NIEUWSBRIEF. Jaargang 16, nummer 3 september 2015

1

NIEUWSBRIEF Jaargang 16, nummer 3 – september 2015 _____________________________________________________________________________________________

Voorwoord door HPV-voorzitter Peter Teeuwen Het is volop zomer. De schoolvakantie nadert zijn einde. Onze ledenvergadering staat er aan te komen en er moet weer een voorwoord geschreven worden. Het thema van dit voorwoord is het Huys van Venray. Twee weken geleden kreeg het projectteam bericht, dat de bezwaarprocedure beëindigd is en er geen bezwaren meer lopen. Er gaat gebouwd worden. Half september zal het bodemonderzoek beginnen en men hoopt in november met de bouw te starten. Intussen is de projectgroep met haar achterban de nodige voorbereidingen aan het treffen om de opstart van het Huys van Venray vorm te geven en mogelijk te maken. In september zal er een bijeenkomst gehouden worden in het Gemeentehuis om de diverse vrijwilligers in de achterban daarover te informeren. Ook zal er een wedstrijd uitgeschreven worden voor een goede naam voor dit pand. Het hele gebouw (onze 800 m2 plus de woningen en appartementen) is inmiddels door de projectontwikkelaar ‘Parkeind’ gedoopt. Wij moeten voor ons stuk nog een goede naam bedenken. Uw aller medewerking en creativiteit wordt hiervoor gevraagd. Het denken over de nieuwe organisatie is volop bezig. Uitgangspunt is dat we de bestaande organisaties zoveel mogelijk in stand willen laten tot de verhuizing gerealiseerd is. We denken natuurlijk al wel over een nieuwe organisatie na. We zullen deze voor zover dat mogelijk is door vrijwilligers laten draaien. De plannen daarvoor worden op dit moment gemaakt. Ook over de inrichting wordt volop nagedacht. Zaken als, wat komt er op de vloer, wat wordt het lichtplan, hoe zien de kantoren er uit. Daarbij moeten we de financiën goed in de gaten houden. Ook het nadenken over sponsoring en subsidie is in volle gang. Het feit dat de gemeente ons exploitatiebudget op voorhand gedurende drie jaar met 3 procent wil gaan korten (10% dus) brengt natuurlijk geen enthousiasme teweeg!! Integendeel. Maar we hebben bezwaar gemaakt en wachten nu op het resultaat van dit bezwaarschrift. Wij hopen dat ons nieuwe museale concept dat op dit moment bedacht wordt en waar ik persoonlijk erg enthousiast over ben, goed zal aanslaan. Dan kunnen we met ons cultureel erfgoed in Venray weer een grote stap voorwaarts maken. Ik wens u veel leesplezier met deze nieuwsbrief. Oproep. Jan Strijbos gaat komend jaar stoppen met zijn functie van PR- (public relations) man in het bestuur. Dat wil zeggen dat wij naarstig op zoek zijn naar een nieuwe PR-man. Hebt u belangstelling of denkt u, dat is echt wat voor die of die. Neem contact op met iemand van het bestuur en laat het ons weten.

Oorlogsmonument ’t Schoor Werkgroep Historie Leunen en Stichting Heemkundig Genootschap Castenray slaan de handen ineen om een oorlogsmonument te realiseren voor acht slachtoffers van een geallieerd vliegtuig dat in de Tweede Wereldoorlog boven ’t Schoor op de grens van Castenray en Leunen explodeerde, nadat het toestel beschoten was door een Duits jachtvliegtuig. In totaal zijn er in de huidige gemeente Venray 44 vliegtuigcrashes en noodlandingen geweest in de jaren 1940-1945. Bij geen daarvan vielen zoveel slachtoffers als bij de B17 bommenwerper op ’t Schoor. Van de tien bemanningsleden wisten slechts twee zich per parachute te redden. Doordat het vliegtuig in de lucht explodeerde, kwamen restanten van het toestel en lichaamsdelen in de wijde omtrek terecht. Als eerbetoon aan de acht slachtoffers wordt het monument geplaatst in de hoek Horsterweg/Beemdweg/Hoogriebroekseweg. Joop Hendrix uit Helmond, lid van de Werkgroep Vliegtuigcrashes en Noodlandingen WO II in de gemeente Venray heeft een vleugel van een propeller beschikbaar gesteld. Bekeken wordt hoe die in het monument kan worden ingepast. Het monument zal in 2016 onthuld worden.

2

Jong talent in Engelse Tuin De zeer actieve Stichting Engelse Tuin weet telkens weer op zeer aansprekende wijze historie en cultuur te verbinden. In de historische entourage van de prachtige, intieme tuin bij het Venrayse gemeentehuis vond in het weekend van 13/14 juni een bijzondere expositie plaats, waarbij verschillende kunstenaars ontmoet en aan het werk gezien konden worden. Een week later mocht jong zangtalent uit Venray laten horen wat men in de mars heeft. Dat gebeurde op zondag 21 juni tijdens een door Josephine Hendricx georganiseerd concert. Ook Josephine mocht met de organisatie haar talent tonen, want zij is eindexamenkandidate van het Raayland College en loopt stage bij Stichting Engelse Tuin als voorbereiding op haar vervolgstudie Bestuurskunde. Ze had het prima voor elkaar, alleen op het weer had ze geen invloed. Bij het eerste optreden van Annabel van Casteren kwam de regen met bakken naar beneden, maar deze aankomende musicalster liet zich hierdoor niet van de wijs brengen. Met veel flair werkte ze haar programma af. Daarna verscheen zo waar een waterig zonnetje en volgden mooie optredens met gevarieerde muziekstijlen van Pim Weijs, Lieke van Well en Suzan Spreeuwenberg. Al met al een prima geslaagde middag. Boven: Annabel van Casteren trotseerde een hoosbui. Onder: Een concert in een historische setting.

Recente financiële ondersteuningen 1. Raokeliezer Merselo – Dialect kwartetspel voor de basisschoolleerlingen 2. Stg. Behoud en Restauratie Beeldenschat St. Petrus’ Bandenkerk Venray – beeld Salvator Mundi

€ 100 € 750

Slachtdag in museum De Peelstreek Op zondag 8 november houdt museum De Peelstreek te Ysselsteyn in de slachtmaand november een zogenaamde slachtdag. Te zien zijn het uitbenen van een varken en de verdere verwerking van het varken in de diverse onderdelen. Ook het maken van worst en balkenbrij zal gedemonstreerd worden. Natuurlijk bestaat er de mogelijkheid de geproduceerde producten te proeven en te kopen.

3

Tentoonstellingen en activiteiten Venrays Museum Zondagsschilders Toen en Nu: 10 april – september 2015 De collectie van het Venrays Museum is de afgelopen jaren verrijkt met diverse zomerse landschappen. Dit is de aanleiding deze schilderijen en aquarellen in een breed opgezette tentoonstelling aan het publiek te tonen. De aanwinsten komen vooral uit de twintigste eeuw. Maar ook de eenentwintigste eeuw zal aan bod komen. Diverse kunstenaars van nu geven hun eigen visie op de zomerlandschappen van toen. Er wordt samengewerkt met het Kunstencentrum Jerusalem. Open Monumentendag: 12 en 13 september 2015 Sieraden: september – december 2015 De collectie van het Venrays Museum bevat vele mooie sieraden uit het archeologisch verleden en uit de vorige eeuw. Er zal speciaal aandacht worden geschonken aan de familiegeschiedenis achter bijzondere sieraden van mensen uit Venray.

Raam van F. Nicolas en zonen terug in Smakt De huidige St. Jozefkerk te Smakt werd gebouwd in 1968. Vóór die tijd stond op vrijwel dezelfde plaats een neogotische kerk uit 1886. Voor de bouw van de nieuwe kerk werd het neogotische bouwwerk afgebroken dat het laatste oorlogsjaar behoorlijk was beschadigd en slechts provisorisch was hersteld. Om de bouw van de nieuwe kerk te bekostigen werden de drie hoge glas-in-loodramen met diverse neogotische voorstellingen naar alle waarschijnlijkheid door de Paters Carmelieten, die de kerk beheerden, verkocht. De prachtige ramen waren voor de Smakt verloren!! Echter, zo nu blijkt niet allemaal. Medio 2013 werd de “werkgroep glas-in-lood in Venray” getipt dat in de leegstaande woning van wijlen fotograaf Peter Swenker een glas-inloodraam zat dat naar alle waarschijnlijkheid afkomstig was uit de kerk van Smakt. Het bleek inderdaad een neogotisch raam te zijn dat de fa. F. Nicolas uit Roermond in 1886 maakte. Na contact te hebben gelegd met de erven Swenker, besloot het Venrays Museum het raam over te nemen en te zorgen voor tijdelijke opslag. De intentie van het museum was dat het raam daar zou komen waar het thuis hoorde: de Smakt. Na contact te hebben gezocht met Historisch Erfgoed Holthees - Smakt en het kerkbestuur van Smakt, besloot het kerkbestuur onmiddellijk het raam van het Museum over te nemen, onder de voorwaarden die het museum daarbij had gesteld. Dat kwam er op neer dat het kerkbestuur de kosten van verwijdering uit de woning van Peter Swenker, de tijdelijke opslagkosten bij Koolen Glazeniers te Molenhoek en de totale restauratiekosten voor zijn rekening nam om het vervolgens een prominente plaats in Smakt te geven. De restauratie werd gegund aan Koolen Glazeniers te Molenhoek. Van nabij heb ik kunnen zien dat het een behoorlijke klus was. Het raam was aanzienlijk beschadigd, volledig ontdaan van al het lood en met kit op plexiglas bevestigd. Voor Koolen glazeniers was het een ingewikkelde maar uitdagende klus. Het raam werd vervolgens geplaatst in een lichtbak. Jongstleden juni werd het raam door Koolen Glazeniers opgeleverd en links vooraan in de kerk geplaatst. Tijdens een Eucharistieviering op zondag 21 juni 2015 is het raam op plechtige wijze ingezegend en onthuld. Het kerkbestuur van Smakt, bij monde van Leo van Dijck, is zeer trots op de terugkeer van een deel van de neogotisch ramen in Smakt. Een stukje waardevol cultuurhistorisch erfgoed is daarmee behouden gebleven voor de Venrayse gemeenschap en in het bijzonder voor Smakt, dankzij tussenkomst van het Venray Museum. Pie Noten, werkgroep Glas-in-lood in Venray. Venray, 25 juni 2015

