Nieuwsbrief 92 April 2014

StichtingGASTDOCENTENWOIIWerkgroepZUIDOOSTAZIËjuni2013 Nieuwsbriefno89pag.1

2

Nieuwsbrief 92 April 2014 Beste gastdocenten en vrienden van de Stichting, Er gebeurt zóveel dat Nieuwsbrief 92 zich snel vulde. Zo berichten we in deze Nieuwsbrief onder andere over een lintje, een nieuwe bevlogen gastdocent, diverse publicaties en een toneelstuk. Nadja Hupscher en Bodil de la Parra lieten zich voor hun theaterstuk ‘Ouwe pinda’s’ inspireren door de verhalen van hun Indische (groot) ouders. Dat leverde grappige, ontroerende en soms erg herkenbare situaties op, getuige de reacties vanuit de zaal. Het bewijst het belang van verhalen vertellen en daarmee de geschiedenis aan de volgende generatie doorgeven. Voor gastdocenten misschien heel gewoon, maar tegelijkertijd ook zo bijzonder! Mede namens het bestuur, Hartelijke groet,

Inhoud: • Lintje gastdocent Ron Wong

pag. 3

• Tentoonstelling WOII in 100 voorwerpen

pag. 3

• Thea Meulders: War Child

pag. 4

• Uit Actueel, de nieuwsrubriek op de site

pag. 5

• Historisch Nieuwsblad: Russische duikboten

pag.11

• Telegraaf: Twijfels over Indonesische weduwen

pag.16

• Telegraaf:Yudhoyono laat opnieuw verstek gaan

pag.17

• Elsevier:Tokio in de achteruit

pag.17

Onze activiteiten worden mede mogelijk gemaakt door het vfonds. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

3

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________ Objecten uit de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost Azië Op 4 februari 2014 opende Zijne Majesteit de Koning de expositie "De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen". De tentoonstelling presenteert t/m 5 mei 2014 in de Kunsthal Rotterdam de 100 meest bijzondere voorwerpen uit de collecties van 25 oorlogs- en verzetsmusea. Uit collectie van Museum Bronbeek koos gastcurator Ad van Liempt drie objecten, die getuigen van de oorlog Zuidoost Azië: een reddingsvest van het Japanse transportschip "Nitimei Maru", een Japanse mitrailleur en een overall van het Vrouwen Auto Corps (VAC). De objecten van Museum Bronbeek in deze tentoonstelling zijn er slechts drie uit haar collectie van meer dan 60.000, die alle betrekking hebben op de Nederlandse koloniale geschiedenis. Op www.museumbronbeek.nl is deze collectie te vinden. Wie meer wil weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië vanaf 1600 kan daarvoor terecht in de nationale overzichtstentoonstelling "Het verhaal van Indië" of verder op onderzoek gaan in het kenniscentrum van het museum. Vanaf 5 februari zijn alle 100 voorwerpen van de tentoonstelling te zien op http://www.100voorwerpen.nl. Bij de tentoonstelling verschijnt een handzame publicatie. De tentoonstelling is een initiatief van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, in samenwerking met de Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

4

___________________________________________________________________________ De Telegraaf, Woensdag 05 februari 2014 Het teddybeertje. Na eerst gevlucht te zijn van Sumatra naar Java en daarbij alles kwijt geraakt te zijn, moest ik het Tjideng-jappenkamp in waar ik je vond tussen rommel op straat, achtergelaten door de vorige bewoners die hun huizen moesten verlaten voor geïnterneerden. Je was mijn bezit, mijn kameraadje, mijn knuffel, mijn allessie. Ik heb altijd goed op je gepast. In 2006 nam ik je mee naar de berencursus die ik volgde. Men vond je wat zwaar. Ik heb je toen geopereerd en tot mijn grote verbazing bleek je gevuld te zijn met Nederlands-Indisch zilvergeld. Je droeg een schat bij je waar ik niets van wist. Meer dan zestig jaar heb ik je bij me gehad. In 2006 heb ik je geschonken aan het museum in Den Haag • Deze teddybeer droeg zestig jaar lang om je een veilig plekje te geven voor het geval dat… een onvermoede schat in zich. Nu ben je in de Kunsthal in Rotterdam als een van de FOTO: ANKO STOFFELS honderd voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog te zien voor het grote publiek en daarmee ben je een historisch voorwerp geworden. Je zal wel veel bekijks krijgen. In gedachten ben ik bij je. G. M. Scholte-Kuiper, Workum ____________________________________________________________________________ Thea Meulders War Child Aan de gastdocenten regio Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en Gelderland Nieuw-Vennep, 17 februari 2014. Beste gastdocenten, Zoals jullie wellicht weten is er een samenwerking ontstaan met War Child. Even ter informatie: War Child is een wereldwijde organisatie die kinderen, getroffen door een oorlog, buiten de oorlogsgebieden opvangt en probeert hen daar door middel van spel en dans weer een beetje ‘kind’ te laten worden. Scholing is een andere activiteit en ondertussen probeert men de kinderen ook respect en tolerantie voor andere geloven of culturen mee te geven. Dit alles gebeurt met veel deskundigheid en op een speelse wijze. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

