Nieuwsbrief september 2008

GGzE, Locatie De Grote Beek

richting Eindhoven

Conferentiecentrum

Nieuwsbrief september 2008



Belangrijke telefoonnummers



De Thema-avonden in het conferentiecentrum De Grote Beek Deelname ! 3.50 (incl. koffie en thee)i.v.m. de beschikbare plaatsruimte dient uvooraf te reserveren T (040) 296 77 78, M 06 2235 96 27, E [email protected] Dit met vermelding van naam, adres, telnr., e-mail-adres en aantal deelnemers.

De gespreksgroepen Deelname ! 30.- (voor 10 avonden). Alleen inschrijven via: T 040 296 77 78, E [email protected]

hoofdgebouw GGzE

Bestuur van Stichting Labyrint~ In Perspectief Eindhoven e.o. (i.o.) Voorzitter: Vice-voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Coördinator Gespreksgroepen: Bestuurslid:

Martien van der Wielen Jacques Nijenhuis Algemeen Coördinator Kantoor en Coördinator Thema-avonden Jan Peerlings Jos Clement Ineke Nieuwenhuizen Lijda de Kok, Adviezen

Met de lichamelijke gezondheid van mensen met schizofrenie is het niet best gesteld. Deze patiënten lopen twee maal zoveel kans op een lichamelijke aandoening, en uit buitenlands onderzoek valt af te leiden dat hun levensverwachting vijftienmaal korter is dan die van de algemene bevolking. Hiervoor is een aantal oorzaken aan te wijzen. Veel patiënten hebben een ongezonde leefstijl: Gedeeltelijk is dit terug te voeren op hun lage sociaal-economische

Hart- en vaatziekten

35%

Diabetes 2

Obesitas

Roken

Hoge bloeddruk

Verhoogd cholesterol

GEZONDHEID CHRONISCHE PATIËNTEN IN GEVAAR

positie, maar ook andere factoren spelen een rol. Zo leidt het gebruik van ( bepaalde) antipsychotica tot overgewicht en neemt de kans op diabetes fors toe. Ook zou de sterke nadruk op autonomie en zelfbeschikking hulpverleners ervan weerhouden om ongevraagd in te grijpen in het leven van patiënte. Bovendien blijken veel behandelaarsamper over somatische kennis te beschikken.

Hallo, ’n Nieuwe Look !

De nieuwe versie van deze nieuwsbrief heeft ook de bedoeling om de inhoud en kwaliteit op te krikken. Het bestuur is in overleg met vrijwilligers om te komen tot een redactieteam.

Beste Labyrint~ In Perspectief sympathisanten, ’n Nieuw Gezicht, niet dat van mij, maar wel onze ‘Nieuwsbriefuitvoering’. Dit onderstreept onze verdergaande samenwerking met elkaar. Dit zijn de kleuren en het logo waarmee we de toekomst in gaan. Er is één uitzondering, n.l. de posters voor onze thema-avonden. Wel enigszins aangepast, maar deze blijven in hoofdzaak Oranje - Wit met Blauwe letters voor de naam. Het fusieproces verloopt tot nu toe volgens schema. De jaarverslagen 2007 zijn aangenomen, evenals de nieuwe financiële opzet en begroting 2008, dank aan allen en in het bijzonder aan accountantskantoor Van Tilburg te Best.

Wij, het bestuur, zijn best een beetje trots dat we, met medewerking van eenieder, binnen onze ‘Nieuwe organisatie’ al zo ver zijn. Ook hebben wij een geheel nieuwe website. Deze website heeft een andere en frissere uitstraling. Het gebruikersgemak is sterk verbeterd. Onze dank in deze gaat uit naar Rens Feijen van Cube-It / ICT-Service te Valkenswaard. Martien van der Wielen Voorzitter

Ook is een woord van dank op zijn plaats voor de heer S. Matura, medewerker van de Lumens Groep, inzake zijn bijdrage in onze nieuwe beleids- en werkplannen, die door het bestuur en vrijwilligers zijn goed gekeurd. Nu is het zaak om te werken aan conceptstatuten, vrijwilligerswerving en meer financiële armslag. Als u hiervoor suggesties heeft, hoort het bestuur dat graag! Ook past binnen de voortgang van de dagelijkse werkzaamheden, vergroting van de netwerken en aandacht voor ’n nieuwe website.

Psy - Jaargang 12, Nr. 6 Juni 2008 24

1

Nieuwe Website

Cube-It ICT-Services te Valkenswaard.

In het begin van onze ‘nieuwe’ Nieuwsbrief is al aangehaald dat we een nieuwe website hebben. Was de oude niet goed genoeg meer ? Nou jawel en ook weer niet.

Jacques Nijenhuis Vice-voorzitter/Coördinator Kantoor

Alleen bij ernstige depressie antidepressiva zinvol

Omdat we bezig zijn met de fusie tussen ‘ Stichting Labyrint Eindhoven e.o.’ en ‘Werkgroep In Perspectief regio Zuidoost-Brabant’ was het noodzakelijk om de ‘oude’ website zodanig te moderniseren, dat we het advies hebben gekregen om een geheel nieuwe website te nemen. Eentje die moderner en gebruiksvriendelijker is enerzijds en gemakkelijker, zonder tussenkomst van anderen, door onszelf te onderhouden is.

Naar verwachting verschijnt er eind dit jaar een herziene versie van de multidisciplinaire richtlijn en wordt de rol van antidepressiva heroverwogen, aldus onderzoeker en projectleider Jolanda Meeuwissen van het Trimbos – instituut. Uit steeds meer studies blijkt dat de werking van antidepressiva bescheidener is dan vaak gedacht werd. Zo verscheen er onlangs de zogeheten PloMidicine studie waarin Britse, Amerikaanse en Canadese onderzoekers concludeerden dat de werkzaamheid van ssri’s, de meest voorgeschreven antidepressiva, nauwelijks beter was dan een placebo. Hun studie was een meta-analyse van zowel al gepubliceerde als ongepubliceerde onderzoeken naar het effect van deze medicijnen op de depressie. De onderzoekers vroegen zich met name af of de ernst van de depressies wellicht van invloed was op de eerdere resultaten van andere meta-analyses. Gezien de uitkomsten van hun studie

De ‘nieuwe’ website is inmiddels te bezoeken op: www.labyrint-ip-ehv.nl Wij hebben ook op de website aanmeldingsformulieren gemaakt voor onze thema-avonden en voor onze gespreksgroepen. Verder hebben wij ook een categorie ‘Laatste Nieuws’, waarin u informatie aan-treft van relevante aard. Mocht u nog zaken missen op onze website horen wij dat uiteraard gaarne van u. De ‘nieuwe’ website is voor ons gemaakt door Rens Feijen, directeur/eigenaar van2

alleen betrekking op de zorgkosten. Deze is lager voor bewoners van een instelling, omdat hun eigen bijdrage slechts voor een kwart gerelateerd is aan de zorg. Onder de nieuwe regeling vervalt wel de fiscale aftrekmogelijkheid van de eigen bijdrage AWBZ via de BU. Daar staat tegenover dat maar 20% van de betrokkenen daar gebruik van maakte.

voor de nieuwe regeling duidelijk verbeterd: Het wordt een algemene, landelijke regeling. Dit vermijdt de verschillen in uitvoering die zouden volgen bij de eerder beoogde uitvoering via de Wmo. Het wordt een compensatieregeling die beter is toegespitst op de doelgroep en die uitgaat van vaste, automatisch toegekende toeslagen. De BU-regeling blijft, zij het in afgeslankte vorm, ook na 2009 nog als een vangnet bestaan. De nieuwe regeling pakt gunstig uit voor mensen die tot nu toe geen gebruik maakten van de BU-regeling. Zij gaan er minimaal 100 tot 450 euro op vooruit. Het budgettaire kader wordt geraamd op 1,7 miljard euro. De bestaande inzet van de middelen voor de kwetsbare doelgroepen blijft daarmee voor 2009 grotendeels overeind. 



Budgettaire aspecten Het verdwijnen van de oude BU-regeling levert een opbrengst van 1,9 miljard euro. Daarvan wordt 250 miljoen ingezet voor gratis schoolboeken, armoedebestrijding en jeugdzaken. De resterende 1,7 miljard wordt gebruikt voor de nieuwe regeling voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Rekening houden met de betere toespitsing op deze doelgroepen lijkt daarmee de bestaande financiering grotendeels intact te blijven. Of dat ook voldoende is blijft de vraag. De CG-Raad zet zich met name in voor een vollediger compensatie van de extra kosten voor chronisch zieken en gehandicapten.







Het wetsvoorstel voor deze nieuwe regeling zal voor de zomer aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Ir. A. Walraven Lid PVGE en adviseur FPVG

Verbeteringen in de opzet van de nieuwe regeling Dank zij commentaar op de oorspronkelijke opzet - waaronder dat van de CGRaad en van het oud-lid van de Tweede Kamer C.S. van Wingerden - is de opzet

Eindhoven 31 mei 2008

23

Nieuwe regeling voor chronisch zieken en gehandicapten

Het specifieke deel Dit bestaat uit de volgende onderdelen een vast bedrag per jaar op basis van het zorggebruik. Dit varieert van circa 100 tot circa 450 euro en wordt jaarlijks uitgekeerd door het CAK. een verlaging van de eigen bijdrage voor zorg binnen en buiten een instelling (inclusief thuiszorg). Dit wordt automatisch verrekend door het CAK. een beperkte regeling voor belastingaftrek bij specifieke zorguitgaven, zoals voorgeschreven medicijnen, hulpmiddelen (geen brillen), woning aanpassing, vervoer van een zieke of invalide, diëten op doktersvoorschrift, extra gezinshulp en extra uitgaven voor kleding en beddengoed.



Op 29 april heeft het ministerie van VWS de hoofdlijnen gepubliceerd van de nieuwe compensatieregeling, die het kabinet vanaf 2009 wil invoeren in plaats van de huidige regeling voor buitengewone uitgaven (BU).





De nieuwe regeling wordt beter toegespitst op de volgende doelgroepen: chronisch zieken en gehandicapten, afhankelijk van de hoogte van het zorggebruik; mensen die een eigen bijdrage betalen voor AWBZ/Wmo-zorg; chronisch zieken, gehandicapten en ouderen ter algemene inkomenscompensatie. 



Het algemene deel Dit bestaat uit een algemene compensatie voor ouderen en arbeidsongeschikten. Deze verloopt via de belastingopgave en hoeft niet meer apart te worden aangevraagd. Ouderen krijgen gemiddeld 150 euro compensatie per jaar, en arbeidsongeschikten gemiddeld 225 euro. (De compensatie voor arbeidsongeschikten is hoger omdat zij ook een hoger bedrag kregen via de BU).



De regeling bestaat uit een algemeen en een specifiek deel, en zal worden uitgevoerd door het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK) en de Belastingdienst. De oorspronkelijke opzet om de regeling onder de Wmo te laten vallen is verlaten. De regeling blijft een landelijke regeling, waardoor verschillen in behandeling bij gemeentelijke uitvoering worden voorkomen.

stelden zij dat er weinig redenen zijn om ssri’s aan depressieve patiënten voor te schrijven, met uitzondering van zeer ernstig depressieve patiënten. Volgens Meeuwissen worden de uitkomsten van deze en soortgelijken studies terdege meegewogen bij de herziening van de multidisciplinaire richtlijn depressie. ‘Het is duidelijk dat het beloop en de ernst van een depressie belangrijke factoren zijn in de overweging of antidepressiva in de behandeling zinvol zijn.’Als patiënten een lichte of matige depressie hebben of als ze voor de eerste keer depressief zijn,

krijgt een gespreksbehandeling de voorkeur. ‘Op basis van wat we nu weten, lijkt medicatie pas aan de orde als een depressie zich langer of vaker voordoet of als er sprake is van een ernstige depressie. ’Dit zal in de vernieuwde richtlijn met duidelijke stappen aangegeven worden. Een jaar geleden werd al besloten dat de richtlijn aan een herziening toe was. De verwachting is dat de herziening versie tegen het eind van het jaar zal uitkomen. (MvK)

Als pijn eigenlijk een Depressie is

Pijn & Depressie

Psy, Jaargang 12 Nr. 4 April 2008

Hoe komt het?

De Feiten

Er moet nog veel onderzoek gedaanworden naar lichamelijke processen die door de ziekte depressie in gang worden gezet, maar sommige zijn al opgehelderd. Onder stressvolle omstandigheden, bijvoorbeeld door het verlies van een naaste, verandert de hormoonhuishouding van het lichaam. Stress activeert de zogeheten stress -as, die van het hersenaanhangsel naar de bijnier loopt. Normaal gesproken zorgt het lichaam ervoor dat dit stressgevoel tijdelijk is. Bij veel mensen die lijden aan ernstige depressies, is de stress -as echter ontregeld en verdwijnt dat stressgevoel niet. Deze

* Ieder jaar lijden 800.000 Nederlanders aan een depressie. * De Diagnose wordt bij de helft gemist. * Ook lichamelijke klachten kunnen wijzen op een depressie. * Huisarts stelt de diagnose beter dan specialist.

