2009
Nieuwsbrief
voorjaar
Inhoud 2
Voorlichtingsmiddag MPA
Voorlichting Master of Strategic Urban Studies iii
3
Metropool 7 gestart
4
N S O B W E B S I T E www.nsob.nl
NSOB
NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 1
8
Afronding Leeratelier Toezicht en Naleving
5
Proficiat Metropool Master!
6
Slotbijeenkomst Strategisch Leidinggevende Leergang
7
Nieuwe opdrachten en onderzoeksprojecten voor de Denktank
Promotie Martijn van der Steen: ‘Een sterk verhaal’
Agenda
N
Lange Voorhout 17
N
2514 EB ’s-Gravenhage
N N
T 070 302 49 10 F 070 302 49 11
N N
[email protected] www.nsob.nl
10-02-2009 15:22:40
Aanmelding voor de voorlichtingsmiddag op 10 maart 2009 kan bij Wanda van der Werf projectondersteuning MPA telefoon 070-3024916
[email protected] Mocht deze datum u niet schikken dan kan altijd apart een afspraak worden gemaakt met de directeur of een van de twee decanen van de NSOB.
Voorlichtingsmiddag MPA dinsdag 10 maart 2009 Dinsdag 10 maart 2009 vindt van 16.00 uur tot 18.00 uur een voorlichtingsbijeenkomst plaats voor de leergang ‘Master of Public Administration’. Locatie is het pand van de NSOB, Lange Voorhout 17 in Den Haag. De nieuwe leergang start in september 2009. De opleiding Master of Public Administration is een tweejarige deeltijdopleiding voor hogere ambtenaren, werkzaam bij het Rijk, provincies, gemeenten en andere overheidsorganisaties en voor functionarissen uit organisaties die intensief met de publieke sector te maken hebben. Zij bezetten leidinggevende posities of gaan dat in de toekomst doen. In de opleiding staat de publieke sector centraal.
Voorlichting Master of Strategic Urban Studies iii
Voor meer informatie over de opleiding kunt
Donderdag 16 april wordt van 15.30 – 17.30 uur een voorlichtingsmiddag georganiseerd over de opleiding Master of Strategic Urban Studies 2009-2011. De bijeenkomst vindt plaats bij Nicis Institute Laan van Nieuw Oost Indië 300, 2593 CE Den Haag, aanmelden:
[email protected]
u contact opnemen met de leermanager van de opleiding: Wouter Jan Verheul (NSOB) 070-3024915
[email protected]
De Master of Strategic Urban Studies richt zich zowel op professionals werkzaam bij overheidsorganisaties en semi-overheidsinstellingen, als op professionals bij bedrijven en maatschappelijke organisaties. De opleiding geeft inzicht in de verschillende vakgebieden, maar benadert de uitdagingen en kansen van steden telkens vanuit een samenhangend perspectief. Deelnemers leren 'over de schutting' te kijken en hun blikveld te verruimen. Hieronder volgt een impressie van de module in Boston en New York. De module in Boston en New York is één van de drie buitenlandse modules die naast vijf Nederlandse modules onderdeel uit maken van de Master of Strategic Urban Studies. De module start in Boston en New York onder leiding van Prof.dr. Maarten Hajer (directeur Planbureau voor de Leefomgeving / hoogleraar UvA). De module ging over publiek domein, wat werd opgevat als ‘highly contested and negotiated space’. De centrale vraag daarbij was hoe het publieke domein van de stad kan worden kunnen gevormd en bestuurd en hoe daarbij kan worden omgegaan met conflict. In Boston bekeken de deelnemers enkele succesvolle en mislukte pogingen om een levendig publiek domein te creëren. Verder volgden de deelnemers aan Harvard University een onderdeel van het Program On Negotiation en doceerde Professor Archon Fung van de Harvard Kennedy School of Government over hoe de betrokkenheid van burgers de kwaliteit van publieke diensten kan verbeteren en hoe netwerken ontstaan waarbij buurten veerkrachtiger worden. Suzan Podziba doceerde als ‘public mediator’ hoe belanghebbenden met zeer uiteenlopende standpunten duurzaam in besluitvorming worden betrokken. In New York werden bezoeken gebracht aan onder andere het bureau Project for Public Spaces. Ook werd er gesproken met de New Yorkse adviseur en hoogleraar architectuur Michael Sorkin. Over de rol van kunst en cultuur in het publieke domein werd een interview gehouden met Anna Pasternak van Creative Time. Carolyn Lukensmeyer doceerde aan New York University over burgerparticipatie
2 NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 2
10-02-2009 15:22:42
en hoe zij met haar organisatie America Speaks nieuwe democratievormen heeft ontwikkeld waarbij soms wel tienduizend bewoners rond urgente en concrete vraagstukken fysiek bij elkaar komen en toch worden gehoord. Tijdens de dagen in New York brachten deelnemers bezoeken aan markante publieke plekken als Tompkins Square, Stuyvesant Town of Ground Zero. ‘Heel bijzonder om een deel van het studieprogramma in Amerikaanse steden te volgen!’, schreef één van de deelnemers na afloop van deze module.