4

Nog redding voor Den Schellaert? Hoe definitief is het dat het voormalige Wanssumse gemeentehuis Den Schellaert gesloopt zal gaan worden in het kader van de gebiedsontwikkeling Ooijen/Wanssum? De komende jaren zullen er in het gebied tussen de dorpen Ooijen en Wanssum diverse maatregelen worden genomen om de waterveiligheid te verbeteren. Zo wil men de Oude Maasarm reactiveren, dijken verleggen en twee hoogwatergeulen aanleggen. In Wanssum wordt de haven uitgebreid en er wordt een rondweg aangelegd. Een van de hoogwatergeulen komt in Wanssum en daarvoor zou het historische gebouw Den Schellaert moeten wijken. Verschillende alternatieven om het mooie gebouw te kunnen behouden, zijn al bekeken, maar in het plan dat ter inzage ligt, is sloop van Den Schellaert een vaststaand feit. Den Schellaert is in 1940 gebouwd naar een ontwerp van architect Alexander Kropholler (1881-1973). Tijdens de oorlog werd het pand verwoest en in 1954 volgens de oorspronkelijke tekeningen herbouwd onder leiding van Kropholler. Tegen de sloop van Den Schellaert is protest aangetekend door onder meer de HPV-leden Venray Monumentaal en de Heemkundevereniging Meerlo-Wanssum. Ook de Bond Heemschut Limburg sloot zich enige tijd geleden aan bij de bezwaarmakers. Wanneer het gebouw op de huidige locatie niet kan blijven staan, is er wellicht een mogelijkheid om het gebouw in zijn geheel te verplaatsen naar een andere plek. Het zou niet de eerste keer zijn dat verplaatsing van een compleet gebouw in een dergelijke situatie wordt toegepast. Het behoud van zo’n cultuurhistorisch belangrijk gebouw mag ons echt wel wat waard zijn.

Met de Laathof zijn de ‘witte huizen’ bijna vergeten De ‘witte huizen’ van Venray zijn gesloopt en daarvoor in de plaats hebben we nu het Historisch Kwartier De Laathof. We weten al bijna niet beter. Dit deel van de Hoenderstraat heeft een behoorlijke facelift ondergaan met de restauratie van het Dingus/Odeon-gebouw en de nieuwbouw op de plek van de ‘witte huizen’. Decennialang werd er gepraat en gepraat over wat eens aangemerkt werd als rijksmonumenten: de woningen Hoenderstraat 6 en 8, volgens de ankerjaartallen uit 1723 (Hoenderstraat-zijde) en 1743 (Bontekoestraat-zijde) en daarmee twee jaar geleden nog de oudste huizen van Venray. Ze gaven de plek waar ze stonden een verloederd aanzicht. In 2002 werd het trottoir om de huizen afgezet met een hoog hek en in 2004 werd het vervallen dak van de woningen deels gesloopt en voorzien van een kap om te voorkomen dat afvallende brokstukken een gevaar voor passanten zouden opleveren. Al deze ellende is nu gelukkig voorbij en een onooglijk stukje van het Venrayse centrum mag nu weer gezien worden. En nu is het wachten op de facelift van het Mgr. Goumansplein. Wanneer ook daar de bebouwing klaar is, mag Venray met trots terugblikken op wat in de afgelopen paar jaren gerealiseerd is.

De situatie in maart 2013 met de vervallen witte huizen.

De situatie in juli 2015 met de ver- en nieuwbouw.

5

Onbekend archiefmateriaal getranscribeerd In Schloss Wissen te Weeze vond op 7 juli de presentatie plaats van de complete serie getranscribeerde oorkonden van de voormalige Cisterciënserinnenabdij Graefenthal of Vallis Comitis (periode 1250 tot 1691). Deze serie omvatte liefst 660 oorkonden, waaraan vele jaren gewerkt is door Laurenz van der Linde uit het Duitse Goch en door Venraynaar Rien van den Brand die verbonden is aan Stichting Historie Peel-Maas-Niersgebied, aangesloten bij het HPV. Laurenz van der Linde, tot 1992 directeur van het Königliches Gymnasium in Kleve, is de leeftijd van 85 jaar al gepasseerd en Rien van den Brand is inmiddels ook al 77 jaar, maar beiden zijn nog heel vitaal en duiken nog steeds in de historie. Dit keer in het archief van het Collegium Augustinianum, waar zich veel stukken bevonden die nog nooit iemand gebruikt had. Ze hebben onder meer betrekking op Gendt in de Overbetuwe en Nijmegen, waar Graefenthal een grote boerderij en een uithof had. Vele jaren hebben beide amateurhistorici in stilte en pro Deo gewerkt aan al deze transcripties, waarbij Rien zoals zo dikwijls weer grensoverschrijdend werk verrichtte. Als paleografisch amateur heeft Rien alle Niederdeutsche transcripties gedaan aan de hand van de originele perkamenten. Sinds de tijd van de Gelderse geschiedschrijvers Pontanus (1639), Pieter Bondam (1783-1809) en L.A.J.W. baron Sloet (1872-1876) worden er al oorkonden uitgegeven uit het archief van het klooster Graefenthal in de buurt van het Duitse Goch. In de Middeleeuwen hoorde Goch en omgeving nog bij het hertogdom Gelre en was het klooster de laatste rustplaats van verschillende Gelderse vorsten. Na de afbraak is het archief uiteindelijk terecht gekomen in het in 1849 gestichte Collegium Augustinianum in Gaesdock. De in Rees geboren priester Robert Scholten (1831-1910) was een van de eersten die aan dit college in 1854 afstudeerde. Hij was godsdienstleraar aan het Königliches Gymnasium in Kleef en zeer geïnteresseerd in de middeleeuwse geschiedenis. In 1899 publiceerde hij het boek Das Cistercienserinnen-Kloster Grafenthal oder Vallis comitis zu Asperden im Kreise Kleve. Hierin nam hij veel historische stukken uit het archief van het klooster Graefenthal uit het Collegium Augustinianum op. Meer dan een eeuw later is er in 1993 door Dijkhof nog een aantal oorkonden gepubliceerd in de vijfde aflevering van het Oorkondenboek van Gelre en Zutphen tot 1326. Iedereen dacht dat nu alles langzamerhand wel zo’n beetje bekend was. Dat bleek dus niet het geval. De uitgave van het oorkondenboek onder de titel Urkunden des ehemaligen Zisterzienserinnenkloosters (Vallis Comitis) geschiedt door het 'Collegium Augustinianum', Gaesdoncker Straße 220, 47574 Gaesdonck/Goch, waar ook de verkoop is. Het boek kost € 65 en de oplage is zeer beperkt. Voor informatie kan men contact opnemen met de heer Böhmer, hoofd van de bibliotheek en het archief: [email protected]

Lezingen LGOG Kring Venray ⍟Dinsdag 22-09-2015 Willibrord Rutten - Lezing over de Limburgse mijnen. ⍟Maandag 19-10-2015 Frans Hoebens - Achtergronden van de Kulturkampf en de gevolgen voor Limburg. ⍟Maandag 16-11-2015 Eric Lemmens - 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden. ⍟Maandag 14-12-2015 Ton Spamer - Van Sint Maarten tot Maria Lichtmis. ⍟Maandag 25-01-2016 Xavier van Dijk - Huys de Hildert in Ayen. ⍟Maandag 22-02-2016 Maan Verheijen - Lezing over het Kadaster. Lezing in samenwerking met de sectie Genealogie van het LGOG. ⍟Maandag 21-03-2016 Paul van Meegeren - Criminaliteit in Venray in vroegere tijden. ⍟Maandag 25-04-2016 Lezing over een kerkdorp in combinatie met een excursie. Voorheen werden de LGOG-lezingen gehouden in zaal Het Trefpunt van verzorgingsinstelling Beukenrode, maar daar kan men niet meer terecht. Alle lezingen vinden nu plaats in Wijkcentrum ’t Schöpke, Veltumse Kleffen 68 te Veltum/Venray met uitzondering van de lezing op 22 september 2015. Deze wordt gehouden in De Kemphaan aan het Kennedyplein te Venray. De lezingen beginnen als vanouds om 19.30 uur.

