BELGIE – BELGIQUE P.P. - P.B. 3520 ZONHOVEN BC 26341 Erkenningsnummer P309930
NIEUWSBRIEF DAB Donkweg 49 – 3520 ZONHOVEN
[email protected] Driemaandelijks tijdschrift – Jaargang 18 nr. 2 – mei – juni - juli 2015 ---------------------------------------------------------------------------------------V.u. : Dienst Ambulante Begeleiding Katja Seldeslachts - secretariaat - Donkweg 49 – 3520 Zonhoven Tel.: 011/55.99.60, Fax: 011/55.99.69 email:
[email protected] website: www.dab.stijn.be Afgiftekantoor : 3520 ZONHOVEN
2 Alle gezinnen, op dit ogenblik in begeleiding op onze dienst, ontvangen deze Nieuwsbrief. Wanneer de begeleiding afgerond is, kan men de Nieuwsbrief verder ontvangen tegen betaling van 10 euro per jaar op rekeningnummer BE90 335-0038980-32. Zowel een gezin met een jong kind, jongere of volwassene ontvangen deze Nieuwsbrief met een diversiteit aan thema’s en mededelingen. U leest wat voor U van toepassing is.
Inhoud
1
Voorwoord ............................................................................................................................... 3
2
Inspectie .................................................................................................................................. 4
3
Brussen .................................................................................................................................... 5
4
Kleurplaat .............................................................................................................................. 12
5
Vernieuwingen in het onderwijs: het M-decreet ................................................................... 13
6
Hulpmiddelen ........................................................................................................................ 16
7
Woordenzoeker: zomer-editie ............................................................................................... 17
8
Mogen we uw medewerking vragen? ................................................................................... 18
9
Agenda .................................................................................................................................. 20
10 Mededelingen ........................................................................................................................ 22 11 Boekentip ............................................................................................................................... 25 12 Talent van een cliënt ............................................................................................................. 26
Dienst Ambulante Begeleiding is gemachtigd om voor giften vanaf 40 euro een fiscaal attest af te geven. Vrijblijvend melden wij u dat giften gestort kunnen worden op rekeningnummer BE90 335-0038980-32.
3
1 Voorwoord
Ik ken geen ogen met dat zelfde hemelblauwe er is geen warmte die zo warm is als die van jou Er zijn geen oren die zo eindeloos kunnen luisteren ik ken geen stem die zoveel lievigheid kan fluisteren Er zijn geen handen die zo teder kunnen strelen geen mens waar ik zo graag mijn liefde mee wil delen - Toon Hermans
4
2 Inspectie Op 4 december 2014 kregen we inspectie in kader van de wetgeving op kwaliteit voor de diensten gesubsidieerd door het VAPH. Over de grote lijn waren we geslaagd en zijn we zelf tevreden over het besluit. We kregen enkele aanbevelingen, geen aandachtspunten of tekortkomingen. Die aanbevelingen zijn vrijblijvend te realiseren. Het betrof enkele aanpassingen in het Charter en aandacht voor het decreet rechten van de minderjarige.
Het Charter Wat is het Charter ? In het Charter worden de regels die bij een begeleiding horen weergegeven. Het is een uitgebreide tekst, in een niet alledaagse taal geschreven, vandaar dat we ook een verkorte versie hebben gemaakt. De onderdelen zijn bepaald door het Vlaams Agentschap, de subsidiërende instantie van onze dienst. Deze tekst is gelezen en goedgekeurd door een Raad die bestaat uit professionelen uit andere sectoren, ouders en de directies. De tekst vind je terug op onze website www.stijn.be, bij DAB onder het item “Ik kom eens kijken”, vervolgens onder documentatie. Wat hebben we aangepast ? Toevoeging van erkenningsnummers; Dat we om begeleiding te bieden op geen enkel gebied discrimineren; Dat er op Stijn niveau, de vzw waar we deel vanuit maken, een wetenschappelijk medewerker is die dossiergegevens kan inkijken, enkel bestemd voor wetenschappelijk onderzoek; Dat we de privacy van cliënten sterk bewaken en identiteitsgegevens nooit publiceren of aan derden doorgeven.
Het decreet voor minderjarigen. Dit betekent dat onze begeleiders rekening moeten houden met de rechten van een minderjarig kind. Een minderjarig kind heeft : Recht op uitleg over de begeleiding. Hier houden we natuurlijk rekening met het vermogen van het kind om dit te begrijpen. En voor jonge kinderen werken we via de ouders; Recht op privacy; Recht op een goede behandeling, waarbij er ook respect moet zijn voor zijn/haar gezin; Recht om mee te praten en waar kan mee te beslissen over de hulpverlening; Recht om te weten dat er een dossier is, dat er dingen opgeschreven worden.
5
3 Brussen Relatie tussen brussen De laatste jaren is er meer aandacht voor de broers en zussen van een kind met een handicap. Ze worden ook wel brussen genoemd. We willen iets vertellen over hun relatie en verder enkele tips of aandachtspunten meegeven over hoe hiermee om te gaan als ouders. Een relatie met een broer en een zus is op zich een speciale relatie, waaruit je veel kan leren en die van belang is voor de ontwikkeling. Het is een gegeven relatie die onverbreekbaar is. Je moet niet je best doen om ze in stand te houden, ze is er nu eenmaal. Je broer of zus wordt nooit ex-broer of ex-zus. Maar opgroeien met een broer of een zus zonder dat er zich conflicten voordoen, is ondenkbaar. De ene dag speelkameraad, de andere dag de grootste rivalen. Hoe vaak zeg je als ouder niet: “Ze doen niets dan vechten, en toch kunnen ze mekaar niet missen.” De relatie tussen brussen is een speelveld waarbinnen ze manieren van omgaan met elkaar oefenen. Ze leren sociale regels. De ouders zijn hun coach.
