November 12

DIT IS EEN BIJLAGE BIJ DAGBLAD DE TELEGRAAF. DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE REDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID

Meten is weten Onderzoek Mogelijke gevolgen Het nut van zelfcontrole Genezing type 1 lijkt Depressie, diabetische met een bloedsuikermeter binnen handbereik retinopathie en nierfalen Nummer 6 / November ’12

DIABETES Bas van de Goor: ‘Diabetes heeft ertoe geleid dat ik sportieve uitdagingen blijf aangaan. Dat zorgt voor nieuwe energie.’

5X

MET DIABETES MEER UITDAGINGEN

FOTO: RONALD HOOGENDOORN

FEITEN EN CIJFERS

2 · NOVEMBER 2012

DE UITDAGING In de loop der jaren is steeds meer bekend geworden over diabetes. Dat heeft de behandeling en begeleiding van patiënten sterk verbeterd. Maar het Diabetes Fonds en Diabetesvereniging Nederland maken zich wel zorgen over de toename van het aantal patiënten.

WIJ RADEN AAN Fred Storms Internist/ diabetoloog in het St. Antonius ziekenhuis in Utrecht

PAGINA 11

Zorg over toename aantal Nederlanders met diabetes

V

olgens officiële schattingen telt Nederland ongeveer een miljoen mensen met diabetes, van wie een kwart dat niet weet. En de vooruitzichten worden steeds alarmerender,stelt Maarten Ploeg, directeur van Diabetesvereniging Nederland. “In 2025 is het aantal patiënten waarschijnlijk met bijna vijftig procent toegenomen. De ziekte komt bovendien op steeds jongere leeftijd voor.” Er is vooral een sterke groei van diabetes type 2, verklaart Hanneke Dessing, directeur van het Diabetes Fonds. “Type 2 heeft een relatie met de leefstijl: ongezond eten en te weinig bewegen. Vooral meer bewegen verkleint de kans op diabetes type 2.”

Type 1 en 2

Er zijn twee vormen van diabetes: type 1 en type 2. Bij gezonde mensen wordt de hoeveelheid glucose (‘suiker’) in het bloed in balans gehouden door de stof insuline. Dat wordt aangemaakt door de Eilandjes van Langerhans in de alvleesklier. Bij diabetes type 1 maakt het afweersysteem per ongeluk deze cellen kapot, waardoor geen insuline meer wordt aangemaakt. De glucose blijft daardoor in het bloed en dat is schadelijk voor het lichaam. “De wetenschap zoekt nog naar de precieze oorzaak”, weet Dessing . “Het is waarschijnlijk een ontsporing van het lichaam door bijvoorbeeld een infectie. Erfelijke aanleg kan ook meespelen, maar je krijgt het niet automatisch als je vader of moeder het heeft. Dat ligt bij beide typen diabetes veel complexer.” Bij type 2 wordt nog wel insuline aangemaakt, maar worden de lichaamscellen daar steeds ongevoeliger voor. Het ontstaan van diabetes type 2 is nog ingewikkelder dan van type 1. Het heeft meer te maken met de manier van leven, eveneens in combinatie met erfelijke aanleg. “Onze Westerse leefstijl bestaat vaak uit te veel of te vet eten en te weinig beweging”, legt Dessing uit. “Daardoor worden de lichaamscellen ongevoeliger voor insuline. Een gezondere levenswijze zou maar liefst de helft van diabetes type 2 kunnen voorkomen. Maar leefstijl is niet altijd de oorzaak. Bij een deel van de patiënten heeft de ziekte niet te maken met hoe zij leven. We weten nog niet waardoor de ene persoon wel diabetes krijgt en de andere niet.”

Ook bij tieners

Diabetes type 2 werd vroeger ook wel ouderdomsdiabetes genoemd, omdat het hoofdzakelijk voorkwam bij

70-plussers. Maar tegenwoordig ligt de gemiddelde leeftijd al rond 50 jaar en komt de ziekte ook al voor bij tieners. “In Amerika is de gemiddelde leeftijd nog lager: ongeveer 35 jaar”, weet Dessing. “Dat willen we hier natuurlijk voorkomen. Want het blijft meestal niet bij diabetes alleen. De ziekte heeft gevolgen voor het hele lichaam.Vaak ontstaan ook problemen met hart- en bloedvaten, met de nieren en met het geheugen.” Er wordt wel steeds meer bekend over de ziekte. Dat heeft de behandeling,de voorlichting en de begeleiding van patiënten verbeterd. “Patiënten gaan nu heel anders met de ziekte om dan vroeger”, vertelt Ploeg. “Mijn vader had ook diabetes. Hij gaf zichzelf wel regelmatig injecties met insuline, maar hij wist eigenlijk niet goed hoe dat zat. En zo’n vijftig jaar geleden wisten we nog weinig over het verband tussen leefstijl en diabetes. Dankzij onderzoek zijn de kennis over diabetes,en de technologie voor de behandeling toegenomen. De patiënt van nu regelt dagelijks zelf de diabetes. Dat kan door vaak de bloedglucose te meten en insuline toe te dienen met pennen en pompen die vroeger niet voor de patiënt beschikbaar waren.” Ook de begeleiding van patiënten en processen daaromheen zijn veel beter geworden. Huisartsen werken samen met praktijkondersteuners en diëtisten en ook de internist in het ziekenhuis werkt met een heel team van deskundigen. “Nu worden patienten door deze zorgverleners heel nauwkeurig geïnstrueerd”, vertelt Ploeg.

delijker dat aanpassing van de leefstijl de diabetes sterk kan verminderen of zelfs kan stoppen. Veel patiënten gebruiken medicijnen, die de gevoeligheid van lichaamscellen voor insuline vergroten. “Maar pillen zijn geen standaardbehandeling”, verklaart Ploeg. “Want ook aanpassing van de leefstijl kan veel resultaat opleveren. Je kunt daarmee zelfs weer van de pillen afkomen.”

Hoofdrekenen

Hanneke Dessing Directeur van het Diabetes Fonds

PROFIEL ■ Hanneke Dessing is per 1 juni dit jaar directeur van het Diabetes Fonds. Zij werkt al ruim zeven jaar voor het Fonds, waarvan de afgelopen vier jaar als adjunct directeur. In die functie was zij onder meer verantwoordelijk voor de voorlichting en fondsenwerving. Daarvoor bekleedde zij verschillende marketing- en managementfuncties, waaronder bij enkele toonaangevende marketingcommunicatiebureaus.

Beter in de hand houden

Therapie met insuline is steeds verder ontwikkeld en verbeterd. Zo is er langzaam en snel werkend insuline, waarmee een meer verfijnde en specifiekere behandeling mogelijk is. Ploeg: “Patiënten kunnen hun bloedsuiker nu veel beter in de hand houden. Met behulp van een insulinepomp kun je al bijna continu de natuurlijke situatie nabootsen. Dat is wat je uiteindelijk met de behandeling wilt bereiken.” Een vraag voor de toekomst is: is diabetes te genezen? Dessing: “Daar wordt veel onderzoek naar gedaan. En dat heeft al een hoopvol resultaat gegeven: vroeger werd gedacht dat bij type 1 de Eilandjes van Langerhans blijvend inactief waren. Maar recent is gebleken dat deze cellen toch weer actief kunnen worden. De vraag is nu hoe je ze weer kunt activeren. Onderzoekers proberen daarop een antwoord te vinden.” En bij type 2 wordt het steeds dui-

De impact van de ziekte op patiënten verschilt volgens Ploeg en Dessing per persoon. De een gaat er makkelijker mee om dan de ander. Het verschilt wel of iemand type 1 of type 2 heeft,weet Dessing. “Bij diabetes type 1 moet je onmiddellijk in actie komen en insuline gaan gebruiken. Patiënten moeten leren berekenen hoeveel insuline zij nodig hebben. We horen vaak: ‘Ik ben goed geworden in hoofdrekenen’.” Ploeg benadrukt dat alle patiënten er serieus mee moeten omgaan en zich realiseren dat zij de ziekte hebben. Dat is wel eens moeilijk, want de ziekte heeft gevolgen voor het dagelijkse en sociale leven: “Je bent er de hele dag mee bezig. En rond het eten moet er altijd iets gebeuren: je moet je suiker meten,of insuline spuiten.Hoe doe je dat onopvallend? Is het gênant? Wat vinden anderen daarvan? Daar moet je als patiënt een manier voor vinden,bijvoorbeeld door het even uit te leggen aan je omgeving. Maar het kan lastig zijn.Patiënten kunnen zelfs in een ontkenningsfase komen. Men heeft dan genoeg van de ziekte,doet er niets meer aan en is niet alert op eventuele complicaties. Dat is uiteraard een risico voor de gezondheid.”

Wereld zonder diabetes

Maarten Ploeg Directeur van Diabetesvereniging Nederland

PROFIEL ■ Maarten Ploeg is sinds augustus 2007 directeur van Diabetesvereniging Nederland (DVN), de grootste patiëntenorganisatie van ons land. Samen met andere patientenorganisaties ontwikkelde hij het digitale platform www.mijnzorgpagina.nl. Ploeg is een gepassioneerd belangenbehartiger voor mensen met een chronische aandoening, met als doel het verbeteren van zorg en het verhogen van hun kwaliteit van leven.

Wereldwijd vindt onderzoek plaats naar diabetes. Niet alleen naar verbetering van de behandeling, maar ook naar mogelijke genezing van de ziekte. De gedeelde missie van het Diabetes Fonds en Diabetesvereniging Nederland is dan ook ‘een wereld zonder diabetes’. Dessing: “Een van onze ambassadeurs zegt altijd: ‘ik ben er niet mee geboren, en ik ga er ook niet mee dood’.” Wat betreft de preventie van type 2 zal de moeilijkste opgave zijn om een gezondere levenswijze te realiseren bij risicogroepen. Vooral meer bewegen heeft een positieve invloed op het hele lichaam. “Daarom adviseren we mensen om bewegen in te bouwen in hun leven”,besluit Ploeg. “We hopen dat mensen steeds beter gaan begrijpen waarom dat nodig is.” KEES VERMEER [email protected]

‘Bij kinderen met diabetes spelen ouders een grote rol, onder meer bij het instellen van het kind op insuline. Voor ouders is het vaak lastig om daarin een balans te vinden’

WIJ RADEN AAN Sylvester Jenniskens Huisarts in Helvoirt

PAGINA 15

‘Het verloop van diabetische retinopathie is heel geleidelijk en meestal zonder klachten. Alleen als de beschadigingen op tijd worden vastgesteld, kan er nog iets aan worden gedaan’

We make our readers succeed! DIABETES 6E EDITIE, NOVEMBER 2012 Managing Director: Marc Reineman Editorial Manager: Stella van der Werf Business Development Manager: Bart Gabriëls Senior Project Manager: Daniëlle Vreeken Telefoon: 020-7077005 E-mail: [email protected] Gedistribueerd: De Telegraaf, november 2012 Drukkerij: Dijkman Offset Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected]

Dit is een bijlage bij dagblad De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van De Telegraaf.

VOLG ONS OOK OP:

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Copyright Mediaplanet Publishing House Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding: Mediaplanet Publishing House.

NOVEMBER 2012 · 3

INSPIRATIE

ZIJN RLAND EN IN NEDE 1 MILTJEO N A D N R MEE IABETESPATIËN RUM D CH CENT MEDIS EANDER BRON: M

ERVARING

Op het randje van de dood De 20 jarige Maureen van Gastel heeft al twaalf jaar diabetes type 1. Ze vertelt haar persoonlijke verhaal.

