Nieuwsbrief Sembuh Wetan 18 8 Juli 2014 Beste familieleden, vrienden en bekenden, Hoewel het vakantie seizoen in een groot deel van Nederland al begonnen is, toch nog een Nieuwsbrief, want ik heb begrepen dat de vakantie in Zutphen pas half juli begint. Ik begin met enkele impressies van onze reis, samen met Tuti deze keer, naar Nederland, vervolgens een verslag van een live in in een ‘charismatische kerk’ in Jakarta, JPPC, enkele indrukken van de jaarvergadering en de naamsverandering van onze faculteit en tot slot nog wat activiteiten in de laatste maand. Reis naar Nederland 16-26 mei 2014 Onze reis begon en eindigde met de Nederlandse ‘bureaucratie’. We hadden op 16 mei, de dag van aankomst, een afspraak bij de gemeente Breda om een Burger Service Nummer te regelen voor Tuti en mij. Voor Tuti was dat binnen de kortste keren geregeld, voor mij kon het niet, omdat ik al een sofi-nummer heb, dat na 20 jaar buitenland uit het paspoort geschrapt wordt, zodat het weer geactiveerd moet worden. Daarvoor werd ik doorverwezen naar de gemeente waar ik het laatst ingeschreven ben geweest in Nederland, Geldrop Mierlo. Ik heb gebeld en daar kreeg ik te horen, dat ik al een burgersservice nummer heb, omdat dat hetzelfde is als het sofi-nummer. Om te weten hoe het met mijn aow en pensioen zit, kreeg ik het advies van Ruud de Jong de trouwe gesprekspartner voor ons bij de PKN i.v.m. aow en pensioen om een DigiD code aan te vragen. Op 23 mei hebben we daarvoor een afspraak gemaakt bij de gemeente Eindhoven, waar men zei dat het daar kon. Op de dag van de afspraak, 26 mei, de dag van ons vertrek, ‘s avonds vanaf Schiphol, kregen we te horen, dat de gemeente enkel een BSN nummer af kan geven. We werden doorverwezen naar de belastingdienst. Daar zei men van niets te weten, maar kregen we een telefoonnummer voor verdere informatie. Daar bleek dat mensen die in het buitenland wonen voor een DigiD-Code bij 5 gemeentes in Nederland te recht kunnen: Maastricht, Enschede, Echt-Susteren, Den Haag en Schiphol (Haarlemmermeer). We zijn ook maar even langs de gemeente GeldropMierlo gereden, waar ik keurig een afschrift kreeg van mijn BSN-nummer. Omdat we ‘s avonds van Schiphol zouden vertrekken daarheen gebeld. Maar die zaten al voor drie weken vol met afspraken... Ik ben nu van plan om volgend jaar maar een afspraak te maken, mogelijk in Den Haag, voor ik naar Nederland kom, in de hoop dat ik dan eindelijk (ik ben al vier jaar bezig met het proces) een DigiD-code krijg... Alle andere activiteiten waren voor ons veel interessanter. Het bijpraten met de familie, waar we altijd gastvrij ontvangen worden, is altijd aangenaam. Maandag 19 mei zijn we naar Utrecht geweest voor een gesprek met Corrie van der Ven (ICCO-Kerk in Actie) over ons wel en wee en kort over het partnerprogramma van de PKN met de partnerkerken in Indonesië. Daarna werden we hartelijk ontvangen en op een echte Indonesische maaltijd getracteerd bij Jaspert Slop en Josien Folbert, die nog steeds volop belangstelling hebben voor de ontwikkelingen in Indonesië en vervolgens werden we even hartelijk ontvangen bij Karel Steenbrink en Paule Maas om daar bij te praten over verschillende wetenschappelijke projecten waar Karel actief mee bezig is en we hebben een speciale maaltijd genoten langs de bekende Utrechtse grachten. Vooral voor Tuti is het wonderbaarlijk dat je tot ‘s avond 10 uur gewoon met daglicht buiten kunt zitten!
