Multicultural Women Peacemakers Network Network-Netherlands Netherlands
Nieuwsbrief
Speciale editie 2010, Jaargang 1, Nummer 1
MWPN
Women Claiming Rights and Working for Genuine Peace, Human Security and Development
Background
Important Dates 8 March - International Women’s Day 24 May - International Women’s Day for Peace and Disarmament
Inhoud
21 September - International Day of Peace/Peace Vigil/Prayer for Peace 2 October - International Day of NonViolence
Workshop Teambuilding voor MWPN
25 November - International day against violence against women 10 December - 2008 Human Rights Day
4
Week van de Democratie 2009 sluit af met uitreiking `democratielintjes’
6 February - International day of zero tolerance to FGM
4 5
1325- meer dan een nummer The Six Principles of Nonviolence Principle 1 Nonviolence Is A Way Of Life For Courageous People. Principle 2 Nonviolence Seeks To Win Friendship And Understanding.
Multicultural Women Peacemakers Network (MWPN) as a full-fledged organisation The Multicultural Women Peacemakers Netherlands (MWPN) underwent a long birthing process. It is the result of the series of basic trainings on peace building initiated by Oxfam Novib in 2002. This was followed by the conduct of an international peace conference in The Hague in 2003 which was co-organised by Oxfam Novib, Nederlands Expertisecentrum Alternatieven voor Geweld (NEAG), International Fellowship of Reconciliation’s Women Peacemakers Program (IFOR-WPP), Vrouwen voor Vrede Nederland, and Vrouwen voor Vrede op de Molukken. About 130 men and women participants representing various organisations from 13 countries attended the conference. The conference also marked the building of international linkages of women peacemakers and defined the role of migrant women in peace building and the promotion of a culture of peace in the Netherlands and in their countries of origin. In “The Hague Declaration on Women and Peace-building” which was signed by the participants, it calls among others to 1) Strengthen North-South collaboration and solidarity. Promote, enhance, and strengthen cooperation between Dutch citizens and migrant communities in the Netherlands based on equal partnership; and 2) Strengthen coopera-
tion between migrant communities in the Netherlands and other countries and peace-building groups in the countries of origin. Responding to the challenges, a group of migrant women decided after the conference to take the initiative to follow up the results and recommendations of the trainings and conference. In November 2003, the initiative group (IG) composed of five (5) active members was formed and calling its group as Multicultural Women Peacemakers Netherlands (MWPN). The Initiative Group later evolved into a Coordinating Group in 2005. The coordinating group, served as the organisational decision-making body of MWPN and later became the formal board of MWPN. Finally in 2006, MWPN was officially registered as a foundation and received financial support from Oxfam Novib. The formalization of MWPN as a foundation has contributed to a large extent to the successful implementation of the programs and activities of MWPN. In implementing these tasks, MWPN gained more experiences, and in effect, has also been able to consolidate its membership. By 2006 and with 18 women member organisations, MWPN has grown into a full-fledged organization with focus on peace building.
Principle 3 Nonviolence Seeks To Defeat Injustice Not People. Principle 4 Nonviolence Holds That Suffering Can Educate And Transform. Principle 5 Nonviolence Chooses Love Instead Of Hate. Principle 6 Nonviolence Believes That The Universe Is On The Side Of Justice. Definition by the King Center, USA
VN Resolutie 1325 in de praktijk MWPN debat
REGIONAL CONFERENCE ON THE IMPLENTATION OF RESOLUTION 1325 IN THE GREAT LAKES REGION
16 22 ‘African Dinings’ 24 Workshop 13 October 2009
Een project van NCDO, MWPN, HIRDA en African Sky opgesteld door Caroline Veldhuizen (NCDO)
Colofon
9
Workshop Teambuilding voor MWPN 21 februari 2009 Aanwezig: Alem Desta, Stella Ismael, Faduma Yassin Osman, Doris Alfafara, Stéphanie Mbanzendore, Farida Pattisahusiwa. Trainer: Saskia Kouwenberg
- meer dan een nummer Door Drs. Anjo Kerkhofs, WILPF Nederland, 17 januari 2009
Andere specifieke vaardigheden en processen waar aandacht aan besteed is, zijn onder andere:
Werken als een team is geen eenvoudige zaak! Er komt veel bij kijken. Hoe werk je bijvoorbeeld constructief samen ook al zijn er verschillen wat betreft ideeën, meningen, normen en waarden? Het motto van deze dag zou je kunnen samenvatten in: verschillen hoeven een goede samenwerking zeker niet in de weg te staan. Er kan juist sprake zijn van verrijking! De workshop “Teambuilding” heeft aandacht gegeven aan persoonlijke achtergrond en onderlinge relaties, een analyse gemaakt aan de hand van vragenlijsten van waar de verbeterpunten voor het team liggen en heeft onderzocht welke specifiek behoeften leven bij de individuele leden van het team. De workshop heeft gekeken naar manieren waarop onderlinge communicatie kan worden verbetert.
• efficiënt en plezierig vergaderen; • rolverdeling binnen het team; • met “consent” effectief beslissingen nemen; • hoe ziet een ideale toekomst van de organisatie eruit? • constructiever omgaan met spanningen en conflicten (klein en groot); • opbouwen van wederzijds vertrouwen; • helder krijgen van visie, doelstelling, normen en waarden van het team; • concrete persoonlijke en team verbeterpunten en voor nemens voor de komende tijd.
Week van de Democratie 2009 sluit af met uitreiking `democratielintjes’ tig jaar geleden tot en met hun toetreding tot de Europese Unie. In het bijzonder wordt hij onderscheiden vanwege zijn blijvende aandacht voor Wit-Rusland, de laatste dictatuur op het continent, en zijn werk als voorzitter van SPOLU International, dat zich inzet voor verbetering van de rechten van de Roma-minderheid in Europese lidstaten.
DEN HAAG Op dinsdag 3 november 2009 ontvangen twee Nederlanders, een Amsterdamse stichting, en een Keniaanse vredesactivist een `democratielintje’ voor hun werk. De lintjes worden uitgereikt door wethouder Frits Huffnagel op de slotmanifestatie van de Week van de Democratie in Perscentrum Nieuwspoort te Den Haag. In de categorieën Lokaal, Nederland, Europa, en Internationaal worden vier `helden van de democratie’ geëerd.
De Keniaanse Njeri Kabeberi krijgt een democratielintje voor haar bijdrage aan de terugkeer van vrede en democratie in haar land, dat geteisterd werd door een golf van geweld na de verkiezingen in 2008. Met gevaar voor eigen leven heeft Kabeberi het gesprek tussen strijdende partijen en bevolkingsgroepen op gang gebracht.
De Amsterdamse stichting Kantara krijgt een democratielintje voor hun werk in stadsdeel De Baarsjes. Met de projecten “Kamervragen” en “Vrijuit”, maken zij het werk van de Tweede Kamer en de vrijheid van meningsuiting op praktische wijze inzichtelijk voor bewoners. Zij bouwen hiermee aan meer begrip van burgers voor de democratie en de principes die daaraan ten grondslag liggen.
De democratielintjes, die dit jaar voor het eerst uitgereikt, zijn een gezamenlijk initiatief van het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie (NIMD), het Forum voor Democratische Ontwikkeling (FDO), en de European Partnership for Democracy (EPD). Aan de democratielintjes is een geldprijs van €1000,- verbonden.
Farida Pattisahusiwa krijgt een lintje voor haar opzienbarende werk als oprichter en voorzitter van de stichting Vrouwen voor Vrede op de Molukken. Na de oorlog op de Molukken heeft Pattisahusiwa zich ingezet om het gesprek tussen de strijdende partijen op gang te brengen. Zij introduceerde interreligieuze dialoog tussen moslims en christenen als methode voor vredesopbouw.
De ontvangers van de lintjes zijn voorgedragen door een comité van aanbeveling bestaande uit o.a. Arthur McMillan Scott, Europarlementariër en Voorzitter van de Democracy Caucus, Prof. dr. J. TH. Houwink ten Cate, Hoogleraar Genocidestudies, Universiteit van Amsterdam, Nancy Jouwe, Directeur van Kosmopolis Utrecht en stichting PACE, en Esther Vonk, Programmamedewerker Europa en de Gemenebest van Onafhankelijke Staten bij Mama Cash.
Voormalig Europarlementariër Jan Marinus Wiersma krijgt de onderscheiding voor zijn jarenlange inzet voor democratisering van Oost-Europese landen na de omwenteling twin-
4
De eerste keer dat ik iets over VN Veiligheidsraad resolutie1325 op papier zette, was dat onder de titel “1325 meer dan een nummer”, het was een verslag van een verhaal dat tijdens een Algemene Ledenvergadering van de Nederlandse afdeling van de Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF) werd verteld in 2001. Dit was natuurlijk niet het begin van mijn interesse en die van andere WILPF-vrouwen wereldwijd voor het onderwerp “vrouwen en gewapende conflicten”, zoals dat in het vorige millennium genoemd werd.
2. “Het uitbreken van een gewapend conflict en de strijd”. In deze fase kan controle van de wapenhandel en het elimineren van de illegale wapenhandel escalatie voorkomen of beperken. Steun aan initiatieven die de conflicterende groepen, ‘in communicatie met elkaar’ houden (vaak zijn dit vrouwengroepen) of door de strijdende partijen aan de onderhandelingstafel krijgen, kan helpen deze fase te bekorten. 3. “Vredesonderhandelingen.” Het is van belang dat gewerkt wordt aan oplossingen en dat vernedering of uitsluiting van bepaalde groepen wordt voorkomen. Behalve de strijdende partijen, moeten ook degenen aan de tafel die de samenleving tijdens het conflict zoveel mogelijk in stand hielden. Vaak zijn dit de vrouwen. Zij moeten participeren in de herverdeling van de macht. 4. “Wederopbouw”. In deze fase mogen berechting, bestraffing en verzoening niet vergeten worden, ze zijn van belang voor een duurzame vrede in de samenleving. Financiële hulp en herstel van de rechtsorde zijn van belang. In deze fase groeit het besef dat het voorkomen van een conflict urgentie heeft.
Waren tot in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) de slachtoffers van gewapende conflicten grotendeels de oorlogvoerenden, de soldaten (bijna allemaal mannen), vanaf dat moment heeft een grote verschuiving plaats gevonden. Bij de vele gewapende conflicten wereldwijd, blijkt dat 90% van de slachtoffers burgers zijn, van wie 70% vrouwen en kinderen. Oorzaken van deze conflicten zijn vaak maatschappelijke tegenstellingen op het gebied van welvaart, superioriteit van de ene etnische/religieuze groep ten opzichte van de andere, raciale scheidslijnen, verschil in macht en invloed, uitsluiting van deelname aan de maatschappij. Door mensen uit conflictgebieden wordt vaak genoemd dat het verzwakken of wegvallen van de sociale structuren in de samenleving mede aanleiding is voor radicalisering van tegenstellingen, tot escalatie van conflicten en de opmaat tot een gewapend conflict. In toenemende mate wordt geweld tegen vrouwen zelfs gebruikt als strategie om de tegenstander te vernederen. Vrouwen en meisjes worden niet alleen gedood, ze worden verkracht, seksueel mishandeld, verminkt en vernederd. Van de vluchtelingen zijn 75 % vrouwen en kinderen. Zij vormen 80 % van de bevolking van vluchtelingenkampen.
