7
gemeente
Haarlemmermeer
Nota van B&W
onderwerp Knelpunten trekkingsrecht Persoonsgebonden budget (pgb) Portefeuilehouder dr. Tom Horn, drs. Ap Reinders, John Nederstigt, dr. Derk Reneman Collegevergadering
20 januari 201 5
inlichtingen Femke Immerman (023 5676642) Registratienummer
2015.0002169
Aanleiding en samenvatting Per 1 januari 2015 is het beleid voor het Persoonsgebonden budget (pgb) gewijzigd. Vanaf deze datum geldt het zogenaamde trekkingsrecht. Dit houdt in dat pgb-houders hun pgb niet langer ontvangen op hun eigen rekening. In plaats daarvan beheert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) het budget. De cliënt declareert zijn zorgkosten bij de SVB en na controle betaalt de SVB de factuur rechtstreeks aan de zorgaanbieder. Bij de invoering van het trekkingsrecht door het Rijk doet zich een aantal knelpunten voor. Als gevolg hiervan kunnen (groepen) pgb-houders in januari mogelijk hun zorg niet betalen uit hun pgb en komt voor deze mensen de continuïteit van zorg in gevaar. Alhoewel wij niet primair verantwoordelijk zijn voor de ontstane knelpunten, vinden we dat onze inwoners niet de dupe mogen worden van de problemen die zich voordoen bij de invoering van het trekkingsrecht. De continuïteit van zorg moet te allen tijde gewaarborgd zijn. Wij hebben daarom een aantal voorzorgsmaatregelen getroffen om te voorkomen dat onze inwoners in de problemen komen, waaronder het inrichten van een noodprocedure voor het bevoorschotten van pgb-houders die in financiële problemen dreigen te raken Met deze nota informeren wij u over de getroffen voorzorgsmaatregelen. Knelpunten bij het invoering van het trekkingsrecht Bij de invoering van het trekkingsrecht per 1 januari 2015 zijn de volgende knelpunten opgetreden: 1. Er ontbreken pgb-houders in de gegevensoverdracht van het Rijk naar de gemeenten. Die mensen zijn als gevolg hiervan nog niet door ons geïnformeerd en niet meegenomen in onze berekeningen. 2. Een deel van de zorgovereenkomsten is niet voor 1 januari gecontroleerd en geaccordeerd. In een zorgovereenkomst staat welke zorg een pgb-houder met zijn pgb inkoopt bij zijn zorgaanbieder en tegen welke kosten. Zonder een zorgovereenkomst kan de SVB geen facturen betalen uit het pgb-budget van de klant. 3. Zorgovereenkomsten bevatten soms afspraken over zowel zorg, die onder de gemeente (Wmo of Jeugdwet) valt, als zorg die onder de Zorgverzekeringswet valt. Er bestaat een risico dat - door het (collectief) goedkeuren van deze zorgovereenkomsten - zorg, die onder de Zorgverzekeringswet valt, wordt gedeclareerd binnen gemeentebudget.
