No. 08 jan Family day te Jungle Camp Carolina op 06 september Sandy Alim: Leef goed, leef simpel

No. 08 – jan 2015

Family day te Jungle Camp Carolina op 06 september 2014 Sandy Alim: Leef goed, leef simpel

Mitra NV (Mandarin International Trading) GFI NV (Golden Food Industries) DTS NV (Distribution & Trade Services Suriname) FB NV (Future Beverages)

Importeur en distributeur van o.a. BAT sigaretten en Telesur telefoonkaarten Producent van LUFO pomtayer Importeur en distributeur van o.a. Basic One Natural water en Holiday snacks Producent van Basic One Natural water

Editorial

Inhoudspagina Editorial2 Interviews3 Donaties 

4

Huisregels4 Verzekeringen5 Het BonKai project (update)

5

ISO update

5

Evenementen6

2

Het is leuk om elk jaar te zien hoe de kinderen van collega’s zijn gegroeid. Ook afgelopen Family Day en Christmas Shopping was dit het geval. De activiteiten geven je de gelegenheid om het gezin van je collega’s of je collega’s zelf nader te leren kennen. In deze editie is er een verslag van deze twee activiteiten van 2014 en de bijbehorende foto’s. Verder zijn er leuke prijsvragen en wat handige en hopelijk bruikbare artikelen. Tenslotte wil ik jullie allen een goed en bovenal zeer gezond 2015 toewensen.

*Kim*

Family day 2014 Christmas shopping 2014

Hergebruik oude Basic One gallonnen

8

Trainingen8 Jaarbeurs 2014 Alcohol

9 10

Bezoek aan Future Beverages

Rectificatie: In de vorige editie stond de geboortedatum van Kyan Liong A San verkeerd vermeld. Hij is op 14 april 2014 geboren i.p.v. 14 februari 2014.

11

Prijsvragen12 Handige (gezondheids) weetjes

14

Ingezonden stukken

16

Bekendmakingen17 Medisch Hoekje

18

Lachhoekje20 Wat te vieren

21

Nieuwe medewerkers

22

Redactie Kimberly Yang

Medewerkers aan deze editie Jennifer Saouma Jo-Ann Li Fo Sjoe Melissa Bang A Foe Suzy Troenosemito Yessica Resosemito Daphne Lie-A-Lien Foto’s Charl Danoe Lucius Wouden Druk Proprint NV

Interviews

3

Leef goed, leef simpel. Wie is Sandy Alim? Sandy Shorlidja Alim werd geboren op 08 mei 1983, in Nickerie. Zij is nu 31 jaartjes jong en is het jongste kind van 9 kinderen. Zij heeft 4 broers en 4 zussen. Sandy woont al haar hele leven in Nickerie. Vanaf haar geboorte is zij groot gebracht door haar grootouders. Sandy heeft een zoontje van 4 jaar, Julian en hij zit op de kleuterschool (kleuter A). Zij werkt vanaf 11 mei 2009 voor Mitra Nickerie. Ze zit er dus al 5 jaren en heeft het tot nu toe naar haar zin. Hobby’s: Sandy houdt van gezinsuitstapjes. Verder houdt zij ervan om creatief bezig te zijn. Ze houdt van knutselen en één van haar grootste bezigheden is corresponderen/schrijven. Zij heeft een penvriendin in Nederland, België, Duitsland en Japan. Sandy kookt ook graag. Meer javaanse gerechten, een beetje hindoestaans en ook Surinaams. Haar favoriete gerecht die ze klaarmaakt is Goele, dat is javaanse soep gemaakt van kokosmelk en runder ingewanden. Zij heeft leren koken toen zij vroeger met vriendinnen popki patu speelde. Ze was toen ongeveer 10 of 11 jaar oud. De meisjes namen altijd wat mee van huis en zo experimenteerden ze als ze bij elkaar waren, totdat Sandy op 13-jarige leeftijd serieus begon te koken. Ze zat toen op de muloschool.

School Sandy heeft het VWO bezocht, maar is in de examenklas afgehaakt. Sindsdien heeft

Nobody can ever take your place. zij de schoolbanken niet meer bezocht. In de toekomst wil zij taartcursussen volgen. Ook wil ze zich meer gaan verdiepen in iets creatiefs, want dat interesseert haar nu meer. Of misschien een vak gaan volgen dat te maken heeft met haar werk. Nickerie heeft niet veel te bieden wat studeren betreft. Sandy geeft aan dat je je erbij moet neerleggen wat zij jou te bieden hebben, als je in Nickerie wilt blijven studeren. Maar om in Paramaribo te wonen, ziet zij nu niet meer zitten. Muziek Sandy houdt van muziek. Zoals Golden Oldies, 80’s. Ze zegt het zelf: I have an old soul. Hoogte- en dieptepunten Een hoogtepunt in haar leven is de geboorte van haar zoon. Als dieptepunt geeft zij aan het heengaan van haar grootouders. Boodschap De boodschap die Sandy wil meegeven: Leef goed, leef simpel. Lieg niet, schep niet op. Behandel een ander hoe jij zelf behandeld zou willen worden. Het leven is wat jij er zelf van maakt! ■

Marisca Resodikromo is geboren op 11 januari 1975 en is sinds 11 mei 1998 werkzaam bij Mitra N.V. Zij is begonnen als telefoniste, daarna heeft zij gewerkt op de afdeling Fina, vervolgens op de afdeling sales administratie, een jaartje op de HRM afdeling en sinds 2009 zit ze bij Golden Food Industries N.V. als Operation leider. Als je Marisca ziet, zou je niet denken dat ze de moeder is van twee tiener meisjes, Zoë en Amani. Als je de drie bij elkaar ziet, lijken ze eerder op drie zusters die samen gezellig op stap zijn. Zoë vertelt hoe ze dat ervaart, ze vindt dat haar moeder werkelijk niet als andere moeders is. Haar exacte woorden zijn ‘ze is een makkelijk mens. Ze gaat overal met ons en ik kan met van alles bij haar terecht. Ze is een mens en wordt ook weleens boos maar nooit lang, voordat je het weet praat ze gewoon weer met je.’ Haar dochters zijn er trots op dat hun moeder haar studie na vier intensieve jaren met succes heeft mogen afronden en dat ze nu haar diploma in handen heeft. Na het behalen van haar MER- diploma heeft Marisca nu een zee van tijd. Op de maandag gaat ze banen trekken in Parima en voor de rest brengt ze veel tijd door met haar gezin. Ze is een echte familiemens en helpt graag. Iraïda Verwey (nichtje van Marisca’s man) noemt haar gek, gek, gek en dat is kennelijk hoe de meesten haar kennen. ‘Maar, zegt ze: ’tegelijkertijd is Marisca ook heel erg warm en uitnodigend. Ze wil altijd een ieder helpen, koste wat het kost en doet het met veel plezier en dat nog voordat men haar vraagt’. Iraïda wil haar daarom als boodschap meegeven: ‘ Blijf precies zo hoe je bent, zo warm en behulpzaam naar anderen toe. De wereld ga je niet op je schouders kunnen dragen, hoe moeilijk het ook is. Accepteer dat de wereld

zo in elkaar zit.’ Zoë en Amani willen ook een boodschap meegeven voor hun moeder: ‘U lijkt soms onze zus wel maar met trots mogen we je mama noemen. Ma, we houden zielsveel van je ook al zijn we soms lastig of hebben we meningsverschillen. Nobody can ever take your place.’ Tot slot wil haar man (Ivanildo Verwey) haar laten weten dat hij heel veel van haar houdt en dat ze de liefste moeder is voor hun kinderen. ■

Donaties

Huisregels

Eén van de donaties van 2014 was voor de Nationale Schoonmaak Actie van het directoraat Openbaar Groen. Ruim 2600 jongeren hebben meegedaan aan de schoonmaak actie, die heeft plaats gevonden van 25 augustus tot en met 19 september. De directeur van Openbaar Groen, Siegfried Wolff, zei bij de start van het project dat de veiligheid van de jongeren gegarandeerd wordt. Daarbij heeft Mitra N.V. een handje meegeholpen. Er zijn 2000 stuks Basic One polsbandjes en 50 stuks veiligheidsvesten gedoneerd. Van het directoraat heeft Mitra een plant gehad en een dankbetuiging. De plant is in de receptiehal geplaatst. ■