De eigen bijdrage AWBZ Deze wordt gemiddeld 10% lager voor personen die verblijven in een instelling, en gemiddeld 34% lager voor de ontvangers van thuiszorg. De verlaging heeft 22

3

patiënten hebben te veel van het hormoon cortisol in hun bloed. Tevens zien we in de hersenen veranderingen in stoffen als serotine en noradrenaline, die als boodschappers tussen de hersencellen functioneren. Hierdoor raken allerlei systemen in het lichaam ontregeld. Waarschijnlijk wordt ook de ervaring van pijnprikkels anders: er treedt een soort verlaging van de pijndrempel op. Psychiater Aart Schene: “De theorie is dat door de ontregeling van de serotine – en noradrenalinesystemen in het brein, de beleving en onderdrukking van pijn verandert. Normaal heb je een zekere weerstand tegen pijn, maar die drempel lijkt te verlagen waardoor er meer pijnsignalen binnenkomen. Mensen gaan daar dan ook meer op letten, wat het pijngevoel nog verder verergert.”

die zomer te warm was om te eten. De ziekte ging over in een depressie, gecombineerd met anorexia. Uiteindelijk werd ze opgenomen. Na drie weken in het ziekenhuis is ze honderd gram aangekomen, maar na vier weken is ze weer flink aan het eten en komen haar energie en vrolijkheid ook terug. Een jaar na haar ontslag besloot ze haar verhaal op te schrijven om leeftijdsgenoten en hun ouders een hart onder de riem te steken. Uitgeverij : De Arbeiderspers. ISBN. 978 90 295 6606 3. € 16,95 Psy Jaargang 12 Nr. 6 Juni 2008

Familieopstellingen

Depressie

Bij familieopstellingen worden plaatsvervangers van het familiesysteem van de cliënt in de ruimte opgesteld. De plaatsvervangers blijken in die situatie sensaties te kunnen ervaren die horen bij degenen op wiens plaats ze zijn opgesteld. Meerwaarde hiervan is dat blijkt dat deze plaatsvervangers zich bij bepaalde opstellingen beter voelen dan bij andere. Die ervaringen kunnen worden gebruikt bij zoeken naar de beste manier om patiënten te behandelen. Friedrich en Dagmar Ingwersen, respectievelijk psychiater en lichaams-

‘Mama zit me achter de vodden. Ze is zo blij dat ze plaats voor me hebben. Ze houdt van me. Ik niet van haar. Ik houd van niemand. Uit gemakzucht. Stel je voor dat ik van iemand hield, dan zou ik ook van alle anderen moeten houden als ik met rust gelaten wilde worden.’ Op haar veertiende kreeg de Franse Mathilde Monaque tijdens de zomervakantie de ziekte van Pfeiffer. En ik was veertien en depressief vertelt ze dat ze te moe was om iets te doen en dat het 4

ontvangen, nog thuis wonen. Mensen die cognitieve problemen hebben, worden meestal ook thuis bezocht. Mensen met psychische klachten, zoals depressieve klachten, angstklachten, of relatieproblemen, worden op kantoor uitgenodigd. Primair zijn deze programma’s gericht op de zorg voor de cliënt met psychische of cognitieve klachten maar ook mantelzorgers worden hier duidelijk bij betrokken.

deze cursus komen de volgende thema’s aan bod: • informatie over diverse ziektebeelden • omgaan met je familielid • inzicht in eigen gedrag • goed zorgen voor je zelf • steun vinden bij anderen • omgaan met hulpverleners. Er is hier sprake van een afgewogen programma en het is een geruststelling dat er ook op dit gebied, waarop ten onrechte nog steeds een taboe heerst, hulp geboden wordt.

Meestal worden problemen, zoals hierboven aangehaald, eerst besproken met de huisarts. Deze kan dan verwijzen naar GGzE en u kunt daar zonodig ook op aandringen. Als dit dan gebeurd is neemt een sociaal psychiatrisch verpleegkundige van GGzE contact op voor een eerste gesprek. Na de daaropvolgende gesprekken en onderzoeken, waarbij de partner of een familielid (mantelzorger) bij voorkeur aanwezig is, wordt een behandelingsplan opgesteld dat moet leiden tot een verbetering in de ontstane situatie of tot een situatie die draaglijker wordt. Ook de mantelzorger wordt niet vergeten. Deze wordt betrokken bij het op te stellen behandelplan maar krijgt ook adviezen om de situatie beter het hoofd te kunnen bieden, ook wordt gesignaleerd als de mantelzorger zelf overbelast dreigt te geraken. Daarnaast biedt GGzE een cursus aan voor familieleden en mantelzorgers. In

Wie meer wil weten over de ambulante behandeling kan een brochure aanvragen bij GGzE, afdeling ‘Centrum voor Ouderenpsychiatrie’, Stratumsedijk 29a, 5611 NB Eindhoven, 040 2970822. In deze brochure zijn ook adressen opgenomen van cliënten- en mantelzorgorganisaties waar u met vragen en voor steun terecht kunt. Voor informatie over de cursus ‘Ruggesteun’ moet u zijn bij de afdeling Preventie van GGzE, op hetzelfde adres maar een ander telefoonnummer: 040 2970910. Voor degenen die het niet precies weten, GGzE staat voor de Stichting Geïntegreerde Geestelijke Gezondheidszorg in Eindhoven en de Kempen en biedt zorg aan mensen met psychosociale en psychiatrische problematiek. Jan Peerlings, Secretaris 21

mooi zijn als werkgevers hun beleid afstemmen op individuele werknemers.” Dat daar niet alleen persoonlijke maar ook maatschappelijke belangen mee gediend zijn, is voor haar geen vraag meer. „Met de vergrijzing zullen steeds meer Nederlanders mantelzorger worden, terwijl tegelijkertijd het tekort aan professionele zorgers oploopt.”

telzorgers is een verplichting binnen die wet) kan er soms ook wat geregeld worden in de vorm van een vergoeding. Ook zou het inschakelen van de mantelzorgmakelaar opgenomen kunnen worden binnen het pakket van de zorgverzekeraar. Het eerste schaap is over de dam: verzekeraar Univé vergoedt sinds 2006 deze vorm van dienstverlening, in de aanvullende pakketten.

FNV Vrouwenbond pleit er voor de diensten van mantelzorgmakelaars op te nemen in verzuimpreventiepakketten. In gemeenten die bereid zijn creatief om te gaan met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning ( extra aandacht voor man-

Eindhovens Dagblad 22-7-2008

gericht therapeut, passen de methode van familieopstellingen toe in hun kliniek in Rastede (Duitsland). Hoe zij werken en welke andere technieken zij gebruiken wordt beschreven in: ‘Herstel van het vermogen om te verlangen. Familieopstellingen en lichaamswerk in een klinische setting’. Uitgangspunt is niet de patiënt als iemand met een probleem, maar als iemand die op weg is naar een oplossing. Uitgever: De Toorts.

lijke verzorging. Voor de noden van psychiatrische patiënten, verslaafden, daken thuislozen hebben ze amper oog. De onbekendheid met deze doelgroep is bij de gemeenten nog altijd groot. Zo zijn er tal van gemeenten die simpelweg stellen dat deze mensen bij hen niet voorkomen. Ook in het onlangs gepubliceerde benchmarkrapport van onderzoeksbureau SGBO komen ze nauwelijks aan bod. De afgelopen tijd is er door het programma Lokale Versterking al flink aan de participatie van deze doelgroep bij het Wmo getrokken. ‘Naar schatting zit in de helft van alle lokale Wmo-raden zeker een vertegenwoordiger.’ Eind dit jaar loopt de subsidie voor het programma echter af. ‘Om een omslag bij de gemeenten voor elkaar te krijgen, is duidelijk meer tijd nodig.’ Medio april komt er, zegt De Graaf, een rapport uit van het onderzoeksinstituut Verwey-Jonker. ‘Daarin wordt bevestigd dat gemeenten te weinig aandacht hebben voor deze groepen mensen’. Daarom is het programma volgens De Graaf nog zeker drie jaar nodig. (MvK)

ISBN 978 90 6020 822 9. € 24, Psy – Jaargang 12 Nr. 6, Juni 2008

Een GGzE dienstverlening

gen kan achteruit gaan en ook het stoppen met werken en hierdoor het aanpassen aan een nieuwe leefsituatie kan tot problemen leiden. Het gevolg hiervan kan zijn dat mensen psychisch in de knoop raken en dit kan ook voor de omgeving (de partner) extra belastend zijn. GGzE speelt hierop in en heeft hiervoor hulpprogramma’s opgesteld: ‘Ambulante Behandeling voor Ouderen’ en specifiek voor mantelzorgers de cursus ‘Ruggesteun’. De ambulante behandeling biedt hulp als mensen tijdens het ouder worden te maken krijgen met psychiatrische of cognitieve problemen. Ambulant wil zeggen dat de mensen, die deze hulp

Behandeling van ouderen met psychische klachten en hulp voor hun mantelzorgers. Bij het ouder worden hopen we onze vitaliteit te behouden. We weten echter allemaal dat dit niet zo is en velen van ons ervaren nu al dagelijks dat ouder worden gepaard gaat met gebreken. Deze achteruitgang hoeft niet alleen betrekking te hebben op lichamelijke functies maar kan ook met psychische problemen te maken hebben. We kennen allemaal wel voorbeelden: vrienden vallen weg, de partner overlijdt, kinderen gaan het huis uit, het geheu20

Gemeenten zien psychiatrische patiënten amper staan. Het landelijke Platform GGZ vindt dat gemeenten te weinig doen voor psychiatrische patiënten, verslaafden en daken thuislozen. Continuering van het programma Lokale Versterking is dan ook geboden.

Psy, Jaargang 12 Nr.4 April 2008

Het beleid van de gemeenten rond de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is volgens Rob de Graaf, manager van het programma Lokale Versterking, momenteel erg gericht op huishoude5

GGzE: nog steeds onacceptabele wachtlijsten

wordt door hen gewaardeerd met een 7,3. GGzE heeft voor het tweede achtereenvolgende jaar meer productie gemaakt dan in eerste instantie afgesproken met de zorgverzekeraars. In 2007 maar liefst 1 miljoen euro meer. Wanneer ze dat niet had gedaan, was de wachtlijst langer geweest dan nu het geval is. Er is namelijk een scheefgroei ontstaan, doordat de zorggelden in Nederland niet evenredig zijn verdeeld.

Regio – Voor stichting Geïntegreerde Geestelijke Gezondheidszorg (GGzE) was 2007 een goed jaar. De tevredenheid onder cliënten en medewerkers is gestegen en meer mensen weten de weg naar GGzE te vinden. Cliënten beoordelen de zorg van GGzE in 2007 met een 7,6 in tegenstelling tot een 7,1 in 2005. Zij zijn vooral tevreden over de deskundigheid van de hulpverleners en de wijze waarop de behandeling wordt uitgevoerd. Steeds meer mensen weten de weg naar GGzE te vinden. Het aantal cliënten van GGzE is toegenomen ten opzichte van 2006 en dat terwijl er sprake is van een snel en sterk veranderende omgeving. Het aantal kinderen en jeugdigen is bijvoorbeeld gestegen met 10%. Ook de medewerkers zijn tevreden over GGzE. Het werken bij de organisatie

In de regio Eindhoven en de Kempen is te weinig geld om snel en adequate zorg te verlenen aan mensen met ernstige psychiatrische problemen. De wachtlijsten voor deze mensen die hulp juist het hardste nodig hebben, nemen dan ook toe. Momenteel wacht bij GGzE meer dan 800 mensen langer dan de landelijke geldende norm. GGzE vraagt ook in 2008 hier nadrukkelijk aandacht voor, zodat de wachtlijsten verder weggewerkt kunnen worden.

Het alarm gaat niet af

achterdocht. De bedoelingen van de medemens worden niet goed ingeschat.

Het lijkt erop dat bij mensen met schizofrenie het alarmsysteem in de hersenen niet goed is afgesteld. Dat kan leiden tot zowel goedgelovigheid als

Is dit gezicht betrouwbaar of niet? Bij het maken van deze inschatting treedt een opvallend verschil op tussen mensen met en zonder schizofrenie. Gezichten die gezonde mensen op hun hoede 6

vaak op hun neer, in plaats van op broers en zussen met een gezin. Daarbij wordt uit het oog verloren dat alleenstaande mantelzorgers ook gewoon hun brood moeten verdienen.” Vooral met het oog op die werkende mantelzorgers (naar schatting een miljoen Nederlanders, dus één op de acht) zijn er gespecialiseerde dienstverleners: mantelzorgmakelaars. „Wij nemen regelwerk uit handen op allerlei terreinen”, zegt Truus Oud, directeur van TAPS in Zorg en Welzijn, een onafhankelijke organisatie die landelijk de inzet van mantelzorgmakelaars coördineert. „En reken maar dat mantelzorgers een papierkraam over zich heen krijgen, vele keren groter en ingewikkelder dan waar de gemiddelde Nederlander mee te maken heeft. Onze hulp bestrijkt een breed terrein, variërend van overleg met een zorgverzekeraar die weigert nota's te betalen, het indienen van beroep- en bezwaarschriften, het regelen van een persoonsgebonden budget tot het aanvragen van zorg bij het Centraal Indicatieorgaan Zorg. Soms komen we ook met het geven van een simpel advies al een eind, door mensen de weg te wijzen naar vrijwilligers.”

doen de hele dag niet anders, het is hun werk. Mantelzorgers met een baan kunnen dat praktisch gezien al vaak niet, omdat de instanties waar ze moeten aankloppen van negen tot vijf bereikbaar zijn. Daar gaat enorm veel tijd in zitten. Niet iedere werkgever stelt het op prijs als dat onder werktijd gebeurt.”Die werkgever is een van de partijen die nu bewerkt wordt, aldus Tineke van der Kraan. Vaak is er helemaal geen sprake van onwil, maar is de baas of de afdeling P & O niet op de hoogte van de dubbele belasting van zijn medewerker. Het inschakelen van zo’n gespecialiseerde dienstverlener als een mantelzorgmakelaar kan voor de werkgever interessant zijn, bijvoorbeeld in het kader van verzuimpreventie. Want mensen die te lang en te zwaar belast worden, vallen geheid een keer uit. Als ze niet ziek worden, gaan ze korter werken en of ze hangen liever radicaal hun pet aan de wilgen. Ze willen veel opgeven, maar niet de zorg. „In een tijd van toenemende krapte op de arbeidsmarkt een ongewenst verschijnsel”, aldus Van der Kraan. „En dan hebben we het nog niet over grijs verzuim”, vult Oud aan. „Mensen die wel op hun werk, maar met hun hoofd bij heel andere zaken zijn.”