5

Deze opvang hebben wij zeker gemist. Zelf zeg ik altijd dat ik “nooit kind ben geweest maar altijd een oud wijfje”. Onze indringende ervaringen die wij op scholen vertellen, en dat zullen wij als senior oorlogskinderen zeker blijven doen, ieder op onze eigen manier, kunnen mooi aangevuld worden door een regioleider van War Child die daarbij aanwezig kan zijn en mogelijk ook handen spandiensten kan verlenen. Heel concreet is de vraag of jullie deel willen uitmaken van deze samenwerking die zich al doende zal ontwikkelen. In de gesprekken is duidelijk aangegeven dat tijdens een gastles ons verhaal voorgaat en dat voor zover de tijd het toelaat de vertegenwoordiger van War Child, je persoonlijke buddy, ook kort iets kan aangeven. Zelf heb ik zo al aan een gecombineerde gastles meegewerkt en het resultaat was heel mooi want mijn verhaal werd naar het heden gehaald waardoor het nog meer ‘aankwam’. Samenwerking met War Child gaat betekenen dat ‘ons verhaal niet verloren gaat met ons’ maar doorgegeven wordt. Ook wordt een bredere groep van de maatschappij bereikt met deze vorm van voorlichting en dat is toch steeds het doel van de Gastdocenten geweest. Mijn vraag aan jullie is of jullie bereid zijn mee te werken aan dit project en daar samen met je buddy je eigen invulling aan wilt geven. Zo ja, laat mij dat dan even weten, schriftelijk, via de mail of telefonisch zodat ik jullie met je buddy in contact kan brengen. Met hartelijke groet, Thea Meulders ____________________________________________________________________________ Uit Actueel, de rubriek op www.gastdocenten.com:

Onze secretaris op IndoRadio.nl Vrijdag 28 febr. om 10.00-10.15 uur is er een interview met Cobine Ramaekers van de Stichting Gastdocenten W.O.II, werkgroep ZO-Azië op Indo Radio. Hierin legt zij uit wat de Stichting Gastdocenten WO II precies doet met betrekking op het geven van voorlichting over de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog (WO II) en de Bersiaptijd in voormalig Nederlands-Oost-Indië aan jongeren. Uitzending is op vrijdag 28 febr. van 10.00-10.15 uur met een herhaling om 22.00-22.15 uur. Klik hier om de uitzending te beluisteren of ga naar de website van www.indoradio.nl, "Uitzending gemist" of ga naar hun FaceBook-pagina)

NTR: Na de bevrijding vanaf 31 januari 2014, zeven afleveringen, elke vrijdag om 21:05 op NED 2 Zevendelige serie over de periode 1945-1950, waarin Nederland zich moet oprichten uit de chaos van de oorlog. Vreugde én verdriet kleuren de verhalen van de vijf mensen die in deze aflevering een hoofdrol spelen: een gevangene uit Auschwitz, een tewerkgestelde in Duitsland, een evacué uit Arnhem, een onderduikster en de dochter van een krijgsgevangene. www.nadebevrijding.nl Aflevering 6, "Ver van huis" (7 maart) gaat over Indonesië.

secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

6

NPS/SchoolTV 13 in de oorlog: Indië (Aflevering 11) In deze aflevering staat Nederlands-Indië centraal. Meer dan drie eeuwen lang was het een kolonie van Nederland, bestuurd door residenten, zoals de vader van Christiaan (12 jaar, Batavia). Ze voelen zich sterk verbonden met Nederland en als hun vaderland wordt binnengevallen door de Duitsers, doneren ze vrijwillig geld en kostbaarheden als bijdrage in de oorlogsvoering. Maar dan wordt Nederlands- Indië zelf onder de voet gelopen. Door Japan. Christiaan en zijn vader belanden in een mannenkamp waar ze onder vreselijke omstandigheden proberen te overleven. G. M. Scholte-Kuiper, Workum Fotoboek Nederlands-Indië: door de ogen van het verleden De eerste aardrijkskundige fotoplaten van Nederlands-Indië, 1912-1913 Honderd jaar geleden had Henri Wagenaar Reisiger een missie. Hij wilde de pracht en de rijkdom van Nederlands-Indië aan de Nederlanders laten zien. Meer bekendheid van onze kolonie onder jongeren moest hen doen besluiten daar te gaan wonen en werken. Artsen, onderwijzers, technici, handelaren, bestuursambtenaren en vele andere specialisten waren nodig. Nederlands-Indië was zo enorm groot dat de kleine aanwezige groep het niet redde. Het werd tijd iets terug te doen! Het boek neemt u mee in de wereld van Henri Wagenaar Reisiger, die het plan ontwikkelt Nederlands-Indië te gaan fotograferen. Hij gaat in 1910 op expeditie. Hij huurt een fotograaf van het KNIL in en trekt 6 maanden over Java en Sumatra. Twee vooraanstaande hoogleraren en Indiëgangers, A.W. Nieuwenhuis en J.F. Niermeyer, geven hem een lijst mee van meer dan 20 geografische onderwerpen om te fotograferen. Denk aan landschappen, vulkanen, bevolking, transport, delfstoffen, cultures, handel, enz. De ANWB mocht als eerste zijn leden trakteren op de cassette Indië in Beeld met 100 fotoplaten over Java en Sumatra. Link naar website http://www.doordeogenvanhetverleden.nl/

Persbericht Den Haag/Arnhem, 5 februari 2014 Stichting Herdenking 15 augustus 1945 en Indisch Herinneringscentrum sluiten convenant Het Indisch Herinneringscentrum(IHC) en de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 (Stichting Herdenking) gaan als partners samenwerken bij de invulling van het programma van de Nationale Indiëherdenking op 15 augustus en in een nieuw te ontwikkelen jaarprogrammering van gezamenlijke activiteiten. De Stichting Herdenking en het Indisch Herinneringscentrum willen met deze inhoudelijke samenwerking een breder en jonger publiek aanspreken. Vanaf 1 februari 2014 voert de secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

7

Stichting Herdenking haar secretariaat vanaf het kantoor van het Indisch Herinneringscentrum op landgoed Bronbeek in Arnhem. De afspraken zijn vastgelegd in een convenant tussen beide partijen. De samenwerking wordt mede mogelijk gemaakt door het Vfonds en de BankGiro Loterij. Het Indisch Herinneringscentrum, een van de vier nationale herinneringscentra van de Tweede Wereldoorlog, is als professionele organisatie actief op het terrein van herdenken en herinneren van de oorlogsslachtoffers van WO II in ZuidoostAzië en van het dekolonisatieproces. Met onder meer publieksbijeenkomsten, educatieve activiteiten en - projecten brengt het IHC deze geschiedenis onder de aandacht. De Stichting Herdenking organiseert de jaarlijkse Nationale Herdenking bij het Indisch Monument in Den Haag. Op 15 augustus herdenkt Nederland de capitulatie van Japan, waarmee in 1945 de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden definitief ten einde kwam. Bij de plechtigheid worden alle slachtoffers herdacht van de Japanse onderdrukking in Zuidoost-Azië gedurende de Tweede Wereldoorlog. Birds of Paradise Project Paradijsvogels in Nieuw Guinea, een prachtige film, onderdeel van een prachtig project

http://www.birdsofparadiseproject.org/index.php


8

Herinneringscentra 40-45. 3Onderzoekt ... uitzending 29 januari , 21:55 NED. 3Waren de Nederlandse soldaten die in Indonesië vochten oorlogshelden of oorlogsmisdadigers? Die vraag staat centraal in 3Onderzoekt. De 22-jarige Xeni vindt in het fotoalbum van haar overleden opa confronterende foto's uit zijn tijd in voormalig Nederlands-Indië. Samen met presentator Klaas van Kruistum gaat ze terug naar Indonesië. Was haar opa een oorlogsmisdadiger?