6

Vroegtijdige uitschakeling Venrayse schutterij De Venrayse schutterij 't Zandakker Gilde Sint Jan Venray nam op zondag 5 juli deel aan het Oud Limburgs Schuttersfeest bij de schutterij Sint Urbanus Maasniel. De voorbereidingen waren zeer goed, zonder missers werd er met een positief gevoel afgereisd naar Maasniel. In de week voorafgaande aan het Oud Limburgs Schuttersfeest beheersten de tropische weersomstandigheden de gespreksstof van veel schutterijen in Limburg. Na de officiële opening van dit schuttersfeest door de kerkelijke en wereldlijke autoriteiten mocht de drumband van de schutterij de wedstrijden beginnen door in de vierde divisie slagwerk het eerste muziekoptreden te verzorgen. Nadat nog enkele jeugdleden als solist waren uitgetreden, volgde de optocht door de straten van Maasniel, die (ondanks de warme weersomstandigheden) goed gevuld waren met publiek. De verschijning van de jeugdprinses binnen onze schutterij zorgde continue voor een geklater van applaus en zang, die onze schutterij begeleidden via het defilé naar het ontbindingsterrein. Achteraf kregen we complimenten dat de Venrayse schutterij bij het binnentrekken nog immer een zeer fitte indruk maakte. Na de optocht volgden nog enkele solistenwedstrijden en trad de jeugddrumband voor het eerst uit in de nieuwe categorie 'beste jeugddrumband'. Vanaf dit moment bleek de wind een enorme rol te gaan spelen. De extreme wind op dat moment zorgde ervoor dat de schietwedstrijden werden uitgesteld, echter op het moment dat de schietwedstrijden gingen beginnen en wij in de eerste groep mochten schieten, was de wind nog zeker niet gaan liggen. Het zestal, dat de gelegenheid kreeg om zich te presenteren, was samengesteld uit Alex Lamers, Patrick de Klein, Geert Hendriks, Hans van Rhee, Ron Linders en Peter Henssen, maar helaas was de strijd heel snel afgelopen. Het allereerste schot ging naast het gewenste doel en bleek de wind ons parten gespeeld te hebben, maar dit hoort bij deze tak van sport. De prijsuitreiking diende nog te volgen en zorgde toch voor vreugde. In de strijd om de Espritprijs, die in het leven is geroepen voor die schutterijen, die een actief (jeugd)beleid voeren en op muzikaal gebied beoordeeld werden op een aantal zaken, behaalden wij de tweede prijs achter de schutterij Sint Martinus uit Vaesrade. De jeugddrumband, bestaande uit tamboermaître Mandy van Rhee en de tamboers Nina Litjens, Mirthe Krijnen, Romy Litjens, Rutgher Spanjaard, Ilse Krijnen, Tieme Lamers, Teun Bom en Bas Bom, zorgden voor een primeur, want zij werden de eerste winnaars van de nieuwe categorie 'beste drumband in de jeugddivisie'. De pret werd vergroot door het feit dat Romy Litjens in de categorie 'beste solist in de vijfde divisie' een overweldigende eerste prijs behaalde en dit is ook maar weer een teken dat de jeugdopleiding van de schutterij op muzikaal gebied een zeer mooie toekomst tegemoet gaat. Bernie van Lierop, voorzitter

7

Religieus erfgoed uit Venrays St. Josephklooster overgedragen De Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid vormen een kloosterorde die in 1842 in het Duitse Münster werd gesticht. De orde wijdde zich vooral aan het opvoeden en onderwijzen van meisjes. In verschillende landen stichtten ze weeshuizen en (kleuter)scholen. In 1876 moesten de zusters vanwege de Kulturkampf – de strijd van het pas opgerichte Duitse Rijk onder Otto van Bismarck tegen de katholieke kerk – Duitsland verlaten en vestigden ze zich in Blerick en Steyl. In hetzelfde jaar stichtten ze in Venray het klooster St. Joseph. Ze verrichtten in Venray zeer goed werk, maar bij gebrek aan nieuwe kloosterlingen werd het St. Josephklooster in 1989 gesloten en kreeg het een andere bestemming. Het complete kloosterarchief werd ondergebracht in Tegelen onder de hoede van zuster Henrica. Enkele jaren geleden werden alle Venrayse archiefstukken door vrijwilligers van het Historisch Platform Venray gedigitaliseerd en de set dvd’s werd aangeboden aan zowel zuster Henrica als het Venrayse gemeentearchief. Maar het klooster in Tegelen had ook diverse religieuze objecten uit het Venrayse St. Josephklooster in depot opgeslagen en deze prachtstukken zijn nu weer terug in Venray. Onlangs meldde zuster Henrica namelijk aan HPV-bestuurder Sjeng Smits dat het Tegelse klooster wordt gesloten en dat de Venrayse kloosterstukken konden worden opgehaald. Dat was uiteraard niet tegen dovemansoren gezegd en door deken Smeets en het Venrays Museum wordt bekeken welke bestemming de waardevolle stukken het beste kunnen krijgen.

Beeldhouwworkshop in de Engelse Tuin In het weekend van 11 en 12 juli 2015 vond in de Engelse tuin een workshop beeldhouwen plaats, onder begeleiding van beeldend kunstenaar Jos Beurskens. Voor de workshop bracht hij een aantal vaste cursisten mee. In de beslotenheid van de tuin werkten zij aan een beeld van steen, klei en marmer. De bezoekers konden ontdekken en zien, hoe een kunstwerk tot stand komt. Zelf deelnemen aan deze workshop was ook mogelijk, tegen een kleine vergoeding van € 15 per dag. Daarbij kwamen dan nog de materiaalkosten. Voor informatie over de Engelse Tuin kunt u googlen op Facebook Engelse Tuin Venray.

Carmen Lüschen en beeldend kunstenaar Twan van Rensch. Een overzicht van de workshop op 11 en 12 juli 2015.

8

’t Âld Paostketoeër wordt koffiebar & bistro De naam ‘In den Engel’ mag dan helaas verloren gaan, de naam ’t Âld Paostketoeër’ krijgen we er gelukkig voor terug. Zeer binnenkort openen Rachel Deijkers en Pascal Brons in het gebouw van het voormalige postkantoor een koffiebar & bistro. Daarmee heeft dit markante gebouw op de hoek van de Poststraat en de Patersstraat een horecabestemming gekregen. Van binnen heeft het gebouw een fraai interieur gekregen en met veel gevoel voor historie hebben de uitbaters het vormgegeven. Tot 1904 bleef het postkantoor aan de Grotestraat gehuisvest. Daarna verrees voor rekening van de gemeente een nieuw gebouw aan de Patersstraat. De kosten bedroegen inclusief de directeurswoning 14.500,- gulden. Architect was H. Selen uit Venlo. Bij de bevrijding in 1944 raakte het prachtige gebouw zwaar beschadigd en stak het behouden gebleven torentje boven de puinhopen uit. Het gebouw werd na de oorlog hersteld en de postdienst werd hervat. Blijkbaar voldeed het gebouw al spoedig niet meer, want in 1951 werd een nieuw gebouw, kosten f 118.500,-, volgens een ontwerp van de Maastrichtse architect Koenen op dezelfde locatie geopend. Dat deed in Venray veel stof opwaaien, want het oude gebouw werd door velen bijzonder gewaardeerd om de schitterende architectuur. In later jaren werd het nieuwe postkantoor door PTT nog geheel gemoderniseerd. We hopen dat het huidige gebouw een lang leven beschoren mag zijn en wensen de uitbaters alle succes toe.

Links het Venrayse postkantoor met torentje, zoals het er na de Tweede Wereldoorlog bijstond. Het werd in 1951 jammer genoeg met de grond gelijk gemaakt. Rechts het gebouw van architect Koenen.

Grenswachters In 2012 werd begonnen met het herstel van de oude grenspalen tussen het Land van Kessel en het Land van Cuijk. In het kader van het project Schijt aan de Grens bezochten Bernard Ploegmakers en Jan Strijbos onlangs een aantal van de herplaatste grenspalen, waarbij Bernard deze leuke foto maakte bij de ‘Paal in der Heyde’, ook wel de Spurktpaal genoemd. Deze grenspaal staat in het gebied Spurkt tussen Venray en Overloon dat enige tijd geleden in bezit is gekomen van Staatsbosbeheer. De zwartbonte koe staat in het Land van Kessel en de roodbonte in het Land van Cuijk, maar beide hebben schijt aan de grens. Zeer de moeite waard om op 5-6 september het project Schijt aan de Grens te bezoeken en de grenspalen te bezichtigen.