Wat gebeurt er nu met die broer-zus-relatie wanneer de broer of zus een handicap heeft? Welke invloed de aanwezigheid van een kind met een handicap zal uitoefenen op de brus, is afhankelijk van heel wat factoren. Factoren die te maken hebben met het gezin op zich, met de kenmerken van de broer of zus, maar ook met de kenmerken van de broer of zus met de handicap. Kenmerken vanuit het gezin De sfeer in kleine en grote gezinnen wordt anders ervaren. In kleine gezinnen hebben brussen het soms moeilijker: de verwachting en de hoop van de ouders die zich toespitsen op die ene brus. Bij brussen uit een groter gezin worden deze verwachtingen gespreid over de verschillende kinderen en ook de huishoudelijke taken en verantwoordelijkheden kunnen verdeeld worden over meerdere kinderen. Tevens kunnen deze brussen ervaringen uitwisselen met elkaar. Kinderen voelen sterk aan hoe ouders zich voelen ten aanzien van de handicap, hoe ze er mee omgaan. Communicatie speelt hierin een belangrijke rol, praten over wat er aan de hand is. Als de handicap aanvaard is, kan het besproken worden en krijgt hij een eigen/juiste plaats binnen het gezin. Dit heeft een positief effect op de kinderen. Als ouders zelf hun verdriet, kwaadheid, onrecht laten merken, geven ze de boodschap aan hun kinderen dat zij dit ook mogen zijn.
6 De hulpbronnen waarop het gezin beroep kan doen zijn belangrijk. Deze kunnen zich situeren in het professionele of het sociale netwerk. Hoe meer steunstructuren en hulpbronnen het gezin heeft, hoe makkelijker het evenwicht in het gezin bewaard kan blijven. Het kind met de handicap kan eens opgevangen worden, zodat de aandacht eens extra naar de brussen kan gaan. Kan je als ouders bij iemand terecht? Wanneer een gezin nog te kampen heeft met andere crisissen, heeft dit zeker een belangrijke invloed. Vb echtscheiding, ziekte, financiële problemen,… Kenmerken van de brussen Brussen van verschillende leeftijd ervaren handicap verschillend. Een brus van 3 jaar zal de handicap anders bekijken en begrijpen dan een brus van 12 jaar. Belangrijk is elk kind op zijn niveau een antwoord te geven op hun vragen. Het leeftijdsverschil tussen de kinderen speelt ook een rol. Hoe groter het leeftijdsverschil des te beter zouden brussen zich aanpassen. Dit kan verklaard worden vanuit de idee dat er bij een groter leeftijdsverschil ook vaak sterk uiteenlopende interesses, noden en mogelijkheden zijn. Waar zit de brus in de rij van geboorteorde? In het algemeen lijken oudere brussen zich beter aan te passen. Brusjes die jonger zijn dan het kind met de handicap kunnen zich niet steeds optrekken aan hun broer of zus. Het is mogelijk dat ze hun broer of zus met een handicap op een bepaald moment gaan voorbijsteken in zijn/haar ontwikkeling, wat voor verwarring kan zorgen. Kenmerken van het kind met de handicap De leeftijd speelt een rol. Wanneer het kind met de handicap ouder wordt, is de kans groot dat de zorgvraag ook vergroot qua verzorging en hulp bij zelfredzaamheidactiviteiten of in gedragsaspecten. De aard van de handicap maakt dat brussen anders in de relatie kunnen staan. Hoe meer verzorging een kind met een handicap nodig heeft, hoe groter de kans is dat brussen ingeschakeld worden voor hulp. Ook komt hier heel wat professionele hulp bij kijken, waarbij de druk op het gezin groter wordt. Wanneer de handicap niet zichtbaar is, wordt het begrijpen voor de brussen ook moeilijk. Voor hen is de broer of zus gewoon stout en ze begrijpen bv. niet waarom ouders bepaald gedrag dan wel toelaten bij hun brus met de handicap. Verbale communicatie speelt een belangrijke rol in de broer – zus relatie. Als het kind met een handicap niet of moeilijk kan spreken, zullen de verbale uitwisselingen verminderen of zelfs wegvallen. Bij samen spelen is communicatie ook voornaam. Hoe zwakker de communicatiemogelijkheden van het kind met de handicap, hoe groter vaak het verschil wordt in spelniveau. Voor de brus is het dan ook niet makkelijk om die kloof te overbruggen. En dat terwijl samen spelen zo’n belangrijke factor is in een gezonde broer-zus relatie.
7
Naast deze kenmerken van gezin en gezinsleden geven brussen in onderzoek zelf een aantal problemen/moeilijkheden aan, maar ook een aantal groeikansen/positieve ervaringen. Moeilijkheden Broers en zussen schamen zich wel eens voor hun brus met een handicap: omwille van bijvoorbeeld het gedrag, uiterlijk, hulpmiddelen. Dit vaak door reactie van ander mensen, de vragen die ze stellen, de blikken die ze opmerken, … Ze nodigen soms geen vrienden meer uit. Schuldgevoel is vaak voorkomend. Dit gevoel kan verschillende oorzaken hebben:
ze voelen zich verantwoordelijk (voor iets wat ze deden, dachten); ze voelen zich schuldig omdat zij wel gezond zijn. Het tussen broers en zussen normale ruzie maken, boos zijn, plagen krijgt een ander karakter; Brussen zijn vaak jaloers op hun broer of zus met een handicap. Die mag veel meer en moet veel minder, krijgt meer aandacht van de ouders. In de praktijk blijkt dat brussen vlugger berispt worden als ze negatief gedrag stellen tegenover het kind met de handicap. Gevolg is dat een aantal brussen hun boosheid verbergen of opkroppen. Bovendien moeten brussen meehelpen in het huishouden. Brussen voelen zich benadeeld.; Soms is er jaloezie tav ‘ normale gezinnen’.
