november Het hoge Woord

Gaandeweg oktober / november 2014

Het hoge Woord

Curieweg 14 8013 RA ZWOLLE T 038-4601981 M 06–53649405 @ [email protected] Aannemersbedrijf Eikenaar is gevestigd op industrieterrein Marslanden in Zwolle.

9DNNXQGLJHQHUYDUHQZHUNHQZLMYRRUXDDQXZVHUUH XZGDNRSERXZHHQDDQERXZRIHHQLQWHUQHYHUERXZLQJ ‡QLHXZERXZ

‡UHQRYDWLH

‡HHQYHUERXZLQJ

‡UHVWDXUDWLH

DGUHV DDQKHWMXLVWH (LNHQDDUEHQWX LMI GU EH UV PH QH %LM$DQ

Westerhof Boeken, dé boekhandel van Zwolle! Zwolle

- Jufferenwal 2 Tel: e 038-4216171 - Wade 106 Tel: e 038-4222440 Nijverdal - Keizerserf 31 - Tel: e 0548 - 612474

www.westerhoffboeken.nl

De Open Kring in Stadshagen biedt de mogelijkheid tot het huren van ruimtes voor vergaderingen, bijeenkomsten of andere activiteiten. Ook is de Open Kring geschikt voor rouw- en trouwdiensten. Naast de kerkzaal, met een capaciteit van 300 personen, zijn er nog andere ruimtes te huur, variërend van 18 m2 tot 102 m2.

Reserveren of meer informatie? www.openkring.nl of [email protected]

Huize Hofvliet Melden Overlijden? 038 - 453 63 20 24 uur per dag

www.meander-uitvaartbegeleiding.nl

Eerbied voor die oude Bijbel

In deze Gaandeweg Op de voorpagina: Op een marktje met religieuze lectuur toont een man trots zijn koopwaar. Gery Bruins maakte deze foto in het orthodoxe noorden van Ethiopië, maar had geen idee welke ‘hoge woorden’ haar werden voorgehouden. Wie dat wel weet mag het zeggen.

Themapagina’s Stem geven aan het Woord van God pagina 4 Wat ik niet weet heb ik geschreven pagina 5 Jannie de Boer over haar vrijwilligerswerk voor het Bijbelgenootschap pagina 6 Bijbel in Gewone Taal God houdt wel van een geintje pagina 7 Bibliodrama: Woord in beweging pagina 8 De stem van vader Column: Het moet eruit pagina 9

Een jongen die met eerbied en ontzag de kolossale Statenbijbel aanraakt. Dit beeld trof Tineke Vlaming tijdens een hagepreek van de Adventskerkgemeente, een paar jaar geleden. Een beeld dat past bij het thema van deze Gaandeweg: ‘Het hoge woord.’ Het grote Boek gaat open en de woorden inspireren op heel verschillende manieren. Intussen loopt het kerkelijk jaar weer ten einde en is de volgende Gaandeweg de laatste van 2014: het Advents- en Kerstnummer. In dit nummer willen we dit jaar het licht laten schijnen op het Magnificat, de Lofzang van Maria. Een lied waarin gangbare (rang)ordes worden doorbroken. Het nummer kreeg dan ook als thema ‘Het onderste boven’ en gaat onder meer over mensen die in onze samenleving misschien niet in aanzien staan, maar wel mogen worden gezien.

Bidden En dan begint alweer de achtste jaargang van ons PGZ-magazine. Dat krijgt als thema ‘Bidden’. Welke rol speelt het gebed in ons leven en onze kerkdiensten? Wat is er veranderd en wat willen we behouden? Dat soort vragen kan aan de orde komen, misschien hebt ook u daar ideeën over. Wat gebeurt er in uw gemeente als het om bidden gaat? Suggesties voor artikelen kunt u uiterlijk eind oktober aan ons doorgeven, per e-mail: [email protected] of per post: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle.

Aandacht voor

Een goede kerkelijke jaarwisseling!

Onder andere de Chagall-tentoonstelling in de Sionskerk pagina 10 tot en met 15

Redactie Gaandeweg

Beleid en bestuur De werkgroep Jeugd, jongeren en jonge gezinnen pagina 16 Grote Kerkgemeente verhuisd naar Jeruzalemkerk pagina 17 Van het Kerkelijk Bureau pagina 18

Kerkdiensten Bij de kerkdiensten pagina 19 Kerkdiensten voor de komende maanden pagina 20, 21 en 22

Colofon Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Zevende jaargang nr. 5, oktober/november 2014 Verschijnt zes keer per jaar. Oplage: 10.000 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 Vormgeving en grafische productie: door Upmeyer Grafimedia Zwolle

Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd

Aanleveren kopij en foto’s: De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 23 november en loopt tot en met zaterdag 24 januari. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 27 oktober te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Er is in Gaandeweg ruimte voor berichten uit de wijkgemeenten en aankondigingen van andere kerkelijk gerelateerde activiteiten. De redactie beoordeelt of deze van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers. 3

Het hoge Woord

Bij de foto Fragment van een oeroude preekstoel in het museumkerkje van het Friese Jannum. Rechts Maria met het Kind, links Petrus met de sleutel van het koninkrijk van de hemel (Matteüs 16 vers 19).

Stem geven aan het Woord van God Op een preekstoel staan is een ervaring apart. Het is prachtig werk, vind ik. Maar het is ook op een bepaalde, beslissende manier een rare arbeid verrichten. Helemaal in onze protestantse traditie. Want hoe goed ik ook achter mijn bureau mijn vakwerk doe, er wil in onze traditie vanaf een preekstoel méér gebeuren dan dat ik welsprekend laat horen dat ik verstand heb van de Bijbel, snap waar de vragen liggen, die kan plaatsen in onze tijd, met de geloofsleer kan verbinden en dergelijke. Allemaal vakwerk waartoe een beetje predikant ambtshalve is toegerust en met de nodige inspanning in staat is. Maar het eigenlijke van een preek verschilt wezenlijk van een goede lezing of – zo u wilt – een mooie conference. En dat eigenlijke heeft geen enkel mens, hoe vakbekwaam ook, in haar of zijn macht. Want dat is dat al prekend God in dit hier en nu bemiddeld wordt. Dat mensen al horend iets van God en zijn stem ervaren. Daarvoor moet God zich als het ware zelf melden en een preek, inclusief de prediker en haar gedegen voorbereiding, in dienst nemen. Dus op een bepaalde, beslissende manier is op een preekstoel staan geroepen worden tot iets wat de prediker voor geen millimeter zelf kan organiseren: het Woord van God stem geven. Het was ooit voor mij een ontdekking dat de brief aan de Efeziërs al van dit besef getuigt. In hoofdstuk 6 vers 19: “Bid ook voor mij, dat mij de juiste woorden geschonken worden wanneer ik verkondig, zodat ik met vrijmoedigheid het mysterie mag openbaren van het evangelie...” Ik vond dat een heerlijke ontdekking! Immers, om dit Bijbelvers mocht ik erop vertrouwen dat het op de preekstoel staan geen eenzame onderneming was, maar een gedeeld avontuur waarin de ene bidt en de ander spreekt. Nu zullen er onder de kerkgangers van vandaag de dag vast mensen zijn die, als waren zij consumenten, in een theater plaats nemen in een kerkzaal of achterover hangen in de banken, alsof ze voor de buis zaten, wachtend op de show die hen gepresenteerd zal worden. Maar ik verwacht dat veel vaker kerkgangers terdege begrijpen wat het hart van een preek uitmaakt en derhalve bidden voor hun voorgangers dat hun dat spreken boven eigen macht geschonken mag worden, opdat het Woord van God mag klinken in het hier en nu van deze dienst. Ds. Lily A. Burggraaff, predikant Hoofdhofgemeente

4

Wat ik niet weet heb ik geschreven Over het scheppende Woord bij Guillaume van der Graft. Een bijdrage van Neerlandicus Henk de Lange, voormalig docent aan de hogeschool Windesheim en lid van de Oosterkerkgemeente. Tineke Vlaming vond er een beeld bij. Het afzagen van een groot deel van de boom heeft zijn sporen nagelaten in de vorm van een hart. In weerwil van het verlies ontstaan nieuwe groene takken. Woorden die ons het meest dierbaar zijn, kunnen aan betekenis inboeten en flets worden. Liefde is een voorbeeld hiervan. Is er iets mooiers dan de liefde? Nee. Toch kan het gebeuren dat ook de liefde haar zuiverheid en kracht verliest. We voelen niet zo veel meer, de passie is eruit. Guillaume van der Graft – die we misschien beter kennen als Willem Barnard van het Liedboek – heeft hierop gereflecteerd in een gedicht waarin hij de liefde vraagt terug te komen in zijn leven. Maar de liefde is een ‘dood woord’ geworden, waardoor hijzelf ook een beetje dood is. Een impasse, die alleen doorbroken kan worden als de liefde ‘weer warm levend vlees’ wil worden. Daarom bezweert hij de liefde weer intrek in hem te nemen; hij nodigt de liefde uit bloed en adem te worden zodat zijn luchtwegen, longen en hartkamer er vol mee raken. Ik laat nu het gedicht volgen. Liefde, o lief dood woord, word weer warm levend vlees, wees met mij dode, wees bloed in mij, stroom voort, adem mijn luchtwegen in, woon in mijn longen, huis in mijn hartkamer, wijs mij de weg tegenin, liefde mijn lieveling, groenland bedekt met ijs, wees weer toegankelijk, wees paradijs dat ik zing in de gesloten kring op die gebroken wijs. In dit gedicht gaat het in de eerste plaats om de goddelijke liefde, maar – ze liggen in elkaars verlengde – ook om de menselijke liefde. Er is de ik in dit gedicht veel aan gelegen om die liefde te herwinnen. Hij wil de weg ‘tegenin’ (tweede strofe) vinden, bijvoorbeeld tegen de onverschilligheid. Het ‘groenland bedekt met ijs’ – het bevroren, levenloze woord – moet ‘paradijs’ worden, zodat hij weer kan zingen over de liefde ‘op die gebroken wijs’, oftewel in stamelende woorden. Dan zal er ‘in de gesloten kring’ geen verwijdering meer zijn tussen de ik en de liefde. Het gedicht belichaamt een diep verlangen naar de liefde. In de beschrijving van het missen van de liefde wordt in feite de liefde zelf present gesteld. Het is alsof het gedicht naar het eind toe zichzelf bezielt. Is er nog wel sprake van gemis? Het woord / Woord herschept de liefde. Voor Guillaume van der Graft is dichten meer dan spelen met woorden. In een interview zei hij ooit dat het dichten hem hielp zijn geloofstwijfels te overwinnen. Deze uitspraak sluit aan bij zijn opvatting dat in gedichten iets van een goddelijke waarheid kan doorklinken. Het Woord dat vlees is geworden. Zo bezien kunnen dichters een dieper inzicht hebben en zichzelf overstijgen. Of zoals Van der Graft het in een ander gedicht zegt: ‘Wat ik niet weet heb ik geschreven.’ Onwillekeurig denk ik nu aan de Bijbelschrijvers die, schrijvend vanuit hun menselijk referentiekader, toch tot inzichten kwamen die niet van henzelf waren. Guillaume van de Graft, Mythologisch. Gedichten, oud, nieuw en herzien. De Prom, Baarn 1997, p. 426.

5

Het hoge Woord Jannie de Boer-van der Sluis al jaren actief voor Nederlands Bijbelgenootschap

“We hebben de Bijbel altijd heel belangrijk gevonden” Veel steun “Ik ben niet met al ons vrijwilligerswerk doorgegaan, maar wel met het Bijbelgenootschap”, zegt Jannie. “Vooral omdat ik van die mensen en bijvoorbeeld ook vanuit het Epilepsie Fonds heel veel steun heb gehad. Ze leven nog steeds met me mee, door gewoon af en toe wat extra belangstelling te tonen. Dat is heel belangrijk, want het blijft moeilijk, ook al is het nu vijf jaar geleden.” Ze was samen met Herman ook actief in de Grote Kerk, waar ze koster Lub Dam assisteerden en hielpen met bijvoorbeeld het schoonmaken. Jannie is nog steeds een van de rondleiders in de kerk, ze heeft al heel wat belangstellende bezoekers attent gemaakt op de bezienswaardigheden van het eeuwenoude Godshuis. Ze vertelt katholiek te zijn opgevoed en daar tijdens de rondleidingen nog steeds gemak van te hebben. “Als er katholieke bezoekers komen, weet ik waar zij het over hebben”, zegt ze. “Toen wij elkaar leerden kennen hebben Herman en ik ons in elkaars achtergrond verdiept. Ik heb toen voor de hervormde kerk gekozen, omdat ik het eenvoudige van het protestantse geloof wel net zo fijn vond. Maar je krijgt wel een bredere blik op de kerk als je meer dan één richting kent.”

