NIEUWSBRIEF
april 2015
pag.
1
St. CNME 't Pakhuis, Boelenhamsestraat 7, 6672 MC HEMMEN; tel. 0488 453312 Email Algemeen:
[email protected] / Website: www.pakhuishemmen.nl
Openingstijden:
iedere zondag van 13.00 -17.00 uur;
VAN DE REDACTIE. Dit is de eerste Nieuwsbrief die in het jaar 2015 uitkomt. Wij zijn dit jaar gestart met een ambitieus programma van activiteiten in en om ’t Pakhuis en zijn er trots op te kunnen melden dat, op een enkele uitzondering na, er sprake is geweest van (soms grote) successen. Dat vergt natuurlijk wel inspanning van onze vrijwilligers, maar zij geven geen krimp. Door deze Nieuwsbrief krijg je nog meer inzicht in de keuken van ons Pakhuis. Uw reactie op deze Nieuwsbrief is zoals altijd welkom op ons email adres:
[email protected]. Veel leesplezier. Liselotte Tap en Ton Janssen.
VAN HET BESTUUR
door
Ries Euser
Activiteiten kalender 2015 Met de komst van het voorjaar neemt ook het aantal Pakhuisactiviteiten weer toe. Zoals bekend hebben we aan het begin van het jaar een kalender gemaakt met daarin een totaal overzicht van de te organiseren activiteiten in 2015, die we met de inzet van onze vrijwilligers proberen uit te voeren. We kunnen terugkijken op een goed bezette Hemmense Bos Cross van 7 maart jl. Ruim 100 deelnemers liepen een mooi rondje (van 3 of 7 kilometer) door het Landgoed Hemmen. Complimenten aan de vereniging `t Begin van `t Endt uit Herveld die een groot deel van de organisatie voor haar rekening nam. Afgelopen maanden was er in het Pakhuis de mooie en interessante vogelexpositie te bewonderen die door veel mensen, jong en oud, is bezocht. Op zaterdag 18 april bezochten we met een aantal vrijwilligers van `t Pakhuis het natuurstudieterrein de Linge aan de Gesperdensestraat. Onder de deskundige uitleg van de eigenaar Dik Visser konden we goed zien hoe de natuur zich daar sinds de jaren 70 heeft ontwikkeld. Op zondag 30 augustus 14.00 uur gaan we weer. Iedereen is dan welkom. Wat staat er de komende maanden tot aan juli op de agenda? Op zondag 26 april was er een fietstocht van ongeveer 20 kilometer. Helaas trok deze tocht maar een minimaal aantal deelnemers, maar dat kan te maken hebben gehad met de slechte weersvooruitzichten, die uiteindelijk toch wel weer meevielen! Het treintje maakte op 26 april haar maidentrip. Op ieder heel uur vanaf 13.00 uur tot 16.00 uur vertokken we vanaf het bezoekerscentrum. Langs een mooie route via de Boelenhamsestraat, de Englaan en de Dorpsstraat komen we bij de kerk. Daar is gelegenheid voor een kopje koffie bij de Brasserie, die daarvoor een extra aanbieding heeft. Vervolgens rijden we via de Kom en de Veldstraat naar de Gesperdensestraat om vervolgens via de Wuustweg en de Boelenhamsestraat weer bij ’t Pakhuis te komen. Een dagkaart voor deze rit
NIEUWSBRIEF
VAN HET BESTUUR (Vervolg)
april 2015
pag.
door
2
Ries Euser
kost €2,00 per persoon en voor vrienden van `t Pakhuis €1,00. De trein rijdt elke laatste zondag van de maand t/m augustus. Ondanks een behoorlijke concurrentie van de Bogenroute in Dodewaard mochten wij ons verheugen op een zeer behoorlijke belangstelling. Als het een succes wordt gaan we vaker rijden. Daarvoor zijn wel meer vrijwilligers nodig die de trein willen besturen. Je kunt je hiervoor aanmelden via
[email protected]. als je in het bezit bent van een (auto)rijbewijs en minimaal 21 jaar oud. De in de jaarkalender vermelde activiteit op zaterdag 2 mei (excursie proefstation) kan helaas geen doorgang vinden. Op zaterdag 9 mei 13.00 uur start in het Pakhuis de bijzondere expositie botanisch tekenen. In deze expositie en de workshop van zaterdag 30 mei 14.00-17.00 uur gaat het dus om het nauwkeurig tekenen van planten. Als je hiervoor belangstelling hebt kom dan zaterdag 9 mei naar ’t Pakhuis. We leggen je graag uit wat de workshop inhoudt. Voor meer informatie en voor aanmelding van de workshop verwijs ik naar onze website: www.pakhuishemmen.nl In het weekend van 15/16 mei (dus niet op 26/27 juni!) kan er worden gekeken naar Nachtvlinders. Bij een heldere, warme nacht zijn dan mooie vlinders te spotten. Als het niet doorgaat op 15/16 mei i.v.m. het weer, wordt uitgeweken naar het weekend van 22/23 mei. In het kader van de Schone en Beleefbare Waal ( Waaljutters) gaan wij voor “iedereen” op zaterdag 16 mei en zaterdag 20 juni van 14.00-17.00 uur struintochten organiseren onder begeleiding van onze deskundige gidsen. Het gaat dan vooral om het gebied van de Loenense Buitenpolder met als vertrekplaats de Grote Doorn in Slijk-Ewijk. Bij de tocht op 16 mei is er ook de mogelijkheid om onder begeleiding van een fotograaf foto`s te maken. Op deze activiteit komen we in deze Nieuwsbrief uitgebreider terug. Op zaterdag 27 juni van 13.00-17.00 uur gaan we voor ouderen en minder validen in en rond ‘t Pakhuis een “gezellige”middag organiseren. De deelnemers worden o.a. via de Zonnebloem hiervoor uitgenodigd. Op deze manier willen we deze groep mensen, die niet zo makkelijk naar ’t Pakhuis kunnen komen, een plezier te doen. De laatste activiteit in juni vindt plaats op zondag 28 juni aanvang 14.00 uur en betreft een begeleide zomerwandeling door het Hemmense Bos. Tot zover het programma voor de komende maanden. Wij hopen dat we daarmee weer velen een plezier doen. Dus graag tot ziens. Natuurlijk zien we u ook graag op onze reguliere openingstijden: zondag van 13.00-17.00 uur. Ries Euser Voorzitter Bezoekerscentrum ’t Pakhuis.