Locker gebruik

4

Elke medewerker krijgt bij zijn indiensttreding een slot met sleutels van een locker/ personeelskast. Deze kast is om persoonlijke bezittingen gedurende de dag te bewaren. Het is niet toegestaan met persoonlijke bezittingen zoals tassen op de route te gaan. Er worden geen reserve sleutels van lockers door het bedrijf bewaard. Bij het verlies van de sleutel zal de medewerker voor de kosten voor het aanbrengen van een nieuw slot, moeten opdraaien. Op de lockers mogen alleen valhelmen geplaatst worden. Het is niet toegestaan een locker te gebruiken zonder een slot erop. ■

Entree DEURGEBRUIK De deuren zijn om veiligheidsredenen voorzien van de nodige veiligheidsmaatregelen en voorzieningen. Belangrijk is om de deuren ten alle tijden gesloten te houden. Alle medewerkers zijn voorzien van een deurpas. De deurpassen dienen strikt persoonlijk gebruikt te worden. Indien dit niet wordt gedaan, zullen er disciplinaire maatregelen volgen. Bij verlies van de deurpas moet deze gelijk en persoonlijk middels een daarvoor bestemd formulier, gerapporteerd worden aan het afdelingshoofd HRM. Bij afwezigheid van het afdelingshoofd HRM kan gerapporteerd worden aan de Supervisor HRM. Er zijn kosten verbonden, voor het verkrijgen van een nieuwe deurpas. TOEGANG MAGAZIJN Alleen bevoegd personeel mag de magazijnruimten betreden. Onder bevoegd personeel wordt verstaan: het magazijn personeel. Elke andere persoon dient zich eerst aan te melden bij het magazijnkantoor, bij de magazijn supervisor of magazijn coördinator. ■

Verzekeringen

Het doen van zaken (business/onderneming) gaat gepaard met het nemen van risico’s. Deze risico’s kunnen worden gedekt d.m.v het afsluiten van een verzekering. Ook als individu zijn wij niet gevrijwaard van risico en/ of onzekerheden. Dus ook als individu kun je een verzekering afsluiten om de risico die het leven met zich meebrengt en de onzekerheden die we kennen te verkleinen. Een verzekering of assurantie is een overeenkomst tussen een verzekeringsmaatschappij en een verzekeringnemer. Met een verzekering poogt de verzekeringnemer de financiële gevolgen van een risico af te dekken die hij zelf niet kan of wil dragen.

Om dit risico in te dekken is het van harte aan te bevelen altijd een brand verzekering aan te sluiten voor uw bezitting (huis en inboedel).

•

Er zijn tal van verzekeringen die een individu zou kunnen aansluiten. Welke soort verzekering af te sluiten hangt helemaal af van welk risico men wenst in te dekken. De basisverzekeringen die een persoon zeker zou moeten afsluiten zijn: • WAM verzekering; deze staat voor de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen en houdt in dat ieder voertuig dat deelneemt aan het verkeer verzekerd moet zijn. Met deze verzekering wordt het risico dat er schade kan worden gebracht aan een andere deelnemer in het verkeer gedekt. Dit is een verzekering die verplicht is.

Brand verzekering; dit is een verzekering die een object zoals woonhuis en inboedel verzekert tegen bepaalde directe en indirecte schade ten gevolge van brand. Het bouwen van een huis is een grote investe-ring die een persoon doet om een dak te hebben boven het hoofd. Tijd en geld worden geïnvesteerd om dit te bereiken en door een brand kan alles binnen enkele uren verloren gaan.

Het BonKai project (update)

De nieuwe magazijnen en de nieuwe loods zijn reeds in gebruik. Op 31 oktober 2014 heeft de officiële opening plaatsgevonden. De opening is gepaard gegaan met een algemene meeting waarbij er meer info is gegeven omtrent de nieuwe basiszorgverzekering en een ISO en BHV awareness sessie. Na de speeches van de directieleden John Yang Sr en Ruben Yang en het doorknippen van het lint door de projectcoördinator Lucius Wouden en magazijn supervisor Roger Sastropawiro kon de happy hour beginnen. Er was een hapje en een drankje en een stuk taart voor iedereen. Er was ook een taart om te winnen en deze is gewonnen door mevr. Nita Liong A San. ■

ISO update •

•

Levensverzekering, dit is een verzekering die uitkeert bij overlijden of op een vooraf afgesproken moment. Je bouwt met een levensverzekering een bepaald kapitaal op, dat je in de toekomst voor verschillende doelen kunt gebruiken. Bijvoorbeeld om je hypotheek te kunnen aflossen, om je pensioen aan te vullen of om later een dure studie voor een kind te kunnen betalen. Ook kan je met een levensverzekering sparen voor een inkomensaanvulling voor je nabestaanden als jij komt te overlijden.

5

Onlangs is per 09 oktober 2014 de Wet Basiszorgverzekering in werking getreden. Deze houdt in dat alle ingezetenen van Suriname verplicht zijn zich te verzekeren voor de minimale basiszorg, welke de kosten bij ziekte van de verzekerde indekt. ■

Op 3 december 2014 hadden Mitra N.V. en DTS N.V. hun 2e periodieke audit, uitgevoerd door DNV-GL. De eerste audit (in 2012) was de initiële audit waarbij de bedrijven gecertificeerd zijn. Het certificaat is 3 jaren geldig en elk jaar komen er auditors uit Nederland een kijkje nemen binnen de bedrijven. Eind 2014 was het dus de 2e periodieke audit en op enkele tekortkomingen (minors) na, was alles prima. Er is een compliment gemaakt voor de goede structuur die de bedrijven hebben. Future Beverages en Golden Food Industries zullen in februari of maart 2015 hun 2e periodieke audit hebben. Ook hier streven zij naar zo min mogelijk minors en met de hulp van iedereen is het te behalen. ■

Evenementen

6

Family day 2014 06 september De Family Day 2014 was op zaterdag 06 september te Jungle Camp Carolina. Het was de tweede keer dat we naar Jungle Camp Carolina zijn gegaan. De 1e keer was in 2010. Dit was de 20e Family Day, dus het was een speciale Family Day met een loterij en extra entertainment verrassingen. Er waren 3 mooie loterijprijzen te winnen; 1e prijs: een Sony 48 inch LED SMART TV , 2e prijs: een Dell laptop en 3e prijs: een Samsung tablet.

Moenna (GFI) a.k.a. Nicky Moennaj en JoAnn (MITRA) was Jo-Ann Lopez. Er waren ook enkele vader- dochter acts en verder hebben we nog heel veel talent kunnen waarnemen. Er waren verder ook nog verschillende

De dag begon vroeg. De medewerkers en gasten van MGDF werden gevraagd zich ruim voor 07:00u aan te melden voor de registratie, afgifte van bonnen en polsbandjes. Alle MGDF familieleden werden weer voorzien van een polsbandje. Dit was om buitenstaanders te herkennen en ons van hun te onderscheiden.

school gaan). Deze kregen allemaal een schoolpakket. Daarna volgden de andere groepen studenten; de geslaagden van de Lagere school, Mulo,VWO etc. Zij kregen een geldsbedrag in gesloten enveloppe en poseerden ook trots voor de foto. Ouders, alsnog van harte gefeliciteerd. De directie van MGDF blijft onze kinderen stimuleren en ondersteunen om verder te studeren.

De mensen werden verwelkomd bij de ingang en kregen gelijk hun ontbijt; een lekkere saw paw en belegd broodje. Men kreeg ook gelijk een goed gevulde snackpack. Deze was gevuld met producten van DTS NV en een plastic kan. Sinds 2011 is hiervoor gekozen; een kan per persoon in plaats van cups. Dit is gedaan in het kader van een schoon milieu. We hebben zodoende het milieu zoveel weggegooide cups bespaard. We hopen dat dit goede doel gecontinueerd zal worden en dat de boodschap verder gaat in het dagelijks leven van onze medewerkers.

Op het programma stond heel veel. We hadden de kinderspelen, de familiefoto, de lunch, de troefcall drive, de bingodrive, de loterij etc. Er was zwemgelegenheid voor een ieder. Er waren ook weer 2 lifeguards mee die een oogje in het zeil hielden. De kinderen waren door de organisatie voorzien van zwembanden en zwemvleugels.Veiligheid staat voor ons op de 1e plaats. De tenten waren goed gevuld met de gezinnen en verschillende collega’s. De bomen werden goed gebruikt om hangmatten te hangen en plekken werden uitgezocht met schaduw om matten te leggen. De aanwezigen hebben hiervan gretig gebruik gemaakt. Dit jaar kon men ook weer de familiefoto maken. Er waren fotografen die de foto’s maakten op verschillende locaties. De foto’s werden dezelfde dag uitgeprint en in een fotolijst geplaatst en meegegeven als aandenken van die dag. Het maken van de foto’s gebeurde de hele dag tussen de activiteiten door.