Binnen de vrouwenbeweging ontstond er in de periode na de Tweede Wereldoorlog langzamerhand steeds meer aandacht voor het onderwerp “geweld tegen vrouwen”. Vrouwen uit het noorden en zuiden hadden over veel verschillende zaken verschillende opvattingen, maar tijdens de Wereld Vrouwenconferentie in Kopenhagen 1980 werd het duidelijk dat er geen conflicten waren tussen vrouwen uit het noorden en het zuiden over het onderwerp geweld tegen vrouwen, de vrouwen deelden de gemeenschappelijke ervaring met betrekking tot geweld in hun leven. Dit leidde tot nationale en lokale initiatieven over de gehele wereld om aandacht voor het onderwerp te krijgen In 1992 werd er uiteindelijk internationaal consensus bereikt over het begrip “violence against women”, in het eerste artikel van de United Nations Draft Declaration on the Elimination of Violence against Women”: “any act of gender-based violence that results in, or is likely to result in, physical, sexual or psychological harm or suffering to women, including threats of such acts, coercion or arbitrary deprivations of liberty, whether occurring in public or private life”1. Geweld tegen vrouwen tijdens oorlogen en andere gewa-
Toch kregen vrouwen geen of nauwelijks een rol tijdens de verschillende fasen van een conflict, behalve wanneer zij gebruikt kunnen worden als verzorgster of vervangende productieve krachten. Redenen genoeg voor de vrouwenbeweging om decennialang nadrukkelijk te pleiten voor een actieve rol van vrouwen tijdens de verschillende fasen van conflict. Want hoewel ieder conflict anders is, zijn er bij een gewapend conflict globaal vier fasen te onderscheiden. Deze systematische beschrijving is een simplificatie van de werkelijkheid De fasen zijn: 1. “De voorfase”. In deze fase kan nog worden geprobeerd om een gewapend conflict te voorkomen. Dit kan door middel van een ‘early warning system’ en door bemiddeling de oorzaak, zoals bijvoorbeeld tegenstellingen en vijanddenken aan te pakken. Ontwapening is in alle fasen van een conflict van belang, maar zeker ook in deze.
5
UNIFEM (United Nations Development Fund for Women) en de VN-afdeling voor de Vooruitgang van Vrouwen (DAW), de rol en positie van vrouwen voor, tijdens en na gewapende conflicten op de internationale agenda te zetten. In de laatste week van oktober 2000 was het dan ook erg druk op de publieke tribune van de VN Veiligheidsraad. Er werd veel geapplaudisseerd en vaak werd het woord ‘historisch’ in de mond genomen. Op 31 oktober werd resolutie 1325 Vrouwen, Vrede, Veiligheid (die toen haar nummer en naam kreeg) unaniem door de Veiligheidsraad aangenomen3.
pende conflicten, met een grote nadruk op verkrachting, werd ook hieronder geschaad. Het was te danken aan het lobbywerk van vrouwen in de hele wereld, waaronder ook in Nederland, dat het onderwerp “gender violence” op de agenda van de Internationale Conferentie aangaande de Rechten van de Mens in Wenen in 1993 werd gezet. In Nederland voerde Amnesty International de actie aan onder het motto “vrouwenrechten zijn mensenrechten”. Dit was een duidelijk signaal dat geweld tegen vrouwen niet langer als een exclusief vrouwenonderwerp werd gezien.
Een mijlpaal, maar niet het moment om op de lauweren te gaan rusten, er was werk aan de winkel; zowel nationaal als internationaal.
In de aanloop naar de Vierde Wereld Vrouwenconferentie in 1995 in Beijing was de vrouwenvredesbeweging (ook in Nederland) actief bezig om aandacht te vragen voor het onderwerp “Vrouwen en gewapende conflicten”, en dus niet “vrouwen in gewapende conflicten” zoals het door sommigen steevast werd genoemd.
Internationaal startte de NGO coalitie in het jaar na de aanvaarding van de resolutie een wereldwijd project om de resolutie daadwerkelijk in de praktijk te gaan brengen. Op de eerste verjaardag van de resolutie in 2001 werd er een nieuwe website geopend om in kaart te brengen waar overal ter wereld vrouwen betrokken zijn bij gewapende conflicten, welke hun activiteiten is en met welke resultaten. Doel van de website is zowel de betrokkenheid van vrouwen bij gewapende conflicten zichtbaar te maken, een uitwisseling tussen vrouwen ter plaatse en op beleidsniveaus tot stand te brengen en vrouwen informatie te geven over elkaars werk zodat niet steeds opnieuw het wiel moet worden uitgevonden. Deze website www.peacewomen.org is nog steeds de bron van informatie over resolutie 1325. Begin oktober was er te lezen dat resolutie 1325 in 95 talen vertaald is, de meest recente talen zijn Fijisch (officiële taal op de Fiji eilanden), Montenegrijns, Pidgin (Papoea Nieuw Guinea) en Sloveens. Men is druk bezig met het vertalen van 1325 in de verschillende talen die in Soedan gesproken worden. Daarnaast staat op de website informatie over de ontwikkelingen op nationaal niveau, daar is te lezen dat een aantal landen al een Nationale Actie Plan (NAP) heeft. Hierbij valt op dat dit vooral een West-Europees feestje is: er zijn al NAP’s in Denemarken, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Zweden, Oostenrijk, Nederland, Spanje, IJsland en Finland, en er wordt gewerkt aan NAP’s in Canada, Duitsland en opvallend de Filippijnen.
Tijdens die VN Wereld Vrouwenconferentie vormde ‘vrouwen en gewapende conflicten’ één van de twaalf aandachtsgebieden. De conferentie vond uiteindelijk haar weerslag in het Plan of Action. Als strategische doelstellingen, die de deelnemende landen op zich namen, worden daarin op het terrein van ‘vrouwen en gewapende conflicten’ genoemd: E.1: De participatie van vrouwen in conflictoplossing op besluitvormingsniveau verruimen en vrouwen die leven in omstandigheden waarin sprake is van gewapende en andere conflicten of die leven onder buitenlandse bezetting, beschermen. E.2: Buitensporige militaire uitgaven terugdringen en de beschikbaarheid van wapentuig beheersen. E.3: Niet-gewelddadige vormen van conflictoplossing bevorderen en schendingen van de mensenrechten in conflictsituaties tegengaan. E.4: De bijdrage van vrouwen aan de totstandbrenging van een cultuur van vrede bevorderen. E.5: Zorgen voor bescherming, ondersteuning en opleidingen voor vrouwelijke vluchtelingen, andere ontheemde vrouwen die behoefte hebben aan internationale bescherming, en binnenslands ontheemde vrouwen. Hiermee stond het onderwerp ‘Vrouwen en gewapende conflicten’ definitief op de internationale agenda.
In Nederland kwamen de eerste initiatieven vanuit de vrouwenbeweging. Met subsidie van de NCDO organiseerden de NVR (Nederlandse Vrouwen Raad) en WILPF in september 2001 een studiebijeenkomst onder de titel “Vrouwen en gewapende conflicten”, mede door het tijdstip (kort na de aanslagen van 11 september) kwamen er veel vrouwen op deze bijeenkomst in Den Haag af.
Echter in Nederland was dat beduidend minder gezien Nationale Implementatie Rapportage “Nederland vijf jaar na Beijing” en de Nederlandse NGO-rapportage Beijing +5, die in 1999 werden uitgebracht. In beide documenten wordt slechts aandacht besteed aan vijf aandachtsgebieden uit het Plan of Action. Het aandachtgebied Vrouwen en Gewapend Conflict viel daar niet onder2.
In 2002 volgde een voor Nederland belangrijke stap, de Conflict Research Unit van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen ‘Clingendael’, presenteerde een boek, dat zij samen met enkele andere instituten op verzoek van de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid had samengesteld, naar aanleiding van een onderzoek naar de rol van vrouwen in conflictpreventie, - conflictoplossing en naoorlogse wederopbouw4. Het boek met als titel “Women’s Roles in Conflict Prevention, Conflict Resolution and Post-Conflict Reconstruction: Literature Review and Institutional Analysis” biedt nog steeds
Internationaal daarentegen kwam er binnen de Verenigde Naties kwam een lobby tot stand om te komen tot een Veiligheidsraad resolutie over het onderwerp. Een belangrijke rol bij de totstandkoming van resolutie 1325 werd gespeeld door de NGO Working Group on Women and Peace. Deze coalitie van non-gouvernementele organisaties bestond uit: International Alert, Amnesty International, de Women’s Commission for Refugee Women and Children, de Hague Appeal for Peace en WILPF. Deze NGO’s speelden het voor elkaar om met het Beijing Plan of Action als belangrijk instrument en met de steun van
6
veel inzicht in met name de achtergronden over de rol van vrouwen in gewapende conflicten. Behalve het onderscheid tussen de zogenoemde genderkarakteristieken van respectievelijk mannen en vrouwen, moeten ook de verschillen tussen vrouwen onderling en hun verschillende rollen in gewapende conflicten in de beschouwingen worden betrokken. Vrouwen zijn een gedifferentieerde groep sociale actoren, die enerzijds door conflictomstandigheden in bepaalde posities en rollen worden gedrongen, maar die anderzijds ook opzettelijk deze rollen kunnen beïnvloeden en veranderen volgens eigen agenda’s en strategieën. In dit verband zijn vrouwen niet slechts passieve slachtoffers van conflicten, maar weten zij op actieve wijze de hun in conflictsituaties geboden ruimte voor keuze en onderhandeling te benutten. Ondanks alle problemen die vrouwen onder conflictomstandigheden kunnen ervaren, zijn er ook voorbeelden bekend waarin vrouwen hun positie hebben kunnen verbeteren.
kracht vertonen en zij zich goed weten aan te passen aan nieuwe leefomstandigheden. (6) Vrouwen als gezinshoofd: conflicten dwingen vrouwen vaak in de positie van gezinshoofd en broodwinner, waarbij zij allerlei activiteiten moeten uitvoeren, die traditioneel door mannen werden gedaan. Het einde van het conflict laten de vrouwen die alleen achterblijven in deze rol, vrouwen wiens partner terugkomt, worden vaak weer in hun oude rol teruggezet. (7) Vrouwen en de arbeidsmarkt: omdat er bij het wederopbouwproces vaak grote behoefte bestaat aan menselijke hulpbronnen, ontstaat er na het conflict vaak eerst werkgelegenheid voor vrouwen, maar deze kans op werkgelegenheid voor vrouwen neemt snel weer af door de terugkeer van de mannen en daarmee van de traditionele arbeidsverhoudingen. Gedurende het conflict worden vrouwen ingezet in de oorlogsindustrie om zo de productie gaande te houden.