Onderwerp Volgvel
Knelpunten trekkingsrecht Persoonsgebonden budget (pgb) 2
Oplossingen Landelijk is door het ministerie van VWS, de VNG en de SVB een aantal terugvalscenario's uitgewerkt om de mogelijke gevolgen van de knelpunten op te vangen. Daarnaast hebben we zelf enkele voorzorgsmaatregelen getroffen om eventuele problemen met het trekkingsrecht in het eerste kwartaal op te kunnen vangen, waaronder een noodprocedure om pgb-houders te bevoorschotten die in financiële problemen dreigen te raken. In het navolgende worden de knelpunten en de bijbehorende voorzorgsmaatregelen toegelicht. Knelpunt 1: onvolledige gegevensoverdracht Gebleken is dat de gegevensoverdracht vanuit het Rijk tot nu toe onvolledig is. Concreet ontbreken de volgende groepen: a. Voor pgb-jeugd zijn de aantallen tot veertig procent lager van verwacht, onduidelijk is waarom. b. Pgb-houders tussen de 18 en 23 jaar met een indicatie van Bureau Jeugdzorg ontbreken tot nu toe in de gegevensoverdracht. c. Wlz-indiceerbaren : wij hebben nog niet in beeld welk deel van deze groep ervoor kiest om onder het wettelijk regime van de Wmo te vallen. d. Overige pgb-houders van wie niet duidelijk is waarom de gegevens niet bekend zijn bij de gemeente. Zolang deze mensen niet bekend zijn bij ons en de SVB, kunnen zij geen declaraties indienen bij de SVB en daardoor mogelijk hun zorg niet betalen. Ook hebben wij geen zicht op de omvang van de pgb's van deze mensen en hebben wij hier geen rekening mee gehouden bij onze berekeningen. 1
Oplossing Om te voorkomen dat voor deze pgb-houders de continuïteit van zorg in gevaar komt, hebben we de volgende voorzorgsmaatregelen getroffen: • Via berichten op de gemeentelijke website, de Informeer en zorgbijlage bij de Hoofddorpse Courant hebben we geprobeerd de nog onbekende pgb-houders te bereiken. • We hebben een herstelprocedure ingericht. Dit houdt in dat we pgb-houders, die nog niet bekend zijn bij ons en/of de SVB en die in januari contact opnemen met de gemeente, per omgaande aanmelden bij SVB, zodat ze alsnog gebruik kunnen maken van het trekkingsrecht. • We hebben een noodprocedure ingericht om pgb-houders te bevoorschotten, die in financiële problemen dreigen te raken. Bijvoorbeeld als ze zelf onvoldoende middelen hebben om de zorg voor te schieten. Dit voorschot verrekenen we later met de betalingen aan de SVB.
' P.2 van de voortgangsnota 'Stand van zaken programma sociaal domein' van november 2014 (2014.0053664): het overgangsrecht van de Wet langdurige zorg (Wlz) is van toepassing verklaard op een groep van 14.000 cliënten (de zogenaamde Wlz-indiceerbaren).
onderwerp
Knelpunten trekkingsrecht Persoonsgebonden budget (pgb)
Volgvel
3
Knelpunt 2: zorgovereenkomsten niet op tijd gecontroleerd en goedgekeurd In december 2014 werd duidelijk dat een deel van de zorgovereenkomsten van de mensen, die wél bekend zijn bij ons en de SVB, niet voor 1 januari 2015 gecontroleerd en goedgekeurd zou zijn. Oorzaken hiervan zijn: • Achterstanden bij de SVB bij het invoeren en controleren van de zorgovereenkomsten; • Fouten in de opgestuurde zorgovereenkomsten, waardoor pgb-houders de zorgovereenkomst aan moesten passen en opnieuw opsturen; • Non-responders: ondanks herhaalde verzoeken door SVB hebben nog niet alle bekende pgb-houders de zorgovereenkomsten opgestuurd. Oplossing Zonder goedgekeurde zorgovereenkomsten kan de SVB geen zorg betalen uit het budget van de pgb-houder. Om dit te voorkomen hebben we de volgende voorzorgsmaatregelen getroffen: • We hebben de mensen, die nog niet gereageerd hebben, opgeroepen alsnog per omgaande hun zorgovereenkomsten op te sturen. In eerste instantie hebben we dit gedaan via een persoonlijke briefen een bericht in de Informeer. Eind december hebben we de pgb-houders, die nog steeds geen zorgovereenkomst hadden opgestuurd, telefonisch benaderd. • We hebben de SVB opdracht gegeven de zorgovereenkomsten 'in bulk' goed te keuren. • De eerder genoemde voorzorgsmaatregelen zijn ook van toepassing op pgb-houders van wie de zorgovereenkomst niet op tijd goedgekeurd is. Ook deze mensen kunnen zich melden bij de gemeente. Afhankelijk van de situatie wordt direct een herstelprocedure en/of een noodprocedure voor bevoorschotting opgestart. Knelpunt 3: combinatiecontracten In zorgovereenkomsten wordt soms zorg, die valt onder de Zorgverzekeringswet gecombineerd met zorg die valt onder de Wmo of de Jeugdwet, omdat de pgb-houder meerdere vormen van zorg inkoopt bij één zorgaanbieder (een zogenaamd combinatiecontract). In zo'n zorgovereenkomst staan bijvoorbeeld afspraken over begeleiding (Wmo) en persoonlijke verzorging (Zvw). 2
Formeel moeten deze zorgovereenkomsten afgekeurd worden en moet de pgb-houder een aangepaste zorgovereenkomst opsturen. Als de gemeente deze zorgovereenkomsten goedkeurt, kan zorg, die valt onder de Zorgverzekeringswet, gedeclareerd wordt binnen Wmo- of het jeugdbudget. In december werd duidelijk dat het, gezien het korte tijdpad en de achterstanden bij SVB, niet haalbaar was zorgovereenkomsten op tijd aan te passen, op te sturen en te verwerken. En zonder goedgekeurde zorgovereenkomst kunnen de betreffende pgb-houders per 1 januari geen declaraties indienen bij de SVB en hun zorg niet betalen uit het pgb.
