NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 Mei 2014 VOORWOORD. In dit nummer: Het KECC-team

NIEUWSBRIEF Jaargang 2

Mei 2014

VOORWOORD In dit nummer: - Voorwoord - Wist u dat…? - Nieuw Aanbod - Kennismaken met: Co- Teaching - Zelf aan de slag met je groep! - Artikel ‘De kracht van Rots en Water’

In de afgelopen maanden hebben we de samenwerking met externe partners opgezocht en verder uitgebouwd en hebben we een nieuw groepsgericht aanbod gecreëerd in de vorm de KECCkijker. Daarnaast worden enkele SWPBS-trajecten ingezet.. Tussendoor vinden bijeenkomsten plaats vanuit de KECCademy en verzorgen we regelmatig studiedagen binnen zowel het basis- als voortgezetonderwijs. We bemerken tevens dat er frequenter vraag is naar coachings-/ coteachtrajecten om de leerkracht handelingsvaardiger te maken in de omgang met een leerling of een groep leerlingen. Daarnaast zijn dit schooljaar al meer dan 250 consultaties/PAB verricht en zijn we actief betrokken bij de TOPClass van Avans.

Kortom: Het KECC is en blijft in beweging!

Het KECC-team

Nieuwsbrief KECC – jaargang 2 – mei 2014

WIST U DAT…? … de erkenningscommissie van de databank effectieve jeugdinterventies SWPBS heeft erkend als goed onderbouwd (zie www.nji.nl) … we geneigd zijn om leerlingen die zich op een negatieve manier profileren binnen de groep, op deze manier te blijven ‘bestempelen’? Het kan zeer verhelderend werken als leerkracht eens bewust te letten op de positieve eigenschappen van een leerling en deze regelmatig in de les te benadrukken.

KENNISMAKEN MET… CO- TEACHING Wat is co-teaching: Adviseren en begeleiden blijken onvoldoende resultaat te hebben wat betreft de vergroting van de handelingsvaardigheden van leerkrachten in interactie met kinderen met gedragsproblemen en ‘moeilijke groepen’. Coteaching biedt een alternatieve vorm van begeleiden. Bij co-teaching werken twee leerkrachten in één ruimte als gelijkwaardige partners samen. De co-teacher versterkt middels coachingsvaardigheden, modelling en directe feedback de leerkracht in de interactie met de leerling(en) en daar waar nodig op het gebied van klassenmanagement. Het gaat hierbij niet alleen om het vergroten van kennis, maar ook om uitbreiding van het handelingsrepertoire en attitudeverandering. Het startpunt is de ondersteuningsbehoefte / hulpvraag van de leerkracht en inherent hieraan de onderwijsbehoeften van de leerling(en). Tijdsinvestering:

NIEUW AANBOD KECCkijker Meer grip op je groep? Ben je op zoek naar een plan van aanpak om meer positiviteit in je groep te brengen? Heb je het gevoel dat je keihard aan het werk bent om de groepssfeer te verbeteren terwijl je die investering niet terugziet in het functioneren van je groep? Wil je graag meer inzicht en handvatten om je groep beter te kunnen begeleiden naar een goede onderlinge samenwerking? KECCkijker brengt de dynamiek van en sociale verhoudingen in jouw groep in beeld en stelt een passend interventieplan op. Dit traject bestaat uit een intakegesprek, diverse observaties, het afnemen van sociogram(men) en een adviesgesprek aan de hand van rapportage, uitgevoerd door medewerkers van het KECC. Afhankelijk van de hulpvraag is uitbreiding/aanpassing van dit programma mogelijk.