“De mantelzorgmakelaars weten de weg binnen de wettelijke kaders en zijn goed in het creatief zoeken naar oplossingen”, aldus Oud. „ Ze zijn ervoor opgeleid en

Volgens Van der Kraan hoeft er niet weer een vorm van verlof aan de cao's toegevoegd te worden. Zij voelt meer voor een regeling à la ouderschapsverlof. „Het zou 19

Nieuw Wmo-beleid gemeente Someren

of zaken na te bellen. Dat is voor velen onmogelijk. Ik kan tenminste nog vanaf kantoor de dokter bellen.”

“We zijn samen verantwoordelijk voor de zorg” De spits is eraf. Na ruim een jaar beginnen we er langzaam aan te wennen dat de gemeente een rol spelen in de hulp bij het huishouden. De gemeenten zelf trouwens ook. Nadat ze in 2007 alle zeilen hebben moeten bij zetten om zich van hun nieuwe taak te kwijten, is het nu tijd om een eigen Wmo-koers uit te stippelen. De gemeente Someren kiest daarbij voor een totaalaanpak waarbij de nadruk ligt op samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid.

Tineke van der Kraan van FNV Vrouwenbond hoort dagelijks aan hoe mantelzorgers woekeren met tijd en energie om werk en zorg te combineren. Een enquete onder tweehonderd werkende mantelzorgers leverde volgens Van der Kraan hartverscheurende verhalen op. De meest voorkomende problemen: oververmoeidheid en overbelasting, niet plotseling vrij kunnen krijgen, onvoldoende gelegenheid om ziekenhuisbezoek en regeltaken te combineren en of werktijden (tijdelijk) aan te passen of thuis te werken.

Savantmagazine, 8e jaargang nr.33 mei 2008

Van mantelzorg wordt gesproken als de verzorging van een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of gezinslid meer dan acht uur per week duurt, of langer dan drie maanden achtereen. Langdurige en intensieve zorg dus. Onbetaald. De Vrouwenbond spant zich in om bij zusterbonden en werkgevers gedaan te krijgen dat mantelzorg gefaciliteerd wordt in het arbeidsvoorwaardenbeleid. Niet uitsluitend een vrouwenzaak, weet Van der Kraan: „Iedereen denkt in eerste instantie aan vrouwen. Maar veel werkende mantelzorgers zijn man. Ook alleenstaanden zijn ruim vertegen woordigd. De zorg voor een zieke ouder komt

Verscheurd tussen baas en zorg Buitenshuis werken en een chronisch ziek gezinslid of gehandicapt kind onder de hoede hebben. Mantelzorgers raken verscheurd tussen zorg en baan. Gelukkig zijn er professionele hulptroepen: mantelzorgmakelaars. “Stel: je bent bouwvakker met een chronisch zieke of hulpbehoevende partner. Om vijf uur ga je met het busje naar de bouwplaats, 100 kilometer van huis. Zie er dan maar eens even tussenuit te knijpen om mee te gaan naar het ziekenhuis 18

Ontbreken van goed alarm

doen zijn, komen op mensen met schizofrenie vaak betrouwbaar over. Zou het hierdoor komen dat mensen met schizofrenie in het dagelijkse leven vaker het slachtoffer worden van slechte bedoelingen? Hoogleraar cognitieve neuropsychiatrie Andre Aleman van het Universitair Medisch Centrum Groningen onderzocht of het verschil in de beoordeling te maken heeft met de amygdala, een hersenkern die betrokken is bij het signaleren van emotioneel belangrijke stimuli. Deze kern wordt soms beschreven als het hart van ons emotionele systeem. In de hersenscanner blijkt dat de amygdala van mensen met schizofrenie niet alleen relatief klein is, maar ook een afwijkend activiteitspatroon vertoont. Als er onbetrouwbare gezichten getoond worden, dan reageert de amygdala minder sterk dan normaal. Het signaal 'pas op, deze man of vrouw heeft misschien iets kwaads in de zin' komt schijnbaar niet goed binnen. De grote vraag hierbij is hoe dit geïnterpreteerd moet worden. Aleman: 'Een van de opvattingen is dat de medicatie leidt tot verminderde reacties van het brein in het algemeen, maar als dit klopt dan moet dat voor het hele brein gelden. De hersengebieden die betrokken zijn bij het maken van een sociale inschatting van de situatie zijn bij het kijken naar onbetrouwbare gezichten juist extra actief'. De hersenactiviteit is niet in het algemeen gedempt.

De verminderde activiteit in de amygdala lijkt specifiek te maken te hebben met het ontbreken van een goed alarm. Het gekke is dat het alarm van schizofrenie tegelijkertijd te vaak afgaat. Aleman: 'Onderzoekers hebben mensen met schizofrenie onlangs door een virtuele bibliotheek laten lopen. Aan een tafel zaten mensen rustig te lezen. Gezonde mensen zien niets bijzonders aan deze bezoekers maar de mensen met schizofrenie hebben vaak de indruk dat deze personen kwaadwillend zijn of over hen roddelen.' Aleman vermoedt dat deze schijnbaar tegenstrijdige resultaten te maken hebben met de positieve en negatieve symptomen van schizofrenie. 'Bij onze proefpersonen waren de wanen en hallucinaties door middel van medicatie goed onder controle gebracht. Er was daarom voornamelijk sprake van een zekere vervlakking. Een gevaarsignaal wordt niet goed opgepikt, en de reactie van de amygdala is minder sterk.' De verwarring, de wanen en hallucinaties werken precies andersom. Die dragen ertoe bij dat mensen met schizofrenie anderen onterecht kwade bedoelingen toeschrijven. Aleman: 'Bij families met mensen met schizofrenie, kun je dat ook terugzien. Zij hebben de ziekte niet, maar kunnen af en toe wel een stem horen. Als zij naar onbetrouwbare gezichten kijken, dan vertoont de 7

amygdala juist meer activiteit dan bij de controlegroepen.' Schizofrenie leidt dus via emotionele vervlakking en verminderde activiteit van de amygdala tot een gevaarlijke goedgelovigheid. Tegelijkertijd kunnen de verwarring en wanen tot een ongefundeerde achterdocht leiden, misschien gepaard gaat met verhoogde activiteit in de amygdala. De conclusie van Aleman op basis van dit soort onderzoeken is dat schizofrenie belangrijke overeenkomsten heeft met autisme, in de zin dat een goed afgestelde sociale antenne ontbreekt. 'Maar ik heb ook net een artikel in een toptijdschrift gevonden dat tot precies de tegenovergestelde conclusie komt. Deze auteurs stellen juist dat mensen met schizofrenie niet sociaal afgestomd zijn, maar in plaats daarvan juist hyper sociaal zijn en extra gevoelig.' Wordt vervolgd. PSY, Jaargang 12 Nr. 4, April 2008

8

Test onderscheidt hartaanval van paniekstoornis

Nieuwe WMO-raad Deurne richt vizier op mantelzorg

Je hebt last van pijn op de borst, maar volgens je cardioloog is er niets mis met je hart. In Maastricht is eind vorig jaar een test in gebruik genomen om te bepalen of je misschien lijdt aan een paniekstoornis.

DEURNE De WMO-participatieraad van de gemeente Deurne staat in de startblokken. Wethouder Joke Hubert heeft gisteren de leden van de raad beëdigd.

Dat pijn op de borst behalve op een hartstoornis ook kan wijzen op psychiatrische problemen, is al meer dan een eeuw bekend, zegt cardioloog Petra Kuijpers van het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Toch weten veel cardiologen dit niet. Vandaar dat het vaak lang duurt voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Gevolg ongerustheid bij de patiënt en een dure behandeling, omdat hij regelmatig naar het ziekenhuis terugkomt om zeker te zijn dat er echt niets met het hart aan de hand is. In haar proefschrift constateerde Kuijpers drie jaar geleden dat met de in de psychiatrie veel gebruikte CO2-provocatietest, op betrouwbare manier kan worden vastgesteld of er sprake is van een paniekstoornis. Tijdens die test ademen de patiënten een mengsel in van 35% CO2 en 65% zuivere zuurstof. Terwijl gezonde proefpersonen er hoogstens wat duizelig van worden, krijgen mensen met een paniekstoornis binnen een halve minuut een heftige aanval. Oorzaak is waarschijnlijk dat de

Het adviescollege adviseert het college van burgemeester en wethouders (en in uitzonderingsgevallen ook de gemeenteraad) over zaken op het gebied van het maatschappelijk welzijn in de gemeente. De WMO-raad heeft zelf een onafhankelijk voorzitter gekozen in de persoon van Antoinette Knoet, in het dagelijks leven voorzitter van ROC Ter Aa in Helmond.

malen aangegeven dat de bereikbaarheid van deze vorm van hulpverlening beter moet worden. De WMO-raad kan hier een rol in spelen. De WMO-participatieraad bestaat uit zeventien vertegenwoordigers van organisaties op het terrein van zorg voor gehandicapten en bejaarden, vrijwilligers, mantelzorgers, kerk, vakbonden, jongeren, jeugdzorg, huurders en vrouwenorganisaties. De raad moet wat in Deurne leeft op het gebied van maatschappelijk welzijn oppikken, maar ook ideeën aandragen om problemen op te lossen. De participatieraad wordt door de gemeente betrokken bij het maken van beleid op het gebied van bijvoorbeeld leefbaarheid in wijken, dorpen en buurten, jongerenbeleid, cliëntenondersteuning, ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers, maatschappelijke opvang en verslavingszorg.

De WMO-raad moet nog een werkagenda opstellen. Dat gaat de komende tijd gebeuren. Een van de eerste dingen waarmee de raad zich gaat bezighouden, is de mantelzorg, omdat algemeen bekend is dat deze vrijwilligers vaak zwaar onder druk staan.

Eindhovens Dagblad door Jan van de Ven woensdag 12 maart 2008

De WMO-raad duikt ook in de bijzondere bijstand. Het gaat daarbij om gelden die de gemeente kan uittrekken om te helpen bij de bestrijding van armoede, maar waarbij blijkt dat de mensen die er recht op hebben, de weg lang niet altijd weten te vinden. Politiek Deurne heeft al meer17

waslijst aan actiepunten.

Tenslotte moet de gemeente er onder meer voor zorgen dat mantelzorgers niet in de portemonnee worden geraakt als ze aan- of bijbouwen.

Zo moet het steunpunt mantelzorg en het lokaal loket worden verbonden met woonservicezones en wijkontwikkelingsplannen. Verder moet de informatie en het advies aan mantelzorgers worden verbeterd via info op de gemeentepagina, folders en een website.

Maatschappelijk werk moet regelen dat er nazorg voor de mantelzorger is als de zorg voor de naaste wegens overlijden wegvalt.

Ook moet onder meer worden geregeld dat er opvang is voor kinderen van mantelzorgers. Daarnaast moeten mantelzorgers worden vrijgesteld van sollicitatieplicht en moeten ze een beroep kunnen doen op bijzondere bijstand.

Eindhovens Dagblad woensdag 23 april 2008

Ook het stimuleren van bedrijven in de gemeente om een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid te voeren staat op de activiteitenlijst. Evenals het ondersteunen van de mantelzorger door bijvoorbeeld geautomatiseerde systemen in huis te plaatsen die het werk van de mantelzorger verlichten.

hersenen de grote hoeveelheid CO2 ‘vertalen’ in de waarschuwing: er is kans op verstikking, en dat die waarschuwing bij mensen met een paniekstoornis tot paniek leidt. Omdat de test uit alle onderzoeken als zeer betrouwbaar naar voren kwam, besloot Kuijpers hem vorig jaar in haar polikliniek te gaan gebruiken. ‘Uiteraard blijft het een diagnostisch hulpmiddel en is er nog meer onderzoek nodig voordat we zekerheid hebben, maar voor patiënten die ten onrechte denken dat zij iets aan hun hart mankeren, is het resultaat vaak een hele geruststelling. Helaas hebben veel cardiologen nog moeite met het idee dat fysieke klachten een niet-lichamelijk oorzaak kunnen hebben. Maar omdat dit probleem zich voordoet bij één op de vier patiënten met pijn op de borst, hoop ik dat deze test snel breed ingang zal vinden’. (EH)

Sommigen zagen de bui al hangen: straks wordt alles vanuit ‘genen’ verklaard. Paradoxaal genoeg blijken de biopsychiaters zich over de omgeving te moeten ontfermen om het effect van genen in beeld te krijgen. ‘We dachten dat ons lot in de sterren geschreven stond. Nu weten we, in grote lijnen, dat ons lot in onze genen ligt.’ Deze woorden tekent het tijdschrift Time op 20 Maart 1989 op uit de mond van Nobelprijswinnaar James Watson, de ontdekker van de spiraalvorm van het DNA. Watsons boodschap liegt er niet om: ons lot hangt af van onze genen. Als genen werkelijk cruciaal zijn, is het dus zaak om erachter te komen hoe de genen de aanzet geven tot het produceren van stoffen die leiden tot psychiatrische verschijnselen. Wetenschappers zouden dan gericht medicijnen kunnen ontwikkelen die heel precies aangrijpen op die biologische processen; pillen die beter werken en minder bijwerkingen hebben. De beroemde Amerikaanse biopsychiater Nancy Andreasen schetste in 2001 zo’n beeld nog in haar boek Schitterend nieuw brein: psychiatrie in het tijdperk van het genoom.

Psy, aargang 12 Nr. 4, April 2008

Psychiatrische genomics

Hun werk moet verder worden verbeterd door hen voorrang te geven bij de toewijzing van een woning in de gemeente waar zij mantelzorg verlenen. Ook moet bij het bouwen van zorgwoningen rekening worden gehouden met wensen van deze groep.

Vissen naar Genen

Zo simpel blijkt het verband tussen gen en ziektebeeld niet te zijn.

