Stichting Apeldoorns Kanaal Leliestraat 2 7151 GJ Eibergen (T) 0545-472477 (E)
[email protected] (W) www.apeldoornskanaal.com Rabobank nr. 3177.52.189 Kamer van Koophandel nr. 08079368
NIEUWSBRIEF juni 2012
Traverse Dieren: GS niet akkoord met voorbereidingen voor toekomstige passeersluis. De provincie Gelderland is niet van plan om bij het verkeersproject Traverse Dieren rekening te houden met het bevaarbaar maken van het Apeldoorns Kanaal, aldus een besluit van GS van 12 juni. Onderdeel van de Traverse Dieren is het bouwen van een viaduct onder de spoorlijn in de N786, de weg langs het Apeldoorns Kanaal van Dieren naar Apeldoorn. Per brief van 28 februari had de Stichting de provincie er o.m. attent op gemaakt, dat bij de bouw van de viaduct er wellicht voorzieningen waren te treffen ter voorbereiding op een in de toekomst te bouwen passeersluis onder of naast de spoorbrug. Gedacht werd hierbij aan een gemeenschappelijke wand tussen viaduct en passeersluis. Dit zou kostenbesparend kunnen werken, wanneer de passeersluis in de toekomst daadwerkelijk zou worden gebouwd. Wel wijst de provincie op het feit dat met het Waterschap Veluwe is afgesproken dat de Edybrug over het kanaal (achter de spoorbrug), die in de nabije toekomst vernieuwd moet worden, dusdanig zal worden vormgegeven dat in de toekomst deze brug op relatief eenvoudige wijze beweegbaar kan worden gemaakt. De Stichting Apeldoorns Kanaal betreurt het besluit van GS t.a.v. de passeersluis en beraadt zich nog hierover.
Hezenbergersluis schut tijdens eerste Veluwse Waterweek Van 7 t/m 14 juli a.s. vindt de eerste Veluwse Waterweek plaats in de gemeenten Epe, Oldebroek, Heerde en Hattem. Elke twee dagen worden de – veelal gratis – activiteiten door enthousiaste deelnemers in weer een andere gemeente verzorgd. Er worden meer dan 100 activiteiten georganiseerd op bijna 50 locaties. De Veluwse Waterweek is een initiatief van de Stichting Waterrijke Veluwe. Het doel van de stichting is door samenwerking de Noord-Veluwe aantrekkelijker te maken voor inwoners, toeristen, werknemers en werkgevers. De Stichting Apeldoorns Kanaal neemt deel aan de activiteiten op zaterdag 14 juli bij de Hezenbergersluis in Hattem. Op die dag worden tussen 10.00 en 16.00 uur met deze sluis in het Apeldoorns Kanaal een aantal jachten geschut. Daarbij worden vrijwilligers van de SAK ingezet. Tevens zal Buitensportactiviteiten Vadesto in Hattem aan aantal rondvaarten door de sluis organiseren. Op het sluisterrein staat tevens een kraam van de Stichting Apeldoorns Kanaal waar allerlei informatie beschikbaar is over de stand van zaken met betrekking tot het bevaarbaar maken van het kanaal. Tevens kan de DVD “Het Apeldoorns Kanmaal; een waterweg met toekomst” worden aangeschaft. Het uitgebreide programma is te vinden op www.waterrijkeveluwe.nl.
Voorbereidingen Sail Apeldoorns Kanaal in volle gang Zie ook Nieuwsbrief april. De voorbereidingen voor het bezoek van een aantal historische schepen aan het Apeldoorns Kanaal op 24 en 25 juli zijn in volle gang. Een dertigtal historische schepen zal in de loop van maandag 23 juli aankomen en ligplaats nemen in de haven van Hattem. Op dinsdagmorgen 24 juli vaart een twintigtal schepen in groepjes van Hattem naar de Hezenbergersluis, waar zij vanaf 9 uur geschut worden. Dit zal ongetwijfeld spectaculaire beelden opleveren. De schepen varen door naar de Kloosterbrug, de eerste vaste lage brug in het kanaal, die thans nog een obstakel vormt voor een verdere vaart met grotere schepen. ________________________________________________________________________________________________
-2Vanaf 13.30 uur worden door een aantal schepen goederen overgeslagen in een grote vlet en in de meegebrachte bijboten, waarna de tocht richting Wapenveld wordt voortgezet. De goederen worden gelost bij de Manenbergerbrug en vandaar vervoerd naar de markt in het centrum. De schippers worden in Wapenveld officieel door de gemeente Heerde ontvangen.