Nieuwsbrief KECC – jaargang 2 – mei 2014

In het intakegesprek worden de ondersteuningsbehoeften / hulpvragen van de leerkracht(en) in kaart gebracht. Tevens wordt een traject co-teaching op maat afgesproken. Over het algemeen houdt een traject coteaching 6 bijeenkomsten in, waarvan 1 uur in de klas met aansluitend 1 uur een nagesprek. Er wordt gekeken naar de behoeften die de leerkracht zelf heeft: bv. 6 weken x 2 uur. Na een periode co-teaching volgt een evaluatie en kan vervolgbeleid al dan niet worden afgesproken. Enkele reacties van leerkrachten: Leerkracht SO ‘Het principe van co-teaching werkt erg fijn. Het is niet zo dat er iemand achter in de klas zit te kijken en verder niets. Je staat samen in de klas en dat zorgt er ook meteen voor dat je meer op je gemak bent dan dat je continu bekeken wordt. Ook de drempel tussen de coteacher en jezelf wordt dan lager waardoor je voor mijn gevoel beter kunt overleggen.’ Leerkracht VO ‘Ik heb co-teaching ervaren als een geslaagd traject. Mijn coachvaardigheden zijn vergroot en mijn contact met de moeilijke klas is verbeterd door een meer persoonlijke benadering. Ik beloon leerlingen nu veel bewuster voor verbeterd gedrag en prestaties.

Ik schrijf meer opdrachten op het bord vooral voor leerlingen met een gedragsstoornis maar andere leerlingen hebben hier ook baat bij; ik maak daardoor de opdracht concreter. 1+1 is 3 gebleken bij samenwerking! Ik heb het in de klas aanwezig zijn van de co-teacher als prettig en stimulerend ervaren en ga haar tips verder uitbreiden. De co-teacher heeft mijn leerkrachtvaardigheden vergroot.’ Leerkracht AZC- school (onderbouw) ‘Ik werk als leerkracht op een school voor asielzoekerskinderen. De veranderingen in het onderwijs gingen bij ons te snel, waarbij het soms moeilijk was om als leerkracht op alle gebieden mee te komen. Een coach op dat moment was een uitkomst voor mij. Ik begon met groep 5/6, na een half jaar werd het een groep 4/5 en half jaar later een groep 3/4/5. Onze kinderen hebben traumatische ervaringen met als gevolg heftige gedragsproblemen. De co-teacher heeft mij gecoacht hoe ik op deze veranderde populatie beter kan inspelen. Buiten het dagelijkse handelen, heeft zij mij verdieping en inzichten gegeven in het werken met kinderen met gedragsproblemen en taalachterstanden. Ze heeft goede tips gegeven hoe ik het onderwijs, door andere werkvormen te gebruiken, spannender kon maken. Samenwerken met de co-teacher heb ik als zeer prettig ervaren. Ze was professioneel en doeltreffend!’ Voor het aanvragen van een vrijblijvend oriënterend gesprek of meer informatie, mail naar: [email protected]

ZELF AAN GROEP! 1.

DE

SLAG

MET

JE

Vertrouwensspel “passeren”

bedoeling om over de banken te gaan lopen en elkaar te passeren zonder van de banken af te stappen. Dit vraagt overleg, samenwerking, zorgvuldigheid en inventiviteit. Bespreek dit na met je klas. Bij wie ging het makkelijk, bij wie moeilijker en waarom? 2.

Coöperatieve activiteit ‘Hoepelspel’

Bij dit spel heeft niet elke speler een hoepel. Zes tot tien spelers vormen een kring. Zij staan hand in hand. Op willekeurige plaatsen hangt een hoepel om de arm. Zonder de kring te verbreken, moeten de hoepels worden doorgegeven terwijl de kring zelf in tegenovergestelde richting, door de hoepels beweegt. Deze vorm wordt moeilijker als de kring zich zittend op de grond verplaatst. 3.

Groepsbuildingsactiviteit ‘Buffertikkertje’ Hoe voelt het om voor een ander op te komen? Hoe voelt het om beschermd te worden? Tijdens dit tikspel, waarbij fysiek contact een rol speelt, leren kinderen ook om tegen een stootje te kunnen. Tijd: 5-10 minuten Materialen: geen Locatie: speelzaal of gymzaal Organisatie: Er is één tikker. De leerkracht vertelt wie de persoon is die getikt moet worden. De rest van de groep krijgt de opdracht om deze persoon te beschermen, door tussen hem en de tikker in te gaan staan en, als buffer, de handen voor de borst te kruisen en sterk te gaan staan. De tikker mag contact maken met de kinderen en proberen zich door de muur heen te wurmen. Zorg voor veiligheid: De tikker mag niet beuken. Beschermers mogen hun ellenbogen niet gebruiken en houden hun ellenbogen tegen hun lijf zodat de tikker zich hier niet pijn aan kan doen. Variaties A. De verdedigers mogen van hun plaats en bewegen in de ruimte. Dit gebeurt dan wandelend of zijwaarts zodat de kinderen letterlijk met beide benen op de grond blijven. B. De verdedigers vooraf een tactiek laten bespreken C. Twee tikkers. Zij bespreken vooraf een tactiek