Dinsdag 20 mei zijn we te gast geweest bij Mensen met een Missie. Daar hebben we een fijn gesprek gehad met Frank van Eenbergen, die ons liet praten over ons leven en onze activiteiten en van daaruit duidelijk maakte, dat we dat ook zo moeten formuleren in het verslag voor de POW-commissie. Daarna nog een prettig gesprek met Joke van Kester over onze ziektekostenverzekering en aow-premie, waarvoor de POW-commissie nog steeds de zorg draagt. Met een voldaan gevoel gingen we daarna naar Breda om bij te praten met mijn zus Thres. Woendag 21 mei zijn we via station Rotterdam Alexanderpolder, waar we afgezet werden door mijn zwager Paul en zus Nettie, naar Voorburg gereisd om een aangenaam bezoek te brengen aan Hans Biermans, die op die dag jarig was en Wim Reinkink, de voorzitter en penningmeester van de stichting Bantu Anak-anak. We hebben kort bijgepraat over verschillende leerlingen en studenten en daarna genoten van een gezellige dag en ook hier een geweldige gastvrijheid. We zijn er zelfs blijven slapen. 22 mei weer naar Nettie en Paul in Oudenbosch en vandaar op 23 mei door naar mijn broer Harrie en schoonzus Corrie in Mierlo. Zaterdag 24 mei zijn we in alle vroegte van Eindhoven naar Utrecht vertrokken, waar we op het station opgehaald werden door Corrie van der Ven, daarna een mede docent van de UKDW, Robert Setio, opgehaald om in De Glind de jaarlijks Kerk in Actie Werelddag met als thema ‘Grenzeloos Delen’ mee te maken. Op die dag was er speciale aandacht voor één van de partnerprogramma’s van de PKN met de Indonesische kerken: Transformatieve Diakonie. Dit werd gepresenteerd in de vorm van een caroussel, er waren drie groepen, die op drie verschillende plaatsen informatie kregen over transformatieve diakonie. Wij gingen als eerste naar de groep waar Karel, dominee van de GKSBS (de Christelijke kerk van het Zuidelijk Deel van Sumatera), en echtgenoot van Henriette Nieuwenhuis, uitleg gaf over de samenwerking met Nederlandse gemeente in het kader van dit project. Van de PKN gemeente Zoetermeer werd er uitleg gegeven, hoe zij dit partnerprogramma ervaren en in de gemeente aandacht geven aan het proces van transformatieve diakonie in Zuid-Sumatera via een project waarbij duidelijk gemaakt werd wat er in Indonesië gedaan kan worden om mensen, officieel zonder grond en zonder rechten, toch te helpen om een beter en veiliger bestaan op te bouwen. Omdat de familie van Karel ook in Nederland was kreeg ik de kans om het Nederlands voor hen in het Indonesisch te vertalen. In de volgende carousel maakte Henriette duidelijk, vooral door de deelnemers uit te dagen, wat het verschil is tussen charitatieve diakonie, refomatieve diakonie en transformatieve diakonie, In de derde carousel gaven twee collega’s van de UKDW, beide exegeten Oude Testament/Eerste testament, Gerrit Singgih en Robert Setio, uitleg hoe twee teksten over wonderbare broodvermenigvuldiging in het Evangelie van Markus (8:1-10; 6:30-44) door Jezus bedoeld zijn om de leerlingen duidelijk te maken, dat ze niet steeds moeten weigeren met allerlei argumenten om veel mensen eten te geven, maar brood moeten delen met iedereen. Voor mij was deze bijeenkomst erg boeiend, omdat voor mij zo duidelijk werd, dat het inderdaad een partnerprogramma is tussen Nederland en Indonesië is, waarbij men elkaar wederzijds kan inspireren. Na een lekkere middagmaaltijd hebben we ons oor te luisteren gelegd bij een collega, Hendrie van Maanen, die in Thailand aan een internationale theologische hogeschool les geeft in het Nieuwe Testament. Voor mij interessant om te horen, dat hij via exegese ook stuit op een volgens mij algemeen probleem voor veel kerken in Azië, ook in Indonesië: hoe moet je omgaan met de verering van voorouders. Al met al een boeiende dag en ik ben blij, dat wij die hebben mogen meemaken.