Management Leergang Amsterdam (MLA)
De eerste uitvoering van de leergang gaat in september 2009 van start. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rik Peeters leermanager van de opleiding
[email protected]
De NSOB organiseert in samenwerking met adviesbureau Ardis de Management Leergang Amsterdam (MLA). Deze leergang wordt in opdracht van de gemeente Amsterdam aangeboden aan leidinggevenden met de ambitie en het potentieel om door te groeien naar directeursniveau. In het eenjarige programma doorlopen de deelnemers een intensief leertraject, waarin de volgende leerdoelen centraal staan: de persoonlijke ontwikkeling van deelnemers in hun leiderschap en persoonlijke effectiviteit verdieping en verbreding van inzichten in politiek-bestuurlijke sensitiviteit, in organiseren en verandermanagement, in sturing en netwerkmanagement, en in stedelijkheid en grootsteedse problematiek de ontwikkeling en toepassing van een handelingsrepertoire waarmee de persoonlijke groei en opgedane inzichten in praktijk worden gebracht. In een ‘leeratelier’ werken de deelnemers aan deze drie leerdoelen. Het atelier fungeert daarbij als een broedplaats voor het verwerven van nieuwe inzichten, het experimenteren met een nieuw handelingsrepertoire en het werken aan ‘real life’ opdrachten. Vanuit dit leeratelier worden gedurende de leergang een aantal ‘vensters’ opengezet naar de politiek-bestuurlijke context van leidinggeven in de gemeente Amsterdam. De daar opgedane inzichten worden vervolgens toegepast binnen het atelier.
Metropool 7 gestart Dinsdag 27 januari 2009 is de zevende leergang Metropool van start gegaan. Het Metropooltraject legt de focus enerzijds op de specifieke problemen en taken die spelen op stedelijk en regionaal niveau en anderzijds op de competenties van medewerkers die binnen deze unieke context een centrale rol (gaan) spelen. Metropool is een opleidingstraject van 14 maanden voor ambitieuze beleidsmedewerkers van de G4 of voor degenen die zich met grootstedelijke vraagstukken bezighouden. De Metropool-opleiding wordt verzorgd door de NSOB en ROI. Tijdens dit traject worden kennis van en inzichten in de specifieke context van stad en regio uitgebreid en verrijkt. Daarnaast volgen de deelnemers een uitgebreide vaardighedentraining en lopen ze vier weken stage. Tijdens de startbijeenkomst maakten de 21 deelnemers aan de zevende lichting van Metropool kennis met elkaar en met de werkwijze van Metropool. Het thema ‘Marokkanen in Nederland’ stond centraal op deze startdag. De deelnemers,
3 NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 3
10-02-2009 15:22:42
verdeeld in vier syndicaten, stoeiden met de vraag hoe gezorgd kan worden voor een passende aansluiting van waarden, wensen en leefpatronen voor specifieke minderheidsgroepen. Vervolgens presenteerden ze hun advies aan Bertine Steenbergen, directeur Krachtig Bestuur (BZK).