Veel brussen voelen vaak een verhoogde druk om te presteren. Ze willen als het ware de handicap van het andere kind compenseren en hun ouders op die manier helpen. Ze proberen ouders te beschermen door zelf geen problemen te stellen, zelfstandig te zijn. Een stille brave brus, wil niet zeggen dat er geen problemen zijn. Kinderen kunnen aan hun ouders geven door probleemloos te zijn, maar zij kunnen ook geven door hun ouders af te leiden van bv. het verdriet om de handicap. Dit wordt vaak minder onderkend. Vb gedragsmoeilijkheden, bedwateren…. Een belangrijke ontwikkelingstaak van kinderen over verschillende leeftijden heen, is het zich identificeren met en zich differentiëren van anderen, zowel ten aanzien van ouders als van broers en zussen. Soms over identificeren ze zich met hun brus met een handicap en vrezen ze ook een handicap te kunnen krijgen. Groeikansen en positieve ervaringen Brussen zijn vaak emotioneel meer rijp, tonen meer verantwoordelijkheidszin dan hun leeftijdsgenoten, ze komen sterker en meer volwassen over. Ze zijn vaak uitgesproken verdraagzaam en solidair. Dit vanuit het mee zorg dragen voor hun broer of zus. Op zich kan deze verantwoordelijkheidszin geen kwaad, het geeft hen een eigen plaats in het gezin. Ze zijn vaak trots op hun broer/zus met een handicap. Ze weten namelijk hoeveel moeite het kost voor hun broer of zus om iets nieuws te leren. Brussen leren soms hun broer of zus met een handicap iets aan. De trots heeft wel een andere dimensie. Het is een trots die je niet zomaar met iedereen kan delen. Vertel maar eens aan je vrienden dat je broer of zus heeft leren fietsen. We zien een invloed op sociale relaties. Van jongs af wordt er al sneller beroep gedaan op hun inlevingsvermogen. Brussen zullen later minder vlug oordelen en veroordelen. Ze zullen het op latere leeftijd vlugger opnemen voor minderheidsgroepen. Ze hebben vaak ook al jong contact met bijzondere circuits, hulpverleners. Een aantal brussen zien we ook terecht komen in beroepen die aansluiten bij zorg.
8 Aandachtspunten en tips Vanuit al deze bevindingen werden er tips geformuleerd voor ouders. Niet elke tip is voor elk gezin haalbaar en wenselijk. Als ouders zoek je welke punten het meest beantwoorden aan de vragen en mogelijkheden van je gezin. 1. Geef aandacht aan de plaats van de brus(sen) in het gezin -
Erken dat brussen ook stressperiodes kennen, probeer er op te letten dat ze opgevangen worden. Bv. de brus met een handicap gaat voor het eerst naar school, de brus is ziek, …;
-
Bevraag scholen of voorzieningen of ze brussenactiviteiten organiseren en ondersteun je kinderen als ze hieraan willen deelnemen;
-
Waardeer elk kind individueel, zeg vaak iets over de positieve eigenschappen van elk van je kinderen;
-
Plan speciale brustijd. Kinderen met een handicap hebben vaak extra tijd en aandacht nodig. Brussen groeien op in deze situatie. Je kan hen helpen door op regelmatige basis ook extra tijd voor hen te verzien. Zo toon je dat ook zij belangrijk zijn;
-
Af en toe is het belangrijk dat brussen weten dat ze op de eerste plaats komen door je kind met de handicap duidelijk te maken even te wachten omdat je met de brus bezig bent;
-
Brussen missen soms de ‘gewone’ dingen in een gezin bv. samen naar de winkel gaan, op reis gaan,…. Brussen kunnen hier veel plezier aan beleven, zeker als het ganse gezin samen iets onderneemt. Voor de ouders betekent dit vaak een extra inspanning, maar het kan het gezinsevenwicht ten goede komen;
-
Verwacht van brussen niet dat ze heilig zijn. Ook brussen hebben wel eens geen zin om rekening te houden met, verliezen al eens hun geduld, hebben al eens minder zin om hun best te doen. Je hebt maar een gezonde relatie met de brus als alle emoties kunnen. Als ouder kan je laten merken dat het niet erg is als de brus eens iets niet goed kan of boos is op zijn broer of zus;
-
Beperk de extra zorgtaken voor de brussen. Het is normaal dat brussen extra zorgtaken op zich nemen, zoals alle kinderen. Belangrijk is hen hier waardering voor te geven en niet teveel taken op te laten nemen. Ook hier kan hulp van buitenaf ingeschakeld worden;
-
Alle kinderen hebben nood aan waardering van hun ouders. Je kan je kind(eren) een complimentje geven als je merkt dat ze geduldig zijn, zichzelf hebben opgeofferd of geholpen hebben. Brussen vinden het altijd leuk om een complimentje te horen en zo werk je aan een positief zelfbeeld.
9 2. Omgaan met je kind met een handicap in je gezin -
Maak gebruik van de opvangmogelijkheden voor personen met een handicap. Door er gebruik van te maken, komt er extra tijd vrij om met de andere kinderen iets te doen;
-
Probeer je kind met een handicap zelf dingen te laten doen. Door vaardigheden aan te leren, leer je het kind meer onafhankelijk te zijn en minder afhankelijk van de brussen. Brussen leren zo ervaren dat hun verantwoordelijkheid beperkt is;
-
Nodig vriendjes uit. Als ouder kan je aanmoedigen dat ook het kind met de handicap vriendjes thuis heeft. Hiermee toon je dat gewone dingen doen voor iedereen belangrijk is;
-
Als ouder ben je een voorbeeld voor je kind. Kinderen imiteren gedrag van hun ouders, ook de onopvallende dingen: hoe je praat, hoe ga je om met anderen. Ook in de omgang met je kind met een handicap ben je een belangrijk voorbeeld;
-
Erken dat je gezin uniek is. Om je goed te voelen over je gezin, is het belangrijk dat je het niet vergelijkt met een gezin ‘uit de boekjes’. Alle gezinnen hebben eigen kenmerken en problemen;
-
Alle gezinnen maken grappige situaties mee en humor kan erg relativerend werken. Je kan bv. een schriftje bijhouden met alle leuke gebeurtenissen. Op moeilijke momenten kan je dan teruggrijpen naar dit schriftje.