Het hoogtepunt van ons jaarlijkse bezoek is altijd de ontmoeting met de PKN gemeente in Zutphen. Ze hadden het ons dit jaar niet al te moeilijk gemaakt. Tijdens de dienst legde Roel Stegeman mij kort een paar vragen voor in verband met de stichting Bantu Anak-Anak die ook gesteund wordt door de gemeente en daarna bij het koffiedrinken enkele vragen beantwoord en interessant om mensen te ontmoeten die relatie hebben met Indonesië, familie van Marijke Werimon op Papua en familie van een dokter, die in Yogya een van de medeoprichters geweest is van het Petronella ziekenhuis, tegenwoordig ziekenhuis Bethesda dat sinds kort het universitaire ziekenhuis is van de UKDW (Yogya) en de UKSW (Christelijke Universiteit in Salatiga). Daarna nog een schitterende rondleiding door de kerk met uitleg van zeer bijzondere historische voorwerpen zoals de kaarsenkrans voor in de kerk en de middeleeuwse bibliotheek. Het bezoek werd besloten met een heerlijke lunch in de kerk. We zijn uitermate dankbaar voor de inspiratie, die we kunnen uitwisselen en de hartelijke ontvangst, die we hier elk jaar weer krijgen! Moe, maar voldaan zijn we 26 mei weer naar Indonesië vertrokken met hetzelfde vliegtuig waarmee ook Karel en Henriette met de familie van Karel terug gingen naar Indonesië. In Jakarta scheidde onze wegen zich weer. Live-in JPCC (Jakarta Praise Community Church) Nog nauwelijks uitgerust van de reis naar Nederland, omdat ik van woensdag tot en met vrijdag gewoon naar de UKDW ben gegaan, met als afsluiting op vrijdag onze senaatsvergadering van de faculteit, kon ik 31 mei weer vertrekken naar Jakarta om 1-2 Juni te kunnen beleven, wat de JPPC kerk te bieden heeft. Zaterdagavond werd kort het programma doorgenomen. We moesten zondagmorgen vroeg op, want we zouden om 6.00 u. opgehaald worden om naar ‘de kerk’ te gaan. De JPCC heeft (nog) geen eigen kerkgebouw. In de voormiddag van de zondag huren ze een aantal ruimtes in de Cassablanka Mall in Jakarta, in de namiddag huren ze ruimtes op de twee hoogste verdiepingen van een flatgebouw, genaamd Annex Building, waar ze ook hun kantoorruimtes door de week hebben. De eerste dienst op drie verschillende plaatsen in de Cassablanka mall begint stipt om 7.30 en duurt tot 9.00. De Algemene dienst wordt dan bijgewoond door zo’n 3000 personen, de dienst voor middelbare scholieren door ongeveer 150 scholieren en de ‘zondagsschool’ in drie groepen van kleuterschool tot en met de zesde klas. Daarnaast is er een creche voor babies met hun verzorgsters of moeder. Ik heb bij de kinderen van 6-8 jaar gezeten tijdens de eerste dienst. Daar maakt men al gebruik van twee talen, Engels en Indonesisch. De tweede dienst,ook weer op drie plaatsen, is van 10.30-12.00. De algemene dienst wordt dan bijgewoond door 3500 personen, de jongeren zo’n 300 en daarnaast ook weer drie groepen zondagsschool en kindercreche. Tussen de twee diensten door is er een restaurant waar mensen gratis koffie kunnen drinken of als ze dat willen ook kunnen ontbijten. Er is geen kollekte, maar er liggen enveloppen voor vrijwillige bijdragen en er is een desk, waar men via bankoverschrijvingen een bijdrage kan leveren. Die desk werd tussen de diensten in zeer druk bezocht! De tweede dienst heb ik de jongerenviering meegemaakt. Die zitten niet in stoelen, maar op de grond. Na een aantal liederen is er een preek, deze keer door iemand die net iets ouder was als de jongeren zelf, gevolgd door discussies in kleinere groepen. Na de vieringen gingen we naar één van de vele restaurants die er in zo’n mall is voor een smakelijke lunch. Daarna gingen we door naar de Annex Building, Waar we van 15.00-16.45 de algemene viering meemaakten in aanwezigheid van zo’n 1800 personen. Hier is nog zondagsschool voor twee groepen kinderen. Tussen de vieringen door konden we even naar de ‘kerk’shop’, waar we een CD, een DVD en een T-shirt mochten uitkiezen om mee naar huis te nemen. Tot slot de viering voor ‘vrijgezellen’, weer voor een bomvolle zaal met