"Het Poppenkind" Expositie 12 maart t/m 29 juni 2014 Museum Bronbeek en het Indisch Herinneringscentrum presenteren in Museum Bronbeek van 12 maart t/m 29 juni 2014 de expositie "Het Poppenkind. Achter het gedek van Tjideng, Tangerang en Adek". De expositie toont hoe Marianne de Jong als kind overleefde in achtereenvolgens drie Japanse interneringskampen in Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Marianne (Marianne Sophia in 't Anker-de Jong) bewaarde de spullen uit haar tijd in de verschillende kampen. Ze gebruikt ze nu nog steeds ter ondersteuning van haar gastlessen op scholen. In de expositie is haar speelgoed te zien, zoals haar poppen. "... want ik was een enorm poppenkind... Het aapje wat ik bij mijn geboorte gekregen heb was mee, en...Ju Ming, dat was een Chinese pop. Ik had ook een pop, een van de zeven dwergen van Sneeuwwitje, en die heb ik Dopie genoemd...." (uit interview met M.S. in 't Anker d.d. 10 augustus 2012). Verder gebruiksvoorwerpen uit de interneringskampen, foto's en videobeelden, en persoonlijke documenten. De expositie was eerder van 15 augustus t/m 30 september 2013 te zien in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Nieuwsbrief Nasi Idjo Indien u de nieuwsbrief van Nasi Idjo wilt ontvangen ga naar hun website en word vriend


9

Boekpresentatie Henk Harcksen De boekpresentatie van het boek Liefde als ruwe diamant op 18 januari 2014

Japanse 'oorlogsheld' overleden Hiroo Onoda, de Japanse militair die zich 29 jaar na de Tweede Wereldoorlog op een Filipijns eiland overgaf, is op 91jarige leeftijd in een ziekenhuis in Tokio overleden. Klik op de foto voor het complete artikel (bron nos.nl)

Nieuwe website www.japanse-ereschulden.nl. Vanaf nu kunt u de Stichting volgen op onze nieuwe website www.japanse-ereschulden.nl Met ondermeer petitie nr. 230 (bestemd voor Premier Abe) die het JES bestuur dinsdag 14 januari 2014 aan de Japanse Ambassade in Den Haag heeft overhandigd. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

10

Verhuisbericht Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 Vanaf 1 februari 2014 wordt het nieuwe adres: St. Herdenking 15 Augustus 1945, landgoed Bronbeek, Velperweg 147, 6824 MB Arnhem. Emailadres: [email protected], site: www.indieherdenking.nl

Nieuwsbrief van het Nederlands Indisch Cultureel Centrum NIEUW: NICC Magazine. Wij hopen dat deze nieuwe vormgeving uw tevredenheid kan wegdragen en u het NICC Magazine net zoals de oude Nieuwsbrief met genoegen zult lezen. U kunt de nieuwsbrief hier downloaden. In NICC Magazine onder andere de volgende onderwerpen: • • • • • • • • • • •

Nieuwsbrief wordt Magazine Vriendschapsboot van Banda Pelita en haar toekomst Paniek om Sinabung vulkaan Gouden Buffel voor Indisch4ever De brommers van Vietnam DVD Pasar Malam Indo Rock deel 2 Specerijen van Indonesië Molukse autonomie nooit in het verschiet geweest En de rubrieken: Recept, Korte Berichten, Boekbespreking, Gedicht, Just4kids, Indische Agenda, Advertensi Mini en de Pasar Malam Kalender 2014.

Wij wensen u veel leesplezier met uw nieuwe NICC Magazine. De redactie.