Persoonlijke verzorging voor volwassenen valt meestal onder Zorgverzekeringswet. Voor Jeugd valt het wel onder de gemeente. 2
onderwerp Volgvel
Knelpunten trekkingsrecht Persoonsgebonden budget (pgb) 4
Oplossing • Het ministerie van VWS heeft in december 2014 de gemeenten opgeroepen de zorgovereenkomsten 'in bulk' goed te keuren. Het Rijk is bovendien bereid om in redelijkheid alle financiële en rechtmatige consequenties, die voortkomen uit het goedkeuren van deze contracten, te dragen. Het is nog niet duidelijk hoe de verrekening van deze kosten precies plaats gaat vinden. • Vooralsnog moeten we als gemeente in ieder geval rekening houden met 'tijdelijke' extra kosten in 2015. We kunnen op dit moment niet goed inschatten hoe hoog die kosten zijn, omdat we niet weten om hoeveel personen het gaat in Haarlemmermeer. Het gaat echter om hoge kosten per cliënt. Persoonlijke verzorging kost bijvoorbeeld gemiddeld €10.000,- per klant. Bij honderd 'gevallen', betekent het al €1.000.000,- extra (tijdelijke) kosten in 2015. • We beoordelen daarom in het eerste kwartaal van 2015 alsnog iedere zorgovereenkomst afzonderlijk en nemen contact op met de pgb-houders van wie de zorgovereenkomsten aangepast moeten worden. Op die manier beperken we de extra kosten door foutieve declaraties en zijn onze inwoners verzekerd van hun zorg, zonder dat ze op het laatste moment hun overeenkomsten aan moeten passen. Financiële aspecten De knelpunten en de voorzorgsmaatregelen die we nemen om de knelpunten op te vangen hebben de volgende financiële consequenties: Toename aantal pgb-houders Omdat het gaat om 'nieuwe' overgangscliënten, die we nog niet hebben meegenomen in onze berekeningen, zal het totale pgb-budget toenemen. In het eerste kwartaal zal duidelijk worden om hoeveel pgb-houders het gaat en welke bedragen hiermee gemoeid zijn. De noodprocedure om mensen te bevoorschotten In geval van nood betalen we zelf, tijdelijk, de zorgfacturen van pgb-houders die door de beschreven knelpunten in financiële problemen dreigen te komen. In principe is dit een budgetneutrale maatregel: de betaalde bedragen brengen wij in de loop van hetjaar in mindering op de betalingen aan de SVB. In bulk goedkeuren van zorgovereenkomsten (incl. combinatiecontracten) Door het 'in bulk' goedkeuren van alle zorgovereenkomsten, lopen we het risico dat kosten die vallen onder de Zorgverzekeringswet bij de gemeente worden gedeclareerd, waardoor de totale pgb-kosten in 2015 toenemen. Het ministerie van VWS heeft aangegeven in redelijkheid garant te staan voor de financiële, rechtmatige en juridische consequenties van de terugvalscenario's, waardoor de risico's voor ons als gemeente beperkt zijn. Er zijn twee kanttekeningen: • Het is nog niet duidelijk wat VWS verstaat onder 'in redelijkheid' • Het is nog niet duidelijk wanneer en hoe de kosten verrekend worden. Bovendien kunnen de extra kosten snel oplopen, door de hoge bedragen die met deze zorg gemoeid zijn. Om de extra kosten zoveel mogelijk te beperken, beoordelen we in het eerste kwartaal alsnog alle zorgovereenkomsten afzonderlijk. We verwachten dat hiervoor voor een periode van 2 tot 3 maanden tijdelijk 2 fte extra capaciteit nodig is. De verwachte kosten zijn circa € 40.000,-.