1800 personen van 17.30-19.00. De muziek was zo hard, dat ik staande zomaar weer op mijn stoel neerviel! Ik moet eerlijk zeggen, dat ik zelden of nooit vier verschillende vieringen van minstens anderhalf uur meemaak op zondag, maar het heeft me geen moment verveeld. Bovendien wordt op de laatste zondag van de maand bij JPCC altijd in alle vieringen (behalve die voor de kinderen) het avondmaal gevierd. Zo heb ik ook drie keer de avondmaalsviering meegemaakt. Na de laatste viering gingen we nog naar een saté restaurant. Kortom een geweldige ontvangst bij de JPCC. De volgende dag hebben we verder kennis mogen maken met de achtergrond van de JPCC via een uitleg van de visie en strategie van de JPPC door Pastor Jose Carol, vanaf het begin actief, die o.a. vertelde dat de JPCC 16 jaar geleden begonnen is als een kleine groep, die zich vooral gingen richten op personen van 18-25 jaar, omdat dat de leeftijd is, waarop mensen van zoekers op weg gaan om hun geloof zelfbewust als volwassenen te beleven. Naast de vieringen hebben ze door de week verschillende cursussen, en trainingen voor de vele vrijwilligers, maar de grootste kracht ligt in de bijeenkomsten door de week van kleine groepen, samengesteld op basis van leeftijd. Jongeren met jongeren, jonge gezinnen met jonge gezinnen, ouderen met ouderen. Die worden begeleid grotendeels door vrijwilligers. De kerk heeft een redelijk kleine staf professionele mensen, aangevuld met relatief heel veel vrijwilligers. Ze richten zich kontekstueel in Jakarta op de mensen die in de stad leven. Opvallend is dat de meeste jonge gezinnen en jongeren in vrije tijdskleding naar de diensten komen, omdat ze door de week gebonden zijn aan uniformen. De diensten worden ook terdege voorbereid, gedurende anderhalf uur moet elk moment zo goed mogelijk gebruikt worden. De diensten beginnen met een aantal liederen, geleid door een song-leader. Om de kwaliteit te waarborgen, zo kregen we te horen van Sari Simorangkir, het hoofd van de muzikale afdeling voor de verkondiging via woord en muzikale lofprijzing, is er veel oefening voor nodig en ook moet er voor gezorgd worden, dat de liederen actueel blijven en bij de jongeren in de smaak vallen. De song leaders worden er ook op getraind, dat ze elke minuut van de tijd die ze krijgen goed vullen. Tot slot kregen we uitleg over het management voor de diensten, dat geleid wordt door Bertha Sinaga. Die coordineert alles, zodat de diensten goed verlopen. Elke maand wordt er voor een bepaald thema gekozen en in gesprek met de pastores wordt van te voren doorgenomen, welke aspecten en hoe die behandeld gaan worden, zodat elk pastor hetzelfde thema behandeld, natuurlijk wel op eigen wijze. Ook multi media spelen een uitermate belangrijke rol. Muziek, licht en geluid moeten in een passend decor allemaal op elkaar afgestemd worden. Voor mijn gevoel liep dat perfect, maar ook hier draait alles om de vele vrijwilligers, die dat allemaal verzorgen. Kortom een fijne kennismaking met een goed georganiseerde kerkgemeenschap, die zich richt op degenen die naar de kerk komen en er alles aan doet, dat men zich thuisvoelt. Pastor Jose zei dat nu hijzelf wat ouder wordt, erop moet letten, dat hij toch ruimte geeft die jongeren in deze tijd nodig hebben, b.v. wat muziek, wijze van elkaar ontmoeten, betreft. Dus dialoog met jongeren blijft een van de prioriteiten. Als kerk hebben ze zich aangesloten bij de JKI Sinode, Jemaat Kristen Indonesia, van oorsprong een doopsgezinde, congregationele kerkgemeenschap, omdat voor hen de lokale kerkgemeenschap het uitgangspunt vormt van al hun activiteiten. Scripties, papers jaarvergadering docenten enz. Na deze live-in ben ik vanaf 3 juni volop aan de slag gegaan bij de UKDW met het nakijken van meer dan 150 eindpapers van de 4 college’s die ik het afgelopen semester gegeven heb. Daarnaast de begeleiding van 5 scripties, die 27 juni ingeleverd moesten worden. Drie studenten zijn daarin geslaagd, twee andere hebben verlenging gevraagd. Ondertussen heb ik voor het komend semester alweer minstens 7 nieuwe studenten die ik met hun scriptie ga begeleiden naast de twee verlengingen. Verder zijn er drie studenten met hun thesis bezig, die