Bijbelweek

Voor Herman en Jannie de Boer, leden van de Stinskerkgemeente, begon de actieve betrokkenheid bij de werkgroep Zwolle van het Nederlands Bijbelgenootschap rond de verschijning van de Nieuwe Bijbelvertaling in 2005. Deze NBV werd niet alleen aangeboden aan koningin Beatrix, tijdens een feestelijke bijeenkomst in Utrecht, het NBG gaf ook de Zwolse predikanten een exemplaar voor hun gemeente. Dat gebeurde in de Grote Kerk, waarbij ook Herman en Jannie aanwezig waren. “Wij steunden het Bijbelgenootschap al vanaf 1970 ongeveer, omdat we de Bijbel altijd heel belangrijk hebben gevonden. Voor ons eigen leven en dat van anderen”, zegt Jannie. Ze vertelt dat de heer Griffioen, die destijds de protestantse kerken vertegenwoordigde in de werkgroep Zwolle, kort na deze bijeenkomst plotseling overleed. Herman en zij namen samen zijn taak over. “Wij deden heel veel samen, ook vrijwilligerswerk, vooral nadat we beiden met werken waren gestopt.” Herman de Boer besteedde in het begin veel tijd aan het rondbrengen van de nieuwsbrieven van het NBG, onder andere naar alle dominees. Later werd die nieuwsbrieven digitaal verspreid, maar er bleef altijd werk te doen. Ook voor andere organisaties, zoals de Protestants Christelijke Ouderenbond, was Herman veel op pad. Tot de zomer van 2009, toen hij op de fiets werd aangereden en, na een aantal spannende weken op de intensive care, kwam te overlijden. Openhartig vertelt Jannie over die vreselijke tijd en over de maanden waarin ze steeds meer besefte dat ze alleen verder moest. Dat kon ze ook, want juist doordat Herman en zij altijd alles samen hadden gedaan, was ze van heel veel zaken op de hoogte. Bovendien is ze er heilig van overtuigd dat er een God is die mensen beschermt en vasthoudt en heeft ze het gevoel dat ook Herman haar nog altijd stimuleert. 6

De activiteiten voor het NBG concentreren zich vooral rond de Bijbelweek in oktober. Op eigen verzoek krijgt de afdeling Zwolle-Windesheim e.o. al vroeg het materiaal van de landelijke organisatie, zodat kan worden uitgezocht waar de kerken behoefte aan hebben. Daar wordt een aantal keren over vergaderd. Meer over het programma van dit jaar is ook in deze Gaandeweg te vinden. Door het jaar heen vestigt Jannie in haar eigen Stinskerkgemeente geregeld de aandacht op het werk van het NBG. Ouders van dopelingen en gemeenteleden die belijdenis doen krijgen van haar mooi informatiemateriaal over de Bijbel. “Het zou fijn zijn als er ook in andere wijkgemeenten van de PGZ mensen zouden zijn die dit namens het NBG willen doen”, zegt Jannie, waarbij ze terloops opmerkt dat de afdeling Zwolle nog een voorzitter nodig heeft. Zelf heeft Jannie heel veel Bijbels in huis. Als ik haar vraag voor de foto zoveel mogelijk exemplaren bij elkaar te zoeken, komen ze overal vandaan. Er ligt steevast één op haar nachtkastje, andere zijn haast te zwaar om vaak ter hand te nemen. Zoals de kolossale Engelse Bijbel met etsen van Gustave Doré. Een gedrukt exemplaar van de Nieuwe Bijbelvertaling heeft Jannie niet gekocht: “Die heb ik digitaal op de e-reader”, laat ze zien. “Dat is handig voor als ik op reis ga.” Ook de trouwbijbel, aan haar en Herman overhandigd in de Emmaüskerk, komt op tafel. Hun trouwtekst was Spreuken 3 vers 6 (in de NBG-vertaling): ‘Ken Hem in al uw wegen, dan zal Hij uw paden recht maken.’ Jannie noemt die woorden wonderlijk toepasselijk, ook als ze denkt aan het ongeluk dat haar man is overkomen. “Die tekst zit me gewoon in m’n hersens.”

Bij de foto Jannie de Boer met een deel van de vele Bijbels die ze in huis heeft. Ze leest de Nieuwe Bijvertaling op de e-reader. Gery Bruins sprak met Jannie en maakte de foto.

Bijbel in Gewone Taal verschijnt in oktober

Dr. Frank Bosman over een kleine theologie van de humor

“Je leest de Bijbel ‘God houdt wel weer met andere ogen” van een geintje’ Het echte geluk is voor mensen die weten dat ze God nodig hebben. Want voor hen is Gods nieuwe wereld. Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Want God zal hen troosten. Het echte geluk is voor mensen die vriendelijk zijn. Want aan hen zal God de aarde geven. Het echte geluk is voor mensen die doen wat God wil, en die dat het allerbelangrijkste vinden. Want God zal hun moeite belonen. Het echte geluk is voor mensen die goed zijn voor anderen. Want God zal goed zijn voor hen. Zo is Matteüs 5 vers 3-7 te lezen in de Bijbel in Gewone Taal, die in oktober verschijnt. Er is acht jaar aan de Bijbel in Gewone Taal gewerkt door vertalers en neerlandici vanuit het Nederlands Bijbelgenootschap. Omdat de Bijbel het waard is om door iedereen gelezen te worden, brengt de BGT een versie die voor iedereen begrijpelijk is. Door de kracht van de gewone taal klinkt de tekst als nieuw, duidelijk en direct. Daardoor lijkt het misschien alsof het gemakkelijk is zo’n vertaling te maken. Niets is minder waar. In werkelijkheid is het maken van zo’n vertaling juist heel moeilijk. Want de tekst moet én duidelijk én een verantwoorde weergave van de Bijbelse bronteksten bieden. De vertalers van het NBG hebben met enthousiasme en deskundigheid gewerkt om dat doel te bereiken. De BGT haalt drempels weg en maakt het lezen gemakkelijker. Het helpt mensen om de Bijbel te begrijpen.

De Bijbel als het ‘hoge woord’ over de weg die God met mensen gaat, is niet alleen sacraal, serieus of somber. Die verhalen kunnen ook humoristisch zijn en een lach en vrolijkheid oproepen. Dat toonde de gereformeerde theoloog dr. Okke Jager (1928-1992) al in 1954 aan met zijn boekje ‘De humor van de bijbel in het christelijke leven.’ Zestig jaar later is humor in relatie tot religie en geloof nog steeds een onderwerp dat een theoloog aan het schrijven kan zetten. ‘God houdt wel van een geintje’ is de intrigerende titel van een boek van dr. Frank G. Bosman (1978), een rooms-katholieke cultuuren mediatheoloog die bekend is vanwege zijn spraakmakende meningen over cultuur, theologie en geloof. Hij is als programmacoördinator van LUCE/Centrum voor Religieuze Communicatie verbonden aan de Universtiteit Tilburg. ‘Een kleine theologie van de humor’, luidt de ondertitel die Bosman zijn boek heeft meegegeven en dit onderwerp staat ook centraal in de lezing die hij geeft, op zondag 26 oktober in de Oosterkerk. Zie de aankondiging op pagina 12.

Aanwinst Vanuit Zwolle heeft Egbert Lamberink, docent VMBO, teksten uitgeprobeerd bij zijn leerlingen. Hij ontdekte dat de BGT de barrière van ‘eerst uitvinden wat er eigenlijk staat’ heeft weggenomen. Hij zegt erover: “Voor mijn leerlingen is de Bijbel in Gewone Taal een aanwinst. En stiekem ook voor mij, omdat zelfs voor een geoefend Bijbellezer je ogen soms opengaan voor iets wat je eerder nooit was opgevallen. Je leest de Bijbel weer met andere ogen.” Edward van ’t Slot, predikant van de Stinskerk, las delen van de Bijbel in Gewone Taal. “De kennismaking met de BGT heeft mij aangenaam verrast. De Bijbel gebruikt vaak lange zinnen en veel beeldspraak. Dat maakt de Bijbel een pittig boek. Maar in de BGT staan korte zinnen, in een krachtige taal. Zo duidelijk mogelijk. Het spreekt je direct aan. Ik denk dat heel veel mensen daar enorm mee geholpen zijn.” Over de start van de verkoop en andere activiteiten rond de BGT in Zwolle, zie pagina 10.

Frank Bosman pleit voor meer humor in de kerk, hij legt verbindingen tussen vrolijkheid en religie. Twee dingen die op gespannen voet staan met elkaar, niet alleen in de ogen van de buitenwereld maar ook volgens veel kerkmensen zelf. Zij kunnen grapjes over God, Jezus en de kerk niet waarderen en voelen zich door de seculiere meerderheid in het land vaak belachelijk gemaakt. Maar wat zegt de Bijbel over humor, vraagt Frank Bosman zich af. Lachte Jezus zelf wel of niet? De theoloog laat de lezer kennismaken met de wetenschap achter humor en lachen, en met lachende theologen en filosofen. “Goede humor versplintert de gesneden beelden in ons hoofd.” In recensies wordt het boek een originele en verfrissende bijdrage genoemd in het debat over humor en religie. Bosman schrijft met grote vakkennis, hij is ‘een erudiete gids die de lezer door eeuwen theologie, filosofie en cultuur heen leidt naar plekken in de Bijbel, film, reclame en bij vele prominente denkers.’ Het hoofdstuk Heilige humor vormt volgens een van de commentatoren het hoogtepunt van dit boek. ‘Hier komen geloof en humor tot hun recht in verhouding tot elkaar en leidt Bosmans invalshoek tot verhelderende inzichten.’ Al trekt de auteur ook duidelijke grenzen, zeker als men de kern van Christus’ boodschap aanvalt, zijn klemtoon ligt op een positieve benadering van humor. Hij pleit voor vrolijkheid. “Het beeld van God die kiekeboe speelt met zijn mensen, is hem lief ”, aldus een recensie. Het boek ‘God houdt wel van een geintje. Een kleine theologie van de humor’ is verschenen in november 2012 bij Meinema Zoetermeer.

7

Het hoge Woord Rembrandt wist de dramatiek van veel Bijbelverhalen pakkend te verbeelden. Zoals in het schilderij ‘De storm op het meer’ uit 1633.

Woord in beweging Al vijf jaar wordt in de Oosterkerk regelmatig Bibliodrama gespeeld onder leiding van ds. Wim Hortensius van de Oosterkerkgemeente en pastor Hans Schoorlemmer van de Thomas a Kempisparochie. In Bibliodrama komt een Bijbelverhaal op een nieuwe, speelse manier tot leven. Het brengt mensen letterlijk en figuurlijk in beweging. Wim Hortensius vertelt over zijn passie.

Een groep mensen zit in een kring en luistert aandachtig naar een Bijbelverhaal. De rollen uit het verhaal worden verzameld. Er ontstaat een gesprek: wat roept dit verhaal bij je op, wat raakt je? Er wordt iets verhelderd over de achtergrond van de tekst. Dan worden de stoelen aan de kant geschoven. Er ontstaat een lege ruimte, waarin de spelleider de rollen verdeelt. Mensen kiezen een rol en gaan op die plaats in de ruimte staan. De spelleider maakt een ronde en vraagt aan iedere deelnemer wie zij in hun rol zijn en hoe dat voor hen is. Het spel begint: mensen spelen in stilte of reageren op elkaar, in de stroom van gevoelens en gedachten die het verhaal bij hen oproept. Na de afsluiting door de spelleider en de pauze worden ervaringen gedeeld: wat heb je in het spel beleefd, bij jezelf, aan elkaar, ben je iets op het spoor gekomen in het Bijbelverhaal, in je levensverhaal, voor je geloof? Het Bijbelverhaal wordt tot slot nog een keer gelezen. Op bovenstaande manier heb ik Bibliodrama geleerd van Nico Derksen, pastoraaltheoloog. Ik kwam er voor het eerst mee in aanraking in 2001 tijdens de opleiding Klinisch Pastorale Vorming in Amersfoort. Toen ik in Zwolle kwam in 2004 ben ik Bibliodrama gaan spelen met protestantse en r.-k. collega’s in het Dekenaal Centrum, later in de Verrijzeniskerk. In 2009 heb ik de opleiding tot Bibliodramaleider gevolgd.