onderwerp Volgvel
Knelpunten trekkingsrecht Persoonsgebonden budget (pgb) 5
Dekking Dekking voor de voorzorgsmaatregelen en de kosten voor de pgb's van de nog onbekende overgangscliënten vinden we binnen de middelen van de programmabegroting, programma Zorg en Welzijn, product PGB, Wmo en jeugd. Als in de loop van het jaar duidelijk wordt dat wij niet uitkomen met deze middelen, dan doen wij een voorstel voor aanvullend budget bij de Najaarsrapportage 2015. Ten tijde van de Voorjaarsrapportage 2015 hebben we naar verwachting nog onvoldoende zicht op de uitgaven, omdat dit onder meer afhankelijk is van de precieze afspraken met VWS over de verrekening van de gemaakte kosten. Communicatie en Participatie Wij hebben ons ingespannen via berichten op de gemeentelijke website, de InforMeer en zorgbijlage bij de Hoofddorpse Courant de nog onbekende pgb-houders te bereiken. Wij hebben de mensen die nog geen zorgovereenkomst hebben opgestuurd, opgeroepen dit alsnog per omgaande te doen. In eerste instantie hebben we dit gedaan via een persoonlijke brief en een bericht in de InforMeer. Eind december 2014 hebben we zoveel mogelijk pgbhouders, die nog steeds geen zorgovereenkomst hadden opgestuurd, telefonisch benaderd. Wij hebben alle pgb-houders eind december 2014 per brief geïnformeerd over de kosten die wel en niet gedeclareerd kunnen worden bij de SVB, om te voorkomen dat mensen toch kosten gaan declareren die onder de Zorgverzekeringswet vallen. Via www.haarlemmermeer.nl/pqb informeren wij de pgb-houders over de actuele stand van zaken. Daarnaast plaatsen we op de website en in de InforMeer een oproep aan alle pgbhouders om contact op te nemen met de gemeente als ze nog geen bericht hebben ontvangen of anderszins vragen hebben over hun pgb. Aan deze nota geven wij bekendheid via onze eigen media (inclusief social media) en via externe media. Voortgangsbewaking In de laatste voortgangsnota sociaal domein (zie voetnoot 1) hebben wij aangegeven, de transitie te monitoren, zowel inhoudelijk als financieel, en tegelijkertijd te sturen op de benodigde transformatie. In het Bestuurlijk Afstemmingsoverleg Sociaal Domein wordt gerapporteerd over de ontwikkelingen.
Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: 1. in te stemmen met de voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat pgb (persoonsgebonden budget)-houders tussen wal en schip vallen; 2. in te stemmen met het bevoorschotten van de zorgfacturen van pgb-houders die in financiële problemen dreigen te raken door de knelpunten bij de invoering van het trekkingsrecht; 3. de kosten voor de uitvoering van de voorzorgsmaatregelen van circa € 40.000 te dekken uit programma Zorg en Welzijn, product PGB, Wmo en jeugd; 4. de kosten voor de pgb's van nog onbekende overgangscliënten eveneens te dekken uit programma Zorg en Welzijn, product PGB, Wmo en jeugd;
onderwerp
Knelpunten trekkingsrecht Persoonsgebonden budget (pgb)
Volgvel
6
5. 6.
indien aanvullend budget voor de dekking van de kosten benodigd is, hiertoe bij de Najaarsrapportage 2015 een voorstel te doen; deze nota ter informatie te zenden aan de raad.
Burgemeester en wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, de secretaris, de burgemeester.
5eke Faber