ze ook min of meer afgerond hebben, omdat ze die voor eind juli willen inleveren. Onze jaarvergadering van de theologische faculteithebben we van 13-15 juni gehouden in een hotel in Solo, gespecialiseerd in meerdaagse vergaderingen van allerlei groepen. Naast de praktische voorbereiding voor het komende schooljaar (nieuw curriculum), de zorg om goed voorbereid de accredatie van ons baccelaureaatsprogramma en doctoraal programma tegemoet te kunnen zien, de zorg om voldoende nieuwe studenten te kunnen aantrekken en de evaluatie van verschillende programma’s was er de mededeling dat we van naam gaan veranderen. Omdat het ministerie van godsdienst bezig is om alle opleidingen en universitaire faculteiten, waar de naam van godsdienst, theologie, God gebruikt worden onder hun ministerie te krijgen, heeft de vereniging van theologische christelijke opleidingen in Indonesia, Persetia, gezocht naar een oplossing om ervoor te zorgen, dat een aantal theologische faculteiten toch kunnen blijven functioneren onder het ministerie van onderwijs. Daarom is gekozen voor een nieuwe naam, de vertaling van het Engelse Philosophy of Divinity, in het Indonesisch wordt dat Filsafat Keilahian, in het Nederlands zo ongeveer ‘filosofie van de goddelijkheid’. Zodoende blijven we onder het minsiterie van onderwijs als faculteit. Nadat de punten van alle papers op 25 juni ingeleverd waren heb ik nog kans gezien om een artikel uit 2002 om te werken tot een artikel voor een festschrift ter ere van collega docent dominee Budyanto, die als dominee met pensioen gaat op 13 juli. Hij had me daarom begin juni gevraagd. Het gaat over de historische theologische interpretatie van de islam door het Christendom. Die geschiedenis laat ik uitlopen op het denken van Jacques Dupuis over de verhoudingen met andere godsdiensten, o.a. op basis van een speciale interpretatie van de Drieëenheid. Dit, omdat Budyanto zijn dissertatie geschreven heeft over de Drieëenheid. Als laatste heb ik ook nog een voorwoord gemaakt voor ons boek over interculturele theologie. Deze week 6-13 juli probeer ik wat vakantie te houden. Die begon echter al op een speciale manier. Vrijdag 4 juli kreeg ik het bericht dat Bp. Dominee Gunarto plotseling was overleden. Hij was naar Papua geweest met zijn vrouw Alin, enkele studenten van Abdiel, enkele Jezuiten voor een project om een beter begrip voor de Islam te kweken en tevens te zoeken naar manieren om met nieuwe landbouwmethodes de welvaart van arme boeren te verbeteren. Daar heeft hij malaria opgelopen en tevens Dengue fever. Aanvankelijk veronderstelde hij echter dat hij koorts had, omdat hij vermoeid was. Toen hij de uitslag van bloedonderzoek wilde halen is hij op een elektriciteitspaal gebotst, daar gevonden, naar het ziekenhuis gebracht, maar daar kon men hem op de IC niet meer redden. Hij is degene, die mij op Abdiel heeft binnengehaald en die steeds gezorgd heeft, dat mijn verblijfsvergunning in orde was, ook als er moeilijkheden waren en de UKDW geen uitweg meer wist te vinden. In de loop der jaren is hij een goede vriend van mij geworden. Dus gisteren zijn we naar Semarang geweest en hebben daar afscheid van hem genomen, hem aan God toevertrouwd, en de familie gecondoleerd. Hij is vandaag in Ungaran begraven. We zijn ook bij Junengsih langs geweest, die is meegegaan naar Semarang en die hebben we weer afgezet in Ungaran, waar ze aan een gezondheids hogeschool studeert. Ze is met Andri aan ons toevertrouwd door de tante van Tuti, Sartini, zo’n 5 jaar ouder als Tuti, die al meer dan drie jaar geleden aan borstkanker is overleden, drie jaar nadat haar man, oom Jono bij een verkeersongeluk om het leven gekomen was. Volgende week komt ze naar ‘huis’, nu heeft ze nog eind semester examens. Andri is al met het nieuwe schooljaar begonnen, ook hij krijgt komende maandag vakantie. Devi en ik beginnen dan weer op school tot 26 juli. Daarna hebben we een week suikervakantie. Meteen daarna, 4 augustus, beginnen we op de UKDW met de scriptie-examens.
Ik hoop dat we jullie zo weer een beetje bijgepraat hebben over ons wel en wee. Nogmaals onze excuses dat we vanwege ons ‘korte’ verblijf in Nederland lang niet iedereen hebben kunnen bezoeken, die we graag zouden ontmoeten. Maar wie weet, een volgende keer beter... Degenen die al vakantie hebben of nog op vakantie gaan wensen we een hele prettige vakantie toe. Tot slot voor jullie allen de beste wensen, hartelijke groeten en tot een volgende Nieuwsbrief, Kees en Tuti.