Er worden zeven verschillende rollen van vrouwen voor, gedurende en na conflict te onderscheiden. In de praktijk kunnen deze rollen overlappen of samenvallen, terwijl zij vanzelfsprekend ook kunnen verschillen naar tijd en plaats. Individuele vrouwen kunnen meerdere rollen tegelijk vervullen. (1) Vrouwen als slachtoffers: dit is de rol die we vaak in de media terugzien, vrouwen die doelwit zijn van systematische verkrachting en andere vormen van seksueel geweld. Dit geweld is vaak een bewuste strategie om de gehele gemeenschap te vernederen. In de postconflict fase worden vrouwen vaak slachtoffer van huiselijk geweld door hun echtgenoten of familieleden die getraumatiseerd van het slagveld terugkeren. (2) Vrouwen als strijders: met dezelfde motieven als mannen zijn vrouwen als strijders actief in conflicten. Verschillen met mannen komen met name na het conflict naar buiten: er zijn nauwelijks demobilisatie- en reïntegratieprogramma’s voor vrouwen en ze worden na terugkeer sociaal minder geaccepteerd, terwijl ze dikwijls ernstig zijn getraumatiseerd. (3) Vrouwen als vredesactivisten: vredesactivisten in nietgouvernementele sector. Tijdens een gewapend conflict worden vrouwen dikwijls gedwongen zich te organiseren om hun basisvoorzieningen veilig te stellen en activiteiten op het terrein van onderwijs, medische zorg, voedseldistributie en opvang van familie en vluchtelingen uit te voeren. Ook politiek worden vrouwen actiever, een belangrijke emanciperende trend. (4) Vrouwen in vredesonderhandelingen: dit is een treurig verhaal, slechts een klein aantal vrouwen heeft weten door te dringen tot formele vredesonderhandelingen. Vrouwen blijken echter vaak een positief verschil te maken bij conflictbeheersing en vredesopbouw. Zij brengen andere ervaringen naar voren, representeren andere belangen en prioriteiten, en zijn vaak in staat diepe geschillen te overbruggen. Hun deelname in vredesbesprekingen leiden vaak tot een breder en meer duurzaam vredesmandaat. De politieke participatie van vrouwen in een postconflict fase bij het herschrijven van de grondwet en andere regelgeving is van groot belang om hun behoeften en belangen op de lange termijn veilig te stellen. Hier is dus een wereld te winnen. (5) Vrouwen als overlevers: vrouwen overleven onder extreem moeilijke omstandigheden, mede omdat vrouwen vaak blijken te beschikken over een scala aan overlevingsmechanismen, waarbij zij een opmerkelijk veer-
Wat dient er te gebeuren om de situatie voor vrouwen te verbeteren? In het boek worden verschillende maatregelen genoemd, die ook door resolutie 1325 worden gepropageerd. Zoals: (A) Het instellen van effectieve vroegtijdige waarschuwingssystemen op het terrein van gewapende conflicten, waarbij een actieve deelname van vrouwen geboden is. (B) De deelname van vrouwen in politiediensten en andere veiligheidsorganen is van belang voor de bescherming van vrouwen in zowel het publieke domein als privésfeer. Het is van belang deze instituties meer gevoelig voor genderverhoudingen te maken. (C) Een adequate traumabehandeling, ook wanneer het conflict zelf al over is. Hierbij moet worden uitgegaan van de verschillende wijzen waarop mannen en vrouwen omgaan met traumatische ervaringen. (D) Geweld tegen vrouwen en specifieke behoeften en belangen van vrouwen moeten worden meegenomen in herstelbetalingen en andere vormen van compensatie. Bij het werk van tribunalen moeten speciale voorzieningen worden getroffen voor slachtoffers en getuigen voor (seksueel) geweld tegen vrouwen. (E) Vrouwen moeten een veilige plek krijgen om zich van het geweld te kunnen ontkoppelen en zo een stem te verschaffen aan vreedzame ideeën en conflictoplossingen. (F) Demobilisatie- en reintegratieprogramma’s moeten rekening houden met vrouwen. (G) Er moeten vrouwenorganisaties worden opgezet en versterkt opdat deze een vreedzame en positieve rol kunnen vervullen bij het voorkomen of oplossen van conflicten. (H) Politieke participatie van vrouwen moet vergroot worden door training, bewustwordingsactiviteiten en quota’s. In de aanbiedingsbrief van het Clingendaelrapport aan de Tweede Kamer, kondigde de Nederlandse regering de oprichting van een Taskforce Vrouwen, Veiligheid en Conflict aan. In november 2003 werd de Taskforce door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingesteld. Doel van de Taskforce was het vergroten van de rol van vrouwen op nationaal en internationaal niveau in conflictpreventie, conflictoplossing en internationaal op het terrein van naoorlogse wederopbouw. Eén van haar taken was het actief bevorderen van een optimale uitvoering van de volgende aanbevelingen uit het Clingendaelrapport die gericht zijn op acties in Nederland, zoals het vergroten van de expertise van het personeel binnen de departementen en in het veld (ook van lokale vrouwen en vrouwenorganisaties) door
7
middel van training, het vergroten van de rol van lokale vrouwen in conflictgebieden in de voorbereiding, implementatie en monitoring van alle activiteiten die te maken hebben met de rol van vrouwen in conflictsituaties. De Taskforce bestond van 2003 tot 2006, bij het einde van haar mandaat presenteerde de Taskforce een boekje Spoedcursus 13255, omdat de uitvoer van resolutie 1325 zowel in beleid als praktijk blijvend prioriteit verdient. De presentatie volgde kort na het uitbrengen van de brochure Vrouwen Vrede Veiligheid door het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede6.
gewerkt moet worden aan bewustwording ten aanzien van de problematiek van vrouwen, vrede en veiligheid, zowel bij de overheid als bij het algemene publiek, waarbij ook de mannen binnen de vredesbeweging niet vergeten mogen worden. Na het aflopen van het mandaat van de Taskforce dreigde er een periode van stilstand aan te breken. Gelukkig is dat niet gebeurd, door inspanningen van de Nederlandse NGO’s (waaronder Platform VDV) werd in december 2007 het Nederlandse Nationaal Actieplan 2008-20119 gepresenteerd. Met dit plan in de hand kan de vrouwenvredesbeweging in Nederland verder op weg.
De internationale gemeenschap stond ook niet stil na de aanname van resolutie 1325. Het Europees parlement nam in december 2000 een resolutie aan: “De rol van vrouwen bij de vreedzame conflictregeling” (2000/2025(INI)), de Europese variant van 1325, die echter (ook in Europa) nauwelijks een rol speelt. Het Statuut van het Internationaal Strafhof maakt melding van mogelijke vervolging van seksueel geweld gericht tegen vrouwen, in het bijzonder verkrachting en systematische verkrachting in gewapend conflict. Ook het Comité van ministers van de Raad van Europa droeg haar steentje bij, begin 2003 nam het comité op een ministeriële conferentie een resolutie aan over het genderperspectief en de rol van vrouwen en mannen in conflictpreventie, conflictoplossing en naoorlogse wederopbouw.
1325: meer dan een nummer. Zoveel is nu wel duidelijk: het gaat om vrouwen en hun rol in deze wereld, het nummer doet dan niet ter zake. Wel moet het voor iedereen duidelijk zijn dat VN Veiligheidsraadresolutie “Vrouwen, Vrede, Veiligheid” een belangrijk instrument is en ach en 1325 is toch wel makkelijker te onthouden dan die naam. Aanvullende documentatie: • Gender mainstreaming in peace support operations: moving beyond rhetoric to practice ; International Alert ; 2002. • Geweld tegen vrouwen. Enkele rechtsontwikkelingen ; Adviesraad Internationale Vraagstukken ; rapport nummer 18 ; Den Haag, 2001. • Peace and Security for All. A feminist critique of the current peace and security policy ; Feminist Institute of the Heinrich Böll Foundation ; Berlijn, 2006. • Securing Equality, Engendering Peace: A guide to policy and planning on women, peace and security (UN SCR 1325) ; INSTRAW ; Santo Domingo, 2006. • The ESDP Crisis Management Operation of the European Union and Human Rights ; Jana Arloth & Frauke Seidensticker ; Berlijn 2007 ; ISBN 978-3-937714-44-8. • Warming-up voor de expertmeeting over een genderperspectief bij vredes- en veiligheidsoperaties in Europa in het bijzonder bij de EU politiemissie in Bosnië en Herzegovina ; NVR, WILPF en European Women’s Lobby ; Den Haag, 2003. • Women and War ; Vickers, Jeanne ; Londen, 1993 ; ISBN I 85649 230 3. • Women, peace and security ; WILPF – Swedish section ; Stockholm, 2007.
Nu weer even terug naar de rol van de non-gouvernementele organisaties in Nederland. Door samenwerking aan de Workshop ‘Vrouwen en Gewapende Conflicten’, tijdens de Beijing +10-manifestatie in januari 2005, hebben Nederlandse vrouwenorganisaties zich gerealiseerd dat een bundeling van krachten zinvol zou zijn, en het werken aan vrede en veiligheid zou kunnen versterken7. Daarom en omdat de Taskforce bijna aan het einde van haar mandaat was, hebben zij het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede (Platform VDV) opgericht. Het Platform VDV wil met haar gebundelde kennis en ervaring bijdragen aan het voorkómen van conflictescalatie en werken aan conflictoplossing. Het Platform VDV staat open voor alle organisaties die zich met deze doelstelling kunnen verenigen en is dan ook sinds de oprichting flink gegroeid. In november 2005 vroegen vrouwen binnen de vredesbeweging aandacht voor 1325 tijdens het LBVO-symposium “Oorlog en Vrede: Liggen de rollen al vast?”8. Hoewel de belangstelling groot was, bleek dat er nog heel hard
1 Women, culture and violence (A development, health and human rights issue) – Annemiek Richters – Leiden, 1994 – ISBN 90-72631-37-4. 2 Nederlandse NGO-rapportage Beijing +5 – E-Quality & Platform Actieplan 2000 – Den Haag, 1999. EN Nederland Vijf jaar na Beijing.
Nationale Implementatie Rapportage – Directie Coördinatie Emancipatiebeleid (DCE) van Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid – Den Haag, 1999. 3 Zie voor nadere informatie www.un.org/womenwatch. 4 Women’s Roles in Conflict Prevention, Conflict Resolution and Post-Conflict Reconstruction: Literature Review and Institutional Analysis. – Nederlands instituutt voor internationale betrekkingen Clingendael. T. Bouta and G. Frerks (eds). – Den Haag, 2002. 5 Spoedcursus 1325 (Toelichting op Veiligheidraadresoluttie 1325 over Vrouwen, Vrede en Conflict – TaskforceVrouwen, Veiligheid en Conflict – Den Haag, 2006. 6 Vrouwen Vrede Veiligheid (Wat is resolutie 1325 van de VN Veiligheidsraad?) – Platform Vrouwen & Duurzame Vrede – Den Haag, 2006. 7 Vrouwen en gewapende conflicten (Reader voor de workshop) – Utrecht, 2005. 8 Oorlog & vrede: liggen de rollen al vast? VN-Veiligheidsraad resolutie 1325 in de schijnwerpers (Bloemlezing bij het LBVO-vredessymposium 2005) – Utrecht, 2005. 9 Nederlands Nationaal Actieplan 2008-2011 (Voor de implementatie van VN Veiligheidsraadresolutie 1325 (2000) over Vrouwen, Vrede en Veiligheid ; Ministerie van Buitenlandse Zaken ; Den Haag 2007 ; Bestelcode BZDR6628/N.
8
MWPN debat
VN Resolutie 1325 in de praktijk “Women, who know the price of conflict so well, are also often better equipped than men to prevent or resolve it.” Kofi Annan
Het debat “VN Resolutie 1325 in de praktijk” vond plaats op 17 januari 2009 in Amsterdam en was georganiseerd door MWPN (Multicultural Women Peacemakers Netherlands) met financiële steun van Oxfam Novib. Meer dan 40 deelnemers, vrouwen uit verschillende (post)conflictgebieden, Somalie, Burundi, Sudan, Ethiopie, Molukken, Filippijnen, Rwanda, namen deel aan het debat. Naast verdieping van kennis over de kansen die deze resolutie met zich meebrengt voor vrouwen in conflictgebieden was dit ook een belangrijke ontmoetingsdag van actieve diaspora vredesvrouwen in Nederland.
De betekenis van ‘VN Resolutie 1325’ Op 31 oktober 2000 werd door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (VN) resolutie 1325 aangenomen. Dit is een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de vrouwenvredesbeweging. Deze resolutie garandeert niet alleen bescherming aan vrouwen in (post)conflictgebieden, maar erkent ook de bijzondere rol die vrouwen kunnen spelen in conflictpreventie en in de politieke en sociaal-economische wederopbouw van het land. Deze resolutie onderstreept het belang van vrouwen als belangrijke actoren in vredesbesprekingen. Minister Koenders heeft zijn ondersteuning gegeven in de vorm van een “Nationaal Actieplan 1325 “, de nationale invulling van VN Veiligheidsraadresolutie 1325.
gaat over vrouwen, vrede en veiligheid. Het effect zal vooral in de thuislanden – conflictgebieden en/of postconflictgebieden – van grote betekenis zijn. In drie workshops wordt dieper ingegaan op de praktijk in relatie tot deze resolutie. Een minuut stilte Alem Desta, voorzitter van MWPN, richtte een kort welkomstwoord tot de vrouwen, waarin zij het belang van VN Resolutie 1325 onderstreepte. Waarna zij een kaars aanstak en samen met de aanwezige vrouwen een minuut stilte in acht nam voor alle slachtoffers van conflicten waar dan ook in de wereld. De VN Resolutie 1325 meer dan een nummer De inleiding over VN Resolutie 1325 van Anjo Kerkhofs, die lid is van WILPF Nederland (Women’s International League for Peace and Freedom) en NVR en Platform Vrouwen Duurzame Vrede, ging over het proces van het ontstaan van VN Resolutie 1325. Zij begon met de constatering dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden over het soort slachtoffers bij oorlogen. Vroeger waren het meestal de oorlogvoerenden slachtoffer, tegenwoordig blijkt dat 90% van de
Vrouwen, vrede en veiligheid MWPN (Multicultural Women Peacemakers Network-Netherlands) vindt het belangrijk dat diaspora vrouwenorganisaties binnen haar netwerk en vrouwenorganisaties in het bijzonder, bekend raken met de mogelijkheden die VN resolutie 1325 hen biedt. Deze resolutie, die de komende jaren een belangrijke leidraad gaat worden binnen vredesopbouw,
9
van haar mandaat in 2006 presenteerde de Taskforce een boekje Spoedcursus 1325, omdat de uitvoer van resolutie 1325 zowel in beleid als praktijk blijvend prioriteit verdient. De presentatie volgde kort na het uitbrengen van de brochure Vrouwen Vrede Veiligheid door het Platform Vrouwen & Duurzame Vredei.
slachtoffers burgers zijn, van wie 70% vrouwen en kinderen. Geweld tegen vrouwen - verkrachting, verminkt en vernederd - is een strategie geworden om de tegenstander te vernederen. Deze verschuiving heeft er toe geleid dat ‘Vrouwen en Geweld’ op de agenda kwam van de internationale vrouwenbeweging met het doel om de rol van vrouwen bij conflictpreventie en -resolutie te vergroten. Het is belangrijk om de vier fasen van geweld met betrekking tot de rol van vrouwen daarin te onderscheiden: De voorfase van geweld; de fase bij het uitbreken van een gewapend conflict en de strijd; de fase van vredesonderhandelingen en de fase van wederopbouw.