Onbevangenheid Wat ik zelf mooi vind in Bibliodrama is de onbevangenheid waarmee we een Bijbeltekst benaderen. We lezen de tekst niet met een vooropgezette dogmatische bril. De Bijbeltekst ligt als het ware weerloos in ons midden en zoekt verbinding met ons levensverhaal en wat daarin vreugde geeft, verdrietig maakt, angst oproept en verlangen wekt. Verrijkend in Bibliodrama vind ik ook dat we de tekst niet rationeel benaderen, maar dat we proberen te luisteren naar het gevoel dat de tekst bij ons oproept. Zoals bij het verhaal over de storm op het meer. Een verhaal van mensen in hun angst voor de chaos en de doodskrachten, ook in ons leven en in de wereld van vandaag. De woede die dat kan oproepen, het geschreeuw naar Jezus, die slaapt: “Interesseert het je niet dat 8

wij vergaan?” Jezus vertegenwoordigt hier vertrouwen, dat ook in ons altijd sluimert en slaapt, het moet gewekt worden. En dan blijkt dat vertrouwen geen ontkenning is van chaos, angst en dood, maar een levenwekkende kracht die sterker is. Elk Bibliodramaspel is anders, gedragen door de mensen die er die keer zijn. De uitkomst van het spel is daarom altijd weer verrassend. Inspirerend en ontroerend vind ik het hoe mensen dicht bij hun gevoel en in beweging durven komen, zich overgeven aan het Bijbelverhaal, aan hun eigen levensverhaal, aan de ander, en zo aan de Ander.

Verrijkend Natasja Brand is een van de trouwe deelnemers aan Bbliodrama. Zij had al een aantal keren Bibliodrama elders gespeeld, voor ze er in de Oosterkerk mee startte. Het op die manier naar de Bijbel kijken en in een verhaal kruipen, was dus niet nieuw voor haar. Natasja: “Het meespelen is elke keer weer verrijkend voor mezelf, in mijn geloof, voor mij als persoon. Ik ben een mens van het voelen, ervaren. Alleen praten over de Bijbel of je geloof, zoals in een Bijbelstudie of het luisteren naar een verhaal of preek, komt bij mij minder binnen, dan het ervaren. De personen in het Bijbelverhaal gaan voor me leven. Door een rol te kiezen, verbind je je aan deze persoon en kruip je in zijn of haar huid. Emoties van de persoon en van jezelf worden voelbaar en kunnen inzicht geven in hoe je in het leven staat, hoe bepaalde thema's op dat moment voor je spelen. Het is ook heel mooi om de interactie met de anderen tijdens Bibliodrama te zien en te beleven. En het geeft soms een heel verrassende kijk in het verhaal. Bijvoorbeeld dat Legio, de man met de vele geesten, ook erg bang was. Of, ook al weet je het wel, dat het in het spel heel duidelijk wordt dat Jezus een mens was, als jij en ik, met al zijn twijfels en emoties. Of de keer dat we het verhaal speelden van Jezus die als 12-jarige in de tempel blijft. De bezorgdheid en woede van Maria om haar zoon die, zonder het te zeggen, daar blijft. Daar kan ik me als moeder van alles bij voorstellen. Bibliodrama past heel erg goed bij mij en ik kan op de ervaringen en inzichten een hele tijd teren. Als het maar even kan zorg ik dat ik erbij ben!”

In dit nieuwe seizoen wordt in de Oosterkerk Bibliodrama gespeeld op de maandagavonden 20 oktober, 1 december, 12 januari, 2 maart, 13 april en 1 juni van 19.30 tot 22.00 uur. Zin om (een keer) mee te doen? Opgave en inlichtingen bij ds.Wim Hortensius ([email protected]; tel. (038) 452 46 60)

De Stem van Vader Zondagmiddag, negentienvijftig Met mijn vader naar de kerk Voor mij is het een wekelijks uitje Voor hem is het zijn dagelijks werk Het kerkje staat in Brandeburen Heidenskip noemen de Friezen het De garagehouder komt ons halen In zijn zwarte Chevrolet De kosteres zet mij op mijn plaatsje In de ouderlingenbank Ze geeft mij twee pepermuntjes “Wat zeg je dan?” Ik mompel: “Dank” Als alle mensen zijn gezeten Verschijnt de ouderlingenrij Vader loopt daarin als tweede Klimt op de kansel, knikt naar mij Jongetje op zondagmiddag Dat niets begrijpt, maar alles hoort Verliefd is op de stem van vader Die rustig voorleest uit Gods woord In de verte loeien koeien Een eendejager lost een schot Maar niets verstoort de stem van vader Die voorleest uit het woord van God Terug in de consistoriekamer Staan de thee en koekjes klaar Vader bevrijdt zich uit zijn toga En jaagt de brand in een sigaar Maar ik heb eventjes geen aandacht Voor de daden van mijn held Ik mag collectezakken legen Helpen bij ’t tellen van het geld Wij rijden door de Friese weiden Benzine ruik ik, gier en hooi De chauffeur vraagt hoe ik de preek vond Vader glimlacht, ik zeg: “Mooi” Het is maar tien minuten rijden Thuis wacht moeder, nog meer thee Ik mag de togakoffer dragen En een volgend keer weer mee Jongetje op zondagmiddag In de ban van vaders stem Dat niets begrijpt, maar heel goed luistert Of hij zacht klinkt of met klem Jongetje op zondagmiddag Dat niets begrijpt van de Heilige Geest Maar weet dat die stem op zijn mooist klinkt Als vader uit de Bijbel leest Dit gedicht van Freek de Jonge hangt aan de muur in ’t Heidenskip in Brandeburen en is ook de vinden op de website van dit Friese kerkje. Tineke Vlaming zag het gedicht en maakte Gaandeweg erop attent.

Column Het moet eruit Donderdag 17 juli, een uur of vijf. De eerste berichten komen binnen over een neergestort vliegtuig. En met het verstrijken van de avond en de vrijdag en zaterdag wordt de omvang van de ramp duidelijk. Ik denk dat iedereen die die zondag een kerkdienst moest leiden het er moeilijk mee heeft gehad. Alleen al hoe je je gebeden formuleert. Hoe breng je je afschuw onder woorden, je medelijden? En wat doe je met je woede over de grofheid waarmee die raket lukraak werd afgeschoten, met dit gevolg – en over de opstelling van de Russen nadien? En de preek, de preek waarin het hoge woord moet klinken, die in moet gaan in de gevoelswereld van de kerkgangers, relevant moet zijn, troostend, verruimend, activerend. Wie de roosterlezing van die zondag volgde, of al had gevolgd (donderdag alles af?) was er, denk ik, verlegen mee. De gelijkenis van de zaaier. Ja, die kun je zien als het hoge woord – voor een andere zondag. Natuurlijk, het is van het groot belang dat je als kerkganger iets hoort over hoe het woord van God gezaaid wordt en hoe het zijn weg moet vinden, in vruchtbare aarde, in een ontvankelijk hart. Maar op die zondag na MH17 moest het accent anders liggen. Wat doe je als je voor moet gaan? Toch maar een andere lezing kiezen? Maar welke dan? Iets uit de psalmen? Een klacht? Iets over de vijanden van God? Of juist iets van Paulus, over de machten van het kwaad, en over God die ons een toekomst belooft? Er kan van alles. Maar er kan ook veel niet. Het hoge woord ligt nooit klaar. Er liggen alleen maar teksten. Ze hebben verschillende gehaltes, en ze wijzen allerlei richtingen op. Je moet beginnen met te kiezen. Ook als je niet kiest en het rooster volgt kies je. En vervolgens is het geen kwestie van uitleggen. Het hoge woord moet eruit. Waar wordt het scherp, spits, rakend? Waar wordt het zacht, bemoedigend, versterkend? Op de zondagen die volgden op MH17 ben ik steeds naar de kerk geweest. En steeds was in alles merkbaar dat de voorgangers leefden in de spanning van de nasleep van de ramp, van de verschuiving die er in Europa is ontstaan, de dreiging die in de lucht hangt. De gebeden waren dringend, de lezingen klónken, en de preken hadden een lading. Dat maakte mijn zondagen goed. Het hoge woord… Ale Pietersma

9

Aandacht voor

Verkoop Bijbel in Gewone Taal van start Rond de verschijning van de Bijbel in Gewone Taal heeft de afdeling Zwolle van het Nederlands Bijbelgenootschap diverse activiteiten georganiseerd. Op woensdag 1 oktober om 18.00 uur start de verkoop van vanuit Boekhandel Westerhof, Jufferenwal 2 met korte introductie van de BGT, reacties van eerste lezers en korte voorlezingen uit de BGT. Tot en met zaterdagmiddag 4 oktober zal er bij Boekhandel Westerhof doorlopende aandacht zijn voor de BGT met voorlezingen en reacties. Op zaterdag 4 oktober om 15.00 uur is de slotbijeenkomst met de aanbieding van de BGT aan een Bekende Zwollenaar. Voor alle informatie over de Bijbel in Gewone Taal, zie de website www.bgt.nl

Workshop en themadiensten Op zondag 12 oktober om 19.00 uur wordt in de Plantagekerk aan de Terpelkwijkstraat een themadienst gehouden rond de BGT. Voorganger is Jos Douma. In dezelfde kerk is op vrijdag 24 oktober van 20.00 tot 22.00 uur een workshop Bijbel in Gewone Taal onder leiding van Bijbelvertaler Jaap van Dorp. De toegang is gratis. Zondag 26 oktober is in diverse Zwolse kerken Bijbelzondag rond het thema ‘Het echte geluk is voor…’ (Matteüs 5 vers 1-12).

Bijbelse maaltijd Op vrijdag 7 november wordt in De Fontein in Stadshagen een Bijbelse maaltijd gehouden onder leiding van ds. Han Wilmink. De kosten zijn €27,50 all-inclusive, voor wie geen alcohol drinkt €22,50.Wie wil mee-eten en ook meekoken kan zich opgeven bij Annemarie Prins, [email protected] Voor informatie over activiteiten in Westenholte/Stinskerk, mail Jannie de Boer: [email protected]

Unieke expositie en bijzondere activiteiten

Marc Chagall in de Sionskerk In de Sionskerk wordt van 29 oktober tot en met 15 november een unieke expositie gehouden van veertig werken van Marc Chagall (1887-1985), de beroemde Franse kunstenaar van joodse afkomst, die werd geboren in wat nu Wit-Rusland heet. De feestelijke opening van de tentoonstelling is op woensdag 29 oktober om 16.30 uur. Medewerking verlenen de heren Ralph Keuning, directeur van Museum de Fundatie en Ray Teyken, voorzitter van de Joodse Gemeenschap Zwolle en ds. Hélène Evers, predikant van de Sionskerk. Het Joodse koor Kachol Lawan uit Zwolle zingt Jiddische liederen. De tentoonstelling is tot 15 november te bezichtigen op vrijdag en zaterdag van 10.30 tot 16.30 uur. Groepen kunnen op afspraak buiten deze tijden een bezoek brengen aan de expositie. Voor informatie ds. Hélène Evers, tel. (038) 455 06 50, e-mail: [email protected] en [email protected] Zie ook de websites: www.sionskerkzwolle.nl en www.chagallindesionskerk.tk

Bijbel & Kunst Een belangrijk deel van de geëxposeerde werken zijn voorstudies voor de befaam10

de twaalf glas-in-loodramen in het Hadassah Ziekenhuis in Jeruzalem. Twee van deze ramen staan centraal in Bijbel & Kunstdiensten van 19.00 tot 20.00 uur in de Sionskerk. Voorganger in deze diensten is ds. Hélène Evers. Op zondag 5 oktober gaat de dienst over het Raam van Levi (links), op zondag 2 november over het Raam van Jozef (rechts). Op zondag 9 november is het thema van de avonddienst in de Sionskerk ‘De schilder en de liefde’, een raamvertelling over het leven van Chagall en het Bijbelboek Hooglied. De vocalgroup Choral geeft de voorstelling in deze dienst, die begint om 19.00 uur. Op zondag 16 november kun je in de Sionskerk van 16.30-17.30 uur ‘Zingen onder de Chagalls’, ter afsluiting van de expositie. In deze zangdienst worden

traditionele kerkliederen van Engelse herkomst gezongen: een Nederlandstalige Songs of Praise.