De afgelopen tien jaar is er veel geïnvesteerd in psychiatrische genomics. Doel: Het vinden van een link tussen een genvariant en een psychiatrisch ziektebeeld. 16

Kwade Genen Het onderzoek in de psychiatrische genomics begon met een droom: het ont9

Genen doen ertoe maar hoe?

dekken van dé Genen die leiden tot geestesziekten. Die ontdekkingen zouden harde biologische mechanismen onder geesteszieken blootleggen. Daarmee lag ook een biologische remedie in het verschiet: er zouden pillen komen die precies aangrijpen op de moleculaire processen die in werking gezet worden door kwade genen. Die droom is niet helemaal voorbij, maar gaandeweg wel flink van aard veranderd. Om de invloed van genen zichtbaar te maken, moet de biologische psychiatrie ook naar de omgeving kijken. Zonder de ‘juiste‘ omgeving komen veel genen die verband houden met psychiatrische symptomen namelijk niet eens tot expressie. De bekering tot de biologie die zich in de jaren negentig in de psychiatrie voltrok, maakt zo van binnenuit weer ruimte voor de invloed van de omgeving op het ontstaan van geestesaandoeningen. Een kleine ironie van de geschiedenis.

Elk familielid droomt waarschijnlijk wel eens van een doeltreffend middel dat zijn zieke familielid snel en effectief geneest. Een pilletje en klaar!! Over tot de orde van de dag. Of het onderzoek naar de oorzaken van schizofrenie en psychose, dat zich richt op het vinden van verbanden tussen genetische varianten en psychiatrische aandoeningen, die droom dichterbij de werkelijkheid brengt, zal de toekomst leren. Nu al blijkt een van de oorspronkelijke veronderstelling waarmee dit onderzoek van start ging, dat een afwijking in een enkel gen tot een bepaalde ziekte zal leiden, geen stand te houden. In het tijdschrift Psy verscheen onlangs een gebreid artikel over dit onderzoek.

10

zorg doen. In 2005 werd in Nederland 68,5 miljard euro aan gezondheidszorg uitgegeven. De duurste sectoren zijn ziekenhuiszorg en medisch specialistische zorg (17,7 miljard) en ouderenzorg (12,7 miljard).

Een inschrijfformulier kunt u opvragen bij: Stichting Kontaktpuntje. P/a Jasperstraat 1a 5503 CH Veldhoven Post adres: Magisterstraat 62 5504 JM Veldhoven E-mail: [email protected] Website: www.kontaktpuntje.nl

Eindhovens Dagblad donderdag 17 juli 2008

Steun en hulp voor mantelzorgers moet beter

Stijging zorgkosten door vergrijzing valt mee

Groot onderzoek naar Genomics

BILTHOVEN (ANP) - Hoewel steeds meer Nederlanders oud worden, nemen de kosten van de volksgezondheid niet evenredig toe. Een belangrijke oorzaak is dat de levensverwachting vooral bij mannen toeneemt. Vooral in het laatste levensjaar maken mensen veel kosten voor zorg.

Genomics is de studie van het functioneren van het totale erfelijke materiaal in een organisme. Het onderzoek naar genomics heeft als doel het vinden van een verband tussen genvarianten, hun werking in het organisme in relatie tot andere stoffen en processen, de omgeving, en een psychiatrisch ziektebeeld.

Dat blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De hogere leeftijd die vooral de mannen bereiken, leidt ertoe dat de hoge kosten in het laatste levensjaar worden uitgesteld. Bovendien blijven echtparen daardoor langer bij elkaar, waardoor zij minder een beroep op de

YN jrg.24* nr 3 * juni 2008

Psy, Jaargang 12 Nr. 4, April 2008

Openingstijden: dinsdagochtend van 10.00 – 12.00 uur vrijdagavond 20.00 – 23.00 uur

VALKENSWAARD De hulp, ondersteuning en informatie aan mantelzorgers moet beter. Ook de waardering voor deze mensen, die langdurig onbetaald zorgen voor een directe naaste hulpbehoevende zonder dat ze daarvoor zijn opgeleid moet beter. Mantelzorgers lopen nog tegen te veel obstakels en drempels aan, terwijl het juist de bedoeling is dat zij een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden. Dat blijkt uit de conceptnota integraal mantelzorgbeleid gemeente Valkenswaard 2008-2011. Om er voor te zorgen dat de mantelzorgers de steun, het begrip en de medewerking krijgen die zij nodig hebben om de benodigde zorg aan hun naaste te verlenen, komt de gemeente met een 15

Kontaktpuntje

de financiële malaise is een nieuwe manier van declareren.

Is een ontmoetingsplaats voor de minima, die daar met elkaar van gedachten kunnen wisselen, onder het genot van een kopje koffie of thee en waar zij met al hun vragen gratis terecht kunnen over uitkeringen WWB, CWI, UWV, WMO, enz.

Daardoor worden psychologen pas na afloop van een behandeltraject betaald. Maar de zorgverzekeraars kampen met grote achterstanden met het uitbetalen. Uit de enquête blijkt dat dertig procent van alle 1100 leden de deuren inmiddels heeft moeten sluiten vanwege financiële problemen. Uit de rondvraag blijkt verder dat de leden gemiddeld slechts elf procent van de gedeclareerde kosten over heel 2008 uitbetaald hebben gekregen. Veel psychologen en psychotherapeuten hebben daarom hoge leningen moeten afsluiten.

Tevens vullen zij gratis formulieren voor hen in en willen zij hen begeleiden naar de gemeente voor aanvragen van bijzondere bijstand, WMO, enz. Voor deze zaken zijn zij er op dinsdagochtend van 10.00 – 12.00 uur.

De geestelijke gezondheidszorg valt sinds dit jaar niet langer onder de AWBZ, maar onder de zorgverzekeringswet. Deze overgang gaat samen met een nieuw financieringssysteem. Psychologen moeten hun behandelingen digitaal declareren, waarna zorgverzekeraars na afloop van de behandeling betalen. De software blijkt echter vaak te falen.

Op de vrijdagavond kan men tussen 20.00 tot 23.00 uur terecht voor diverse gezellige activiteiten (computeren, naaiclub (kleding maken), breien en haken, koken, sieraden maken, papier-maché, sculpturen uit gasblokken).

Volgens de NVVP wacht minister Ab Klink van Volksgezondheid te lang met maatregelen. Ze voert daarom dinsdag actie in Den Haag.

Om van de activiteiten gebruik te maken vragen zij inschrijfgeld van € 5, - per jaar. Men kan zich inschrijven op dinsdagochtend of vrijdagavond bij Maria Geevers, of even bellen naar: T 06-5080 03 79.

Einhovens Dagblad Maandag 30 juni 2008

Stichting 14

In hun optimisme dachten biologische gerichte psychiaters dat het een kwestie van tijd zou zijn eer de genen voor schizofrenie zouden zijn gevonden. De droom bleek zo wervend dat er veel geld is vrijgekomen voor onderzoek in deze richting. Mensen in de psychiatrie die niet zo biologisch georiënteerd waren, kwam dit voor als een nachtmerrie. Zij vreesden dat deze nadruk op genomics de aandacht voor de levensloop en persoonlijkheid van psychiatrische patiënten zou

wegdrukken. Psychiatrische genomics heeft inmiddels de hele manier van onderzoek in de psychiatrie beïnvloed, ook in Nederland. Maar zowel droom als nachtmerrie zijn vooralsnog niet bewaarheid. Onder invloed van het genomics onderzoek is de oude tegenstelling tussen aanleg en opvoeding, Nature en Nurture, van karakter veranderd. Het is van of / of meer en / en geworden.

De aandacht voor de rol van de omgeving begint weer ‘in’ te raken

kinderen met een bepaalde genvariant (het zogenoemde MAOA-gen) later vaak dergelijk gedrag vertoonden. Afzonderlijk konden genvariant noch mishandeling het antisociale gedrag goed voorspellen, maar tezamen konden ze dat opeens behoorlijk goed.


Als gevolg van onderzoeksresultaten begint aandacht voor de rol van de omgeving in het ontstaan van psychiatrische aandoeningen weer ‘ín’ te raken. Het werk van het Amerikaanse echtpaar Caspi en Moffitt heeft daar flink aan bijgedragen. Deze onderzoekers publiceerden begin deze eeuw de eerste aannemelijke bevindingen die erop wijzen dat omgevingsinvloeden en genetische invloeden samen tot een psychiatrisch ziektebeeld kunnen leiden. Het echtpaar onderzocht de hypothese dat mishandelde kinderen later vaak zelfs antisociaal gedrag vertonen. Zij ontdekten dat alleen de mishandelde

Zo blijken omgevingsfactoren als urbaniteit (opgroeien in een stedelijke omgeving) en cannabisgebruik de kans op psychoses vergroten. De invloed van een aantal andere factoren staat nog ter discussie, bijvoorbeeld problemen bij de geboorte en trauma. De omgevingsfactor urbaniteit is de belangrijkste geïdentificeerde omgevingsfactor. Recente studies laten zien dat subtiele psycheachtige verschijnselen sowieso tien tot twintig procent vaker voorkomen in stedelijke omgeving. 11

Cannabisgebruik vormt een andere ‘externe’ risicofactor waar de laatste jaren bijzonder veel onderzoek naar is gedaan. Cannabisgebruik in de adolescentie verhoogt de (latere) expressie van psychoses bij mensen die daar aanleg voor hebben. Dit verband is eenduidig: het lijkt er niet op dat jongeren die later psychotisch worden cannabis gebruiken als een soort zelfmedicatie om hun opkomende psychotische verschijnselen te dempen.

De wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg in Eindhoven en omstreken zouden zijn ontstaan doordat de regio veel minder geld krijgt voor psychiatrische hulp dan andere regio's. De Tweede Kamer zou het kabinet moeten dwingen om de regio Eindhoven meer geld te geven. Onlangs kaartte de GGzE dit probleem zelf ook al aan. Joep Verbugt, voorzitter van de Raad van Bestuur, deed dat bij de presentatie van de jaarcijfers.

YN jrg 24 * nr 3 * juni 2008 Omroep Brabant 12 juni 2008

Lange wachtlijsten psychiatrische instellingen

Meer dan 2200 patiënten wachten op hulp

EINDHOVEN - De wachtlijsten voor psychiatrische patiënten bij de GGzE in Eindhoven zijn verontrustend lang. De stichting Labyrinth~In Perspectief heeft hierover alarm geslagen bij de Vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid.

De wachtlijst voor psychische zorg in de regio is langer dan de bekende ruim 800 urgente gevallen. Ook binnen de Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen (GGzE) zitten veel mensen op de verkeerde plek. In totaal zijn er ruim 2200 mensen die (andere) psychische zorg nodig hebben.

Ze vindt dat er met voorrang geld moet gaan naar Eindhoven om het probleem aan te pakken. Bij de stichting zijn familie en vrienden van psychiatrische patiënten aangesloten. Volgens hen wordt door de groeiende wachtlijsten de kans op ernstige ontsporingen in families met psychiatrische patiënten steeds groter. De stichting stelt dat op de wachtlijsten al vijftienhonderd mensen staan.

Ypsilon en Labyrint~In Perspectief, verenigingen voor familieleden van psychiatrische patiënten, en de cliëntenorganisaties van de GGzE hebben daarom de handen ineen geslagen. Ze trekken in navolging van de raad van bestuur van de GGzE aan de bel in Den 12

hoe de psychische zorg in een neergaande spiraal terechtkomt. Eerder al stak de organisatie een miljoen euro in het wegwerken van de wachtlijsten uit eigen reserves, maar dat is niet vol te houden. De budgetten voor de zorg zijn gebaseerd op de omslag die de GGzE jaren geleden maakte naar meer ambulante zorgverlening, wat goedkoper is. Nu de groep psychiatrische patiënten groeit, zijn de bedragen die het rijk uittrekt voor deze regio niet meer toereikend. "De GGzE wordt afgestraft, omdat ze in het verleden vooruitstrevend zijn geweest", stelt Jacques Nijenhuis van Labyrint~In Perspectief.

Haag. Als de organisatie niet structureel meer geld krijgt van het rijk, is goede zorg niet meer te garanderen. Het aantal mensen dat dringend hulp nodig heeft is inmiddels opgelopen naar zo'n 850. Van hen kampen er 200 met psychosen. Het kan tot gevaarlijke situaties leiden als deze mensen niet snel een plek vinden binnen de GGzE. "We kennen de mensen op de externe wachtlijst niet. We kunnen dus niet zeker zeggen dat er ook echt dramatische dingen staan te gebeuren. Maar als mensen in een psychose zitten, kunnen ze rare dingen doen en zichzelf of anderen iets aandoen", legt Jacqueline Kuppens van Ypsilon uit. "Het is niet ondenkbaar dat zoiets gebeurt."

Einhovens Dagblad vrijdag 20 juni 2008 door Jody van den Tillaart

Een minstens zo groot probleem vormt de groep patiënten die vanwege plaatsgebrek op een andere afdeling worden opgenomen, of die geen nazorg kunnen krijgen vanwege de wachttijden. Annelies Niezen van de Centrale Cliëntenraad van de GGzE: "Het komt voor dat volwassenen met een psychose op een jeugdafdeling geplaatst worden, simpelweg omdat de goede afdeling vol zit. Die zitten daar afgeschermd in een separeercel. Dat is een pure noodgreep, dan zitten ze in ieder geval ergens. Maar ze krijgen niet de goede hulp."

