 13-12 t/m 28-12 Westgaarde max. 1 m. en 6 v. (JvB, PT, RR). 16-12 Flevopark 1 m. (FvG). 16-12 Vijfhoek 4 v. (FvG). Middelste Zaagbek Vijfhoek najaarstrek: 2-10 1 ex., 10-10 6 ex. NO, 26-10 16 ex., 6-11 1 ex., 9-11 9 ex.,

14-11 1 ex. (VOD). 24-12 Kinselbaai 1 v. (PT). Krakeend 16-10 Diemerzeedijk 100 ex. (RB). 18-12 Kinseldam achterzijde noordpunt 250 ex. (FvG). Slobeend 16-10 Vijfhoek najaarstrek 212 ex. (VOD). 18-12 Kinselmeer 20 ex. (FvG). 18-12 Barnegat 60 ex. (FvG). Pijlstaart Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 19-10 298 ex. met 180 ex. op 16-10 (VOD). 5-10, 6-10 Inlaagpolder/Houtrakkerbeemden-west resp. 2 en 3 ex. t.p. (RR, PM). 10-10 Kinselbaai max. 4 ex. (MV, FvG, PT). 29-10, 13-11 IJburg 1 m. (EdB, NZ). 26-11 Osdorper Binnenpolder 2 m. t.p. (RR). 27-11 Aetsveldsche Polder 1 p. (EdB). 10-12 Noorder IJ-plas (NZ). 31-12 Twiske 1 m. (NZ). Wintertaling 14-10 IJdoorn 250 ex. (FvG). 4-11 Kinselbaai 230 ex., 27-11 390 ex. (FvG). Patrijs 29-11 Houtrakpolder omgeving Hoeve Catharina 2 ex. (PT). 4-12, 11-12 Lutkemeer 7 ex. (JvB). 8-12 Middenweg-Westpoortweg 4 ex. (PM), 19-12 Middenweg Houtrak 3 ex. (PT). Roodkeelduiker 20-11 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (FV). Parelduiker 25-12, 26-12 Twiske, ingang Oostzaan, haventje de Roemer 1 ex. (BB). Dodaars 23-10 Ballastbos 22 ex. (NZ). Fuut 26-12 Twiske 1 ad. met 2 pulli van ca. 2 weken oud (NZ). Kuifduiker 27-11 IJsselmeer t.h.v. Blijkmeer 1 ex. (NZ). 4-12 t/m 25-12 Kinselbaai 1 ex. ; 12-12, 24-12 2 ex. (NZ, WP, FvG, PT). Geoorde Fuut 1-10 Ballastbos 1 ex. (NZ). 9-10 t/m 30-10 Gouwzee 1 ex. (NZ, EdB). 15-10 Markerdijk 1 ex. (FV). 24-12, 25-12 Kinselbaai 1 ex. (PT, FvG). Vaal Stormvogeltje 25-11 Amstelveen 1 ex. opgeraapt door anonieme dame; na een antibioticumbehandeling door een dierenarts wegens een lichte verwonding aan een van de vleugels werd het Vaaltje in bewaring gegeven aan Swen Rijnbeek, die het op de avond van 26-11 op het strand van Katwijk losliet, waarna het krachtig wegvloog. De vogel was in goede conditie (med. RvB). Roze Pelikaan 14-10, 15-10 Artis 2 ex. juv. ontsnapt (WvdW, med. GvD), 15-10 1 ex. boven Rottepolderplein (Han Buckx op VZK), 16-10, 17-10 Ringvaart t.h.v. Lutkemeer 1 ex. t.p. 13.45u., vloog later weg over de Haarlemmermeer (JvB, PT); 20-10 1 ex. boven Sloterplas (RR), 22-10 A10 Badhoevedorp


De Gierzwaluw

41

42


4-12 Diemerpark 1 v. (MV). 12-12 Barnegat/Blijkmeer 1 ex. laag, snel langsvliegend (KJ). Boomvalk 1-10 Shell-toren Asd.Noord 1 ex. door (Euro Birdwatch 2005). 2-10 IJdoorn 1 ex. (MV). 6-11 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. 1kj, de eerste novemberwaarneming op de Vijfhoek (VOD). Slechtvalk 1-10 Ransdorp 1 ex. slaat Soepeend en nuttigt deze (MV, Euro Birdwatch 2005). 8-10 Rijperdwarsweg 1 v. (NZ). 14-10 Bloemendalergouw omg. Holysloot 1 ex. jagend op Kievieten en ganzen Slechtvalken slaan ganzen! (FV, NZ), 27-11, 25-12 1 v. (NZ). 21-10, 10-11 Blauwe Hoofd 1 ex. in elektriciteitsmast (FV). 29-10 Polder Oostzaan 1 m. (NZ). 3-12 Kinseldam 1 m. ad. t.p., 12-12 1 v. ad. t.p. (RvD, PM), 18-12 Kinseldam 1 ex., vocht met Havik, beide vlogen richting IJdoorn 16.30u (FvG). 12-12 Zwarte Gouw mast 80 1 m. ad. t.p. (RvD, PM). 18-12 Nieuwe Gouw, Zunderdorp 1 ex. (FV, WvdW). 13-10 t/m 17-12 Osdorper Binnenpolder 1 ex. t.p. (PT, JvB), op 26-11 1 m. ad. t.p. (PM), 12-12 1 ex. juv. t.p. (JvB). 5-11 Badhoevedorp, Sloterweg-Tweeduizend El 1 ad. in geploegde akker (RvD, PM). 28-11 Osdorper Bovenpolder 1 ex. (PT). 17-12 Lutkemeer 1 ex. (JvB). 22-12 Vijfhuizen mast 82 1 v. ad. t.p. 14.00u (RvD, PM). Vijfhoek najaarstrek: 2-10, 28-10, 14-11 1 ex., 9-10, 12-10, 17-10 1 m. ad. t.p. (VOD). 8-10 Akkerswade, Diemerzeedijk 1 m. ad. t.p. (GvD, WvdW). 23-10 IJburg 1 v. (NZ). 26-10 Diemerpark 1 juv. over (RvD). 17-10 t/m 21-12 Torens De Omval 1 m. en 1 v. ad. t.p. (Kersti Schrijvers via Peter van Geneijgen, BdK, RvD, PM), 20-10 boven Fahrenheitstraat 1 ex. (AJ). 23-10 Zuidas 1 paar t.p., m. met prooi, gebouwen Mahler4 en ABN-Amro (RvD), 24-11 Atrium 1 p. ad. t.p. (FW). De gehele periode was het broedpaar present op de Centrale Hemweg: 24-10 Centrale Hemweg 1 ex. op het aanvliegrooster voor de kast met Kleine Alk als prooi (Onno Wildschut; foto’s webcam). 1-10, 3-11 Westpoortweg 1 ad. v. t.p. (PM, RR), 4-10, 21-12 2 ad. m.v. t.p. (PM). 1-10 t/m 31-10 Inlaagpolder en Houtrakkerbeemden 1 v. ad. t.p. (PM). 3-10, 6-10 Inlaagpolder 1 m. ad. t.p. (PM). 5-10 omg. Spaarnwoudermeertje 1 v. en 2 m. t.p. (PM). 27-11 Houtrakkerhoek 1 m. subad. t.p. (PM). 28-11, 3-12, 4-12 Spaarnwouderplas 1 p. ad. t.p. (RvD, PM). 3-12, 4-12 Spaarnwouderplas 1 v. ad. t.p. (RvD, PM). Waterral 3-10 t/m 3-11 De Kluut >2 ex. (PM, PT, RR). 3-10 t/m 18-12 Houtrakkerbeemden max. >4 ex. (PM, PT). 3-10 t/m 29-11 Spaarnwouderveen 1 ex. (PT). 5-10 t/m 11-11 Ma Braunpad 1 ex. (PT). 9-10,