De deelnemers aan de zevende Metropoolleergang:
Karen Arpad-Jongsma Roland de Bes Anne Boomsluiter Sjoerd van Gurp Richard Heijdra Erwin Keuskamp Niels Kuiper Margreet Leclercq Abdilaziz Musa Yusuf Johan Osté San Peeters
Provincie Noord-Holland Gemeente Den Haag Gemeente Rotterdam Gemeente Breda Gemeente Den Haag Sociale Dienst Drechtsteden Gemeente Rotterdam Gemeente Amsterdam Gemeente Utrecht GGD Amsterdam Brandweer Utrecht
Merel Poulisse
Gemeente Rotterdam
Ruud Rakers
Gemeente Rotterdam
Marjolein Rours Laila Rüttel Marleen Sanderse
Gemeente Den Haag Gemeente Amsterdam Gemeente Almere
Mirjam Swarte
Gemeente Den Haag
Jennie Tissingh
Gemeente Utrecht
Bart van Ulden
Gemeente Rotterdam
Rudmer de Vries
Gemeente Rotterdam
Mariska Zegveld
Gemeente Rotterdam
Afronding Leeratelier Toezicht en Naleving Informatie over deze leergang is verkrijgbaar via de leermanager Ellen Wiemer
[email protected] 070 3024 941 & de projectondersteuner Sandra Poldermans
[email protected] 070 3024 918
Op 28 januari 2009 hebben de deelnemers aan de vijfde editie van het Leeratelier Toezicht en Naleving (LTN) het opleidingstraject succesvol afgesloten. Tijdens deze slotbijeenkomst presenteerden de deelnemers hun eindopdrachten ten overstaan van een vakkundig panel. In deze eindopdracht analyseerden de deelnemers in groepen een toezichtgerelateerde casus, deels ontleend aan de werkpraktijk van de deelnemers zelf, en verbonden aan deze analyse aanbevelingen. Op basis hiervan gingen de deelnemers in debat met het panel, bestaande uit drs. J.H. Hooiveld (Stichting van de Arbeid), dr.ir. H. Paul MPA (Inspecteur-Generaal, ministerie van VROM) drs. H.W.M. Wesseling (gemeentesecretaris Dordrecht) en W.J. van Vliet (Regiopolitie Hollands Midden), dr. M.A. van der Steen (NSOB) en prof. dr. M.J.W. van Twist (NSOB, decaan LTN).
4 NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 4
10-02-2009 15:22:46
De NSOB feliciteert de deelnemers met de succesvolle afronding van de vijfde editie van het Leeratelier Toezicht en Naleving:
Quintin Abath Deenie Albregts-Ham Mariëtte Clemens
Sociaal Economische Raad Ministerie van LNV VROM-Inspectie
Einar de Croon
Onderzoeksraad voor Veiligheid
Ties Dammers
Agentschap Telecom
Jack van Lier Cornelis Nauta
VROM-Inspectie
Flip Noordam
Arbeidsinspectie
Cees van de Sande Alwin Sixma
Thelma Dorsman
Algemene Inspectie Dienst
Ron Smits
Ismail Güvec
Sociaal Economische Raad
Rutger Suir
Iris van der Hart Jan-Willem Heuver Frank Kroes Gerard Kuipers
OPTA
Ellen Verveen
CollegeBeschermingPersoonsgegevens Ministerie van Defensie Agentschap Telecom
Algemene Inspectiedienst
Ministerie van Defensie Agentschap Telecom Onderzoeksraad voor Veiligheid Provincie Noord Brabant College Bescherming Persoonsgegevens
Bernadette Wolters Jack Wijnands
Gemeente Leiden Plantenziektekundige Dienst
Proficiat Metropool Master! De NSOB en het ROI feliciteren de deelnemers aan de vierde editie van de Metropool Master die op 30 oktober 2008 zijn afgestudeerd als Master of City Administration. In het kader van deze leergang gingen de deelnemers in twee groepen aan de slag met een overkoepelend thema. In deze editie is ervoor gekozen de ‘krachtwijken’thematiek nader onder de loep te nemen. Onder begeleiding van prof. dr. R.J. in ’t Veld en prof. dr. M.J.W. van Twist zijn twee eindproducten gemaakt: “Krachtwijken en afgeschermde woondomeinen: wel of geen overheidsaandacht. Achter de vanzelfsprekendheid ligt de verwondering” door AnnaMarike Boersma (Gemeente Den Haag), Martina Huijsmans (Gemeente Den Haag) en Elvira Vreeswijk (Gemeente Amsterdam);
5 NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 5
10-02-2009 15:22:49
“Het (ont)moeten tussen macro en micro - over de verplaatsing van het politiek forum van parlement naar ‘tot achter de voordeur’ en over de integrale wijkaanpak” door Carien van der Horst (Gemeente Utrecht), Rinske Jalmous (Gemeente Utrecht), Lia den Hertog (Gemeente Den Haag) en Marnix Wentink (Gemeente Den Haag). De Metropool Master vormt het verdiepende traject van de Metropool-opleiding en wordt in samenspraak met de deelnemers vorm gegeven.