Lezing Chagallkenner drs. Ruud Bartlema houdt op woensdag 12 november een lezing over ‘Chagall en de ramen’. Deze avond, die wordt gehouden in de Sionskerk en begint om 19.30 uur, wordt georganiseerd in samenwerking met het genootschap Nederland-Israël.

Samen naar tentoonstelling Marc Chagall Gemeenteleden van de Oosterkerk en andere geïnteresseerden kunnen de Chagall-tentoonstelling gezamenlijk bezoeken op zaterdag 8 november. Belangstellenden verzamelen zich om 10.30 uur in de Sionskerk, waar de koffie klaar staat. Ds. Wim Hortensius van de Oosterkerk, die zich uitvoerig heeft verdiept in Marc Chagall, houdt een korte inleiding over de kunstenaar en de tentoonstelling. Vanaf 11.00 uur is er een uur gelegenheid om de litho’s te bewonderen, waarna de deelnemers tot uiterlijk 12.30 uur hun ervaringen kunnen delen. Er is ook een film over het leven van Marc Chagall. Inlichtingen en opgave bij ds.Wim Hortensius, tel. (038) 452 46 60, e-mail: [email protected]

Vorming & toerusting in Stinskerk

Jezus, de onwaarschijnlijke? Heeft de kerk eigenlijk wel een goed verhaal? Alles cirkelt er om Jezus. Maar hoe aannemelijk is alles wat kerkmensen elkaar over hem vertellen? In drie bijeenkomsten in de Stinskerk wordt gekeken naar Jezus’ geboorte, zijn leven en sterven, en zijn opstanding. Wat is daar toch gebeurd, in Bethlehem, Jeruzalem en al die plaatsen eromheen, in die eerste jaren van onze jaartelling? En waarom zou je denken dat mensen van nu daar nu nog altijd ‘iets mee moeten’? Op elke avond wordt uitgegaan van een recente, goed leesbare tekst van ongeveer 20 pagina’s. De bijeenkomsten zijn ook afzonderlijk te bezoeken. Als daar behoefte aan is, wordt er nog een avond

Eén van de mooiste hervertellingen van wat er in die uithoek van het Romeinse Rijk moet zijn gebeurd rondom Jezus. Derde avond: 18 maart De opstanding Tekst: N.T. Wright, ‘Het vreemde verhaal Eerst avond: 3 december van Pasen’ (uit: Verrast door hoop) Jezus’ komst in de wereld Wat is er nu gebeurd op de Paasmorgen? Tekst: W.J. Otten, Is er toen wel wat gebeurd? Waarom zou‘De onwaarschijnlijke Christus’ den we het Paasverhaal letterlijk nemen? Het verhaal van Jezus, zegt Willem Jan Otten, is het meest onwaarschijnlijke wat De bekende nieuwtestamenticus Tom je maar verzinnen kunt. Zou je deze Jezus Wright geeft een paar stevige antwoorden. met God kunnen verbinden? Ja: het Opgave uiterlijk 26 november, of verhaal is te gek om het niet te geloven. (voor het bijwonen van een losse avond) Tweede avond: 18 februari steeds uiterlijk een week van tevoren bij (Aswoensdag) ds. E. van ’t Slot: [email protected], Jezus’ leven en sterven Tekst: F. Spufford, deel van hoofdstuk 5, tel. (038) 200 01 43. Aan wie zich ‘Yeshua’, uit: Dit is geen verdediging… opgeeft wordt de tekst verstrekt. over Hemelvaart en Pinksteren aangekoppeld. De bijeenkomsten worden gehouden in de Stinskerk en beginnen om 20.00 uur.

Het relationele in de Lutherse theologie In het afgelopen seizoen heeft een groep belangstellenden zich bezonnen op: Luthers visie op het Rijk Gods, de vrijheid van een christenmens, de Bijbel, het avondmaal en de kerkmuziek. Voor wie opnieuw wil leren van Maarten Luther en ook de Lutherse theologie na hem enigszins wil leren kennen, start vanaf oktober de cursus : ‘Het relationele in de Lutherse theologie’. Voor deze titel is gekozen, omdat in de Lutherse theologie God en mens alleen in relatie kunnen worden gedacht. Niet op zichzelf, God niet en de mens ook niet. Spreken over ‘de mens’ is ook wel weer te abstract. Dat zijn de mens en diens medemens zelf, en beiden ‘in Christus’ gedacht. Dat aspect van Luthers theologie heeft doorgewerkt in het werk van vele Lutherse theologen na hem. Van hen komen in deze cursus Dietrich Bonhoeffer en Dorothée Sölle aan bod. Daarnaast wordt een avond gewijd aan de uitleg van Luthers begrip: van dit leven ‘voor het aangezicht van God’ (‘coram Deo’) en aan Luthers geloof in de onmiddellijke kracht van Gods Woord.

Vier cursusavonden Ditmaal zijn er vier cursusbijeenkomsten, opnieuw geleid door lutherse predikanten uit het noorden en oosten van het land. Tenslotte wordt in Zwolle een film vertoond, waarin veel van de thema’s uit de cursus aan bod komen. De datum hiervan zal nog bekendgemaakt worden. Het programma wordt nog uitvoeriger aangeboden via een flyer en via de websites van de Evangelisch-Lutherse Gemeente en de Oosterkerk. De cursusdata in Zwolle zijn: 8 oktober en 19 november 2014 en 28 januari en 11 maart 2015. Aanvangstijd is steeds 19.30 uur. Deelnemers kunnen zich weer op de cursusavonden voorbereiden door de desbetreffende teksten uit de cursusbundel te lezen. Die ontvangen zij na aanmelding. Opgeven kan via [email protected] Het cursusgeld bedraagt € 22,50, contant te voldoen tijdens de eerste cursusavond.

Boekenmarkt Grote Kerk houdt uitverkoop Op zaterdag 26 oktober heeft iedereen de kans om voor de laatste keer dit seizoen mooie en goede boeken te kopen voor een lage prijs. Op die zaterdag zelfs voor bijzonder weinig geld, want dan wordt de voorraad van de boekenmarkt in de Grote Kerk, die in het afgelopen seizoen weer veel belangstellenden heeft getrokken, voor de halve prijs van de hand gedaan. De opbrengst van de boekenmarkt is, zoals bekend, voor het onderhoud van de monumentale Grote Kerk. De kerk is open van 10.30 tot 16.30 uur. Boekverkopers Bousema en Frijling nodigen iedereen uit die zijn of haar boekencollectie op een voordelige manier wil aanvullen.

11

Aandacht voor Lezing dr. Frank G. Bosman op 26 oktober Dr. Frank G. Bosman is een rooms-katholieke cultuurtheoloog, die met regelmaat te horen en te zien is in radio- en televisieprogramma’s. Op zondag 26 oktober houdt hij in de Oosterkerk een lezing over zijn in 2012 verschenen boek ‘God houdt wel van een geintje.’ Dit gaat over de (soms moeizame) relatie tussen geloof en humor. Meer over zijn boek op pagina 7 van deze Gaandeweg. Bij deze lezing is iedereen die geïnteresseerd is van harte welkom, maar er is speciaal gedacht aan jonge mensen. Daarom vindt deze lezing op de zondagmiddag plaats én is er kinderoppas aanwezig. Tegen een kleine vergoeding wordt er na afloop een Indonesische maaltijd aangeboden door PERKI. Wie wil mee-eten wordt verzocht zich voor 20 oktober op te geven bij Hanneke Wansink, tel. 06 28589261, e-mail: [email protected] De lezing begint om 15.30 uur; toegang € 4,-, inclusief consumptie.

Licht op samen leven Een diaconaal drieluik, waarin achtereenvolgens een in de Zwolse gemeente actieve Oosterkerker, de onlangs aangestelde diaconaal consulent van de PGZ en in het voorjaar de voorzitter van de landelijke synode van de PKN hun licht laten schijnen over sociale vragen die wezenlijk zijn voor het kerk zijn. Dat gebeurt tijdens drie avonden in de Oosterkerk van 20.00 tot 22.00 uur.

Op donderdag 9 oktober wordt de reeks geopend door Crystal Ziel, gemeentelid van de Oosterkerk. Zij is adviseur van de gemeente Zwolle en voorzitter van de stichting WIT, die zich inzet voor het versterken van kwetsbare mensen en situaties op het gebied van armoede, eenzaamheid en participatie. Ze gaat in op de vraag wat armoede met mensen doet en laat ons dit zelf ervaren door het spel InZicht.

Op donderdag 27 november neemt diaconaal consulent Wim van Ree zijn toehoorders mee in de diaconale praktijk in Zwolle. Hij heeft twee mensen uitgenodigd die zich inzetten tegen armoede in deze stad: Sandra van Os, die kinderwerker is bij Travers Welzijn en veel te maken heeft met kinderen en armoede, en Ria Wittenaar, secretaris van de Werkgroep Welzijn en Levensbeschouwing.

Een boekje open doen Een bijzondere serie georganiseerd voor de gehele Protestantse Gemeente Zwolle, door de gezamenlijke predikanten van de PGZ geeft antwoord op de vraag: wat lezen onze predikanten? Welke (theologische) boeken hebben voor hen een inspirerende betekenis die ze graag willen doorgeven aan anderen? Iedere maand krijgen de predikanten van één wijkgemeente de gelegenheid om op persoonlijke wijze een favoriet boek voor het voetlicht te brengen. Daarbij is volop de gelegenheid tot gesprek met de zaal. De serie wordt gehouden in de Oosterkerk op de tweede woensdagavond van de maand, aanvang 20.00 uur. Op 8 oktober opent studentenpredikant Bert Koetsier de reeks met zijn eigen dan net uitgekomen boek ‘Beeldend Bijbellezen’. Op 12 november volgt Andries den Besten met ‘God is niet te vangen’ van Jan Offringa en Evert van Baren (2014).

Oecumenische ontmoetingen: over Bijbelboek Ruth Ruth wordt in de Bijbel geschetst als een vrouw die in moeilijke situaties trouw is aan haar (schoon)familie en nieuwe uitdagingen durft aan te gaan. Leidt dit bij mensen van nu tot inspiratie of tot irritatie? En wat zegt dit over de manier waarop zij omgaan met het onverwachte in hun eigen leven, in relaties en families? Hoe loyaal zijn mensen zelf? In drie oecumenische ontmoetingen in het Dominicanenklooster onderzoeken

de deelnemers onder leiding van de pastores Corinne van Nistelrooij en Wim Hortensius op speelse wijze hun eigen levenshouding. Dit gebeurt door middel van muziek, gesprek en Bibliodrama. Het gaat om de dinsdagavonden 7 en 21 oktober en 4 november, telkens van 20.00 tot 22.00 uur. De kosten zijn € 3,- per avond. Opgave bij ds. Wim Hortensius, tel: (038) 4524660, e-mail: [email protected]

Rembrandt: Boaz en Ruth

Anders in de kerk Ook komend seizoen worden er vanuit de Oosterkerk weer twee ontmoetingsavonden georganiseerd over een thema dat te maken heeft met geloof, kerk en homoseksualiteit. De eerste bijeenkomst op donderdagavond 6 november begint om 20.00 uur. Iedereen die belangstelling heeft is welkom; van tevoren opgeven hoeft niet. Inlichtingen bij ds. Wim Hortensius, tel: (038) 4524660, e-mail: [email protected] 12

Zin in film: Philomena Naar een goede film kijken met de mogelijkheid er samen over na te praten. Deze activiteit is vorig seizoen succesvol gestart op initiatief van de Dominicanenkerk, de Thomas a Kempisparochie en de Oosterkerk. In 2014/2015 zijn er op vier vrijdagen filmavonden gepland: 10 oktober, 12 december, 6 februari en 20 maart. Iedereen met zin in een boeiende film is welkom. De ontvangst met koffie of thee is in de Refter van het Dominicanenklooster vanaf 19.15 uur, waarna om 19.30 uur de vertoning van de film begint. De entree bedraagt € 4,-, inclusief de consumptie. Op vrijdagavond 10 oktober wordt Philomena vertoond. Het waar gebeurde verhaal over een ongehuwde moeder die op zoek gaat naar haar zoon. Op de foto de acteurs die hoofdrollen spelen: Judy Dench en Steve Coogan. Aanmelding vooraf is niet nodig. Voor eventuele nadere inlichtingen: [email protected]