Het Europees Parlement nam in december 2000 een resolutie aan: “De rol van vrouwen bij de vreedzame conflictregeling” (2000/2025(INI)), de Europese variant van 1325. Het Comité van ministers van de Raad van Europa nam in 2003 een resolutie aan over het genderperspectief en de rol van vrouwen en mannen in conflictpreventie, conflictoplossing en naoorlogse wederopbouw.
Door krachtig lobbywerk van de internationale vrouwenbeweging kwam “gender violence” op de agenda van de Internationale Conferentie over de Rechten van de Mens in Wenen in 1993. Amnesty International voerde de actie “vrouwenrechten zijn mensenrechten”. Tijdens de VN Wereld Vrouwenconferentie 1995 in Beijing werd ‘vrouwen en gewapende conflicten’op de internationale Agenda geplaatst. Pas daarna kwam een krachtige lobby tot stand om te komen tot een VN resolutie. De NGO Working Group on Women and Peace speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van deze resolutie. Deze coalitie van non-gouvernementele organisaties bestond uit: International Alert, Amnesty International, de Women’s Commission for Refugee Women and Children, de Hague Appeal for Peace en WILPF. Zij werden in hun lobbywerk ondersteund door UNIFEM (United Nations Development Fund for Women) en de VN-afdeling voor de Vooruitgang van Vrouwen (DAW). Uiteindelijk werd op 31 oktober 2000 resolutie 1325 Vrouwen, Vrede, Veiligheid unaniem door de Veiligheidsraad aangenomen. Er kwam een website www.peacewomen.org - met informatie over resolutie 1325 met betrekking tot de rol van vrouwen binnen gewapende conflicten. De resolutie is in 95 talen vertaald. Ook informatie over Nationale Actie Plan (NAP) in verschillende landen als Denemarken, Noorwegen, Engeland, Zwitserland, Zweden, Oostenrijk, Nederland, Spanje, IJsland en Finland. Verder ook ontwikkelingen over NAP’s in Canada, Duitsland en de Filippijnen.
Through cooperation between twenty women from different background, large NGO’s, diaspora networks and human rights organisation at the outset of the national action plan 1325, their voice became stronger towards the Dutch Government.
success of the plan cannot depend on individual engagement alone without policy adjustments and looking critical at the way we engage in peace missions. Progress must be monitored structurally and information must be made more accessible.
The Werkgroep 1325 issued a report ‘One year National Action Plan’, in which they stated that the road ahead is still very long. Although a lot has been done at the level of embassies, defence and in projects, they still need to explore what others were doing with resolution 1325.
Information flow is crucial; knowing what is done by individuals or by organisations. This Action Plan will only succeed if we all give women in war zones a voice, participate in debates. Share information. Let others be aware of our activities. Teach by example. Cooperate, strategise and show others how to do the same. The Werkgroep 1325 believes that cooperation and coordination is the key to making this action plan work.
The Werkgroep 1325 is aware that to be sustainable, better coordination and cooperation structures are needed. The
Door samenwerking aan de Workshop ‘Vrouwen en Gewapende Conflicten’, tijdens de Beijing +10-manifestatie in januari 2005, hebben Nederlandse vrouwenorganisaties zich gerealiseerd dat een bundeling van krachte n zinvol is, en het werken aan vrede en veiligheid zou kunnen versterken. Zo werd het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede (Platform VDV) opgericht. Deze Platform VDV wil met haar gebundelde kennis en ervaring bijdragen aan het voorkómen van conflict en werken aan conflictoplossing. Het Platform VDV staat open voor alle organisaties die zich met deze doelstelling kunnen verenigen en is dan ook sinds de oprichting flink gegroeid. In november 2005 vroegen vrouwen binnen de vredesbeweging aandacht voor 1325 tijdens het LBVO-symposium “Oorlog en Vrede: Liggen de rollen al vast. Gebleken is dat er nog heel hard gewerkt moet worden aan bewustwording ten aanzien van de problematiek van vrouwen, vrede en veiligheid, zowel bij de overheid als bij het algemene publiek, waarbij ook de mannen binnen de vredesbeweging niet vergeten mogen worden. Op 4 december 2007 werd het Nederlandse Nationaal Actieplan 2008-2011gepresenteerd. VN Resolutie 1325 is meer dan een nummer. Het gaat om vrouwen en hun rol in deze wereld. Het is een belangrijk instrument geworden.
In Nederland begon het proces van de totstandkoming van het Nationaal Aktieplan 1325 in 2001 met een studiebijeenkomst “Vrouwen en gewapende conflicten” georganiseerd door de Nederlandse Vrouwen Raad en WILPF. Er kwam een boek uit in 2002: “Women’s Roles in Conflict Prevention, Conflict Resolution and Post-Conflict Reconstruction: Literature Review and Institutional Analysis”. Uitgegeven door de Conflict Research Unit van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen ‘Clingendael’. Dit boek biedt inzicht in de zeven verschillende rollen van vrouwen met betrekking tot gewapende conflicten: vrouwen als slachtoffers; als strijders; als vredesactivisten; in vredesonderhandelingen; als overlevers; als gezinshoofd en op de arbeidsmarkt. In het boek worden verschillende maatregelen genoemd, die ook door resolutie 1325 worden gepropageerd om de positie van vrouwen na het conflict te verbeteren.
The importance of resolution 1325 by Zairah Khan Zairah Khan is a member of the Werkgroep 1325. She is the first generation in her family to grow up without war. Her parents have experienced conflict in their lives. She remembered stories of her grandfather fighting the war of independence. While her grandmother had to flee with their seven children. Although she caught tuberculosis twice, she managed through the period of war. When her grandfather showed her his medal for bravery, she was wondering why nobody think of giving her grandmother a medal. These feelings explain her personal involvement with the resolution 1325: the role of women in conflict, crucial but undervalued. The silent forces that keep society and families running inspite of the horror of war.
In november 2003 werd de Taskforce Vrouwen, Veiligheid en Conflict door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingesteld. Doel was het vergroten van de rol van vrouwen op nationaal en internationaal niveau in conflictpreventie, conflictoplossing en internationaal op het terrein van naoorlogse wederopbouw. Bij het einde
This is why the resolution 1325 on the role of women in conflict, conflict prevention and resolution is so important. And also the Dutch action plan 1325. The involvement of individuals and women’s groups in the Dutch Action Plan is crucial.
10
De Workshops
Workshop 1 Capaciteitsopbouw voor vrouwen resource persons: Fatima Yassin (Somalia) en Farida Pattisahusiwa (Molukken) Notulist: Gloria Uwishema Reporter: Fatima Yassin
Er zijn 3 workshops gehouden in relatie tot VN Resolutie 1325:
De workshop is begonnen met een korte introductie over de situatie van vrouwen in de Molukken door Farida Pattisahusiwa. Educatie is belangrijk voor vrouwen. Velen zijn analfabeet. Er is nog zoveel te doen om de bewustwording van de vrouwen te versterken. Er moet vanaf grassrootniveau ontwikkelingen komen. Veel vrouwen hebben geen idee waar we over praten. Ze hebben het veel te druk met het dagelijks overleven. Dit vraagt van ons om samen te werken met de overheid, of ze nou corrupt zijn of niet, we moeten samenwerken. Het is belangrijk om te werken aan een mentaliteits-
• Capaciteitsopbouw • Seksueel geweld • Politieke participatie Het doel van de workshops was om met bruikbare aanbevelingen te komen tot nieuwe inzichten op de thema’s. Voor de workshops werd een uur uitgetrokken. In elke workshop zatten twee recourse persons uit verschillende conflictgebieden die zich bezighouden met hetzelfde topic.
11
girls. If you improve their economy incomes, they will not be forced to make that choice, and could send all the children to school. This will make a change.
verandering binnen de Molukse ‘patriarchale’ samenleving, waarin vrouwen tweederangs burgers zijn. Daarna heeft Fatima Yassin verteld over de situatie van vrouwen in Somalie. Vrouwen kunnen alleen maar versterkt worden door capaciteitsopbouw. Om een vrouw tot iets in staat te doen, is het nodig om haar te ondersteunen met trainingen en workshops. Ze moet door dit proces heen. Door dit proces worden vrouwen ontwikkeld. De regeringen moeten zulke trainingen financieel ondersteunen. Question: How can NGO’s get to work with women, when the Government is telling us that the help we are offering is not need?
Workshop 2 Seksueel geweld resource persons: Mekka Abdelgabar (Sudan/Darfur) en Veronique Walu (Congo) Notulist: Christine Among (Uganda) Reporter: Zairah Khan (Netherlands/Pakistan)
Farida: In these countries women are not a priority to the government! More reason why you have to work with the Government, to inform them and get them involved in reaching out to these women.
Present: Shukri Ismael (Somalia), Shugrina Ismael (Somalia), Mariam Osman (Somalia), Hadema Mohammed (Somalia), Zahira Nalesi (Somalia, Karti), First a panel speech was given by three women from different organizations. Three workshops followed. Sexual abuse, peace building and Gender dimension. Chaired by Mrs. Mekka Abdelgabar from Sudan, the workshop started with an introduction of the members. Mrs. Veronique Walu from Congo opened the workshop by starting to give some background information about Congo. She explained that, some people are confusing the two Congo. There is; The Republic of Congo & its Capital is the city Brazzaville and the Democratic Republic of Congo with Kinshasa as Capital city. The focus was on the late Congo, i.e. the DRC. Veronique states that lots of women suffer the abuse of rape. In Congo, raping of women becomes part of the culture therefore it is practiced by almost everyone. The DRC National Police, National army including local men, and even the United Nations peace keepers are involved in this non-humane act of violence. In one case mentioned by Mrs. Walu, the cruelty, she describes is beyond imagination; a French man from the peacekeepers offered a ride to a teenage girl, instead of bringing her to her destination he took her to his home, offered her a drink which is mixed with drug and raped her over and over again. As a result of this systematic violation of women’s rights; the raping of innocent women including children, young girls and old women, many women developed a disease called FISTULA. Fistula develops when blood supply to the tissues of the vagina and the bladder (and/or rectum) is cut off during prolonged obstructed labor. In 2003 thousands of women in eastern Congo presented themselves for treatment of traumatic fistula caused by systematic, violent gang rape that occurred during the country’s five years of war. So many cases have been reported that the destruction of the vagina is considered a war injury and recorded by doctors as a crime of combat. In such horrific situation one wonders about the role of international peacekeeping missions who suppose to protect civilians, instead of doing so, sometimes they watch when the raping is taking place and they do nothing about it. In many cases the rebels order fathers to sleep with their own daughters, and if they refuse they will be killed instantly. The UN representative of Violence Against Women visited Congo for 12 days to look at the situation on rape especially in Goma town. Ms. Jasmine Masika got awarded for her fight to protect women’s right in Congo. According to Mrs. Masika, raping of women in DRC has become a culture since the National Army and Police are doing it. The women have nowhere to turn to.