3. Betrek de brussen: communicatie in je gezin en informatie voor de brussen. -
Wees open en eerlijk. Brussen vinden het fijn als ouders openstaan voor hun vragen en bereid zijn om echte antwoorden te geven. Als je als ouder zelf het antwoord niet weet, dan kan je dit gerust zeggen. Afhankelijk van de leeftijd van de brussen, kunnen ouders samen met hen op zoek gaan naar het antwoord;
-
Open en eerlijk zijn wil ook zeggen dat je sommige van je eigen vragen aan je kinderen mag stellen;
-
Zoek boeken. Eén van de beste manieren om kinderen informatie te geven over de handicap is via kinderboeken of ander documentatiematieraal;
-
Antwoord zo eenvoudig mogelijk als ze vragen stellen en herhaal zo vaak als nodig. Brussen begrijpen de handicap verschillend naargelang hun leeftijd. Daarom is het belangrijk de handicap uit te leggen in woorden die ze begrijpen;
-
Sluit de brussen niet uit, luister naar hen. Brussen kennen het kind op een andere manier dan de ouders. Als ze ouder worden, zullen ze opmerkingen en bedenkingen maken, suggesties geven. Door naar hen te luisteren leren ze dat ook hun mening wordt gewaardeerd;
-
Betrek ze in bepaalde beslissingen, afhankelijk van hun leeftijd en de aard van de beslissing. Hou hen op de hoogte van beslissingen die genomen worden en leg uit waarom. Je kan hen betrekken bij: een ouderavond, bij het bespreken van de toekomst, bij nadenken over opvang, het aanleren van vaardigheden, het bijwonen van therapie, …;
-
Stel vragen in plaats van bevelen geven waar het zorg voor hun brus met handicap betreft, dat kan een wereld van verschil maken. Laat ook toe dat ze af en toe neen zeggen;
-
Praat over de toekomst en betrek hen bij het maken van plannen;
10 -
Soms hebben brussen nood aan extra aandacht van leerkrachten of andere hulpverleners.
4. Broers en zussen tegenover elkaar Laat je kinderen zelf hun ruzies oplossen. Het is heel normaal dat je als broer of zus ruzie hebt met elkaar. Ruzie maken maakt deel uit van het opgroeien en helpt kinderen om elkaar beter te leren kennen en om sociale vaardigheden aan te leren. Als je als ouder altijd tussenkomt in die ruzies, dan ontneem je kinderen de kans om zelf hun problemen op te lossen. Uiteraard wil dit niet zeggen dat je moet toelaten dat kinderen elkaar pijn doen. Leer je kinderen met elkaar omgaan via bepaalde activiteiten die ze samen kunnen doen, speelgoed waar ze samen mee kunnen spelen. Wees rechtvaardig in de verdeling van aandacht en het geven van straf. Kinderen zijn gevoelig voor een rechtvaardige behandeling, en brussen zijn hier vaak nog eens extra alert voor. Als je kinderen ruzie maken, kies dan niet automatisch de kant van je kind met een handicap, maar probeer op een eerlijke manier uit te zoeken wat er gebeurd is.
Brussencursus LSA Onze collega’s van LSA organiseren voor de brussen van kinderen met autisme een brussencursus. Binnen deze brussenwerking staat de broer of zus van de persoon met ASS centraal! Belangrijk is wel dat zij op de hoogte zijn van het autisme van hun broer of zus. Deze cursus gaat door bij ons op de dienst te Zonhoven en zal gespreid zijn over 7 woensdagen te beginnen in september 2015. De data zijn woensdag 9, 16 en 30 september, woensdag 7, 21 en 28 oktober en woensdag 18 november 2015. Dit telkens van 13u30 tot 16u. De leeftijdscategorie is van 8 tem 12 jaar. De kostprijs voor deze cursus bedraagt €80. Binnen dit bedrag zitten de zeven cursusnamiddagen, de werkmap en drank + versnapering. Indien u interesse heeft voor deze cursus kan je altijd terecht op het secretariaat via 011/55 99 60 of
[email protected] of bij je thuisbegeleider, uiterlijk voor 31 juli 2015. Let op, de inschrijvingen zijn beperkt!
11
Verder nog nuttige mogelijkheden rond aanbod: -
Het brussenspel
-
Video – DVD “Mijn zus is een knuffelkont”
-
Boeken voor jonge brusjes -
-
Altijd weer wat! Belevenissen van een brusje - Florine Puts Anders is niet minder goed - Julia Rawlinson, Lynne Chapman Hallo, ik ben er nog - Lilian Huis in ’t Veld Mikko, mijn stoere broer - Hijltje Vink Stijn is anders - Marleen Vanvuchelen Stin is anders - Ron Langenus, Marijke Meersman Weet jij wat het is om anders te zijn? - Ellen Sabine
Boeken voor jongeren en volwassen -
Bijzondere broers en zussen - Annette Hames, Monica McCaffrey Broers en zussen van speciale en gewone kinderen - Frits Boer Groene appels en zussenknuffels - Riet Steel, Stijn Vandevelde, Leen Poppe Superbrus, een megaklus - Annelies Snoecks Broers- en zussenboek – Anjet van Dijken
Op de dienst beschikken we over een aantal boeken die kunnen worden ingekeken of uitgeleend. -
De educatieve koffer “Even anders, gewoon leren over anders zijn.” Met dit lessenpakket kunnen leerkrachten in het basisonderwijs werken rond het thema handicap en brus zijn.
-
Website: www.brussen.be
-
Bevraag in de school of voorziening waar je kind verblijft naar het aanbod in kader van brussenwerking.
Bronnen Moyson, T. De brusjes: samen spelen als een orthopedagogisch antwoord op de unieke kansen en vragen van broers en zussen van kinderen met een mentale handicap. Niet gepubliceerde scriptie, Universiteit Gent, 1994 _ 1995. Tekst van Marthe Lynen, contextueel therapeute. Broer of zus van een volwassen persoon met mentale handicap. Van erkenning voor het distributieve onrecht naar verworven verdienste. Huis-, tuin en keukentips voor ouders, 30 strategieën om brussen beter te begrijpen. Tekst gebaseerd op een publicatie van Powell, T en Gallagher, P .