De opening werd gedaan door Jennifer Saouma in de grote feesttent. De tent was feestelijk versierd met vlaggen en ballonnen in verschillende kleuren, de prijzen voor de loterij, troefcall toernooi en bingodrive waren uitgestald. De medewerkers en gasten werden nogmaals verwelkomd, het programma van de dag en de bekendmakingen werden gedaan en de start werd gegeven voor een leuke dag. De geslaagden werden gehuldigd. Eerst de kleintjes (kindertjes die naar de Lagere

De kinderspelen begonnen ook in de feesttent en alle kinderen hebben spontaan meegedaan. De MC, Joel heeft de kinderen en zelfs de volwassenen aardig aan de gang gebracht. Er was zelfs een talentenjacht zoals American Idol met drie juryleden; opa Sele (MITRA) a.k.a Simon,

spelen bedacht voor de verschillende leeftijdsgroepen. De kinderen konden hengelen uit een badje, verfen en kleuren en ook meedoen aan de stoelendans. Aan het eind van elk spel kregen de kinderen een prijs en ieder kind kreeg aan het eind van de kinderspelen een cadeau mee. Erna volgden de volwassen spelen, een estafette. Hiermee deden jong en oud mee. Kort na de kinderspelen en de estafette begon de troefcall drive. Men kon zich van te voren via het mededelingenbord aanmelden en op de dag zelf. Toen was het tijd voor de lunch. Deze was geheel verzorgd door de catering van SSS Catering. Op het menu stond djarpesie moksie alesie en masoesa moksi alesie, geroosterde kip en zoet zure bang bang filet, groente en peper en zuur. Het sein werd gegeven en al heel gauw was de tent gevuld en lange rijen gevormd. Na een heerlijke lunch, kon men bij de bar terecht voor een heerlijk koud biertje. Dit jaar hebben we genoten van onze eigen, koude Sranan Biri. Voordat de spannende Bingo drive begon, kon men afkoelen met een lekker stukje watermeloen. Daarna begaf men zich naar de feest-

tent voor de Bingodrive. Elk gezin had reeds bij de registratie de Bingokaarten gehad. De mensen zaten heel dicht op

7 Christmas shopping 2014 14 december elkaar, alle tafels en stoelen waren bezet, kinderen op de schoot van hun ouders. De Bingodrive was heel goed bezocht en zorgde voor aardig wat plezier, een ieder deed spontaan mee. Had je valse bingo, dan moest je een lied zingen of een dansje doen. Zo gingen velen naar voren.Vele prijzen werden gewonnen, zoals een trip naar Berg en Dal, waardebonnen van Best Mart, TBL Cinemas en Lucky Twins, een ruststoel, een campingbed, een icebox, een BBQ set etc.

Tussendoor was er ook gezorgd voor extra entertainment. Als eerst heeft Adika opgetreden en bracht met een geweldige show twee nummers ten gehore. Hierna volgde de artiest Innocent, onze eigen Fabian Marica (Magazijn Coördinator DTS). Ook hij gaf een geweldige show weg. De trekking van de loterij volgde nog. De winnaar van de 3e prijs was Dimi (DTS), de 2e prijs was voor Winston Riedewald (MITRA) en de 1e prijs was voor Yessica Resosemito (MITRA).

Er werd nog gezwommen, geluierd, gegeten en gebabbeld. De afsluiting en het dankwoord werden gedaan en de mensen vertrokken om 18:00u weer met de bus terug naar huis. Het was een leuke dag die de medewerkers van MGDF dichter bij elkaar heeft gebracht. Collega’s hebben elkaar van een andere kant leren kennen, elkaars gezin ontmoet en voor anderen was het weer elkaar ontmoeten na een lange tijd. We kunnen weer spreken van een leuke en succesvolle MGDF Family Day, zonder ongelukken, lekker eten, veel spontaniteit, plezier en genot. Jij bent er volgend jaar toch ook weer bij? ■

Wat een gezellige sfeer heerst er altijd bij de Christmas Shopping. Net als het jaar ervoor is de Christmas Shopping 2014 gehouden te Best Mart. Elk jaar is de opkomst heel goed. Het is natuurlijk altijd leuker om zelf je boodschappen/ spullen te kiezen i.p.v. een pakket te krijgen waar je misschien de helft niet lekker van vindt. Elke medewerker die op 14 december j.l. naar de Christmas Shopping kwam, had naast zijn/ haar waardebonnen recht op één on-top bon. Deze on-top bon was 100 SRD waard en kon alleen die dag gebruikt worden. Naast de on-top bon kreeg iedere medewerker en elk gezinslid dat mee was een bon voor DTS snacks en voor bloed- en vleesworst van Leckie. Ook aan de kinderen was gedacht, want na het shoppen konden zij in de speeltent aan de slag met kleurplaatjes, cupcakes versieren etc. Elk uur maakte men kans op 3 prijzen, bij de registratie kreeg iedere medewerker een lot en je nummer deed elk uur mee in de loterij. Een deel van de gelukkige winnaars zijn op de foto’s te zien. ■

Hergebruik oude Basic One gallonnen In de vorige editie van MGDF magazine hebben wij enkele medewerkers aangehaald die zelf planten. Eén van hen doet dit in oude Basic One gallonnen. Marnix Karijoikromo van Mitra Nickerie plant al ongeveer een jaar in de oude Basic One gallonnen. Voor hem heeft het alleen maar voordelen, hij kan de plantjes zo beter verzorgen. De ruimte wordt goed benut en hij heeft ook minder last van plantenziekten en parasieten. Het idee om gebruik te maken van de oude Basic One gallonnen kwam in hem op toen hij geen plaats meer had op zijn erf om te planten. Marnix plant voornamelijk bloemkool in de gallonnen.

Trainingen Defensive Drive training Mitra NV/ DTS NV

Heftruck training Mitra NV/ DTS NV

De Defensive Drive training heeft plaatsgevonden voor een groep van 84 personen van de bedrijven MITRA NV en DTS NV. De training werd verzorgd door het trainingsinstituut Stichting Arbeidsmobilisatie en Ontwikkeling (SAO). Deze training was bestemd voor degenen die dagelijks op de buitendienst zijn. Om deel te kunnen nemen hieraan, moesten de deelnemers minstens in het bezit zijn van een geldig BE rijbewijs.

De Heftruck training is een training bestemd voor magazijnpersoneel van alle bedrijven van MGDF. Het is niet toegestaan zonder een geldig certificaat een heftruck te besturen.

Ook zijn collega Beverly Winter plant in de oude Basic One galonnen. Voor haar is dit geldbesparing. Zij plant

bloemen en peper in de oude gallonnen en hoeft dus geen potten te kopen. Het erf van Beverly is te klein om te planten en daarom doet zij het op deze manier en het lukt haar aardig. ■

8

Vanwege de grootte van groep waren de lesdagen verdeeld over vijf zaterdagen (zaterdag 02 augustus, 16 augustus, 23 augustus, 30 augustus en zaterdag 13 september). De opzet van de Defensive Drive training van SAO is anders dan we gewend zijn dan die van dhr. Jones. De training bestond namelijk uit een theoretisch en een praktijk gedeelte. De deelnemer maakte aan het eind van het theoretisch deel een schriftelijke test en aan het einde van praktijk gedeelte een praktijkexamen. De hele groep heeft deze training met

succes afgerond en allen hebben een certificaat met hun cijfers gekregen. ■

De training werd voorheen uitbesteed aan een extern trainingsinstituut, maar sinds juli 2014 wordt deze training intern verzorgd door onze eigen trainers en ons eigen lesmateriaal welke geheel is afgestemd op onze behoeften.