9

Derde Limburgs Kwartierstatenboek Medio november 2015 verschijnt het Derde Limburgs Kwartierstatenboek. De presentatie zal op een nader te bepalen locatie plaats vinden in Roermond of Sittard. De geïllustreerde uitgave omvat 448 bladzijden binnenwerk met 170 kwartierstaten van 65 inzenders en een zestal familiewapens. Naast een inleiding, lijst van afkortingen en inhoudsopgave, bevat het boek uitvoerige aantekeningen, bronen literatuurverwijzingen. Een apart hoofdstuk is gewijd aan aanvullingen op het Eerste en Tweede Limburgs Kwartierstatenboek. Het geheel is voorzien van een lexicografisch register op familienamen van echtparen en personen. Het boek is uitgevoerd in A4 formaat op HV MC Silk 135 gr. papier, genaaid en gebonden met een harde band. Bij voorintekening kost het boek € 24,95 exclusief verzendkosten en € 34,95 inclusief verzendkosten in Nederland. Na sluiting van de inschrijftermijn gaat het boek € 29,95 kosten, excl. verzendkosten. De boeken kunnen worden afgehaald tijdens de presentatie of bij het Bureau van LGOG te Maastricht. Inschrijven kan tot uiterlijk 12 oktober 2015 door middel van overschrijving van € 24,95 (afhaalprijs) of € 34,95 (bij verzending) per boek op bankrekeningnummer (IBAN) NL28 INGB 0006532369 (BIC: INGBNL2A) van LGOG te Maastricht onder vermelding van ”Kwartierstatenboek” en de postcode en het huisnummer van het adres waar het boek naar toe moet worden gestuurd òf vermelden: ”Afhalen”. Het Derde Limburgs Kwartierstatenboek verschijnt tijdig vóór Sinterklaas en Kerstmis. Wellicht is het een prachtig geschenk. Wees er snel bij want de oplage is beperkt!

Symposium: 1815-2015 Noordelijke Rijn-Maasgebied na het congres van Wenen Op zaterdag 12 september organiseren Niederrhein-Akademie, Historischer Verein für Geldern und Umgegend en LGOG Kring Venlo een symposium in Geldern/Duitsland met als centraal thema “1815-2015: Het Noordelijke Rijn-Maas-gebied na het congres van Wenen”. De sprekers zullen dit boeiende thema vanuit verschillende invalshoeken belichten. Het belooft in ieder geval een interessant grensoverschrijdend symposium te worden! Het Congres van Wenen werd gehouden om na de val van Napoleon de verhoudingen in Europa vast te stellen. De Franse Revolutie en de Napoleontische tijd hadden de kaart van Europa sterk veranderd. Een staatkundige herordening was daarom nodig. Het congres begon in september of oktober 1814 (er zijn verschillende bronnen met verschillende data) en eindigde op 9 juni 1815. Het had als gemeenschappelijk element dat iedere deelnemer doodsbang was door de anderen buitenspel te worden gezet in een strijd om gebied, macht en invloed. Het programma is als volgt: 08.30 uur: Ontvangst (koffie, boekenstalletjes, uitreiken congresmap). 09.30 uur: Gerd Halmanns, voorzitter Historischer Verein. Welkomstwoord. 09.45 uur: Prof. Dr. Ralf Peter Fuchs: Der Rhein-Maas-Raum und das Gleichgewicht in Europa. 10.15 uur: Prof. Dr. Irmgard Hantsche: Territoriale Veränderungen im Rhein-Maas-Raum durch den Wiener Kongress. 10.45 uur: Discussie onder leiding van drs. Jos Peeters, voorzitter LGOG Kring Venlo. 11.00 uur: Koffiepauze. 11.20 uur: Dr. Gerard Venner: 1815. Preußen an der Maas? 11.50 uur: Gerd Halmanns: Niederrheinische ‘Franzosen’ werden ‘Preußen’: Konkrete Auswirkungen der Epochenjahre 1814/15 am Beispiel der Gemeinde Weeze 12.20 uur: Discussie onder leiding van Peter Wagener, Historischer Verein. 12.30 uur: Lunchpauze. 14.00 uur: Drs. Bert Thissen: Nach dem Regimewechsel die Abrechnung? Beamte in Kleve und das Ende der französischen Herrschaft (voordracht en discussie). 14.40 uur: Drs. Frans Hermans: Nieuw land in kaart. De kaart van de linker Maasoever 1819 (voordracht en discussie). 15.20 uur: Prof. Dr. Heinz Eickmans: Das Ende der ‘hiesigen Landes-Niederländischen Sprache’ – das sprachliche Auseinanderwachsen der nördlichen Rhein-Maas-Region nach dem Wiener Kongress (voordracht en discussie) 16.00 uur: Prof. Dr. Ralf Peter Fuchs (NAAN): Samenvatting/vooruitblik Kosten: € 25 voor leden van LGOG en € 30 voor niet-leden (inclusief deelname aan een gezamenlijke lunch in Restaurant Lindenstuben), te storten op bankrekening NL28INGB0002890213 ten name van LGOG Kring Venlo onder vermelding van: ‘symposium 1815-2015’ en het lidmaatschapsnummer. Plaatsing op de lijst van deelnemers: in volgorde van betaling. Voor actuele informatie: www.hv-geldern.de www.lgog.nl of de nieuwsmedia.

10

Wilhelmina Sangers Cultuurprijs voor Stichting Carillon Venray Stichting Carillon Venray heeft een ‘Stichting Wilhelmina Sangers Cultuurprijs 2015’ toegekend gekregen. Tijdens de feestelijke uitreiking op 22 mei 2015 ontving de stichting uit handen van Deken Smeets een geldprijs van € 2.500 als waardering voor de productie van de dvd ‘In Hemelsnaam’ die te zien is in de toren van de Grote Kerk van Venray. De werkgroep, die bestaat uit Jac en Rudy van Sinten, Theo Duijkers, Harrie Eijssen, Hub de Bruijn en Nens van der Wijngaard, ziet hierin een aansporing om verder te gaan op de ingeslagen weg. Als aanvulling op het beeldverhaal ‘In Hemelsnaam’ wordt momenteel gewerkt aan een blow up van het aantekeningen-boekje van de Duitse observanten die in de nadagen van WO II de Britse posities doorgaven aan hun artillerie. Dit project zal te zien zijn in één van de torenkamers van de Grote Kerk van Venray en wordt binnenkort opgeleverd. V.l.n.r.: Deken Harrie Smeets; Nens van der Wijngaard; Rudy van Sinten; Hub de Bruijn; Harrie Eijssen; Theo Duijkers.

Ontwikkeling van het St. Annaterrein Menige gemeente zou razend jaloers zijn op zo’n schitterend park als Venray pal tegen het centrum heeft liggen. Vroeger fungeerde het als rustige omgeving voor de vrouwelijke patiënten van de psychiatrische inrichting St. Anna, maar sinds de samenvoeging met de psychiatrische inrichting St. Servatius voor mannen en het opgaan in het Vincent van Gogh Instituut is het park zienderogen achteruit gegaan. Na jaren van inactiviteit lijkt er nu echter eindelijk schot te komen in de aanpak van het terrein. De verloedering van het prachtige park en het verval van de aanwezige gebouwen zijn binnen afzienbare tijd wellicht verleden tijd nu het instituut en Wonen Limburg de handen ineen hebben geslagen. Er is een nieuwe toekomstvisie opgesteld en de gemeente wil het eerdere stedenbouwkundige plan om 385 dure woningen op het terrein te bouwen, laten varen om ruimte te maken voor de nieuwe plannen. Deze voorzien in de inpassing van woningen in de sociale huursector in de bestaande paviljoens op het terrein. Nieuwbouw zal volgens de plannen slechts heel kleinschalig worden toegepast en het parkachtige karakter moet intact blijven. De ontwikkeling van het terrein zal langs de weg van de geleidelijkheid gaan, waarbij volgens de toekomstvisie de nadruk komt te liggen op wonen, werken, bedrijvigheid en educatie. We zouden daar recreatie nog aan toe kunnen voegen. Onlangs werd het dierenpark volledig opgeknapt en omgetoverd tot kinderboerderij, waarmee al enige invulling is gegeven aan de functies educatie en recreatie. We zijn zeer benieuwd hoe het park er over enkele jaren zal gaan uitzien.

11

Nieuwe Koning bij St. Antonius Abt Gilde Blitterswijck Koningsschieten van zondag 7 juni 2015. Op zondag 7 juni schoot gildebroeder Huub Creemers met het lossen van het 296e schot, na een zeer spannende strijd, zich tot Koning van het St. Antonius Abt Gilde Blitterswijck. Alweer de 37e koning! Huub Creemers is geen onbekende in Blitterswijck. Huub is 15 jaar lid van het Gilde, lid van de raad van elf bij carnavalsvereniging De Ruuk, lid van voetbalvereniging BVV ’27, lid van de dorpsraad in Blitterswijck en in zijn dagelijks leven leidt Huub een eigen, groot fruitbedrijf in Bitterswijck. Bij de wedstrijd van de gildezusters was het marketentster en schutster Carla Claessens die bij het 92e schot de vogel naar beneden haalde. Voor Carla was het de derde achtereenvolgende keer dat ze de vogel naar beneden haalde. Bij de jeugd was het de klaroenblazer Stan Theeuwen die de vogel bij het 96e schot naar beneden knalde en zich daardoor tot jeugdkoning schoot. Deze winnaars recipieerden op zaterdag 20 juni van 20.00 tot 21.00 uur in het parochiehuis van Blitterswijck. Deze receptie werd zeer druk bezocht en het aansluitende Koningsbal was super gezellig. V.l.n.r.: Jeugdkoning Stan Teeuwen; dameskoningin Carla Claessens; eerste gildemeester Wilbert Ingenpass; Koning Huub Creemers.