Alle leerlingen staan op de banken, die in een gesloten vierkant opgesteld staan. Het is de

Nieuwsbrief KECC – jaargang 2 – mei 2014

Leermomenten Probeer als leerkracht zoveel mogelijk rendement uit deze oefening te halen door het stellen van bewustwordingsvragen. Laat de kinderen nadenken over hun gedrag. Voorbeeldvragen: 1. Hoe voelde het om beschermd te worden? 2. Hoe voelde het als tikker om door iedereen tegengewerkt te worden? 3. Wat zou er gebeuren als je met meerderen een gepest kind helpt? Hoe zou de pester zich dan voelen?

ARTIKEL ‘De kracht van Rots en Water’ “Rots en Water is elkaar sterk maken en samen in balans zijn” (uitspraak Freerk Ykema) “De sfeer in de klas was alles behalve goed te noemen. Van samenwerken was geen sprake meer. Steeds vaker werd de vraag gesteld: ‘Hoe kunnen we deze situatie doorbreken?’ We zijn toen gestart met Rots en Water. De resultaten zijn geweldig te noemen. De sfeer in de klas is zienderogen vooruitgegaan,” aldus de leerlingen, de leraar, de directeur en de ouders. Een mooi voorbeeld waarbij Rots en Water uitkomst bracht. Maar wat is Rots en Water? “Het Rots en Water programma richt zich op bewustwording van eigen kracht en mogelijkheden en het vermogen om met andere mensen samen te spelen en samen te werken,” vertelt Laura van den Elshout, trainer Rots en Water en werkzaam bij Het Driespan. “De maatschappij vraagt steeds meer van ons en van onze kinderen. Keuzevrijheid, zelfvertrouwen en grenzen aan kunnen geven worden al zeer belangrijk ervaren,” gaat Laura verder. “Om hiermee om te kunnen gaan moet je jezelf wel bewust zijn van je eigen handelen en daar ook verantwoording voor willen en kunnen nemen. Daarnaast moet je over het vermogen beschikken respectvol met anderen om te gaan. Rots en Water kan ons dit leren.” “Eerst gaf ik de sfeer in de groep een vier en nu een negen.” (Een opmerking van een leerling na het volgen van de Rots en Water training)

Nieuwsbrief KECC – jaargang 2 – mei 2014

Oorsprong De grondlegger van het Rots en Water programma is Freerk Ykema, gymdocent en judoka Oorspronkelijk is het programma ontwikkeld voor jongens, maar wordt nu ook wereldwijd ingezet voor meisjes. Over het algemeen zijn jongens beweeglijker en energieker dan meisjes. Daarnaast vinden jongens het moeilijker zichzelf in woorden uit te drukken. Het programma gaat uit van een fysieke invalshoek, waardoor mentale en sociale vaardigheden worden aangereikt maar ook verworven. Na actie volgt een moment van zelfreflectie en kringgesprekken. Bij meisjes ziet het programma er iets anders uit. Niet denken, niet praten, maar doen. Sociale vaardigheden Leren door ervaren, dat is waar het om gaat bij Rots en Water. “Het klinkt heel eenvoudig, maar je moet weten waar je lichaamsdelen zitten,” aldus Laura. “Je moet ervaren wat er met je lichaam gebeurt bij inspanning en bij ontspanning. De weg naar sociale vaardigheden bestaat uit lichaamsbewustzijn, zelfbewustzijn en emotioneel bewustzijn. Door deze vormen van bewustzijn te beheersen, te begrijpen en te voelen, ben je in staat een ander beter te begrijpen. Op het moment dat je een ander beter begrijpt, ben je in staat sociale vaardigheden uit te bouwen.” Rond het tiende levensjaar hebben kinderen voldoende zelfbewustzijn ontwikkeld, dat ze in staat zijn om zichzelf te kunnen plaatsen in de omgeving waarbinnen ze manoeuvreren. Kort samengevat betekent dit, dat ze keuzes kunnen maken. “Kinderen onder de tien moeten meer begeleid worden in het maken van keuzes, ze kunnen dit wel, maar zitten wel in een andere belevingswereld dan boven de tien. Ze ervaren zichzelf nog als een deel van het geheel,” vertelt Laura. Het bewustwordingsproces bij kinderen komt rond de leeftijd van zes jaar op gang. Dit gegeven is mede bepalend hoe aan de weerbaarheid van deze jonge kinderen gewerkt kan worden. “Jonge kinderen leren meer vanuit het nadoen, de routine en het herhalen. Dit betekent dat het trainen van weerbaarheid bij jongere kinderen speelser wordt aangeboden,” aldus Laura. “Spelenderwijs raken kinderen vertrouwd met hun eigen mogelijkheden en kwaliteiten.” “Dat ik met iedereen kan samenwerken ook al is het niet mijn vriend.” ( een leerling over wat hij geleerd had tijdens een training)