Fatima: In Somalia we don’t even have a Government to govern the country, leave speaking for women rights! Within a conflict it’s difficult and most of the time even dangerous to speak up. You might find yourself dead because of speaking up! Now thanks to Resolution 1325, the International community is starting to reach out to help Somalian woman! This women group, starting to be heard has been struggling for women for the last 18 years and it is now that they are being recognized as partners in solution finding. Question: In Moloch, by working with the government, will you not be manipulated by them especially because they are corrupted? Farida: The groups of women working there are independent groups. So only by working with the government, they can implicate the government to take their responsibility. In these meetings, women can expose their issues to the government face to face, through NGO’s and these women groups. Comment participant: We need to build up women capacities to prepare them to face the government. Without strengthening these women first, they will have no chance to face the government. Comment participant: Women improvement can sometimes even work against women itself, when it’s western culture!! Comment participant: We have to approach from bottom up. We must educate them how to say YES to themselves. Man must be educated and emancipated as well. Without this nothing is going to change. Social economy is a bigger issue. It is the base and the main issue in our countries. It really must be included in Resolution 1325!! Prioritize the needs of a woman. Most of the time that is the only way to reach them: BY THEIR NEEDS!! Making education available to women, we have to help them to be able to participate in politics and by doing so empowering them to defend themselves and make their voices stronger. Example: a family with 2 boys and 2 girls. Because of their low income, they will send the 2 boys to school and not the
12
all means right now. This, according to the participants is the task for women to work on immediately. Luckily the UNSCRs 1325 and 1820 are effective instruments for the women around the globe to use in combating this chronic problem against women and in taking direct actions. Mrs. Mekka gives outline points on both resolutions and pointed out the shortcomings in Resolution 1325 which are filled in by Resolution 1820. That means that the later resolution; 1820, is a complementary resolution which is originally adopted by the UNSC to solve sexual violence and rape of women of DRC and Darfur.
Mrs. Mekka enumerates the types of sexual violence against women. These can be; (a) domestic violence with different abuses, which can be physical, mental, emotional or sexual. (b) Trafficking in persons is another ugly face of violence; it is an increasing problem that involves both sexual exploitation and labor exploitation of its victims. Both men and women may be victims of trafficking, but the primary victims worldwide are women and girls, the majority of whom are trafficked for the purpose of sexual exploitation. Traffickers primarily target women because they are disproportionately affected by poverty and discrimination, factors that impede their access to employment. (c) Violence against women in armed conflict situations is one of the worst cases; it is largely based on traditional views of women as property, and often as sexual objects. Around the globe, women have long been attributed the role of transmitters of culture and symbols of nation or community. Violence directed against women is often considered an attack against the values or “honor” of a society and therefore a particularly potent tool of war. Indeed, violence against women is instrument of war. The consequences for victims of sexual violence in war are grave and may affect women for the rest of their lives. These include serious and chronic medical problems, psychological damage, life-threatening diseases such as, the above note Fistula, and/or HIV/AIDS, forced pregnancy, infertility, stigmatization and/or rejection by family members and communities. Wartime sexual violence has been one of history’s greatest silences. Rape, when used as a weapon of war, is systematically employed for a variety of purposes, including intimidation, humiliation, political terror, extracting information, rewarding soldiers, and “ethnic cleansing”. According to Mekka, in Islam, sexual violence is rated as the worst crime, because it is the only crime that has ongoing consequences, therefore deserves the highest punishment. The women of Darfur also suffer this problem especially those living in IDP camps. They encounter the same problems facing women in DRC, Somalia and other parts of Africa. Probably the scale of rape in Darfur is not as bad as it’s in Congo, but it is one of daily life’s problems. Darfur women are targeted by the government militia called Janjaweed as well as the rebels. The IDP camps in Darfur and in Tchad which are, allegedly, protected by the peacekeeping missions; unfortunately turned out to lawless places where rape by the men living in these camps, is one of the byproducts of that false protection.
Finally the participants were asked to formulate recommendations on this issue. According to Mekka, having in mind these two resolutions women organizations need to do much more than what they are doing. They must use the strong instruments of SCRs as guidance, master them and disseminate them to the women around the globe, especially the grassroots women in order for them to know their human rights and to start working on them. Participants agree on the following: We have to say NO to SVAW Now. We should approach all channels, national and international to seek solutions, we need to mobilize the women around the world to work together. Women are peace makers by nature; our power is impeded in our numbers, our solidarity, emotions and sisterhood.
Workshop 3 Politieke participatie Resource persons: Stephanie Mbanzendore (Burundi) en Abigail Gonowolo (Liberia) notulist: Corrie Oudhoff Er werden twee inleidingen gehouden door respectievelijk Abigayl Gonowolo en Stephanie Mbanzendore. Na de twee inleidingen wordt met elkaar gesproken over politieke participatie en peacebuilding, de opbouw van vrede. De ervaring uit het herkomstland is daarbij de leidraad. Centraal staat de oproep jezelf te leren ´de power´ te pakken. Empowerment is: jezelf sterk maken en de macht nemen om te veranderen. Die verandering begint bij jezelf. Empowerment is een proces.
Some concise background on historical backdrops is the followings: • 20,000–50,000 women raped during war in Bosnia and Herzegovina, early 1990s. • 250,000–500,000 women raped during 1994 Rwandan genocide. • 50,000–64,000 internally displaced women in Sierra Leone sexually attacked by combatants. • An average of 40 women raped every day in South Kivu, DRC.
Sterke, krachtige vrouwen kunnen werken aan peacebuilding. Vredesopbouw is het begin van de verandering. Vredesopbouw gaat aan politieke participatie vooraf. Peacebuilding is een voorwaarde om politiek te kunnen participeren. Voor politieke participatie moet je al ´empowered´ zijn. Alleen onder de conditie van vrede kan goede politiek worden gevoerd. Dan is er een basis voor het politieke werk zoals wetten maken.
Apparently sexual and gender-based violence against women becomes epidemic. It is equivalent to genocide and therefore needs drastic change in juridical handling. Accordingly, drastic changes are badly needed, not only in attitudes, cultures and values, but also to solve the root causes of conflict, economic and social crisis must be resolved by
In Nigeria nemen vrouwen deel aan het politieke proces. In de politiek kun je invloed hebben maar dat is niet hetzelfde als macht hebben. In de politiek maak je deel uit van een groter geheel. In de postconflictgebieden gaat het niet in de eerste plaats
13
Aanbevelingen van de Workshops
om politieke participatie maar om ‘peacebuilding’. Het begin van verandering in de conflictgebieden is peacebuilding.
Workshop 1: Capaciteitsopbouw voor vrouwen
Er zijn inmiddels voorbeelden van sterke vrouwen die vechten voor de vrede. In Liberia is een vrouw nu de president. In het wit gekleed hield zij een ‘mars’ naar de macht en stuurde de duivel terug naar de hel. In het overleg in Zambia over Zimbabwe heeft alleen een vrouw ooit in het openbaar Mugabe veroordeeld. In Rwanda nemen veel vrouwen deel aan het politieke proces. In Rwanda blijkt dat participatie niet zondermeer leidt tot vredesopbouw. De gevangenissen zitten vol en er is veel sexueel geweld. Ook in Rwanda is het een vrouw die zich rechtstreeks tot de president richt en vrede eist. Gelukkig is er een proces gaande onder de vrouwen in de diaspora die zich gaan bemoeien met het vredesproces in Rwanda. Er zijn vrouwen die keren terug om in 2011 deel te kunnen nemen aan de verkiezing.
Empowering woman is important at all levels. Awareness to challenge the culture and believes of the society Social economy aspect: Economic empowerment Emancipation for man Training for men to educate them and how to support Resolution 1325 Recognizing all natural capacities of women, with and without high education. Identifying the women’s challenges before introducing the help. Naast capaciteitsopbouw voor vrouwen is economische empowerment ook hard nodig. Dit betekent dat er op dit gebied ook trainingen verzorgd moeten worden.
Het politieke proces speelt zich voornamelijk af op het hoogste niveau van de maatschappij, tussen de partijen in de regering. Peacebuilding is een beweging aan de basis van de samenleving. De grassroot organisatie. Voor vredesopbouw behoef je niet geletterd te zijn. Ongeletterden weten precies wat zij willen, zij weten precies waarvan ze slachtoffer zijn. Er bestaat een groot gat tussen het centrale politieke niveau en de grassroot organisatie. Het is de hoogste tijd dat deze afstand verdwijnt.
Workshop 2: Seksueel geweld We have to say NO to SVAW Now. We should approach all channels, national and international to seek solutions, we need to mobilize the women around the world to work together. Women are peace makers by nature; our power is impeded in our numbers, our solidarity, emotions and sisterhood. These are the collective recommendations from the group: Master the UNSCRs 1325 and 1820 and disseminate them to the grassroots women in the Netherlands and countries of origin. By doing that we need to include men, youth and children. The community needs to be involved as well as the leaders, all have to be educated. Women organizations that participating in trying to bring peace making or peace building needs more financial support. Women need to be well educated, knowing your body or knowing yourself is very important, avoid taboos around sexual matters.
In de Molukken spelen vrouwen op de verschillende politieke niveaus ook een centrale rol. Een risico is dat vrouwen in het politieke proces zich te veel te identificeren met de onderwerpen van de mannen waardoor zij verwijderd raken van de ‘politics of peacebuilding’. Zo kunnen zij het zicht verliezen op de strategie van vredesopbouw. Peacebuilding is een proces voor iedereen. Politieke participatie is een proces voor individuen. Op de Molukken geven stevige vrouwen het voorbeeld. Bekend is de vrouw die een maand reisde om aanwezig te zijn bij een ‘expert meeting’ om haar stem te laten horen en haar situatie te vertellen. Daarmee opende zij de ogen van de vrouwen die op een maatschappelijk hoger niveau werkzaam waren. Toen kwamen de politieke vrouwen tot het inzicht dat rekening moet worden gehouden met de vrouwen van alle lagen van de maatschappij. De stem van de vrouwen aan de basis moet doorklinken op alle niveaus.
rape. However this mean, might cause adverse effects, as the perpetuator can kill his victim as a result. We need better pre-mission briefing of military personnel on gender issues particularly what they can do to protect women against rape.
Het is noodzakelijk om in dit proces lokale leiders en gezaghebbende ouderen te betrekken. De lokale leiders moeten zich verbinden aan het proces van vredesopbouw. De gemeenschappen moeten zich verbinden met de lokale gemeenschappen in de omgeving. Onderlinge associaties moeten worden aangegaan. De beweging moet van onderop worden verbreed. Vanuit deze brede beweging kunnen associaties worden aangegaan met de ´hogere´niveaus van de maatschappij. Met regio´s en het centrale niveau. Een stevige basis kan allianties aangaan met vrouwen die politiek participeren op de verschillende niveaus.
UN, EU and UA to recruit more women; two third the least, for peace keeping missions. That is because, women understand the victims, the victims feel comfortable, and above all, women do not rape. Issue the highest punishment for perpetuators, adding to that they should pay live-long compensation to their victims. Make SVAW a scientific discourse to be analyzed by scholars and to seek drastic solutions for it. Women organizations to start acting now to put an end to this crime. Our point of departure is; global campaign, using SCR 1325 & 1820 as guidance
Tegelijkertijd moet er goed onderwijs komen. Onderwijs is de sleutel voor het proces van empowerment. En er moet worden gewerkt aan de opheffing van de armoede. Armoede houdt de mensen gevangen in hun onmacht.
Workshop 3: Politieke participatie
Closing en Afscheid van Leila Rispens Noel.
Vrede is een recht. Een recht dat kan worden opgeëist. Vrede is niet zo maar een gift, dat wordt verkregen. Vrouwen spelen een centrale rol in de opbouw van vrede. Vrouwen moeten zich daarvoor sterk maken. Vrouwen moeten werken aan hun eigen empowerment.