Inspiratiesessie kunst en cultuur in Venray Moeten jongeren meer met kunst en cultuur in aanraking komen? Moeten organisaties en verenigingen meer gaan samenwerken? Wat is de rol van de schouwburg en het Odapark? En wat verwacht u van de gemeente? Welke ideeën heeft ú als het gaat om de toekomst van kunst en cultuur in Venray? Meld u via www.venray.nl/kunstencultuur aan voor de inspiratiesessie op 15 september in het gemeentehuis. De bijeenkomst duurt van 19.30 tot 21.30 uur. Dit is dé kans om hierover mee te praten! Alle culturele verenigingen en professionele organisaties zijn al uitgenodigd voor de sessie. “Maar we vinden het net zo belangrijk dat ook inwoners van Venray hun mening geven”, vult wethouder Lucien Peeters aan. “We hopen op een representatieve groep mensen van alle leeftijden en achtergronden uit de dorpen en de wijken. We willen op 15 september ideeën uitwisselen met aanbieders én ‘gebruikers’ van kunst en cultuur.” Opbrengsten voor nieuwe kunst- en cultuurvisie De opbrengsten van de inspiratiesessie worden meegenomen in de ontwikkeling van het nieuwe kunst- en cultuurbeleid dat de gemeenteraad begin 2016 vaststelt. Dat beleid geeft de komende jaren richting aan de belangrijkste uitgangspunten op het gebied van kunst en cultuur. Kortom: wat willen we bereiken, waar liggen kansen en wat gaan we daarvoor doen? Er zijn op dit gebied veel ontwikkelingen, zowel landelijk, provinciaal als in Venray. Dat maakt het belangrijk om een nieuwe visie op te stellen voor kunst en cultuur. De gemeente gaat daar interactief met inwoners en het culturele veld mee aan de slag. Venrays Huis voor de Kunsten Naast de ontwikkeling van het nieuwe kunst- en cultuurbeleid, werkt de gemeente Venray de komende maanden ook aan een bedrijfsplan voor het Venrays Huis voor de Kunsten als eventuele opvolger van het Kunstencentrum Jerusalem (KCJ). Dit doet de gemeente ook in nauwe samenwerking met verschillende partners. Hoewel beide trajecten natuurlijk veel met elkaar te maken hebben, wordt de ontwikkeling van het nieuwe kunst- en cultuurbeleid nadrukkelijk als separaat traject opgepakt. Wat vindt ú belangrijk? Meld u aan voor de inspiratiesessie over kunst en cultuur in Venray.

12

Sneak preview ‘Schijt aan de grens’ in de Engelse Tuin Op zondag 5 juli gaf ‘Schijt aan de grens’ een sneak preview van het gelijknamige culturele evenement dat in het eerste weekend van september plaatsvindt in het grensgebied van Boxmeer en Venray. De titel van het evenement zegt het eigenlijk al: dit evenement heeft schijt aan de grens. Dat betekent dat dit culturele evenement de provinciegrenzen overschrijdt en de kunst en cultuur uit het gebied tussen het Limburgse Venray en het Brabantse Boxmeer voor het eerst worden samengevoegd. Mensen uit de volgende grensplaatsen werken mee: Merselo, Overloon, Venray, Boxmeer, Holthees, Smakt, Vierlingsbeek, Maashees en Geijsteren. ‘Schijt aan de grens’ is daarbij anders dan andere evenementen, die in de regio plaatsvinden en overschrijdt zelf daarmee een grens. Op zondag 5 juli lichtte de organisatie van dit evenement in de Engelse Tuin voor het gemeentehuis in Venray een tipje van de sluier op van wat men kan verwachten op 5 en 6 september. Sneak preview ‘Schijt aan de grens’ werd geopend met bubbels en graffiti. Aansluitend verzorgde dansgroep Dizzy een act en daarna volgde het openingswoord. Een mystery zanger(es) verzorgde een optreden en Liesbeth Loeffen gaf een demonstratie beeldhouwen. Als laatste vertelde Petra Berkers over een kunstwerk van Marieke Jacobs. Kunstcollectief ‘Incident Piep’ plaatste in de Engels Tuin een mooi kunstwerk van piepschuim en Wim Kunen had een reuzenmuziekinstrument gemaakt, waar echt op gespeeld kon worden! De tientallen bezoekers hebben genoten van grenzeloze kunst en hadden even Schijt aan de Grens.

Petra Berkers vertelde over een kunstwerk van Marieke Jacobs.

Liesbeth Loeffen gaf een demonstratie beeldhouwen.

Restauratie beeld Salvator Mundi De St. Petrus’ Bandenkerk (Grote Kerk) in Venray kan bogen op een unieke en uiterst waardevolle collectie beelden. Stichting Behoud en Restauratie Beeldenschat van de St. Petrus’ Bandenkerk Venray (HPV-lid) zet zich al vele jaren in om alle beelden in goede staat te krijgen. De veelal eeuwenoude beelden zijn na de oorlog voor een groot deel door Piet van Dongen opgeknapt en opnieuw gepolychromeerd, maar de beelden blijven aandacht vragen. Van tijd tot tijd worden ze gecontroleerd, gereinigd en waar nodig opnieuw gepolychromeerd. Dit wordt gedaan door deskundige restaurateurs van het Restauratie Atelier Limburg te Maastricht. Bijna alle beelden zijn voor en na al in het atelier geweest en gerestaureerd. Ze zien er weer prachtig uit. Een beeld dat nog niet aan de beurt is geweest, is dat van Christus Verlosser, ook wel Salvator Mundi (Verlosser van de Wereld) genoemd. Dit is een van de oudste beelden in de Grote Kerk. Salvator Mundi was de patroon van de oude Romaanse kerk die in 1462 door pastoor van de Gaet werd vervangen door de kerk die er in 1944 vóór de verwoesting door het oorlogsgeweld stond. Na de oorlog werd de kerk met toren in een op onderdelen iets andere architectuur weer opgebouwd. De restauratiekosten van Salvator Mundi zijn door de slechte staat en de grootte van het beeld erg hoog en de stichting hoopt financiële hulp van verschillende kanten te krijgen. Het Prins Bernard Cultuurfonds heeft al laten weten dat het 10% van de kosten voor haar rekening neemt. Het HPV honoreert een aanvraag met een bedrag van € 750. Een bijdrage kan nog worden overgemaakt op rekening NL40 ABNA 0421 1661 77 t.n.v. de stichting.

13

Geschiedenis herhaalt zich voor Castenrayse schooljeugd Na de scholen in Vredepeel, Heide, Veulen en Geijsteren is onlangs ook de school van Castenray gesloten. Uit een archiefstuk is gebleken dat Gerard de Ponti zijn vader opvolgde als koster van de Castenrayse Kapel en in 1825 tevens benoemd werd als hoofd van de school in Castenray. Maar ook vóór 1825 was er al een ‘school’ in Castenray, waar als nevenverdienste onderwijs gegeven werd. In 1860 werd de Castenrayse school opgeheven en moesten de kinderen in Oirlo naar school. In 1922 kreeg Castenray weer een eigen schoolgebouw, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest werd. Op 5 mei 1950 werd een nieuwe, drieklassige school geopend en in de loop van de jaren vonden diverse uitbreidingen plaats. Het leerlingenaantal groeide en in 1965 telde de school zelfs 141 leerlingen. Daarnaast telde de kleuterschool ook nog eens 39 leerlingen. Bij het ingaan van de basisschool (samenvoeging van kleuter- en lagere school) in 1985 waren er nog 94 leerlingen en in 2000 kon de school nog bogen op 100 leerlingen. Daarna liep het leerlingenaantal snel terug en in 2011 telde de Castenrayse school nog slechts 63 leerlingen. In 2012, toen de school uitgebreid het 90-jarig bestaan vierde, waren er nog 73 leerlingen, maar ook daarna ging het, zoals bij veel dorpsschooltjes, snel bergafwaarts. En dit jaar werd besloten om te fuseren met de basisschool in Oirlo, waar men eveneens kampte met een sterke terugloop van het leerlingenaantal. Op 17 juli 2015 verlieten de leerlingen en leerkrachten voor de laatste keer het Castenrayse schoolgebouw om op maandag 31 augustus 2015 in Oirlo aan een nieuw schooljaar te beginnen. Twee historische momenten voor Castenray, waar de geschiedenis zich heeft herhaald. De fusieschool in Oirlo heeft de naam ‘Eigenwijs’ gekregen. In 2012 verscheen het 336 pagina’s tellende boek ‘De onderwijshistorie van Castenray’, waarin de hele geschiedenis van het Castenrayse onderwijs tot dan toe beschreven is. Het boek is voor € 25 te bestellen via [email protected]

Voor de laatste keer verlieten de Castenrayse leerlingen op 17 juli 2015 hun schoolgebouw.

Op maandag 31 augustus 2015 begon voor de Castenrayse kinderen het nieuwe schooljaar in de fusieschool te Oirlo.

Nieuw glas-in-loodraam St. Petrus’ Bandenkerk Venray Werd op 21 december 2014 al een glas-in-loodraam onthuld in de St. Petrus’ Bandenkerk te Venray, naar verwachting krijgt de ‘Kathedraal van de Peel’ over ruim een half jaar weer een nieuw gebrandschilderd raam. Dit glas-in-loodraam is evenals het vorige een ontwerp van mevrouw Susanne Ludwig. Zij is een zeer gerenommeerd glazenierster uit Duitsland. Werken van haar zijn onder meer te vinden in de Reichstag en het Willy Brandt-Haus in Berlijn. Het ontwerp, een afbeelding van Elisabeth van Thüringen, is inmiddels goedgekeurd en na de werkzaamheden in het atelier voor glaskunst komt het raam naar Venray.