AFBEELDING: NOVO NORDISK

Hypo of hyper? De bovenstaande twee termen horen allebei bij diabetes, zowel bij type 1 als bij type 2. De officiële benamingen zijn hypoglykemie en hyperglykemie. Wat is nou precies een hypo of een hyper? Professor Michaela Diamant werkt bij het VU Medisch Centrum in Amsterdam en zij beantwoordt deze vraag.

EXPERT

Alvleesklier

Normaal gesproken regelt ons lichaam zelf strak de hoeveelheid suiker (of glucose) in het bloed. Dat gebeurt door het hormoon insuline dat in de alvleesklier wordt aangemaakt. Het werkt zo: koolhydraten uit voedsel komen als glucosedeeltjes (bloedsuiker) in het bloed terecht. Daardoor stijgt de bloedsuikerspiegel. Op dat moment geeft de alvleesklier insuline af aan het bloed. De insuline werkt als een sleutel om de glucose in de lichaamscellen te krijgen. Daardoor daalt de bloedsuikerspiegel weer. Glucose dient als brandstof voor de cellen.

Overgewicht

Bij mensen met diabetes type 1 maakt de alvleesklier helemaal geen insuline aan. Deze mensen

Michaela Diamant Hoogleraar Diabetologie en directeur Diabetescentrum VU Medisch Centrum, Amsterdam

“Een hypo betekent dat het bloedsuikergehalte te laag is en bij een hyper is dat bloedsuikergehalte te hoog. Het kan bij allebei de types diabetes voorkomen.” Ze vertelt dat een hypo het vaakst voorkomt bij diabetes type 1. “Mensen met diabetes type 2 zijn er minder gevoelig voor, tenzij ze al lange tijd diabetes hebben. Hoe langer iemand diabetes heeft, hoe gevoeliger men wordt voor hypo’s en hypers. Dit hangt samen met het gebruik van meer intensieve insuline behandeling.” Een hypo en hyper ontstaan dus als het bloedsuikergehalte ontregeld wordt.

moeten dus insuline inspuiten om het ‘transportproces’ naar de lichaamscellen in gang te zetten. Bij mensen met diabetes type 2 maakt de alvleesklier wel insuline aan, maar dat is te weinig of het lichaam reageert er niet voldoende op. “Dat laatste is vooral het geval bij mensen met overgewicht en mensen die te weinig bewegen.”

Te veel of weinig insuline

Een hypo bij diabetes type 1 komt meestal doordat er teveel insuline is gespoten. Bij type 2 patiënten die met tabletten behandeld worden, wordt het meestal veroorzaakt doordat mensen niet op tijd wat te eten nemen. Een hyper bij type 1 kan veroorzaakt worden door een ontregelde insulinepomp of te weinig insuline inspuiten. Bij mensen met type 2 wordt een hyper over het

TIPS VOOR MENSEN IN DE OMGEVING VAN DIABETESPATIËNTEN: ■ Michaela Diamant: “Om te kunnen helpen, moeten mensen wel weten dat iemand diabetes heeft. Vertel het dus aan uw familie, vrienden en op uw werk. Het kan levensreddend zijn. Er is geen standaard antwoord mogelijk, omdat het ervan afhangt hoe erg de hypo is. Een lichte hypo kan de patiënt meestal zelf oplossen door wat siroop of zoete limonade te drinken of door een paar klontjes druivensuiker te eten. Is het ernstiger en dreigt de persoon weg te raken, waardoor hij of zij geen koolhydraten kan eten of drinken, dan is het raadzaam om 112 te bellen.

■ Bij een snel optredende hyper waar mensen klachten bij hebben is de bloedsuikerspiegel heel erg hoog. Het is dan belangrijk om veel te drinken en te bewegen (diabetes type 2). Spieren gebruiken de suiker uit het bloed en het drinken vult het vochtverlies aan. Een ernstige hyper bij diabetes type 1 betekent dat er veel te weinig insuline in het bloed zit. Wandelen heeft dan geen zin want er is altijd insuline nodig om glucose uit de bloedbaan de spiercellen in te krijgen! Mensen kunnen misselijk worden en gaan braken. Ze dreigen dan uit te drogen en moeten dan worden opgenomen in het ziekenhuis voor een infuus en insuline.”

algemeen veroorzaakt doordat men teveel koolhydraten eet.

Blijvende schade aan vaten

Verschillen in de symptomen van een snel optredende hypo of hyper zijn er feitelijk niet tussen de twee types diabetes. “Bij een hypo wordt men trillerig, soms duizelig, moet men geeuwen en kan men flauwval-

‘Hoe langer iemand diabetes heeft, hoe gevoeliger men wordt voor hypo’s en hypers’ len of zelfs in coma raken omdat de hersenen ‘werken’ op glucose waar op dat moment dus een gebrek aan is.” Bij een hyper gaat men wazig zien en trekken de nieren veel vocht weg waardoor men vaak moet plassen en dorst krijgt. Men is ook moe. “Bij mensen die chronisch hyper’s hebben, zien we vaak beschadiging van kleine vaten zoals in de nieren, de ogen en de kransslagaders. Het vervelende is dat mensen aan een te hoge bloedsuikerspiegel wennen. Ze voelen dan niet meer dat er een hyper is en nemen geen maatregelen. Maar het lichaam loopt wel schade op.” Diabetes type 2 gaat volgens Diamant ‘hand in hand’ met obesitas. “Ondanks alle preventiecampagnes weten mensen vaak nog steeds niet wat gezond eten is.”

“Toen ik jong was, kreeg ik regelmatig een hypo. Ik moest toen insuline spuiten voor de maaltijd. Had ik gespoten, en vergat ik te eten. Dat had grote gevolgen zoals schuimbekken, epileptische aanvallen en flauwvallen. Mijn klasgenootjes vonden het natuurlijk angstaanjagend en ze vonden me zielig.” Maureen vindt het echter veel belangrijker om anderen te attenderen op de grote gevolgen van een hyper. “Anderhalf jaar geleden kreeg ik mijn eerste hyper en dat pakte veel ernstiger uit dan alle hypo’s bij elkaar. Ik hoop dan ook dat er veel meer informatie komt over de mogelijk extreme gevolgen van een hyper.”

Kaal

Maureen voelde zich lange tijd goed, had veel energie, een hoog concentratievermogen en ze viel een prettig beetje af. “Ik voelde me perfect en uit angst voor hypo’s spoot ik steeds minder insuline. Het gevolg daarvan was dat mijn lichaam de insuline uit voeding en uiteindelijk uit mijn spieren haalde, maar dat merkte ik heel lang niet. ” Plotseling sloeg dat perfecte gevoel echter om. “Ik werd extreem moe, kreeg een zure adem en viel razendsnel af. Daarna spuwde ik bloed en kwam ik in comateuze toestand op de intensive care terecht. Toen ik ontwaakte lag ik vastgebonden op bed met allerlei infusen in mijn lichaam. Mijn moeder heeft hemel en aarde bewogen om erachter te komen hoe dit kon gebeuren, maar tot op heden is er geen antwoord. Eenmaal uit het ziekenhuis was ik zwak, ziek en misselijk. Ik werd kaal door de vergiftiging en verzuring in mijn lijf.” Emotioneel was ze een wrak. “Omdat ik kaal was, vroegen mensen of ik aan de chemo was en op mijn stage zei de begeleidster keihard ‘ik heb hier niets aan jou, de maatschappij heeft sterke mensen nodig’. Dat hakt er wel in als je op het randje van de dood hebt gelegen.”

Ego

Omdat men Maureen in het ziekenhuis behandelde als een klein, stout meisje, ging ze naar Nijmegen voor een second opinion. “Er ging een wereld voor me open, er wordt naar me geluisterd en de behandeling is toegespitst op míjn situatie, niet op de algemene norm.” Ze heeft nog steeds weinig haar, is snel moe en kan zich nog niet goed concentreren. “Het herstel gaat langzaam, maar gestaag.” CORRY DAALHOF

CORRY DAALHOF [email protected]

[email protected]

4 · NOVEMBER 2012

NIEUWS

INSULINEPOMP VERHOOGT KWALITEIT VAN LEVEN ■ Vraag: Wat zijn de voordelen van een insulinepomp? ■ Antwoord: De gebruiker krijgt de bloedsuiker hierdoor beter gereguleerd wat de kwaliteit van leven verhoogt. Diabetespatiënten die afhankelijk zijn van insuline, moeten zichzelf hiermee meerdere keren per dag injecteren. Maar niet iedereen krijgt daarmee de bloedsuiker onder controle. Een andere mogelijkheid is een insulinepomp. “Deze geeft continu een kleine hoeveelheid kortwerkende insuline af”, vertelt Diny Brands, diabetesverpleegkundige van het Sint Anna ziekenhuis in Geldrop. “De patiënt kan de pomp ook een extra dosis insuline laten geven, bijvoorbeeld voor een maaltijd of om een te hoge bloedsuiker te corrigeren.”

In de huid

De pomp heeft een slangetje met een naaldje dat de insuline onder de huid toedient. De pomp zelf wordt bijvoorbeeld in de broekzak gedragen, maar er

zijn ook speciale banden en tasjes voor. Sinds twee jaar is er ook een insulinepomp, zonder slangetje, die op de huid wordt geplakt, met een naaldje direct in de huid. Wie een insulinepomp gaat gebruiken, zal in het begin met de arts en diabetesverpleegkundige moeten zoeken naar de juiste instelling van de pomp. De hoeveelheid insuline die nodig is, verschilt per persoon, per situatie en is afhankelijk van onder meer activiteiten en het eetpatroon. “Met een insulinepomp kun je beter op onregelmatige en onverwachte situaties reageren”, zegt Brands. Gebruik van de pomp vereist volgens haar wel kennis en inzicht in diabetes. “De patiënt moet begrijpen hoe insuline werkt en moet kunnen rekenen met koolhydraten. Daarin begeleiden wij de mensen. Zij stellen hun individuele insulinebehoefte in op de pomp. Deze berekent dan hoeveel insuline nodig is op een bepaald moment van de dag, of corrigeert bij een te hoge of lage bloedsuiker.” Samenwerking tussen gebruiker, arts en diabetesverpleegkundige is hierbij essentieel. De

gebruiker zelf moet blijven nadenken over diens activiteiten. Hoewel dat extra inspanning vergt, kunnen de meeste gebruikers snel met de pomp overweg. Er is geen leeftijdsgrens: “Onlangs nog is in mijn praktijk een mevrouw van 72 jaar overgestapt op de pomp.”