BIJDRAGE CULTUURHISTORIE
Tabak in de Betuwe.
door Ton Janssen
Toen Columbus in 1492 Amerika ontdekte kwam hij onmiddellijk in aanraking met het gebruik van tabak door Indianen. Deze, in doorsnee, vriendelijke mensen kenden dit gebruik al eeuwen. Zij gebruikten het bij allerlei gelegenheden, maar ook bij begroetingsrituelen.
NIEUWSBRIEF Bijdrage Cultuurhistorie
april 2015
(vervolg)
pag.
3
door Ton Janssen.
Zij boden de vreemdelingen uit Europa wat te roken aan, zoals dat bij hen gebruikelijk was. Zoals iedereen die voor het eerst met roken te maken heeft beviel die kennismaking maar matig! Maar na een paar keer roken begonnen zij de smaak te pakken te krijgen. Op die manier kwamen de eerste Europeanen in Spanje en Portugal ook aan de tabak. Evenals bij de Indianen werd die tabak niet alleen gerookt maar ook “gekauwd” of als je wilt gepruimd. Bovendien was het een pijnstillend medicijn. En bloeiende tabaksplanten waren veel in de talrijke botanische tuinen te zien. Roken was, net als nu, verslavend en als de Europeaan eenmaal aan de tabak gewend was probeerde hij het steeds opnieuw te verwerven. Op die manier ontstond er steeds meer vraag naar dit spul. De handel, in eerste instantie van uit Amerika geïmporteerde tabak, was uiterst lonend. Dus ook de Nederlandse kooplieden begonnen de tabak te importeren uit Zuid – Amerika, zeer tegen de zin van de Spanjaarden die hun lucratieve handel voor zichzelf wilden houden. Zij kaapten daarom Nederlandse koopvaardijschepen en kiepten zowel bemanning als handel overboord. De kooplieden besloten daarom te proberen of tabak ook niet in Nederland geteeld kon worden. In 1610 begon men daarmee in Veere en met succes. Het gevolg was dat de teelt zich uitbreidde over streken in Nederland waar men geschikte grond daarvoor had. Zo kwam het dat in 1650 voor het eerst melding is gemaakt van tabaksteelt in de streek HemmenHuissen. Daar komt grond voor die daarvoor geschikt is omdat het geen vette zware klei is. Voor de vele grote en in bittere armoede levende gezinnen in de Over-Betuwe betekende dit een kans om hun leefomstandigheden te verbeteren, mede omdat het hele gezin productief moest zijn om het juiste gewas te telen. Tot aan de tweede wereld oorlog heeft tabak voor veel mensen in de Betuwe gezorgd voor een redelijk inkomen. Ook al gebeurde het wel dat slecht weer de oogst verpestte. Een late nachtvorst of een flinke hagelbui was daarvoor voldoende. Toen de concurrentie van tabak uit Amerika en Indonesië, die beter van kwaliteit was en op een gegeven moment ook goedkoper, verdween de tabaksteelt in onze omgeving. In de buurt van Amerongen ging men nog wel door tot ongeveer 1960. Daar verdween de teelt doordat de valse meeldauw, een schimmelziekte, opdook. Ruim 300 jaar teelt, die dus een grote traditie had opgebouwd en voor veel mensen een bestaan had geleverd, verdween hiermee voorgoed uit Nederland.
DONATEURSACTIE
Vrienden van ’t Pakhuis.
door Bestuur.
Eind 2014 zijn we gestart met de actie “Vriend van ’t Pakhuis”. Inmiddels hebben zich al veel mensen aangemeld als “Vriend”. Maar om onze plannen te kunnen bekostigen en de collecties in ’t Pakhuis in stand te houden en evt. uit te breiden, hebben we nog meer vrienden nodig.