In deze training leren de magazijnmedewerkers wat belangrijk is en waar ze op moeten letten bij het besturen van een heftruck. De training bestaat uit een theoretisch en een praktijk gedeelte. De deelnemer maakt aan het eind van het theoretisch deel een schriftelijke test en aan het eind van het praktijk gedeelte een praktijkexamen. Wanneer deze training met succes is afgerond, krijgt de deelnemer een certificaat. Hercertificeren gebeurd om de twee jaren en is verplicht. ■

Jaarbeurs 2014 27 nov - 3 dec Op de afgelopen jaarbeurs is DTS NV groots uitgepakt met haar nieuwe producten. Ook de andere producten zijn aan de man gebracht. Er was een gedeelte waar mensen Kiss cakes, OKF dranken en heerlijke warme Mama soep konden proeven. Degenen die de jaarbeurs niet hebben bezocht, hebben wel wat gemist gedurende deze 7 dagen. Hieronder een beeld: Er was een hengelfestijn waarbij men kans maakte op het winnen van hele mooie prijzen. Iedere deelnemer was verzekerd van een presentje. Er was elke dag één hoofdprijs in het zwembad, wachtend

om gevangen te worden. De hoofdprijzen waren o.a. een digitale camera, een Samsung Galaxy Tab3, een Samsung S5, een laptop, een fiets, een Nintendo DS en als

hoofdprijs op de laatste dag een 40 inch SMART TV. Men diende een aantal lege verpakkingen van Soldanza, Mama, Cheese Stiks of

Smart Aloë flessen in te ruilen voor een bon om te kunnen hengelen. Er was ook een BASIC ONE, HOU SU DAN NETJES! spel en daarbij konden de deelnemers een OWRU YARI BOMBEL PACK of een TUTU waardebon winnen. Hierbij dienden de mensen die wilden deelnemen aan dit spel 3 lege 500 ml Ba-

sic One flessen in te leveren. Verder was er een koekhuis in de tent gebouwd, die volledig bestond uit Shirley

koekjes met echte Shirley lamellen voor het raam en de deuropening. De mooie tuin eromheen maakte het een compleet sprookjesachtig plaatje. Er was midden in de tent een Soldanza aanplant compleet met bananen bomen met daartussen een hangmat, vol met de verschillende smaken Soldanza chips. Voor degenen die wat wilden kopen waren er voordelige pakketten van de producten samengesteld. Bij het bezoeken van de tent was een ieder helemaal in zijn/haar sas en genoten zowel de kinderen als de volwassenen van de gezelligheid binnen de DTS stand. ■

9

Alcohol De drukke december maand is net voorbij. December is de maand met veel feestjes en vaak genoeg gaat dat gepaard met alcohol. Maar wat is alcohol eigenlijk precies? Hoe wordt het in je lichaam opgenomen en afgebroken, wat zijn de effecten van alcoholinname en wat zijn de risico’s van langdurig overmatig alcoholmisbruik?

Wat is alcohol?

gehalte (BAG) is het aantal gram alcohol per liter bloed. Hier wordt de alcoholpromillage mee bepaald. Dit promillage kan per persoon verschillen, uitgaande van eenzelfde hoeveelheid genomen alcohol. Bijvoorbeeld doordat alcohol verdeeld wordt over de totale hoeveelheid lichaamsvocht. Iemand die minder weegt heeft dan in verhouding meer alcohol in zijn of haar lichaam, dan een zwaarder iemand. Ook heeft het geslacht invloed op het BAG. Per lichaamskilo heeft een vrouw minder vocht dan een man. Alcohol wordt daardoor bij een vrouw minder verdund dan bij een man. Het is dus geen fabel dat vrouwen gemiddeld sneller onder invloed zijn. Zoals genoemd is maagvulling ook van invloed. En als laatst zijn ook de lichamelijke conditie en eventueel medicijngebruik van invloed op het BAG.

Alcohol is een natuurproduct dat ontstaat door gisting van gerst* (bier) of druiven (wijn). Dit natuurlijke gistingsproces stopt bij ongeveer 15% alcohol en wordt een zwakalcoholhoudende drank genoemd. Door verhitting en afkoeling van een zwakalcoholhoudende drank (distilleren) kunnen hogere alcoholpercentages ontstaan, welke in sterke drank voorkomen.

hersenen. Remmingen kunnen wegvallen, je geheugen gaat (tijdelijk) achteruit, je voelt je zelfverzekerder en je kunt je minder goed concentreren. Bij het consumeren van meer drank, zijn de gevolgen ook sterker. Gematigd gebruik is best goed voor de gezondheid. Het heeft een beschermend effect op het ontstaan van hart- en vaatziekten door een verbeterde cholesterolverhouding en het minder snel klonteren van het bloed. Het is nog onduidelijk voor welke soorten alcohol dit geldt. Bij een veel te grote inname in korte tijd kunnen de gevolgen desastreus zijn. Zo kan leververvetting al na enkele dagen te veel drinken optreden (bijvoorbeeld tijdens een festival of een feestweek). Leververvetting is een ophoping van vet in de lever. Hierdoor kan de lever gaan zwellen en kun je veel pijn ervaren en een slechte eetlust hebben. Je voelt je misselijk, je moet braken en soms krijg je zelfs geelzucht. Gelukkig kan de lever zich herstellen als er op tijd gestopt wordt met drinken. Het opgestapelde vet verlaat dan de lever weer. Wat zijn de risico’s van alcohol op lange termijn?

Hoe wordt alcohol in je lichaam opgenomen? Als je een slok van je bier neemt, komt de alcohol via je slokdarm in je maag terecht. Via de maagwand wordt 20% van de alcohol in je bloed opgenomen. Als je maag gevuld is, duurt het langer voordat de alcohol opgenomen wordt, en het gaat ook meer geleidelijk. “Een goede bodem” is dus geen fabeltje, maar is in die zin wel echt effectief. Op een lege maag drinken zorgt er dus voor dat je sneller dronken bent. De rest van de alcohol gaat via je maag door naar je dunne darm. Hier wordt het snel in je bloed opgenomen. Na de dunne darm gaat het bloed naar je lever, waar de alcohol wordt afgebroken. Na ongeveer 10 minuten bereikt de alcohol via je bloed je hersenen. Nu ben je onder invloed. Toch heeft de inname van eenzelfde hoeveelheid alcohol op iedereen een andere uitwerking. Het zogeheten bloedalcohol-

10

Hoe wordt alcohol in je lichaam afgebroken? Je lever breekt meer dan 95% van de geconsumeerde alcohol af. De rest verlies je via urine, adem en zweet. Gemiddeld doet je lever er 1 tot 1,5 uur over om een alcoholconsumptie te verwerken.Wees je er dus bewust van dat je ‘s ochtends na een avondje uitgaan nog steeds onder invloed kunt zijn! Wat voor effect heeft alcohol op korte termijn? Zodra de alcohol je hersenen via je bloed heeft bereikt, ben je onder invloed. De manier waarop zenuwen signalen aan elkaar doorgeven, wordt beïnvloed door alcohol. Overdrachtstoffen worden gebruikt voor de overdracht van signalen. Alcohol beïnvloedt vooral de werking van twee soort overdrachtstoffen: gammaaminoboterzuur en glutamaat. Alcohol verdooft dus als het ware de

Als je langdurig veel alcohol nuttigt heeft dat helaas allerlei negatieve effecten. Je hebt kans op een hoge bloeddruk, leveraandoeningen, een hersenbloeding, diverse soorten kanker, orgaanbeschadigingen, verslaving en andere klachten omtrent je gezondheid. Voor een paar organen zijn de beschadigingen duidelijk te onderscheiden. Zo heeft alcoholmisbruik een zwaar negatief gevolg op de hersenen. Je geheugen gaat achteruit, je denkt trager en je kunt je minder goed aanpassen aan onbekende situaties. Het volume van de hersenen kan zelfs tot 15% krimpen. In combinatie met een tekort aan vitamine B1 kun je onherstelbare hersenschade oplopen. Korsakov is de meest ernstige vorm. Hierbij lijd je aan geheugenverlies, verlies van het vermogen iets nieuws te leren, en je hebt een gestoord begrip van tijd en plaats. De afbraakfunctie van de lever kan ook verstoord worden door overmatig alcoholgebruik. Je hebt kans op leverontsteking, ook wel alcoholhepatitis genoemd. Als je jarenlang teveel drinkt, creëer je een risico om levercirrose te krijgen. De normale structuur van de lever wordt meer en meer vernietigd en er ontstaat

Bezoek aan Future Beverages littekenvorming. Nu functioneert de lever niet meer goed, omdat de afbraak van alcohol prioriteit heeft gekregen op de afbraak van andere giftige stoffen, die ook afgebroken moeten worden. Levercirrose is ongeneeslijk en heeft vaak een fatale afloop. Te lang te veel drinken kan ook het slijmvlies van de maag beschadigen. Het kan leiden tot een maagvliesontsteking of een maagzweer. Als je stopt met drinken, of je mindert enorm, terwijl je gewend was vrij veel te drinken, kun je last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Hierbij krijg je vaak last van je maag, maar gelukkig is dit meestal van korte duur.