rondvliegend (RH), 23-10 A4 Z van Schipholtunnel dalend naar W (Jack Zwanenburg), later vertrokken naar de Oostvaardersplassen: melding 28-10 RH op AVN; uiteindelijk is de pelikaan in de omgeving van Hindeloopen gevangen en weer teruggebracht naar Artis. Het tweede ex. vloog op 26-10 boven het Oosterpark (RA) en op 30-10 boven Artis (DT). Roerdomp 14-10 t/m 26-12 Houtrakkerbeemden-oost max. 7 ex. t.p. (HS, Lodewijk Blokland, PT, PM, RvD, JvB). 26-10 Diemerzeedijk 1 ex. t.p. (WvdW). 30-10 De Kluut 1 ex. (PM). 18-12 Vijfhoek 1 ex. (NZ). 29-12 Gemaaltje Brettenzone 1 ex. t.p. (TvD). Kleine Zilverreiger 16-10 Vijfhoek 2x 1 ex. door: 1 hoog WNW en een uur later 1 ex. O, volgens waarnemers 2 verschillende ex. (VOD). Grote Zilverreiger Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 30-10 12 ex. met 4 ex. in 1 groep op 30-10 (VOD). 1-10, 20-11, 3-12, 4-12, 10-12 Bloemendalergouw 1 ex. (NZ). 2-10 Rijperdwarsweg 1 ex. (NZ). 15-10 recreatiegebied Overdiemen 1 ex. (RR). 15-10 Opperwoud 2 ex. (FV), 23-10 1 ex. (EdB). 29-10 Dijkeinde 1 ex. (NZ). 29-10 Aetsveldsche Polder 2 ex. Z, 27-11, 4-12 1 ex. (EdB, RivD). 20-11 omg. Botshol 3 ex. (RR). 30-11 Polder Groot-Mijdrecht 2 ex. (RvD, PM). 16-12 Diemerpolder 1 ex. (FvG). 18-12 Varkensland 1 ex. (WvdW, FV). 24-12 IJdoorn 1 ex. (PT). Purperreiger 9-10 Ransdorp 1 juv. ex. vanuit Zunderdorp naar IJdoorn (Peter Jongejans). Ooievaar 1-10 t/m 5-10 Vereenigde Binnenpolder/Inlaagpolder 2 ongeringde ex. t.p. (PM, PT), nadien tot na Kerst 1 ex. in deze regio rondhangend, veelal in de Uiterdijken (velen). 7-10 Groot Duivendrechtse Polder 1 aan linkerpoot geringd ex. (RR). 15-10 Broekergouw 2 ex. (FV). 16-10 Frankendael 1 ex. op nest (GvD). 6-11 Horn- en Kuijerpolder 3 ex. N (EdB). 6-11 Vecht oostkant, Nigtevecht 2 ex. t.p. (EdB). 20-11 Botsholsedwarsweg 1 ex. (RR). 30-11 1 ex. vliegend omgeving De Omval, gezien v.a. Middelpolder (RvD, PM). 1-12 Middelpolder 1 ex. t.p. (RvD, PM). 22-12 A10 Overamstel 1 ex. Z (RB). Lepelaar 2-10 Vijfhoek najaarstrek 5 ex. (VOD). Bruine Kiekendief Vijfhoek najaarstrek: 1-10 4 ex., 10-10 1 ex., 12-10 1 v., 26-10 1 ex. (VOD). 2-10 Westpoortweg 1 juv. t.p. (PM). 13-11 Aetsveldsche Polder 1 m. ad. ZW (EdB). Blauwe Kiekendief 1-10, 2-10 Westpoortweg, Afrikahaven 1 m. ad. t.p. (PM, Brian Knott). 9-10 Westpoortweg 1 v. t.p. (PM). 9-11, 14-12 Inlaagpolder/Houtrakkerbeemden 1 m. ad. jagend (PM, JvdB). 28-11 t/m 27-12 Houtrakkerbeemden en Inlaagpolder 1 v. jagend (RvD, PM, PT). 29-11, 17-12 De Kluut 1 v. (PT). 8-12 Ma Braunpad 1 v. jagend (PM). 19-12 Spaarnwouderveen 1 v. (PT). 22-12 Polderbaan 1 v. jagend 13.50u en vervolgens schroevend tot grote hoogte naar N (RvD, PM). 22-12 Lutkemeer 1 v. op naar ZW 14.55u (RvD, PM). 29-10 Aetsveldsche Polder 1 v.kleed Z, 13-11 1 m. ad. Z en 1 v. t.p. (EdB). 30-10 Fahrenheitstraat 1 v.kleed ZW (AJ). 10-11 Rijperweg 1 v. (BdK). 12-11, 18-12 Aandammergouw 1 v. (NZ, FV, WvdW). 27-11 Kinselmeer 1 v. (FvG). 3-12 Zwarte Gouw 1 v. (NZ). 11-12, 12-12 , 18-12 Barnegat 1 v. (NZ, RvD, PM, FvG). 12-12 Poppendammergouw 1 v. (RvD, PM). 18-12 Varkensland 1 ex. (FV, WvdW). 24-12 Uitdam 1 v. (PT). Vijfhoek najaarstrek: 12-10 1 v. WZW, 16-10 1 juv., 18-10 1 v., 19-10 1 m. ad. en 1 v.kleed, 28-10 1 v., 29-10 1 v.kleed, 30-10 1 v. ad., 1 v.kleed 1kj en 1 v.kleed, 31-10 1 juv., 5-11 3 ex., 6-11 1 v.kleed, 8-11 1 m. ad., 9-11 1 ex. (VOD). Havik 4-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 16-10, 17-10 Vijfhoek baltsend stel (VOD). 18-12 Durgerdam 1 ex. (WvdW, FV). Visarend 2-10 Centrale Hemweg 1 ad. NW 11.40u (PM). 3-10 Inlaagpolder 1 ex. (PT). Smelleken Vijfhoek najaarstrek: 3-10 1 ex., 16-10 2 ex., 17-10 1 ex. (VOD). 15-10 Opperwoud 1 ex. (FV).

Juveniele Havik, Oeverlandenreservaat Amsterdamse Bos, 18-08-2005


De Gierzwaluw

43

44


ex. (JvB, PT). 24-12 Westpoortweg 1 ex. (RvD, PM). Oeverloper Vijfhoek najaarstrek: 1-10 1 ex., 3-10 3 ex., 29-10 1 ex. t.p. (VOD). 1-10, 4-10 Lampenistenstraat ‘s avonds gehoord (RB). 15-10 Lutkemeer 1 ex. (PT). 16-10 Kinseldam 1 ex. (VWGAexcursie, med. MV). Middelste Jager 28-10 Vijfhoek 1 donker ex. richting Amsterdam (VOD). Dwergmeeuw Vijfhoek najaarstrek: 16-10 1 juv. (wrsch. niet door), 17-10 1 ex. 1kj, 26-10 12 ex. (VOD). 17-12 Boezemgemaal Rijnland 1 ex. (PT). Zwartkopmeeuw 8-10 Entrepothaven 1 ex. 1kj t.p. (WvdW). 11-10 Oosterpark 1 ex. 1kj t.p. (RA). Kokmeeuw 19-10 Vijfhoek najaarstrek 903 ex. (VOD). 20-11 Erasmusgracht 2 ouden van dagen: ringen LYF, Duitsland in 1980 >1kj en LFN, Denemarken 1987 >3kj (RA), 29-12 LFN weer present (RA, RvD, PM). 15-12 Oosterpark 1 leucistisch ex. met ring 3.555.831 t.p. (RA, RBu). Op of voor 18-12 Alexanderkade 1 ex. 2kj met Zwitserse ring, gevangen door Frank Majoor (med. JLK 18-12-05). Pontische Meeuw 10-10 Vijfhoek 1 ad. t.p., 19-11 13 ex. door (VOD). 12-10 Entrepothaven 1 ex. 2kj/3kj t.p. (WvdW). 19-11 t/m 8-12 Albardagracht 1 ex. 1kj t.p. (RA, PM, RvD, e.v.a.). 30-11 t/m 24-12 Mauritskade 1 ex. 1kj t.p. (RA, JT, Rob Bekebrede, e.v.a.). Geelpootmeeuw 4-10 Erasmusgracht 1 ex. 2kj, 29-10 1 ex. 1kj en 1 ex. 2kj, 12-11 1 ex. 1kj, 20-11 1 ex. 1kj, een andere dan die van 12-11 (RA). 19-11 Albardagracht 1 ex. 1kj (RA), 26-11, 3-12 1 ex. (sub-?) adult met geheel verfomfaaid, lek verenkleed t.p., door RA ‘Johnny Rotten’ gedoopt (PM, RA). 13-10 Vijfhoek 1 ad. t.p., 19-11 1 ex. najaarstrek (VOD). Kleine Mantelmeeuw 23-12 de Slotervaart 1 ex. subad. t.p. (RvD, PM). 24-12, 29-12 Hoekenesgracht 1 ex. 2kj met Arnhemring t.p. (RA, RvD, PM). 29-12 Erasmusgracht 2 ex. 1kj t.p. (RA, RvD, PM). 29-12 Albardagracht 1 ex. 1kj t.p. (RA, RvD, PM). Grote Mantelmeeuw 12-11 Erasmusgracht 1 ad. t.p., zeldzame verschijning in dit deel van de stad (RA). Kleine Burgemeester 23-12 Slotervaart zuidoever t.h.v. de Bloedtransfusiedienst, Plesmanlaan 1 ex. 1kj t.p. 11.30u (RvD). De meeuw vloog na enige tijd in oostelijke richting weg en werd helaas niet meer teruggevonden. Drieteenmeeuw 25-11 Kostverlorenvaart en J. van Lennepkanaal 1 juv. t.p., vervuild ex. (RH, Magnus Robb).


29-10, 13-11, 23-11 Vijfhoek >1 ex. t.p. (VOD, EdB). 23-10, 4-11, 18-12 Kinselbaai oever 1 ex. (EdB, FvG). 29-10 Akkerswade, Diemerpark 3 ex. (EdB). 5-11 t/m 11-12 plasje Bijenpark Eendrachtpolder 1 ex. (PT). 14-11 Bauduinlaan Ruigoord 1 ex. (PT). 19-11 t/m 24-12 Lutkemeer 1 ex. (PT). 29-11 Brettenpad 1 ex. (PT). Kraanvogel 25-12 Diemerpark 7 ex. luid roepend naar N (Henk Bakkenes). Bontbekplevier 2-10, 4-11 IJdoorn resp. 3 en 2 ex. (MV, FvG). 16-10 Kinseldam 2 ex. t.p. (VWGAexcursie, med. MV), 4-11 4 ex. (FvG). Goudplevier 16-10 Vijfhoek najaarstrek 7 ex. (VOD). 13-11 Aetsveldsche Polder 160 ex. t.p., 27-11 >200 ex. Z (EdB). 27-11 De Munt, Waterland 400 ex. (NZ). 29-11 Inlaagpolder 500 ex., 1-12 300 ex. (PT). 19-12 Houtrakpolder Kavel 35 100 ex. (PT). 26-12 Peereboom, Waterland 120 ex. (NZ). Zilverplevier 2-10, 14-10, 31-10 IJdoorn max. 5 ex. (MV, FvG, KJ). 10-10 Kinseldam 1 ex. (MV), 23-10 2 ex. (EdB), 13-11 2 ex. (FV). Vijfhoek najaarstrek: 4-10 1 ex., 5-10 3 ex., 9-10 2 ex. (VOD). Kieviet 4-11 Kinselbaai 800 ex. rondvliegend (FvG). 13-11 Aetsveldsche Polder >1000 ex. t.p. (EdB). 1312 Inlaagpolder 2500 ex. (PT). 25-12 IJdoorn 2500 ex. (FvG). Kanoet 2-10 IJdoorn 1 ex. (MV). 10-10 Kinseldam 1 ex. (MV). Kleine Strandloper 14-10 IJdoorn 1 ex. (FvG). Bonte Strandloper 2-10 t/m 4-11 IJdoorn max. 12 ex. (MV, FvG, KJ). 10-10 t/m 30-12 Kinseldam max. 20 ex. (MV, FvG, FV, RB). 13-12 Inlaagpolder 2 ex. (PM, PT). 21-12 Houtrakkerbeemden-west 2 ex. (PM). Kemphaan 10-10 Kinseldam 2 ex., 4-11 5 ex. (FvG), 30-12 4 ex. (RB). 14-10 IJdoorn 5 ex. (FvG), 31-10 2 ex. (KJ), 4-11 2 ex. (FvG). 13-12 Inlaagpolder 4 ex. (PM, PT). 21-12 Houtrakkerbeemden-west 5 ex. (PM). Watersnip 10-10 Kinseldam 50 ex. (MV), 14-10 40 ex. (FvG), 14-10 IJdoorn 330 ex. (FvG). 12-10 Diemerpark 20 ex. (MvL), 29-10 39 ex. (EdB). 22-10 t/m 31-12 Aetsveldsche Polder max. 54 ex. (EdB). 2910 Vijfhoek najaarstrek 117 ex. (VOD). 30-10 Inlaagpolder 140 ex. in een gescheurd weideperceel (PM). 25-11 Zeeburg, Cruquiusweg 15 ex. t.p., 2-12 >50 ex. (MvL). Bokje 13-11 Schinkelbos 1 ex. (RH). Houtsnip 27-10 hoek Leliegracht/Keizersgracht 18.00u 1 ex. op ooghoogte voorbijvliegend (Koen Job). 29-10 Vijfhoek 1 ex. neer uit NW, 4-11 1 ex. door (VOD). 31-10 Spaarnwoude, Uiterdijken 1 ex. laag N (RvD, PM). 14-11 Rudi Bloemgartensingel 1 vers dood ex. in tuin (RR). 26-11, 28-12 Westgaarde 1 ex. (JvB, RR). 9-12 Brettenpad 1 ex. (TvD). Grutto 14-10 IJdoorn 1 ex. (FvG). Rosse Grutto Vijfhoek najaarstrek: 3-10 1 ex., 4-10 1 ex., 4-11 1 ex. (VOD). 14-10 Kinseldam 1 ex. (FvG). Wulp 2-10 Kudelstaart ca. 500 ex. overvliegend richting Westeinderplas, 1-12 Westeinderplas 700 ex. rondvliegend; vielen in voor de nacht op een akker aan de oever van de plas (JvdW). 5-10 Bovenkerkerpolder 40 ex. t.p. (RH). 14-10 Kinseldam 350 ex., 4-11 130 ex. (FvG). 23-10 Opperwoud ca. 100 ex. (EdB). 27-11 Oosterpoel 23 ex. (FvG). Zwarte Ruiter 10-10 IJdoorn 1 ex. (MV). Tureluur 10-10, 14-10 IJdoorn 2 ex. (MV, FvG), 16-10 1 ex. (VWGA-excursie, med. MV). 15-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 27-11 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. op naar W (PM). 18-12 Houtrakkerbeemden-west 1 ex. op naar Z (PM). Groenpootruiter 8-10, 15-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (WvdW, VOD). Witgatje 4-10 Lutkemeer 2 ex. (RR). 8-10 Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). 29-10, 13-11 Diemerzeedijk 1 ex. t.p. (WvdW, NZ). 29-10, 3-11 Inlaagpolder resp. 2 en 1 ex. t.p. (PM, RR). 6-11, 13-11 Horn- en Kuijerpolder resp. 2 en 1 ex. (EdB). 20-11 Botsholsedwarsweg 1 ex. (RR). 23-11, 1-12, 24-12 Lutkemeer 1