Geschiedenisboek ‘Venray tussen Peel en Maas’ Al een flink aantal maanden zijn een groot aantal auteurs bezig met het schrijven van de diverse hoofdstukken voor ‘Venray tussen Peel en Maas’. Vrijwel alle artikelen zullen eind dit jaar in de ruwe versie klaar zijn. Het gaat om thema’s als gezondheidszorg en psychiatrie, het landschap van de Peel, de Schaapscompagnie, de archeologie, de kloosters, de Grote Kerk, vrije tijd en volkscultuur, enz. enz. Ook alle kerkdorpen komen met hun historie aan bod. Naar verwachting zal het boek eind volgend jaar of begin 2017 gepresenteerd kunnen worden. Uitgever is Frans Janssen van Pictures Publishers.

14

RooyNet Het is een goede gewoonte om elk kwartaal in de Nieuwsbrief melding te maken van de werkzaamheden bij RooyNet. Er wordt door de HPV-vrijwilligers ontzettend veel werk verzet, hetgeen ons aller waardering verdient. Een kort overzicht van de activiteiten in de afgelopen drie maanden: *17-06-2015 De deelnemer Archief SV Venray is aan RooyNet toegevoegd. Er zijn meteen 300 foto’s geupload. *21-06-2015 De 18.000ste foto is op RooyNet geplaatst. *21-07-2015 De 19.000ste foto is op RooyNet geplaatst. *31-07-2015 Het digitale archief van Jac Martens is door HPV-vrijwilligers gedigitaliseerd. De totale omvang is 3218 beelden geluidsbestanden met een totaal van 752 GB. Het merendeel komt ten behoeve van V.V. de Piëlhaas. *30-08-2015 De 20.000ste foto is op RooyNet geplaatst. *30-08-2015 Het archief van Jan van der Putten is in excelbestanden gezet. Per map is er een excelbestand gemaakt met daarin per submap allerlei verschillende tabbladen. Deze tabbladen hebben van elke foto een miniatuur dat aanklikbaar is, zodat de foto op groter formaat te zien is. Daar waar de beschrijvingen bekend zijn, is dat in het daarvoor bestemde vakje ingevuld. Deze bestanden zijn voor alle deelnemers van het HPV ter beschikking. Graag een berichtje naar [email protected]. *31-08-2015 De Schakel, een uitgave van de Centrale van Ouderenverenigingen Venray, is volledig gedigitaliseerd. *31-08-2015 Gedeputeerde Ger Koopmans van de provincie heeft nog steeds geen reactie gegeven op de subsidieaanvraag van alle netten. *31-08-2015 De vele opnames van Jac Martens die het laatste jaar gedigitaliseerd werden, maken het mogelijk dat de Trennesetters hun eigen werk van jaren optreden in de schouwburg weer "terugkregen". Ze kregen de dvd's met beeld- en geluidsbestanden aangereikt door Ad van Zwol.

V.l.n.r.: René van Lieshout; Ad van Zwol; Hans Peters.

Boek met verhalen van Oirlose gedeporteerden Op zondag 3 mei 2009 vond in het Oirlose gemeenschapshuis De Linde de presentatie plaats van het boek ‘Oirlo in oorlog’. Het boek, geschreven door Harrie Raaijmakers uit Tienray, geeft in 200 pagina’s een uitgebreid beeld van de Oirlose oorlogstijd. Onderwerpen als de mobilisatie, de voedselvoorziening, de evacuatie, de onderduikers, de razzia’s en deportaties, de verwoesting van de kerk, het onderwijs in de oorlogsjaren en tal van andere onderwerpen komen in het oorlogsboek aan bod. Achteraf bleek echter dat lang niet alles van de Oirlose oorlogsgeschiedenis was vastgelegd. Zo waren diverse verhalen van de Oirlose gedeporteerden niet opgetekend. Deze verhalen zijn nu gebundeld en op zondag 15 november a.s. wordt het boekje met deze vaak ontroerende verhalen door Stichting Ald Oeldere gepresenteerd. Het boekje is voor geïnteresseerden te koop voor € 15. Voor meer informatie: [email protected]

15

Open Monumentendag 2015 Koester uw Monument Symposium in Venray Zaterdag 12 september wordt van 10.30 – 12.30 uur ter gelegenheid van Open Monumentendag 2015 door de Stichting Venray Monumentaal een symposium georganiseerd in de raadszaal van het gemeentehuis van Venray. Medewerking wordt verleend door de architecten van het Adviesbureau voor Ruimtelijke Kwaliteit (ARK) Venray (voorheen de welstandscommissie) en Verheijen Smeets BNA Architecten uit Tegelen. Een muzikaal intermezzo wordt verzorgd door Per Caso (zanggroep binnen het Venrays Mannenkoor). Mevrouw Inge de Neef, voorzitter ARK, zal ingaan op het belang van historisch onderzoek in geval van verbouw of herbestemming van een monumentaal pand. Het zoeken naar antwoorden op de vraag ‘wat is waarom waardevol’ en hoe zouden deze elementen veilig gesteld kunnen worden voor de toekomst. De heer Maurits Cobben (ARK) laat bij wijze van voorbeeld zien, hoe dankzij particulier initiatief draagvlak voor het restauratieproject van de vestingwerken in Ravenstein is verkregen. De heer Robert Coppens van Verheijen-Smeets BNA geeft een toelichting op plannen voor een mogelijke derde herbestemming van voorheen de Vredeskerk. De Transformatie van kerk naar kantoor naar appartementencomplex. Aansluitend forumdiscussie en de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Markt Om 13.00 uur start op het Schouwburgplein in het kader van het thema van deze dag, ‘Kunst en Ambacht’, een markt, waar demonstraties gegeven worden van ambachten die nodig zijn om zowel het interieur als het exterieur van monumenten op te bouwen, te verfraaien en in stand te houden. Onder andere een glas-in-loodzetter, metselaar, schilder, klokkenmaker en houtbewerker. Op een groot scherm foto’s en films van deze ambachtslieden en van ‘Verdwenen Venray’. Wandeling Om 14.00 uur vertrekt onder leiding van het Rooys Gidsen Gilde vanaf het Schouwburgplein een wandeling door het centrum, met extra aandacht voor waardevolle gebouwen die passen in het thema Kunst en Ambacht. Van 14.00 tot 16.00 uur is de Grote Kerk open voor bezichtiging en kan de toren beklommen worden. In een van de torenkamers draait de film ‘in Hemelsnaam’ over de geschiedenis van de wederopbouw van kerk en toren na de Tweede Wereldoorlog. Venrays Museum Het Venrays Museum is zaterdag én zondag open van 14.00 – 17.00 uur. Te zien is de tentoonstelling ‘Landschappen toen en nu’. Molen Nooit Gedacht Molen Nooit Gedacht in Merselo is zaterdag én zondag geopend van 11.00 tot 17.00 uur. De molen draait en zal graan malen. Er is een demonstratie molenstenen scherpen, er zijn bakactiviteiten en er wordt geschilderd op molenzeilen. Alle activiteiten tijdens het Open Monumentendag-weekend zijn gratis toegankelijk. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met: Stichting Venray Monumentaal - Werkgroep Open Monumentendag Leonie Cals T: 0478 546 209 M: 06 19 71 47 80 E: [email protected]

Beeldje van Piet Hermans voor Venrays Museum Het Venrays Museum mocht onlangs een door de enkele jaren geleden overleden Venrayse beeldend kunstenaar Piet Hermans vervaardigd beeldje in ontvangst nemen. Het beeldje werd in de jaren negentig van de 20e eeuw gemaakt op verzoek van de personeelsvereniging St. Oda uit Venray en was bestemd voor haar werkgever, Woningbouwvereniging Noord-Limburg. Het beeldje kreeg een plek in het verbouwde en feestelijk geopende kantoor aan de Plataanstraat te Venray. Toen het gebouw vanwege een reorganisatie gesloten werd, kwam het beeldje van St. Oda terecht bij Wonen Limburg. In overleg met enkele oud-leden van St. Oda werd het beeldje geschonken aan het Venrays Museum. Theo Janssen, de laatste voorzitter van de personeelsvereniging, mocht het fraaie beeldje overhandigen aan museumconservator Maria van Dorst. Een heel goede zaak dat het beeldje in het Venrays Museum terecht gekomen is. Daarmee blijft een stukje cultureel erfgoed behouden voor Venray. In de openbare ruimte van Venray en de kerkdorpen zijn verschillende beeldhouwwerken van Piet Hermans te bewonderen.