NIEUWSBRIEF
april 2015
pag.
4
Daarom vragen wij u graag om u aan te melden en/of in uw kennissenkring vrienden te werven. Als vriend krijgt u een pasje waarmee u gratis kunt deelnemen aan onze activiteiten, incl. een kop koffie/thee en een glas limonade voor de kinderen. Bij duurdere activiteiten krijgt u een korting van € 3,- En u krijgt onze digitale nieuwsbrief en een exemplaar van het boek “Mijn focus op Landgoed Hemmen” van Jannemieke Termeer (zolang de voorraad strekt). U kunt zich aanmelden als vriend van ’t Pakhuis via de link: http//pakhuishemmen.nl/organisatie/donateurs.
BELEEFBARE EN SCHONE WAAL
Struinen en fotograferen.
Op zaterdag 16 mei organiseren wij een tocht door de Loenense Buitenpolder, die begint en eindigt bij Landwinkel “de Grote Doorn” op het landgoed Loenen. De tocht door de uiterwaarden is ongeveer 6 km lang. Hij start om 14.00 uur en duurt tot 17.00 uur. Op 20 juni komt er nog zo’n tocht, hierover volgt later meer informatie. Alleen op 16 mei is er een mogelijkheid om onder begeleiding van een beroepsfotograaf foto’s te maken in de fraaie uiterwaarden. Voor deze min of meer separate activiteit kunnen we maximaal 20 deelnemers ontvangen en begeleiden. Inschrijving hiervoor is dan ook noodzakelijk. Dat kan op website :
[email protected]. Als je alleen komt voor de natuur struintocht onder begeleiding van deskundige gidsen dan is inschrijving wel wenselijk maar niet verplicht. Tijdens de tocht is onder andere aandacht voor de vele veranderingen van loop van de rivierbedding gedurende vele eeuwen en het ontstaan van de Betuwe. Een bijzonder bewijs hiervan is de vondst van het skelet van een mammoet in het nabij gelegen “Gat van Hagen” een zandwinningsplas. In het Loenense bos komen we langs een zandheuvel opgeworpen na de overstroming van 1809, toen ook de Grote Kolk in de uiterwaarden is ontstaan. Daar scheppen we waterbeestjes. Langs de Waal liggen door het water glad geslepen kiezels. Veel vogels en plantensoorten “wonen” in het gebied. De wandeling is interessant voor jong en oud. Deelname is gratis inclusief een welkomst kopje koffie bij de Landwinkel. Deze belevingsactiviteit is georganiseerd in het kader van het project Schone en beleefbare Waal, een project dat er op gericht is om het afval in de uiterwaarden van de Waal op te ruimen en zoveel mogelijk mensen de Schone Waal omgeving te laten beleven. Initiatiefnemer van het project is IVN Gelderland in samenwerking met GNMF. Schone en beleefbare Waal wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland, gemeenten Neerijnen, Neder-Betuwe, Lingewaard, Tiel, Overbetuwe, Zaltbommel, West Maas en Waal, Maasdriel, Lingewaal, Waterschap Rivierenland en Rijkswaterstaat”. Zie voor meer informatie over het project en deelname www.waaljutters.nl zoveel mogelijk mensen de Schone Waal omgeving te laten beleven. Initiatiefnemer van het project is IVN Gelderland in samenwerking met GNMF. Schone en beleefbare Waal wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland, gemeenten Neerijnen, Neder-Betuwe, Lingewaard, Tiel, Overbetuwe, Zaltbommel, West Maas en Waal, Maasdriel, Lingewaal, Waterschap Rivierenland en Rijkswaterstaat”. Zie voor meer informatie over het project en deelname www.waaljutters.nl
NIEUWSBRIEF
april 2015
pag.
5
Deze Nieuwsbrief is mede mogelijk gemaakt door Loodgietersbedrijf DOELEMAN uit ZETTEN
WIST U DAT ……………………………. ? wij zeer blij zijn met een reactie van u op deze Nieuwsbrief; u altijd tijdens openingstijden kunt binnenlopen in 't Pakhuis; de entree gratis is en de koffie en thee klaar staat; dit Fairtrade koffie en thee is; er ook een winkeltje is in 't Pakhuis; en een 'bibliotheek' met naslagwerken; wij altijd nieuwe vrijwilligers kunnen gebruiken; u hiervoor van harte bent uitgenodigd.
BESTUUR , bestaande uit: Ries Euser (voorzitter + contactpersoon NME) Albert Olde Daalhuis (penningmeester + contactpersoon voor Beheer en Horeca) Liselotte Tap ( PR en communicatie) Ton Janssen (contactpersoon Nieuwsbrief en ICT) Madeleine Oirschot Administrateur: Marco Knaap BEHEERDERS: Luuk Mombers + (vacature) Coördinatoren WERKGROEPEN: NME: Hans Cornelissen Bijenvereniging: Henk Oosterom Activiteiten: Kathy Luchies – Hendriksen PR: Liselotte Tap Exposities: Henny Wolters Baliedienst: Beheerders Nieuwsbrieven: Ton Janssen Contact en Openingstijden: zie kop van pagina 1.