Kleine Burgemeester, Plesmanlaan, 23-12-2005


De Gierzwaluw

45

Visdief 8-10, 9-10 Uitdam resp. 6 en 4 ex. winterkleed (NZ). Kleine Alk 23-10 massale stranding Kleine Alken aan Nederlandse kust, 9 ex. doortrek IJmeerdijk (Henk Koffijberg, med. GvD op AVN), 23-10 IJburg 1 ex. (LS). 24-10 Centrale Hemweg 9.30u 1 vers geslagen ex. in klauwen Slechtvalk op plank voor nestkast (Onno Wildschut). 29-10 Gouwzee 1 ex. t.p. (Jelle Abma, med. PhD). Koekoek 28-10 twee meldingen van een roepend langskomend ex. Kruislaan, hoogstwaarschijnlijk een belmelodietje van een GSM-metje (AVN), de vogel is uitsluitend gehoord en hoewel er laat in het seizoen nog Koekoeken kunnen worden gezien, is een roepend ad. mannetje niet iets dat men met eind oktober associeert. Kerkuil 31-12 Lutkemeer 1 ex. t.p. in boerderijschuur (RR). Steenuil 8-11, 30-11 Rondehoep resp. 1 en 2 ex. in wilg (RvD, PM). 20-11 omgeving Botshol 1 ex. (RR). 12-12 Oostermeerkade, Ouderkerk a/d Amstel 1 ex. t.p. op vleermuiskast aan woonhuis (MK). Velduil 28-10 omg. Gouwzee 1 ex. t.p. (Jelle Abma, med. PhD). Ransuil 20-10 Kleine Wittenburgerstraat 1 vers dood ex. gevonden door Monica Rijven (med. GvD). 3-11 t/m 10-12 Westgaarde max. 2 ex. (PT). 18-12 Flevopark 2 ex. (JLK). Gierzwaluw 22-10 late melding: 2 ex. metrostation Van der Madeweg (Theo de Nijs). 8-11 baas boven baas: 1 ex. 13.50u boven Gevleweg (KJ). IJsvogel 2-10 Flevopark 1 ex. (Goos van der Sijde). 2-10 Jisperveldstraat 1 ex. (NZ). 7-10 Zorgvlied 1 ex. (RR). 8-10, 20-11 Gouwzee 1 ex. (NZ). 9-10 t/m 23-11 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD, EdB, MV), 12-10 Diemerpark 1 ex. (MvL). 10-10, 23-10 IJdoorn 1 ex. (MV, EdB). 16-10 Durgerdam 1 ex. (VWGA-excursie, med. MV). 16-10 Overbrakerpolder 1 ex. (KJ). 19-10 Baanakkerspad 1 ex. (Jan van Til). 20-10 Inlaagpolder bij Gemaal 1879 1 ex. (RR). 22-10 Aetsveldsche Polder 1 ex. (EdB). 27-10 Batterij Halfweg 1 ex. (PT). 29-10, 20-11 Noorder IJplas 1 ex. (NZ). 3-11 De Kluut 1 ex. (RR). 12-11 Gein-Zuid 1 ex. (EdB). 13-11 Horn- en Kuijerpolder 1 ex. (EdB). 19-11 Anderlechtlaan Nieuw Sloten 1 ex. (RR). 10-12 IJburg 1 ex. (RB). 13-12 Bijenpark Eendrachtpolder 1 ex. (PT). 23-12 1 ex. noordzijde Amstelpark (FvG). 29-12 Boezemgemaal Rijnland 1 ex. (TvD). Groene Specht 9-10 t/m 26-12 Westgaarde 1 ex. (JvB, PT). 12-10, 13-10 Vijfhoek 1 ex. (FK, VOD). 13-10 Asd.Bos, omg. De Banaan 1 ex. (FK). 14-11 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 26-11 Ma Braunpad 1 ex.

FOTO: ROBERT HEEMSKERK

Drieteenmeeuw, Kostverlorenvaart, 25-11-2005

46


gehoord (PM). 27-11 Haven-Ballast 1 ex. (NZ). 28-11 Bijenpark Eendrachtpolder 1 ex. (PT). 14-12 VTC De Groote Braak 1 ex. (PT). 19-12 gelach gehoord Park De Kuil Geuzenveld-Slotermeer (PM). Grote Bonte Specht Vijfhoek najaarstrek: 4-10 2 ex., 23-11 1 ex. (FV). Kleine Bonte Specht 4-11 Diemerzeedijk 1 ex. (MV, WvdW). Veldleeuwerik 22-10 Houtrakpolder Kavel 35 80 ex. (PT). 13-11 Aetsveldsche Polder in totaal 143 ex. Z (EdB). Boomleeuwerik 4-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. Z (PM). 8-10 IJdoorn 1 ex. (MV). Vijfhoek najaarstrek: 13-10 1 ex., 26-10 1 ex., 29-10 2 ex., 5-11 1 ex. (VOD). Oeverzwaluw 1-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Grote Pieper 9-10 Blauwpijpstraat hoek Entrepothaven 1 ex. Z (FV). 15-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. langsvliegend en waarschijnlijk invallend Houtrakkerbeemden-west (PM). Graspieper 14-10 Westpoortweg 100 ex. (PT). Oeverpieper 8-10 Vijfhoek 1 ex. t.p. (WvdW). Waterpieper 4-10 De Kluut 1 ex. laag naar N en vervolgens O langs Boezemkanaal Rijnland (PM), 15-10 1x 2 en 1x 4 ex. overvliegend (PM). 29-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. (PM). 29-10 Spaarnwouderveen 1 ex. (PM). 31-10, 28-11 Osdorper Binnenpolder resp. 6 en 2 ex. (PT), 26-11 enkele ex. (PM). 12-11 t/m 24-12 Lutkemeer max. 4 ex. (JvB, PT). 22-11 Tom Schreursweg 10 ex. (PM). Vijfhoek najaarstrek: 5-10 t/m 8-11 in totaal 32 ex. met 7 ex. op 29-10 (VOD, MV). Vijfhoek t.p.: 14-10 1 ex., 17-10 2 ex. op van slaapplaats, 8-11 4 ex. slaapplaats, 13-11 20 ex. (VOD), 16-12 9 ex. (FvG). 25-10 t/m 29-11 Diemerpark max. 5 ex. (EdB, MV, RvD, PM, MvL). 26-10 Diemerzeedijk 12 ex. t.p., 29-10 6 ex. (WvdW). 19-11 Haven-Ballast 8 ex. (NZ). 25-12 Muidertrekvaart 8 ex. (NZ). 8-10 t/m 4-11 IJdoorn 1 ex. (MV, FvG, KJ). 16-10 Bloemendalergouw 1 ex. (VWGA-excursie, med. MV). 26-10, 27-11 Barnegat resp. 6 en 15 ex. (NZ, FvG). 12-12 Dijkeinde en Barnegat-Blijkmeer talrijk (RvD, PM). 24-12 Rijperdwarsweg 32 ex. (NZ). 18-10 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 12 ex. slaapplaats 18.30u (RvD). 6-11 Horn- en Kuijerpolder 1 ex. (EdB). 13-11 Aetsveldsche Polder 9 ex. ZW (EdB). Grote Gele Kwikstaart Deze soort is in alle gebieden veelvuldig waargenomen, zowel in de binnenstad als in de buitengebieden; teveel om hier op te noemen. Waarnemingen met meer dan 1 ex.: 9-10 t/m 31-12 Lutkemeer max. 2 ex. (JvB, TK, PT, TvD, MS). 11-10 Ilperveld 2 ex. (DT). 14-10 Z van Ilpendam 2 ex. (RA). 14-10 Ringweg, Spaarnwoude 2 ex. (PT). 15-10 Nw.Brettenpad 2 ex. N (PM). 8-11 t/m 19-12 Schiphol-Oost 1-2 ex. (RB). 23-11 Lijnden 2 ex. (FvG). 4-12 Nigtevecht-dorp 3 ex. (RivD). Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 14-11 in totaal 61 ex. met 8 ex. op 3-10 (VOD, EdB). Witte Kwikstaart Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 20-11 in totaal 75 ex. met 18 ex. op 2-10 (VOD). 29-10 Nigtevecht 1 ex. gehoord (EdB). 4-11 Vecht, Weesp 1 ex. (EdB). 4-11, 18-12 Kinseldam 1 ex. (FvG). 5-11 Wijsentkade-Lutkemeerweg 10 ex. t.p. (RvD, PM), 18-12 Lutkemeer 1 ex. (JvB). 6-11 Horn- en Kuijerpolder 1 ex. (EdB). 13-11 Aetsveldsche Polder 1 ex. N (EdB). 20-11 Rondehoep 1 ex. (RR). 30-11 Tienboerenweg, Polder Eerste Bedijking Mijdrechtse Droogmakerij 1 ex. (PM, RvD). 3-12 Gein-Noord 2 ex., 24-12 Gein-Zuid 1 ex. (EdB). 12-12 Entrepothaven 1 ex. (WvdW). 16-12 Flevopark 1 ex. (FvG). Pestvogel 9-12 Watercirkel Amstelveen 3 ex., 10-12 Korvet Amstelveen 5 ex. (Marleen Andriessen). Zwarte Roodstaart 1-10 Shell-toren Asd.Noord 3 ex. door (Euro Birdwatch 2005, RB). 3-10 Minervahavenweg 1 ex. (KJ). 5-10 Vijfhoek 3 ex. invallend (VOD). 6-10 Schiphol-oost 1 ex. zingend (RB). 9-10 IJburg 2 ex. zingend (MV). 12-10 Veemkade 1 ex. zingend (MvL). 15-10 Uitdam 1 ex. (FV). 16-10 Diemerzeedijk 1 v. t.p. (WvdW). 27-10 Ernst Cahnsingel, De Aker 1 ex. (RR). Oosterse Zwarte Roodstaart cf. ssp. Phoenicuriodes/semirufus 4-11 mogelijk ex. t.p. op niet vrij