Effectiever

De pomp is geschikt voor diabetespatiënten die insuline gebruiken (type 1 en type 2) bij wie het niet lukt om de bloedsuiker goed gereguleerd te krijgen, of die een te lage bloedsuiker niet goed aanvoelen. “De pomp maakt de behandeling effectiever en verhoogt de kwaliteit van leven”, verklaart Brands. “Er zijn wel vaak vragen over het dragen van de pomp en over het maken van de berekeningen. De bediening van de pomp is eenvoudig te begrijpen. Bovendien kun je een insuline pen nog wel eens vergeten mee te nemen, terwijl je een insulinepomp altijd bij je hebt.” Brands ziet bij veel mensen met de pomptherapie de bloedsuiker weer op acceptabele waarden ko komen. De kwaliteit van leven van de gebruiker neemt toe. Naast de praktische voordelen voelen ge gebruikers zich fitter en energieker. Ook hebben zij minder kans op complicaties op korte of lange termijn. “Ik maak regelma regelmatig mee dat een gebruiker in eerste instantie opziet te tegen de pomptherapie, maar achteraf zeggen veel men mensen: had ik dit maar eerder gedaan!” KEES VERMEER [email protected]

En hoe bent?u verzekerd

000,- kosten Voorkom €4. ies en diefstal rl

Boeren Medical Boeren Medical heeft zich als familiebedrijf in de loop der jaren ontwikkeld tot een vooraanstaand leverancier van diabeteshulpmiddelen. Wij hechten veel waarde aan het geven van deskundig en persoonlijk advies door middel van onze voortreffelijke vakkennis, persoonlijke benadering, het ‘wij-gevoel’ en snelle service; uw bestelling wordt dezelfde dag nog verzonden. Wilt u de service beleven die onze klanten ervaren, neem dan contact met ons op. Wat is insulinepomptherapie: Insulinepomptherapie is een grote vooruitgang voor mensen die hun diabetes zelf onder controle willen houden en tevens een normaal leven willen leiden, net als mensen zonder diabetes. Insulinetoediening via een pomp werkt op dezelfde manier als de natuurlijke afgifte van insuline door de alvleesklier, door het lichaam voortdurend van een kleine hoeveelheid snelwerkende insuline te voorzien. Voordelen van insulinepomptherapie Insulinepompgebruikers hoeven niet meer elke dag meerdere keren insuline te injecteren. Verder leidt het gebruik van een insulinepomp tot een meer flexibel leven doordat diabetespatiënten zich kunnen inspannen wanneer ze dat willen zonder bang te hoeven zijn dat de bloedglucosespiegel te ver daalt of zonder eerst te hoeven eten. Ook verbetert de kwaliteit van leven aanzienlijk, door vermindering van het aantal hypo’s en hyper’s. Maar bovenal wordt het risico op complicaties van diabetes (zoals oog-, nier- en zenuwaandoeningen) aanzienlijk kleiner door het gebruik van een insulinepomp.

bij schade, ve

epomp Gratis insulin ng verzekeri ische

0800 022 96 06 info@ boerenmedical www.boerenmedical

bij automat werelddekking eren Medical Bo g in zend

24 uur per dag controle

MiniMed® Veo™

De Minimed Veo is uit te breiden met een geïntegreerde functie voor continue glucosemetingen*. Hiermee is het voor het eerst mogelijk uw insulinetoediening automatisch te laten stoppen bij te lage glucosewaarden.

Flexibel De MiniMed Veo is afkoppelbaar op ieder gewenst moment.

...Een stap dichterbij het closed loop systeem

Kijk voor meer informatie op www.medtronic-diabetes.nl of bel 0800-342 23 38 * Het gebruik van CGM wordt niet standaard vergoed.

l.nl l.nl

NOVEMBER 2012 · 5

Ik voel me goed en kan de hele wereld aan! Wim Habraken is 74 en heeft al diabetes type 1 vanaf zijn dertigste. Hij heeft wat betreft behandeling en zorg veel ontwikkelingen meegemaakt. Toen bij Habraken in 1968 diabetes werd vastgesteld, was er nog weinig bekend over de aandoening. Hij kreeg eerst pillen en later langwerkende insuline. “Dat was hopeloos. Ik had veel hypo’s. De internist liet mijn bloedsuikerwaarde meten, maar eigenlijk wist je nooit hoe je ervoor stond.”

Ontwikkelingen

INSULINEPOMP Gebruik van de insulinepomp vereist kennis en inzicht in diabetes. Patiënten moeten begrijpen hoe insuline werkt en moeten kunnen rekenen met koolhydraten. FOTO’S: DIABETESVERENIGING NEDERLAND

Insulineafhankelijk

Geen vergoeding?

GRATIS Bayer Contour XT Mensen die insulineafhankelijk zijn, kunnen de Contour XT gratis bij Boeren Medical bestellen.

EXTRA HOGE KORTING Bayer Contour XT Mensen die hun diabeteshulpmiddelen niet vergoed krijgen, kunnen nu profiteren van een superscherpe introductieprijs.

Bayer Contour XT starters pakket Inhoud van het pakket is een meter, prikapparaat, 60 teststrips, 60 lancetten en opbergtasje. Meer info: www.boerenmedical.nl

Later kreeg Habraken een eigen bloedsuikermeter en andere insuline. Maar ook daarmee had hij nog veel hypo’s. Ongeveer dertig jaar geleden kreeg hij een insulinepomp. Dat ging stukken beter, hoewel hij nog steeds hypo’s had. Momenteel heeft Habraken tevens een sensor die continu de bloedsuiker meet. Hij legt uit: “De sensor staat draadloos in verbinding met de pomp. Die waarschuwt mij door middel van trilling als mijn bloedsuiker te hoog of te laag is. Ik gebruik dit systeem nu twee jaar en heb sindsdien geen hypo’s meer. Als diabeet zijnde weet ik dat het enorm belangrijk is om de bloedsuikers te blijven controleren. Aan de hand van de gemeten bloedsuikerwaardes bepaal je de actie die je gaat ondernemen ten aanzien van maaltijden of insulinegebruik. De meters zijn de laatste jaren erg verbeterd en nauwkeuriger geworden. Veel invloeden van buitenaf, zoals bepaalde medicijnen, beïnvloedden voorheen de metingen.” Habraken denkt dat zijn vroegere leefstijl aan de ziekte heeft bijgedragen: een eigen zaak, veel werken en veel stress. “Ik was bo-

Normale prijs € 116,92 al prijs Boeren Medic

vendien veel te zwaar. Nu leef ik rustiger, sport veel, let goed op mijn voeding en ben minder zwaar. Door mijn betere leefstijl is mijn insulinegebruik met de helft verminderd. Ik heb minder teststrips nodig om mijn bloedsuiker te controleren en ik gebruik minder medicijnen voor mijn cholesterolgehalte en bloeddruk.”

Verbeterd

Habraken heeft in de loop der jaren de behandeling en de zorg rond dia-

ZELFCONTROLE ■ Bij het gebruik van de insulinepomp is het belangrijk om de bloedsuikers te blijven controleren. Dit geldt ook voor de continu glucose sensor die de gebruiker alarmeert wanneer de bloedsuikers buiten de ingestelde grenzen komen. Aan de hand van de bloedsuikermeter controleer je dan de exacte waardes. De stelregel ‘meten is weten’ blijft overeind. Een diabeet kan geen maatregelen nemen zonder aan zelfcontrole te doen. Sommige bloedsuiker meters kunnen met de insulinepomp communiceren en geven voorstellen wat te doen. Uiteindelijk ben jij degene die bepaalt of je het voorstel overneemt. In het kort, bij pomptherapie is het belangrijk om te weten wat je eet, je bloedsuikers te controleren en weten welke activiteiten je doet. Aan de hand daarvan kun je pas beoordelen hoeveel insuline je moet gebruiken. Insulinepomp gebruikers worden hierin begeleid door de behandelaar, diabetesverpleegkundige en de diëtiste.

betes zien verbeteren. “Vroeger was er niets bekend over de ziekte. Er werd toen insuline van varkens gebruikt. Volgens mijn internist was dat rotzooi. Later kwam er humalog insuline, dat was veel beter. Ook de zorg is sterk verbeterd. Ik ga ieder halfjaar naar de internist en tussendoor naar de diabetesverpleegkundige. Er is ook een dagelijks telefonisch spreekuur waar je terecht kunt met vragen. De zorg, de techniek en de hulpmiddelen worden steeds beter.” De financiële kant van de ziekte is soms nog wel een knelpunt, vertelt Habraken. “De verzekering scherpt de regels en eisen voor het gebruik van diabeteshulpmiddelen steeds meer aan. Er is bijvoorbeeld een maximum aantal teststrips dat wordt vergoed.” Echter de sensor die hij gebruikt, wordt sinds kort vergoed. Maar lange tijd moest Wim die zelf betalen. “Dat kostte iedere twee maanden vijfhonderd euro. Gelukkig kon ik het betalen, maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen dat kan.”

Onder controle

Net als andere patiënten ervaart Habraken elke dag het effect van diabetes: “Je bent er altijd mee bezig. Ik ga regelmatig uit eten, maar laat regelmatig iets voorbijgaan. Maar ik klaag niet, hoewel het niet meevalt om de ziekte te hebben.” Het gaat nu goed. Met vallen en opstaan heeft Habraken zijn diabetes onder controle gekregen. “Mijn internist zegt wel eens: ‘ik neem u vaak als voorbeeld voor andere diabetespatiënten’. Mijn conditie is veel beter geworden en ik voel mij vrij. Ik kan de hele wereld aan!” KEES VERMEER [email protected]

®

€ 34,95 inclusief n verzendkoste

VOORDELEN Met de 7-puntsmeting is de Contour XT één van de nauwkeurigste meters.

igned by

e Focus,

rt@wefoc =
6 · NOVEMBER 2012

INFORMATIE Diabetes type 1

Insulinereceptor

Glucose

Insuline

Alvleesklier

Diabetes type 2

Insuline

Insulinereceptor

Alvleesklier

GLUT-4

Gezond Alvleesklier

Glucose

Insuline

Insulinereceptor

Glucose

GLUT-4

GLUT-4

Twee typen diabetes De alvleesklier (pancreas) speelt een belangrijke rol bij het op peil houden van het suikergehalte in het lichaam, door het produceren van insuline en glucagon. ■ Bij type 1 diabetes functioneert de alvleesklier niet goed en wordt daardoor nauwelijks insuline geproduceerd. Dit komt doordat de insuline producerende cellen door het lichaam zelf zijn aangeval-

len en vernietigd. Dit noemt men een autoimmuun reactie. ■ Bij diabetes type 2 produceert de alvleesklier te weinig insuline en/of zijn de lichaamscellen, de insulinereceptoren, hier minder gevoelig voor. Tot op heden zijn zowel diabetes type 1, als type 2 niet te genezen. Daarom is het belangrijk dat men zich blijft inzetten op onderzoek.

AFBEELDING: SHUTTERSTOCK

Diabetes?

Zelfcontrole van diabetes blijvend voordelig bij Etos

Blue Starterspakket bloedglucosemeter

voor € 19,95

IN NED ER 900.00 LAND HEBBEN 0 DIABET MENSEN ES TYP BRON: E2 DIABET ESVE

NOVEMBER 2012 · 7

FOTO: SHUTTERSTOCK

RENIGIN G NEDER LAND

Acceptatie is belangrijk Zelfmanagement bij mensen met diabetes type 1 is van levensbelang. Immers, stabiele waarden van het bloed zorgen voor een beter gevoel. Oscar Pesch heeft diabetes type 1 sinds 2002. Hij vertelt: “Mijn zelfmanagement bestaat uit het dagelijks meerdere keren meten van mijn bloedwaarden en insuline spuiten. En ik let natuurlijk altijd op wat ik eet en drink.” Pesch meet voordat hij gaat eten de waarden en past de hoeveelheid insuline aan op de koolhydraten in zijn maaltijd. “Als ik bijvoorbeeld een gebakje ga eten, spuit ik wat meer insuline om de bloedwaarde goed te houden.” Hij ervaart zelfmanagement niet als belastend. “Toen alles voor de eerste keer uitgelegd werd, dacht ik wel ‘moet dit nu mijn leven worden?’. Maar het went snel. Het is net zoiets als tanden poetsen, het wordt een dagelijkse gewoonte.”