Aan het eind van de debatmiddag heeft het bestuur van MWPN een moment gereserveerd om officieel afscheid van Leila Rispens-Noel nemen. In de periode dat Leila RispensNoel bij Oxfam Novib werkte heeft zij een belangrijke rol gespeeld in de empowering van de diaspora, zowel vrouwen als mannen. Alem Desta sprak namens de MWPN leden haar enorme waardering uit voor haar grote betrokkenheid met migranten- en diasporavrouwen in Nederland.
Peacebuilding is een proces. De opbouw van vrede gaat vooraf aan politieke participatie. De basis voor peacebuilding is de lokale gemeenschap. In kleine groepen, op het niveau van de dorpen moet gezamenlijk worden gewerkt aan de grassroot organisatie.
More education and more awareness. Changing the route on the economic situation may help to bring strength and power for women; we need to come up with so many recommendations to help us reach all women and to have the changes we are hoping for. Use traditional social structures, like traditional leaders, churches etc to discuss and combat sexual violence. More shelters for women are needed urgently. We need to look at military laws to combat the impunity of international troops, especially at the level of implementation. We need training of women as peace keepers. In refugee camps we should explore the possibility of training a temporary female police force. These women can later be integrated in the regular police forces, increasing the number of women and providing them with vocational training. Female condoms (for protection against rape) need to be available in refugee camp supplies. In South Africa there has been experience with the ‘anti-rape’ condom. We should see if this can be used in conflict situations with wide spread
In de Filippijnen hebben vrouwen het initiatief genomen. Aan de basis, binnen de lokale gemeenschappen, is begonnen om over vrede te praten. Er zijn vele conflicten. De vrouwen stimuleerden op lokaal niveau verschillende activiteiten en zij betrokken daarbij de ouderen en leiders van de gemeenschappen. Er zijn nu moeders voor vrede; er zijn groepen die de rechten verdedigen. De vredesopbouw gebeurt op de verschillende niveaus en tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Het is de ‘tribe people benadering`, werken aan conflictoplossing tussen de verschillende bevolkingsgroepen en tussen de christenen en de moslims.
14
15
REGIONAL CONFERENCE ON THE IMPLENTATION OF RESOLUTION 1325 IN THE GREAT LAKES REGION From May 14th to May 15th 2009, a women’s regional conference on the implementation of resolution 1325 was held in BUJUBUMBURA. The meeting was jointly organised by the Burundian Ministry for human rights and gender and the multicultural women peacemakers network based in the Netherlands and gathered participants from BURUNDI, RWANDA and DEMOCRATIC REPUBLIC OF CONGO.
ciated the organisation of the conference on the resolution 1325 for participants from the three countries which constitute the heart of the International Conference on the Great Lakes Region. She recalled the existence of the resolution 1820 which should be jointely analysed with the resolution 1325 and spoke about the progress made in the region with the protocol on sexual violence elaborated within the International Conference on the Great Lakes Region. She promised full support to the recommendations from the current conference. The President of the Multicultural Women Peacemakers network also took the opportunity to highlight the achievements of the network and its background. The network is the result of the series of basic trainings on peace building initiated by Oxfam Novib in 2002. This was followed by the conduct of an international peace conference in The Hague in 2003 which was co-organised by International
The overall objective of the conference was to bring together women working for peace in the three countries and the representatives of the Diaspora living in the Netherlands for sharing experiences on the implementation of resolution 1325 in their respective countries, learn some lessons and strategise for future collaboration. Prior to this conference, a dinner debate was organised in the evening of May 13th 2009 with special guests like Ambassador Liberata MULAMULA, Executive Secretary of the International Conference of the Great Lakes Region (ICGLR) which comprises 11 country members including BURUNDI, DRC and Rwanda, the representatives of the diplomatic corps, the Executive and the Parliament. The situation case of the implementation of the resolution 1325 in Burundi was presented to the participants who could not attend the conference the following day. On behalf of invited guests, Ambassador MULAMULA appre-
16
noticed that even though women are most victims, they also play an active role during conflicts. Some are combatants, other are accompanying combatants in one way or an other me , providing various services. The resolution 1325 recommends that those women be recognised and benefit from the post reconstruction programmes at the same level as male combatants. The minister of Human rights and gender wished that men and women of this region could work together to establish long lasting peace and development. On behalf of multicultural women peacemakers network based in the NETHERLANDS, the President of the Network, Mrs Alem Desta also made some remarks. She recalled that the conference is taking place at a very critical time of an economic crisis for both developed and developing countries although they have varying capacities to mitigate and manage these challenges. The crisis may further destabilise societies and institutions especially in fragile countries like ours and hinder their efforts in trying to eradicate poverty. According to her, the magnitude and complexity of the challenges require concerted efforts of not only governments but also the private sector, the population, the civil society organisations and the Diaspora in order to limit the negative impact of the crisis. Furthermore, the crisis may also be an opportunity to change and review discriminatory and outdated economic and social concepts to promote a more
Fellowship of Reconciliation’s Women Peacemakers Program (IFOR-WPP), Nederlands Expertisecentrum Alternatieven voor Geweld (NEAG), Oxfam Novib, Vrouwen voor Vrede Nederland and Vrouwen voor Vrede op de Molukken. About 130 men and women participants representing various organizations from 13 countries attended the conference. The conference also marked the building of international linkages of women peacemakers and defined the role of migrant women in peace building and the promotion of a culture of peace in the Netherlands and in their countries of origin. After 3 years in peace building work, MWPN was officially registered in March 2006 as a foundation in the Netherlands. Its mission is to work for genuine peace based on a just and non-violent resolution of the conflict, respect for human rights, and equal rights for men and women. CONFERENCE OPENING The conference was officially opened by the first lady of the Republic of BURUNDI, her Excellency Denise NKURUNZIZA. Prior to her speech, the Minister of Human Rights and gender, Mrs Rose NDUWAYO made some introductory remarks. She recalled the resolution 1325 is an instrument for the promotion of women’s rights adopted on the 31st October 2000 by the United Nations Security Council. The latter recognizes that women and girls are affected by armed conflicts in a disproportionate way. However it is has been
17
gender –balanced sharing of societal roles. She recalled that violence against women remains a major issue on the international human rights agenda. It is a universal problem, differing only in scope and nature from one country to an other a response to it must also be universal. Women must therefore demand a place at the table where laws are made, peace negotiations take place and policies are designed to protect the political, economic and social rights of women. In her opening address, the first lady her Excellency Denise NKURUNZIZA congratulated the organisers of the conference namely the multicultural women peacemakers who also had the idea of not only organising the conference in BURUNDI but also involving participants from RWANDA and DRC to come and share their experiences. She recalled that the resolution 1325 provides a great recognition of the contribution of women in peace and is seen as an effective tool for implementing the millennium development goals, especially millennium gaol 3 on gender equality and empowerment of women in fighting violence and claiming their rights for public and political participation. She therefore advised the participants to take the opportunity to strengthen their networking and partnership to provide visibility to the role of women in peace recovery and peace consolidation in the Great Lakes Region. According to the first lady, the resolution came in due time for burundian women because, after having played an active role during peace negotiations, the constitution further provides the minimum level of participation in decision making institutions at 30%. This constitutional provision combined to a real political will allowed the improvement of the participation of women in public and political arenas even though much still need to be done. She wished to see the different plan of actions which are being elaborated in our three countries being real tools for ownership, advocacy and negotiation for better inclusion of women in all areas of national life. The opening ceremony was also marked by lighting candle, standing for a peace torch, symbolising a wish for long lasting peace in the countries represented in the conference. The opening session was followed by a series of presentations on country experiences in implementing resolution 1325 in three countries of the great Lakes Region.
- The process of disarmament, demobilisation and reintegration of ex-combatants - The security sector and judiciary reforms which are still undergoing. - The current programme of peace consolidation and economic reconstruction For all those steps, the relevance of the resolution 1325 has prevailed Mrs Goretti NDACAYISABA highlighted examples showing the implementation of the resolution • At political level, women participate in governing institutions at a minimum level of 30% (government, Parliament and Senate) • The national security council is composed of 7 members including two women . • The security committees at local level include women. • Military and police corps have been sensitised on resolution 1325 and on the specific needs of women during war time and after conflict. • A network of women in defence forces will soon be launched to facilitate communication and collaboration between them and women from other institutions. The peace consolidation programme takes into account the specific needs of women and has created a space for women to evaluate and give their contribution. However, a lot of challenges are still to be raised: a) The popularisation of resolution 1325 at all level of the decision making. b) Lack of implementing and monitoring mechanisms: we need a plan of action showing who is accountable for women’s rights and with legislative support. c) The persistence of gender based violence and the impunity of the crimes: there is a challenge to have the newly revised penal code implemented in its provisions on repression of violence against women. d) The real implication of the civil society organisations to campaign and lobby fro the implementation of the resolution 1325. e) Getting women to have the same language and one voice when it comes to defend their rights. f) The lack of basic education for the majority of women i) the lack of self esteem for a lot of women due to their economic dependence
IMPLEMENTING RESOLUTION 1325 IN THE COUNTRIES OF THE GREAT LAKES REGION BURUNDI The Burundi case was presented by Goretti NDACAYISABA, in charge of advocacy for DUSHIREHAMWE association. She first recalled that the resolution was voted only two months after a peace and reconciliation agreement was signed in Arusha after a long period of negotiation between Burundian political and military protagonists since 1993 to 2000. The further steps made by BURUNDI corroborated with the resolution 1325. Those are for example - The different negotiations for the cease fire between the government and the rebel groups - The transitional period - The 2005 electoral period - The process of repatriation, reintegration of war victims which is still undergoing
RWANDA The Rwanda case was presented by Immaculée INGABIRE from HAGURUKA association. According to her, Rwandese women did not pay too much attention to the resolution
18
rights and on the peace building and reconstruction program. The resolution 1325 is considered as a cross coating issue and all the programs of the UN system make reference to it. The contribution of UNIFEM in Burundi contributed in following actions: - Participation of women in peace process - Women’s mobilisation in the electoral system - Building capacities for women parliamentarians and local elected women - Support to the ministry of gender to coordinate stakeholders in peace consolidation and economic improvement for women - Dissemination of international instruments for the promotion of women’s right like CEDAW and the R1325 - Lobby for specific laws related to the GBV and support to the victims of violence - Campaign on the violence against women during the 16 days of activism - Support to the reintegration of women ex- combatants Some challenges have been raised by the representative of UNIFEM: - The lack of ownership of the R1325 by the key actors - The weakness of women’s movements - The lack of enough finance for women’s rights - A weak monitoring system
1325 but rather to the promotion of gender equality, the reason being that the resolution came long after the 1994 genocide in Rwanda. Women had already made steps in mobilising women for peace and reconciliation and for post conflict reconstruction. However, all the initiatives undertaken before and after the resolution match with the resolution. Nowadays, the focus is being put on the role of women in the justice and reconciliation programmes like Gacaca jurisdiction which is by the way led by a woman. Mrs Immaculée INGABIRE stated that women should not be only looked at as victims because they also committed war crimes like genocide in the same way as men. An association made of women ex combatants called «NDABAGA» has been created to facilitate their integration in civil social life. Women in position of leadership in RWANDA have also influenced the vote of sexospecific laws, given examples are the law on inheritance, the revision of penal code taking into account gender based violence , law on political parties promoting parity , law on nationality etc… Talking about security institutions, Mrs Immaculée INGABIRE stated that the national police is well sensitised to fight violence against women throughout the country. The army has also « gender desks » and this makes easy to avail proximity services to victims of violence. DEMOCRATIC REPUBLIC OF CONGO
ACTIONS AND INITIATIVES OF CIVIL SOCIETY IN THE IMPLEMENTATION OF THE R 1325
The situation of Congo was presented by Senator Eve BAZAIBA, President of “Eveil de la femme”. She recalled that Congolese Women used the R1325 during the inter Congolese negotiation of San City. They managed to negotiate the parity principle which was even integrated in the constitution (article 14) However, that provision was not taken into account during recent election but Congolese women are working hard to make it effective in future elections. For the senator Eva Bazaiba, violence against women remain a big challenge because it is trans-border issue due to the presence of several armed forces particularly Interahamwe (rwandeese rebel group).