Welkom bij nieuw seizoen Gespreksgroep 50plus De Gespreksgroep 50plus die bijeenkomt in de Oosterkerk, heeft voor het seizoen 2014/2015 weer een boeiend programma samengesteld. De bijeenkomsten beginnen om 10.00 uur. De kosten bedragen €4,- per ochtend, inclusief koffie en thee. Het seizoen wordt geopend op woensdag 15 oktober met een vertelling over ‘Geloven in een Afrikaanse context’, door dr. J.N. Breetvelt. Hij is/was arts/missioloog in Afrika vanuit de PKN en kan vanuit deze ervaring zeer boeiend vertellen over dit onderwerp. Op woensdag 19 november spreekt dr. Jean-Jacques Suurmond over het onderwerp ‘Ouder worden als roeping’. Suurmond is predikant-geestelijk verzorger en publicist (onder meer colum-

nist van het dagblad Trouw). Over dit onderwerp schreef hij ook het boek ‘Meer geluk dan grijsheid, de spiritualiteit van de ouderdom.’ Ook voor vier bijeenkomsten in 2015 is (voor de laatste data onder voorbehoud) een programma samengesteld. Op woensdag 21 januari 2015 is de algemeen secretaris van de Raad van Kerken Klaas van der Kamp te gast. Zijn lezing zal gaan over zijn boek ‘Raven, over eenheid als waardering voor God’. In dit boek blikt hij terug op vijf jaar oecumenisch werk in drie grote blokken: wat verbindt, wat raakt en wat spreekt. Op woensdag 18 februari staat als onderwerp op de rol ‘De kernbegrippen van de Europese cultuur’. Daarvoor is uitgenodigd prof. dr. Christiane

Berkvens-Stevelinck, oud-hoogleraar Europese cultuur en remonstrants predikant te Rotterdam. Ze schreef over dit onderwerp het boek: ‘Erfenis Europa. Toekomst van een stervende zwaan.’ Op woensdag 18 maart hoopt mevrouw Derkien Wiedijk, werkzaam als docent muziek en koordirigent, een muzikaal onderwerp te behandelen en op woensdag 15 april wordt de cyclus afgesloten met een lezing over de relatie tussen techniek en ethiek. Hiervoor is benaderd prof. dr. ir. Peter-Paul Verbeek, onder meer verbonden aan de afdeling Wijsbegeerte van de Universiteit Twente als hoogleraar Filosofie van Mens en Techniek. Voor meer informatie: Bert van de Venis, tel. (038) 454 71 73, e-mail: [email protected]

Benefietconcert voor Moldavië in Jeruzalemkerk Op vrijdag 3 oktober geeft het Christelijk Mannenkoor Staphorst onder leiding van dirigent Peter Bos, een benefietconcert in de Jeruzalemkerk, Windesheimstraat 1. Het orgel wordt bespeeld door Henk van Putten. Verdere muzikale medewerking verlenen het duo Concertante, bestaande uit Jan Willem Docter, piano en Jantine de Waard, dwarsfluit. Ook zal er samenzang zijn. Met dit optreden sponsort het koor een project van hulporganisatie Dorcas onder de allerarmsten in Moldavië. Dorcas is een christelijke organisatie die zich laat inspireren door Matteüs 25 vers 31-46 uit de Bijbel: zorg voor de armen en verdrukten. Met de hulp van tienduizenden actieve vrijwilligers en donateurs worden 154 projecten in 17 landen structureel ondersteund. Ook bij noodsituaties komt Dorcas in actie, zoals momenteel in Syrië en Zuid-Soedan. Dorcas helpt mensen in nood en diepe armoede ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Op deze avond zal ook een presentatie worden gehouden over het werk van Dorcas. De avond begint om 20.00 uur. Vanaf 19.30 uur inloop met koffie. Toegang en koffie zijn gratis. De volledige opbrengst van de collecte (machtiging ook mogelijk) is voor hulp aan de allerarmsten in Moldavië.

13

Aandacht voor

Leerhuis in Adventskerk over Jona In de reeks leerhuizen, die al vijftien jaar worden gehouden in de Adventskerk, gaat het vanaf 14 oktober over de ziener Jona die nog profeet moet worden. Dat gebeurt aan de hand van een zeventigtal vragen. De vragen gaan over de structuur van het boek, de samenhang met de joodse feestdagen, de liturgie en het Bijbels wereldbeeld van die dagen. Verder over de steden Nineve, Assur en Babel en de onderlinge machtsverhoudingen in die tijd. Daarnaast over het afdalen van Jona uit Jeruzalem naar Jafo en tot diep in de flanken van het schip. Wie is de bemanning en waarom werpen ze het lot over Jona? Waarom beschikte de Ene een storm en een vis zeer groot? Keerde Nineve wel om tot de Ene? Vanwaar die beschermende wonderlijke wonderboom en een worm? Waarom bouwde Jona alsnog een loofhut? En Ik (de Ene)? Niet zal Ik leed dragen over Nineve. En de mensen van vandaag? Zij blijven achter met een open vraag. Dat wordt uit de doeken gedaan op 4 of 5 dinsdagavonden. Beoogde werkvorm: ‘lernen’: tekst lezen – discussie – toelichting. De bijeenkomsten zijn op 14 en 28 oktober, 13 en 25 november met 9 december als reserve. In wijkcentrum SIO, Thorbeckelaan 2 van 20.00 tot 22.00 uur. De kosten bedragen € 2,- per keer voor koffie en thee. Voor het lesmateriaal wordt eveneens ongeveer € 2,- gevraagd. Opgave voor 6 oktober 2014 bij: [email protected] Jan van Brummen heeft de leiding, hij geeft nadere informatie via tel. (038) 465 10 62, of e-mail: [email protected] Op de foto: Jona op een 17de eeuwse graftombe.

Levensthema’s voor ouderen Mensen van zeventig jaar en ouder worden uitgenodigd om met leeftijdgenoten onder leiding van twee ambtsdragers (Anneke Scholten als ouderling en Nelleke Eygenraam als predikant) elkaar te ontmoeten in wijkcentrum SIO/Adventskerk. Het doel is elkaars gesprekspartners te zijn over levensthema’s als vriendschap, namen, muziek, goed nieuws en slecht nieuws.

Er wordt maandelijks een bijeenkomst gehouden om met elkaar in gesprek te zijn aan de hand van een thema. Ook de eigen levensverhalen en actuele ontwikkelingen worden daarbij betrokken. Er wordt gebruik gemaakt van verschillende werkvormen. Voor de eerste bijeenkomst wordt de deelnemers gevraagd een geboortekaartje of een pasje mee te nemen.

De bijeenkomsten zijn op de donderdagen 16 oktober, 20 november, 18 december, 22 januari, 19 februari en 19 maart, van 15.00 tot 16.30 uur. Voor koffie en thee wordt per keer € 2,- gevraagd. Voor meer informatie: ds. Nelleke Eygenraam, e-mail: [email protected] Opgave voor 1 oktober 2014 bij: [email protected]

Vrouwen over ‘Leven in gemeenschap’ ‘Als vrouwen aan het woord komen’ is een oecumenische gespreksgroep voor vrouwen, die al vele jaren bestaat en werkt aan de hand van een jaarthema. Vorig seizoen was het thema ‘Heilige plaatsen’, voor het komend seizoen is gekozen voor ‘Leven in gemeenschap’. Onder meer de participatiesamenleving, familieverbanden, ouderenwoonvormen en de kerk als gemeenschap zullen worden belicht. De predikanten Margo Jonker, Louisa Vos en Iemke Epema zorgen dit seizoen voor de invulling van de verschillende ochtenden, die plaatsvinden in de Lutherse Kerk, Koestraat 2. De eerstvolgende bijeenkomsten zijn op woensdag 8 oktober en woensdag 12 november. De kosten zijn € 3,50 per keer.

Kick Bras houdt lezing over Meditatief leven

14

Op zondag 28 september spreekt dr. Kick Bras op Landgoed Hezenberg in Hattem over Meditatief Leven. Er is een enorme belangstelling voor meditatie. Waar deze belangstelling vandaan komt, wat meditatie is en welke meditatieve vormen de rijke christelijke traditie heeft ontwikkeld, daarover gaat het in de lezing van Kick Bras (zie www.kickbras.nl). Meditatie is goed, maar het moet wel geïntegreerd worden in je leven. Daarom spreekt hij over meditatie en meditatief leven. Zijn lezing wordt

verrijkt met meditatieve beelden en zal niet alleen informatie bevatten, maar ook een meditatieve oefening. Enkele boeken van zijn hand zullen te koop zijn. Kick Bras is oprichter en oud-voorzitter van Vacare, platform voor meditatief leven, een initiatief van de Protestantse Kerk in Nederland (www.pkn.nl/vacare). Locatie: Landgoed Hezenberg in Hattem. Tijd: 14.00 tot 18.00 uur (inloop vanaf 13.30 uur). Kosten: €17,50 p.p. inclusief koffie/thee en na afloop een drankje. Aanmelden kan via de website www.hezenberg.nl

Zwolse kerken geven vele honderden kerstpakketten Een brug slaan tussen mensen die iets te bieden hebben en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. Dat is de missie van Present, een landelijke stichting met onder meer een afdeling in Zwolle. Al een jaar of tien organiseert Present een kerstpakkettenactie. Kerken worden gestimuleerd hun gemeenteleden pakketten te laten samenstellen, feestelijke pakketten die ze zelf wel zouden willen krijgen. Deze pakketten deelt de kerk ook zelf weer uit in de eigen wijk of buurt bij adressen die Present van maatschappelijke organisaties krijgt. Adressen waar een pakket heel welkom is, bij mensen in een sociaal isolement, mensen die met psychische of psychiatrische problematiek en/of financiële problemen kampen. In 2013 deden dertien kerken of wijkgemeenten aan deze actie mee. De gemeenteleden stelden in totaal zevenhonderd pakketten samen. Maar zij zijn in Zwolle niet de enigen die dit doen. Sinds 2006

zet de gereformeerd-vrijgemaakte Koningskerk in Zwolle als KerstZwolle eigen acties op touw, zij schenkt kerstpakketten aan de Voedselbank en de Stichting Vrienden van de Herberg. In 2013 werden dankzij KerstZwolle ruim achthonderd cliënten van de Voedselbank en bezoekers van de Herberg met een pakket verblijd. Nieuw is, dat Present en de Koningskerk dit jaar overleg voeren en hun acties op elkaar afstemmen. Present geeft bij de maatschappelijke organisaties duidelijk aan dat cliënten die bij de Voedselbank komen of die het kerstdiner van Stichting Vrienden van de Herberg bezoeken, al een pakket krijgen via KerstZwolle. In 2014 zal Present hier nog alerter op zijn, om dubbelingen te voorkomen.

Wijkgemeenten Ook wijkgemeenten van de PGZ, zoals de Adventskerk, de Grote Kerk en de Stinskerk zijn betrokken bij de kerstpak-

kettenacties van Present, evenals de Lutherse Gemeente Zwolle. Voor die actie leveren gemeenteleden spullen aan voor in de pakketten en soms maakt een gezin een compleet kerstpakket. Meer informatie over de kerstpakkettenactie van Present is te vinden op: www.presentzwolle.nl, Elsje Goudzwaard is bij Present coördinator voor de kerken. Er kan ook worden gekozen voor deelname aan de actie van KerstZwolle, de activiteit van de Koningskerk, bijvoorbeeld met een financiële bijdrage. Zie daarvoor www.kerstzwolle.nl

Vreemdelingschap: inspiratie uit de middeleeuwen Op donderdag 23 oktober houdt prof. dr. P.J.A. Nissen een lezing over ‘Vreemdelingschap: inspiratie uit de middeleeuwen’. Plaats: de hervormde kerk van Windesheim, Dorpsstraat 4. Aanvang 20.00 uur. Vanaf 19.30 uur is er koffie en/of thee. De toegang is vrij. Aanleiding voor deze bijeenkomst is de verschijning van het boek ‘Vreemdelingschap. Historische en hedendaagse stemmen uit kerk en theologie’ van dr. J.D.Th. Wassenaar, predikant van de protestantse gemeente Hellendoorn. Hij leidt de lezing van prof. Nissen in. Zijn boek, uitgave van Boekencentrum Zoetermeer, neemt de lezer mee om gelovigen uit de kerkgeschiedenis te ontmoeten en te horen hoe zij zelf omgegaan zijn met de gedachte dat christenen vreemdelingen op aarde zijn. ‘Vreemdelingen’, zo worden christenen in het Nieuwe Testament meer dan eens genoemd. In de geschiedenis van de kerk is die benaming vaak in verband gebracht met het verlangen van gelovigen naar het Vaderland. Maar in nieuwtestamentisch perspectief heeft vreemdelingschap nog een andere kant: het begrip staat ook voor de bedreigde positie van christenen in de samenleving. Vandaag de dag is er alle aanleiding om dat laatste aspect onder de aandacht te brengen. Vreemdelingschap heeft alles te maken met onze visie op de sterk veranderde verhouding tussen kerk en samenleving en tussen kerk en staat. De stemmen uit verleden en heden helpen om ons te bezinnen op de vraag hoe wij hier zelf in staan. Prof. dr. P.J.A. Nissen (1957) was onder meer bijzonder hoogleraar Cultuurgeschiedenis van de Religiositeit aan de Radboud Universiteit Nijmegen, sinds 2012 is hij hoogleraar Spiritualiteitsstudies aan deze universiteit. In de media maakte hij naam als Vaticaanwatcher. Hij kon zich in de loop der jaren steeds minder verenigen met de leer van de Rooms-Katholieke Kerk en trad toe tot de Remonstrantse Broederschap. Dit jaar werd hij tot het predikantschap in dat kerkgenootschap toegelaten. De bijeenkomst op 23 oktober wordt georganiseerd door de commissie Vorming & Toerusting van de Protestantse Gemeente Hellendoorn en wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting Sormani Fonds. Dat stelt zich ten doel wetenschapsbeoefening vanuit een christelijke inspiratie te bevorderen.