De Gierzwaluw

47

toegankelijke plek Asd-Oost (LS). Kon de volgende dag helaas niet worden teruggevonden (med. AD). Roodborsttapuit 3-10 t/m 31-12 Lutkem1eer max. 3 ex. (PT, RR, JvB). 15-10 Diemerpark max. 2 m. en 1 v. t.p. (WvdW, NZ, FK, KJ). 26-10 t/m 4-12 Asd.Bos, Schinkelbos max. 2 ex. (Jan van der Ben, RH, RR, RvD). 29-10 Spaarnwouderveen 1 m. (PM). 29-10 Volgermeer 1 v. (NZ). 5-11 De Kluut 1 v. (TvD). 25-12 Blijkmeer 1 v. (NZ). Tapuit 3-10 Ruigoordweg 1 ex. (KJ). 7-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. W (PM). 8-10 Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). 17-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex.; 29-10 1 ex. t.p. (VOD). 29-10, 31-10 IJburg 1 ex., mogelijk Groenlandse (EdB, RivD, KJ). 31-10 Inlaagpolder, Kadijkshoeve 1 m. (RvD, PM). Beflijster 28-10 Vijfhoek 2 ex. aanvliegend en neer (VOD). Kramsvogel Vijfhoek najaarstrek: 4-10 t/m 19-10 24 ex. met 9 ex. op 17-10 (VOD). 20-11 t/m 24-12 Aandammergouw max. 329 ex. (NZ). Koperwiek Vijfhoek najaarstrek: 3-10 t/m 19-10 in totaal 1722 ex. met 1475 ex. op 15-10 (VOD). 6-10 Flevopark 1 zingend ex. (MV). 15-10 Blauwpijpstraat 8.00u.-8.20u 500 ex. over (FV). 17-10 Anna’s Hoeve 968 ex. door in 1 uur tijd (AJ). 21-10 Blauwe Hoofd 300 ex. door (FV). Zanglijster Vijfhoek najaarstrek: 4-10 85 ex., 5-10 121 ex. (VOD). 5-10 Botshol 250 ex. doortrek (JvdW). 1212 Vliegenbos zang (NZ). 23-12 Kalfjeslaan zang (EdB). Grote Lijster 2-10 Ecologische Zone Schellingwoude 1 ex. (MV), 16-10 2 ex. (VWGA-excursie, med. MV). Vijfhoek najaarstrek: 3-10 t/m 30-10 25 ex. met 8 ex. op 15-10 (VOD). 5-10 Diemerpark 1 ex. (MV). 29-10 Blasiusstraat 1 ex. over (Thijs de Zeeuw). 9-11 Inlaagpolder 7 ex. (PM). Zwartkop 9-10 Vijfhoek 1 m. op uit boom en strak wegvliegend (VOD). 9-10 Westgaarde 3 ex. (JvB). 19-10, 29-10 Diemerpark 1 ex. (RvD, EdB). 31-10, 13-12 Brettenpad 1 ex. (PT). 26-11 Noorder IJ-plas 1 v. (NZ). 4-12 Snodenhoekpark 1 v. foer. op bessen kamperfoelie (Fons Bongers). 16-12, 17-12 Rudi Bloemgartensingel 1 v. t.p. (RR). Tjiftjaf 2-10 Vecht, Nigtevecht 1 zingend ex. (EdB). 10-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 14-10 IJdoorn 1 ex. (FvG). 26-10 zingend ex. Diemerpark (RvD). 17-12 Sportpark Spieringhorn 1 ex. (MS, TvD). 17-12 Noorder IJ-plas 1 ex. (NZ). 24-12 Ma Braunpad 1 ex. (RvD, PM). 25-12 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. roepend (Roy Slaterus, PM). 25-12 Diemerzeedijk 1 ex. (NZ). 25-12 Vijfhoek 1 ex. (NZ). Goudhaantje Vijfhoek najaarstrek: 15-10 1 ex., 19-10 2 ex. (VOD). Vuurgoudhaantje 9-10 Westgaarde 1 ex., 16-10 4 ex., 17-12 1 ex. (JvB), 26-12 1 ex. (RR). 13-10, 27-11 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD, NZ). 14-10 Buziaustraat 1 ex. (RR). 18-10 Koenenkade Asd.Bos 1 ex. (RvD). 25-10 talrijk Flevopark (MV). 4-11 Diemerzeedijk 1 ex. (MV). 19-11 Sportpark Drie Burg, Watergraafsmeer 1 ex. t.p. (FV). 1-12 Gaasperplas ZO-hoek 1 ex. t.p. (RvD, PM). 5-12 Oosterpark 1 ex. (RA, RBu). Bonte Vliegenvanger 1-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Baardmannetje 1-10, 3-11 De Kluut gehoord (PM, RR), 3-10 40 ex. t.p. (KJ), 22-10 4 ex. (PT). 5-10 Vijfhoek enkele t.p. (MV), najaarstrek: 9-10 10 ex., 10-10 9 ex., 30-10 9 ex. (VOD). 15-10 recreatiegebied Overdiemen 2 ex. (RR). 15-10 IJdoorn 6 ex. (FV). Witkoppige Staartmees 1-12 Gaasperplas ZO-hoek 1 ex. t.p. (RvD). 7-12 Westgaarde 2 ex. t.p. (RR), 17-12, 26-12, 28-12 3 ex. (JvB, RR); 18-12 2 ex. met vage aanduiding kopstreep; blijkbaar vogels uit de overgangszone tussen caudatus en europaeus (RA). Matkop 5-10 Vijfhoek enkele t.p. (MV). 17-12 Bretten Oostelijke Puinstort 1 ex. (TvD). Kuifmees 15-10 Vijfhoek najaarstrek 3 ex. (VOD). Zwarte Mees Vijfhoek najaarstrek: 2-10 t/m 20-11 in totaal 65 ex. met 19 ex. op 10-10 (VOD); t.p.: 5-10 enkele ex. (MV), 16-10 1 ex. (VOD). 2-10 IJdoorn 1 ex. (MV). 3-10 t/m 18-12 Westgaarde max. 4 ex. (PT, JvB, RA). 6-10 Flevopark >10 ex.

