Nieuwsbrief nr. 01, maart 2012, 1e lijn Dr. H. Hensgens, klinisch chemicus. Telnr. 020 – 755 7211 Dr. M. Levitus/Dr. E. van Mirre, klinisch chemicie. Telnr. 020 – 755 7213
Nieuwe referentiewaarden voor de enzymen per 1 januari 2012 De referentiewaarden voor enzymen zijn per 1 januari 2012 landelijk geharmoniseerd. Dit betekent dat de referentiewaarden in zeer geringe mate zijn gewijzigd (zie onderstaand overzicht voor de waarden voor volwassenen, voor andere leeftijdsgroepen zijn de referentiewaarden in Labosys gewijzigd en worden in de
rapportage weergegeven). De patiënt resultaten zijn niet gewijzigd. Het merendeel van de laboratoria (hopelijk alle) in Nederland zal ook deze nieuwe referentiewaarden gaan hanteren. Het maakt het eenvoudiger om de resultaten (voor enzymen) van diverse laboratoria te vergelijken.
Referentiewaarden Enzym
oud
nieuw
Eenheid
Man
< 35
<35
IU/L
Vrouw
<30
<31
IU/L
Man
<45
<45
IU/L
Vrouw
<35
<34
IU/L
Man
<120
<115
IU/L
Vrouw
<120
<98
IU/L
Amylase
Man/Vrouw
<100
<107
IU/L
Creatine kinase
Man
<170
<171
IU/L
Vrouw
<145
<145
IU/L
Man
<55
<55
IU/L
Vrouw
<40
<38
IU/L
Man
<250
<248
IU/L
Vrouw
<250
<247
IU/L
ASAT
ALAT
Alkalische fosf
Y-GT
LDH
De gewijzigde waarden zijn vet en grijs gedrukt
Pagina 1 van 6
Bloedgroepkaartjes voorvoor zelfbetalers Bloedgroepkaartjes zelfbetalers Tot nu toe was het mogelijk om als patiënt/cliënt, als zelfbetaler, een bloedgroep bepaling door het laboratorium te laten uitvoeren. De uitslag werd vervolgens op een zogenaamd bloedgroepkaartje gerapporteerd aan de cliënt. Per 1 maart 2012 zal het MDCA deze dienst en dus de uitgifte van bloedgroepkaartjes niet langer leveren. Een bloedgroep is volgens de CBO richtlijn pas definitief als deze bepaald is uit twee onafhankelijke bloed afnamen. De uitgifte van een bloedgroepkaart op een enkele bloedafname is daarmee niet conform de richtlijn en mag zodanig niet uitgegeven worden.
In Nederland zal ook geen enkel transfusielaboratorium op basis van de bloedgroep op zo’n kaartje transfunderen. Alleen indien bij een patiënt de zogenaamde irregulaire antistoffen aanwezig zijn wordt een bloedgroepenkaartje (met de irregulaire antistoffen) uitgegeven. Met de aanwezige irregulaire antistoffen wordt rekening gehouden bij transfusie. In het geval een bloedgroep bepaling toch gewenst is, dan kan dit na overleg met de klinisch chemicus.
Doorbelwaardenlijst april 2012 In overleg met de medische adviesraad van MDC Amstelland is besloten om per 1 mei 2012 de volgende doorbelgrenzen te hanteren voor onderzoeken met sterk pathologische waarden. Andere (sterk)
pathologische uitslagen worden niet doorgebeld. Daarnaast worden vanzelfsprekend de onderzoeken waarvoor u verzocht had om deze door te bellen ook doorgebeld.
Doorbelgrenzen Hematologie Hb Hb. (neonaten) Leukocyten Thrombocyten Differentiatie Stolling INR APTT Fibrinogeen Chemie Glucose Natrium Kalium Ureum Kreatinine Calcium Albumine
Pagina 2 van 6
Huisartsen < 6.0 < 8.0 < 2.5 < 80.0 *1
< 1.2
< 3.0 < 126 < 3.0
< 2.00 < 20
Huisartsen
> 20.0 > 1500
Eenheid mmol/l. mmol/l. 109/l. 109/l.
> 4.6 > 75 > 7.0
sec. g/l.
> > > > > >
25.0 155 5.8 20.0 200 2.92
mmol/l. mmol/l. mmoll. mmol/l. µmol/l. mmol/l. g/l.
Amylase Bilirubine Bilirubine neonataal Magnesium Chloor in zweet Ammoniak (arterieel). Ammoniak (veneus) D-Dimeer Cortisol Troponine CKMB mass
Diversen Malaria
< 0.5
> > > > > > >
250 250 300 2.0 35 28 30
Altijd doorbellen < 80 > 800 > 14 Niet doorbellen *2
IU/l. µmol/l. µmol/l. mmol/l. mmol/l. µmol/l µmol/l. nmol/l. ng/l.