This theme was presented by Mireille NIYONZIMA, president of the Association of women’s right “ADDF”. She raised many initiatives mainly based on the lobby to end violence against women and support to victims to violence. She underlined the main handicap to the mobilization of women for an effective impact: - the lack of self-confidence, - a weak leadership, - lack of same vision by both women and men on the women’s rights, - lack of gender equity by local administration, - lack of update data on the scope and type of violence due to the silence of victims and - lack of specialized institutions. She however appreciated how women worked together to influence the revision of the penal code and wished that this might to continue in the future.
Actions related to the R1325 should take into account all the victim’s interests targeting the socio economic reintegration and the lobby to end the cyclic conflicts. Therefore, war crimes perpetrated in Congo should not leave the international community especially the international penal court silent.
THE PARLIAMENT AND THE RESOLUTION 1325
DIASPORA Miss Yassine Faduma from the multicultural women peacemakers Network made a presentation on the achievement of women from Diaspora in relation to the R1325. She spoke about the Netherlands plan of action on the R1325 from which the network got inspired to organize this conference.
The presentation was made by honourable Chantal RUVAKUBUSA who specified that the resolution is one of the fundamental instruments for promoting women’s right and gender equality. Parliament has become a watch dog for the implementation of constitutional provisions on gender equality with respect to quota system. The parliament has shown commitment to end violence against women in voting the penal code which includes repression of violence against women. She mentioned other former laws with affirmative action in promoting women’s participation. She gave examples of the law on the political parties and electoral law which include the quota provisions even though much is still to be done to reach parity in future institutions.
UNIFEM/BURUNDI The program officer of UNIFEM in Burundi, Marie Josée Kandanga presented on the implementation of the R1325. She first recalled the mission of UNIFEM which is related to the advancement of women rights through for areas of interventions: human security and economic rights of women, violence against women, reducing HIV/Aid on women and girls, gender equality and democratic governance. In Burundi, UNIFEM focuses on the advancement of woman
19
However, she expressed her regret by the fact of the delay of the law on inheritance has not been voted in spite of efforts made by Burundian women’s associations. She ended her presentation by announcing that a plan of action 200920012 has been elaborated by women parliamentarian to push for gender equal laws especially electoral laws in up coming 2010 elections.
Suggested solutions 1. Involvement of victims in planning and implementing projects 2. Reduction of social injustice (good governance, socioeconomic rehabilitation and integration ) 3. Setting up special juridictions and special police gender units to deal with violence against women. 4. Apply national gender policies taking into account violence against women and sensitisation of men’s politicians on women’s needs 5. Networking at national and regional level
The women parliamentarian should have their own plan of action for the implementation of the resolution of 1325. WORKSHOPS
Recommendations 1. to government a. Set up a special tribunals and special police gender to prosecute perpetrators of violence against women b. Conduct researches on real causes of violence’s and find lasting solutions instead of dealing only with consequences . 2. To civil society a. Multiply sensitisation initiatives and dissemination of the resolution 1325 b. Reinforce networking among all partners working to fight violence against women. 3. To the diaspora a. Continue with lobbying initiatives to mobilise funds to end conflicts and fight against arms proliferation in the great lakes region . 4 To the international community a. Continue with the support to the demobilisation of armed groups in DRC and their repatriation in countries of origin to take part in democratic governance b. Adopt corrective measures for countries who do not apply resolution 1325
After different presentations, the workshop focused on three themes: - Women capacity building - Women’s political participation - Violence against women Participants were asked to raise five (5) main challenges, to make suggestions and recommendations Workshop 1: Capacity building Main challenges: - The resolution is not known by many actors at different levels especially those who are in the decision making who are supposed to implement it - Traditional barriers leading to the resignation of women - Insecurity at the regional level - Lack of coordination of civil society initiatives - Unguaranteed women’s political participation - Lack of enough financial human and material resources Proposed solutions: - Networking of women’s organizations - Good partnership between the ministries in charge of gender, civil society organizations and the UN system to disseminate the resolution 1325 - To translate the resolution in local languages - Experience sharing and capacity building in communication, lobby and advocacy, negotiation and fundraising - Encourage students and lecture to make research on the resolution
Workshop 3 : Women political participation Main challenges 1. Lack of political will 2. Few women in decision making positions 3. patriarchal system and resistance to change 4. Low commitment and lack of solidarity for women 5. Lack of financial means
Recommendations - Organize campaigns on the resolution with appropriate tools to all categories - Translate the resolution in local languages - Women from the Diaspora should continue experience sharing with women from the region in the area covered by the resolution
Suggested solutions 1. Lobbing campaign for respect and implementation of ratified instruments . 2. More involvement of women 3. child education and sensitisation to gender equality since early age 4. Elaborate projects for funds mobilisation.
Wokshop 2 : Violence against women
Recommendations 1 To governments a. strict respect of ratified regional and international instruments b. Put in place women’s structures for political mobilisation at all levels 2 To civil society a. Organise sensitisation campaigns with a well elaborated plan of action b. elaborate lobbying instruments 3 To the international community a. Put in place a monitoring system to follow up the implementation of ratified international instruments for the
Main challenges 1. Actions in favour of victims of violence are not enough in terms of funds, and infrastructures and in terms of psychosocial services . 2. Lack of peace (in all aspects of human life) 3. Impunity, lack of political will (negative solidarity, corruption, insecurity for victims, laws which are not correctly applied, few women in police etc ) 4. Cultural barriers, stereotyped education, ignorance of law and rights. 5. Difficulties in collecting testimonies in case of rape .
20
gender equality and women’s rights - Disseminate international instruments for women’s promotion in due time (1325 is not known when there is now resolution 1820) - Initiate twin age with developed countries for the implementation of plans of actions on resolution 1325 (twin age of BURUNDI and the NETHERLANDS for example) - Make the leaders understand that women’s rights are not optional; that they are human rights and that violence against women is a security and a human rights issue. - rain women in negotiation and mediation for peace to prepare to be appointed as special envoys of United Nations Secretary General Envoys. - To feel collectively concerned by what is happening in our respective countries especially with regards to violence against women and act consequently (case of violence in DRC). - Develop strategies to ask for accountability of our governments in relation to the implantation of the resolution which is an international binding law. - International and regional organisations should continue to facilitate the coordination and the advocacy for the implementation and domestication of resolution 1325 and other international human rights instruments in the Great Lakes region - Consolidate the networking between the MWPN based in Holland and women peace movements in the great lakes region - Lobby to harmonise specific laws on gender based violence in the region
promotion of women b. Re dynamise and reinforce the existing gender institutions and increase financial and technical assistance to women’s promotion. After two days of discussion on the implementation of resolution 1325, the following recommendations captured the attention of the participants. RECOMMANDATIONS - Consolidate the women’s movement to be effective in the advocacy - Involve young people and educate them on gender equality and equity - Involve men in fighting violence against women and for mentality change - Support and encourage coalitions of men like the one already created in BURUNDI to fight violence against women. - Women should be part of committees drafting law to influence the inclusion of sexo specific aspects - Develop strategies for self defence - Lobby for the establishment of a fund for victims indenisation - Recruitment of more women in police instead of having just focal points who are sometimes men (case of BURUNDI ) - Sensitisation of judges and magistrates on gender and repression of violence against women - Lobby for parity as a means to fight against patriarchy - Train women in personal competences and for self affirmation so that they can feel self confident , - The steering committees on resolution 1325 should have representation at local level - Work for effective integration of women from the batwa community in terms of legal marriages , land and housing rights - Initiatives targeting rural women should be increased to give all women chances to benefit from funds allocated to
CLOSING CEREMONY The closing ceremony was presided by the minister of human rights and gender. She once again thanked the organisers of the conference and congratulated them for the relevant recommendations which come out. The closing ceremony ended up with delivering certificates to the participants. Prior to that, participants had also adopted a common declaration.
21
Workshop 13 October 2009 Hoog Brabant, Utrecht In the Philippines, we have been invited to a tri-partite conference and we have learned how they work together. (Tri-partite – involved Christians, Muslims and the ethnic minorities). We have been networking with organizations that have been working on peace there for many years. We have been empowered by their experiences. In Indonesia, we have witnessed an interreligious dialogue. We have seen commonalities with our situation. In Burundi, we found it important that during the 1st election some of the candidates were also women. The second visit on the 14 and 15 of May 2009 is reported in details by Stephanie. This visit has been made possible through the subsidy of ICCO, Cordaid, and Oxfam Novib. It is important to note that many women of important positions in Burundi were present during the workshops. There were 2 majors from the army and the police. The religious community was also fairly represented. A member of the Twa community gave a speech. The film “fighting the silence” has been shown. There were also participants from Rwanda and Congo. There were three important workshops: 1.Women capacity building 2.Political participation 3.Violence against women
Making peace in this world concerns all of us. It needs, however, a joint effort. Therefore, we should all be involved. We also recommend that we solve problems through nonviolent means in order to achieve peace. How do we implement these ideas at the grassroots level? This is a question that we should have in mind, especially when working towards the implementation of the Resolution 1325.
Comments from the floor: Fadumo found the presentation very inspiring. However, she recommends that MWPN must continue her work in this area. She asked whether there have been concrete appointments made with the people or organizations in Burundi. Mekka asked if Burundi has formulated a National Action Plans in regard to Resolution 1325. Furthermore, she recommends that there must concrete appointments made not only with Burundi but also within the region, including the Burundi diaspora.
MWPN is an umbrella of organizations in the country of origin and in the Netherlands. We are all committed to peace. Concretely, we try to stimulate women to go into politics, provide empowerment training to women in all aspects of their work.
Answers: Burundi, Rwanda and Congo were discussing the NAP within their countries. Julie said that she is glad to know that MWPN exists, that she was glad to have been asked to go with them on such a visit as one of the important aspects of her work is prevention and treatment of women involved in sexual violence. She believes that women can share a lot with each other. While in Burundi, she found the atmosphere very pleasant. It was nice for her to know that the government is very involved in peace building. Even the minister of gender has made her office available for the use of those people who came to visit Burundi. Without the involvement and commitment of the government, the visit of the diaspora would not have meant anything.
Women within the MWPN are from regions where there seem to be peace but in reality there is no peace. We try to actively involve women in peace negotiations, support the education of girls in understanding Resolution 1325, the UN Millennium Development Goals, etc. by means of capacity building here in the Netherlands and in own countries in the South. We also try to bridge with organizations doing the same work with us and we share our experiences when we go to visit these organizations in the South. The MWPN has so far been on 3 peace missions to the Philippines, specifically Mindanao, Indonesia and Burundi.
22
Julie was also surprised at the diversity of people who were present during the workshops. She believed that the MWPN has made history in the exchange of information because the marginalization of women happens in all levels of the society. She wanted to see in this workshop how far the countries were in the conceptualization of Resolution 1325. She was in a workshop with 40 women who have been very committed in the implementation of the Resolution 1325. However, some of them have not read the resolution itself. In fact, two women were making photocopies of the resolution so when she got to the Netherlands she sent about 20 copies to some of the participants in the workshop. Although most of the information on the resolution can be found on the internet, it was not always possible for the women to use the internet.
LAVID (Latin American Initiatives for Development) represented by Tukky Santillian has the mission to empower women, stimulate the participation of women in the labor force, as well as the improvement of their careers and professions. The organization also works on human rights issues. It tries to realize the mission by stimulating the political participation of women, provide opportunities for the poor so they may improve their lives and contribute to the society they live in, and invest in women because women think of their families first. By doing so, they are actually dedicated to the improvement of the society. In short, by recognizing the power of women, we can achieve our goals. Why does LAVID want to be a member of MWPN? We have to think also of women in the South, not only those living in the North.
Josephine asked whether there was some kind of cooperation between the government and the organizations in Burundi. If such cooperation exists, what is the added value? What can MWPN bring to this? And vice versa.
ISANO - Josephine is the chairperson and Claudine is the vice chair person of this Rwanda organization. This organization started as a wing of a bigger organization but they have declared their independence by starting a women’s organization. They do work on solidarity, cooperation, training on intercultural cooperation. Josephine has worked with Mama Cash for three years and her experience there has come in handy within this organization.