Op 30 september jl. heeft Future Beverages bezoek gehad van het Nationaal Leger. Zij hadden gevraagd of zij een rondleiding konden krijgen en dat was geen probleem. Amar Durga, de operations

manager van Future Beverages, heeft de rondleiding samen met Randy Amattamsir, productiemanager, verzorgd. De heren hebben eerst gekeken naar de vul-

11

is gevestigd. Daar hebben de militairen uitleg gehad over het proces dat het water ondergaat vanaf de bron. Na de tour was er ter afsluiting een flesje Basic One en een hapje beschikbaar. Ook van de mensen van naschoolse opvang heeft Future Beverages bezoek gehad. De groep bestond uit 15 mensen en er was een bus gehuurd om hen naar Future Beverages te brengen. Henry Babel van DTS NV heeft de groep begeleid. Een flesje Basic One is één van de producten die de kinderen bij de naschoolse opvang krijgen. Na de rondleiding hebben de mensen een flesje water en een hapje hapje gekregen en als aandenken een baddoekje. Ter afsluiting van de dag heeft de groep een lunch aangeboden gekregen. Twee 5e klassen van de F. G. Richenel Slooteschool hebben ook een bezoek gebracht aan Future Beverages. Zij hebben dat verspreid over twee dagen gedaan.

lijn van Basic One en hebben daarna een rondleiding gekregen bij de SWM, die ook op hetzelfde terrein als Future Beverages Volgens één van de juffrouwen, mevr. Ishary Liong A San, waren de kinderen onder de indruk, Ze hadden veel vragen. en waren enthousiast. Van Future Beverages hebben ze een flesje Basic One gehad, een flesje twist, zakje Soldanza bananen chips en een baddoekje. ■

Suriname In Suriname is het alcoholgebruik hoger onder de mannen dan onder vrouwen. Dit blijkt uit een recent rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over alcoholgebruik van personen, vijftien jaar en ouder, ruim zeventig procent van de bevolking. De gegevens zijn vervat in de ‘global status report on alcohol and health 2014’. Er wordt tevens gemeld dat 57 % van de Surinaamse alcoholdrinkers sterke dranken consumeren, 40% gebruikt bier, 2% gebruikt wijn en 1 procent gebruikt ander soort alcohol. In vergelijking met Trinidad & Tobago bijvoorbeeld, gebruikt Suriname minder bier en meer sterke drank. ■

12

Prijsvragen Op deze pagina’s staan er twee prijsvragen, een woordzoekerspuzzel en een quiz. Aan de prijsvragen is er natuurlijk wel weer een leuke prijs verbonden. De prijzen zullen tezijnertijd bekend worden gemaakt.

Succes!

Woordzoekerspuzzel Spelregels: De onderstaande woorden komen in de puzzel hieronder voor en kunnen horizontaal, verticaal, diagonaal, van links naar rechts en van rechts naar links worden weggestreept. De overgebleven letters vormen een slagzin. Lever deze zin in, in de MGDF-Magazine box in de kantine a/d Bonistraat, of mail het naar [email protected] niet je naam te vermelden. ALOE YOGHURT ANTI TABAKSWET BANANEN CHIPS BASIC ONE BBC BESTELBON BIER BIGFOOT BROWNIE CASSAVE CHIPS CELLKAART CONTAINER

COUNTER DEBITEUREN DEPOSITO DISTRIBUEREN DRIVER ENQUETE ENTREPOT EXPORT FLES FOPGELD GECERTIFICEERD GPS

HOP INLADEN KANTINE KISS KLANTTEVREDENHEID KRAT KWALITEIT MAGAZIJN MAMA MEDEWERKER MERCHANDISING OPSLAG

PALLMALL PALODUCK PARKEERTERREIN PINDAKAAS POMTAYER PORTER POUCHES PRESALES PRODUCTCODE RANDOM CHECK RECEPTIE RETOUR

RIJST ROOKVRIJ SALESMAN SALESROOM SAMPLING SOLDANZA TWIST VERKOOP VERSCHIL VITAVERA VOORRAADOPNAME WATER

13

Quiz Spelregels: Maak onderstaande quiz en deponeer de goede antwoorden in de MGDF-Magazine box in de kantine a/d Bonistraat, of mail het naar [email protected] niet je naam te vermelden.

1. Waar dient het zwaailicht bij het magazijn voor? a. Om aan te geven dat er brand is b. Om aan te geven dat de reefer uit is c. Om aan te geven dat je daar niet mag komen 2. Wat is het gewicht van een pakje LUFO Pomtayer? a. 800 gram b. 900 gram c. 1000 gram 3. Wat betekent BHV? a. BedrijfsHulpVerlening b. BedrijfsHulpVereniging c. BesteHulpVerlening 4. Welk ISO systeem hebben Future Beverages en Golden Food Industries? a. 9001 b. 22000 c. 18000 5. Waar staat SOP voor? a. Sales Overzichtelijke Producten b. Steeds Opnieuw Proberen c. Sales Overige Producten 6. Hoeveel soorten flessen Basic One water staan in de winkels? a. 3 b. 4 c. 5 7. Waar staat BonKai voor? a. Goede hond b. Bonistraat-Kaikoesistraat c. Een soort bonsai boom 8. Welke activiteit organiseert MGDF al twintig jaar? a. New Years Diner b. Family Day c. Christmas Shopping

Antwoord van de vorige keer Rebus MGDF e gi bakka nanga lobi De winnaar van deze prijsvraag uit de vorige editie staat vermeld op de voorpagina. Alleen complete en correcte antwoorden worden meegenomen bij de loting.

Handige (gezondheids) weetjes

14

Wat je moet weten over niezen Ongetwijfeld heb je het wel eens, je voelt dat je moet niezen maar op de een of andere manier kom je maar niet over de drempel waardoor het gebeurd. Dit gevoel blijft hierna meerdere malen terug komen. Wat je kan doen om je nies dat extra laatste zetje te geven? Probeer tijdens dit gevoel je hoofd iets naar achter te tillen en kijk met je ogen dicht richting een lichtbron. Ben je buiten? kijk dan richting de zon. Wanneer je binnen bent kijk, dan naar een lamp of simpelweg het plafond. Wat je kan doen om niet te niezen? Weet je dat je moet gaan niezen, maar komt het op dit moment eventjes niet uit om de explosie vanuit je neus af te laten gaan? Knijp dan je neus dicht of zet je vinger onder je neusgaten waardoor ze worden afgesloten. Dit moet je doen wanneer je voelt dat je moet gaan niezen, dus niet tijdens de nies. Je nies inhouden is slecht voor je Moet je niezen? Laat je neus dan zijn volle gang gaan. Wanneer je niest gebeurd dit ongeveer met 160 km/h, een enorme snelheid dus. Door een nies in te houden door je neus dicht te houden, bestaat er een kans dat je hersenbeschadiging oploopt. Er gaan echter meerdere schrikbarende verhalen rond over het inhouden van je nies, bijvoorbeeld een hartaanval, het verliezen van een tand en een gebroken rib (namen). Conclusie: Moet je niezen en kan het? Laat je neus dan zijn gang gaan, til je hoofd lichtjes naar achteren, kijk naar boven en nies in je arm (niet je hand i.v.m. het verspreiden van bacteriën. ) Niezen is goed voor je, je raakt zo ‘vreemde’ stoffen in je neus kwijt. Houd je nies zeker niet in, anders kunnen er rare dingen gebeuren. Succes!

Light producten zijn helemaal niet beter voor je Het is al eventjes bekend, maar nog lang niet heel Suriname weet het. Terwijl voedsel fabrikanten de consument een light, sugarfree en 0% vet vorm aanbieden van hun product wat gezonder moet zijn, is dit helemaal niet het geval. Light producten Light producten zijn producten met minimaal 30% minder vet of 30 % minder suiker. Door deze regel ga je er snel van uit dat dit dan beter voor je is in vergelijking met het normale product. Helaas is het tegenovergestelde waar, light producten zijn juist slechter voor je. Door de afwezigheid van de hoeveelheid suikers of vetten moet de smaak toch op de juiste manier worden samengesteld. Om de smaak van light producten toch ‘normaal’ te krijgen wordt het plaatsvervangende ingrediënt aspartaam toegevoegd en andere E-nummers. E-nummers zijn stoffen die voedingsmiddelen “verbeteren”.Voorbeelden van toevoegingen zijn kleurstoffen, smaakversterkers en conserveermiddelen. Aspartaam Aspartaam (ook wel bekend onder E-951) is ongeveer 200 keer zoeter dan suiker en was een lange tijd verboden om te gebruiken in voedingsmiddelen voor de consument. Het middel werd per ongeluk uitgevonden in 1965 toen een chemicus naar een middel aan het zoeken was tegen maagzweren. Toen het in 1981 werd goedgekeurd om Aspartaam ook in gewone voedingsmiddelen te gebruiken leek het op de ideale oplossing voor mensen met overgewicht of die gezond wilden leven. Waarom is Aspartaam dan zo slecht? Helaas zijn er nog geen keiharde bewijzen dat Aspartaam slecht is voor de gezondheid, aspartaam wordt hedendaags ook in enorm veel andere producten gebruikt waardoor het fenomeen eigenlijk in de doofpot wordt gedaan door de overheid en grote producenten. Er zijn echter wel bewijzen dat Aspartaam mee helpt aan de ontwikkeling van de volgende ziekteverschijnselen: Chronische vermoeidheid, slapeloosheid, een versnelde hartslag, hersentumoren (ja, het is ook kankerverwekkend), impotentie, misselijkheid, kaalheid, alzheimer, Parkinson, epilepsie e.a. Wil je meer lezen over Aspartaam en waar het allemaal in gebruikt wordt? Kijk dan op www.aspartaam.nl en www.aspartaam.com. Conclusie Light producten mogen dan misschien wel 30% minder suiker of vetten hebben, om de smaak weer normaal te krijgen worden deze ingrediënten vervangen door andere ingrediënten die nog slechter voor je zijn. Het grootste middel hiervan is Aspartaam, voor de rest worden er ook andere E-nummers aan toegevoegd die slecht zijn voor je gezondheid. Drink je dus light producten omdat je wilt afvallen? Drink of eet dan toch het normale product, dit is hoogstwaarschijnlijk gezonder voor je en kost ook nog eens minder geld. De enige echte manier om goed te kunnen afvallen is ouderwets bewegen en vetten verbranden.