Positief doorbellen
Lithium Carbamezipine Digoxine Valproaat Carbamezipine Digoxine Valproaat
> > > > > > >
1.5 13 2.5 140 13 2.5 140
mmol/L mg/L µg/L mg/L mg/L µg/L mg/L
*1 Na 18 uur op het laboratorium binnen wordt de volgende dag geanalyseerd. Op vrijdag wordt alles dezelfde dag geanalyseerd. Bij aanwijzingen voor een leukemie wordt doorgebeld. *2
CKMB vervalt als reflex test bij een verhoogde CK uitslag.
Wijzigingen aanvraagformulier Binnenkort zal er weer een nieuw aanvraagformulier in gebruik genomen worden. Dit is noodzakelijk, omdat er recent veel veranderd is in het test aanbod van het
MDC-A en enkele testen obsoleet zijn geworden. De belangrijkste wijzigingen hebben wij voor u op een rijtje gezet:
Hematologie & stolling Nieuw en/of aangepast: • Een bloedgroep, inclusief Rhesus bepaling, is voor de zwangere screening bij 12 weken aan te vragen. Dit is niet gewijzigd. De controle op antistof vorming tijdens de zwangerschap is conform de richtlijn van 32 weken naar 27 weken aangepast. Niet langer beschikbaar: • De trombotest wordt niet langer uitgevoerd. De PT/INR bepaling is hiervoor een uitstekende vervanging. Chemie Nieuw en/of aangepast: • Het laboratorium voert tegenwoordig de Troponine T bepaling uit bij de diagnostiek naar hartinfarct. Deze test is meer gestandaardiseerd en net zo betrouwbaar als de Troponine I test.
Pagina 3 van 6
De NT-proBNP test is net zo betrouwbaar als de BNP test bij het uitsluiten van een cardiale oorzaak voor dyspneu. NT-proBNP is echter veel stabieler dan BNP en geniet daarom de voorkeur om te bepalen. • Het eiwitspectrum wordt met name bepaald in het kader van M-proteine diagnostiek. De aanvraag “eiwitspectrum” is hierom vervangen door “M- proteine screening”. Indien hiertoe aanleiding is wordt ook een immuunfixatie uitgevoerd. Niet langer beschikbaar: • De bilirubine neonataal is niet langer als aparte aanvraag op het formulier terug te vinden, aangezien de bilirubine neonataal exact gelijk is aan de bilirubine test. Indien een neonatale bilirubine uitgevoerd moet worden, dan kunt u een bilirubine test aanvragen. Vanzelfsprekend worden voor een neonaat wel de daarbij behorende referentiewaarden aangehouden. • De LDH isoenzymen is een obsolete test en niet langer als standaard aanvraag op het formulier terug te vinden. • De vrije T3 aanvraag is niet langer op het formulier terug te vinden, omdat deze test niet bij de standaard diagnostiek voor schildklier problematiek hoort. •
Serologie/Immunologie Nieuw en/of aangepast: • Paul Bunnell test wordt tegenwoordig Mononucleosis test genoemd en is als zodanig op het aanvraagformulier terug te vinden. Deze test is niet gewijzigd ten opzichte van de oude Paul Bunnell test. • Bij de hepatitis A, -B en –C bepaling wordt gekeken naar de aanwezigheid van zowel IgG- als IgM antistoffen. Dit is een totaal meting naar de aanwezigheid van deze antistoffen en er kan geen onderscheid gemaakt worden tussen deze twee soorten. Indien dit wel gewenst is moet, bij een positieve uitslag voor totaal Hepatitis A of -B, vervolgens apart naar IgM antistoffen gekeken worden. • De AST bepaling is vervangen door de ASLO bepaling, met dezelfde diagnostische betekenis. • De ANF is volgens officiële termen een immuun fluorescentie bepaling naar de aanwezigheid van autoantistoffen, welke alleen in gespecialiseerde laboratoria betrouwbaar uitgevoerd kan worden. De meer algemene screening welke op de meeste laboratoria wordt uitgevoerd is de ENA screening. Deze test wordt door het MDCA uitgevoerd en alleen de benaming is aangepast. Niet langer beschikbaar: • De HIV confirmatie test is niet langer los aan te vragen. Bij een verdenking op HIV wordt een zeer gevoelige screening test gedaan. Deze is echter zo gevoelig dat hier soms vals positieve uitslagen verkregen worden. In het geval een positieve uitslag verkregen wordt, dan neemt het MDCA contact met u op om de patiënt opnieuw bloed te laten prikken voor een bevestiging. Deze sturen wij door naar Sanquin. Drugs of Abuse Nieuw en/of aangepast: • Deze test is een screening test, waarbij in een keer op meerdere drugs getest wordt. De losse bepalingen, zoals voorheen benoemd, werden niet los uitgevoerd. De benaming is nu aangepast in “screening” voor drugs of abuse in plaats van alle losse bepalingen naar deze drugs. Deze testen zijn in overleg ook los aan te vragen.