Nieuw programma Judaica Het komende educatieve seizoen zijn in de Zwolse synagoge aan de Samuel Hirschstraat allerhande cursussen te volgen. Het aanbod bestaat uit cursussen Bijbels Hebreeuws, leerhuiscursussen over het Bijbelboek Jona en over het vijfde gebod ‘Eert uw vader en moeder’.

Ook zijn er korte cursussen te volgen over Bijbelse vrouwen, valse messiassen, Joodse schrijvers, Joodse coaching en de Joodse feestdagen. In de Samuel Hirschlezing op zondag 9 november zal Aron Colthof vertellen wie opperrabbijn Hirsch, zijn grootvader, eigenlijk was.

De cursussen en de lezing worden georganiseerd door de Stichting Judaica Zwolle en zijn toegankelijk voor iedere geïnteresseerde. Wie meer wil weten en/of zich wil aanmelden, kan terecht op www.judaica-zwolle.nl of een folder opvragen via [email protected]

15

Beleid en bestuur

PGZ-breed platform moet jongerenwerk wijkgeme Bij de foto Kinderen vinden het vaak leuk om mee te werken aan een kerkdienst, bijvoorbeeld door de kaarsen aan te steken. Hier mag Linde dat doen, geholpen door juf Inge. Jan Stellingwerff maakte de foto tijdens een kerk-, school- en gezinsdienst in de Oosterkerk. touw zet of samen iets organiseren. Te denken valt aan diaconale reizen en andere projecten, kerkdiensten door en voor jongeren, workshops en sportevenementen. Dat soort zaken kunnen vanuit het platform worden gecoördineerd en via een digitaal netwerk gecommuniceerd. “PGZ-breed jeugdwerk moet gaan over verbinden. Het verbinden van jongeren, van wijken en activiteiten en het verbinding zoeken tussen ouderen en jongeren. Vanuit de unieke tradities van elke gemeente willen we jongeren met elkaar verbinden. Daarin willen we het jeugdwerk binnen elke gemeente versterken, zodat jongeren zich binnen hun eigen gemeente ontwikkelen.” Zo luidt de visie waarop de werkgroep ‘Jeugd, jongeren en jonge gezinnen’ haar aanbevelingen voor de toekomst van het jongerenwerk baseert. “Het doel van deze visie is, binnen de PGZ dat wat we gemeenschappelijk kunnen hebben, met elkaar te delen.” Om de verbindingen te kunnen realiseren moet er een platform komen, waarin alle wijkgemeenten van de PGZ vertegenwoordigd zijn, stelt de werkgroep. Dit platform zal op activiteiten gericht zijn, maar ook een verdiepend karakter hebben en zal vooral digitaal (via internet en de social media) zichtbaar zijn voor de PGZ. Een van de aanbevelingen van de werkgroep is om voor het beheer van het platform een professionele kracht aan te trekken, die de werkzaamheden rond het platform coördineert en voortdurend actueel houdt. “Die betaalde kracht moet iemand zijn van onze generatie, de twintigers en dertigers die nodig aan bod moeten komen in de gemeente. Want als je iets nieuws wilt beginnen moet je ‘out of the box’ durven denken en je niet laten weerhouden door de bestaande structuren,” licht Aafke Stegeman toe. “Het geld zal wel een probleem zijn,” verzucht ze, “maar je kunt ook denken aan het inrichten van een tijdelijk ondersteunings16

project, voor één of twee jaar of zo. De wijkgemeenten maken daar met elkaar gebruik van.” Wijken zouden ook vaker de toerusting van de jongerenwerkers gezamenlijk kunnen organiseren, vindt de werkgroep. Nu doen ze dat apart van elkaar, terwijl het goedkoper is om samen gebruik te maken van het aanbod van bijvoorbeeld de JOP, de HGJB of Youth for Christ. Ook het materiaal dat wijkgemeenten gebruiken kan worden gedeeld en uitgewisseld en bovendien kun je elkaar uitnodigen voor activiteiten die je op

Kleine kringen Het is niet de bedoeling alleen Zwollebreed jeugdwerk op te zetten, benadrukt Aafke. “Niet alleen omdat elke wijkgemeente haar eigen kleur en karakter heeft, maar ook omdat jongeren dan uit het zicht verdwijnen. Juist in de wijkgemeenten ontstaat het contact met de kerk en kan er gewerkt worden aan een relatie van waaruit jongeren begeleiding kunnen krijgen in hun geloofsvorming. Tijdens mijn afstudeerstage in de Adventskerk heb ik gemerkt dat directe relaties en kleine kringen

Opdracht en samenstelling werkgroep Jeugd, jongeren en jonge gezinnen De werkgroep ‘Jeugd, jongeren en jonge gezinnen’ kreeg als opdracht van de Algemene Kerkenraad ‘voorstellen en adviezen te ontwikkelen voor beleidskeuzes voor zowel de gehele Protestantse Gemeente Zwolle als de afzonderlijke wijkgemeenten, met betrekking tot a. de betekenis van jongeren en jonge gezinnen voor de kerk en de gemeente in de toekomst; b. de betekenis van de kerk en de gemeente in de toekomst voor jongeren en jonge gezinnen.’ De groep die dit voorjaar de eerste aanzet gaf tot de uitvoering van deze opdracht, telde vijf deelnemers. Voorzitter was Aafke Stegeman, lid van de Lutherse Gemeente Zwolle en afgestudeerd als pastoraal werker aan de Gereformeerde Hogeschool op een onderzoek naar geloofsvorming onder jongeren in de Adventskerk. De leden van de werkgroep waren ds. Ruilof van Putten, verbonden aan de Sionskerk, ds. Wim Hortensius van de Oosterkerk, Dirk-Jan Steenbergen, pastoraal werker voor met name de jongeren in de Adventskerk, en Willianne van BovenSchut, betrokken bij het jongerenwerk in de Grote Kerkgemeente. Kerken die nog niet vertegenwoordigd waren zijn aangeschoven of er is een contactpersoon voor die gemeente aangewezen waarmee contact kan worden gezocht. De mogelijkheid bestaat dat de werkgroep doorgaat als PGZ-breed platform voor de ontwikkeling van beleid en activiteiten voor jongeren en jonge gezinnen. In dat geval gaan ook José de Ruiter en Eric Venema als vertegenwoordiger van de Stinskerk en de Open Kring meedenken en -doen.

enten verbinden doorslaggevend zijn voor de geloofsvorming van jongeren en niet meer de kerkelijke gemeenschap. In deze tijd is geloven geen vanzelfsprekend onderdeel meer van onze cultuur; geloven is steeds meer een zaak geworden voor het privédomein, we hebben te maken met de zogenoemde slaapkamer spiritualiteit. Daar komt bij dat ouders terughoudender zijn geworden in het doorgeven van geloofsovertuigingen, soms vinden zij daarin zelf hun weg niet meer. Bij de reflectie op het hoe en wat van geloven hebben zowel ouders als jongeren ondersteuning nodig.” Belangrijk is dat je naast jongeren gaat staan en je letterlijk laat kennen, heeft Aafke tijdens haar stage ervaren. Ze ging bijvoorbeeld mee ‘op kamp’ en stelde vaak onder vier ogen heel specifieke vragen over het geloof. “Alle twijfelpunten waarmee mensen te maken krijgen als het om geloven gaat vind je al bij 13-jarigen”, ontdekte ze. Voor haar stage had Aafke nauwelijks affiniteit met social media maar ze ontdekte dat sommige jongeren juist alleen via Facebook te bereiken zijn. “Ik ben nog niet helemaal geland in de 21ste eeuw, daar waar de jongeren zijn, maar de praktijk verplicht wel om hier mee bezig te zijn.” Het zou goed zijn om veel breder dan alleen in de Adventskerkgemeente onderzoek te doen naar de geloofsvorming van jongeren denkt Aafke op basis van haar onderzoek. Dit om een breder beeld te krijgen van de geloofsvorming onder jongeren in verschillende kerkgemeenschappen en van de interventie die er nodig is om de vorming een positieve impuls te geven.

Inventarisatie Alle wijkgemeenten die in de werkgroep vertegenwoordigd waren, hebben moeite met de binding van jongeren vanaf een jaar of twaalf. Dit leert de inventarisatie van sterke en zorgwekkende zaken die de leden van de werkgroep voor de wijkgemeenten hebben uitgevoerd.Voldoende leiding voor de leeftijdgroep vanaf twaalf jaar en de toerusting van deze leiding zijn belangrijke zorgpunten. Sterk zijn de diaconale reizen die jongeren maken, omdat ze zorgen voor een sterke binding. De jongeren vinden het ook belangrijk dat ze een eigen ontmoetingsplaats hebben. De werkgroep vindt dat er meer gedaan kan worden aan de band tussen ouderen en jongeren binnen de gemeente. De kerk is voor jong en oud!

Grote Kerkgemeente verhuisd naar Jeruzalemkerk De Grote Kerkgemeente is verhuisd. Sinds het begin van dit winterseizoen bewonen we definitief de Jeruzalemkerk. Een verhuizingsbesluit kent veel aspecten. Zo ook een kerkelijk verhuizingsbesluit. Het is de afgelopen jaren van veel kanten afgewogen. Bij de vreugde dat nu het besluit eindelijk definitief is behoort ook veel pijn en verdriet over deze stap. Zo schrijft ds. J. Mulderij, predikant van de Grote Kerkgemeente. De allereerste gesprekken over deze verhuizing dateren van begin 2012. Aanleiding is het besluit van de Algemene Kerkenraad om het Refter af te stoten. Naast De Grote Kerk gebruikt onze wijkgemeente het Refter voor de doordeweekse activiteiten. Op zondag is het Refter de locatie voor de kinderen van de gemeente. Bij verkoop van het Refter moet dus niet alleen een oplossing gezocht worden voor het gemeentewerk in de week, maar ook zal er een locatie gevonden moeten worden waar we op zondag de jongsten van de gemeente kunnen onderbrengen.

Elders? De centrale kerkrentmeesters gaan op zoek naar een ruimte waar we op zondag onderdak zouden kunnen vinden. Dat zou kunnen in de ruimte binnen de Grote Kerk of er zou mogelijk een ruimte in de buurt van de Grote Kerk gehuurd kunnen worden. Beide oplossingen blijken uiteindelijk onhaalbaar. Ondertussen groeit binnen de wijkkerkenraad de gedachte dat een volledige verhuizing naar de Jeruzalemkerk ook mogelijk zou zijn. De wijkgemeente die tot dan op zondag gebruik maakte van dit gebouw is in de zomer van 2012 samen gegaan met de Oosterkerk. Daar we door de week toch naar de Jeruzalemkerk zouden verhuizen en ook al tijdens enkele avonddiensten per maand in de Jeruzalemkerk samen kwamen, groeit de gedachte naar een complete verhuizing, zodat we als wijkgemeente onder één dak zullen samen komen.