15

Wat te doen tegen een stinkende mond Iedereen heeft er wel eens last van, een stinkende mond. Soms merk je zelf al dat je een stinkende adem hebt, maar helaas kom je er meestal te laat achter en zegt iemand dat je uit je mond stinkt. Waarom stink je uit je mond? Voornamelijk stinken de meeste mensen uit hun mond in de ochtend. Andere redenen zijn alcohol drinken, roken, knoflook, uien, zuivelproducten en bepaalde medicijnen. Mensen die altijd uit hun mond stinken hebben waarschijnlijk halitose. Halitose wordt vaak veroorzaakt door goede bacteriën. Wanneer deze bacteriën eiwitten gaan afbreken kunnen ze je een slechte adem bezorgen. Andere oorzaken van een stinkende mond zijn infecties in de mond, keel, neus of slokdarm. Ook kan een droge mond, maag- en darmklachten en suikerziekte de oorzaak zijn van onaangename geur uit je mond. Zelf testen of je een stinkende mond hebt •

Het achterste deel van je tong over de bovenkant van je hand of een verbandgaasje te strijken, het speeksel op te laten drogen en vervolgens te ruiken. • Recht voor z’n raap aan iemand vragen of je uit je mond stinkt. • Een Halimeter test ondergaan (meet hoeveel zwavelgassen je produceert)

Kortom, de snelste en makkelijkste methode is het door gewoon aan iemand te vragen. Bijvoorbeeld aan een goede kennis, je vriend(in), je vader of moeder, je zoon of dochter enz. En leg uit dat je niet de hele dag met een stinkende mond wilt gaan rondlopen (veel mensen zeggen uit beleefdheid het niet tegen je wanneer je uit je mond stinkt). Wat doe je tegen een stinkende mond? Dan nu het belangrijkste, wat doe je tegen stank uit je mond. Het kernwoord hiervoor is: “mondverzorging”. Poets je tanden minimaal twee keer per dag. Gebruik flosdraad en tandenstokers voor de ruimte tussen de tanden.Verder kan je gebruik maken van spoelwater, zwavel neutraliseerde producten (CB12), mondspray, tongreiniger enz.Verder is het sterk aan te raden om twee keer per jaar naar de tandarts te gaan, deze kunnen tand- en tandvleesproblemen voortijdig ontdekken. Deze problemen zijn vaak ook de oorzaak van een stinkende mond.Voor de korte termijn kun je pepermuntjes, kauwkom en anta-flu gebruiken. Een andere snelle oplossing is door tandpasta in je mond te doen, water toe te voegen en één minuutje goed te spoelen.Verder is bij het tegengaan van een stinkende mond het goed om veel water te drinken.

Stoppen met gapen Gapen, het laat vaak zien dat mensen moe, of verveeld zijn.Vooral om de tweede reden wil je er voor zorgen dat je op de belangrijke momenten niet gaat gapen. Gelukkig is er een handig weetje waardoor je direct stopt met gapen, namelijk met je wijsvinger het puntje van je tong aanraken. Direct wanneer je begint met gapen, raak je met het topje van de wijsvinger het puntje van je tong aan. Om de één of andere reden stop je direct met gapen! Probeer het uit!

Je mond met water spoelen is goed voor je tanden Tandartsen raden aan elke keer nadat je gegeten hebt even je mond te spoelen met water. Het spoelen van de mond kan gewoon met water, maar ook diverse mondwater producten voldoen. De reden dat het spoelen van de mond na elke maaltijd goed voor je tanden is, is dat eten (en vaak ook drinken) zuren in je mond achterlaat. Je mond kan deze zuren onschadelijk maken, maar dat duurt 20 minuten. Door even goed je mond met water te spoelen worden ten eerste de etensresten weggespoeld, maar gaat het ook de vorming van zuren in je mond tegen. Na het eten van zure voedingsmiddelen (bijv. yoghurt) is het beter om pas na 20 minuten je tanden te poetsen, anders raakt het glazuur van je tanden beschadigd.

16

Ingezonden stukken Stil zijn is ontmoeten

Florence Fung Loij

Veel problemen kunnen worden opgelost door er helemaal geen probleem van te maken. De mens is geneigd naar de top van de berg te klimmen, terwijl in het dal vaak mooiere bloemen staan. Wie alleen zijn verstand gebruikt is even onmogelijk als iemand die alleen zijn gevoel gebruikt. Veel gepraat komt voort uit angst voor de stilte, terwijl de stilte juist de inspiratiebron zou moeten zijn van al ons denken, praten en handelen.

Zou je zelf ook graag iets willen insturen? Wij zouden dat zeer op prijs stellen. Suggesties, moppen of weetjes zijn ook welkom. Deponeer het in de MGDF-magazine box in de kantine aan de Bonistraat 66 of mail het naar [email protected]

Bekendmakingen

17

Crime free cycle

Onlangs op 8 november 2014 was er weer een CRIME FREE jaar voorbij. De teller staat nu op 3 jaar en we gaan voor een vierde. Blijf (te allen tijde) ALERT!!

Aantal aanrijdingen

Voor de tweede helft van 2014 zijn er 10 bedrijfsvoertuigen betrokken geweest bij een aanrijding. Hiervan waren medewerkers van Mitra NV en DTS NV in 7 gevallen de veroorzaker en in 3 gevallen de benadeelde. In 2014 zijn er over geheel Suriname 22.200 aanrijdingen geweest. Daarbij zijn 3928 personen gewond geraakt en hebben 71 het leven verloren. Bij ons zijn er gelukkig geen gewonden gevallen. Maar we dienen zeker alert te zijn in het verkeer. Denk erom: RIJ DEFENSIEF!!

Evenementen data 2015 New Years Diner Zaterdag 10 januari 2015 Family day Zaterdag 05 september 2015 Christmas shopping Zondag 20 december 2015 Wijzigingen onder voorbehoud

18

Medisch Hoekje

Malaria, Dengue & Chikungunya

Malaria Wat is malaria? Malaria is een infectieziekte die wordt overgebracht door muskieten. Tijdens een muskietenbeet wordt de ziekteverwekker Plasmodium overgedragen. Er zijn verschillende typen van deze ziekteverwekker te onderscheiden, die elk verschillende vormen van malaria veroorzaken. Het type malaria tropica komt het meeste voor en heeft het meest ernstige ziektebeloop. De ziekte komt vooral in de tropen en de subtropen voor; met name in Afrika, Zuidoost Azië en ZuidAmerika. Zoals we weten komt het ook in Suriname voor. De laatste jaren heeft het gebied waar malaria voorkomt, zich uitgebreid. Het malariarisico is niet overal even groot. Het hangt mede af van de regentijd en kan in sommige gebieden zeer seizoensgebonden zijn. In gebieden die hoger liggen dan 1500 à 2000 meter komt malaria meestal niet voor en in de meeste grote steden van Azië en Zuid-Amerika is de kans malaria te krijgen heel klein. Het grootste risico malaria op te lopen bestaat in Afrika ten zuiden van de Sahara. Symptomen malaria Er zijn drie verschillende typen malaria die elk een ander ziektebeloop hebben: • malaria tropica • malaria tertiana • malaria quartana 1. Malaria tropica Ongeveer tien dagen na een steek van de besmette muskiet kunnen de eerste ziekteverschijnselen optreden. De malariapatiënt krijgt koorts, het beloop kan per patiënt verschillen. Bij sommigen treedt de koorts in pieken op, terwijl de koorts bij anderen (vrijwel) continu is. De koorts(piek) gaat vaak gepaard met koude rillingen. Ook komen misselijkheid, braken, diarree, hoofdpijn, zwakheid en spierpijn voor. Malaria tropica gaat vaak gepaard met verschijnselen die veroorzaakt worden door de schade die de malariaparasiet in het lichaam aanricht. Iemand met malaria tropica kan last krijgen van bloedarmoede, geelzucht of in shock raken. Ook kunnen de hersenen van de patiënt worden aangetast, wat tot verwardheid of coma kan leiden. De ziekte is levensgevaarlijk. 2. Malaria tertiana