Uitdaging

Heel af en toe gaat het fout. “Ik probeer mijn waardes aan de bovenkant van mijn streefwaarden te sturen, maar ze zijn beïnvloedbaar door beweging, voeding, stress en hormonen, het is nooit een rechte lijn. Dat is

Op tijd om het tij te keren Oscar Pesch Heeft diabetes type 1 sinds 2002

frustrerend, ik zie het echter als een uitdaging om het zo goed mogelijk in te schatten. Als ik elke dag het uiterste zou doen, zijn mijn waardes stabieler. Maar soms vind ik de kwaliteit van leven belangrijker en laat ik mijn doelstelling een beetje los.” De internist speelt bij Pesch geen grote rol in de behandeling van zijn diabetes. “Ik zie hem eens per jaar. Vaker is ook niet nodig nu er speciale diabetesverpleegkundigen zijn. Daar ben ik meestal twee keer per jaar om alles te laten controleren en mee door te spreken.” Pesch adviseert anderen met diabetes type 1 om het vooral te accepteren. “Als je accepteert dat je diabetes hebt, ga je er beter mee om.” CORRY DAALHOF [email protected]

Wel een hoge glucosewaarde, maar nog geen diabetes type 2. Dat overkwam Jan Driessen. Hij vertelt wat voor gevolgen dat heeft in zijn dagelijks leven. Driessen werkt als taxichauffeur en ging naar de verplichte medische keuring. Hij had geen klachten, voelde zich prima. Tijdens die keuring bleek zijn glucosewaarde echter veel te hoog, namelijk 8,4. “Ik kwam niet nuchter op dat onderzoek en moest een week later terugkomen. Ik ben direct naar de huisarts gegaan waar ik na mijn verhaal in de ‘diabetesbewaking’ kwam. Dat betekent dat mijn glucosewaarde eens per drie maanden getest wordt. Er zijn dan ook andere onderzoeken, zoals de bloeddruk en het cholesterolgehalte.”

Grensgeval

Een week later bleek tijdens de herkeuring dat de glucosewaarde van Driessen was gezakt naar 6,4. “Een grensgeval volgens de arts, maar gelukkig werd mijn taxipas wel verlengd voor vijf jaar.” Driessen kocht zelf een apparaatje om dagelijks zijn glucosewaarde te controleren. “Nu schommelt het tussen de 5,3 en 6,3.”

Jan Driessen Heeft een te hoge glucosewaarde, maar nog geen diabetes type 2

Onopgemerkt

Om ervoor te zorgen dat hij geen diabetes krijgt, let hij goed op wat hij eet en maakt hij elke dag een stevige wandeling van een uur. “Dat is wel nodig met mijn zittende beroep. Ik ben al wat kilo’s kwijt en dat heeft een positief effect op de glucosewaarde. Lichamelijk merk ik niets van de schommelingen, daarom was ik toen ook zo verbaasd bij de keuring.”

Blijf diabetes voor

Driessen geeft anderen een tip: “Laat de glucosewaarde af en toe eens testen, ook al zijn er geen klachten. Die had ik namelijk ook niet, maar ik ben blij dat het zo vroeg ontdekt is zodat ik diabetes voor kan blijven.” CORRY DAALHOF [email protected]

Lastig, maar de moeite waard Zelfmanagement bij mensen met diabetes betekent regelmatig de waarden controleren, op tijd insuline spuiten of medicatie gebruiken en dagelijks meermalen beslissingen nemen over voeding en beweging. Door zelfmanagement speelt men zelf een belangrijke rol in de behandeling. Caroline Lubach is diabetesverpleegkundige en ze vertelt dat

mensen met diabetes zelfmanagement zeer wisselend inhoud geven. “Er is een groep die alles bijhoudt, er is een groep die er weinig tot niets aan doet en de grootste groep zit daar ergens tussen in. Het is ook lastig om altijd met je diabetes bezig te moeten zijn.”

Misvattingen

Lubach stelt dat hoe duidelijker zelfmanagement aan het begin wordt gemaakt, hoe beter mensen ermee omgaan. “Daarom gaan

nieuwe patiënten hier eerst naar de prismacursus. Hier krijgen ze alle informatie die nodig is om zelf bewuste keuzes te maken. We ruimen misvattingen uit de weg en zijn duidelijk over de consequenties als men ervoor kiest niets of Caroline Lubach Diabetesverpleegkundige

te weinig aan zelfmanagement te doen. Het is mijn taak om te informeren en inzicht te geven, daarna is het aan hen of ze wel of geen verantwoorde keuzes maken. Wie goede keuzes maakt, heeft stabielere glucosewaardes en dat is gezonder.”

Leefstijl

Er is verschil in het zelfmanagement tussen mensen met diabetes type 1 of 2. “De mensen met type 1 hebben geen keus: ze moeten insu-

line spuiten en dat kunnen ze niet beïnvloeden door gedragsverandering. Bij type 2 is het veel meer een kwestie van leefstijl, gezond eten, veel bewegen en ervoor zorgen dat men niet te zwaar wordt. Dat laatste gaat overigens bij mensen met type 1 ook een grotere rol spelen, want ook zij worden steeds dikker. Dat maakt het dan extra moeilijk.” CORRY DAALHOF [email protected]

Diabeter: goede zorg, goed onderzoek,

betere toekomst !

Type 1 diabetes (T1D) komt steeds vaker voor en begint op steeds jongere leeftijd. De ziekte heeft een grote invloed op patiënt en gezin/ omgeving. T1D is iets heel anders dan type 2 diabetes. T1D ontstaat door een afweervergissing. Je kunt er niks aan doen en het komt niet door overgewicht. Wel kun je zelf (of met je ouders), gesteund door een zorgteam, de steeds beter behandelen. Goede zorg op elk moment van de dag, een top- behandelteam dat blijft zoeken naar de beste bij jou passende oplossing plus vernieuwing van zorg door onderzoek en nieuwe methoden, zijn de belangrijkste redenen dat steeds meer mensen voor hun behandeling, of die van hun kind, kiezen voor Diabeter. Als EU Referentiecentrum voor

zorg en onderzoek is Stichting Diabeter een van de grootste centra in Europa. We zijn gevestigd in Rotterdam met co-locaties in Deventer en Veldhoven en één in ontwikkeling in Amsterdam.

Waarom beter? Diabetes is een ernstige ziekte waarbij het ontbreken van zowel insuline als van de glucoseregeling de suikerwaardes van het bloed gevaarlijk hoog worden. Onvoldoende behandeling leidt onherroepelijk tot de beruchte lange termijn complicaties van hart, hersenen, nieren en oog. Minder bekend is de invloed van glucoseschommelingen die bij T1D voorkomen op schoolprestaties, gedrag en ontwikkeling van kinderen en jongeren. Daarom is ons streven om

Hoe beter? Onderzoek naar een betere behandeling.

de beste zorg te bieden die resulteert in minder ziekte op korte en lange termijn.

Tot er genezing is willen we de behandeling beter en makkelijker maken. Dat doen we door nieuwe technologie toe te passen, te verbeteren of te ontwikkelen. Zo konden we op basis van de ervaring (ruim 800 insulinepompgebruikers) en het al jaren in gebruik zijnde zelf ontwikkelde electronisch dossier de factoren van succes van insulinepompbehandeling gebruiken voor een nog betere en persoonlijke instelling van de pomp. We gebruiken de continue glucosesensor bij een grote groep patiënten en zien nu de eerste groep kinderen waar een bijna normale regeling mogelijk wordt en waarvan de kennis kan worden gebruikt in de

Hoe beter? Onderzoek voor een toekomst zonder diabetes. Diabeter doet mee aan internationale onderzoeken die moeten leiden tot genezing (zoals dat van Prof Roep/ LUMC). Wij ontdekten zelf een sleutelstof in de afweervergissing (GAD65) waarmee nu hoopvolle resultaten zijn verkregen bij jongeren in het herstellen van de afweervergissing . Nieuwe studies worden voorbereid om direct na de diagnose, maar ook lang daarna de afweervergissing te keren en de nog aanwezige eigen insulinecellen opnieuw te gebruiken. Diabeter zal ook daar aan meedoen.

Wilt u meer informatie volg dan onze website: www.diabeter.nl en @DiabeterNL

ontwikkeling naar een verdere automatische alvleesklier. Ook doen we onderzoek om eerder en beter afwijkingen of complicaties op te sporen en eerder te behandelen.

Nieuwe zorg Mensen die bij Diabeter onder behandeling zijn, komen uit heel Nederland. Net als bij pompgebruikers zijn er ook voor niet-pompgebruikers veel eHealth contacten. Diabeter heeft met alle zorgverzekeraars contracten. 1. Baekkeskov S, Aanstoot HJ, Christgau S, Reetz A, Solimena M, Cascalho M, et al. Identification of the 64K autoantigen in insulin-dependent diabetes as the GABA-synthesizing enzyme glutamic acid decarboxylase. Nature. 1990;347(6289):151-6. 2. Ludvigsson J, Krisky D, Casas R, Battelino T, Castano L, Greening, J. Kordonouri, O., Otonkoski, T. Pozzilli, P., Robert, J. J., Veeze, H. J. Palmer, J. GAD65 antigen therapy in recently diagnosed type 1 diabetes mellitus. The New England journal of medicine. 2012;366(5):433-42. Epub 2012/02/03.

Diabetes Preventief en Pertinent

Samen zorgen voor goede diabeteszorg! Het behandelen van diabetes is teamwerk: het doel is om samen met u te zorgen voor een optimale behandeling om complicaties te voorkomen en een goede kwaliteit van leven te waarborgen. U speelt hierbij zelf een belangrijke rol!

Diamuraal

In de regio Eemland is Diamuraal een mooi voorbeeld hoe diabeteszorg geregeld kan worden rondom de patiënt. Het diabetesteam van Meander Medisch Centrum werkt met de huisartsen en alle andere diabeteszorgverleners in de regio samen in een keten èn in één gezamenlijk patiëntendossier. U bent de centrale schakel in deze keten en kunt zelf uw gegevens bijhouden in het elektronische dossier.

Een ander voordeel is dat door het elektronische dossier de samenwerking tussen alle zorgverleners in de keten beter verloopt. Maar hoe goed het elektronische dossier ook werkt, persoonlijk contact blijft in Meander Medisch Centrum altijd voorop staan. Samen met u werken we aan goede diabeteszorg. Dat is echt een sprong voorwaarts!

Wilt u meer weten over de diabeteszorg in Meander Medisch Centrum? Kijk op www.meandermedischcentrum.nl of bel met 033 – 850 5050.

Een diabetische voet vereist de beste zorg Diabetes en voetproblemen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In onze benadering rondom de diagnose en behandeling stellen wij twee aspecten centraal: Preventie en een pertinente aanpak.

Penders Voetzorg Totaalaanbieder voor diabetische voetzorg Exclusieve Diabetec leverancier (steunzolen voor diabetici) Drukmetingen voor diabetici

Preventie, want bij diabetes geldt: voorkomen is beter dan genezen. Pertinent, omdat de ernst en risico’s niet toelaten dat compromissen worden gesloten.