48


(MV), 9-10 enkele ex. t.p. (FV). 8-10 Noordzeeweg, Oil Tanking 2 ex. in populieren (PM). 8-10 Binnenkadijk tenminste 1 ex. (GvD). 8-10 Hoogtekadijk tenminste 1 ex. (GvD). 8-10 VTC Klein Dantzig tenminste 1 ex. (GvD). 11-10 Rijnstraat/Kennedylaan 6 ex. (MV). 12-10 Snelliusstraat, Watergraafsmeer enkele ex. (GvD). 12-10 Galileiplantsoen enkele ex. (GvD). 21-10 Blauwe Hoofd 6 ex. door (FV). 22-10 Twiske 17 ex. (NZ). 29-10 Fahrenheitstraat 4 ex. over (AJ). 29-10 Nigtevecht 2 ex. (EdB). 6-11 Horn- en Kuijerpolder >3 ex. (EdB). Pimpelmees 13-11 Nigtevecht groep 12 ex. W (EdB). Boomklever 1-10 t/m 31-12 Westgaarde max. 3 ex. (JvB, RA, RR). 27-10 Zorgvlied 2 ex. (Koen Job). Klapekster 20-11 Vijfhoek 1 ex. invallend, later weer door naar ZW (FV). Notenkraker 22-12 A9 Badhoevedorp 1 ex. overvliegend (Sander Lagerveld en E.L. Alanen, via Dutch Birding). Noordse Kauw 20-12 Maxis Diemen 1 ex. met kenmerken monedula t.p. (RvD, PM), 23-12 westoever Amsterdam-Rijnkanaal (Herman Dijkhuizen - foto). Noordse Kauwen zijn van spermologus te onderscheiden door: 1. opvallende, witte tot zilvergrijze zijhalsvlek in het najaar; 2. lichte onderdelen die vrij sterk contrasteren met het gezichtsmasker (zwart voorhoofd en keel) en de vleugels; 3. lichter achterhoofd. De Russische Kauw heeft 1. grotere en wittere zijhalsvlekken dan monedula in het najaar; 2. sterker contrasterend zilvergrijs achter hoofd; 3. zwarte onderdelen niet of nauwelijks contrasterend met de zwarte keel. Dat betekent dat de 4 Kauwen vermeld op p.67 in de Amsterdamse Vogelhistorie van Ruud Vlek (De Gierzwaluw jg. 38 (2000) nr. 1) en waargenomen door PM op 5-11-90 Velserweg/Machineweg, niet langer als Russische, maar als Noordse Kauwen dienen te worden aangemerkt. Met een neologisme wordt dat wel voortschrijdend inzicht genoemd: ten tijde van de waarneming was er niets bekend over het voorkomen van Noordse Kauwen in Nederland en werden alle Kauwen met witte halsband Russische Kauw genoemd. Roek 3-10 Vijfhoek najaarstrek 10 ex. (VOD). 27-11 Spaklerweg 3 ex. (AJ). Ringmus 2-10, 22-10 Rijperdwarsweg resp. 28 en 52 ex. (NZ). 17-12 Rudi Bloemgartensingel 16 ex. (RR). Keep Vijfhoek najaarstrek: 2-10 t/m 23-11 585 ex. met 215 ex. op 8-11, grootste groep 80 ex. op 8-11 (VOD). 4-10 t/m 30-12 Lutkemeer max. 7 ex. t.p. (RR, PT, JvB, TvD). 7-10 Westpoortweg >1 ex. roepend (PM). 8-10 Westgaarde 1 ex., nadien geregeld hier gezien (JvB). 9-10 Flevopark enkele ex. t.p. (FV), 23-12 2 ex. (MV). 1710 Anna’s Hoeve, Watergraafsmeer 1 ex. (AJ). 18-10 Nigtevecht 1 ex. over (RivD), 21-10 2 ex. t.p. (EdB). 2-11 Zuiderakerweg gehoord (RR). 13-11 Horn- en Kuijerpolder enkele ex. (EdB). 11-12 IJburg 4 ex. (NZ). 21-12 Ma Braunpad 8 ex. in groep Vinken (RR). Europese Kanarie Vijfhoek najaarstrek: 28-10 2 ex. W, 14-11 1 ex. (VOD). Putter 23-11 Vijfhoek 50 ex. t.p. (FV). Kneu 2-10 Poppendammergouw 120 ex. (NZ). 4-10 Lutkemeer 45 ex. (RR). 11-10 Vijfhoek najaarstrek 15 ex. (VOD). Frater 20-11 Vijfhoek najaarstrek 18 ex. (FV). Barmsijs sp. Vijfhoek najaarstrek: 16-10 t/m 23-11 152 ex. met 109 ex. op 19-11 (VOD, EdB), 4-11 1 ex. t.p. (MV). 20-11, 31-12 Noorder IJ-plas 3 ex. (NZ). 21-11 Westgaarde 1 ex. (JvB). 22-11 Tom Schreursweg 1 ex. ZO (PM). 26-11 Gouw 12 ex. (NZ). 26-11 Zuiderwoude 12 ex. (NZ). 27-11 Kinselbaai 1 ex. over (FvG). 28-11 Nw.Brettenpad 5 ex. (RvD, PM). 5-12 Entrepotdok 56 ex., waarvan zeker 9 Grote (WvdW). 12-12 Amstel 60 ex. van Korte Ouderkerkerdijk naar Amsteldijk/M.L.Kingpark (RvD, PM), 23-12 1 ex. Amstelpark noordzijde (FvG). 17-12 Westerdok 12 ex. (Sanne Koolwijk). 24-12 Gein-Zuid groepje t.p. met Putters (EdB). Grote Barmsijs 13-11 Aetsveldsche Polder 14 ex. Z (EdB). 19-11 Vijfhoek najaarstrek 5 ex. (VOD). 22-11 Schinkelbos 2 ex. (PT). 23-11 Lijnden 10 ex. (FvG). 27-11 ZO-hoek Gaasperplas 35 ex. t.p. (RvD). 29-11 Diemerpark totaal ca. 60 ex. (MvL), 1-12 10 ex. (RvD, PM), 4-12 1 ex. (MV). 5-12 Oosterpark groep van 30 ex. geheel of vrijwel geheel bestaande uit Grote Barmsijzen t.p. (FK; later zagen RA en RBu de groep wegvliegen).


De Gierzwaluw

49

5-12 Entrepotdok 9 ex. in groep van 56 barmsijzen (WvdW). 5-12, 6-12 omgeving Centraal Station bij bouwput 9 ex. (RvB). 6-12 Westerpark 1 ex. (KJ). 12-12 Westerdoksdijk 5 ex. (KJ). 17-12 Lutkemeer 5 ex. (PT). 18-12 Beatrixpark 6 ex. (FW). 19-12 Meibergdreef 4 ex. over (EdB). Kleine Barmsijs 13-11 Aetsveldsche Polder 14 ex. ZW (EdB). 29-11 Diemerpark totaal ca. 15 ex. (MvL). Sijs 4-10 Nw.Brettenpad 1 ex. O (PM). Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 8-11 176 ex. met 60 ex. op 5-11 (VOD). 23-10 t/m 27-11 Vijfhoek max. 12 ex. t.p. (NZ). 18-12 Haven-Ballast 28 ex. (NZ). Kruisbek Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 13-11 in totaal 21 ex. met 11 ex. op 1-10 (VOD). 3-11 Frankendael enkele ex. t.p. (WvdW). Appelvink Vijfhoek najaarstrek: 3-10 t/m 20-11 in totaal 28 ex. met 4 ex. op 5-10 en 19-11 (VOD). 10-10 Flevopark, speeltuin 1 ex. over (FvG). 11-11 t/m 31-12 Westgaarde max. 3 ex. (JvB, TK, TvD, MS, RA, PT, RR). 19-11 Sportpark Drie Burg 1 ex. t.p. (FV). Goudvink Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 20-11 in totaal 105 ex. met 23 ex. op 19-11 (VOD, MV), 23-11 1 ex. t.p. (FV), 25-12 2 ex. (NZ). 18-12 PEN-centrale Diemen 2 ex. (NZ). 24-12 Liergouw Tuinwijck 6 ex. (E. Witmond). Noordse Goudvink In de vlucht goed te herkennen aan karakteristiek feesttoeterroepje. 19-11 Vijfhoek najaarstrek 6 ex. (VOD). 4-12 Asd.Bos omg. Radar 1 ex. roepend (RvD). IJsgors 9-10 IJburg westkant voormalig strand Blijburg 1 ex. t.p. (MV). Sneeuwgors 13-11 Barnegat 3 ex. (FV). 27-11 Kinseldam 21 ex. t.p. (FvG). 27-11 IJburg omg. nieuwe brug naar Vijfhoek 120 ex. (NZ). Geelgors 16-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD).

Nagekomen melding Hybride Geelsnavel- x IJsduiker Med. RV op AVN 12-8-05: een op 4 december 1890 bij Schellingwoude verzamelde duiker Gavia sp. blijkt een hybride te zijn tussen Geelsnavel- en IJsduiker. Een artikel van Kees Roselaar et al. dienaangaande verschijnt deze jaargang in The Journal for Ornithology, een Engelstalig Duits tijdschrift. De geprepareerde vogel bevindt zich in het ZMA. Het vraagteken op p.46 van Amsterdamse Vogelhistorie (Vlek, 2000) kan dus weg.

Andere soorten Meervleermuis 23-8, 1-9 Diemerpark 2 ex. (P. van der Linden van VZZ, Vereniging voor zoogdierkunde en zoogdierbescherming; med. MvL). Tweekleurige Vleermuis 23-8 Diemerpark 7-10 ex., 1-9 1 ex. (P. van der Linden, med. MvL). Watervleermuis 1-9 Diemerpark diverse ex. (MvL). Dwergvleermuis 2-8 t/m 8-9 Nigtevecht 1-2 ex. (EdB). 1-9 Diemerpark diverse ex. (MvL). Ruige Dwergvleermuis 1-9 Diemerpark div. ex. (MvL). Egel 11-12 Middenweg omg. Linnaeusstraat 22.00u 1 ex. (WvdW). Hermelijn 14-12 Lutkemeer 1 ex. (RR). Wezel 14-9 Middenweg, Westpoort 1 ex. (PM). 21-9 Westerpark 1 ex. (JvB). Vos 15-7 Volgermeer 1 jong (NZ). 16-7 Waterzuivering-Noord 1 juv. (NZ). 6-8 Bauduinlaan 1 juv. (NZ). 17-9 Diemerpark 1 ex. (FvG). 19-9 Zuiderzeeweg s114 1 ex. (JLK). 27-11 Haven-Ballast 1 ex. (NZ). Eekhoorn 20-11 Zorgvlied 1 ex. (RR). 23-12 1 ex. Amstelpark noordzijde (FvG). Dwergmuis 21-12 Diemerpark 1 dood ex. gevonden langs de oever van het randmeer IJburg (FvG). Amerikaanse Rivierkreeft 8-11 Winkeldijk 1 v. met eieren op de weg (RvD, PM).

50


Rugstreeppad 23-7 t/m 15-9 Nigtevecht max. 2 ex. (EdB, RivD). 28-9 Lutkemeer 1 ex. (RH). Kleine Watersalamander 30-7, 11-9 Nigtevecht 1 v. en 1 ex. (EdB). 3-9 Vijfhoek 1 ex. (BdK). Zuidelijke Boomsprinkhaan 1-9 1 ex. gevangen bij het Tropenmuseum (MvL). Houtpantserjuffer 29-7 t/m 3-9 Nigtevecht 1-2 ex. (EdB). Bloedrode Heidelibel 13-11 Schinkelbos 3 m. (RH). Paardenbijter 4-8, 14-8 Nigtevecht 1 ex. (EdB). Oranje Luzernevlinder 24-7 Lutkemeer 2 ex. (JvB), 21-9 2 ex. (JvB, TK), 28-9 2 ex. (RH), 17-10 1 ex. (JvB). 2-10 Westpoortweg 1 ex. (HS, PM). 13-11 Artis 1 ex. (WvdW). Citroenvlinder 17-8 Nigtevecht 1 v. (EdB). Boomblauwtje 13-7 t/m 4-8 Nigtevecht 1 ex. op Blauwe Regen (EdB). 13-11 Artis 1 ex. (WvdW). Bont Zandoogje 17-7 Haven-Ballast 18 ex. (NZ). 23-7 Noorder IJ-plas 1 ex. (NZ). 24-7 Gemeenschapspolder 6 ex. (NZ). 27-7 Nigtevecht 1 ex. op Blauwe Regen (EdB). 14-8 Twiske 1 ex. (NZ). 4-9 Camping Uitdam 1 ex. (NZ). 7-9, 12-9, 13-9 Kalfjeslaan max. 8 ex. (EdB). 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). 8-9 parkje Hogeweyselaan, Weesp 1 ex. (EdB). 21-9 Bastion Weesp 2 ex. (EdB). 24-9 Vecht, Nigtevecht 1 ex. (EdB). 30-10 Ballastbos 1 ex. (NZ). Atalanta 27-8 Volgermeer 21 ex., 29-10 1 ex. (NZ). 29-10 Diemerpark 3 ex. (EdB). 5-11 Vijfhoek 2 ex. (NZ). 13-11, 19-11 Nigtevecht 1 ex. (EdB). Distelvlinder 14-8 Twiske 2 ex. (NZ). Kleine Vos 27-10 omg. Amstelstation 1 ex. (GvD). 29-10 Volgermeer 3 ex. (NZ). 29-10 Vijfhoek 1 ex. (VOD). 13-11 Schinkelbos 1 ex. (RH). Gehakkelde Aurelia 19-7 Weth. Van Essenweg 1 ex. (KJ). 19-7, 14-8 Nigtevecht 1 ex. (EdB). 7-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. zonnend (PM). Landkaartje 19-7 Weth. Van Essenweg, Groote IJpolder 1 ex. (KJ). Gamma-uil 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). Duitse Wesp 12-11, 13-11 Vecht, Nigtevecht 1 ex. (EdB). Hoornaar 22-9 Vijfhoek 2 ex. (VOD).