16

Schijt aan de Grens Schijt aan de Grens is een cultureel evenement met Muziek, Theater, Culinair & Kunst dat op zaterdag 5 en zondag 6 september 2015 plaatsvindt. Hoezo schijt Het lijkt alsof de grens tussen het Limburgse Venray en het Brabantse Boxmeer een obstakel is. Er wordt niet of nauwelijks samengewerkt op cultureel of recreatief niveau. Dat gegeven was voor een aantal ‘grensbewoners’ uit Venray, Overloon en Holthees reden om aan de slag te gaan met organiseren van een bijzonder cultureel evenement in deze ‘grensregio’. Oftewel: de grens verbindt, de grens scheidt: Schijt aan de Grens! Wanneer en waar Dagprogramma 5 & 6 september 12 – 18 uur De mooie natuur van deze grensstreek zal op allerlei manieren decor van dit evenement zijn. Deelnemende grensdorpen zijn Venray, Smakt, Holthees, Overloon, Vierlingsbeek, Maashees, Geijsteren en Boxmeer. Avondprogramma 5 september 19.30 – 1 uur Met het dancefeest ‘Borderline’ zal de St. Annakapel in Venray omgetoverd worden tot het ‘Paradiso van Venray’. Venraynaren die zowel regionaal als internationaal doorgebroken zijn komen speciaal voor ‘Borderline’ terug naar hun roots. Op zaterdagavond 5 september verandert de St. Annakapel op het St. Annaterrein voor een avond in het ‘Paradiso van Venray’. Die avond wordt namelijk het grensoverschrijdende dancefeest Borderline georganiseerd. Een bijzondere gebeurtenis, want nog nooit eerder is de voormalige kerk gebruikt voor een dancefeest voor jongeren vanaf achttien jaar. De line-up bestaat uit internationaal bekende dj’s, afkomstig uit de regio. Zo staat de zeer succesvolle GANZ, Jordy Saämena, deze avond achter het altaar te draaien. Ook de uit Venray afkomstige Mo Alitou, die deze zomer in grote clubs op Ibiza staat, treedt tijdens Borderline op. Lucky Done Gone, Gijs Voesten uit Oirlo, maakt het rijtje aan grote namen af. Voor veel jongeren zal het de eerste keer zijn dat zij deze voormalige kerk, die normaal niet vrij toegankelijk is, van binnen zien. Tijdens het evenement wordt de grens tussen de moderne muziek en de historie van het gebouw opgezocht. Zo wordt er oud beeldmateriaal uit de tijd dat het St. Annaterrein nog werd gebruikt als psychiatrische instelling geprojecteerd. Bij Hoeve de Knol in Holthees zal een Gipsy ‘Grensfest’ plaatsvinden. De muziek zal hier diverse grenzen overschrijden. Er zal o.a. een optreden plaatsvinden van de Limburger Frans Pollux tezamen met de Brabander BJ Baartmans. Wat De 4 pijlers waarop dit evenement berust zijn: Muziek, Theater, Culinair & Kunst. Een Oerol-achtige setting, gebracht door regionaal talent. Meer dan 100 artiesten hebben zich vol enthousiasme aangemeld om mee te doen. Thema De deelnemers zullen met het thema ‘De Grens’ werken. Letterlijk gaat het over de grens tussen Brabant en Limburg, maar er worden tevens associaties opgeroepen zoals; de grens opzoeken, grenslijn, de grens oprekken, over de grens gaan, grenzeloos. De artiesten zullen daardoor deze keer net een ander optreden verzorgen dan je normaal van ze verwachten kunt….. Hoe te bereiken De route is ongeveer 30 km lang en gaat langs alle deelnemende grensdorpen. Deze fiets-route kan natuurlijk ook te voet afgelegd worden en diverse podia zijn goed bereikbaar met de auto. Bij alle podia liggen plattegronden met een routebeschrijving en een programma overzicht. Maar laat je vooral ook onderweg grenzeloos verrassen…….

Renovatie glas-in-loodramen Paterskerk Venray Enkele jaren geleden inspecteerde de Monumentenwacht Limburg de glas-in-loodramen in de Venrayse Paterskerk en kwam tot de conclusie dat deze in niet al te beste staat verkeerden. Sinds de grote brand in 1923 waren de ramen onaangeroerd gebleven. Het advies aan het kerkbestuur was om de fraaie ramen zo spoedig mogelijk te laten restaureren. Dit hield in: schoonmaken en van een nieuw loodnet voorzien. Omdat de Paterskerk een rijksmonument is, liet de rijksoverheid in 2011 weten dat 65% van de kosten gesubsidieerd zouden worden. De provincie Limburg en de gemeente Venray namen elk 10% voor hun rekening, zodat het grootste deel van de kosten gedekt was. Maar desondanks moest het kerkbestuur nog een bedrag van circa € 50.000 zien weg te werken. Onlangs liet het Prins Bernard Cultuurfonds weten dat het de renovatie ondersteunt met € 10.000, zodat de financiële last voor het kerkbestuur weer wat draaglijker is geworden. Toch hoopt het bestuur door acties onder de parochianen het nog te betalen bedrag te verkleinen. Er kunnen ruitjes gekocht worden voor € 2,50 per stuk. De bijdrage kan overgemaakt worden naar bankrekening NL81 ABNA 0231 8034 94 t.n.v. Kerkbest. O.L.V. van Zeven Smarten.

17

Na 482 jaar krijgt Café ‘In den Engel’ een andere naam. Het einde van een historisch relict. Drie weken voor zijn overlijden op 28 mei 2002 schreef historicus Louis Rutten een artikel in Peel en Maas over het eeuwenoude etablissement 'In den Engel'. Hij was toen ernstig ziek en het was zijn laatste werk in een lange reeks van publicaties (84 artikelen) over de Venrayse historie. Louis verontschuldigde zich voor eventuele hiaten en onvolkomenheden: "Omstandigheden dwongen mij tot deze concessie. Ik hoop niet dat de Venrayse geschiedenis geweld is aangedaan." Mij kwam dit artikel weer in herinnering, toen ik vernam dat de eeuwenoude naam 'In de Engel' voorgoed van het toneel ging verdwijnen. Het café heeft een nieuwe uitbater gekregen die naar een meer eigentijdse naam zocht. Het werd 'De Stad'. Venray schudt haar dorpsimago af, maar daar betalen we wel een prijs voor. Weer verdwijnt een oude historische naam uit ons midden en daarmee ook een stukje identiteit. We zijn in Venray al meer sprekende namen kwijt geraakt. Zoals bijvoorbeeld ‘De Latijnse School’ uit 1651. Het gebouwtje voor de Grote Kerk, vroeger ook wel ‘Onder den Boog’ genoemd, werd omgedoopt in ‘De Klokkenluider’. Het oude ‘Café ’t Hert’, in de Franse tijd ‘Le Coeur Rouge’ geheten, werd vernoemd naar een bierrmerk, ’t Upke. En het ‘Alde Raodhuus’ heet nu 't Zusje. Slechts een enkele naam bleef behouden, zoals ‘De Gouden Leeuw’ en ‘De Bonte Koe’, genoemd naar de laatmiddeleeuwse dorpsherberg ‘De Bonte Koey’ van het Ellendige Gilde, waar de allerarmsten en ontheemden terecht konden. De herberg lag waar nu de Winkel van Sinkel is gevestigd. Herberg ‘Ingen Engel’ wordt reeds in 1533 vermeld. Herbergier Derick Ingen Engel had een verschil van mening met de pastoor die beweerde dat Derick hem belastingplichtig was. Zo weten we dat de naam ‘Ingen Engel’ c.q. In den Engel, al meer dan 480 jaar oud is. In 1542 vermeldt het ‘maenboeck’ van de Grote Kerk, dat Derick elk jaar twee ‘quarten’ wijn moet leveren. De herberg was strategisch gunstig gelegen aan het marktplein, op de kruising van twee belangrijke handelswegen Noord-Zuid, Oost-West. Vanaf Tongeren noordwaarts richting Nijmegen en westwaarts via de Baokelse Diek, dwars door de Peel richting Den Bosch/Antwerpen. Begin 16e eeuw krijgt de herberg een nieuwe eigenaar, Conraedt van Pullen die geboren was in Straelen. Hij noemde zijn herberg daarom ‘Ingen Strael’. Rond 1617 neemt Jan van Dael de herberg over. Hij was gehuwd met een dochter van Jacob Ingen Strael, zoon van Conraedt. In 1654 wordt Hendrick Henskens de nieuwe uitbater en die besluit de oude naam ‘In den Engel’ weer te voeren. De herberg werd druk bezocht, vooral op de dagen dat er ‘verckensmerckt’ was. Maar de gegoede burgerij rond het Marktplein vond de stank van al die varkens maar niks en de markt moest verkassen naar het Henscheniusplein. Links café In den Engel voor de oorlog met daarnaast het oude postkantoor. Herberg In den Engel verhuisde mee, naar de hoek van de Grotestraat en Den Draol. Hier lag naar een oude herberg ‘In den Vogelsanck’ geheten, die omgedoopt werd in ‘In den Engel’. Ook de voormalige herberg aan de Grote Markt kreeg een andere naam en heette voortaan Café ‘t Hert, thans ’t Upke. Meer dan 150 jaar was café ‘In den Engel’ het trefpunt van boeren en veehandelaren die op het Henscheniusplein hun handel aan de man brachten. Op die dagen zag het bierlokaal blauw van de sigarenrook. Er werd gehandeld, gedronken en getoept en de stemming was altijd opperbest. Café In den Engel was een begrip in Venray. Met Carnaval en tijdens de kermis stond achter het café de Siebengewaldse tent opgesteld en mocht er gedanst worden. Handboogschutterij Diana was er jarenlang kind aan huis. De doelen lagen achter het café en ook op die dagen vierde de dorpse gezelligheid hoogtij. Maar die tijd ligt achter ons. Weg dorpse gezelligheid, Venray is een STAD. Gelukkig blijft de naam ‘In den Engel’ op een speciale manier toch voortleven. De nieuwe uitbater wil de neonbelettering graag overdragen aan de nazaten van de familie van den Munckhof die jarenlang het etablissement in hun bezit hadden. Pieter en Annie van den Munckhof van de monumentale boerderij ’t Helder in Overloon geven het naambord een plaats in hun tot expositieruimte verbouwde stal uit 1770. Weliswaar gaat de naam daarmee de grens over, maar u kent het gezegde: “Schijt aan de grens”. Twan van Els (met dank aan Louis Rutten en Sraar Lucassen)

18

Op vrijdag 28 augustus werd door Wilbert van Waayenburg de oude naam ‘in den Engel’ officieel overgedragen aan Pieter en Anne van den Munckhof. De neonbelettering krijgt een plaatsje in hun monumentale boerderijschuur uit 1770. Foto: Jan Derikx.