Ga naar de website emaen download de th brochure ‘Diabetes’ tzorg.nl / www.pendersvoe diabetes Diabetes

t Preventief en Pertinen

Diabetes

inent f en Pert Preventie

“Danse?n? ”” “Dansen org

Voetzrg o omt etz Vovo ork tn om ork me vo ble pro en problem

Heythuysen | Roermond | Weert | Tegelen | Venlo | Tiel Doetinchem | Delft | Den Haag | Gouda | Rotterdam

NOVEMBER 2012 · 9

INSPIRATIE

IN NED E

100.00RLAND HEBBEN 0 DIABE MENSE TES T N YPE

BRON : DIAB ETESV ERENIG ING NE DERLA ND

1

Genezing diabetes type 1 stapje dichterbij

IN HET KORT

Schade aan bloedvaten zonder het te weten Een aandoening hebben zonder het zelf te weten, dat is het geval bij ongeveer 250.000 mensen in Nederland. Zij hebben diabetes type 2, maar weten het (nog) niet. Dries Hettinga is hoofd kennis en onderzoek bij het Diabetes Fonds. Hij vertelt over de risico’s ervan en over de preventieve maatregelen die men ertegen kan nemen. “Uit steekproefonderzoeken weten we dat veel mensen diabetes type 2 hebben, maar dat zelf niet weten. Dat kan omdat diabetes type 2 vaak geen duidelijke symptomen geeft. Men kan zich moe voelen, veel dorst hebben en vaker moeten plassen. Dat is echter een heel geleidelijk proces waardoor het bijna niet opvalt.”

Nierfalen en blindheid

INSULINE SPUITEN De genezing van diabetes type 1 lijkt binnen handbereik. Insuline spuiten kan dan voor een grote groep patiënten verleden tijd worden. FOTO: SHUTTERSTOCK

■ Vraag: Wat is de belangrijkste conclusie uit de laatste onderzoeksresultaten? ■ Antwoord: Dat er kansen zijn op genezing, wellicht ook voor mensen die al heel lang diabetes type 1 hebben.

EXPERT Na jarenlang onderzoek is ontdekt hoe diabetes type 1 ontstaat en waar in te grijpen is in het ziekteproces. Ook blijkt dat de cellen die insuline produceren, niet allemaal verdwijnen bij mensen met diabetes type 1. Dat betekent dat er verder onderzoek plaatsvindt om dit type diabetes te genezen. Professor dr. Bart Roep van het Leids Universitair Medisch Centrum houdt zich al lange tijd bezig met onderzoek naar diabetes type 1. Hij vertelt: “Tot voor kort dachten we dat alle insulineproducerende cellen bij iemand met diabetes type 1, vernietigd werden door het eigen afweersysteem. Uit ons onderzoek blijkt echter onomstotelijk dat er nog wel degelijk cellen overblijven, maar dat deze zich als het ware ‘schuilhouden’ voor de voortdurende aanvallende cellen van het afweersysteem en dus geen insuline produceren.”

Celtherapie

Roep stelt dat nu er ontdekt is welke afweercellen er precies ‘aanvallen’.

“We ontwikkelden een celtherapie die ervoor zorgt dat de afweercellen niet meer aanvallen. Lichaamseigen cellen worden behandeld met vitamine D3 en een afweerremmend middel. Na zes dagen voegen we daar een eiwit aan toe en dat is het vaccin dat de foute afweercellen uitschakelt. Diabetes is zonder twijfel een auto-immuunziekte, maar door de laatste onderzoeksresultaten hopen we dat het toch te genezen is.” Genezing is dan niet alleen mogelijk bij

‘We ontwikkelen een celtherapie die ervoor zorgt dat de afweercellen niet meer aanvallen’ mensen die pas sinds kort diabetes type 1 hebben, het biedt waarschijnlijk ook kansen voor mensen die het al jaren hebben.

Voorzichtig

Hoewel genezing dus binnen handbereik lijkt te zijn, is Roep daar voorzichtig over. “Na de ontdekking zijn we jaren bezig geweest om uit te zoeken wat de voor-, de na- en de bijwerkingen zijn van dit vaccin. We denken nu dat het veilig is om de cellen terug in het lichaam te spuiten. Het ligt momenteel bij de medische commissie ter beoordeling. De kans dat het superveilig is, is echter groot omdat het hier om eigen cellen gaat.” Roep verwacht dat het vanaf volgend jaar op een selecte groep patiënten getest kan worden.

Grote verschillen

Tijdens het onderzoek ontdekte Roep en zijn team ook dat er grote verschillen zijn tussen de mensen met diabetes type 1. “Voorheen dachten we nog dat deze aandoening zich bij iedereen hetzelfde manifesteert, maar dat blijkt niet

FABELS & FEITEN Professor Roep helpt graag wat fabels de wereld uit: ■ “Diabetes is géén erfelijke ziekte en ook geen kinderziekte. Het is niet ongeneeslijk. Het ontstaat niet door antistoffen in het bloed, maar door ‘foute’ witte bloedcellen. ■ Het is een fabel dat 90 pro-

cent van de insulineproducerende cellen al vernietigd is als men de diagnose diabetes krijgt. ■ Feit: er zijn nog veel reservecellen, maar die ‘verstoppen’ zich. ■ Feit: Diabetes type 1 is echt een auto-immuunziekte. Dat was een aanname, maar het is nu bewezen.”

zo te zijn. Dat betekent dat we voor iedereen een ‘personalised medicine’ moeten maken, maatwerk dus. Het is tegenwoordig wel een hype om biologicals te gebruiken zoals eigen cellen of eiwit. Het nadeel is dat het lichaam een beperkt aantal eiwitten heeft met heel veel verschillende functies.”

De risico’s die deze mensen lopen, zijn echter groot. “De constante te hoge glucosewaarden in het bloed zorgen voor schade aan de kleine bloedvaten. Is dat in de nieren, dan kunnen deze hun werk niet goed meer doen en belandt men uiteindelijk aan het nierdialyseapparaat. Is het in de ogen, dan kan blindheid ontstaan en is het in de zenuwen, dan heeft iemand bijvoorbeeld minder gevoel in de voeten. Daardoor wordt vaak een klein wondje niet opgemerkt dat ook nog eens slecht geneest en zo gaat het van kwaad tot erger. Omdat het vaak lang duurt voor de diagnose gesteld is,hebben de kleine bloedvaten al flink wat schade opgelopen.”

Belangrijk: testen!

Roep stelt dat hij blij is, maar: “Ik ga nu echter nog niet op de trom roffelen, want ik vind het pas belangrijk als patiënten er echt iets aan hebben en genezen.” Ik ben blij dat we ontdekt hebben dat er nog insulinecellen zijn bij diabetes type 1. Dát, die hoop op genezing, is belangrijk. Het is daarnaast een hart onder de riem van alle mensen met type 1 om vooral het bloedsuikergehalte goed te houden. Kans op genezing is de meest fantastische motivatie om de cellen die er nog zijn, zo goed mogelijk te verzorgen.”

Hettinga raadt dan ook mensen met een verhoogd risico aan zich te laten testen.“Vanaf 45 jaar is het risico op type 2 groter. Daarnaast speelt afkomst ook een rol. Mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst hebben een verhoogd risico. Een risicotest kan online, of bij de huisarts.” Diabetes type 2 is grotendeels te voorkomen of de impact ervan is te verlagen door een gezonde leefstijl. “Voldoende bewegen, gezond eten en stoppen met roken zijn de drie belangrijkste dingen die men kan doen. Men hoeft echt niet de marathon te gaan lopen, maar wat vaker de trap nemen of fietsen helpt al. Daarnaast dan liefst twee tot drie keer per week een zwaardere lichamelijke activiteit.” Natuurlijk zijn er ook mensen die ondanks een gezonde leefstijl, toch diabetes type 2 krijgen. “Het is echter zo dat door een gezonde leefstijl de kans op type 2 met 50 procent afneemt. En wie het al heeft en overgaat op een gezondere leefstijl, heeft minder of zelfs geen medicatie nodig.”

CORRY DAALHOF

[email protected]

‘Ik ben blij dat we ontdekt hebben dat er nog insulinecellen zijn bij diabetes type 1’

CORRY DAALHOF [email protected]

10 · NOVEMBER 2012

NIEUWS

2025 AL IN Z D AN ENELLEN ERL LJO I NED NT M E 1,4SPATIËNT CH CENTUM EDIS ETE ER M DIAB BRON: MEAND

VAN DIABETES MOET JE JE ALTIJD BEWUST ZIJN Diabetes is een ziekte die elke dag weer aandacht vraagt. En ook ouders en partners hebben ermee te maken. Hoe gaan mensen hiermee om? Wat is het moeilijkst of vervelendst van leven met diabetes? Angela (33, type 1): “Diabetes is plannen, vooruitzien en een enorme dosis discipline. Elke dag denk je na over hoe de dag eruitziet, wat je eet, wat je drink, hoeveel ga je bewegen, etc. Maar de ziekte zelf beschouw ik niet als vervelend, meer het etiket of het hokje waar je soms in gestopt wordt. Er is nog veel onbekendheid of verkeerde beeldvorming, vooral over type 1.” Marijke (70, type 1): “Je kunt nooit zonder tas de deur uitgaan. Je moet altijd extra spullen bij je hebben, zoals drinken, eten, controleapparaat, spullen voor de pomp… Ik heb al 56 jaar diabetes en vroeger moest ik ook naalden slijpen, spuiten uitkoken en eten afwegen. Dat hoeft gelukkig niet meer.” Lydia (heeft 2 dochters (9 en 13) met diabetes type 1): “Als ouder voel je je een soort ‘diabetespolitie’. Aan de ene kant wil je je kind loslaten om zelfstandig op te groeien, maar tegelijkertijd wil je het liefst continu controle hebben. Dat leidt wel eens tot wederzijdse boosheid en frustratie.”

Rolf (heeft dochter van 9 met type 1): Je ziet dat je kind zich af en toe zo rot en machteloos voelt. Je weet nooit precies hoe ze zich voelt en we hebben regelmatig gebroken nachten. Het heeft een enorme impact op ons leven. Vanwege de stress heb ik me na een jaar ziek gemeld. Het werd me allemaal even te veel.”

gin: maak een afspraak bij de diëtist. Ik heb als vrijwilliger meegewerkt bij de Diabeteslijn en heb gemerkt dat sommigen echt in paniek raken na de diagnose.” Maarten: “Zorg dat je veel beweegt. Dat geeft het lichaam een impuls om insuline te gaan produceren. En blijf goed op gewicht.”

Christel (38, type 2): “Het onbezorgde leven is weg.Van diabetes moet je je altijd bewust zijn.Je moet leren berekenen hoeveel insuline je nodig zal hebben. Ik loop met een loopgroepje, dan ben ik vooraf aan het rekenen zodat het onderweg goed zal gaan.”

Christel: “Veel bewegen helpt altijd, met name bij type 2. Zelfs mensen met overgewicht kunnen hun diabetes onder controle krijgen.”

Marco (44, type 2): “Het continu bijhouden van mijn suikerwaarden. Je bent er 24/7 mee bezig. Ik heb het gevoel dat ik ook de mensen om mij heen ermee ‘opzadel’.”

Lydia: “Praat met andere ouders. Met vallen en opstaan heb ik geleerd: hoe meer grip je als ouder hebt op diabetes, hoe meer grip je kind er op heeft en hoe minder grip diabetes heeft op je leven.”