Bron: LVBHB
De opvarenden zullen er middels het lossen en laden van goederen en de aanblik van hun schepen van het maritieme erfgoed een mooie show van maken. Op de terugtocht wordt aangelegd bij molen “De Vlijt” (Vrieze’s Erfgoed). In dit culturele centrum is een tentoonstelling over de geschiedenis van het kanaal te bewonderen met inbreng van het Voerman Museum in Hattem en de Heerder Historische Vereniging. De Stichting Apeldoorn Kanaal geeft acte de présence met een doorlopende PowerPoint presentatie over de stand van zaken m.b.t. het bevaarbaar maken van het kanaal. Daarna volgt een gezamenlijke maaltijd voor de opvarenden. Op woensdagochtend, 25 juli wordt bij de Kloosterbrug nog lading ingenomen voor transport naar Hasselt, waarna de terugtocht begint naar Hattem. Rond 16:00 uur worden daar nog een twintigtal zalmschouwen verwacht, die ook officieel welkom geheten worden en zullen aanleggen aan de kade die later voor historische schepen is bedoeld. Er liggen dan in totaal 50 historische schepen in de haven van Hattem. Op de kade wordt ook nog een aantal activiteiten georganiseerd. Donderdagochtend, 26 juli, tussen 07:00 en 08:00 uur vertrekt de historische vloot uit Hattem om via de Spooldersluis bij Zwolle over het Zwarte Water naar Hasselt te varen, alwaar deelgenomen wordt aan de jaarlijkse reünie “Hassailt”. Hier worden ca. 200 schepen verwacht.
Passeersluizen voor kruisingA50 en spoorbrug Dieren beste oplossing Zoals bekend heeft de Stichting Apeldoorns Kanaal vorig jaar twee studentengroepen van Hogeschool Saxion in Enschede bij wijze van afstudeerproject opdracht gegeven onderzoek te doen naar het passeerbaar maken van de kruising van de A50 met het kanaal en de spoorbrug in Dieren. Zij werden daarbij technisch ondersteund door het Ingenieursbureau Witteveen & Bos in Deventer. Op 20 april werd in restaurant “De Brug” in Hoorn tijdens een bijeenkomst voor Statenleden, kanaalwethouders, ambassadeurs en sponsors verslag gedaan van de stand van zaken van het onderzoek. Beide onderzoeken zijn thans afgerond en de studenten zijn met positief resultaat afgestudeerd op deze opdrachten. Op 15 juni hebben presentaties gegeven van het eindresultaat. Er waren vijf alternatieven welke onderzocht zijn: • Aquaduct • Tunnel -3-
• Verhoogde vaste brug • Passeersluis • Combinatie passeersluis en vaste brug Voor beide majeure knelpunten in het kanaal is als beste oplossing de nog niet in Nederland voorkomende passeersluis gekozen en uitgewerkt. Een passeersluis is een sluis onder de A50 of onder de spoorbrug, aan weerszijden afgesloten door sluisdeuren. De waterstand aan weerszijden van de passeersluis is gelijk aan het kanaalpeil. De schutprocedure is als volgt: 1. Waterpeil in passeersluis is gelijk aan kanaalpeil, sluisdeuren aan weerszijden gesloten. 2. Sluisdeuren aan de kant van de sluis waar zich een schip meldt, worden geopend. 3. Schip vaart de sluis in en meert af vóór de brug. 4. Sluisdeuren sluiten 5. Waterstand in de sluis wordt verlaagd d.m.v. pompen. 6. Schip vaart onder de brug door en meert af in de sluis na passage brug 7. Waterstand in de sluis wordt verhoogd tot kanaalpeil d.m.v. pompen 8. Sluisdeuren openen 9. Schip vaart uit en vervolgt zijn tocht. Het schutten neemt maximaal 15 minuten in beslag (incl. het in- en uitvaren). De kolk onder de brug wordt d.m.v. pompen in 5 minuten geleegd of gevuld. Het schutten gebeurt volledig automatisch. T.a.v. de A50 is gekozen voor een kleine ophoging van de brug. De brug in de A50 is bijna aan het einde van zijn levensduur en moet in de nabije toekomst worden vervangen. Als er een nieuwe brug gebouwd moet worden kan dit goed gecombineerd worden met een kleine ophoging en de gelijktijdige bouw van de passeersluis. Dat heeft als voordelen, dat kleine boten (opbouwhoogte tot max. 1,50 meter) zonder te schutten de passeersluis kunnen passeren, waardoor het aantal schuttingen beperkt kan blijven. Hiertoe worden de deuren in de beide sluishoofden geopend. Als tweede voordeel is, dat de passeersluis minder diep hoeft te worden gebouwd (grondwater), wat kostenbesparend is. T.a.v. de spoorbrug in Dieren is het jammer dat GS besloten hebben voorlopig niet mee te werken aan voorbereidingen voor de toekomstige bouw van een passeersluis aldaar. Wij blijven van mening, dat dit kostenbesparend had kunnen werken als bij de Bouw van een viaduct in de spoorlijn onder de N786 een gemeenschappelijke wand tussen viaduct en de (toekomstige) sluis gerealiseerd zou kunnen worden.