Informatie over deze leergang is verkrijgbaar via de leermanager Jaap van der Spek
[email protected] 070 3024 948 & de projectondersteuner Sandra Poldermans
[email protected] 070 3024 918
Slotbijeenkomst Strategisch Leidinggevende Leergang Op woensdag 22 oktober jl. is de vierde Strategisch Leidinggevende Leergang (SLL) afgesloten. De NSOB feliciteert de deelnemers van harte met hun bul. De geslaagden zijn:
Hans Askamp René Bastiaansen Els Brekelmans-van Woensel mr. Ingrid van Buul Yvonne Cornelissen
Koninklijke Marechaussee
Remmert Heuff MSM
KLPD
KLPD
drs. Mireille Hulshof
Gelderland-Midden
Brabant Zuid-Oost KLPD Brandweer Midden-
Ben Huyskes MSc Karin Krukkert, drs. Willemien Los BHA
KLPD Haaglanden Zaanstreek-Waterland
en West-Brabant
Paul van Mullekom MBA
brandweer Venlo
Peter Damkat
Amsterdam-Amstelland
Herman van Ommen BC
Amsterdam-Amstelland
Wieger van Dijk
Amsterdam-Amstelland
drs. Trude van Rees
Amsterdam-Amstelland
Wim Frenken Peter van Haasteren
Limburg-Zuid
Leon Verver
Gelderland-Midden
KLPD
Leo Wallage
Zaanstreek-Waterland
6 NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 6
10-02-2009 15:22:51
Deze opleiding is ontwikkeld in een samenwerkingsverband tussen de School voor Politieleiderschap van de Politieacademie en de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur . Tijdens de slotbijeenkomst presenteerden de deelnemers hun opdrachten aan een jury. Onder de titel ‘Een vitale politie’ zijn de volgende eindopdrachten gepresenteerd. Werelden in botsing De gulzige politieorganisatie Diversiteit Leiderschap als knooppunt Politieleiderschap ten tijde van vernieuwing
Nieuwe opdrachten en onderzoeksprojecten voor de Denktank
Op www.nsob.nl/ denktank vindt u geactualiseerde
De Denktank van de NSOB heeft in 2009 een begin gemaakt met een aantal nieuwe onderzoeken in opdracht. Twee van die onderzoeken worden hier nader belicht. De website van de NSOB biedt actuele informatie over de lopende programma’s en projecten en van de daaruit voortgekomen rapporten.
informatie over lopende onderzoeken en zijn rapportages en publicaties van eerder afgeronde onderzoeken te vinden. Voor meer informatie over de denktank van de NSOB kunt u contact opnemen met Martijn van der Steen
[email protected] 070 3024933
Beleidsrealisatie in een netwerk De eenheid accountmanagement van het Ministerie van VROM heeft de denktank van de NSOB verzocht een studie te doen naar, en de bevindingen daarvan te vatten in een essay over, beleidsrealisatie in een netwerk. De idee hierbij is dat het ministerie zich op veel dossiers als partij te midden van vele andere partijen bevindt en voor de realisatie van beoogde effecten afhankelijk is van andere partijen, waarover men geen directe controle heeft. Hoe lukt het om onder die omstandigheden toch tot effectieve beleidsrealisatie te komen, wat is daarvoor nodig en wat vergt dat van de organisatie en van de professionals die op deze manier in het netwerk opereren? De NSOB verricht literatuuronderzoek en scherpt in een viertal bijeenkomsten met ambtenaren van VROM en met partijen uit het veld het uitgewerkte handelingsrepertoireaan . Mark van Twist, Martijn van der Steen en Rik Peeters werken aan het onderzoek dat inmiddels is begonnen en in het tweede kwartaal van 2009 wordt afgerond.
Verandering van de Vernieuwing De denktank voert in het eerste half jaar van 2009 een voorstudie uit in het kader van het onderzoeksprogramma De rijksoverheid voor de Toekomst, dat onderdeel uitmaakt van het programma Vernieuwing Rijksdienst. Secretaris-generaal Roel Bekker is opdrachtgever van het onderzoek. De voorstudie is één van de drie voorstudies die in het kader van het programma overheid voor de toekomst worden uitgevoerd. In de voorstudie beschrijven we de verschillende vernieuwingspogingen die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn ingezet, waarin we aandacht hebben voor de in het programma geformuleerde beleidstheorie (de voorgestelde vernieuwing) en de gevolgde veranderstrategie (de vorm en aanpak van de verandering). We gaan daarbij op zoek naar mogelijke patronen daarbinnen. Daarnaast maken we onderscheid tussen het papier en de praktijk van de vernieuwingsoperaties: we proberen ze vanuit het tijdsperspectief te begrijpen en verklaren hoe ze hebben gewerkt. Daarbij hebben we aandacht voor de bedoelde gevolgen, maar ook voor onbedoelde of ongedachte gevolgen. Dit deel van het onderzoek zal omstreeks april 2009 worden afgerond. In het tweede deel van de voorstudie zullen we ons vooral richten op de mate van ontkoppeling die in de verschillende verandervoorstellen plaatsvindt. We kijken hierbij naar nieuwe mogelijkheden van tussenvormen, zoals bijvoorbeeld de programmaministers, gecombineerde directies, maar ook naar bepaalde nieuwe functies en soorten van professionaliteit die zich nadrukkelijk op organisatieoverstijgende verbindingen richten. Dit deel van het onderzoek zal aan het eind van het tweede kwartaal worden afgerond. Het opdrachtteam bestaat uit Mark van Twist, Martijn van der Steen, Rik Peeters en Mark van Ostaijen.