Indo's be like Indo's zijn liever lui dan moe. Komen altijd te laat en houden van veel en lekker eten. En die wc, daar staat altijd een fles water naast. Zomaar een paar stereotypen die je over Indo's kunt bedenken (en vaak ook wel een beetje kloppen). Daar kun je natuurlijk veel en leuke grappen over maken. Dat moeten de makers van de Facebookpagina "Indo's be like" ook gedacht hebben. De pagina die pas kort bestaat, heeft nu al meer dan 24.000 volgers. Theater voorstelling Ouwe pinda's Bodil de la Parra & Nadja Hüpscher hebben beide families die in de jaren vijftig van Indonesië naar Holland kwamen. Hun moeders liepen met blote voeten door de sneeuw en merkten dat hun wasgoed er als krokante kroepoek bij hing. Aan de hand van kleurrijke familieverhalen en tropische herinneringen gaan Nadja & Bodil op zoek naar hun Indische wortels. Ze zullen kretek sigaretten roken en rauwe pepers eten. Hun theatrale reis voert ons via het oude China langs Indonesië naar het Holland van nu. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

11

Nieuwsbrief Java Post Laatste nieuwsbrief van Java Post is hier te downloaden Goof Huijser overleden ✝ Met grote spijt hebben wij vernomen dat de heer Goof Huyser 5 januari 2014 is overleden. Wij zullen hem blijven gedenken als een groot voorvechter van de Indische zaak. Jan Willem Hoegen (Persbericht, Arnhem, 8 januari 2014) Wajang, gamelan en Javaanse dans op Bronbeek - 5 & 6 april 2014 Wajang, gamelanmuziek en Javaanse dans zorgen op 5 en 6 april 2014 voor een Indische sfeer in Museum Bronbeek. Ter gelegenheid van het Museumweekend is de toegang op beide dagen gratis. Op zaterdag 5 april kunnen kinderen met hun ouders luisteren en kijken naar de wajangvoorstelling "Kantjil en Harimau op strooptocht" naar een verhaal door Jeroen Steenbeek. Aansluitend kunnen ze een wajangpop maken onder begeleiding van de kunstenares Anneke Ingwersen en met de eigen gemaakte wajangpop spelen in het wajangtheatertje. Wie tussendoor zin krijgt om zelf te gaan lijken op het dwerghertje Kantjil of de tijger Harimau kan zich laten schminken. Op zondag 6 april bespeelt de groep "Kusama Budaya" twee maal de Javaanse gamelanorkestopstelling in het museum. Dit orkest is een samenstelling van xylofoons en gongs. Bij deze oosterse gamelanklanken kan men genieten van een optreden van de klassiekJavaanse dansgroep "Kuwung-kuwung" van dr. Clara Brakel. Uiteraard is op beide dagen ook de vaste tentoonstelling "Het verhaal van Indië" te bekijken. Daarin kan men veel te weten komen over de geschiedenis van Nederlands-Indië vanaf de VOC-tijd en met nadruk op de Tweede Wereldoorlog en zijn gevolgen. De programmatijden zijn te vinden op www.bronbeek.nl . ____________________________________________________________________________ RUSSISCHE DUIKBOTEN VOOR NIEUW- GUINEA. In augustus 1962 lagen Russische onderzeeërs voor de kust van Nieuw-Guinea - klaar om een Nederlands fregat aan te vallen. In het conflict over de dekolonisatie van het eiland speelde de Sovjet-Unie een cruciale rol. DOOR MARTIN BOSSENBROEK Duikbootofficieren krijgen nooit veel uitleg. Een koers, een tijdschema, een doelwit - dat is het wel. De Russische Gennadi Melkov was het niet anders gewend. De diepte in, onpeilbaar blijven, daar ging het om. Op het aangegeven tijdstip moest hij met de S-235 een baai binnenvaren en twee torpedo’s afvuren, één op de brandstoftanks op de kade en één op het oorlogsschip dat daar voor anker lag. Dan weer maken dat hij wegkwam. De instructies waren duidelijk genoeg. Het was een waagstuk, maar dat was niet wat Melkov onzeker maakte. Het was de poppenkast eromheen. Hij voer in een Russische onderzeeër, maar de bemanning droeg Indonesische uniformen. Hijzelf ook. En het doelwit was een Nederlands fregat - Melkov had geen idee hoe het heette. Hij wist wel de naam van de baai: Manokwari, op schiereiland de Vogelkop van Nieuw-Guinea. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