Voor meer informatie en vragen kan je steeds terecht bij je thuisbegeleidster.
12
4 Kleurplaat
Aarzel niet om jullie mooie tekeningen naar ons terug te sturen!
13
5 Vernieuwingen in het onderwijs: het M-decreet
Op 21 maart 2014 keurde het Vlaams parlement het M-decreet goed. ‘M’ staat voor: maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Het M-decreet regelt hoe het Vlaamse onderwijs omgaat met leerlingen die door een beperking, stoornis of handicap niet zomaar de lessen kunnen volgen in een gewone school. Het onderwijs in Vlaanderen is van hoge kwaliteit. Waarom komen er dan veranderingen? En welke redenering zit er achter het M-decreet?
Drie vaststellingen: 1. België heeft in vergelijking met andere Europese landen veel leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. In Vlaanderen is dat 6,63 procent van de leerplichtige leerlingen. 2. België kiest meer dan andere landen voor een oplossing in aparte scholen. 3. Het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs blijft groeien, de laatste tien jaar met meer dan 12 procent. De cijfers maken duidelijk dat het onderwijssysteem in België leidt tot segregatie: steeds meer leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften gaan naar aparte scholen. Is daar iets mis mee? Onze scholen leveren toch goed werk? Inderdaad, bijna alle gewone en buitengewone scholen leveren prima kwaliteit. Dat zegt ook de onderwijsinspectie. Waarom moet er dan iets veranderen? Omdat niet de scholen op zich, maar wel het onderwijssysteem als geheel beter kan. In ons systeem heeft buitengewoon onderwijs een stevige plaats, inclusief onderwijs niet. Nochtans heeft Vlaanderen zich geëngageerd om inclusie een plaats te geven, ook in het onderwijs. Dat ligt vast in zowel het decreet over het Vlaamse gelijkekansen- en gelijkebehandelingsbeleid (2008), als het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (2009). Het buitengewoon onderwijs blijft bestaan voor kinderen die het nodig hebben. Maar inclusief onderwijs moet de eerste optie worden. Het M-decreet stuurt ons onderwijssysteem in die richting.
14
Zes krachtlijnen in dit nieuwe M-decreet: 1. Het uitgangspunt is: eerst gewoon, dan buitengewoon Als een kind niet mee kan op school dan is de belangrijkste vraag: wat heeft dit kind nodig om te leren? Met die vraag gaan lerarenteams aan de slag. Dat is het uitgangspunt van het Mdecreet. Het onderwijs mag zich niet blindstaren op de vraag: wat is er mis met dit kind? Het antwoord op de noden van de leerling ligt in de eerste plaats in het gewoon onderwijs. Elke gewone school moet een doorgedreven zorgbeleid uitbouwen (een zorgcontinuüm) en zoeken naar redelijke aanpassingen. Als dat niet genoeg helpt, dan kan het kind naar het buitengewoon onderwijs. 2. Recht op redelijke aanpassingen De gewone school maakt geen ‘draagkracht-afweging’ meer zoals vroeger. Voortaan moet ze aantonen dat ze samen met de ouders en het centrum voor leerlingenbegeleiding, CLB, redelijke aanpassingen zoekt. Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften hebben daar recht op. Redelijke aanpassingen zijn bijvoorbeeld langere toetstijden, mondelinge feedback in plaats van cijfers of extra rustmomenten overdag. Ook technische hulpmiddelen als een laptop met leessoftware of een aangepaste stoel. De school kan bovendien dispenseren, dus onderdelen van het leerprogramma vervangen door iets gelijkwaardigs. Of remediëren, dat is extra indivuduele leerhulp aanbieden. 3. Recht op inschrijven in een gewone school Het M-decreet stelt dat elk kind het recht heeft om zich in te schrijven in een gewone school. Dat is een logisch gevolg van het recht op redelijke aanpassingen. De school mag dus geen leerling weigeren die het gemeenschappelijk curriculum, zeg maar de gewone leerstof, aankan met aangepaste maatregelen. Ook een leerling die een individueel aangepast curriculum volgt, heeft het recht om in te schrijven in een gewone school. Zijn inschrijving kan pas ontbonden worden na een gesprek tussen school, CLB en ouders over de (on)redelijkheid van aanpassingen. De school motiveert haar beslissing. 4. Nieuwe types in buitengewoon onderwijs Vanaf schooljaar 2015-2016 komt er een nieuw type buitengewoon onderwijs: het type ‘basisaanbod’. Dat zal type 1 en type 8 geleidelijk vervangen. Kinderen en jongeren kunnen hiernaartoe als ze specifieke onderwijsbehoeften hebben en als er geen redelijke aanpassingen meer mogelijk zijn in het gewoon onderwijs. Het nieuw type 9 is voor kinderen met autisme die geen verstandelijke beperking hebben en ondanks redelijke aanpassingen niet in het gewoon onderwijs terechtkunnen. Voor leerlingen die nu al in het buitengewoon onderwijs zitten, verandert er niets. Ze kunnen blijven in het type of de opleidingsvorm waar ze zitten. 5. Nieuwe toelatingsvoorwaarden buitengewoon onderwijs Een kind kan enkel naar het buitengewoon onderwijs met een verslag van het CLB. Voor GONbegeleiding geeft het CLB een gemotiveerd verslag. Geen enkele andere instantie kan die verslagen afleveren. De onderwijsinspectie zal toezicht houden op de kwaliteit van de verslagen van de CLB’s. Het CLB zal eerst bekijken of alle mogelijke maatregelen werden genomen in de gewone school alvorens te verwijzen naar het buitengewoon onderwijs. Doorverwijzen naar een buitengewone school louter op basis van de sociale achtergrond van een kind (kansarm, anderstalig gezin) kan niet.