Geldnood nekt veel psychologen DEN HAAG - Honderden zelfstandig gevestigde psychologen, psychiaters en psychotherapeuten hebben de afgelopen maanden hun deuren moeten sluiten vanwege financiële problemen. Veel andere praktijken zitten tegen een faillissement aan. Dat blijkt uit een enquête van de Nederlandse Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten (NVVP). Oorzaak van

De GGzE moet met lede ogen toezien 13

Cannabisgebruik vormt een andere ‘externe’ risicofactor waar de laatste jaren bijzonder veel onderzoek naar is gedaan. Cannabisgebruik in de adolescentie verhoogt de (latere) expressie van psychoses bij mensen die daar aanleg voor hebben. Dit verband is eenduidig: het lijkt er niet op dat jongeren die later psychotisch worden cannabis gebruiken als een soort zelfmedicatie om hun opkomende psychotische verschijnselen te dempen.

De wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg in Eindhoven en omstreken zouden zijn ontstaan doordat de regio veel minder geld krijgt voor psychiatrische hulp dan andere regio's. De Tweede Kamer zou het kabinet moeten dwingen om de regio Eindhoven meer geld te geven. Onlangs kaartte de GGzE dit probleem zelf ook al aan. Joep Verbugt, voorzitter van de Raad van Bestuur, deed dat bij de presentatie van de jaarcijfers.

YN jrg 24 * nr 3 * juni 2008 Omroep Brabant 12 juni 2008

Lange wachtlijsten psychiatrische instellingen

Meer dan 2200 patiënten wachten op hulp

EINDHOVEN - De wachtlijsten voor psychiatrische patiënten bij de GGzE in Eindhoven zijn verontrustend lang. De stichting Labyrinth~In Perspectief heeft hierover alarm geslagen bij de Vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid.

De wachtlijst voor psychische zorg in de regio is langer dan de bekende ruim 800 urgente gevallen. Ook binnen de Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen (GGzE) zitten veel mensen op de verkeerde plek. In totaal zijn er ruim 2200 mensen die (andere) psychische zorg nodig hebben.

Ze vindt dat er met voorrang geld moet gaan naar Eindhoven om het probleem aan te pakken. Bij de stichting zijn familie en vrienden van psychiatrische patiënten aangesloten. Volgens hen wordt door de groeiende wachtlijsten de kans op ernstige ontsporingen in families met psychiatrische patiënten steeds groter. De stichting stelt dat op de wachtlijsten al vijftienhonderd mensen staan.

Ypsilon en Labyrint~In Perspectief, verenigingen voor familieleden van psychiatrische patiënten, en de cliëntenorganisaties van de GGzE hebben daarom de handen ineen geslagen. Ze trekken in navolging van de raad van bestuur van de GGzE aan de bel in Den 12

hoe de psychische zorg in een neergaande spiraal terechtkomt. Eerder al stak de organisatie een miljoen euro in het wegwerken van de wachtlijsten uit eigen reserves, maar dat is niet vol te houden. De budgetten voor de zorg zijn gebaseerd op de omslag die de GGzE jaren geleden maakte naar meer ambulante zorgverlening, wat goedkoper is. Nu de groep psychiatrische patiënten groeit, zijn de bedragen die het rijk uittrekt voor deze regio niet meer toereikend. "De GGzE wordt afgestraft, omdat ze in het verleden vooruitstrevend zijn geweest", stelt Jacques Nijenhuis van Labyrint~In Perspectief.

Haag. Als de organisatie niet structureel meer geld krijgt van het rijk, is goede zorg niet meer te garanderen. Het aantal mensen dat dringend hulp nodig heeft is inmiddels opgelopen naar zo'n 850. Van hen kampen er 200 met psychosen. Het kan tot gevaarlijke situaties leiden als deze mensen niet snel een plek vinden binnen de GGzE. "We kennen de mensen op de externe wachtlijst niet. We kunnen dus niet zeker zeggen dat er ook echt dramatische dingen staan te gebeuren. Maar als mensen in een psychose zitten, kunnen ze rare dingen doen en zichzelf of anderen iets aandoen", legt Jacqueline Kuppens van Ypsilon uit. "Het is niet ondenkbaar dat zoiets gebeurt."

Einhovens Dagblad vrijdag 20 juni 2008 door Jody van den Tillaart

Een minstens zo groot probleem vormt de groep patiënten die vanwege plaatsgebrek op een andere afdeling worden opgenomen, of die geen nazorg kunnen krijgen vanwege de wachttijden. Annelies Niezen van de Centrale Cliëntenraad van de GGzE: "Het komt voor dat volwassenen met een psychose op een jeugdafdeling geplaatst worden, simpelweg omdat de goede afdeling vol zit. Die zitten daar afgeschermd in een separeercel. Dat is een pure noodgreep, dan zitten ze in ieder geval ergens. Maar ze krijgen niet de goede hulp."

Geldnood nekt veel psychologen DEN HAAG - Honderden zelfstandig gevestigde psychologen, psychiaters en psychotherapeuten hebben de afgelopen maanden hun deuren moeten sluiten vanwege financiële problemen. Veel andere praktijken zitten tegen een faillissement aan. Dat blijkt uit een enquête van de Nederlandse Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten (NVVP). Oorzaak van

De GGzE moet met lede ogen toezien 13

Kontaktpuntje

de financiële malaise is een nieuwe manier van declareren.

Is een ontmoetingsplaats voor de minima, die daar met elkaar van gedachten kunnen wisselen, onder het genot van een kopje koffie of thee en waar zij met al hun vragen gratis terecht kunnen over uitkeringen WWB, CWI, UWV, WMO, enz.

Daardoor worden psychologen pas na afloop van een behandeltraject betaald. Maar de zorgverzekeraars kampen met grote achterstanden met het uitbetalen. Uit de enquête blijkt dat dertig procent van alle 1100 leden de deuren inmiddels heeft moeten sluiten vanwege financiële problemen. Uit de rondvraag blijkt verder dat de leden gemiddeld slechts elf procent van de gedeclareerde kosten over heel 2008 uitbetaald hebben gekregen. Veel psychologen en psychotherapeuten hebben daarom hoge leningen moeten afsluiten.

Tevens vullen zij gratis formulieren voor hen in en willen zij hen begeleiden naar de gemeente voor aanvragen van bijzondere bijstand, WMO, enz. Voor deze zaken zijn zij er op dinsdagochtend van 10.00 – 12.00 uur.

De geestelijke gezondheidszorg valt sinds dit jaar niet langer onder de AWBZ, maar onder de zorgverzekeringswet. Deze overgang gaat samen met een nieuw financieringssysteem. Psychologen moeten hun behandelingen digitaal declareren, waarna zorgverzekeraars na afloop van de behandeling betalen. De software blijkt echter vaak te falen.

Op de vrijdagavond kan men tussen 20.00 tot 23.00 uur terecht voor diverse gezellige activiteiten (computeren, naaiclub (kleding maken), breien en haken, koken, sieraden maken, papier-maché, sculpturen uit gasblokken).

Volgens de NVVP wacht minister Ab Klink van Volksgezondheid te lang met maatregelen. Ze voert daarom dinsdag actie in Den Haag.

Om van de activiteiten gebruik te maken vragen zij inschrijfgeld van € 5, - per jaar. Men kan zich inschrijven op dinsdagochtend of vrijdagavond bij Maria Geevers, of even bellen naar: T 06-5080 03 79.

Einhovens Dagblad Maandag 30 juni 2008

Stichting 14

In hun optimisme dachten biologische gerichte psychiaters dat het een kwestie van tijd zou zijn eer de genen voor schizofrenie zouden zijn gevonden. De droom bleek zo wervend dat er veel geld is vrijgekomen voor onderzoek in deze richting. Mensen in de psychiatrie die niet zo biologisch georiënteerd waren, kwam dit voor als een nachtmerrie. Zij vreesden dat deze nadruk op genomics de aandacht voor de levensloop en persoonlijkheid van psychiatrische patiënten zou

wegdrukken. Psychiatrische genomics heeft inmiddels de hele manier van onderzoek in de psychiatrie beïnvloed, ook in Nederland. Maar zowel droom als nachtmerrie zijn vooralsnog niet bewaarheid. Onder invloed van het genomics onderzoek is de oude tegenstelling tussen aanleg en opvoeding, Nature en Nurture, van karakter veranderd. Het is van of / of meer en / en geworden.

De aandacht voor de rol van de omgeving begint weer ‘in’ te raken

kinderen met een bepaalde genvariant (het zogenoemde MAOA-gen) later vaak dergelijk gedrag vertoonden. Afzonderlijk konden genvariant noch mishandeling het antisociale gedrag goed voorspellen, maar tezamen konden ze dat opeens behoorlijk goed.


Als gevolg van onderzoeksresultaten begint aandacht voor de rol van de omgeving in het ontstaan van psychiatrische aandoeningen weer ‘ín’ te raken. Het werk van het Amerikaanse echtpaar Caspi en Moffitt heeft daar flink aan bijgedragen. Deze onderzoekers publiceerden begin deze eeuw de eerste aannemelijke bevindingen die erop wijzen dat omgevingsinvloeden en genetische invloeden samen tot een psychiatrisch ziektebeeld kunnen leiden. Het echtpaar onderzocht de hypothese dat mishandelde kinderen later vaak zelfs antisociaal gedrag vertonen. Zij ontdekten dat alleen de mishandelde

Zo blijken omgevingsfactoren als urbaniteit (opgroeien in een stedelijke omgeving) en cannabisgebruik de kans op psychoses vergroten. De invloed van een aantal andere factoren staat nog ter discussie, bijvoorbeeld problemen bij de geboorte en trauma. De omgevingsfactor urbaniteit is de belangrijkste geïdentificeerde omgevingsfactor. Recente studies laten zien dat subtiele psycheachtige verschijnselen sowieso tien tot twintig procent vaker voorkomen in stedelijke omgeving. 11

Genen doen ertoe maar hoe?

dekken van dé Genen die leiden tot geestesziekten. Die ontdekkingen zouden harde biologische mechanismen onder geesteszieken blootleggen. Daarmee lag ook een biologische remedie in het verschiet: er zouden pillen komen die precies aangrijpen op de moleculaire processen die in werking gezet worden door kwade genen. Die droom is niet helemaal voorbij, maar gaandeweg wel flink van aard veranderd. Om de invloed van genen zichtbaar te maken, moet de biologische psychiatrie ook naar de omgeving kijken. Zonder de ‘juiste‘ omgeving komen veel genen die verband houden met psychiatrische symptomen namelijk niet eens tot expressie. De bekering tot de biologie die zich in de jaren negentig in de psychiatrie voltrok, maakt zo van binnenuit weer ruimte voor de invloed van de omgeving op het ontstaan van geestesaandoeningen. Een kleine ironie van de geschiedenis.

Elk familielid droomt waarschijnlijk wel eens van een doeltreffend middel dat zijn zieke familielid snel en effectief geneest. Een pilletje en klaar!! Over tot de orde van de dag. Of het onderzoek naar de oorzaken van schizofrenie en psychose, dat zich richt op het vinden van verbanden tussen genetische varianten en psychiatrische aandoeningen, die droom dichterbij de werkelijkheid brengt, zal de toekomst leren. Nu al blijkt een van de oorspronkelijke veronderstelling waarmee dit onderzoek van start ging, dat een afwijking in een enkel gen tot een bepaalde ziekte zal leiden, geen stand te houden. In het tijdschrift Psy verscheen onlangs een gebreid artikel over dit onderzoek.

10

zorg doen. In 2005 werd in Nederland 68,5 miljard euro aan gezondheidszorg uitgegeven. De duurste sectoren zijn ziekenhuiszorg en medisch specialistische zorg (17,7 miljard) en ouderenzorg (12,7 miljard).

Een inschrijfformulier kunt u opvragen bij: Stichting Kontaktpuntje. P/a Jasperstraat 1a 5503 CH Veldhoven Post adres: Magisterstraat 62 5504 JM Veldhoven E-mail: [email protected] Website: www.kontaktpuntje.nl

Eindhovens Dagblad donderdag 17 juli 2008

Steun en hulp voor mantelzorgers moet beter

Stijging zorgkosten door vergrijzing valt mee

Groot onderzoek naar Genomics

BILTHOVEN (ANP) - Hoewel steeds meer Nederlanders oud worden, nemen de kosten van de volksgezondheid niet evenredig toe. Een belangrijke oorzaak is dat de levensverwachting vooral bij mannen toeneemt. Vooral in het laatste levensjaar maken mensen veel kosten voor zorg.

Genomics is de studie van het functioneren van het totale erfelijke materiaal in een organisme. Het onderzoek naar genomics heeft als doel het vinden van een verband tussen genvarianten, hun werking in het organisme in relatie tot andere stoffen en processen, de omgeving, en een psychiatrisch ziektebeeld.

Dat blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De hogere leeftijd die vooral de mannen bereiken, leidt ertoe dat de hoge kosten in het laatste levensjaar worden uitgesteld. Bovendien blijven echtparen daardoor langer bij elkaar, waardoor zij minder een beroep op de


Psy, Jaargang 12 Nr. 4, April 2008

Openingstijden: dinsdagochtend van 10.00 – 12.00 uur vrijdagavond 20.00 – 23.00 uur

VALKENSWAARD De hulp, ondersteuning en informatie aan mantelzorgers moet beter. Ook de waardering voor deze mensen, die langdurig onbetaald zorgen voor een directe naaste hulpbehoevende zonder dat ze daarvoor zijn opgeleid moet beter. Mantelzorgers lopen nog tegen te veel obstakels en drempels aan, terwijl het juist de bedoeling is dat zij een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden. Dat blijkt uit de conceptnota integraal mantelzorgbeleid gemeente Valkenswaard 2008-2011. Om er voor te zorgen dat de mantelzorgers de steun, het begrip en de medewerking krijgen die zij nodig hebben om de benodigde zorg aan hun naaste te verlenen, komt de gemeente met een 15

waslijst aan actiepunten.

Tenslotte moet de gemeente er onder meer voor zorgen dat mantelzorgers niet in de portemonnee worden geraakt als ze aan- of bijbouwen.

Zo moet het steunpunt mantelzorg en het lokaal loket worden verbonden met woonservicezones en wijkontwikkelingsplannen. Verder moet de informatie en het advies aan mantelzorgers worden verbeterd via info op de gemeentepagina, folders en een website.