7 NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 7
10-02-2009 15:22:52
Promotie Martijn van der Steen: ‘Een sterk verhaal’ Toekomstgericht?
Het boek is uitgegeven door Lemma en is verkrijgbaar via de website van Lemma,
Op 20 februari is Martijn van der Steen, co-decaan van de NSOB, aan de Universiteit van Tilburg gepromoveerd op zijn proefschrift ‘Een sterk verhaal: een analyse van het discours over vergrijzing’. Het proefschrift richt zich op de relatie tussen bestuur en toekomst. Politiek bestuur, zo luidt de redenering van het proefschrift, gaat in zekere mate altijd over de toekomst, maar de aandacht voor de lange termijn is daarmee alles behalve vanzelfsprekend. Sterker nog, in de praktijk is de toekomst dikwijls ondergeschikt aan de korte termijn en aan de problemen die in de actualiteit opdoemen of vanuit de media sterk onder de aandacht worden gebracht. Vraagstukken op de korte termijn dringen zich zodoende op, net als crises en incidenten, en verdringen zo de toekomst van de agenda. Dat is op zich ook begrijpelijk: gevolgen op de korte termijn zijn bijna altijd pijnlijker dan het doorschuiven van de rekening en ze zijn daarbij bovendien beter ‘zichtbaar’. En daar staat tegenover dat de toekomst moeilijk te kennen is en moeilijk onderzoekbaar en ‘hard’ te maken is. De toekomst is principieel onkenbaar en alleen in termen van mogelijkheden te vatten. Er zijn veel verschillende en op allerlei manieren onderbouwde varianten in omloop van wat de toekomst zal brengen en wat voor bestuurlijk optreden daartoe nodig is. Er is niet één toekomst, er zijn er vele. Dat werpt voor bestuurders de vraag op wat de ‘juiste toekomst’ is. Waar moeten zij zich in hun handelen op richten? Hoe krijgt toekomst in bestuurlijk handelen vorm en betekenis en met welke gevolgen gebeurt dat?
www.lemma.nl/ bestuurskunde. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Martijn van der Steen
[email protected]
8
#OLOFON ßTEKSTßENßCOyRDINATIEß.3/"ßßvßßVORMGEVINGßX HOOGTE ßVISUELEßCOMMUNICATIE ß4ILBURGßß vßßFOTOGRAFIEß0EVRY 0RESSßFOTOPERSBUREAUßßvßßDRUKWERKßDRUKKERIJß'ROELS
070 3024933
NSoB_nwsbrf_voorjaar.indd 8
Vergrijzing of verzilvering Het onderzoek laat zien wat er gebeurt als de toekomst het hedendaagse politieke debat binnentreedt. Het laat zien hoe vergrijzing in de periode van 2000 tot en met 2007 een cruciaal thema op de Haagse politieke agenda werd en hoe dat direct doorwerkte in de reorganisatie van de verzorgingsstaat. Duidelijk wordt hoe vergrijzing vanuit de marges van het begrotingsbeleid uitgroeide tot een alles-omvattend en alles-overstijgend onderwerp. Het boek laat zien hoe de politieke arena gedomineerd raakte door een ‘grijs’ beeld van vergrijzing en hoe daarin na 2005 onverwacht radicaal verandering in kwam. Als toekomstbeelden zo ingrijpend veranderen, waar zijn ze dan op gebaseerd? En wat betekent dat voor politiek bestuur? Vanuit de onderzochte casus ontstaat zowel een kritische reflectie op het beleid dat ten aanzien van vergrijzing is en wordt gevoerd én vindt verdieping van de theorie over institutionele hervorming en van toekomstgericht bestuur plaats. Het boek werpt hiermee niet alleen een nieuw en kritisch licht op het debat en het beleid ten aanzien van vergrijzing, maar laat ook zien dat toekomst ten diepste politiek geladen is. Is het politiek systeem in staat om tot adequaat toekomstgericht beleid te komen?
Agenda 10 maart voorlichtingsbijeenkomst MPA 7 april start IML 20 16 april voorlichtingsbijeenkomst MSUS 17 april 2009 MPA-jaarcongres: ‘Geld en Overheid’.
10-02-2009 15:22:55