Maarten (70, type 2): “Soms ben ik wel bang voor complicaties door te hoge bloedsuiker. Gelukkig heb ik de ziekte met medicijnen onder controle. Ik kreeg het tien jaar geleden en dat was een volslagen verrassing. Want ik heb geen overgewicht en ben altijd heel sportief geweest. Vorig jaar heb ik nog de marathon van New York gelopen!”

Angela: “Rust, regelmaat, reinheid, en vooral relativeren. Diabetes is slechts een aspect van mijn leven. Als je er open over bent, zullen mensen het sneller accepteren.”

Wat is je advies voor anderen? Marijke: “Houd je bloedglucose goed. En vooral in het be-

Rolf: “Probeer het toch te relativeren.”

Marco: “Voor mensen die het nog kunnen voorkomen: dóe dat. Leef gezond, beweeg en blijf op gewicht.”

KEES VERMEER [email protected]

Krijgt u de diabeteszorg die u verdient? Ziekenhuis St Jansdal

Diabetescentrum Harderwijk Het Diabetescentrum Harderwijk is een expertise-centrum waar de nieuwste behandelingen voor diabetes worden aangeboden. Het centrum is onderdeel van Ziekenhuis St Jansdal en biedt zorg aan iedereen met diabetes van 0 – 100 jaar die door de huisarts is verwezen. Meerdere zorgverleners zijn bij de behandeling betrokken, ieder met hun eigen specifieke deskundigheid. De patiënt staat centraal. Patiënten krijgen in het Diabetescentrum Harderwijk een optimale behandeling en efficiënte zorg. De zorg is afgestemd op de behoefte van de patiënt. De goede samenwerking met de

huisartsen in de regio zorgt voor behandeling op maat en voor zorg dichtbij. Het diabetescentrum is bedoeld voor alle patiënten die voor de diabeteszorg een kinderarts of internist nodig hebben. Het behandelteam bestaat onder andere uit internist-endocrinologen, kinderartsen, diabetes verpleegkundigen en diëtisten. Het voetenteam bestaat uit een chirurg, podotherapeut, internist, diabetesverpleegkundige, revalidatiearts en een orthopedisch schoenmaker.

Kijk voor meer informatie op

www.diabetescentrum-harderwijk.nl

Laat het ons weten! Doe mee aan het grote landelijke diabeteszorgonderzoek en maak kans op een mooie prijs.

Met dit onderzoek wil Diabetesvereniging Nederland inzicht krijgen in de kwaliteit van de zorg zoals mensen met diabetes die ervaren. Met uw ervaringen gaan wij het gesprek aan met zorgverleners en zorgverzekeraars om gezamenlijk tot de beste diabeteszorg te komen. Ga naar www.diabeteszorgonderzoek.nl en vul de vragenlijst in. Dit kost ongeveer 25 minuten. U kunt tot 30 november meedoen. Meer informatie vindt u op www.dvn.nl/diabeteszorgonderzoek. Het diabeteszorgonderzoek is mogelijk gemaakt met subsidie van het Nationaal Actieprogramma Diabetes en Fonds PGO van het Ministerie van VWS. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met het Diabetes Fonds en de Universiteit van Maastricht.

Ik heb veel respect voor patiënten Fred Storms is internist/diabetoloog in het St. Antonius ziekenhuis in Utrecht. Hij heeft veel respect voor diabetespatiënten. “Veel mensen moeten heel veel moeite doen om hun bloedsuiker goed te houden. Ik heb er bewondering voor als dat lukt.”

EXPERT Storms heeft in het verleden onderzoek gedaan naar diabetes en voelt zich erg betrokken bij patiënten. Zijn huidige werk bestaat vrijwel geheel uit het begeleiden van patienten, momenteel ongeveer zestienhonderd. Hij vertelt: “Bij veel andere ziekten slik je een tabletje en dat is elke dag hetzelfde. Bij bloedsuikers is dat heel anders en veel ingewikkelder. Patiënten moeten altijd rekening houden met onverwachte dingen en onzekere factoren. Dat verschilt per patiënt. Sommigen kunnen de bloedsuiker redelijk stabiel houden met tabletjes. Maar als dat niet lukt, wordt het ingewikkeld. Dan moet je er veel effort in steken.”

Vallen

BEWEGING Door veel samen te bewegen blijven deze kinderen hun diabetes de baas. FOTO: RONALD HOOGENDOORN

Storms behandelt volwassenen met diabetes. Hij merkt dat oudere patienten vooral bang zijn voor hypo’s. Storms: “Op latere leeftijd is vallen sowieso een risico. Dat risico wordt groter als men diabetes heeft. Ik Fred Storms Internist/diabetoloog in het St. Antonius ziekenhuis in Utrecht

bespreek vaak met patiënten wat we hieraan kunnen doen, bijvoorbeeld andere of minder medicijnen, de voeding aanpassen of vaker de bloedsuiker meten. Als behandelaar moet je je daarbij afvragen wat haalbaar is en hoeveel je mensen kunt belasten. Soms moet je dan wat regelmatiger contact hebben met patiënten of met iemand in hun omgeving. Soms sturen zelfs kleinkinderen mij e-mails over hun opa of oma.” Bij kinderen met diabetes spelen ouders een grote rol, onder meer bij het instellen van het kind op insuline. Voor ouders is het vaak lastig om daarin een balans te vinden, weet Storms. “Ouders willen goed voor hun kind zorgen, maar ze moeten oppassen dat ze niet te streng gaan controleren. Er komt een moment dat het kind het zelf wil gaan doen. Dan moet je het als ouder meer loslaten en overdragen aan je kind. Dat is altijd een delicaat moment.”

Echte experts

Storms is blij met de betere zorg en behandelmethoden van tegenwoordig: “Er zijn steeds meer technische mogelijkheden, zoals slimme pompen en bloedsuikermeters. Ook de moderne sociale media kunnen patiënten veel ondersteuning bieden. Er zijn mooie discussiegroepen op internet. Ik doe daar ook wel eens aan mee. Ik lees nog steeds dingen die voor mij een eye-opener zijn. Ik ben dan wel behandelaar, maar de echte experts zijn de mensen zelf.”

Recept Wereld W Diabetesdag 2012 Chinees varkenshaasje Voor 2 personen: ■ 200 gram peultjes ■ ½ eetlepel sesamzaad ■ 1 blikje bamboescheuten (supermarkt of toko) ■ 2 bosuitjes ■ 1 kleine varkenshaas ■ 1 eetlepel olie ■ 2 eetlepels vissaus (nam pla) ■ 2 eetlepels sojasaus of ketjap ■ 1 theelepel sambal Maak de peultjes schoon en kook ze in een paar minuten beetgaar. Rooster het sesamzaad in een droge koekenpan goudbruin. Laat de bamboescheuten uitlekken. Maak de bosuitjes schoon en snijd ze in ringen. Snijd de varkenshaas in dunne plakjes. Verhit de olie en roerbak hierin de plakjes varkenshaas in ca. 5 minuten bruin. Roerbak de peultjes en de bamboescheuten een paar minuten mee. Maak het op smaak met de vissaus, de sojasaus en de sambal. Strooi er de ringetjes bosui en het sesamzaad over. Voedingswaarde per persoon: 330 kcal, 32g eiwit, 9g vet, waarvan 2g verzadigd vet, 28g koolhydraten, 4 g vezel, 100g groente. Lekker met sperzieboontjes en 3 opscheplepels zilvervliesrijst: 540 kcal, 37g eiwit, 11g vet, waarvan 2g verzadigd vet, 70g koolhydraten, 8g vezel, 200g groente

!

Recept: Voedingscentrum www.voedingscentrum.nl

KEES VERMEER [email protected]

Waarom teveel betalen?

Kies voor eenvoud.

10035724-NL-nl/V01

tally signed We Focus cn=We us, o, ou, il=mart@we s.com, c=
NOVEMBER 2012 · 11

De eerste insulinepatchpomp – nu zelfs nog kleiner! Diabetes Checkpoint Blue Starterspakket

€ 19,95

Diabetes Checkpoint 50 Blue Teststrips

€ 19,95

blijvend voordelig!

www.diabetesdesk.nl

De eerste insulinepatchpomp zonder infuussets Klein, lichtgewicht en waterdicht: de Pod Intuïtief en gemakkelijk in het gebruik Geautomatiseerd en vrijwel pijnloos inbrengen van de canule Geïntegreerde bloedglucosemeter Kijk voor meer informatie op: www.mylife-diabetescare.nl of bel 0347-324710

Meer vrijheid. Meer vertrouwen. Met mylife™.

12 · NOVEMBER 2012

NIEUWS

Diabetes en het belang van een goede mondgezondheid Door diabetes ben je vatbaarder voor ontstekingen. Ook voor ontstekingen in de mond. Mensen met slecht ingestelde bloedglucosewaarden hebben vaker ernstige tandvleesontsteking. Parodontitis, tandvleesontsteking uitgebreid naar het kaakbot, komt bij tien procent van de bevolking voor en twee tot drie keer vaker bij mensen met diabetes. Door ernstige parodontitis kunnen tanden en kiezen los gaan staan en uiteindelijk uitvallen.

Zij bevestigen: “ Bij het ontstaan van parodontitis en diabetes spelen dezelfde risicofactoren een rol, bijvoorbeeld erfelijkheid en leefstijl (roken, overgewicht, voeding, stress). Daarnaast wijst onderzoek steeds vaker uit dat het hebben van diabetes ook een risicofactor is voor het krijgen van parodontitis. Een goede diabetesinstelling heeft een preventief effect op parodontitis. Bij niet goed ingestelde diabetes komt vaker parodontitis voor en verslechtert de parodontitis sneller. Daarnaast blijkt dat bij mensen die goed zijn gereguleerd de behandeling van parodontitis beter aanslaat”.

Ook een droge mond komt vaak voor bij diabetes. Speeksel speelt een essentiële rol bij de afweer en bescherming van de mond. Als de natuurlijke beschermende werking van het speeksel verminderd is kan het risico op het krijgen van cariës (tandbederf), tanderosie (gebitsslijtage door inwerking van zuren) en ontstekingen van het mondslijmvlies toenemen.

Hoe ontstaat tandvleesontsteking?

Tandvleesontsteking ontstaat wanneer tandplak, een wit geelachtig laagje van voornamelijk bacteriën die normaal in de mond voorkomen, de kans krijgt zich op te hopen tussen de tanden en kiezen en langs de tandvleesrand. De bacteriën produceren stoffen die het tandvlees irriteren en een ontstekingsreactie veroorzaken. Bij gingivitis is alleen het tandvlees ontstoken. Bij parodontitis is de tandvleesontsteking uitgebreid naar het kaakbot.

Effect van parodontitis op bloedglucose

Uit verschillende internationale onderzoeken blijkt dat diabetes niet alleen invloed heeft op het ontstaan of verergeren van parodontitis maar ook andersom. Bij ernstige parodontitis kan het moeilijker zijn de diabetes onder controle te krijgen. Door langdurig verhoogde bloedglucosewaarden wordt het risico op complicaties als hart- en vaatziekten en nieraandoeningen groter.

Het goede nieuws

Het goede nieuws is dat er sprake is van tweerichtingsverkeer: het voorkómen en behandelen van

Hoe ontstaat cariës? PARODONTITIS. Het voorkomen en behandelen van tandvleesontsteking kan helpen bij AFBEELDING: SHUTTERSTOCK het onder controle krijgen van de bloedglucosewaarden.

tandvleesontsteking kan helpen bij het onder controle krijgen van de bloedglucosewaarden. Behandeling van parodontitis, waarbij een goede mondhygiëne essentiëel is, vermindert de ontsteking. Hierdoor neemt de insulinebehoefte af wat een verbetering van de bloedglucosewaarden oplevert.