Maatschappelijk werk moet regelen dat er nazorg voor de mantelzorger is als de zorg voor de naaste wegens overlijden wegvalt.

Ook moet onder meer worden geregeld dat er opvang is voor kinderen van mantelzorgers. Daarnaast moeten mantelzorgers worden vrijgesteld van sollicitatieplicht en moeten ze een beroep kunnen doen op bijzondere bijstand.

Eindhovens Dagblad woensdag 23 april 2008

Ook het stimuleren van bedrijven in de gemeente om een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid te voeren staat op de activiteitenlijst. Evenals het ondersteunen van de mantelzorger door bijvoorbeeld geautomatiseerde systemen in huis te plaatsen die het werk van de mantelzorger verlichten.

hersenen de grote hoeveelheid CO2 ‘vertalen’ in de waarschuwing: er is kans op verstikking, en dat die waarschuwing bij mensen met een paniekstoornis tot paniek leidt. Omdat de test uit alle onderzoeken als zeer betrouwbaar naar voren kwam, besloot Kuijpers hem vorig jaar in haar polikliniek te gaan gebruiken. ‘Uiteraard blijft het een diagnostisch hulpmiddel en is er nog meer onderzoek nodig voordat we zekerheid hebben, maar voor patiënten die ten onrechte denken dat zij iets aan hun hart mankeren, is het resultaat vaak een hele geruststelling. Helaas hebben veel cardiologen nog moeite met het idee dat fysieke klachten een niet-lichamelijk oorzaak kunnen hebben. Maar omdat dit probleem zich voordoet bij één op de vier patiënten met pijn op de borst, hoop ik dat deze test snel breed ingang zal vinden’. (EH)

Sommigen zagen de bui al hangen: straks wordt alles vanuit ‘genen’ verklaard. Paradoxaal genoeg blijken de biopsychiaters zich over de omgeving te moeten ontfermen om het effect van genen in beeld te krijgen. ‘We dachten dat ons lot in de sterren geschreven stond. Nu weten we, in grote lijnen, dat ons lot in onze genen ligt.’ Deze woorden tekent het tijdschrift Time op 20 Maart 1989 op uit de mond van Nobelprijswinnaar James Watson, de ontdekker van de spiraalvorm van het DNA. Watsons boodschap liegt er niet om: ons lot hangt af van onze genen. Als genen werkelijk cruciaal zijn, is het dus zaak om erachter te komen hoe de genen de aanzet geven tot het produceren van stoffen die leiden tot psychiatrische verschijnselen. Wetenschappers zouden dan gericht medicijnen kunnen ontwikkelen die heel precies aangrijpen op die biologische processen; pillen die beter werken en minder bijwerkingen hebben. De beroemde Amerikaanse biopsychiater Nancy Andreasen schetste in 2001 zo’n beeld nog in haar boek Schitterend nieuw brein: psychiatrie in het tijdperk van het genoom.

Psy, aargang 12 Nr. 4, April 2008

Psychiatrische genomics

Hun werk moet verder worden verbeterd door hen voorrang te geven bij de toewijzing van een woning in de gemeente waar zij mantelzorg verlenen. Ook moet bij het bouwen van zorgwoningen rekening worden gehouden met wensen van deze groep.

Vissen naar Genen

Zo simpel blijkt het verband tussen gen en ziektebeeld niet te zijn.

De afgelopen tien jaar is er veel geïnvesteerd in psychiatrische genomics. Doel: Het vinden van een link tussen een genvariant en een psychiatrisch ziektebeeld. 16

Kwade Genen Het onderzoek in de psychiatrische genomics begon met een droom: het ont9

amygdala juist meer activiteit dan bij de controlegroepen.' Schizofrenie leidt dus via emotionele vervlakking en verminderde activiteit van de amygdala tot een gevaarlijke goedgelovigheid. Tegelijkertijd kunnen de verwarring en wanen tot een ongefundeerde achterdocht leiden, misschien gepaard gaat met verhoogde activiteit in de amygdala. De conclusie van Aleman op basis van dit soort onderzoeken is dat schizofrenie belangrijke overeenkomsten heeft met autisme, in de zin dat een goed afgestelde sociale antenne ontbreekt. 'Maar ik heb ook net een artikel in een toptijdschrift gevonden dat tot precies de tegenovergestelde conclusie komt. Deze auteurs stellen juist dat mensen met schizofrenie niet sociaal afgestomd zijn, maar in plaats daarvan juist hyper sociaal zijn en extra gevoelig.' Wordt vervolgd. PSY, Jaargang 12 Nr. 4, April 2008

8

Test onderscheidt hartaanval van paniekstoornis

Nieuwe WMO-raad Deurne richt vizier op mantelzorg

Je hebt last van pijn op de borst, maar volgens je cardioloog is er niets mis met je hart. In Maastricht is eind vorig jaar een test in gebruik genomen om te bepalen of je misschien lijdt aan een paniekstoornis.

DEURNE De WMO-participatieraad van de gemeente Deurne staat in de startblokken. Wethouder Joke Hubert heeft gisteren de leden van de raad beëdigd.

Dat pijn op de borst behalve op een hartstoornis ook kan wijzen op psychiatrische problemen, is al meer dan een eeuw bekend, zegt cardioloog Petra Kuijpers van het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Toch weten veel cardiologen dit niet. Vandaar dat het vaak lang duurt voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Gevolg ongerustheid bij de patiënt en een dure behandeling, omdat hij regelmatig naar het ziekenhuis terugkomt om zeker te zijn dat er echt niets met het hart aan de hand is. In haar proefschrift constateerde Kuijpers drie jaar geleden dat met de in de psychiatrie veel gebruikte CO2-provocatietest, op betrouwbare manier kan worden vastgesteld of er sprake is van een paniekstoornis. Tijdens die test ademen de patiënten een mengsel in van 35% CO2 en 65% zuivere zuurstof. Terwijl gezonde proefpersonen er hoogstens wat duizelig van worden, krijgen mensen met een paniekstoornis binnen een halve minuut een heftige aanval. Oorzaak is waarschijnlijk dat de

Het adviescollege adviseert het college van burgemeester en wethouders (en in uitzonderingsgevallen ook de gemeenteraad) over zaken op het gebied van het maatschappelijk welzijn in de gemeente. De WMO-raad heeft zelf een onafhankelijk voorzitter gekozen in de persoon van Antoinette Knoet, in het dagelijks leven voorzitter van ROC Ter Aa in Helmond.

malen aangegeven dat de bereikbaarheid van deze vorm van hulpverlening beter moet worden. De WMO-raad kan hier een rol in spelen. De WMO-participatieraad bestaat uit zeventien vertegenwoordigers van organisaties op het terrein van zorg voor gehandicapten en bejaarden, vrijwilligers, mantelzorgers, kerk, vakbonden, jongeren, jeugdzorg, huurders en vrouwenorganisaties. De raad moet wat in Deurne leeft op het gebied van maatschappelijk welzijn oppikken, maar ook ideeën aandragen om problemen op te lossen. De participatieraad wordt door de gemeente betrokken bij het maken van beleid op het gebied van bijvoorbeeld leefbaarheid in wijken, dorpen en buurten, jongerenbeleid, cliëntenondersteuning, ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers, maatschappelijke opvang en verslavingszorg.

De WMO-raad moet nog een werkagenda opstellen. Dat gaat de komende tijd gebeuren. Een van de eerste dingen waarmee de raad zich gaat bezighouden, is de mantelzorg, omdat algemeen bekend is dat deze vrijwilligers vaak zwaar onder druk staan.

Eindhovens Dagblad door Jan van de Ven woensdag 12 maart 2008

De WMO-raad duikt ook in de bijzondere bijstand. Het gaat daarbij om gelden die de gemeente kan uittrekken om te helpen bij de bestrijding van armoede, maar waarbij blijkt dat de mensen die er recht op hebben, de weg lang niet altijd weten te vinden. Politiek Deurne heeft al meer17

Nieuw Wmo-beleid gemeente Someren

of zaken na te bellen. Dat is voor velen onmogelijk. Ik kan tenminste nog vanaf kantoor de dokter bellen.”

“We zijn samen verantwoordelijk voor de zorg” De spits is eraf. Na ruim een jaar beginnen we er langzaam aan te wennen dat de gemeente een rol spelen in de hulp bij het huishouden. De gemeenten zelf trouwens ook. Nadat ze in 2007 alle zeilen hebben moeten bij zetten om zich van hun nieuwe taak te kwijten, is het nu tijd om een eigen Wmo-koers uit te stippelen. De gemeente Someren kiest daarbij voor een totaalaanpak waarbij de nadruk ligt op samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid.

Tineke van der Kraan van FNV Vrouwenbond hoort dagelijks aan hoe mantelzorgers woekeren met tijd en energie om werk en zorg te combineren. Een enquete onder tweehonderd werkende mantelzorgers leverde volgens Van der Kraan hartverscheurende verhalen op. De meest voorkomende problemen: oververmoeidheid en overbelasting, niet plotseling vrij kunnen krijgen, onvoldoende gelegenheid om ziekenhuisbezoek en regeltaken te combineren en of werktijden (tijdelijk) aan te passen of thuis te werken.

Savantmagazine, 8e jaargang nr.33 mei 2008

Van mantelzorg wordt gesproken als de verzorging van een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of gezinslid meer dan acht uur per week duurt, of langer dan drie maanden achtereen. Langdurige en intensieve zorg dus. Onbetaald. De Vrouwenbond spant zich in om bij zusterbonden en werkgevers gedaan te krijgen dat mantelzorg gefaciliteerd wordt in het arbeidsvoorwaardenbeleid. Niet uitsluitend een vrouwenzaak, weet Van der Kraan: „Iedereen denkt in eerste instantie aan vrouwen. Maar veel werkende mantelzorgers zijn man. Ook alleenstaanden zijn ruim vertegen woordigd. De zorg voor een zieke ouder komt

Verscheurd tussen baas en zorg Buitenshuis werken en een chronisch ziek gezinslid of gehandicapt kind onder de hoede hebben. Mantelzorgers raken verscheurd tussen zorg en baan. Gelukkig zijn er professionele hulptroepen: mantelzorgmakelaars. “Stel: je bent bouwvakker met een chronisch zieke of hulpbehoevende partner. Om vijf uur ga je met het busje naar de bouwplaats, 100 kilometer van huis. Zie er dan maar eens even tussenuit te knijpen om mee te gaan naar het ziekenhuis 18

Ontbreken van goed alarm

doen zijn, komen op mensen met schizofrenie vaak betrouwbaar over. Zou het hierdoor komen dat mensen met schizofrenie in het dagelijkse leven vaker het slachtoffer worden van slechte bedoelingen? Hoogleraar cognitieve neuropsychiatrie Andre Aleman van het Universitair Medisch Centrum Groningen onderzocht of het verschil in de beoordeling te maken heeft met de amygdala, een hersenkern die betrokken is bij het signaleren van emotioneel belangrijke stimuli. Deze kern wordt soms beschreven als het hart van ons emotionele systeem. In de hersenscanner blijkt dat de amygdala van mensen met schizofrenie niet alleen relatief klein is, maar ook een afwijkend activiteitspatroon vertoont. Als er onbetrouwbare gezichten getoond worden, dan reageert de amygdala minder sterk dan normaal. Het signaal 'pas op, deze man of vrouw heeft misschien iets kwaads in de zin' komt schijnbaar niet goed binnen. De grote vraag hierbij is hoe dit geïnterpreteerd moet worden. Aleman: 'Een van de opvattingen is dat de medicatie leidt tot verminderde reacties van het brein in het algemeen, maar als dit klopt dan moet dat voor het hele brein gelden. De hersengebieden die betrokken zijn bij het maken van een sociale inschatting van de situatie zijn bij het kijken naar onbetrouwbare gezichten juist extra actief'. De hersenactiviteit is niet in het algemeen gedempt.

De verminderde activiteit in de amygdala lijkt specifiek te maken te hebben met het ontbreken van een goed alarm. Het gekke is dat het alarm van schizofrenie tegelijkertijd te vaak afgaat. Aleman: 'Onderzoekers hebben mensen met schizofrenie onlangs door een virtuele bibliotheek laten lopen. Aan een tafel zaten mensen rustig te lezen. Gezonde mensen zien niets bijzonders aan deze bezoekers maar de mensen met schizofrenie hebben vaak de indruk dat deze personen kwaadwillend zijn of over hen roddelen.' Aleman vermoedt dat deze schijnbaar tegenstrijdige resultaten te maken hebben met de positieve en negatieve symptomen van schizofrenie. 'Bij onze proefpersonen waren de wanen en hallucinaties door middel van medicatie goed onder controle gebracht. Er was daarom voornamelijk sprake van een zekere vervlakking. Een gevaarsignaal wordt niet goed opgepikt, en de reactie van de amygdala is minder sterk.' De verwarring, de wanen en hallucinaties werken precies andersom. Die dragen ertoe bij dat mensen met schizofrenie anderen onterecht kwade bedoelingen toeschrijven. Aleman: 'Bij families met mensen met schizofrenie, kun je dat ook terugzien. Zij hebben de ziekte niet, maar kunnen af en toe wel een stem horen. Als zij naar onbetrouwbare gezichten kijken, dan vertoont de 7

GGzE: nog steeds onacceptabele wachtlijsten

wordt door hen gewaardeerd met een 7,3. GGzE heeft voor het tweede achtereenvolgende jaar meer productie gemaakt dan in eerste instantie afgesproken met de zorgverzekeraars. In 2007 maar liefst 1 miljoen euro meer. Wanneer ze dat niet had gedaan, was de wachtlijst langer geweest dan nu het geval is. Er is namelijk een scheefgroei ontstaan, doordat de zorggelden in Nederland niet evenredig zijn verdeeld.