15 6. Ondersteuning voor het gewoon onderwijs Het valt te verwachten dat de nood aan ondersteuning in het gewoon onderwijs zal groeien. Daarom is in het M-decreet een waarborgregeling opgenomen. Die voorziet dat er mensen, lestijden en expertise verschuiven als door het M-decreet het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs daalt. De bestaande ondersteuning, GON- en ION-begeleiding, blijft. Heb je hier vragen over, contacteer dan zeker het betrokken CLB/desbetreffende school of praat er over met je thuisbegeleidster. Vanuit praktijk weten we dat een bevragning voor je individuele situatie altijd zinvol is. Er zijn de regels van de wetgeving en er is de interpretatie van de praktijk. Wil je graag weten welke school welk onderwijs aanbiedt, dan kan je op de volgende website terecht: www.onderwijskiezer.be
Bronnen: Over M-decreet: www.onderwijs.vlaanderen.be Brochure uitgegeven door het Vlaams Ministerie van onderwijs en vorming, Klasse, november 2014
16
6 Hulpmiddelen Het doek valt over Modem In het verleden werkten we samen met Modem. De mogelijkheid bestond om bij ons op de dienst een consultatie te hebben van de Modem medewerkers voor adviesvragen rond communicatiehulpmiddelen en computeraanpassingen of vragen rond compenserende hulpmiddelen. We betreuren dat er voor Modem geen verdere subsidiëring kon voorzien worden. Modem was geen meerwaarde voor beleidsmakers, maar wel voor ons en jullie. Via deze weg willen we u laten weten dat Modem ophoudt te bestaan en dus geen hulpmiddelen meer aanbieden. Het Kenniscentrum Hulpmiddelen van het VAPH biedt wel nog hulpmiddelen aan. Ze hebben hun websites volledig vernieuwd en vooral gebruikersvriendelijker gemaakt: www.vlibank.be en www.hulpmiddelen.be. Pictogrammen en een eenvoudigere menustructuur leiden sneller naar de informatie die je nodig hebt. De sites passen zich automatisch aan het gebruikte scherm aan. Ze zijn dus zowel op pc, tablet als smartphone te raadplegen. Hulpmiddeleninfo.be biedt informatie, tips en richtlijnen voor de vergelijking en keuze van soorten hulpmiddelen. De rubriek ‘webinars’ bevat live-demo’s en vorige demo’s die je kan terug bekijken. De Vlibank is een databank met informatie over hulpmiddelen voor personen met een motorische, visuele, gehoor- of spraakhandicap en voor mensen met een cognitieve handicap of leerstoornis. Vlibank bevat prijzen, leveranciers, productinfo en gebruikerservaringen.
17
7 Woordenzoeker: zomer-editie
bij zonnebril seizoen zee warm
Uit 12Woordzoekers.be
zandkasteel zon barbecue vakantie zonnebloem
zonnemelk zonnen zomer parasol bloem
strand
18
8 Mogen we uw medewerking vragen? Om onze dienstverlening kwaliteitsvol te kunnen aanbieden is jullie mening belangrijk. In dit kader is ook wetenschappelijk onderzoek belangrijk. We werken hieraan zelf mee en durven ook aan jullie als ouder of gezin om medewerking te vragen. Hieronder volgen een aantal oproepen van derden:
1. OJKO-project: Opvolgen van jonge kinderen met ontwikkelingsvertraging. Het OJKO-project is een longitudinaal onderzoek waarin onderzoekers van de KU Leuven (o.l.v. Prof. dr. Bea Maes), in samenwerking met de RU Groningen, de ontwikkeling van jonge kinderen (instapleeftijd tussen 6 maanden en 4 jaar) met een grote cognitieve en motorische ontwikkelingsvertraging willen opvolgen. In nauwe samenwerking met de ouders en betrokken professionals van deze kinderen zal zowel de globale kindontwikkeling als de motorische, sociaal-emotionele en communicatieve ontwikkeling over een periode van 2 jaar, halfjaarlijks in kaart worden gebracht. Bovendien zal ook het effect van directe omgevingsinvloeden (bv. hulpverlening, gezinssamenstelling) op deze kindontwikkeling onderzocht worden. Dit onderzoek zal meer inzicht geven in het ontwikkelingsverloop van kinderen met een grote cognitieve en motorische ontwikkelingsvertraging en belangrijke mijlpalen in hun ontwikkeling. Deze informatie kan ouders en hulpverleners helpen om de ontwikkeling van deze kinderen optimaal op te volgen en te stimuleren. Ouders die geïnteresseerd zijn in dit onderzoek en/of zouden willen deelnemen, kunnen: -
meer informatie en een filmpje terugvinden op de OJKO-website: www.ojko.be; een mailtje sturen naar
[email protected]; telefonisch contact opnemen met de onderzoekers op het nummer +32 16 37 68 92 (Ines Van keer) of +32 16 32 62 30 (Stephy Colla); Je thuisbegeleidster kan je hierover ook meer informatie geven.
2. Inclusie in het onderwijs Steunpunt voor Inclusie is een organisatie die ouders informeert en ondersteunt bij vragen en noden van ouders die kiezen voor inclusie. Naar aanleiding van recente vragen die bij Steunpunt binnekomen, doen ze een bevraging naar de noden en wensen die ouders ervaren wanneer ze de overstap maken van inclusieve kinderopvang naar inclusief kleuteronderwijs. Wens je mee te werken aan deze bevraging, dan kan je de enquête opvragen bij onze dienst of via je thuisbegeleider of via mail naar
[email protected]. Via volgende link kan je de enquête rechtstreeks invullen: http://www.enquetemaken.be/toonenquete.php?id=22858
19
3. Quality of life 4. Gehechtheid bij kleine kinderen Voor haar masterproef zoekt Sien Vandesande, van KU Leuven, gezinnen met een kindje tussen 1 en 5 jaar (thuiswonend, eventueel dagopvang) met een ernstige verstandelijke ontwikkelingsachterstand (bijkomende beperkingen zijn mogelijk) voor een éénmalig huisbezoek (max. 1 uur). Ze onderzoekt de wijze waarop deze kindjes gehechtheidsgedrag stellen naar hun ouders. Hierover is nog weinig geweten, waardoor dit onderzoek een eerste stap kan zijn in het versterken van deze band. Heb je interesse om hierbij te helpen of voor meer informatie:
[email protected] of 0478 90 76 76.