Gebruikte afkortingen


De Gierzwaluw

51

Ontvangen literatuur Jan van Blanken

Ficedula (Twentse VWG), jg. 34, 2005 nr. 2 • • • • • •

Eerste broedgeval van de Kluut in Twente. Resultaat LSB-tellingen 2004 in Twente. Verslag VRS Conings 2004. Pestvogels in Twente in de winter 2004-2005. Dwergsterns op de Oelemars. Najaarstrek over Ottershagen 2004.

Ficedula (Twentse VWG), jg. 34, 2005 nr. 3

• Voorjaarstrek over de Oelemars in 2005. • Canon stabilisatiekijkers 10x42 L IS WP en 12x36 IS II. Kijkerstest met kijkers in de prijsklasse tussen van € 700 - € 1700. De 12x36 scoort een goede prijs-kwaliteitverhouding. De prijs bedraagt € 729.

De Fitis (VWG Zuid-Kennemerland), jg. 41, 2005 nr. 3 • Renovatie van de Zuidpier van IJmuiden vanaf 2008. De Zuid- en Noordpier worden in 2008-2010 gerenoveerd. In verband daarmee heeft de VWG ZuidKennemerland op verzoek Rijkswaterstaat geïnformeerd over het ecologisch gebruik van de pieren door Paarse Strandloper, Steenloper en Oeverpieper. • Waterrietzangers op het spoor. De meeste waarnemingen worden in de eerste helft augustus gedaan. Het gaat echter om een lastig waar te nemen soort, omdat deze vaak laag in de vegetatie zit. In het voorjaar zijn er nauwelijks meldingen. • Water- en roofvogels 2005. Resultaten van de januaritelling. Ik beperk me tot de roofvogels met tussen haakjes de aantallen in 2005 en 2004. De Buizerd staat evenals 2004 met stip op de eerste plaats (105-106) gevolgd door Torenvalk (37-30) en Havik (15-6). Van de Sperwer werden er 7 geteld tegen 13 in 2004. • Het wel en wee van de Matkop in de duinstreek. Het relaas van een pittige discussie. • Steenlopers langs Bloemendaal aan Zee. De Fitis (VWG Zuid-Kennemerland), jg. 41, 2005 nr. 4 • Kon het maar altijd herfst zijn. Verslag van de herfsttrek 2005 langs telpost Parnassia. • Najaarsinflux Grauwe Ganzen in de zuidelijke Haarlemmermeer, 2005. • Herfsttrek van de Braamsluiper in de AW-duinen. • Taigaboomkruipers in Zuid-Kennemerland. • De Halsbandparkiet in Haarlem: een volledig geïntegreerde allochtoon! • Het recente voorkomen van de Matkop in Kennemerland. De Grauwe Gans (Stichting Natuur- en Vogelwacht Zuid-Flevoland), jg. 21, 2005 nr. 2

• Avifauna, waarnemingen juli-oktober 2005. Spectaculaire aantallen overtrekkende roofvogels op de telposten IJmeerdijk en Kamperhoek, waar in totaal bijna 1000 uur werd geteld. Enkele aantallen (voor beide locaties tezamen): Wespendief (45), Rode Wouw (2), Zeearend (4), Bruine Kiekendief (281), Blauwe Kiekendief (40), Sperwer (461), Buizerd (1293), Smelleken (63), Boomvalk (30) en Slechtvalk (36).

De Kieft (Vogelbeschermingswacht Zaanstreek), jg. 29, 2005 nr. 3

• • • • • •

Toename Tureluur maskeert daling overige weidevogels Wormer- en Jisperveld. Nesten en eieren 2005 gevonden in Westzijderveld en Reefgebied. Visie op de toekomst van de Zaanse veenweidegebieden. Is er toekomst voor de veenweidegebieden? Landelijke resultaten Oeverzwaluwen in 2004. Schaarse vogels in geïsoleerd Purmerbos.

De Kieft (Vogelbeschermingswacht Zaanstreek), jg. 29, 2005 nr. 4 • Verslag broedvogelinventarisatie van de Blauwe Reiger in 2005. In de Zaanstreek werden 268 bezette nesten geteld tegen 264 in 2004. De daling van het aantal nesten in de kolonie Hembrug gaat onverminderd door. Dit jaar 51 nesten tegen 64 in 2004, hetgeen een halvering ten opzichte van 2000 betekent. De kolonie Veldpark Zaandam bleef met 78 nesten stabiel, terwijl de kolonie op de begraafplaats in Wormerveer toenam van 97 naar 107 nesten. In de drie genoemde kolonies broedt bijna 90% van de totale Zaanse Blauwe Reiger-populatie. • 2005, een goed huiszwaluwenjaar. 169 bezette nesten tegen 151 in 2004. Assendelft is hofleverancier met 93 nesten. • Opnieuw broedsucces Oeverzwaluwen in kunstwand Twiske. In 2005 telde de kolonie 57 paren. Dit is nagenoeg gelijk aan 2004. • Landelijke broedresultaten van de Oeverzwaluw t/m 2003. • Prooi-onderzoek Havik in het Wormer- en Jisperveld en de Reef. In 2001-2004 werden door middel van verenonderzoek de prooien onderzocht van een Havik-populatie (maximaal 3 paar) in twee Zaanse veenweidegebieden. Het onderzoek heeft o.a. aan het licht gebracht dat de Haviken er een zeer divers menu op nahouden. De gepubliceerde prooilijst vermeldt 41 soorten vogels en 1 zoogdier (Haas). Behalve soorten als Spreeuw (41x) en Hout- en Postduif (11 resp. 17x) prijken in de top van de menulijst ook minder verwachte soorten als Wilde Eend/Soepeend (41x), Wintertaling (20x), Kokmeeuw (13x), Watersnip (15x) en Grutto (11x). De lijst vermeldt zelfs twee soortgenoten. Omdat deze niet zijn aangevreten wordt vermoed dat ze zijn gedood uit concurrentieoverwegingen. • Bokjes in de Westzanerpolder. De Kleine Alk (VWG Alkmaar), jg. 22, 2005 nr. 3

• De broedvogels van het Bergerbos in 2005. Het 130 ha grote gebied telde in 2005 806 territoria verdeeld over 43 soorten. • Inventarisatie Oudorperhout 2005. 134 territoria verdeeld over 38 soorten.

De Kleine Alk (VWG Alkmaar), jg. 22, 2005 nr. 4

• Broedvogels van het zuidoostelijke deel van de Schoorlse bossen in 2002.

• Keizerarend bij Kamperhoek in april 2005. De Kamperhoek diende zich in 2005 aan als toplocatie voor gestuwde trek. Niet geheel ten onrechte zoals uit dit artikel blijkt. • Het venijn zat weer (eens) in de staart (tuinwaarnemingen winter 2004-2005).

De Kleine Alk (VWG Alkmaar): De broedvogels van Alkmaar in 2001-2004

De Grauwe Gans (Stichting Natuur- en Vogelwacht Zuid-Flevoland), jg. 21, 2005 nr. 3 • Tuinwaarnemingen 2005-2006.

De Korhaan (VWG Het Gooi e.o.), jg. 39, 2005 nr. 3 • Hoe de Bonte Kraai verdween uit de Eempolders.

52


Bijzondere uitgave geheel gewijd aan de broedvogels van Alkmaar, waarin op 116 blz. een beeld wordt geschetst van de ontwikkeling van de broedvogelpopulatie in een stedelijk gebied. Voorzien van vele foto’s, tabellen en figuren. Petje af.


De Gierzwaluw

53

Het is nauwelijks nog voor te stellen, maar begin jaren tachtig telde de winterpopulatie in de Eempolders nog ca 900 ex. Sedertdien zijn de aantallen alleen maar afgenomen. De Bonte Kraai is thans geheel verdwenen. • Invasie van Kleinst Waterhoen in Gooi en omstreken. • Belgische Nijlgans in het Eemmeer.

De Korhaan (VWG Het Gooi e.o.), jg. 39, 2005 nr. 4 • Oeverzwaluwstand duikelt in 2005 omlaag. Flinke daling aantal broedparen, n.l. 522 versus 766 in 2004. De Korhaan (VWG Het Gooi e.o.), jg. 39, 2005 nr. 5 • Het voorkomen van de Grutto in de Eempolders. • De stand van de Huiszwaluw in de regio 2005. • Kolonievogels en zeldzame broedvogels in 2005 in Noord-Holland. Dit artikel is de letterlijke tekst van de provinciale nieuwsbrief “SOVON nieuws uit de provincie NoordHolland”, 2005 nr.2. Zie aldaar. De Kruisbek (Vogelwacht Utrecht), jg. 48, 2005 nr. 4 • Kolonievogels en zeldzame broedvogels in Utrecht in 2004. De aalscholverkolonie in Botshol telde in 2004 221 nesten. Botshol, dat gerekend wordt tot het werkgebied van VWG Amsterdam, was in 2004 ook goed voor 15 paar Lepelaars en 400 paar Kokmeeuwen. De broedpopulatie van de Oeverzwaluw telde in Utrecht minstens 810 paar. De nachtzwaluwpopulatie van de Leusderheide bleef met 12 paar stabiel, Amerfoort telde 2 paar Kuifleeuwerik en van de Raaf werden 12 paar geteld. De Grote Karekiet schijnt weer uit het dal te klimmen, want langs de Loosdrechtse Plassen zongen er 24. • Trek van Aalscholvers over telpost de Horde. • Broedgeval van Ransuil in een woonwijk. De Kruisbek Vogelwacht Utrecht), jg. 48, 2005 nr. 5 • Visarenden in Utrecht. • Ecologische zone Galecopperzoom. • Kleinst Waterhoen. Meerkoet (Natuurvereniging Wierhaven), 2005 nr. 3 • Zeven jaren koolmezen ringen in en nabij het Robbenoordbos. • Voorjaarstrek langs de Afsluitdijk voorjaar 2005. • Big day 14 mei 2005. Meerkoet (Natuurvereniging Wierhaven), 2005 nr. 4 • Geringde Merels in het Wierhaven werkgebied. • Het gaat steeds beter met de Kerkuilen in de Wieringermeer en op Wieringen. In 2004 22 broedparen tegen 14 in 2003. • Zwarte Stern onderzoek de Kreupel 2005. In de nazomer verblijven grote aantallen Zwarte Sterns in het IJsselmeergebied. Ze profiteren daar van het voedselaanbod en komen er 25-30% in gewicht aan. De aantallen dalen echter de laatste jaren, wat waarschijnlijk wordt veroorzaakt door de afname van de spieringpopulatie. Tellingen in de nazomer van 2004 op de Kreupel, een in 2003 in het IJsselmeer ter hoogte van Medemblik aangelegd zandeiland, leverden maximaal 15.500 Zwarte Sterns op. In 2005 waren dat er maximaal 8.000. Door ruien conditieonderzoek van de Zwarte Sterns op de Kreupel hoopt men meer inzicht te verkrijgen in deze afname. De Mourik (VWG Nijmegen e.o.), jg. 31, 2005 nr. 2 • Het Oosterhoutse bos: een ecosysteem, 50 jaar lang gevolgd.