Pijnlijk Dat besluit heeft ook pijnlijke kanten. Voor het eerst zal onze wijkgemeente geen onderdak meer vinden in het centrum van de stad Zwolle. Na Elim, de Broerenkerk, de Bethlehemsekerk en de Grote Kerk, nu een verhuizing naar de Jeruzalemkerk. Het gegeven dat we niet meer in het centrum van de stad samenkomen blijkt voor een heel aantal gemeenteleden moeilijk te verwerken. In 2013 besluit de kerkenraad om het hele proces dat tot dit besluit heeft geleid door een externe deskundige tegen het licht te laten houden. Vlak voor de zomer is de eerste rapportage. Vlak na de zomer bevestigen we onder leiding van deze externe deskundige het besluit van onze verhuizing.

Onderhoudsbeurt Met ingang van de winter van 2013-2014 gaan we gebruik maken van de zalen bij de Jeruzalemkerk. Inmiddels zijn die zomer onder leiding van de wijkkerkrentmeesters vele gemeenteleden aan het werk geweest tijdens een grote onderhoudsbeurt. De jongeren van de gemeente hebben de kelder van de Jeruzalemkerk voor gebruik door de jeugd klaar gemaakt. De kelder van het Refter wordt verruild voor de kelder van de Jeruzalemkerk. In de loop van die winter voeren we als wijkkerkenraad gesprekken met hen die de overgang naar de Jeruzalemkerk moeilijk blijven vinden. In die gesprekken groeit de gedachte om nog ongeveer tien keer per jaar in de Grote Kerk samen te komen om daarmee de lijn met de Grote Kerk te behouden. Hoe dat precies praktisch ingevuld gaat worden is op dit moment nog niet bekend.

Levende stenen We zijn ons er als wijkkerkenraad van bewust een stap te moeten maken die door velen positief wordt gewaardeerd, maar door anderen juist niet. Het rapport van de externe deskundige droeg de titel ‘levende stenen’. Die titel verwijst naar de inhoud van de zaak. Het huis is de gemeente van Jezus Christus zelf die samenkomt rondom woord en sacrament. Zo hopen we ook in de Jeruzalemkerk als levende stenen gebouwd te worden.

17

Kerkelijk Bureau Gaandeweg als laatste lijntje

Protestantse Gemeente Zwolle Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, kerkrentmeesters en diakenen Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website Diaconie: www.diaconiezwolle.nl Gaandeweg e-mail: [email protected]

Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: NL49FVLB 0699641705 College van Diakenen: NL02FVLB 0699543320 Gaandeweg: NL38FVLB 0699769167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: NL60FVLB 0699743745

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: €0,20, €0,50, €1,-, €2,-, €5,- en €10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen: Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16) In Berkum (Emmaüskerkgemeente): J. Beumer, Zernikelaan 13 (tel. 453 73 96 - op telefonische afspraak) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Meer weten… Voor besluiten en beleidsstukken van de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters, zie www.pknzwolle.nl en klik op de Berichten van deze colleges.

18

We kunnen het niet genoeg benadrukken: ook als je niets betaalt voor Gaandeweg, blijf je dit magazine ontvangen. Dat heeft de Protestantse Gemeente Zwolle beloofd, omdat zij graag op de een of andere manier contact wil houden met al haar leden. Ook met degenen die (bijna) nooit in de kerk komen en met mensen die misschien niet eens meer beseffen dat ze lid zijn van ‘de kerk’. Gaandeweg blijft dan het laatste lijntje. Om dat lijntje in stand te kunnen houden, vraagt de PGZ ieder jaar aan alle lezers een financiële bijdrage voor Gaandeweg. Vooral de gemeenteleden die het blad waarderen – en dat zijn er gelukkig nog heel veel – geven ieder jaar gehoor aan dat verzoek. Ook deze keer zullen ze trouw een bedrag overmaken, een gebaar waar ook wij als redactie heel dankbaar voor zijn. Net als voor de vele mensen die in de afgelopen jaren teksten hebben aangeleverd voor Gaandeweg of interviews hebben gegeven. Wie we ook om medewerking vragen, binnen of buiten de PGZ, we krijgen zelden een negatief antwoord. Nogmaals heel hartelijk bedankt allemaal! Binnenkort begint alweer de achtste jaargang van Gaandeweg. Wij hopen dat er nog verscheidene zullen volgen. Redactie Gaandeweg

Bij de kerkdiensten Enthousiaste medewerkers voor Taizé-vieringen gezocht Al jaren lang worden er Taizé-vieringen georganiseerd in Zwolle. Voorheen in de Adventskerk in Zwolle-Zuid, nu alweer anderhalf jaar in de Grote Kerk. Zo’n vijf keer per jaar wordt er gevierd in de stijl van Taizé: kenmerkend zijn de steeds herhaalde korte gezangen (teksten uit Schrift en Traditie) en het stiltemoment. Een muziekgroep onder leiding van Toon Hagen begeleidt de vieringen muzikaal. Deze groep bestaat uit een aantal vaste zangers en muzikanten maar ook mensen die een enkele keer mee zingen of musiceren. Ook is er een voorbereidingsgroep: een kleine groep mensen die de liturgie maakt, de teksten tijdens de viering leest. Ook zorgen zij er voorafgaand aan de viering voor dat de ruimte in orde gemaakt wordt. De kaarsen en iconen worden klaargezet, de grote oranje doeken (zo opvallend in de kerk van Taizé zelf) worden opgehangen. Beide groepen (muziek- en voorbereidingsgroep) zoeken versterking! Een viering in Taizé. Foto Bruno Biermann Extra monden die zingen, meer mensen die een instrument bespelen, mensen die willen lezen tijdens de vieringen én extra handen om de kerk voorafgaand en na afloop van de viering klaar te maken. Jong en oud(er), bekend of minder bekend met Taizé, is van harte welkom. Voor meer informatie en/of aanmelding mail naar: [email protected] De eerstvolgende Taizé-viering is op zondag 2 november in de Grote Kerk om 16.30 uur.

Gedachteniscantate ‘Koester de namen’ Op zondag 23 november 2014, de laatste zondag van het kerkelijk jaar, vindt om 16.30 uur in de Grote of Sint-Michaëlskerk de uitvoering plaats van de Gedachteniscantate ‘Koester de namen’, muziek: Toon Hagen, tekst: Sytze de Vries. Deze Gedachteniscantate werd twee jaar geleden voor het eerst uitgevoerd. Aan de uitvoering werken mee solisten, leden van de Michaëlscantorij en Michaëlscantatekoor en het orkest Musica Michaëlis.

Zondagmiddagvieringen In de Michaëlsvieringen, Michaëlsvespers en de Gaandewegvieringen is het overkoepelende thema: menselijke grondstemmingen. In elke viering staat een bepaalde grondstemming centraal.

In Gaandeweg van augustus/september is deze serie uitvoerig toegelicht. De zondagmiddagvieringen beginnen alle om 16.30 uur. 28 september: Michaëlscantate, voorganger: Nelleke Eygenraam 5 oktober: Gaandewegviering, voorganger: Wim Hortensius, thema: menselijke grondstemmingen, angst. 12 oktober: Afscheidsviering Bert Koetsier, die met emeritaat gaat. Hij heeft 28 jaar als studentenpredikant in Zwolle gewerkt en was ook betrokken bij de opzet en ontwikkeling van de Michaëlsvieringen. Er is gelegenheid Bert Koetsier de hand te schudden. 19 oktober: Gaandewegviering, voorganger: Ruilof van Putten, thema: menselijke grondstemmingen, schaamte.

26 oktober: Michaëlsviering, voorganger: Iemke Epema, thema: menselijke grondstemmingen, verveling. 2 november: Taizéviering 9 november: Michaëlsvesper, voorgangers: Jeanette de Pagter, Robert Kanning, thema: menselijke grondstemmingen, nieuwsgierigheid. 16 november: Gaandewegviering, voorganger: Iemke Epema, thema: menselijke grondstemmingen, dankbaarheid. 23 november: Gedachteniscantate ‘Koester de namen’. 30 november: Michaëlsvesper, voorgangers: Els Rademaker-Vos, Harm Bousema, thema: menselijke grondstemmingen, verlangen.

Opendeurdiensten Sionskerk dit najaar Een Opendeurdienst, de titel zegt het al... de deur van de kerk staat open. Iedereen kan en mag (gratis) binnenkomen en zich welkom voelen. De deur van God staat altijd open, voor iedereen. De Opendeurdiensten zoals die ook dit najaar in de Sionskerk worden gehouden, zijn laagdrempelige diensten met samenzang, koorzang met wisselende koren of muzikale medewerking en een korte overdenking betreffende een Bijbels thema. De predikanten die in een Opendeurdienst (s)preken, doen dit vaker en spreken een breed publiek aan. De eerste Opendeurdienst van het komend seizoen is op 12 oktober. Het is een ‘Johannes de Heer (meezing)dienst’. Deze dienst begint om 16.30 uur. Ook de volgende diensten van 2014 beginnen om 16.30 uur (met uitzondering van de dienst op 24 december, dan begint de Kerstavonddienst om 20.30 uur. De Opendeurdienst op 16 november is een Nederlandse Songs of Praise. Op 14 december werkt het IJssellands Politie Mannenkoor mee aan de dienst.

School en kerk De morgendienst in de Sionskerk op zondag 9 november is een School- en Kerkdienst, die samen met basisschool De Aquarel wordt georganiseerd. Thema: ‘Benjamin, de jongste, krijgt het meest’. 19

Kerkdiensten

Adventskerk

Emmaüskerk

Grote Kerk

Jeruzalemkerk

Talmaplein 2 Zwolle - Zuid Mw. ds. N.A. Eygenraam Ds. J.T. Tissink D.J. Steenbergen Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Campherbeeklaan 53 Zwolle - Berkum Ds. H. Bakhuis Kerkelijk werker: dhr. G. van Vulpen Tel. scriba: (038)4544719

Grote Markt 18 Zwolle - Centrum

Windesheimstraat 1 Zwolle - Assendorp Grote Kerkgemeente Ds. J. Mulderij Tel. scriba: (038)4223241 www.grotekerkgemeente.nl

www.emmauskerk-berkum.nl

Zondag 28 september

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Wind in de zeilen-dienst)

9.30 uur ds. K. van der Kamp, Kampen 19.00 uur dienst in Hoofdhof

16.30 uur Michaëlscantate mw. ds. N.A. Eygenraam

9.30 uur ds. A. Jonker, Putten 19.00 uur kand. J.H. van Wijk, Zwolle

Zondag 5 oktober

9.30 uur ds. J.T. Tissink

10.00 uur dhr. G. van Vulpen 19.00 uur ds. H. Bakhuis

16.30 uur Gaandewegviering ds. W. Hortensius

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. G.J. van Meijeren, ‘s Graveland

Zondag 12 oktober

9.30 uur ds. J.T. Tissink

10.00 uur ds. A. Jonkman, Veenendaal 19.00 uur dienst in Hoofdhof

16.30 uur Michaëlsvesper mw. ds. I.P. Epema Afscheid ds. A. Koetsier

10.00 uur ds. F.J.K. van Santen, Kampen 19.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 19 oktober

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Opendeurdienst

10.00 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep 19.00 uur dhr. G. van Vulpen (zangdienst)

16.30 uur Gaandewegviering ds. R. van Putten

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. J.R.J. van Gelderop, Vaassen

Zondag 26 oktober

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Wind in de zeilen-dienst)

10.00 uur ds. H. Bakhuis (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dienst in Hoofdhof

16.30 uur Michaëlsviering mw. ds. I.P. Epema

10.00 uur kand. C.H. Buitink, Emmeloord 19.00 uur ds. W.J. Dekker, Amersfoort

Zondag 2 november

9.30 uur ds. W. Hortensius

10.00 uur dhr. G. van Vulpen 19.00 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep

16.30 uur Taizéviering

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. M.J. Schuurman, Oldebroek

Woensdag 5 november Dankdag

15.00 uur dienst 19.30 uur ds. J. Mulderij

19.30 uur ds. H. Bakhuis

Zondag 9 november

9.30 uur ds. J.T. Tissink

10.00 uur ds. H. Bakhuis (jongeren / gezinsdienst) 19.00 uur Drieklank Sing-in

16.30 uur Michaëlsvesper

10.00 uur kand. J.H. van Wijk, Zwolle (missionaire dienst) 19.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 16 november

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (doop) 19.00 uur Opendeurdienst

10.00 uur ds. G.A. Cnossen, Apeldoorn 19.00 uur ds. H. Bakhuis

16.30 uur Gaandewegviering mw. ds. I.P. Epema

10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 19.00 uur ds. J.E. de Groot, Ede