5. Forum: Denk mee over de toekomst van onze zorgverlening! We willen jullie graag herinneren aan het gespreksforum van vzw Stijn, waar we het in de vorige nieuwsbrief over hadden. Via het forum kan iedereen zijn eigen mening en ideeën naar voren brengen. Want ieders mening is belangrijk en ook die van jou! Je kan je registreren op www.stijn.be/forum. Voor meer informatie en een stappenplan verwijzen we naar onze vorige nieuwsbrief, jaargang 18 - nr. 01
Namens alle organisaties en studenten: hartelijk bedankt om mee te doen!
20
9 Agenda KVG, VGF & Doeda Op de website van KVG, VFG en Doeda vind je een uitgebreid aanbod van hun activiteiten, evenementen, vakanties, oppasmogelijkheden… KVG: www.kvg.be VGF: www.vgf.be > Limburg Doeda: www.doeda.be
Opvoedingswinkel Vanuit de opvoedingswinkels is er een ruim aanbod aan informatiemomenten rond allerlei thema’s die met opvoeding te maken hebben. Via volgende link krijg je een overzicht van de verschillende opvoedingswinkels die in Limburg actief zijn en via hun site kan je ook het eigen aanbod bekijken: http://www.limburg.be/Limburg/opvoeding/Opvoedingswinkels-in-Limburg.html
Kook- en bakclubs voor kids Zaterdag, 6 juni, van 14 tot 17 uur, organiseert KVG Limburg een kook- en bakwerking voor kinderen. Ze maken eerst kennis met enkele spelletjes en gaan daarna aan de slag, ieder volgens zijn/haar eigen mogelijkheden. Ze houden rekening met elke beperking. Je kind krijgt het lekkers steeds mee naar huis. Inschrijven is verplicht en kan tot 29 mei. Leeftijd: Van 6 tot 12, voor kinderen met eender welke beperking Prijs: € 5 Locatie: Ookerbij, Schoolstraat 40, 3500 Hasselt Meebrengen: schort, doosje voor restjes
SYMPOSIUM: Vermaatschappelijking van de zorg: een boeiende uitdaging! Vzw Bindkracht en Gipso vzw organiseren 9 mei een symposium over de volwaardige deelname van mensen met een beperking in de samenleving. Er worden verschillende levensdomeinen besproken zoals wonen, werken, vrije tijd, zorg voor mensen met een beperking enzo verder. Het belooft een innovatieve dag te worden met krachtige sprekers, inspirerende workshops en heel wat aanzetten tot participatie. Kostprijs: 20 euro voor particulieren en 30 euro voor professionelen Locatie: KBC gebouw, Havenlaan 2, 1080 Brussel Meer informatie en inschrijven kan via www.vzwbindkracht.be/symposium
21
Met G-sport kan ieder sporten volgens eigen kunnen, op eigen tempo G-sport Limburg organiseert elke maandagavond van 18u00 tot 21u00 fietsmogelijkheden op het Circuit van Zolder. Dit aanbod geldt de hele zomer en is gratis. Skeelers, families met stadfietsen en elektrische fietsen van max. 25 km/p zijn welkom. Een helm is verplicht. Er is vanaf het najaar ook de mogelijkheid om specifieke wintertrainingen (indoor) te volgen in Dommelhof, Neerpelt, ook op maandagavond. Meer info op www.facebook.be/rollermondays of www.circuit-zolder.be, doorklikken naar Fiets en dan Avondfietsen op het circuit. Verdere info kan je verkrijgen via: Provinciale sportdienst Limburg Ronny Wasiak Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt Tel 011 23 72 60
[email protected]
René Schreurs Diensthoofd Provinciale Sportdienst p.a. Provinciaal Domein Dommelhof Toekomstlaan 5 3910 Neerpelt GSM 0496 89 85 69 Tel. 011 80 50 82
Fuiven Inclusie Vlaanderen & Downsyndroom Vlaanderen Zoals elk jaar organiseren Inclusie Vlaanderen & Downsyndroom Vlaanderen weer fuiven in 2015. -
zaterdag, 20 juni zaterdag, 26 september zaterdag, 31 oktober : Halloweenparty met pompoensoep zaterdag, 19 december : Christmasparty met geschenkjes zaterdag, 23 januari 2016 : Nieuwjaarsreceptie en fuif
De fuiven gaan steeds in ’t Roer, Kramerslaan 3 te Hasselt Van 19u30 tot 22u30. Inkom: 3 €: leden Inclusie Vlaanderen en Downsyndroom Vlaanderen 5 €: niet-leden Consumpties: 1 €, er worden geen alcoholische dranken geschonken.
22
10 Mededelingen Vorige nieuwsbrieven en websites We verwijzen regelmatig naar onze vorige nieuwsbrieven of websites, waarbij meer informatie terug te vinden is. Daarom willen we jullie laten weten dat het altijd mogelijk is om via je thuisbegeleider oude nieuwsbrieven te kunnen inkijken of websites te kunnen opzoeken. We kunnen jullie ook altijd digitaal de nieuwsbrieven opnieuw doorsturen. Neem gerust contact met ons op via 011/55 99 60 of
[email protected].