54


Al 50 jaar volgt het Nederlands Instituut voor Ecologie de populatiedynamica van Kool- en Pimpelmees in het Oosterhoutse bos nabij Nijmegen. Interessant is natuurlijk hoe de mezen reageren op de klimaatverandering in Nederland, die begin jaren negentig betekenis kreeg. In die zin is het opvallend dat koolmezen vanaf 1956 steeds vroeger met de eerste eileg starten. Verder is het aantal 2e broedsels de laatste 10 jaar tot bijna nul gereduceerd, terwijl in vroegere jaren 10% van de paren aan een 2e broedsel begon. De vroegtijdige ontwikkeling van de rups van de Kleine Wintervlinder (hoofdvoedsel voor jonge mezen) als gevolg van de temperatuurstijging wordt als mogelijke oorzaak genoemd. • Broedvogelinventarisatie Gelderse Poort in 2004. Deze inventarisatie is in hoofdzaak gericht op moeras- en weidevogels, kolonievogels en schaarse soorten. Per soortgroep wordt in het artikel kort ingegaan op de resultaten door de jaren heen. Een broedvogeltabel met de aantallen vanaf 1989 maakt alles goed inzichtelijk. Bij een aantal interessante soorten sta ik even stil. De Roerdomp, in 1989 nog goed voor 37 paar, verdween als broedvogel. De lage kunstmatige waterstand in het gebied wordt als oorzaak genoemd. Ook de Bruine Kiekendief, waarvan in 1989 9 paar tot broeden kwam, verdween. De trend voor de meeste weidevogels is onverminderd negatief, uitgezonderd Tureluur. Het aantal Steenuilen neemt jaarlijks af. Zaten er in 1989 nog 159 paar, in 2004 was dit aantal geslonken tot 58. Hetzelfde geldt voor de Ransuil. In 1989 nog 28 paar, in 2004 een schamele 2. De Roodborsttapuit scoort in 2004 opmerkelijk hoog met 70 paar. Dat is het hoogste aantal sinds 1989. Verder is de gestage toename van de Gekraagde Roodstaart opmerkelijk. Sinds 1997 is er een geleidelijke toename tot 19 paar in 2003 (hoogste stand sinds 1989). De aantallen van de Appelvink schommelen enorm. Laagste stand 1 paar (1992), hoogste stand 19 paar (1997) en in 2004 2 paar. De geelgorspopulatie is met 33 paar stabiel. • Bijzondere broedvogels van de Bergerheide in 2004 (en 2003).

De Skor (VWG Texel), jg. 24, 2005 nr. 4 • Vogelbescherming in de knel, deel 1 en 2. • Meeuwen tellen. • Wadvogeltellingen op Texel: de telling van 14 mei 2005. • Succes voor Grote Sterns in De Petten. In De Petten kwamen 90 paar tot broeden. • Kunnen Scholeksters zwemmen? • De Smient op Texel: resultaten van de wadvogeltellingen van januari 1980 t/m 2005. • Vogelwerk in uitvoering: Boerenzwaluwen doen het goed op Texel. Een integrale inventarisatie in 2005 van de Boerenzwaluw leverde 750 broedparen op. Dit betekent een forse toename t.o.v. 1987 (400 paar). De soort werd voornamelijk aangetroffen op en rond boerderijen en dan met name bij rundveebedrijven. De nesten bevonden zich vaker in de boerderijen en bijgebouwen dan in de inloopstallen. De Skor (VWG Texel), jg. 24, 2005 nr. 5 • Wat is er mis met ons Rotganzenreservaat Zeeburg? Doorgaans verblijft tot 6% van de wereldpopulatie Zwartbuikrotgans Branta bernicla bernicla gedurende het voorjaar in reservaat Zeeburg op Texel. Het gebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer. De aantallen nemen de laatste jaren behoorlijk af. Door een uitgekiend onderzoek door Bernard Spaans en Laurens van Kooten naar de begrazingsdruk van Rotganzen is aan het licht gekomen dat in 2005 nog maar 10% van de aantallen uit het verleden gebruik heeft gemaakt van Zeeburg en het beheer door SBB - hoog productief grasland met veel gras van lage kwaliteit - faliekant mis is. Rotganzen nemen alleen genoegen met gras van hoge kwaliteit, d.w.z. jonge, malse, eiwitrijke grassprietjes. De onderzoekers hebben SBB voorgesteld Zeeburg weer te beheren conform de aanbevelingen uit 1987. En nu maar afwachten of SBB haar verantwoordelijkheid neemt. • Hoe vaak zingt de Winterkoning? Aflevering IV. • Vergrassing, muizen, Blauwe Kiekendieven en Velduilen, hoe zit het nu eigenlijk? • De wadvogeltellingen in augustus en september 2005. • Korverskooi nr.50. Resultaten van de broedvogelinventarisatie in 2005. • Dwergsterns en andere kustbroedvogels in 2005 op Texel.


De Gierzwaluw

55

SOVON Nieuws jg. 18, maart 2005 nr. 2

• Tien jaar CES: wat is bereikt, wat is nodig? • De opmars van Middelste Bonte Spechten in Nederland. • Wormen-etende wadvogels in de Waddenzee. • 2004 een uitstekend jaar voor Huis- en Oeverzwaluwen. Landelijke toename Huiszwaluw 16% ten opzichte van 2003. Vooral in Zeeland, het zuiden van ZuidHolland en Noord-Brabant is er sprake van een stijging tot 30%. De warme, droge zomer van 2003 kan als mogelijke reden worden genoemd, indien verondersteld wordt dat vele paren een tweede broedsel hebben grootgebracht (veel insectenaanbod, lage sterfte) en aldus voor een forse aanwas van de populatie zorgden. Bij de Oeverzwaluw bedroeg de toename 43% ten opzichte van 2003. De regionale verschillen zijn groot, Limburg -/- 42%, Flevoland en noorden van Noord-Holland + 341%. • Eerste broedgeval Wilde Zwaan. • Digitale Gruttokaart levert een gedetailleerder verspreidingsbeeld en meer Grutto’s op. • Specifiek…Tellen. Guus van Duin interviewt Pim Arjen Wolf.

SOVON Nieuws jg. 18, maart 2005 nr. 3

• Recente watervogeltrends in een hersteld ecosysteem: het Veluwemeer. Sinds 1957 wordt het Veluwemeer maandelijks geteld. In dit artikel worden recente aantalsontwikkelingen tegen het licht gehouden en in een historisch perspectief geplaatst. • 2004 een BMP-jaar zonder echte uitblinkers. • Specifiek… Zee. Guus van Duin interviewt Kees Camphuysen.

SOVON Nieuws uit de provincie Noord-Holland, 2005 nr. 2

• Kolonievogels en zeldzame broedvogels in 2005. Ik beperk me tot de regio Amsterdam en omgeving: Roerdomp 75 nesten Naardermeer, Canadese Gans 3 paar Naardermeer, Krooneend 1-2 paar Vijfhoek/Diemen, Porseleinhoen 2 territoria Ilperveld en 1 in Waterland, Kleinst Waterhoen 3 territoria Naardermeer, Strandplevier 2 paar Kinseldam, Visdief 800 paar Kinseldam.

De Steenloper (VWG Den Helder), jg. 23, 2005 nr. 123

In dit nummer jaarverslag 2004 van de zeetrektellingen te Huisduinen. Het telt 78 blz. en bevat vele grafieken en tabellen.

De Steenloper (VWG Den Helder), jg. 23, 2005 nr. 124 De Strandloper (Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk), jg. 37, 2005 nr. 4. De Strandloper (Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk), jg. 37, 2005 nr. 5. • Stormmeeuw PA14 ‘the chimneylover’. • De Tringiaan (VWG Schagen e.o.), jg. 28, 2005 nr. 4 • Jaaroverzicht dode zee- en kustvogels 2004/2005.

De Tringiaan (VWG Schagen e.o.), jg. 28, 2005 nr. 5 • Toename Kanoet bij Petten najaar 2004. Ondanks de verontrustende berichten over decimering van de kanoetenpopulatie in Nederland is er bij Petten sprake van een spectaculaire toename ten opzichte van voorgaande jaren (42 maal zo veel!). • Telling van geïnundeerde bollenvelden. Vlerk (VWG Arnhem w.o.), jg. 22, 2005 nr. 2 • Broedvogelinventarisaties Gelderse Poort in 2004.

56


Dit artikel verscheen ook in de Mourik (VWG Rijk van Nijmegen), jg. 31, 2005 nr. 2. Zie aldaar. • Verkennende slaapplaatstellingen van Grote Zilverreigers in de winter van 2004/2005.

Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 3 • Leeftijdstellingen bij de Kolgans. • Ventilatiemogelijkheden en luchtvochtigheid van steenuilnestkasten. • Eerste resultaten van het volgen van de trek van Zwarte Ooievaars in Azië met satellieten. Monitoring van vogeltrek door vogels uit te rusten met zenders opent ongekende perspectieven en neemt een steeds hogere vlucht. Een Tsjechisch project monitort de trek van Zwarte Ooievaars vanuit Tsjechië naar de overwinteringsgebieden. De zenders wegen 70 gram, dat is minder dan 2,5% van het lichaamsgewicht van een Zwarte Ooievaar. In dit artikel, een vertaling van een Engelstalige samenvatting, worden drie Zwarte Ooievaars gevolgd in hun niet geheel gevaarloze tocht, want twee ooievaars overleefden de tocht niet. Een van de ooievaars legde op één dag 565 km af. Dat is de langste afstand van een ooievaar ooit vastgesteld. • Watervogels langs de zuidoostelijke Kaspische Zeekust van Iran januari 2004. Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 4 • Noordoost-Griekenland tijdens de voorjaarstrek. • De broedseizoenen 2003 en 2004 van de Purperreiger in Nederland. In 2004 werden 520 nesten geteld tegen 450 in 2003. De kolonie Breukeleveensche Plas telde 39 nesten, maar helaas is de helft van de jongen ten prooi gevallen aan de Vos. Afschot van de Vos is volgens de schrijver van dit artikel (Henk van der Kooij) noodzakelijk om de Purperreiger te beschermen. De kolonies in Zuid-Holland herbergden over 2001-2004 gemiddeld 64% van het totale aantal broedparen in Nederland. • Vijf jaar samenwerking West-Brabantse Vogelwerkgroep en Poolse vogelbeschermers. • De Oehoe in het grensgebied van Nederland en Duitsland. Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 5 • De Witbuikrotgans. Dit artikel is het 8e in een reeks over ganzen van de hand van Leo van den Bergh. In dit artikel wordt ondermeer ingegaan op verspreiding en voorkomen van de Witbuikrotgans, waarvan de wereldpopulatie 176.000 vogels bedraagt. De soort bewoont zowel het Palearctische als Nearctische gebied. De Europese broedpopulatie van Svalbard-Franz Josefland en Groenland omvat circa 5600 exemplaren. Sinds het eind van de jaren ‘70 van de vorige eeuw is de Witbuik een regelmatige gast in Nederland. In vroegere jaren werden vooral in strenge winters grotere aantallen langs de kust gezien en was het voorkomen meer invasieachtig. • Steltlopers en schollen: de ecologische situatie in de Waddenzee. • Rein Stuurman: vogelschilder van Zien is Kennen! Welke vijftigplusser is er niet groot mee geworden? Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 6 • De Vale Gieren van Riglos. • Schepping: van gifpieper tot Boompieper. De ontwikkeling van de vogelbevolking in een klein natuurgebied in Drenthe. • De Zwarte Rotgans. Deel 9 in de ganzenreeks van Leo van den Bergh. Vogelnieuws (Vogelbescherming Nederland), jg. 18, 2005 nr. 3

• Vijf jaar moerasvogelbescherming: de balans opgemaakt. Het Beschermingsplan Moerasvogels begint zijn vruchten af te werpen. Van de oorspronkelijke dertien aandachtssoorten staan er nu nog negen op de Rode Lijst tegen elf in 1994; Lepelaar en Krooneend verdwenen van de Rode Lijst. Voor Roerdomp, Kwak , Woudaap en Purperreiger begint geleidelijk hoop


De Gierzwaluw

57

te gloren. Terwijl Zwarte Stern en Snor redelijk stabiel blijven, baren Blauwe Kiekendief en Grote Karekiet zorgen. Ook de Baardman neemt af. • Hoe de Roerdomp weer tot broeden verleid wordt. • Broedsucces Blauwe Kiekendief onder de loep. De broedpopulatie op de Waddeneilanden bedraagt thans 55 paar. In circa tien jaar is deze populatie gehalveerd. De afname verschilt sterk per eiland. Een van de belangrijke oorzaken is de afname van beschikbare prooi. Zo valt de afname op Ameland samen met die van Torenvalk en Velduil, beide ook muizeneters. • Zeldzame Rode lijstsoort Kleinst Waterhoen is te lokken met natuurlijk waterpeil. • Rietsnijders in Weerribben werken mee aan moerasvogelbescherming.

Vogelnieuws (Vogelbescherming Nederland), jg. 18, 2005 nr. 4

• In de Delta krijgen Bontbek- en Strandplevier nauwelijks jongen. • De Dwergstern heeft baat bij grootschalig dynamisch kustgebied. • Het Jaar van de Tapuit: de tussenbalans stemt droevig.

Vogels (Vogelbescherming Nederland), 2005 nr. 4 • Nieuwe jungles voor Hollandse moerasvogels. De natte as biedt veel soorten weer plaats. Over het Beschermingsplan Moerasvogels, waarin 13 moerasvogels een voortrekkersrol spelen. • Rivier van vogels. Over de verdieping van de Schelde en de gevolgen voor de vogels in het kader van de campagne De Schelde Natuurlijk. • De reislust van standvogels. De Roodborst in uw wintertuin is doorgaans een ander individu dan die u er zomers aantreft. Dat geldt niet voor de Winterkoning. Die blijft het hele jaar door trouw aan zijn stek. Net als de Merel, althans de mannen. Die zijn 100% standvogel; de vrouwen zijn iets reislustiger. Vogels (Vogelbescherming Nederland), 2005 nr. 5 De Winterkoning (VWG Castricum), jg. 40, 2005 nr. 3 • Oog in oog met Wespendieven. Het relaas van Kees Duin over zijn ontdekking van een broedgeval van de Wespendief in de regio van VWG Castricum. • Fenologie VWG Castricum 2005. • Grauwe Klauwier broedt na kwart eeuw weer in Castricum. De Winterkoning (VWG Castricum), jg. 40, 2005 nr. 4 • Leuke terugmeldingen van Vinkenbaan Castricum (8). • Resultaten EuroBirdwatch 2005. • Brandganzen in Castricum.

Overige ontvangen tijdschriften

Blaadje (KNNV Amsterdam), jg. 25, 2005 nrs. 3 en 4

• In nr. 3 in de rubriek Waarnemingen een opmerkelijk bericht: de vondst van een dode Notenkraker op 17 juni in Amstelveen. Boomblad (Alterra), jg. 17, 2005, nrs. 4 en 5/6. De Groenbewuste Amsterdammer (IVN-Amsterdam), jg. 25, najaar 2005 en jg. 26, winter 2005/2006. De Groene Zegge (IVN-Amstelveen), jg. 21, 2005 nrs 3 en 4. SOVON Jaarverslag 2004.

Ledenmutaties Nieuwe leden

J. en E. van Adrichem, Rode Klaver 45, 1422 SJ Uithoorn, 0297-562349 J.M.R. Bakker, Muurpeper 17, 1964 PR Heemskerk, 06-44744582 G.C.L.M. Bakkum, Mauvestraat 12-2, 1073 RK Amsterdam, 020-6623729 S. de Bie, Amstel 151-2, 1018 ER Amsterdam, 06-46117464 E. den Boer, Ranonkelkade t/o 57, 1031 XZ Amsterdam P.I. Boer, Nieuwe Westerdokstraat 120, 1013 AG Amsterdam, 020-6273001 E. van Bolhuis, Overtoom 162-2, 1054 HP Amsterdam, 020-6122552 J. Breugem, Texelweg 36, 1025 RV Amsterdam, 020-6233732 M. Cardol, Jacob van Lennepkade 366-3, 1053 NL Amsterdam, 020-6851931 C. van de Flier, Rondenburglaan 42, 2135 AW Hoofddorp, 023-5652431 G.J. Klein, Goudsbloemstraat 59-2, 1015 JK Amsterdam, 020-4281843 C. Latdorp, Jonkerlaantje 8, 1135 TL Edam, 0299-372065 L.P. Louwe Kooijmans, Zijldijk 30, 2352 AB Leiderdorp, 071-5238560 P. Meijer, Zwanenbloemlaan 92, 1087 EP Amsterdam, 06-28231194 L. Milort, Jan Witheijnstraat 37, 1018 WM Amsterdam, 06-15388594 I. Nathans, Max Havelaarlaan 133, 1183 LN Amstelveen, 020-4539494 M. Nieuwenhuis, Leimuidenstraat 9 hs, 1059 ED Amsterdam, 020-6793159 P.J. Radsma, Spaklerweg 16, 1096 BA Amsterdam, 020-6083632 M. Saija, Postbus 3321, 1001 AC Amsterdam, 06-30972208 Z. Scheeringa, J.W. Brouwersstraat 64, 1071 LK Amsterdam, 020-7693234 R. Schraag, Laing’s Nekstraat 39-3, 1092 GT Amsterdam, 020-6929539 W.G.M. Spliet, Hillenraadt 44, 1083 AJ Amsterdam, 020-6422139 J. Sterringa, Postbus 17625, 1001 JM Amsterdam, 020-6650996 G. Verlaan, Bellamydwarsstraat 13-1, 1053 BC Amsterdam, 020-6832650 F. Wesseling, Entrepotdok 208, 1018 AD Amsterdam, 06-53552324 C. van der Winkel, Orteliusstraat 77-1, 1057 AT Amsterdam, 020-6184045


H. Brouwer, Almere J. van Helvoort, Almere-Buiten I.M.M. van Leeuwen, Amsterdam K.A. Straatman, Amstelveen Overleden

B.L. Huidekoper, Amsterdam

Adreswijzigingen

L. Doolaard, Laan Der Hesperiden 6 hs, 1076 DK Amsterdam, 020-6710194 J. Haakman, Betuwe 54, 3524 TH Utrecht, 030-2369175 M. van Leeuwen, Orteliusstraat 63-1, 1057 AS Amsterdam, 06-41038552

Colofon Redactie: Ellen de Bruin, Vecht en Gein 3, 1393 PX Nigtevecht, 0294-257650, [email protected] Opmaak: Robert Heemskerk, 020-6626163, [email protected] Voorzitter: Jip Louwe Kooijmans, Blankenstraat 118, 1018 SG, 020-4223938, [email protected] Secretaris: Hanna Hirsch, Uiterwaardenstraat 308, 1079 DB, 020-6462240, [email protected] Penningmeester: Cor Veenman, Windrooskade 40, 1018 ZX, 020-6258424 Algemene bestuurleden: Jos Bontekoe, Sumatraplantsoen 137, 1095 HZ, 020-6922877 Waarnemingensecretaris: Paul J. Marcus, A.J. Krophollerstraat 23, 1064 DB, 020-6159034 Standwerk: Gerard Schuitemaker, 020-6164759, [email protected] Excursies: Jip Louwe Kooijmans, 020-4223938, [email protected] Lezingen: Edial Dekker, 020-6933140, [email protected] Website: www.vogelwerkgroepamsterdam.nl AVN: groups.yahoo.com/group/Amsterdams_VogelNet Lidmaatschap leden: e 15,-, Huisgenootleden: e 4,50, Betaling via Postbank 5060400, t.n.v. Vogelwerkgroep

Amsterdam te Amsterdam

Overname van artikelen: gaarne in overleg met de redactie

Deadlines van De Gierzwaluw: 20 januari, 20 april, 20 juli, 20 oktober. 58

Opzeggingen

NR 4 M A A R T

Recommend Documents