Bron: BRT Adviezen
Nieuwbouwprojecten in Apeldoorn In Apeldoorn zijn aan het Apeldoorns Kanaal twee nieuwbouwprojecten gestart: in de Kanaalzone, resp. de Vlijtsekade, en de Schatkamer van Zuid. Beide plannen zijn sterk op het cultuurhistorische verleden gebaseerd. Daarmee is ingezet op behoud van de industriële panden en krijgen de nieuwbouw en openbare ruimte herkenbare elementen die refereren aan het industrieel en /maritiem verleden. Daarnaast wordt in de bouw van een nieuwe Mac Donalds (MD) voorzien parallel aan het kanaal. Op deze locatie waren lange tijd silo's aanwezig die voor de overslag van zand en grind ingezet werden. Dit element wordt in een bijzondere mast met het logo van de MD teruggebracht. Daarnaast zal ook de oude kademuur gehandhaafd blijven en zal er een functionele koppeling zijn met het buitenterras van de MD. Op deze wijze krijgt cultuurhistorie ook hier haar eigen betekenis. Voor verdere informatie zie www.vlijtsekade.nl en www.schatkamervanzuid.nl. -4-
Zie verder ook:
http://www.apeldoorn.nl/DATA/TER/docs/politiek/plannen_projecten/gebiedsontwikkeling/kanaalzone/pdf/nieu wsbrieven/nieuwsbrief_kanaalzone_2012_1.pdf w aar tevens de laatste Nieuwsbrief te vinden is.
Kansen voor toerisme bij sluis in Dieren (Bewerkt uit artikel in de Regiobode (Velps, Dierens, Rhedens Weekblad) van 27 juni j.l.) Er dienen zich nieuwe kansen aan voor de sluis en de omgeving in Dieren. Vooral het sluizencomplex en het kanaal tussen de IJssel en de spoorbrug lenen zich uitstekend voor toeristische activiteiten. Renovatie van de sluis en herontwikkeling van de directe omgeving van de sluis is dringend nodig. Het geheel maakt 40 jaar na sluiting van het Apeldoorns kanaal een verwaarloosde indruk en is bepaald geen visitekaartje voor Dieren. Er spelen wel verschillende ontwikkelingen die mogelijkheden bevatten voor het toeristisch beleid van de komende jaren. Werk met wek maken biedt kansen. Na de sluiting van het Apeldoorns kanaal in 1972 is de sluis en de omgeving van de sluis te Dieren in een nieuwe ontwikkeling aan het komen. Er lijken goede kansen aanwezig te zijn om het in verwaarloosde toestand verkerende gebied rond de sluis een nieuwe toekomst te geven. In 1957 werd de nieuwe sluis te Dieren met zijn voor Nederland grote hoogteverschil van 8 tot 10 meter feestelijk geopend. Bij de opening werd voor de laatste maal geschut met de oude drietrapssluis en vervolgens werd de nieuwe sluis ingevaren. Naast burgemeester J. de Bruin van Rheden was ook Mr. A.L.des Tombe van Apeldoorn aanwezig op het schip dat daarvoor werd geschut. Nu 40 jaar na de sluiting heeft de tand destijds zijn werk gedaan en dat is te zien als men het sluiscomplex nu bezoekt. Een sluis die niet wordt gebruikt raakt na verloop van tijd lek. Daardoor is de Dierense sluis nu ook zo lek als een mandje. Vanwege het grote waterverlies zijn maatregelen nodig. Circa 5 miljoen kubieke meter per jaar verliest het zuidelijk deel van het kanaal aan kostbaar sprengenwater. Het Waterschap Veluwe heeft als eigenaar van het kanaal een onderzoek laten uitvoeren naar de kosten van renovatie. Herstel is noodzakelijk voor het waterpeilbeheer van het unieke en cultuurhistorisch rijke kanaal.