Dezelfde risicofactoren

Victor Gerdes, internist in het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en Wijnand Teeuw, tandarts-parodontoloog aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) doen onderzoek naar de relatie tussen diabetes, parodontitis en hart- en vaatziekten.

Na elke keer eten of drinken, zetten bacteriën in de tandplak de suikers en koolhydraten uit het voedsel om in zuur. Bij meer dan zeven “zuurstoten” per dag kan het speeksel onvoldoende beschermen en wordt het glazuur aangetast. Als dit proces verder gaat ontstaat een gaatje.

Wat merk je van ontstoken tandvlees? Tandvleesontsteking doet meestal geen pijn en kan daardoor onopgemerkt blijven. Veel mensen ervaren één of meer van de volgende signalen:

■ Bloedend tandvlees ■ Terugtrekkend tandvlees ■ Gevoelig,rood of gezwollen tandvlees ■ Ontstaan van spleetjes tussen de tanden ■ Los gaan staan van tanden of kiezen ■ Aanhoudende slechte adem ■ Een verandering in de manier van dichtbijten ■ Slechter of niet meer passend (gedeeltelijk) kunstgebit

Bij de behandeling van diabetes hoort ook de zorg voor een gezonde mond. Voor een gezonde mond is goede regulatie en controle van de diabetes belangrijk. Wat kun je zelf doen om problemen in de mond te verhelpen of te voorkomen? De gouden regels:

■ Laat tanden en tandvlees regelmatig controleren en vraag uw tandarts of mondhygiënist om advies en instructies ■ Poets twee maal per dag grondig om de tandplak die zich voortdurend vormt te verwijderen ■ Poets minimaal twee minuten per keer met de juiste poetstechniek ■ Gebruik tandpasta met fluoride ■ Reinig dagelijks tussen tanden en kiezen met floss, tandenstokers of interden¬taal borsteltjes ■ Eet of drink maximaal zeven keer per dag CARLA DE GRAAFF-VERKOREN

CARLA DE GRAAFF-VERKOREN

[email protected]

[email protected]

diabetes De relatie tussen diabetes en mondgezondheid

De GebitKit Diabetes een handig hulpmiddel als u meer wilt weten over diabetes en mondverzorging. De meeste problemen Alles wat u moet weten over diabetes en het belang van een gezonde mond. www.gebitkit.nl

in de mond worden veroorzaakt doordat mensen met diabetes vatbaarder zijn voor ontstekingen. Bovendien genezen ontstekingen en wondjes moeilijker. ORAL COMP - MONDZORG EN MONDPRODUCTEN

Er is nog veel onwetendheid over het belang van een gezonde mond bij diabetes. Gebitkit Diabetes ondersteunt de voor-

Meer informatie? Vraag naar de GebitKit Diabetes bij uw apotheker

lichting en biedt u de mogelijkheid de

of tandarts/mondhygiënist! www.diabetesoralcare.org

informatie en instructies thuis rustig na

In samenwerking met

te lezen. Bovendien bevat de Gebitkit miniproducten om gratis uit te proberen. GebitKit Diabetes is een product van Oral Company

NOVEMBER 2012 · 13

NIEUWS PROFIEL De heer Zonneveld, 57 jaar, bekend met overgewicht (116.2 kg, BMI 34.7 kg/ m2), heeft sinds elf jaar diabetes mellitus type 2. Ook heeft hij een hoge bloeddruk. Hij gebruikt voor zijn diabetes drie maal per dag tabletten en twee soorten insuline. Ook voor zijn hoge bloeddruk slikt hij twee soorten tabletten meerdere malen per dag. Ondanks zijn medicatie heeft hij hoge bloedsuikerwaarden en daarbij een hoge bloeddruk.

‘Mouw’ in de darm

AFVALLEN Door gewicht te verliezen is het mogeijk de medicatie voor diabetes type 2 te verminderen of zelfs te stoppen. FOTO: SHUTTERSTOCK

Minder medicatie nodig

■ Vraag: Heeft overgewicht invloed op diabetes type 2? ■ Antwoord: Ja, overgewicht zorgt voor meer klachten en medicatie.

ook vaak heel moe en dan schoot het sporten er vaak bij in.” Henk spoot in die tijd vier keer per dag insuline.

Obesitas is voor mensen met diabetes type 2 de grote vijand. Wie te zwaar is, heeft meer moeite met het onder controle houden van de bloedwaardes. Henk Zonneveld heeft sinds 2000 diabetes type 2 en hij woog 118 kilo. “Natuurlijk zei iedereen dat ik te zwaar was en dat ik af moest gaan vallen, maar het lukte me gewoon niet. Ik sportte wel drie uur per week, maar was

Toen Henk vond dat er echt iets moest veranderen, kreeg hij een doorverwijzing naar het ziekenhuis. “Ik mocht meedoen in een testgroep voor een nieuwe behandeling eind 2011.” Vanaf de ingreep ging het razendsnel beter met Henk. “Ik ging gedwongen op dieet. Als je je daar niet aan houdt, word je behoorlijk ziek en dat is een flinke stok achter de deur. Ik viel in korte tijd bijna der-

Dieet

Vitalys: betrouwbaar en kwalitatief tegen overgewicht

tig kilo af en voelde me fit. Binnen vier weken hoefde ik geen insu-

‘Ik viel in korte tijd bijna dertig kilo af en voelde me fit. Binnen vier weken hoefde ik geen insuline meer te spuiten’ line meer te spuiten, maar kon ik over op pillen. Dat waren er zes per dag en nu gebruik ik er nog

Er vindt volop onderzoek plaats naar ingrepen met blijvend

gewichtsverlies

en mogelijk de afname van diabetes type 2 als doel. Het Vitalys Obesitas Centrum is hierin actief.

Voor meer informatie: www.vitalysobesitascentrum.nl door zorgverzekeraar beoordeeld als “Beste Zorg 2012”

maar twee.” Henk sportte al snel zes uur per week en doet dat nog steeds.

Geen moeite

Hoewel hij inmiddels alles weer mag eten, doet hij dat niet. “Ik eet gezond en gevarieerd en laat de slechte dingen staan. Dat kost me geen moeite, want ik wil nooit meer terug naar hoe ik was. Het is gemakkelijk vol te houden omdat ik me lichamelijk echt super voel. Feitelijk merk ik nu pas hoe slecht ik me daarvoor voelde.”

Op 21 december 2011, onderging de heer Zonneveld een nieuwe behandeling om de medicatie van beide ziektebeelden terug te doen dringen. Een zestig centimeter lange, smalle ‘mouw’, met aan het uiteinde ankertjes wordt, zonder operatie, volledig via een maagonderzoek door de chirurg geplaatst. Het komt in de twaalfvingerige darm, vlak achter de maag te liggen. Dit zal voor een periode van twaalf maanden in het lichaam blijven.

Gestopt met medicatie

Acht maanden na de ingreep is de heer Zonneveld ruim 25 kilo afgevallen (90 kg, BMI 26.5 kg/ m2). Daarnaast zijn de suikerziekte en hoge bloeddruk onder controle. Inmiddels heeft dit ervoor gezorgd dat hij met al zijn medicatie voor zowel diabetes mellitus als zijn hoge bloeddruk is gestopt.

DRS. I.M.C JANSSEN Baritrisch Chirurg

CORRY DAALHOF

[email protected]

[email protected]

“Diabetes type 2 is een snel groeiend probleem, dat vaak samenhangt met een toenemend overgewicht. In het Vitalys Obesitas Centrum -de langst bestaande en grootste bariatrische kliniek- streven we naar kwaliteit en betrouwbaarheid en richten we ons op blijvende gewichtsvermindering”, vertelt chirurg Frits Berends, die eveneens actief is in het Rijnstate ziekenhuis te Arnhem waar de ingrepen plaatsvinden. Operaties met gewichtsverlies als doel kunnen een blijvend effect sorteren. In de Vitalys kliniek vinden er jaarlijks maar liefst 800 plaats. Hieronder vallen een maagband, gastric bypass en zogeheten sleeve. “Het gunstige effect is niet alleen dat mensen hiermee afvallen, maar ook dat bepaalde klachten en ziekten er door kunnen afnemen of verdwijnen. Naast dergelijke ingrepen is er veel ruimte voor onderzoek en nieuwe behandelmethoden. Een goed voorbeeld daarvan is de GI EndoBarrier”®, zegt Berends. De EndoBarrier®, een soort flexibele buis, wordt poliklinisch via de mond, slokdarm en maag geplaatst bij de maaguitgang. Hierdoor komen spijsverteringssappen pas later bij het voedsel terecht. “Wij menen dat hierdoor het lichaam minder voedsel opneemt. Tevens lijken hormonale factoren ervoor te zorgen dat men minder eet. Het resultaat is een aanmerkelijk gewichtsverlies. Sommige personen verloren bovendien niet alleen gewicht, maar dienden ook geen insuline meer te gebruiken. Een deel had geen diabetes type 2 meer.” Hiermee is er nu een nieuwe behandeling beschikbaar om tegelijk de DM II en het overgewicht te behandelen.

G R ATIS ZORG BOEK D I A B E TI S C H E R E TI N O PATH I E

Kind met diabetes voelt zich thuis in Tergooi

Het Oogfonds wil vermijdbare blindheid en slechtziendheid stoppen, door voorlicht ing, wetenschappelijk onderzoek en preventieve screenings. Daarbij hebben wij uw hulp h a r d n o d i g. Wo r d n u d o n a te u r e n k r i j g h e t ‘Zo r g b o e k D i a b e t i s c h e R e t i n o p a t h i e’ t.w.v. €18,5 0 c a d e a u.

Heeft uw kind diabetes? Dit heeft een grote invloed op het leven van uw kind en uzelf. Eten, spanning, een potje ravotten: het heeft allemaal zijn weerslag op de bloedsuikers.

O m g e b r u i k te m a ke n v a n d i t a a n b o d, g e l d t e e n bijdrage van €3 per maand vo o r d e m i n i m a l e d u u r v a n 12 m a a n d e n.

Het kinderdiabetesteam in Tergooiziekenhuizen omringt u en uw kind met de beste zorg. Niet door allerlei eet- en leefregels als uitgangspunt te nemen, maar door de behandeling écht te richten op uw kind. Het ene kind is bijvoorbeeld blij met een insulinepomp met sensor, een ander spuit de insuline liever zelf. Uw kind wil zich lekker voelen. Spelen en sporten, net als vriendjes en

Giro 3910 www.oogfonds.nl

vriendinnetjes. Gelukkig kan dat ook. Met begeleiding van het diabetesteam leert uw kind binnen de diabetesbehandeling steeds meer voor zichzelf te zorgen. Uw zoon of dochter wordt een ‘expert’ in de eigen behandeling. Uw kind kan meedoen aan leerzame groepsbijeenkomsten en leuke extra’s, zoals het kookcafé, klimmen of karten. Meer weten? Neem contact op met de polikliniek Kindergeneeskunde, (035) 539 16 74 (Blaricum) of (035) 688 76 17 (Hilversum) of ga naar www.tergooikindergeneeskunde.nl.