Huys van Venray Er komt schot in de zaak voor wat betreft het nieuwe Huys van Venray. Nog deze maand wordt begonnen met het grondonderzoek (explosieven, vervuiling en archeologie) en naar alle waarschijnlijkheid wordt eind oktober 2015 begonnen met de daadwerkelijke bouw. Op maandag 21 september a.s. is er voor alle geïnteresseerden een informatieavond in het Venrayse gemeentehuis. Aanvang 19.30 uur.

Venrays Verleden 7 In 2013 verscheen het boek Venrays Verleden deel 6. Op verzoek van het Historisch Platform Venray heeft de redactie haar werkzaamheden voortgezet en op 1 september 2015 ging het manuscript van deel 7 naar de drukker. Het nieuwe boek telt naast het voorwoord, acht gedichten in het Venrayse dialect en negentien zeer afwisselende hoofdstukken. Bijdragen werden geleverd door zeventien schrijvers, waaronder ‘oude gerenommeerde bekende’, maar ook een aantal nieuwe schrijvers dook voor deze uitgave het Venrayse Verleden in. De auteurs leverden samen 133 vol getypte pagina’s tekst in, vergezeld van 176 foto’s. Het tijdpad in dit nieuwe boek begint met een verhaal over ‘de Maas en de Mens’, dat start 15.000 jaar geleden en eindigt in de actualiteit met een ‘In Memoriam’ voor de Witte Huizen die in 2014 gesloopt zijn. Deel 7 wordt een zeer gevarieerde en boeiende uitgave in de reeks Venrays Verleden. De auteurs krijgen eind september de laatste drukproef van hun hoofdstuk, zodat de definitieve druk en afwerking in oktober/november kan plaatsvinden. De uitreiking van het 1e exemplaar is gepland voorafgaande aan de algemene ledenvergadering van het Historisch Platform Venray op 30 november 2015. De locatie en exacte tijd zullen binnenkort via het HPV-secretariaat bekend gemaakt worden. Het boek is daarna via de gebruikelijke kanalen te koop bij het Venrays Museum, de VVV en de lokale boekhandel. Het wordt gegarandeerd een welkom geschenk voor in de schoen of onder de kerstboom!

19

Een uitsnede van deze fraaie tekening van Jan de Beijer, tekenaar van stads- en dorpsgezichten uit de 18e eeuw, gaat de voorkant van Venrays Verleden 7 sieren. We zien de Grote Kerk van Venray en het klooster Jerusalem.

Algemene ledenvergadering te Heide Op maandag 31 augustus vond de algemene ledenvergadering van het Historisch Platform Venray plaats in gemeenschapshuis De Gelderkoel te Heide. Liny Rutten van Werkgroep Historie Heide heette de vele aanwezigen welkom, waarna Martien Peeters een overzicht gaf van de historie van Heide, waarbij kerk en school een grote rol speelden. Met name de sluiting van de school in 2010 maakte veel los in het dorp, maar het hergebruik en het effect daarvan op de dorpsgemeenschap had een positieve invloed en droeg bij aan een grotere saamhorigheid in Heide. De diverse activiteiten in het voormalige schoolgebouw hebben jong en oud nader tot elkaar gebracht. Na de inleiding van de Werkgroep Historie Heide was er koffie met vlaai, vanwege het gunstige bericht dat de bouw van het Huys van Venray aanstaande is. Bestuurszaken Onder het punt ‘bestuurszaken’ deelde voorzitter Peter Teeuwen mee dat tijdens de jaarvergadering in februari 2016 Jan Strijbos aftredend is en hij zich niet meer herkiesbaar stelt. Ook penningmeester Sjeng Smits wil stoppen als een andere kandidaat gevonden is. Peter Teeuwen gaf aan dat hij het HPV nog binnen de nieuwe organisatie van het Huys van Venray wil loodsen, maar daarna stopt als HPV-voorzitter. RooyNet RooyNet maakt financieel een onzekere tijd door. Enige tijd geleden is voor € 6000 een nieuwe viewer aangeschaft, waarvan men dacht het bedrag te kunnen besparen door o.a. foto’s in kleinere bestanden op de website te plaatsen. RooyNet wordt echter door steeds meer mensen bezocht en dat houdt in dat daardoor ook de kosten stijgen. Aan het grandioze succes van RooyNet hangt dus ook een prijskaartje. Inmiddels hebben de vier convenantpartners – bibliotheek, gemeentearchief, HPV en Venrays Museum – ieder € 1500 voor hun rekening genomen. De provider van RooyNet heeft laten weten dat er een ander systeem moet komen voor RooyNet, zodat de website ook toegankelijk wordt vanaf een tablet of smartphone. Dat zijn de communicatiemiddelen die veelal gebruikt worden. De

20 ombouw zou ook gebeuren bij vijf andere Limburgse netten, waarmee werd samengewerkt. Totale kosten circa € 100.000. Hiervoor is bij de provincie een subsidie aangevraagd, maar de afhandeling laat ondanks herhaalde gesprekken met onder meer gedeputeerde Ger Koopmans op zich wachten. Er kan echter niet meer gewacht worden, omdat de provider op 1 januari 2016 stopt met het oude systeem. Door de vier convenantpartners is onlangs besloten om het convenant op te heffen en alleen, dus ook zonder de samenwerking met de andere Limburgse netten, verder te gaan. De regie en financiële verantwoordelijkheid gaan over naar het Venrays Museum. Voor de subsidiëring van de gemeente moet een garantstelling komen en het bedrag van € 20.000 dat nodig is voor het nieuwe systeem, moet nu gezocht worden in sponsoring en donaties. Dit alles vergt tijd en het is dan ook niet onmogelijk dat RooyNet in januari 2016 enkele weken op zwart gaat. Van de overige zaken die behandeld werden tijdens de ledenvergadering wordt elders in deze nieuwsbrief verslag gedaan.

Liny Rutten heette namens Werkgroep Historie Heide de aanwezige HPV-leden van harte welkom.

Martien Peeters had een aandachtig gehoor tijdens zijn overzicht van de geschiedenis van Heide.

Glas-in-loodramen gerestaureerd Bij de renovatie van het Venrayse gemeentehuis werden vier glas-in-loodramen die in de burgerzaal zaten, verwijderd. Deze ramen kwamen uit de vroegere kapel van het klooster Jerusalem. De beschadigde ramen zijn in het atelier van Kruisen en Kapellen Venray hersteld en Pie Noten, lid van de Werkgroep Glas-in-Lood, kon tijdens de HPV-ledenvergadering meedelen dat de ramen binnenkort in de publiekshal en de doorgang naar het werkplein in het gemeentehuis een plekje krijgen.

Federatie van erfgoedorganisaties in Venlo? Ook in Venlo is men voornemens om zo mogelijk alle erfgoedorganisaties onder te brengen in een officieel samenwerkingsverband of federatie. Twan van Els, die aan de wieg stond van het Historisch Platform Venray, heeft vanuit Venlo een uitnodiging ontvangen om in oktober toelichting te geven over het HPV en RooyNet. Twan zal op eigen verzoek vergezeld worden door een of meer HPV-bestuursleden en wellicht de RooyNet-coördinator. Deze Nieuwsbrief is een uitgave van het Historisch Platform Venray. Voor informatie over deze Nieuwsbrief kunt u zich wenden tot de redactie. De volgende Nieuwsbrief verschijnt in december 2015. Redactie en samenstelling: Jan Strijbos, bestuurslid Communicatie en Voorlichting Castelostraat 32 5811 AP Castenray Tel.: 0478-571677 e-mail: [email protected]

Bestuursvergaderingen: Elke 2e dinsdag van de maand, van 09.00-11.30 uur in het Erfgoedhuis, Noordsingel 39, Warande 8, Sint Anna 5801 GJ Venray. Tel.: 0478-514437 Agendapunten kunnen ingediend worden bij de HPVsecretaris [email protected] Ledenvergaderingen in 2015: maandag 2 maart maandag 1 juni maandag 31 augustus maandag 30 november 30/11 in De Kemphaan, Kennedyplein Venray. Aanvang: 19.30 uur.