12

In wat voor schimmenspel was hij terechtgekomen? Hij keek nog eens op zijn horloge. Het was drie uur precies, donderdagochtend 16 augustus 1962. Over twee uur moest het gebeuren. Bovenstaande lijkt een fragment uit Tranen over Hollandia, de factionthriller die Tomas Ross in 2001 schreef over het Nieuw-Guinea-conflict tussen Nederland en Indonesië. Maar aan de S235 is niets verzonnen. Het was een van de zes Russische onderzeeërs die deel uitmaakten van een Indonesische invasiemacht met bestemming Nieuw-Guinea. Operasi Djajawidjaja was een stoutmoedig plan, in drie stappen: eerst de Nederlandse lucht- en zeemacht onschadelijk maken, dan 30.000 man landingstroepen een geconcentreerde aanval laten uitvoeren op het eiland Biak, ten noorden van Nieuw- Guinea, en vervolgens doorstoten naar de hoofdplaats Hollandia. De Russische onderzeeërs waren onontbeerlijk voor de eerste fase en lagen al in positie.Terwijl de S-235 op Manokwari af voer, naderden in New York onderhandelingen over Nederlands-Nieuw-Guinea hun afronding. Onder grote druk overlegde Nederland daar met Indonesië over de overdracht van het gebied. De koninklijke marine merkte de S-235 en de andere onderzeeërs niet op en ook in de geschiedschrijving zijn de schepen lang onzichtbaar gebleven. In 2012 verscheen het standaardwerk Pugno Pro Patria. De Koninklijke Marine tijdens de Koude Oorlog van marinehistoricus D.C.L. Schoonoord, en daarin is het vergeefs zoeken naar de zes Russische onderzeeërs die zich in augustus 1962 opmaakten voor een verrassingsaanval op NAVO-lid Nederland. Voor de ‘definitieve’ studie over het Nieuw-Guinea-conflict, geschreven in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken, geldt hetzelfde. In Een daad van vrije keuze. De Papoea’s van westelijk Nieuw-Guinea en de grenzen van het zelfbeschikkingsrecht (2005) rept RJ. Drooglever met geen woord over de actieve Russische inbreng in de Indonesische invasieplannen. Dat wekt verbazing. Het verhaal doet al decennialang de ronde. Op 6 januari 1971 opende Het Vrije Volk met de kop ‘Russen ingezet bij N.-Guinea’. Groot nieuws! Maar het artikel bevatte ook al meteen het commentaar van Buitenlandse Zaken. Had Den Haag destijds geweten van de meevechtende Russen? Het laconieke antwoord luidde: ‘Misschien wel, misschien niet. Het is allemaal al zo lang geleden.’ Het bleek voldoende om de scoop te degraderen tot een canard. In 1977 dook het verhaal opnieuw op, dit keer veel steviger gedocumenteerd. Voor zijn boek Morgen, bij het aanbreken van de dag. Nederland driemaal aan de vooravond van oorlog voerde oud-ambassadeur J.G. de Beus gesprekken met diverse hoge Indonesische militairen die betrokken waren bij Operasi Djajawidjaja. Allen bevestigden de concrete inzet van de zes Russische onderzeeërs - met achter de hand ook nog Toepolev-bommenwerpers met Russische bemanningen. Een reactie van officiële zijde bleef dit keer helemaal uit. TWEEËNTWINTIG JAAR LATER WAS DAT geen optie. Daarvoor bevatte de voorpagina van de Volkskrant van 10 februari 1999 te veel spectaculaire onthullingen. Ze waren afkomstig van drie voormalige officieren van de Russische marine die zelf hadden deelgenomen aan Operasi Djajawidjaja. Onder hen Gennadi Melkov. Aan de Moskouse correspondent van de krant, Bart Rijs, onthulden zij saillante bijzonderheden, waaronder de voorgenomen torpedo-aanval op Manokwari. Daar moest wel een reactie op volgen. Die kwam een dag later, van de directeur van het Instituut voor Maritieme Historie. ‘Er was op 15 augustus beslist geen Nederlands fregat aanwezig bij het marinesteunpunt Manokwari’ verklaarde hij. Daarom kon het verhaal volgens hem niet kloppen. Het leek een geslaagde operatie doofpot. De Russische onderzeeërs verdwenen weer voor jaren onder de oppervlakte. Toen Lambert Giebels er in 2001 in het tweede deel van zijn Soekarno-biografie zelfs maar op zinspeelde, kreeg hij in deze kolommen (Historisch Nieuwsblad, 2001/8) de wind van voren van Joop de Jong, Azië-deskundige van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Giebels, veronderstelling dat de Amerikanen zich zorgen hadden gemaakt over een dreigende confrontatie [...] tussen NAVO-bondgenoot Nederland en aan Indonesische zijde vechtende Russen kwalificeerde De Jong als ‘rijkelijk absurd!’. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