Regio – Voor stichting Geïntegreerde Geestelijke Gezondheidszorg (GGzE) was 2007 een goed jaar. De tevredenheid onder cliënten en medewerkers is gestegen en meer mensen weten de weg naar GGzE te vinden. Cliënten beoordelen de zorg van GGzE in 2007 met een 7,6 in tegenstelling tot een 7,1 in 2005. Zij zijn vooral tevreden over de deskundigheid van de hulpverleners en de wijze waarop de behandeling wordt uitgevoerd. Steeds meer mensen weten de weg naar GGzE te vinden. Het aantal cliënten van GGzE is toegenomen ten opzichte van 2006 en dat terwijl er sprake is van een snel en sterk veranderende omgeving. Het aantal kinderen en jeugdigen is bijvoorbeeld gestegen met 10%. Ook de medewerkers zijn tevreden over GGzE. Het werken bij de organisatie

In de regio Eindhoven en de Kempen is te weinig geld om snel en adequate zorg te verlenen aan mensen met ernstige psychiatrische problemen. De wachtlijsten voor deze mensen die hulp juist het hardste nodig hebben, nemen dan ook toe. Momenteel wacht bij GGzE meer dan 800 mensen langer dan de landelijke geldende norm. GGzE vraagt ook in 2008 hier nadrukkelijk aandacht voor, zodat de wachtlijsten verder weggewerkt kunnen worden.

Het alarm gaat niet af

achterdocht. De bedoelingen van de medemens worden niet goed ingeschat.

Het lijkt erop dat bij mensen met schizofrenie het alarmsysteem in de hersenen niet goed is afgesteld. Dat kan leiden tot zowel goedgelovigheid als

Is dit gezicht betrouwbaar of niet? Bij het maken van deze inschatting treedt een opvallend verschil op tussen mensen met en zonder schizofrenie. Gezichten die gezonde mensen op hun hoede 6

vaak op hun neer, in plaats van op broers en zussen met een gezin. Daarbij wordt uit het oog verloren dat alleenstaande mantelzorgers ook gewoon hun brood moeten verdienen.” Vooral met het oog op die werkende mantelzorgers (naar schatting een miljoen Nederlanders, dus één op de acht) zijn er gespecialiseerde dienstverleners: mantelzorgmakelaars. „Wij nemen regelwerk uit handen op allerlei terreinen”, zegt Truus Oud, directeur van TAPS in Zorg en Welzijn, een onafhankelijke organisatie die landelijk de inzet van mantelzorgmakelaars coördineert. „En reken maar dat mantelzorgers een papierkraam over zich heen krijgen, vele keren groter en ingewikkelder dan waar de gemiddelde Nederlander mee te maken heeft. Onze hulp bestrijkt een breed terrein, variërend van overleg met een zorgverzekeraar die weigert nota's te betalen, het indienen van beroep- en bezwaarschriften, het regelen van een persoonsgebonden budget tot het aanvragen van zorg bij het Centraal Indicatieorgaan Zorg. Soms komen we ook met het geven van een simpel advies al een eind, door mensen de weg te wijzen naar vrijwilligers.”

doen de hele dag niet anders, het is hun werk. Mantelzorgers met een baan kunnen dat praktisch gezien al vaak niet, omdat de instanties waar ze moeten aankloppen van negen tot vijf bereikbaar zijn. Daar gaat enorm veel tijd in zitten. Niet iedere werkgever stelt het op prijs als dat onder werktijd gebeurt.”Die werkgever is een van de partijen die nu bewerkt wordt, aldus Tineke van der Kraan. Vaak is er helemaal geen sprake van onwil, maar is de baas of de afdeling P & O niet op de hoogte van de dubbele belasting van zijn medewerker. Het inschakelen van zo’n gespecialiseerde dienstverlener als een mantelzorgmakelaar kan voor de werkgever interessant zijn, bijvoorbeeld in het kader van verzuimpreventie. Want mensen die te lang en te zwaar belast worden, vallen geheid een keer uit. Als ze niet ziek worden, gaan ze korter werken en of ze hangen liever radicaal hun pet aan de wilgen. Ze willen veel opgeven, maar niet de zorg. „In een tijd van toenemende krapte op de arbeidsmarkt een ongewenst verschijnsel”, aldus Van der Kraan. „En dan hebben we het nog niet over grijs verzuim”, vult Oud aan. „Mensen die wel op hun werk, maar met hun hoofd bij heel andere zaken zijn.”

“De mantelzorgmakelaars weten de weg binnen de wettelijke kaders en zijn goed in het creatief zoeken naar oplossingen”, aldus Oud. „ Ze zijn ervoor opgeleid en

Volgens Van der Kraan hoeft er niet weer een vorm van verlof aan de cao's toegevoegd te worden. Zij voelt meer voor een regeling à la ouderschapsverlof. „Het zou 19

mooi zijn als werkgevers hun beleid afstemmen op individuele werknemers.” Dat daar niet alleen persoonlijke maar ook maatschappelijke belangen mee gediend zijn, is voor haar geen vraag meer. „Met de vergrijzing zullen steeds meer Nederlanders mantelzorger worden, terwijl tegelijkertijd het tekort aan professionele zorgers oploopt.”

telzorgers is een verplichting binnen die wet) kan er soms ook wat geregeld worden in de vorm van een vergoeding. Ook zou het inschakelen van de mantelzorgmakelaar opgenomen kunnen worden binnen het pakket van de zorgverzekeraar. Het eerste schaap is over de dam: verzekeraar Univé vergoedt sinds 2006 deze vorm van dienstverlening, in de aanvullende pakketten.

FNV Vrouwenbond pleit er voor de diensten van mantelzorgmakelaars op te nemen in verzuimpreventiepakketten. In gemeenten die bereid zijn creatief om te gaan met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning ( extra aandacht voor man-

Eindhovens Dagblad 22-7-2008

gericht therapeut, passen de methode van familieopstellingen toe in hun kliniek in Rastede (Duitsland). Hoe zij werken en welke andere technieken zij gebruiken wordt beschreven in: ‘Herstel van het vermogen om te verlangen. Familieopstellingen en lichaamswerk in een klinische setting’. Uitgangspunt is niet de patiënt als iemand met een probleem, maar als iemand die op weg is naar een oplossing. Uitgever: De Toorts.

lijke verzorging. Voor de noden van psychiatrische patiënten, verslaafden, daken thuislozen hebben ze amper oog. De onbekendheid met deze doelgroep is bij de gemeenten nog altijd groot. Zo zijn er tal van gemeenten die simpelweg stellen dat deze mensen bij hen niet voorkomen. Ook in het onlangs gepubliceerde benchmarkrapport van onderzoeksbureau SGBO komen ze nauwelijks aan bod. De afgelopen tijd is er door het programma Lokale Versterking al flink aan de participatie van deze doelgroep bij het Wmo getrokken. ‘Naar schatting zit in de helft van alle lokale Wmo-raden zeker een vertegenwoordiger.’ Eind dit jaar loopt de subsidie voor het programma echter af. ‘Om een omslag bij de gemeenten voor elkaar te krijgen, is duidelijk meer tijd nodig.’ Medio april komt er, zegt De Graaf, een rapport uit van het onderzoeksinstituut Verwey-Jonker. ‘Daarin wordt bevestigd dat gemeenten te weinig aandacht hebben voor deze groepen mensen’. Daarom is het programma volgens De Graaf nog zeker drie jaar nodig. (MvK)

ISBN 978 90 6020 822 9. € 24, Psy – Jaargang 12 Nr. 6, Juni 2008

Een GGzE dienstverlening

gen kan achteruit gaan en ook het stoppen met werken en hierdoor het aanpassen aan een nieuwe leefsituatie kan tot problemen leiden. Het gevolg hiervan kan zijn dat mensen psychisch in de knoop raken en dit kan ook voor de omgeving (de partner) extra belastend zijn. GGzE speelt hierop in en heeft hiervoor hulpprogramma’s opgesteld: ‘Ambulante Behandeling voor Ouderen’ en specifiek voor mantelzorgers de cursus ‘Ruggesteun’. De ambulante behandeling biedt hulp als mensen tijdens het ouder worden te maken krijgen met psychiatrische of cognitieve problemen. Ambulant wil zeggen dat de mensen, die deze hulp

Behandeling van ouderen met psychische klachten en hulp voor hun mantelzorgers. Bij het ouder worden hopen we onze vitaliteit te behouden. We weten echter allemaal dat dit niet zo is en velen van ons ervaren nu al dagelijks dat ouder worden gepaard gaat met gebreken. Deze achteruitgang hoeft niet alleen betrekking te hebben op lichamelijke functies maar kan ook met psychische problemen te maken hebben. We kennen allemaal wel voorbeelden: vrienden vallen weg, de partner overlijdt, kinderen gaan het huis uit, het geheu20

Gemeenten zien psychiatrische patiënten amper staan. Het landelijke Platform GGZ vindt dat gemeenten te weinig doen voor psychiatrische patiënten, verslaafden en daken thuislozen. Continuering van het programma Lokale Versterking is dan ook geboden.

Psy, Jaargang 12 Nr.4 April 2008

Het beleid van de gemeenten rond de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is volgens Rob de Graaf, manager van het programma Lokale Versterking, momenteel erg gericht op huishoude5

patiënten hebben te veel van het hormoon cortisol in hun bloed. Tevens zien we in de hersenen veranderingen in stoffen als serotine en noradrenaline, die als boodschappers tussen de hersencellen functioneren. Hierdoor raken allerlei systemen in het lichaam ontregeld. Waarschijnlijk wordt ook de ervaring van pijnprikkels anders: er treedt een soort verlaging van de pijndrempel op. Psychiater Aart Schene: “De theorie is dat door de ontregeling van de serotine – en noradrenalinesystemen in het brein, de beleving en onderdrukking van pijn verandert. Normaal heb je een zekere weerstand tegen pijn, maar die drempel lijkt te verlagen waardoor er meer pijnsignalen binnenkomen. Mensen gaan daar dan ook meer op letten, wat het pijngevoel nog verder verergert.”

die zomer te warm was om te eten. De ziekte ging over in een depressie, gecombineerd met anorexia. Uiteindelijk werd ze opgenomen. Na drie weken in het ziekenhuis is ze honderd gram aangekomen, maar na vier weken is ze weer flink aan het eten en komen haar energie en vrolijkheid ook terug. Een jaar na haar ontslag besloot ze haar verhaal op te schrijven om leeftijdsgenoten en hun ouders een hart onder de riem te steken. Uitgeverij : De Arbeiderspers. ISBN. 978 90 295 6606 3. € 16,95 Psy Jaargang 12 Nr. 6 Juni 2008

Familieopstellingen

Depressie

Bij familieopstellingen worden plaatsvervangers van het familiesysteem van de cliënt in de ruimte opgesteld. De plaatsvervangers blijken in die situatie sensaties te kunnen ervaren die horen bij degenen op wiens plaats ze zijn opgesteld. Meerwaarde hiervan is dat blijkt dat deze plaatsvervangers zich bij bepaalde opstellingen beter voelen dan bij andere. Die ervaringen kunnen worden gebruikt bij zoeken naar de beste manier om patiënten te behandelen. Friedrich en Dagmar Ingwersen, respectievelijk psychiater en lichaams-

‘Mama zit me achter de vodden. Ze is zo blij dat ze plaats voor me hebben. Ze houdt van me. Ik niet van haar. Ik houd van niemand. Uit gemakzucht. Stel je voor dat ik van iemand hield, dan zou ik ook van alle anderen moeten houden als ik met rust gelaten wilde worden.’ Op haar veertiende kreeg de Franse Mathilde Monaque tijdens de zomervakantie de ziekte van Pfeiffer. En ik was veertien en depressief vertelt ze dat ze te moe was om iets te doen en dat het 4

ontvangen, nog thuis wonen. Mensen die cognitieve problemen hebben, worden meestal ook thuis bezocht. Mensen met psychische klachten, zoals depressieve klachten, angstklachten, of relatieproblemen, worden op kantoor uitgenodigd. Primair zijn deze programma’s gericht op de zorg voor de cliënt met psychische of cognitieve klachten maar ook mantelzorgers worden hier duidelijk bij betrokken.

deze cursus komen de volgende thema’s aan bod: • informatie over diverse ziektebeelden • omgaan met je familielid • inzicht in eigen gedrag • goed zorgen voor je zelf • steun vinden bij anderen • omgaan met hulpverleners. Er is hier sprake van een afgewogen programma en het is een geruststelling dat er ook op dit gebied, waarop ten onrechte nog steeds een taboe heerst, hulp geboden wordt.