Pagina 4 van 6
Mededelingen fertiliteit Wij kunnen u nu informeren wat deze wijzigingen inhouden:
Op 27 december 2011 informeerden wij U dat het semen onderzoek zou wijzigen per 1 april 2012. Semen fertiliteit: Onderzoek op afspraak: Voor dit onderzoek maakt de patiënt een afspraak met het laboratorium over datum en tijdstip van het inleveren van het semen. Het is voor een kwalitatief goed onderzoek
nodig dat het ingeleverde semen bij de start van het onderzoek niet ouder is dan 1 uur. Voor dit onderzoek is een nieuw patiënten voorlichtingsformulier beschikbaar.
Onderzoek conform de nieuwste richtlijnen: Het onderzoek zal uitgevoerd worden conform de meest recente richtlijnen (bronnen WHO laboratory manual for the Examination and processing of human semen, Fifth Edition, 2010 en de netwerkrichtlijnen subfertiliteit met onderliggende deelrichtlijnen (NHG, NVU, KLEM en NVKC, 2011). Dit betekent dat wij zullen rapporteren: - Volume - Aantal spermatozoa per ml - Totaal aantal spermatozoïden in het ejaculaat - % percentage progressief bewegende spermatozoa (categorie A+B) - VCM: Volume x concentratie x % progressief bewegende spermatozoa - Afwijkend aspect, viscositeit of agglutinatie 6
Het semen wordt als afwijkend beschouwd indien de VCM < 3 x 10 . Semen vasectomie: Onderzoek op afspraak: Voor dit onderzoek maakt de patiënt een afspraak met het laboratorium over datum en tijdstip van het inleveren van het semen. Het is voor een kwalitatief goed onderzoek
nodig dat het ingeleverde semen bij de start van het onderzoek niet ouder is dan 1 uur. Voor dit onderzoek is een nieuw patiënten voorlichtingsformulier beschikbaar.
Rapportage semen vasectomie: Gerapporteerd wordt als volgt: Indien in het onderzochte monster geen spermatozoa gezien : < 0.5 x 1 spermatozoön gezien : 0.5 - 1 x 1 – 20 spermatozoön gezien : 1 - 20 x 21 – 100 spermatozoön gezien : 20 - 100 x >100 spermatozoön gezien : > 100 x
3
10 /ml. 3 10 /ml. 3 10 /ml 3 10 /ml 3 10 /ml
Er wordt tevens gekeken naar de aanwezigheid van beweeglijke spermatozoa. Deze worden gerapporteerd De Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) gaat voor “steriliteit” uit van azoöspermie of een concentratie van minder 100.000 niet-beweeglijke zaadcellen per milliliter.
Pagina 5 van 6
Trombosezorg Tot voor kort was een gedeelte van de trombosezorg die MDC-Amstelland verleent, ondergebracht bij de trombosedienst in Woerden. Met ingang van 1 januari 2012 werken de trombosediensten van Woerden en Gouda samen. Als gevolg van deze samenwerking wordt de doseeradvisering vanaf 1 januari 2012 op de vestiging in Gouda afgehandeld en ontvangen trombosepatiënten hun doseerkalender (de trombosekaart met doseringen van medicijnen) van de trombosedienst Gouda. De trombosedienst Gouda is onderdeel van het Groene Hart Diagnostisch Centrum (GHDC). De frequente bloedafname die bij reguliere trombosezorg hoort, blijft onveranderd
Pagina 6 van 6
plaatsvinden in de eigen regio. Dezelfde medewerkers blijven bij de trombosepatiënten langs komen en dezelfde poliklinieken blijven voor bloedafname beschikbaar. Ook de analyse van de bloedmonsters is ondergebracht in hetzelfde laboratorium als voorheen. Daarnaast is het ook mogelijk bloed te laten afnemen op de Ziekenhuis locatie. Ten gevolge van bovenstaande verandering zijn er nieuwe (her) aanmeldingsformulieren in gebruik. Bestellen van deze formulieren is mogelijk via de patiëntenadministratie van MDCAmstelland. Te bereiken op tel.nr 0206417655.