13

Sinds vorig jaar valt er echter weinig meer te ontkennen. In zijn UvA-master- scriptie ‘Het Nieuw-Guinea-conflict in nieuw perspectief’ maakte luitenant ter zee Tweede Klasse Matthijs Ooms in één klap een einde aan alle twijfel over de ‘duikbootverhalen’. Ze bleken allemaal waar. In de baai van Manokwari lag wel degelijk een Nederlands fregat, de Hr.Ms. Evertsen. De Amerikanen waren maar al te goed op de hoogte van - en bezorgd over - de Russische deelname aan Operasi Djajawidjaja. Ook de Nederlandse Marine Inlichtingendienst wist van het bestaan van de zes Russische onderzeeërs - maar dus niet van hun precieze positie op het moment suprême. Datzelfde gold voor de marinetop in Den Haag. Opmerkelijk genoeg stokte dáár de informatiestroom. In de officiële inlichtingenrapporten voor de Nederlandse regering bleef het bij een algemeen dreigingsbeeld. Russische onderzeeërs of bommenwerpers kwamen in de ministerraad niet ter sprake. WAT DAAR PRECIES achter stak, moet nog maar eens worden uitgezocht. In dit artikel gaat het om iets anders, namelijk om de Russische duikboten als symbool. Zij staan voor dé blinde vlek in het Nederlandse Nieuw-Guinea-beleid, en in de vaderlandse geschiedschrijving: de cruciale rol van de Sovjet-Unie in de beslissende fase van het conflict tussen Nederland en Indonesië. In de gangbare verklaring hebben de eigen bondgenoten - de Verenigde Staten met in hun kielzog Groot-Brittannië en Australië - de voor Nederland zo frustrerende afloop geforceerd. Dat blijft natuurlijk overeind. Maar de Amerikanen, Britten en Australiërs werden op hun beurt voor het blok gezet door de Russen. Op het moment dat die zich in de strijd mengden, ontwikkelde de Nieuw-Guinea-kwestie zich van een dekolonisatieconflict tot een onderdeel van de wereldwijde Koude Oorlog, met alle escalatierisico’s van dien. Die transformatie is tamelijk exact te dateren. Begin januari 1961 vervoegden de Indonesische minister van Defensie en chef-staf Nasution en zijn ambtgenoot van Buitenlandse Zaken Soebandrio zich in Moskou. Ze kwamen wapens kopen, heel veel wapens, en anders dan de Verenigde Staten stelde de Sovjet-Unie geen vragen. Binnen de kortste keren werd overeenstemming bereikt over de levering van onderzeeërs, torpedobootja- gers, vliegtuigen en zware artillerie. Ter waarde van 500 miljoen dollar - naar huidige maatstaven gerekend zo’n 3,5 miljard dollar. Niemand deed geheimzinnig over de bestemming van het wapentuig. Het was nodig, verklaarde Nasution, om ‘de Nederlandse dreiging in Nieuw-Guinea het hoofd te kunnen bieden’.Ook de Russische leider Chroesjtsjov wond er geen doekjes om. Hij greep de aanwezigheid van de Indonesische delegatie aan voor een gedenkwaardige speech, op 6 januari 1961. De dekolonisatiebeweging in de derde wereld, zo stelde hij vast, bracht nieuwe leiders aan de macht die zich afkeerden van het Westen en hun heil zochten bij de communistische idealen van de Sovjet-Unie. Ze zouden niet worden teleurgesteld, beloofde hij. Moskou zou er alles aan doen om hun strijd tegen het westerse imperialisme te ondersteunen, zowel politiek, economisch als militair, ’s Avonds concretiseerde hij die toezegging, in zijn bekende spontane stijl. Tijdens de afscheidsreceptie voor de Indonesiërs riep hij luidkeels door de zaal dat het gedaan was met de Nederlandse overheersing van Nieuw-Guinea. CHROESJTSJOVS WOORDEN SLOEGEN IN, althans in de regeringscentra die hun antennes hadden afgestemd op het Kremlin. Om te beginnen natuurlijk in Jakarta. Jarenlang had president Soekarno al zijn diplomatieke gaven ingezet om internationale steun te verwerven voor de overdracht van West-Irian, zoals de Indonesiërs Nieuw-Guinea aanduidden. Tevergeefs. In de Verenigde Naties was zijn missie steevast stukgelopen op de Amerikanen, met al hun clientèlestaten. Op de afstandelijke Republikeinse president Eisenhower en zijn moraalridder op Buitenlandse Zaken Dulles had hij nooit vat gekregen. Dankzij de verbintenis met de Sovjet- Unie kon Soekarno het nu over een nieuwe boeg gooien, of beter gezegd: een oude, beproefde strategie nieuw leven inblazen. In de onafhankelijkheidsoorlog tegen Nederland had de combinatie van diplomasi en perjuangan (strijd) uiteindelijk geleid tot de soevereiniteitsoverdracht van december 1949. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