✂ JA, ik word donateur en ontvang het zorgboek! Hiermee machtig ik het Oogfonds om tot wederopzegging € Dhr

(minimaal €3) per maand af te schrijven van rekening / Mw

Voorletters

Achternaam

Adres Plaats Datum

Postcode E-mail Handtekening

Deze machtiging kunt u in een envelop zonder postzegel sturen naar: Oogfonds, Antwoordnummer 900, 3500 VB Utrecht

Zorgboek DR

Oogarts Anne-Marie Klok

Dankzij de ingebruikname van de Pascal-laser is het in Medinova Kliniek OMC Haarlem mogelijk om patiënten met een netvliesafwijking vrijwel pijnloos te behandelen. Na de staaroperatie is de laserbehandeling van het netvlies de meest voorkomende oogoperatie met als doel blindheid te voorkomen.

‘met de nieuwe laser verloopt de behandeling veel sneller en nagenoeg pijnloos’

Netvliesafwijking bij diabetespatiënt vrijwel pijnloos behandeld bloedvaatjes door diabetes of vaatafsluitingen. Met name voor patiënten met suikerziekte is de komst van deze Pascal-laser een enorme verbetering. “Op de lange termijn is bij veel diabetespatiënten namelijk een laserbehandeling noodzakelijk”, aldus oogarts AnneMarie Klok. Diabetische retinopathie “Het netvlies van de ogen van diabetespatiënten kan beschadigd raken door hoge bloedglucoses. Deze aandoening, ‘diabetische retinopathie’, is meestal goed te stabiliseren.”

De Pascal-laser Afhankelijk van wat er precies aan Het gaat hier om de behandeling de hand is, zijn er verschillende van een ziek oog met een mogelijkheden diabetische netvliesafwijking, lekkende retinopathie te stabiliseren. Zo

kunnen met de Pascal-laser de lekkende bloedvaatjes bijvoorbeeld worden ‘dichtgebrand’, waardoor het lekken stopt. Vaatgroeiremmers “Waar laseren maar een kleine kans op verbetering geeft passen we tegenwoordig vaak vaatgroeiremmers toe, in combinatie met laseren. Ook ontstekingsremmers kunnen helpen,” legt oogarts Klok uit.

‘de meest voorkomende oogoperatie met als doel blindheid te voorkomen’ Met de Pascal-laser verloopt de behandeling veel sneller dan

voorheen en is het nagenoeg pijnloos. Patiënten hoeven niet eerst verdoofd te worden en het behandeltraject is aanzienlijk korter om de schade aan het netvlies te stoppen.

tot een van de eerste zelfstandige behandelcentra van Nederland. Maar wat is het verschil tussen een oogbehandeling in een ziekenhuis of in een centrum zoals Kliniek OMC Haarlem?

Jaarlijkse oogcontrole Om netvliesafwijkingen tijdig op te sporen en te behandelen, worden diabetespatiënten jaarlijks gescontroleerd. Tijdens deze controle worden twee fundusfoto’s (oftewel netvliesfoto’s) per oog gemaakt en door een oogarts beoordeeld.

In een ziekenhuis is alleen de oogarts gespecialiseerd in oogheelkunde, in Kliniek OMC Haarlem houdt niet alleen de oogarts, maar iedereen zich helemaal met oogheelkunde bezig.

Voor deze jaarlijkse oogcontrole kunnen diabetespatiënten ook in de Haarlemse oogkliniek terecht. Over Kliniek OMC Haarlem Gestart in 1995 als ‘Oogheelkundig Medisch Centrum’ behoort Medinova Kliniek OMC Haarlem

Afspraken Voor een afspraak kunt u maandag tot en met vrijdag van 8.00 uur tot 16.00 uur bellen naar telefoonnummer 023 - 535 00 00. Voor meer informatie over Kliniek OMC Haarlem en filmpjes van verschillende behandelingen kunt u terecht op onze website www.omc.nl.

NOVEMBER 2012 · 15

IN NEDE RL 60.000 AND HEBBEN M DIABET ISCHE R ENSEN ETINOP ATHIE BRON:

INZICHT

OOGFO NDS

DIABETISCHE RETINOPATHIE. Hierboven een voorbeeld van hoe het zicht achteruit gaat bij patiënten met diabetische retinopathie. Links goed zicht, rechts een erg verslechterd zicht.

Het belang van netvliescontrole

■ Vraag: Waarom moeten mensen met diabetes regelmatig hun ogen laten controleren? ■ Antwoord: Te veel suiker in het bloed is slecht voor de kleine bloedvaten en kleine zenuwen. Daardoor kunnen problemen ontstaan met de doorbloeding en de functie van het netvlies.

Het netvlies in de ogen bevat veel kleine bloedvaten. Die kunnen beschadigd raken door te veel suiker in het bloed. Iedere diabetespatiënt loopt risico op deze netvliesaandoening, die diabetische retinopathie (DRP) wordt genoemd. “Het netvlies kan loslaten en de functie van het oog gaat achteruit”, vertelt huisarts Sylvester Jenniskens uit Helvoirt. “Men kan daardoor slechter en waziger gaan zien. Ook kan men kleine lichtflitsen ervaren.”

Op tijd vaststellen

Het verloop van DRP is heel geleidelijk en meestal zonder klachten, met name in het begin. Maar ook dan kan het netvlies al beschadigd zijn. Alleen als de beschadigingen op tijd

worden vastgesteld, kan er nog iets aan worden gedaan. “Als de patiënt last krijgt van minder gezichtsvermogen, kan dat minder makkelijk worden hersteld”, zegt Jenniskens. “Daarom worden de ogen van diabetespatiënten meestal eens per twee jaar gecontroleerd. Dat heet netvliesscreening.” Gelukkig is de oogcontrole voor patiënten tegenwoordig heel mak-

‘Als de patiënt last krijgt van minder gezichtsvermogen, kan dat minder makkelijk worden hersteld’ kelijk. Netvliesfoto’s kunnen dichtbij huis worden gemaakt, zoals bij de huisarts of het diagnostisch centrum waar ook de bloedcontroles worden gedaan. Ook is het vervelende druppelen voor screening niet meer nodig. En pas als er aanwijzingen zijn voor oogschade, wordt de patiënt

Netvliesscreening zonder druppels. “Netvliesscreening hoort in de eerste lijn, bij de huisarts en niet bij de specialist. Dat is makkelijker voor de patiënt en beter voor de continuïteit van zorg.” Vrony de Wolff, huisarts, Medisch Centrum Brielle

www.eyeprevent.nl/diabetes

Sylvester Jenniskens Huisarts in Helvoirt

doorverwezen naar de oogarts voor verdere behandeling. Met een laserbehandeling kan bijvoorbeeld een lekkend bloedvaatje worden dichtgemaakt. Maar de netvliescontrole geeft nog meer informatie, vertelt Jenniskens.“De arts kan zien hoe het staat met de diabetes.Want bij afwijkingen in de ogen is er waarschijnlijk ook schade in andere kleine bloedvaten, bijvoorbeeld van de benen en de nieren. Ook die kunnen vervolgens worden gecontroleerd en eventueel behandeld.Een regelmatige netvliesscreening is daarom erg belangrijk voor mensen met diabetes. Netvliesbeschadigingen of amputaties van ledematen komen tegenwoordig veel minder voor dan vroeger. Dat is mede te danken aan deze screening.”

FOTO: OOGFONDS

IN HET KORT

Omgaan met depressie ■ Vraag: Hebben mensen met diabetes meer kans op een depressie? ■ Antwoord: Ja. Het aantal depressies bij mensen met diabetes type 1 of type is twee keer zo hoog als bij mensen zonder diabetes. Ongeveer 10-20 procent van de mensen met diabetes is depressief. Hoogleraar Frans Pouwer werkt bij de Universiteit van Tilburg, hij stelt dat depressie bij mensen met diabetes vooral optreedt als de diabetes complicaties geeft.“Mensen met veel gezondheidsklachten hebben vaker een depressie.” “Een depressie verergert de kans op hart- en vaataandoeningen en men heeft een hogere overlijdenskans. Daarnaast heeft het een economische impact omdat mensen met een depressie regelmatig niet kunnen werken.Nu is er vaak onderFrans Pouwer Hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg

behandeling omdat de herkenning door hulpverleners niet optimaal is. Het is belangrijk dat diabetespatienten die somber of gespannen zijn, dit bespreken met hun arts.”

Lichtprikkel

Mensen met een depressie zorgen vaak minder goed voor zichzelf. “Ze bewegen minder, eten ongezonder en hebben een lagere therapietrouw. Het is belangrijk hoe iemand met een depressie zijn leven inricht. Wie ’s ochtends al naar buiten gaat, profiteert van de natuurlijke ‘lichtprikkel’ die de biologische klok gunstig beïnvloedt. Lichttherapie helpt, ook bij depressie die niet seizoensgebonden zijn.Voldoende beweging, doelen stellen, sociale steun zoeken en actief blijven is belangrijk. Daarnaast is er medicatie en cognitieve gedragstherapie. Onze gedachten bepalen hoe we ons voelen. Men leert dan deze gedachten beïnvloeden.”

!

Meer informatie: www.diabetergestemd.nl CORRY DAALHOF

KEES VERMER

[email protected]

[email protected]

ALTIJD EXTRA VOORDELIG!

met EasyScan

D IAlleAteststrips B E€29,95 TES VOORDEEL DIABETES VOORDEEL DIABETES VOORDEEL DIABETES VOORDEEL LifeScan OneTouch Ultra LifeScan OneTouch Vita Accu-Chek Sensor Comfort Accu-Chek Compact Accu-Chek Aviva Freestyle Freestyle Lite Freestyle Precision Bayer Contour Menarini Glucocard Memory Menarini X-sensor Menarini Glucomen LX-sensor

...en natuurlijk ook lancetten, pennaalden, infuussets, etc met de hoogste kortingen! Cinnulin PF kaneelcapsules 120 stuks €22,50 Rechtstreekse verrekening mogelijk met meerdere zorgverzekeraars!

www.diabetesvoordeel.nl Tel. 070 - 325 77 15

“ik ben heel blij met jullie advies en hulp” Jasper (32) heeft al 10 jaar diabetes.

Boeren Medical

Boeren Medical heeft zich als familiebedrijf in de loop der jaren ontwikkeld tot een vooraanstaand leverancier van diabeteshulpmiddelen. Wij hechten veel waarde aan het geven van deskundig en persoonlijk advies door middel van onze voortreffelijke vakkennis, persoonlijke benadering, het ‘wij-gevoel’ en snelle service; uw bestelling wordt diezelfde dag nog verzonden. Wilt u de service beleven die onze klanten ervaren, neem dan contact met ons op.

Diabetes type 2?

Bij Boeren Medical kunnen mensen met diabetes type 2 die hun diabetes hulpmiddelen niet vergoed krijgen, standaard profiteren van de laagste prijzen op diabetes startpakketten en teststrips.

Waarom Boeren Medical

Contracten met alle zorgverzekeraars Wij regelen de aanvraag machtiging en factureren rechtstreeks naar de zorgverzekeraar. 100% garantie Op alle diabetes toebehoren. 100% tevreden klanten Dankzij de beste deskundigheid en service.

Geen onvoorziene kosten Zoals verzendkosten en batterijen Gratis attenties Maatwerk Per persoon geven we deskundig en persoonlijk advies. Hulpmiddelen gratis verzekerd Bij schade, verlies en diefstal van uw insulinepomp en/of bloedsuikermeter. Vraag naar de voorwaarden

0800 022 96 06 info@ boerenmedical.nl www.boerenmedical.nl