Rots versus Water De termen Rots en Water zijn niet meer dan aanduidingen voor twee verschillende manieren van communiceren Rots staat voor: weten wie je bent, weten wat je wilt en weten wat je doet. Water staat voor: vriendschap, verbondenheid en communicatie. Het is de kunst te weten wanneer je Rots moet zijn en wanneer Water. “Tijdens de training leren de kinderen welke ‘rol’ (Rots of Water) ze normaliter innemen. Ze leren ook welke rollen ze allemaal in kunnen nemen en welke houding in welke situatie het beste is. Het laatste is dan weer afhankelijk van het kind waar het om gaat,” aldus Laura. “Een kind dat zich normaal gesproken als een Rots opstelt, zal ervaren hoe het is om Water te zijn.” Training Een training bestaat uit drie basisprincipes: gronden, centreren en focussen. Gronden betekent letterlijk stevig op de grond staan om niet om te vallen. Dit principe kan toegepast worden in iedere dagelijkse situatie. Het centreren gebeurt vanuit de buik. De buik is het middelpunt van je lichaam. Het is zowel je krachtcentrum als je rustcentrum. Een goede buikademhaling is van wezenlijk belang. Het focussen, ook wel concentreren genoemd, kan zich naar binnen keren (innerlijke focus) of naar buiten (uiterlijke focus). De uiterlijke focus is de aandacht richten of een vast punt. Innerlijke focus is jezelf richten op een doel in je leven. “Op basis van gronden, centreren en focussen wordt iedere training opgebouwd. Hierbij wordt natuurlijk rekening gehouden met de leeftijd van het kind.” vertelt Laura. “Het uiteindelijke doel van de trainingen is: verantwoordelijkheid leren nemen, leren je eigen keuzes te durven maken en je eigen weg leren gaan.” “Vertel het me, en ik vergeet het. Schrijf het voor me op, en ik onthoud het. Laat me meedoen en ik begrijp het.” (confucius) Pesten In de praktijk is gebleken dat Rots en Water trainingen een effectief middel zijn tegen pesten. Rots en Water kan preventief worden ingezet, om zo pesten te voorkomen. Maar ook om het pesten tegen te gaan. Te vaak wordt nog gedacht dat diegene die gepest wordt de enige is die geholpen moet worden. Bij Rots en Water wordt uitgegaan van het principe dat zowel de pester als de gepeste getraind moet worden. De pester krijgt door Rots en Water inzicht in dat wat het pesten tot gevolg heeft op anderen. De gepeste leert zich als een Rots op Nieuwsbrief KECC – jaargang 2 – mei 2014

te stellen en wanneer nodig als Water te zijn. Pesten is vaak een groepsaangelegenheid (pester en meelopers). Door de hele groep Rots en Water training te geven zal de groep in balans worden gebracht en behoort het pesten tot de verledentijd. “Leren jezelf te besturen, daar gaat het om.” aldus Laura. “Zorgen dat hoofd en hart met elkaar in balans zijn, dat is Rots en Water.” Geschreven door:

Schrijf – goed Marcel van Gool

mobiel 06 38276779 E-mail [email protected]

Tijdens de eindevaluatie in de klas bij groep 7 van basisschool de Elsenhof hadden de kinderen een verassing voor de trainers gemaakt. Een echte “rots en water” taart. Natuurlijk hebben we deze lekker samen met de kinderen opgegeten.