Bron: SAK
-5-
Vorig jaar werd het kanaal op de Wereld Kanalen Conferentie in Groningen nog genomineerd als het mooiste kanaal van Gelderland. Er is echter meer aan de hand rond de sluis te Dieren. Te weten: 1. De gemeente Rheden heeft in haar toeristisch beleid het streven gericht op het realiseren van een passantenhaven voor de recreatietoervaart tussen sluis en spoorbrug, de zogenaamde sluiskom boven de sluis. Een eerste aanzet hiertoe werd gedaan in de ”Nota Passantenhaven sluis Dieren”van januari 2012 die is opgesteld door de Stichting Apeldoorns Kanaal, samen met het Watersportverbond en de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB) en de Stichting Er-varen. In het toeristisch beleid van de provincie Gelderland past een 2. passantenhaven in de sluiskom te Dieren tevens voor schepen van de Schepencarrousel. In deze carrousel gaat een aantal historische schepen tijdelijk aanleggen in Gelderse havens. De haven van Doesburg, Zutphen en anderen zijn al eerder bezocht. 3. Onlangs heeft Rijkswaterstaat, samen met rederij Eureka uit Deventer een informatieavond gehouden voor de omwonenden van de sluis over het verplaatsen van de aanlegplaats, voor de passagiersboot van Dieren naar Zutphen v.v., van de veerstoep naar de ingang van het kanaal beneden de sluis. Voor 2012 is daarvoor een tijdelijke vergunning mogelijk. Het is uitgesloten dat het aanmeren bij de veerstoep weer toegestaan gaat worden. Daarvoor zijn de risico’s met de toenemende beroepsvaart te groot volgens Rijkswaterstaat. 4. Daarnaast is Rijkswaterstaat voornemens om voor de beroepsvaart een overnachtingsmogelijkheid te realiseren in de kanaalmond te Dieren. Nieuwe voorzieningen zullen daarvoor noodzakelijk zijn. Aanleg hiervan is gepland in 2013. 5. De provincie werkt aan verbetering van de N 348 van de sluis bij dieren tot Leuvenheim. Het is de bedoeling dat een tweezijdig fietspad wordt aangelegd en wel aan de zijde van de IJssel. Het is niet bekend of dit ook veranderingen voor het brugdek over de sluis tot gevolg heeft. 6. Tenslotte is de provincie samen met de gemeente Rheden bezig met de voorbereidingen voor de traverse Dieren en 7. zijn er plannen om een spoorwegviaduct aan te leggen voor het autoverkeer over de kanaalweg, de N786. Als men dit beschouwt dan roepen de plannen en de daarmee verband houdende bouwactiviteiten op aan de periode van 150 jaar geleden. Immers toen werd in dat gebied het kanaal gegraven en een uniek sluizencomplex bij Dieren gebouwd. Tegelijk werd in die jaren ook de spoorlijn Arnhem-Zutphen aangelegd. Bij Dieren bruiste het toen van infrastructurele bouwactiviteiten. Ook nu staan voor de komende jaren infrastructurele activiteiten gepland en net als 150 jaar geleden kan er werk met werk gemaakt worden. En net als 150 jaar geleden kunnen daarmee kansen voor Dieren ontstaan. Dieren heeft destijds dankzij het kanaal veel werkgelegenheid verkregen. Er zijn nu ook hoopvolle tekenen dat er de komende jaren werkelijk iets gaat gebeuren. De plannen voor de Traverse beginnen steeds meer vorm te krijgen, het Waterschap Veluwe heeft een gedeelte van het benodigde bedrag voor renovatie van de sluis gereserveerd en de gemeente Rheden heeft op voorstel van de Stadsregio een bedrag van € 100.000 voor het stimuleren van de recreatie via de IJssel én een bedrag van € 500.000 toegewezen gekregen voor renovatie van de sluis en sluisomgeving met als doel een aanzet te geven voor de bevaarbaarheid van het kanaal. Zie hiervoor het artikel in de Gelderlander van 18 februari jl. Thans worden de mogelijkheden voor het voldoen aan de cofinanciering door de gemeente onderzocht. Kortom, er spelen interessante ontwikkelingen die kansen bieden voor een passantenhaven en voor herontwikkeling van een bijzondere sluis en zijn omgeving. Een omgeving waar ook de passagiers van de boot van Zutphen het eerst aan wal gaan en daar met een bijzondere cultuurhistorische omgeving kennis kunnen maken. Deze omgeving verdient herontwikkeling in het kader van het bevorderen van het toerisme. Het weer bevaarbaar maken van het Apeldoorns Kanaal is een doel voor de langere termijn, hoewel daar ook hard aan gewerkt wordt. Het weer in gebruik nemen van de sluis en de inrichting van de sluiskolk als passantenhaven is echter al op relatief korte termijn een realistisch doel. Een jachthaven op de grens van Dieren en Spankeren, een sluis die enkele keren per dag schut, het is een prachtige impuls voor de recreatieve ontwikkeling.