Malaria tertiana (derdedaagse koorts) verloopt veel milder dan malaria tropica en is niet levensgevaarlijk. Typerend voor malaria tertiana zijn de koortspieken die elke 48 uur optreden. Tijdens de koortspiek kan de patiënt zich erg ziek voelen. De ziekte kan daarna een tijd verdwijnen en later weer terugkomen. Drie jaar na de eerste aanval is het terugkeren van de ziekte niet meer te verwachten. 3. Malaria quartana Malaria quartana (vierdedaagse koorts) verloopt ook veel milder dan malaria tropica en is niet levensgevaarlijk. Typerend voor malaria quartana zijn de koortspieken die elke 72 uur optreden. Tijdens de koortspiek kan de patiënt zich erg ziek voelen. De ziekte kan daarna een tijd verdwijnen en later weer terugkomen. De ziekte kan tot 25 jaar na de eerste aanval terugkomen. Hoe ontstaat malaria? Malaria wordt veroorzaakt door een infectie met de malariaparasiet Plasmodium. Mensen raken besmet via een beet van een besmette muskiet. Malaria wordt alleen overgebracht door muskieten van het ras Anopheles. Deze muskieten steken ’s avonds en ’s nachts. Eenmaal in het menselijk lichaam nestelt de ziekteverwekker zich in de levercellen, waar het zich ontwikkelt en vermenigvuldigt. Na een aantal dagen komt het weer terecht in het bloed en dringt het de rode bloedcellen binnen. Daar vindt verdere ontwikkeling en rijping plaats, waarbij de bloedcel ten gronde gaat. Deze cyclus blijft zich herhalen. Door het ten gronde gaan van de rode bloedcellen kan bloedarmoede ontstaan en kunnen vele organen beschadigd raken. Geïnfecteerde rode bloedcellen kunnen de bloedvaten in de hersenen verstoppen. Wordt iemand met malaria gestoken door een muskiet, dan raakt deze muskiet besmet. In het lijfje van de muskiet vindt verdere ontwikkeling en vermenigvuldiging van de ziekteverwekker plaats. De muskiet raakt geïnfecteerd en kan op zijn beurt weer mensen besmetten.

Hoe weet ik of ik malaria heb? Op grond van de klachten en verschijnselen kan men niet vaststellen of men malaria heeft; ook een dokter of verpleegkundige kan dat op grond van deze verschijnselen niet. Men kan malaria vaststellen door onderzoek van bloed: aantonen van parasieten (microscopisch onderzoek) of aantonen van onderdelen van parasieten door speciale teststrookjes (dipsticks).

Dengue Wat is dengue (knokkelkoorts)? Dengue is een ernstige virusinfectie. Het virus wordt overgedragen door muskieten. Er bestaan 4 verschillende typen van het virus. De ziekte komt in de meeste (sub) tropische gebieden voor, met name in Zuidoost Azië, Midden en Zuid Amerika en het Caribische gebied.Vooral in verstedelijkte gebieden. De ziekte verloopt vaak als een soort griep, met koorts, spierpijnen en soms huiduitslag. De gewrichten zijn vaak ook pijnlijk en opgezwollen, vandaar ook de naam knokkelkoorts. Het virus kan levensbedreigende complicaties geven. Vooral mensen die eerder een infectie doormaakten met een ander denguevirus-type hebben een iets grotere kans op het krijgen van ernstige complicaties. 40% van de wereldbevolking woont in gebieden waar dengue voorkomt. Jaarlijks krijgen 50 miljoen mensen een dengue infectie. De laatste 10 jaren is er een verontrustende toename van de ziekte. Dit komt door uitbreiding van het leefgebied van de muskiet, die het virus overdraagt. Na de besmetting duurt het ongeveer 2 tot 15 dagen voordat er klachten ontstaan. Symptomen bij dengue (knokkelkoorts) De klachten bij dengue ontstaan plotseling. Men voelt zich erg ziek, heeft hoge koorts (41°C) en er is vaak pijn in spieren en gewrichten. Vaak is er ook de eerste dagen een vlekkerige rode uitslag. Na enkele dagen ontstaat er vaak misseli-

19

jkheid, braken en hoestklachten.Wanneer de temperatuur daalt, ontstaat er vaak opnieuw een rode uitslag op gezicht, armen en benen. De koorts kan dan ook weer iets stijgen. Meestal treedt hierna een geleidelijk herstel op. Hoe ontstaat dengue (knokkelkoorts)? Dengue ontstaat door besmetting met het dengue-virus. De verspreider van het virus is een muskiet. Meestal de Aedes Aegypti, die overdag prikt. De ziekte komt alleen voor in gebieden waar deze muskiet kan leven. Het virus vermenigvuldigt zich in het menselijk lichaam vooral in de lever, milt en lymfklieren. Is dengue ernstig? Dengue is een ernstige ziekte met over het algemeen een gunstig beloop. De ziekte kan erg lijken op een gewone griep, wel staan gewrichtsklachten soms meer op de voorgrond. Er kunnen ernstige complicaties optreden. Die kans is groter bij mensen die eerder een infectie met een ander type denguevirus hebben doorgemaakt. In het ernstigste geval ontstaan er stollingsproblemen en shock. Er is geen behandeling bekend tegen het virus. De behandeling is dan ook symptomatisch, gericht op het onderdrukken van de klachten en symptomen.

Chikungunya Wat is chikungunya? Chikungunya is ook een ziekte die wordt veroorzaakt door een virus. Er zijn drie varianten van het virus. Het virus komt oorspronkelijk uit Afrika, maar komt ook voor in Azië. Het heeft zich gedurende de laatste jaren verspreidt naar andere delen van de wereld. Het virus is in december 2013 voor het eerst in het Caraïbisch gebied geregistreerd en heeft zich sindsdien verspreid over deze gebiedsdelen. De eerste gevallen in Suriname zijn vastgesteld in juni 2014. De benaming chikungunya is afkomstig van het woord voor “wat krombuigt” in het Makondé, de taal die gesproken

wordt in Tanzania. Chikungunya wordt, evenals dengue, verspreid door de Aedes aegypti muskiet. Er is ook voor dit virus geen vaccin of medicijn beschikbaar. Uw lichaam moet door middel van de eigen weerstand de ziekte overwinnen. Er zijn wel medicijnen te gebruiken om de symptomen te verlichten.

Doordat de Aedes aegypti muskiet op zoveel plaatsen kan broeden is de muskiet erg moeilijk te bestrijden met chemicalien (insecticiden). Door de broedplaatsen in uw omgeving op te ruimen krijgt deze muskiet geen kans om te broeden.

Symptomen van chikungunya: • Plotseling hoge koorts • Pijnlijke, gezwollen gewrichten (vaak in handen en voeten) • Huiduitslag (in ongeveer de helft van de gevallen) • Hoofdpijn De koorts gaat na een paar dagen tot een week over. De pijn in de gewrichten kan langer aanhouden. Na ongeveer tien dagen voelen de meeste patiënten zich beter. Er kan echter in een deel van de patiënten een terugval optreden. De symptomen van chikungunya kunnen in dat geval langere tijd aanhouden. Naast de pijn in de gewrichten treden er vaak symptomen op als vermoeidheid, zwakte en lusteloosheid. Dit kan maanden tot zelfs jaren duren. Vooral ouderen lopen risico om langdurig last te houden van de symptomen (met name reumatische klachten) als gevolg van chikungunya. Chikungunya is zelden dodelijk. Een aantal groepen binnen de samenleving hebben een risico op een ernstiger verloop: mensen met een verminderde weerstand (bijvoorbeeld jonge kinderen, ouderen en mensen die lijden aan een chronische ziekte zoals diabetes of hartklachten) en baby’s die worden geboren uit moeders die met het virus zijn besmet.