Answers: Exchange of information is very important. Julie thinks that it is very difficult to make contacts with people from Burundi due to technicalities.
As to the question of: “Where are we going?” Doris volunteered the following information: - Burundi is one of a three-year program started in 2009 - Focus of MWPN will be on monitoring our contribution to Resolution 1325 and to #3 of the MDG - MWPN is the instrument to achieve MDG #3 - Replicate the Burundi experience in Asia (there are plans for conferences with the theme of implementing Resolution 1325 in Asian regions in 2010 and in African regions, specifically the Horn of Africa, in 2011). - Raise awareness (on Resolution 1325) and capacity-building - Bring women peacemakers and representatives of diaspora to the Netherlands - Discuss possible plans of action to implement Resolution 1325. - Address uneven developments in the regions of Asia - Gather data for the implementation of the resolution 1325 The participants for these conferences will be: 1. NGOs and grassroots women organizations 2. Diaspora organizations 3. Policy makers, parliamentarians, media coming to the region 4. International organizations such as ION, peace organizations For the format of the conference, workshops in capacity building and violence against women has been planned. Guest speakers will be invited. The schedule was: Asia – includes Afghanistan, Bangladesh, Indonesia, Philippines Africa – Ethiopia, Eritrea, Somalia and Sudan.
The most important added value in the West is that having networks helps to obtain information from Burundi, especially when something happens. It is not only information from Burundi that we can avail of but also information from other African countries as well. Alem: Living here, we avail of information here within the diaspora but we also avail of information from our countries of origin. Having lived here for a while we can also say things here that women in African countries may not be able to say there. The governments and ministers listen to what we say when we are there. The media believe in us. When the diaspora came to Burundi the topic of Resolution 1325 was on television the whole week. Farida: Within the MWPN are different committees such as the Asia committee, for the Southeast Asia, Doris and Farida are involved. For Africa Stephanie, Stella, and Fatima are involved. Stephanie has been making several trips to Burundi to make preparations there prior to our visit. She has contacts at all levels of the society there. She has made very good commitments with them and she has won their trust. Farida said that when she was in Burundi, she was at peace when she heard the call of prayers for muslims although interreligious issue was not part of the conflict in Burundi. She recommends that MWPN thinks of a strategic plan where the governments and other stakeholders must be involved. Farida sees the MWPN doing not only solidarity work with other countries but also breaking grounds in deeds.
23
‘African Dinings’ Een project van NCDO, MWPN, HIRDA en African Sky opgesteld door Caroline Veldhuizen (NCDO)
Achtergrond en probleemstelling Migratie en ontwikkeling De Afrikaanse diaspora is in toenemende mate een potentiële bron van ontwikkeling van het land van herkomst. Door ondermeer geldovermakingen, relevante netwerken en bekendheid met de cultuur, gewoontes en regelgeving kunnen zij een zinvolle functie vervullen bij armoedebestrijding. Ook in Nederland is de diaspora een relevante speler in het ontwikkelingsdebat. Migranten hebben kennis van actuele ontwikkelingen in hun thuisland, zijn op de hoogte van de directe behoeften van de lokale bevolking en hebben vaak een realistisch beeld van wat nodig is. Hiermee kunnen ze het debat in Nederland verrijken. Daarnaast is de diaspora als geen ander in staat om positieve ontwikkelingen in hun thuislanden voor het voetlicht te brengen.
geven aan activiteiten en campagnes waarbij samen wordt gewerkt met niet-traditionele partners, waaronder migrantenorganisaties. De kracht en meerwaarde van Afrikaanse diaspora organisaties in Nederland Alle partners binnen onderliggend project zijn in de overtuiging dat Afrikaanse diaspora organisaties een belangrijke rol willen, kunnen en zouden moeten spelen binnen (het Nederlands debat over) ontwikkelingssamenwerking. NCDO, MWPN, HIRDA en African Sky zien echter dat de afstemming dan wel samenwerking tussen Nederlandse en Afrikaanse actoren maar mondjesmaat tot stand komt. Om dit te stimuleren is nodig dat Afrikaanse diaspora organisaties hun krachten bundelen om het aanwezige potentieel binnen Afrikaanse diaspora organisaties zichtbaar te maken en daarmee hun rol en meerwaarde kenbaar te maken. Onderliggend project levert hier een belangrijke bijdrage aan.
De afgelopen jaren is de specifieke aandacht voor de relatie tussen migratie en ontwikkeling in internationale fora sterk toegenomen. De meeste aandacht gaat daarbij uit naar het ontwikkelingspotentieel van migratie en de bijdrage die de diaspora kan spelen bij het behalen van de VN millenniumdoelen.
Thematische focus Gelijke rechten en kansen voor vrouwen is een noodzakelijke voorwaarde voor het bereiken van alle millenniumdoelen. Gelijke kansen voor vrouwen begint bij het gelijkstellen van de lichamelijke veiligheid. Hieronder valt het terugdringen van moedersterfte, universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en de bestrijding van geweld tegen vrouwen. Nederland wil de rechten van vrouwen hoog op de internationale agenda zetten en strijdt voor een verbetering van de positie van vrouwen.
Ook Nederland wil het potentieel van migranten veel meer gaan benutten. In de notitie ‘Internationale Migratie en Ontwikkeling’ (okt 2008) benoemen de minister voor Ontwikkelingssamenwerking Koenders en de Staatssecretaris van Justitie Albayrak zes beleidsprioriteiten voor de komende jaren, waarop Nederland verschil wil maken. Voor onderliggend project is de vierde prioriteit van belang: Versterken van de betrokkenheid van migrantenorganisaties. De overheid wil om te beginnen de kennis en expertise van migranten thematisch of landenspecifiek inzetten binnen ministeries. Omdat het niet realistisch is om vertegenwoordigers te vinden die een heel land representeren, ziet de overheid het als wenselijk dat migrantenorganisaties zich organiseren, bijvoorbeeld in een platform. Dit is een proces waarvoor migrantenorganisaties primair zelf verantwoordelijk zijn, zo stellen de bewindslieden. Daarnaast zien de bewindspersonen de meerwaarde van migranten ook liggen in een brugfunctie die zij kunnen vervullen. Deze brugfunctie impliceert meer samenwerking tussen Nederlandse ontwikkelingsorganisaties en migrantenorganisaties. Hierbij ligt ook een verantwoordelijkheid bij de migranten zelf volgens de bewindslieden. ‘Zij zouden die potentiële meerwaarde wellicht zelf kunnen benoemen’. In navolging van de notitie ‘Internationale Migratie en Ontwikkeling’ stelt Koenders in zijn Kamerbrief over modernisering draagvlak ontwikkelingssamenwerking (mei 2009) dat hij met zijn moderniseringsagenda versnippering wil tegengaan en samenwerking wil bevorderen. Want door samenwerking vergroot je de effectiviteit (p.12). Koenders wil daarom binnen zijn nieuwe subsidieprogramma prioriteit
Alle partners binnen onderliggend project zetten zich actief in voor de cruciale rol die vrouwen spelen bij de ontwikkeling van hun land. Onderliggend project focust op het thema ‘gelijke rechten en kansen voor vrouwen in Afrika’, in het bijzonder: 1) recht op onderwijs voor meisjes in Afrika 2) vrouwen als ‘peacemakers’ in (post)conflict gebieden in Afrika 3) eergerelateerd geweld tegen vrouwen Doel Het stimuleren van uitwisseling tussen Nederlandse en Afrikaanse ervaringsdeskundigen op het gebied van gelijke rechten en kansen voor vrouwen in Afrika. Doelgroep - Afrikaanse ervaringsdeskundigen op het gebied van gelijke rechten en kansen voor vrouwen in Afrika, werkzaam bij Afrikaanse diaspora organisaties in Nederland - Nederlandse ervaringsdeskundigen op het gebied van gelijke rechten en kansen voor vrouwen in Afrika, werkzaam bij o.a. BuZa, NGOs, universiteiten, kennisinstellingen
24
25
Speech Farida van Bommel-Pattisahusiwa
democratielintje 2009 Categorie: Nederland & diaspora Nieuwspoort Den Haag, 3-11-2009
Toen Tamara zei: u bent gekozen tot held van …. , was mijn eerste gedachte…. … nou dan zijn we snel klaar , want ik kan me niet herinneren dat ik ooit iemand uit een brandend huis heb gered… een persoonsverwisseling van de organisatie.. … Toen zei Tamara…van de democratie: … u bent bezig met vredesopbouw .. En dat is een belangrijke basis voor een democratie. Nou ja, dan wil ik natuurlijk wel komen om een lintje in ontvangst te nemen. Alleen al voor mijn kinderen en kleinkinderen, zij verdienen dit lintje eigenlijk voor hun geduld, want ik heb heel weinig tijd voor ze. En voor de mensen met wie ik samenwerk. In Vrouwen voor Vrede op de Molukken, een samenwerkingsverband van Molukse moslimvrouwen en Molukse christenvrouwen. De interreligieuze dialoog als basis voor onze samenwerking. En dat al 10 jaar lang sinds de onlusten begonnen tussen moslims en christenen op de Molukken. And we are still going strong…, want wij focussen ons nu op de empowerment van vrouwen op de Molukken. En in Multicultural Women Peacemakers Netherlands, ook een samenwerkingsverband, van vrouwen uit verschillende culturen, met verschillende temperamenten. Uit Ethiopie, Somalie, Filippijnen, Burundi. Een leerzame afspiegeling van de huidige Nederlandse pluriforme samenleving. Door intensief met elkaar op te trekken leren we de praktijk van vredesopbouw in het klein, hoe je met elkaar moet omgaan, hoe je van elkaar kan leren. Wat houdt verzoening precies in? Wat is tolerantie? Wat betekent het om met elkaar op te trekken? Door samen op werkbezoek te gaan naar postconflictgebieden, voelen we solidariteit voorbij de grenzen van cultuur en religie. Ik had nooit gedacht dat wij als Molukse vrouwen kunnen leren van de kracht van vrouwen in Burundi. Dat luisteren naar de verhalen van vrouwen helend werkt, omdat je het zelf ondervindt als mensen naar jouw verhaal willen luisteren. Een belangrijk principe van democratie: Elk mens wil gehoord worden. Dat we in Mindanao, het zuiden van de Filippijnen door de tri-people benadering, de samenwerking en samenspraak van moslims, christenen en inheemse bevolking, beseften dat het accepteren van elkaar’s religieuze en culturele identiteit een volksbeweging teweeg kan brengen: Weer een principe van democratie: het accepteren van iemands anders-zijn. De principes van de democratie uitdragen doe je niet alleen. Het zijn de mensen om je heen, met wie je klankbord en die het verder uitdragen. En bij wie je kunt zien of voelen of het goed is. Anders gezegd: Bij wie het effect heeft. Het zijn de mensen om je heen van wie je leert al gaande het proces... De interreligieuze dialoog in Nederland binnen de Molukse gemeenschap is belangrijk geweest als reactie op de onlusten op de Molukken tussen moslims en christenen. Juist het werken vanuit een religieus kader is doorslaggevend. Tegenover het politiseren van de religie wordt dezelfde bron gebruikt als vredesinstrument. Verzoening en dialoog worden voorgeschreven vanuit de koran! Elke gemeenschap, elk volk heeft binnen zijn eigen tradities waardevolle elementen voor vredesopbouw in zich. Het gaat om het leggen van eigen verantwoordelijkheid bij de mensen zelf. Het vredesproces is pas in beweging als mensen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelen in hun ‘mens-zijn’. Vredesopbouw begint bij jezelf. Want in elk mens zijn die waarden van democratie aanwezig. Het zit in onze genen. Of je nou moslim bent, christen, jood, agnost of atheist. Je wordt ermee geboren. Elk mens wordt met de aanleg voor het goede geboren. En die ander heb je nodig om die waarden tot leven te brengen. Vredesopbouw is een manier van leven. Dank u
26
27
Photo Gallery Bujumbura, Burundi May 14th - 15th 2009