Cursus ImPact Voor gezinnen met kinderen met een vertraagde handicap, gecombineerd met de diagnose ASS, organiseert de Limburgse Stichting Autisme dit jaar opnieuw een ImPact Cursus. ImPact is een oudertraining voor gezinnen met jonge kindjes tot 6 jaar met ASS. Dit programma helpt ouders bij het stimuleren van de sociale betrokkenheid, de taal, de sociale imitatie en het spel van hun kind met ASS. Kinderen met ASS leren immers niet op dezelfde manier als typisch ontwikkelende kinderen. Daarom moeten ouders vaak op een andere manier met hun kind met ASS omgaan opdat het kind zich voluit zou kunnen ontwikkelen. De totale training duurt 3 maanden, waarbij groepssessies en individuele sessies elkaar wekelijks afwisselen. Deze nieuwe cursus zal in september 2015 van start gaan. Concrete data kan u binnenkort terugvinden op de site van vzw Stijn (www.stijn.be > LSA > Nieuws) of verkrijgen via 011/55 99 60 of
[email protected]. De prijs voor 1 persoon bedraagt 120 euro. Hierbij inbegrepen zitten 6 groepssessies en 6 individuele sessies, het boek “Trainen van sociaal communicatieve vaardigheden bij kinderen met een autismespectrumstoornis. Handleiding voor ouders”, een uitprint van de powerpoint en een drankje tijdens de groepssessies. Indien een tweede persoon uit het gezin wenst deel te nemen, kost dit 60 euro. Inschrijven kan via je thuisbegeleid(st)er, via telefonisch contact met het secretariaat van onze dienst. Voor uitgebreide informatie verwijzen we graag naar onze Nieuwsbrief Jaargang 17 – nr. 4
Kom samen met je kind voelen, horen, zien ….. genieten van onze snoezelruimte Ons aanbod om te komen kennis maken met onze snoezelruimte is nog altijd geldig. Wil je je kind even tot rust laten komen of laten genieten, neem gerust contact op met je thuisbegeleidster of via het secretariaat.
23
Autitheek: de interactieve bibliotheek van LSA Met enige trots willen we u meedelen dat we u binnenkort kunnen laten kennis maken met de autitheek van LSA. Onze collega’s hopen hier vanaf 23 april 2015 mee te kunnen starten op onze dienst in Zonhoven. De Autitheek is een documentatie- en informatiecentrum waar iedereen die meer over autisme wil weten, terecht kan. We geloven dat meer informatie zal leiden tot meer begrip voor mensen met autisme. Op deze manier hopen we ons steentje bij te dragen aan de inclusie van mensen met autisme. Er is een éénmalige inschrijvingskost van 5,00 EUR aan verbonden. De autitheek is elke donderdag open van 9 tot 17u. Lukt dit moment niet, maar wil je toch graag een bezoekje brengen, kan dit altijd op afspraak. Hiervoor bel je even met de dienst en zoeken we een geschikt moment.
Ik heb een beperking en wil naar een festival/evenement. Het kan! Heb je een beperking en wil je naar een festival of een andere evenement? Neem dan zeker een kijk op www.intro-events.be. Intro is er voor elke persoon met een beperking van welke aard ook. Op de website vind je een overzicht van toegankelijke evenementen, alsook extra informatie over de aanwezige faciliteiten. Het rockfestival voor personen met een verstandelijke handicap gaat door op woensdag 24 en donderdag 25 juni op de festivalweide in Evergem. We verwijzen graag naar hun website voor meer info: www.rockvoorspecials.be.
App: On Wheels Toegankelijkheid écht toegankelijk maken. Dat is wat men wil bereiken met de nieuwe app ‘On Wheels’. De makers van de app hebben hun eigen ervaring vanuit een rolstoel en de hindernissen die ze moeten overwinnen op tafel gelegd om dit project vorm te geven. Deze app is gemaakt voor en door mensen met een beperkte toegankelijkheid en is bruikbaar in alle 5 Vlaamse steden, waaronder ook Hasselt. - Trek de stad in, waar en wanneer je wil en vind je toegankelijke bestemmingen. Restaurants, cafés, winkels, bezienswaardigheden… Alle soorten locaties met gedetailleerde informatie over de toegankelijkheid zijn terug te vinden. - Personaliseer je account, vul de breedte van je rolstoel in en geef de hoogte van de drempel door waar je over kan. - Geef fouten door en meet zelf nieuwe locaties op, die je dan weer met de rest van de app-gebruikers kunt delen. De app is gratis verkrijgbaar via de App Store van Apple en Google Play van Android.
24
Communicatiepas Met een communicatiepas kunnen mensen met een verstandelijke handicap veiliger en zorgeloos een stapje in de wereld zetten. Op de pas staan al je gegevens, welke doelgroep je hebt, welke medicijnen iemand neemt, wat de persoon met de handicap kan doen en hoe je het best met hem of haar praat. Kortom, het hele (medische) dossier van de persoon kan men terugvinden op de communicatiepas. Deze pas is handig voor de cliënt zelf, maar ook voor dokters of diensten. Als lid van Inclusie Vlaanderen kan je de pas gratis aanmaken via de website. Niet-leden betalen slechts 5 euro. Alle informatie vind je op www.communicatiepas.be of door te bellen naar 02 247 28 20.
25
11 Boekentip Ik ken iemand met downsyndroom De reeks ‘Ik ken iemand met’ laat je kennismaken met veelvoorkomende gezondheids-problemen. In dit boek kom je meer te weten over het downsyndroom. Je leest wat het betekent om het downsyndroom te hebben. Je ontdekt hoe het downsyndroom bij verschillende mensen op verschillende manieren tot uiting kan komen. Het boek is onderverdeeld in verschillende korte hoofdstukjes, zoals o.a.:
De invloed van het downsyndroom op mensen De oorzaak van downsyndroom op school Spelen Gezondheidsproblemen Een goede vriend zijn …
Afsluitend worden er een aantal tips gegeven hoe je een goede vriend kan zijn voor iemand met downsyndroom. Je kan spelletjes spelen die jullie allebei leuk vinden, hem of haar helpen met moeilijke dingen zonder het helemaal over te nemen, het voor elkaar opnemen als het nodig is enzoverder.
Het boek is verkrijgbaar in de betere boekhandel of online (bv. via bol.com) voor 12,95 EUR. Je kan het boek overigens terugvinden als boekentip op de website van Ketnet via http://www.ketnet.be/doen/boekentips/ik-ken-iemand-met-het-downsyndroom
26
12 Talent van een cliënt Kunstwerkjes Liesbeth maakt prachtige schilderijen door vakjes met nummers in te kleuren. Klinkt eenvoudig, maar dat is het écht niet. Detailwerk, waar je veel geduld voor moet hebben, dat is het wel. Liesbeth is erg trost op haar kunstwerken, dus we zetten haar maar al te graag in de kijker!