Zondag 23 november Laatste zondag kerkelijk jaar

9.30 uur mw. ds. N.E. Eygenraam en ds. J.T. Tissink (gedachtenis overledenen)

10.00 uur dhr. G. van Vulpen 19.00 uur dienst in Hoofdhof

16.30 uur Gedachteniscantate

10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 19.00 uur ds. W. Dekker, Oosterwolde

Drieklank sing-in in Berkum Op zondag 9 november om 19.00 uur vindt in de Emmaüskerk weer de halfjaarlijkse gezamenlijke sing-in van de drie Berkumse kerken plaats, voorbereid door de werkgroep Drieklank. Het thema is ‘Vol van vreugde’ . De presentatie is in handen van ds. G.J. Klapwijk en organist is Wim Verweij. Na afloop is er gelegenheid om met elkaar koffie te drinken. De werkgroep zet zich in voor het tweemaal per jaar voorbereiden van een sing-in, waarbij het accent ligt op samenzang uit de liedbundels van de drie kerken. Daarnaast is er ruimte voor schriftlezing, gebed, declamatie, koorzang en een muzikaal intermezzo. 20

Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Bagijnesingel 17 Zwolle - Centrum Ds. A. den Besten Mw. ds. I.P. Epema Ds. W. Hortensius Tel. scriba: (038)4227480 www.oosterkerk.nl

Hofstedestraat 1 Zwolle - Stadshagen Mw. ds. N. Beimers Mw. ds. M.E. Jonker Tel. scriba: (038)4201876 www.openkring.nl

Glanerbeek 10 Zwolle - Noord Mw. mr. dr. H. Evers Drs. ir. R. van Putten Tel. scriba: (038)4546104 www.sionskerkzwolle.nl

Westenholterweg 19 Zwolle - Westenholte Ds. E. van ’t Slot Tel. scriba: (038)4215164 www.stinskerk.nl

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

10.00 uur ds. R. van Putten

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. P.E.G. Wiekeraad, Uelsen (D)

Zondag 28 september

10.00 uur ds. W. Hortensius Aansluitend gemeenteberaad

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (dopen)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (doopdienst) 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel & Kunst)

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. M.L.W. Karels, Hattem

Zondag 5 oktober

10.00 uur ds. W. Hortensius 14.00 uur PERKI ds. I. Pattinama (Heilig Avondmaal)

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

10.00 uur mw. ds. H. Evers 16.30 uur ds. G. Doorn, Hasselt (Opendeurdienst)

9.30 uur ds. B. van ’t Veld, Vaassen 19.00 uur kand. J.H. van Wijk, Zwolle (ContaKtdienst)

Zondag 12 oktober

10.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma, Zwolle

10.00 uur evang. F. Verkade, Hoogeveen

9.30 uur ds. M. Zoeteweij, Lemele 19.00 uur ds. C.M.A. van Ekris, Zeist

Zondag 19 oktober

10.00 uur mw. C. van Nistelrooij en mw. C. van Stappen-Ormel 14.00 uur PERKI mw. ds. M.J. Hukubun

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

10.00 uur ds. R. van Putten (jeugddienst)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. G.J. van Asselt, Nijverdal

Zondag 26 oktober

10.00 uur ds. A. den Besten (dopen)

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur mw. ds. H. Evers 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel & Kunst)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (ZWO-dienst) 19.00 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen

Zondag 2 november

19.30 uur mw. ds. H. Evers

19.30 uur ds. E. van ’t Slot

Woensdag 5 november Dankdag

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilige Doop) 19.00 uur ds. J.A.L. Duijster, Zwartsluis 10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal)

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema (afscheid en bevestiging ambtsdragers)

14.00 uur PERKI mw. ds. M. Hukubun

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema (kerk-school-gezin) 14.00 uur PERKI mw. ds. S.M. Winckler-Huliselan

9.30 uur ds. W. Hortensius

10.00 uur mw. ds. H. Evers (kerk & school) 19.00 uur ds. Ort (muzikale raamvertelling over Chagall)

10.00 uur ds. W. Hortensius (Heilig Avondmaal)

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (Heilig Avondmaal)

10.00 uur ds. R. van Putten (Heilig Avondmaal) 16.30 uur Opendeurdienst

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema en ds. W. Hortensius 14.00 uur PERKI mw. ds. M.J. Hukubun

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

10.00 uur mw. ds. H. Evers

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. J.T. Tissink

Zondag 9 november

Zondag 16 november Zondag 23 november Laatste zondag kerkelijk jaar

Kanselruil Oosterkerk–Dominicanenkerk In het laatste weekend van oktober vindt de jaarlijkse kanselruil tussen Oosterkerk en Dominicanenkerk plaats. Op zaterdag 25 oktober om 18.30 uur gaat in de Dominicanenkerk voor ds. Iemke Epema samen met pastor Corinne van Nistelrooij. Op zondag 26 oktober om 10.00 uur gaat zij daar voor samen met pastor Anneke Grunder. Corinne van Nistelrooij leidt dan de viering om 10.00 uur in de Oosterkerk samen met Christa van Stappen-Ormel.

De kerkdiensten op deze pagina’s zijn vermeld voor zover bekend op 2 september. 21

Kerkdiensten

Collectedoelen In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen. Zondag 28 september: Stille armoede Zondag 5 oktober: Kerk en Israël Zondag 12 oktober: Werelddiaconaat Zondag 19 oktober: Begrotingstekort Protestantse Gemeente Zwolle Zondag 26 oktober: Extra diaconie Zondag 2 november: Zending / GZB Woensdag 5 november (Dankdag): Kerk in Actie Zondag 9 november: Wijkkas Zondag 16 november: Stille hulp Zondag 23 november: Zwolse migrantenkerken

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle - Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Ds. E. de Fouw

Tel. scriba: (038)4547233

Tel. scriba: (038)4226826

www.hoofdhof.nl

www.elkz.nl

Zondag 28 september

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur vesper

10.00 uur mw. M. Mielke

EGLISE WALLONNE 10.30 uur mw. L. van Hilten-Matthijsen ISALA 10.00 uur mw. ds. M.E. Dijk REHOBOTH 9.30 uur dhr. M. Westerduin RIVIERENHOF 10.00 uur ds. J. Vonk ZONNEHUIS 11.30 uur pastor J. Groot

Zondag 5 oktober

9.30 uur ds. H. Boersma, Hoogeveen 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. T.K. van Dam (Heilig Avondmaal)

ISALA 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker MOLENHOF 10.00 uur ds. A. den Besten REHOBOTH 10.00 uur drs. E. Akkerman ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 12 oktober

9.30 uur ds. G. van Zanden, Pesse 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

10.00 uur ds. E. de Fouw (ELGZ naar Kampen)

EGLISE WALLONNE 10.30 uur pastor D. Ribs ISALA 10.00 uur Th. Sloot REHOBOTH 10.00 uur ds. J.H.N. Veldhuizen RIVIERENHOF 10.00 uur dienst ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Schrift en Tafel)

Zondag 19 oktober

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. H. Günther

ISALA 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff REHOBOTH 10.00 uur ds. R. van Putten ZONNEHUIS 11.30 uur dhr. K. Fredriks

Zondag 26 oktober

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal)

10.00 uur ds. E. de Fouw

BERKUMSTEDE 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaf (Heilig Avondmaal) EGLISE WALLONNE 10.30 uur P. Stemerding ISALA 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar REHOBOTH 10.00 uur ds. A. Jonkman RIVIERENHOF 10.00 uur ds. J. Vonk ZONNEHUIS 11.30 uur ds. J. Vonk

Zondag 2 november

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw (oogstdienst, Heilig Avondmaal)

ISALA 10.00 uur mw. ds. M.E. Dijk MOLENHOF 10.00 uur mw. ds. I.P. Epema REHOBOTH 10.00 uur dhr. A. Hartstra ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.J. Slotman

Woensdag 5 november Dankdag

19.30 uur dienst in Emmaüskerk

Zondag 9 november

9.30 uur ds. R. Gosker, Wesepe 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

EGLISE WALLONNE 10.30 uur past. H. Spoelstra (jongerendienst) ISALA 10.00 uur Th. Sloot REHOBOTH 10.00 uur mw. A. Westerduin RIVIERENHOF 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift en Tafel) ZONNEHUIS 11.30 uur mw. B. van de Loosdrecht

Zondag 16 november

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (kerk-school-gezin) 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

ISALA 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff REHOBOTH 10.00 uur ds. J.P. van Ark ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 23 november Laatste zondag kerkelijk jaar

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur vesper

10.00 uur ds. E. de Fouw (Heilig Avondmaal)

EGLISE WALLONNE 10.30 uur pastor D. Ribs ISALA 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar REHOBOTH 10.00 uur dhr. D. Klompjan RIVIERENHOF 10.00 uur dienst ZONNEHUIS 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis

Sam’s Kledingactie op 4 oktober Op zaterdag 4 oktober van 10.00 tot 12.00 uur kan in Zwolle weer kleding worden ingeleverd voor Sam’s Kledingactie. De opbrengst gaat naar ontwikkelingsorganisatie Cordaid Mensen in Nood. Gebruikte kleren, schoenen en huishoudtextiel kunnen in gesloten plastic zakken worden afgegeven bij De Hoeksteen, Scheldelaan 141, bij de Dominicanenkerk ingang Assendorperdijk, bij De Hoofdhof, Kerkweg 26, bij de Stinskerk aan het Petuniaplein, bij Transportbedrijf Van Krevel, Herfterlaan 50, bij de Jozefkerk, Ministerlaan 203 en bij de Verrijzeniskerk, Bachlaan 148. Meer informatie over Sam’s Kledingactie en de gesteunde projecten op www.samskledingactie.nl 22

LAAT ONZE ADVERTEERDERS MERKEN DAT U HET EVENEENS OP PRIJS STELT DAT ZIJ ONS KERKBLAD FINANCIEEL ONDERSTEUNEN

(Hier had ook uw advertentie kunnen staan)

Raamdecoratie en vloeren Raamdecoratie en vloeren Officiële partner van Multiraamdecoratie.nl

| 038 - 33 73 736 | www.vdd-interieur.nl |

KŽŐŵĞƟŶŐΘ KŽŐŵĞƟŶŐΘ ŵŽŶƚƵƵƌƵŝƚnjŽĞŬĞŶĂĂŶŚƵŝƐ ŵŽŶƚƵƵƌƵŝƚnjŽĞŬĞŶĂĂŶŚƵŝƐ <ǁĂůŝƚĞŝƚ <ǁĂůŝƚĞŝƚ 'ĞŵĂŬ 'ĞŵĂŬ hŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞƵƐ hŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞƵƐ ^ĞƌǀŝĐĞ͕ŽŽŬŶĂĂĂŶŬŽŽƉ͊ ^ĞƌǀŝĐĞ͕ŽŽŬŶĂĂĂŶŬŽŽƉ͊

^^ƚĞĞŶďŽĞƌǁĞŐϮͲϴϬϰϮdǁŽůůĞͲtĞƐƚĞŶŚŽůƚĞ ƚĞĞŶďŽĞƌǁĞŐϮͲϴϬϰϮdǁŽůůĞͲtĞƐƚĞŶŚŽůƚĞ ƚƚĞůϬϯϴͲϴϴϴϴϬϴϴͲǁǁǁ͘ũĂĂƉŚĞƌŬĞƌƚŽƉƟĐŝĞŶ͘Ŷů ĞůϬϯϴͲϴϴϴϴϬϴϴͲǁǁǁ͘ũĂĂƉŚĞƌŬĞƌƚŽƉƟĐŝĞŶ͘Ŷů

Jaap ap Herkert Opticien Oogzorg op maat bij u thuis

Kuiper

Loodgietersbedrijf

Voor al uw

? ? ? ? ? ?

Dakbedekking Gas en water Riolering Sanitair Centrale Verwarming Diamantboren

U kunt ons bereiken op werkdagen van 9.00 tot 18.00 uur

Meerw rwaard r voor uwde voete ten!

Telefoon 038-4535121 fax op 038-4540803. E-mail [email protected]

Vechtstraat 23-25 8021 AS Zwolle Erkend Installateur

www.kuiper-zwolle.nl 'LH]HUNDGHr=ZROOHrZZZZLHWHQVFKRHQFRPIRUWQO

Snel thuiszorg nodig? Of nachtzorg? Of personenalarmering? Bel 0900 86 62 Dag en nacht bereikbaar (24/7) www.carinova.nl