Meestal worden problemen, zoals hierboven aangehaald, eerst besproken met de huisarts. Deze kan dan verwijzen naar GGzE en u kunt daar zonodig ook op aandringen. Als dit dan gebeurd is neemt een sociaal psychiatrisch verpleegkundige van GGzE contact op voor een eerste gesprek. Na de daaropvolgende gesprekken en onderzoeken, waarbij de partner of een familielid (mantelzorger) bij voorkeur aanwezig is, wordt een behandelingsplan opgesteld dat moet leiden tot een verbetering in de ontstane situatie of tot een situatie die draaglijker wordt. Ook de mantelzorger wordt niet vergeten. Deze wordt betrokken bij het op te stellen behandelplan maar krijgt ook adviezen om de situatie beter het hoofd te kunnen bieden, ook wordt gesignaleerd als de mantelzorger zelf overbelast dreigt te geraken. Daarnaast biedt GGzE een cursus aan voor familieleden en mantelzorgers. In

Wie meer wil weten over de ambulante behandeling kan een brochure aanvragen bij GGzE, afdeling ‘Centrum voor Ouderenpsychiatrie’, Stratumsedijk 29a, 5611 NB Eindhoven, 040 2970822. In deze brochure zijn ook adressen opgenomen van cliënten- en mantelzorgorganisaties waar u met vragen en voor steun terecht kunt. Voor informatie over de cursus ‘Ruggesteun’ moet u zijn bij de afdeling Preventie van GGzE, op hetzelfde adres maar een ander telefoonnummer: 040 2970910. Voor degenen die het niet precies weten, GGzE staat voor de Stichting Geïntegreerde Geestelijke Gezondheidszorg in Eindhoven en de Kempen en biedt zorg aan mensen met psychosociale en psychiatrische problematiek. Jan Peerlings, Secretaris 21

Nieuwe regeling voor chronisch zieken en gehandicapten

Het specifieke deel Dit bestaat uit de volgende onderdelen een vast bedrag per jaar op basis van het zorggebruik. Dit varieert van circa 100 tot circa 450 euro en wordt jaarlijks uitgekeerd door het CAK. een verlaging van de eigen bijdrage voor zorg binnen en buiten een instelling (inclusief thuiszorg). Dit wordt automatisch verrekend door het CAK. een beperkte regeling voor belastingaftrek bij specifieke zorguitgaven, zoals voorgeschreven medicijnen, hulpmiddelen (geen brillen), woning aanpassing, vervoer van een zieke of invalide, diëten op doktersvoorschrift, extra gezinshulp en extra uitgaven voor kleding en beddengoed.



Op 29 april heeft het ministerie van VWS de hoofdlijnen gepubliceerd van de nieuwe compensatieregeling, die het kabinet vanaf 2009 wil invoeren in plaats van de huidige regeling voor buitengewone uitgaven (BU).





De nieuwe regeling wordt beter toegespitst op de volgende doelgroepen: chronisch zieken en gehandicapten, afhankelijk van de hoogte van het zorggebruik; mensen die een eigen bijdrage betalen voor AWBZ/Wmo-zorg; chronisch zieken, gehandicapten en ouderen ter algemene inkomenscompensatie. 



Het algemene deel Dit bestaat uit een algemene compensatie voor ouderen en arbeidsongeschikten. Deze verloopt via de belastingopgave en hoeft niet meer apart te worden aangevraagd. Ouderen krijgen gemiddeld 150 euro compensatie per jaar, en arbeidsongeschikten gemiddeld 225 euro. (De compensatie voor arbeidsongeschikten is hoger omdat zij ook een hoger bedrag kregen via de BU).



De regeling bestaat uit een algemeen en een specifiek deel, en zal worden uitgevoerd door het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK) en de Belastingdienst. De oorspronkelijke opzet om de regeling onder de Wmo te laten vallen is verlaten. De regeling blijft een landelijke regeling, waardoor verschillen in behandeling bij gemeentelijke uitvoering worden voorkomen.

stelden zij dat er weinig redenen zijn om ssri’s aan depressieve patiënten voor te schrijven, met uitzondering van zeer ernstig depressieve patiënten. Volgens Meeuwissen worden de uitkomsten van deze en soortgelijken studies terdege meegewogen bij de herziening van de multidisciplinaire richtlijn depressie. ‘Het is duidelijk dat het beloop en de ernst van een depressie belangrijke factoren zijn in de overweging of antidepressiva in de behandeling zinvol zijn.’Als patiënten een lichte of matige depressie hebben of als ze voor de eerste keer depressief zijn,

krijgt een gespreksbehandeling de voorkeur. ‘Op basis van wat we nu weten, lijkt medicatie pas aan de orde als een depressie zich langer of vaker voordoet of als er sprake is van een ernstige depressie. ’Dit zal in de vernieuwde richtlijn met duidelijke stappen aangegeven worden. Een jaar geleden werd al besloten dat de richtlijn aan een herziening toe was. De verwachting is dat de herziening versie tegen het eind van het jaar zal uitkomen. (MvK)

Als pijn eigenlijk een Depressie is

Pijn & Depressie

Psy, Jaargang 12 Nr. 4 April 2008

Hoe komt het?

De Feiten

Er moet nog veel onderzoek gedaanworden naar lichamelijke processen die door de ziekte depressie in gang worden gezet, maar sommige zijn al opgehelderd. Onder stressvolle omstandigheden, bijvoorbeeld door het verlies van een naaste, verandert de hormoonhuishouding van het lichaam. Stress activeert de zogeheten stress -as, die van het hersenaanhangsel naar de bijnier loopt. Normaal gesproken zorgt het lichaam ervoor dat dit stressgevoel tijdelijk is. Bij veel mensen die lijden aan ernstige depressies, is de stress -as echter ontregeld en verdwijnt dat stressgevoel niet. Deze

* Ieder jaar lijden 800.000 Nederlanders aan een depressie. * De Diagnose wordt bij de helft gemist. * Ook lichamelijke klachten kunnen wijzen op een depressie. * Huisarts stelt de diagnose beter dan specialist.

De eigen bijdrage AWBZ Deze wordt gemiddeld 10% lager voor personen die verblijven in een instelling, en gemiddeld 34% lager voor de ontvangers van thuiszorg. De verlaging heeft 22

3

Nieuwe Website

Cube-It ICT-Services te Valkenswaard.

In het begin van onze ‘nieuwe’ Nieuwsbrief is al aangehaald dat we een nieuwe website hebben. Was de oude niet goed genoeg meer ? Nou jawel en ook weer niet.

Jacques Nijenhuis Vice-voorzitter/Coördinator Kantoor

Alleen bij ernstige depressie antidepressiva zinvol

Omdat we bezig zijn met de fusie tussen ‘ Stichting Labyrint Eindhoven e.o.’ en ‘Werkgroep In Perspectief regio Zuidoost-Brabant’ was het noodzakelijk om de ‘oude’ website zodanig te moderniseren, dat we het advies hebben gekregen om een geheel nieuwe website te nemen. Eentje die moderner en gebruiksvriendelijker is enerzijds en gemakkelijker, zonder tussenkomst van anderen, door onszelf te onderhouden is.

Naar verwachting verschijnt er eind dit jaar een herziene versie van de multidisciplinaire richtlijn en wordt de rol van antidepressiva heroverwogen, aldus onderzoeker en projectleider Jolanda Meeuwissen van het Trimbos – instituut. Uit steeds meer studies blijkt dat de werking van antidepressiva bescheidener is dan vaak gedacht werd. Zo verscheen er onlangs de zogeheten PloMidicine studie waarin Britse, Amerikaanse en Canadese onderzoekers concludeerden dat de werkzaamheid van ssri’s, de meest voorgeschreven antidepressiva, nauwelijks beter was dan een placebo. Hun studie was een meta-analyse van zowel al gepubliceerde als ongepubliceerde onderzoeken naar het effect van deze medicijnen op de depressie. De onderzoekers vroegen zich met name af of de ernst van de depressies wellicht van invloed was op de eerdere resultaten van andere meta-analyses. Gezien de uitkomsten van hun studie

De ‘nieuwe’ website is inmiddels te bezoeken op: www.labyrint-ip-ehv.nl Wij hebben ook op de website aanmeldingsformulieren gemaakt voor onze thema-avonden en voor onze gespreksgroepen. Verder hebben wij ook een categorie ‘Laatste Nieuws’, waarin u informatie aan-treft van relevante aard. Mocht u nog zaken missen op onze website horen wij dat uiteraard gaarne van u. De ‘nieuwe’ website is voor ons gemaakt door Rens Feijen, directeur/eigenaar van2

alleen betrekking op de zorgkosten. Deze is lager voor bewoners van een instelling, omdat hun eigen bijdrage slechts voor een kwart gerelateerd is aan de zorg. Onder de nieuwe regeling vervalt wel de fiscale aftrekmogelijkheid van de eigen bijdrage AWBZ via de BU. Daar staat tegenover dat maar 20% van de betrokkenen daar gebruik van maakte.

voor de nieuwe regeling duidelijk verbeterd: Het wordt een algemene, landelijke regeling. Dit vermijdt de verschillen in uitvoering die zouden volgen bij de eerder beoogde uitvoering via de Wmo. Het wordt een compensatieregeling die beter is toegespitst op de doelgroep en die uitgaat van vaste, automatisch toegekende toeslagen. De BU-regeling blijft, zij het in afgeslankte vorm, ook na 2009 nog als een vangnet bestaan. De nieuwe regeling pakt gunstig uit voor mensen die tot nu toe geen gebruik maakten van de BU-regeling. Zij gaan er minimaal 100 tot 450 euro op vooruit. Het budgettaire kader wordt geraamd op 1,7 miljard euro. De bestaande inzet van de middelen voor de kwetsbare doelgroepen blijft daarmee voor 2009 grotendeels overeind. 



Budgettaire aspecten Het verdwijnen van de oude BU-regeling levert een opbrengst van 1,9 miljard euro. Daarvan wordt 250 miljoen ingezet voor gratis schoolboeken, armoedebestrijding en jeugdzaken. De resterende 1,7 miljard wordt gebruikt voor de nieuwe regeling voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Rekening houden met de betere toespitsing op deze doelgroepen lijkt daarmee de bestaande financiering grotendeels intact te blijven. Of dat ook voldoende is blijft de vraag. De CG-Raad zet zich met name in voor een vollediger compensatie van de extra kosten voor chronisch zieken en gehandicapten.







Het wetsvoorstel voor deze nieuwe regeling zal voor de zomer aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Ir. A. Walraven Lid PVGE en adviseur FPVG

Verbeteringen in de opzet van de nieuwe regeling Dank zij commentaar op de oorspronkelijke opzet - waaronder dat van de CGRaad en van het oud-lid van de Tweede Kamer C.S. van Wingerden - is de opzet

Eindhoven 31 mei 2008

23

Bestuur van Stichting Labyrint~ In Perspectief Eindhoven e.o. (i.o.) Voorzitter: Vice-voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Coördinator Gespreksgroepen: Bestuurslid:

Martien van der Wielen Jacques Nijenhuis Algemeen Coördinator Kantoor en Coördinator Thema-avonden Jan Peerlings Jos Clement Ineke Nieuwenhuizen Lijda de Kok, Adviezen

Met de lichamelijke gezondheid van mensen met schizofrenie is het niet best gesteld. Deze patiënten lopen twee maal zoveel kans op een lichamelijke aandoening, en uit buitenlands onderzoek valt af te leiden dat hun levensverwachting vijftienmaal korter is dan die van de algemene bevolking. Hiervoor is een aantal oorzaken aan te wijzen. Veel patiënten hebben een ongezonde leefstijl: Gedeeltelijk is dit terug te voeren op hun lage sociaal-economische

Hart- en vaatziekten

35%

Diabetes 2

Obesitas

Roken

Hoge bloeddruk

Verhoogd cholesterol

GEZONDHEID CHRONISCHE PATIËNTEN IN GEVAAR

positie, maar ook andere factoren spelen een rol. Zo leidt het gebruik van ( bepaalde) antipsychotica tot overgewicht en neemt de kans op diabetes fors toe. Ook zou de sterke nadruk op autonomie en zelfbeschikking hulpverleners ervan weerhouden om ongevraagd in te grijpen in het leven van patiënte. Bovendien blijken veel behandelaarsamper over somatische kennis te beschikken.

Hallo, ’n Nieuwe Look !

De nieuwe versie van deze nieuwsbrief heeft ook de bedoeling om de inhoud en kwaliteit op te krikken. Het bestuur is in overleg met vrijwilligers om te komen tot een redactieteam.

Beste Labyrint~ In Perspectief sympathisanten, ’n Nieuw Gezicht, niet dat van mij, maar wel onze ‘Nieuwsbriefuitvoering’. Dit onderstreept onze verdergaande samenwerking met elkaar. Dit zijn de kleuren en het logo waarmee we de toekomst in gaan. Er is één uitzondering, n.l. de posters voor onze thema-avonden. Wel enigszins aangepast, maar deze blijven in hoofdzaak Oranje - Wit met Blauwe letters voor de naam. Het fusieproces verloopt tot nu toe volgens schema. De jaarverslagen 2007 zijn aangenomen, evenals de nieuwe financiële opzet en begroting 2008, dank aan allen en in het bijzonder aan accountantskantoor Van Tilburg te Best.

Wij, het bestuur, zijn best een beetje trots dat we, met medewerking van eenieder, binnen onze ‘Nieuwe organisatie’ al zo ver zijn. Ook hebben wij een geheel nieuwe website. Deze website heeft een andere en frissere uitstraling. Het gebruikersgemak is sterk verbeterd. Onze dank in deze gaat uit naar Rens Feijen van Cube-It / ICT-Service te Valkenswaard. Martien van der Wielen Voorzitter

Ook is een woord van dank op zijn plaats voor de heer S. Matura, medewerker van de Lumens Groep, inzake zijn bijdrage in onze nieuwe beleids- en werkplannen, die door het bestuur en vrijwilligers zijn goed gekeurd. Nu is het zaak om te werken aan conceptstatuten, vrijwilligerswerving en meer financiële armslag. Als u hiervoor suggesties heeft, hoort het bestuur dat graag! Ook past binnen de voortgang van de dagelijkse werkzaamheden, vergroting van de netwerken en aandacht voor ’n nieuwe website.

Psy - Jaargang 12, Nr. 6 Juni 2008 24

1



Belangrijke telefoonnummers



De Thema-avonden in het conferentiecentrum De Grote Beek Deelname ! 3.50 (incl. koffie en thee)i.v.m. de beschikbare plaatsruimte dient uvooraf te reserveren T (040) 296 77 78, M 06 2235 96 27, E [email protected] Dit met vermelding van naam, adres, telnr., e-mail-adres en aantal deelnemers.

De gespreksgroepen Deelname ! 30.- (voor 10 avonden). Alleen inschrijven via: T 040 296 77 78, E [email protected]

hoofdgebouw GGzE

GGzE, Locatie De Grote Beek

richting Eindhoven

Conferentiecentrum

Nieuwsbrief september 2008

Nieuwsbrief september 2008

Recommend Documents