Voorkomen en bestrijden van Dengue en Chikungunya De muskieten die dengue en chikungunya overbrengen steken overdag, vooral in de ochtend (van 09.00-11.00 uur), en in de namiddag tot voor zonsondergang (van 13.00-17.00 uur). Binnen in huis, op schaduwrijke plaatsen of als het bewolkt is, kunnen ze de hele dag actief zijn. Om een dengue of chikungunya epidemie te voorkomen en te bestrijden is er maar één effectieve methode: de Aedes aegypti muskieten bestrijden. De Aedes aegypti muskiet broedt in water. Ze houdt vooral van holle voorwerpen met een laagje water erin. Aedes aegypti muskieten zijn te vinden in tonnen voor (drink)wateropslag, autobanden, afval (lege cupsen, portiebakjes en flessen langs de weg) en vele andere broedplaatsen met schoon water.

Naast het verwijderen van de broedplaatsen zijn er nog andere dingen die gedaan kunnen worden om te voorkomen dat u wordt gestoken. • Slaap altijd onder een klamboe. Dit helpt tegen alle bloedzuigende insecten. • Draag broeken met lange pijpen, eventueel sokken, en shirts met lange mouwen op de momenten dat de muskieten het meest actief zijn. • Gebruik repellents om muskieten af te schrikken. Lees de gebruiksaanwijzing goed! Repellents gebaseerd op het werkende product DEET zijn effectief. • Mosquito coils en vapematjes kunnen gebruikt worden om muskieten om het huis heen af te schrikken. Het inademen van de geproduceerde dampen is echter zeer ongezond. Het wordt afgeraden deze middelen te gebruiken in huiskamers/slaapkamers. ■

Lachhoekje

20

Henkie moet fluiten Henkie gaat bij oma en opa blijven in de vakantie. Als hij moet plassen roept hij oma en zegt;” Ik moet plassen, oma” . “Maar Henkie”, zegt oma, “dat is niet zo netjes zoals jij dat zegt.” “Ja, maar ik moet zo nodig plassen, oma” “Laten we afspreken dat je vanaf nu fluiten zegt in plaats van plassen.” Als Henkie ‘s nachts wakker wordt door een enge droom mag hij van opa in het bed van opa en oma komen liggen. Na een tijdje stoot hij opa aan en zegt hij dat hij nodig moet fluiten. “Maar Henkie”, zegt opa, “dat kan toch niet midden in de nacht, zo wordt oma nog wakker!” “Maar opa, ik moet echt heel nodig fluiten!” “Nou vooruit dan maar”, zegt opa. “Doe het dan maar even heel zachtjes in mijn oor.” Bed opmaken De moeder van Henkie komt boven en zegt tegen hem: “Henkie, maak je bed nou eens op.’’ ‘’Ja mam’’, zegt Henkie. Henkie gaat naar boven om z’n bed op te maken. Hij gaat eerst naar de badkamer en even later komt hij naar buiten met z’n moeders make up doos. Daarna gaat hij naar z’n kamer om z’n bed op te maken. Na een tijdje komt zijn moeder boven kijken hoe hij z’n bed opmaakt. En dan schreeuwt moeder ineens: “wat doe jij met al mijn make up op jouw bed!” Zegt Henkie: “maar ik moest mijn bed toch opmaken?”

Rekenen op school Henkie moet op school rekenen. De meester zegt: “Henkie, als ik hier op tafel vier eieren leg en jij legt er drie eieren, hoeveel liggen er dan?” Henkie: “Nog steeds vier, want ik kan geen eieren leggen.”

Raadsels Henkie zit in de klas en de juf doet een leuk raadspelletje met de kinderen. "Jongens en meisjes, het loopt in de wei en het is wit met zwart" Henkie: "een zwartwit paard juf". "Ja", zegt juf, "dat kan ook, maar ik bedoel eigenlijk een koe". "Wie weet de volgende? Het is rood en het vliegt door de lucht". Henkie direkt weer "een rode raaf". De juf zegt weer "Ja dat kan ook, maar ik bedoel eigenlijk een rode ibis". Henkie heeft het spel wel bekeken en stelt de juf voor dat hij het volgende raadsel mag bedenken. "Dat is goed Henkie" zegt juf. "Het gaat er hard en droog in, en komt er slap en nat weer uit". De juf krijgt een vuurrood hoofd waarop Henkie zegt "Kauwgom natuurlijk juf, wat dacht u dan?" Ventilator De meester vraagt aan de klas wie er een zin kan maken met het woord ventilator. Henkie steekt zijn vinger op en zegt: “Als je vroeg naar de bioscoop gaat, krijg je een betere plaats dan een vent-die-later komt!”

21

Wat te vieren 1 juli 2014 - 1 jan 2015 Geboorten Datum Naam Zoon/dochter van Afdeling Bedrijf 15-Jul-14 LUCAS KIM YANG EN LUCIUS WOUDEN QUALITY/AZ MITRA 29-Jul-14 AQUIL FURGIL SOWIDJOJO SALES DTS 2-Sep-14 AALIYAH MARVIN RESOSETIKO SALES DTS 22-Sep-14 JEMUEL RIFELINO TILBORG MAGAZIJN DTS 19-Nov-14 BRANDON EDMAN SOEROTO SIG MITRA 5-Dec-14 PHARRELL MICHAEL KARSOREDJO SALES DTS

Huwelijken Datum Naam Afdeling Bedrijf 5-Sep-14 ANNE-MARIE KEHRI FINA MITRA 27-Sep-14 STEVEN PAWIRODINOMO SALES DTS

Overplaatsing Datum Naam Nieuwe functie Afdeling Bedrijf 14-Jul-14 FURGIL SOWIDJOJO SALESMAN ASSISTANT SALES DTS 1-Sep-14 JENNERINO MIJNALS MAGAZIJN MEDEWERKER MAGAZIJN DTS

Bevorderingen Datum Naam Bevorderd tot Bedrijf 1-Aug-14 XIOMARA ABAS SALES ADMINISTRATIEF MEDEWERKER DTS 1-Sep-14 GUILLERMO PINAS SALESMAN ASSISTANT DTS

Nieuwe medewerkers 01 Januari 2014 - 01 Juli 2014 Naam RAWIDJAN Voornaam GABRIELLE Functie RECEPTIONISTE/ TELEFONISTE Afdeling AZ Bedrijf MITRA Datum in dienst 22-Jul-14 Naam KERTO Voornaam GRAHAM Functie PRODUKTIE MW Afdeling PRODUCTIE Bedrijf FB Datum in dienst 4-Aug-14 Naam NEWLAND Voornaam NORALY Functie PRODUKTIE MW Afdeling PRODUCTIE Bedrijf FB Datum in dienst 4-Aug-14 Naam CHOTOE -KHARPATOE Voornaam DOROTHEY Functie SALES COÖRDINATOR Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 8-Sep-14 Naam SNO Voornaam RAFAEL Functie SALESMAN ASSISTANT Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 29-Sep-14 Naam SMITH Voornaam DAPHINIO Functie MAGAZIJN MW Afdeling MAGAZIJN Bedrijf DTS Datum in dienst 29-Sep-14 Naam TIRTAREDJA Voornaam RAOUL Functie SALESMAN ASSISTANT Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 30-Sep-14 Naam SAMY Voornaam CHARLENE Functie JR BRAND MANAGER Afdeling MARKETING Bedrijf DTS Datum in dienst 1-Oct-14 Naam SAMINGAN Voornaam ANTHONY Functie SALESMAN ASSISTANT Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 6-Oct-14

22

Naam RAMDAYAL Voornaam KISHAN Functie PORTER Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 21-Oct-14 Naam CLEVE Voornaam SERSINIO Functie PORTER Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 3-Nov-14 Naam KASANWIRADI Voornaam VALENTINE Functie PRODUKTIE MW Afdeling PRODUCTIE Bedrijf FB Datum in dienst 3-Nov-14 Naam PRIKA Voornaam NARITCHA Functie ADMINISTRATIEF MW Afdeling FINA Bedrijf MITRA Datum in dienst 10-Nov-14 Naam MOENILAL Voornaam SUNIEL Functie PORTER Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 17-Nov-14 Naam JAEGER Voornaam JASON Functie BRAND MANAGER Afdeling MARKETING Bedrijf DTS Datum in dienst 17-Nov-14 Naam SAKIDJO Voornaam JONATHAN Functie SALESMAN ASSISTANT Afdeling SALES Bedrijf DTS Datum in dienst 1-Dec-14 Naam KASANWIRADI Voornaam ERNST Functie MAGAZIJN MW Afdeling MAGAZIJN Bedrijf FB Datum in dienst 8-Dec-14

23

24