14

De Russische militaire steun maakte het mogelijk dat spel nog eens te spelen, nu zelfs geloofwaardiger dan destijds. Zeker toen de Russische wapenleveranties daadwerkelijk op gang kwamen, vanaf juli 1961, voelde Soekarno zich sterk genoeg om de druk op Nederland - en daarmee indirect ook op de Verenigde Staten - steeds verder op te voeren. Zijn dreigende taal bereikte een climax op 19 december van dat jaar, toen hij het Indonesische volk opriep zich gereed te houden om West-Irian gewapenderhand te 'bevrijden uit de ketenen van het Nederlandse kolonialisme’. Dat het hem menens was, bleek op 15 januari 1962, toen het voor de kust van Nieuw-Guinea bij Vlakke Hoek tot een eerste treffen kwam tussen Indonesische en Nederlandse oorlogsschepen. In Washington werd Soekarno’s wapengekletter met toenemende bezorgdheid gevolgd. Ook daar was het nodige veranderd sinds januari 1961. Eisenhower was opgevolgd door de actiebeluste Democraat John F. Kennedy. Bij hem had Chroesjtsjovs omarming van de derde wereld meteen alarmbellen doen rinkelen, vooral omdat Kennedy zelf vergelijkbare intenties had - uiteraard vanuit een tegenovergestelde ideologie. In Azië wilde hij in elk geval de door het communisme bedreigde ‘dominostenen’ overeind houden.In de ogen van de action intellectuals met wie Kennedy zich omringde, was Indonesië daar één van. Daar zagen ze eigenlijk geen betere optie dan Soekarno. Hij was de enige die de twee grote interne machtsblokken, het leger en de Partai Komunis Indonesia, in bedwang kon houden. Viel hij weg, dan namen de communisten het land over, daarvan was Kennedy’s inner circle overtuigd. Zeker nu Chroesjtsjov zo pontificaal zijn diensten aanbood. Er zat maar één ding op: Soekarno - en niet te vergeten de rest van de derde wereld te vriend houden. En dat betekende weer dat Nederland Nieuw- Guinea moest afstaan, hoe dan ook. VOOR KENNEDY EN ZIJN vertrouwelingen in de National Security Council was dat van meet af aan een uitgemaakte zaak, maar elders in Washington stuitten zij op weerstand. Bij het State Department leefden grote reserves over het schofferen van een NAVo-bondgenoot ter wille van een onberekenbare dictator. Tot eind 1961 gedoogde Kennedy de interne oppositie. Toen forceerde hij, geschrokken van de ramkoers van Soekarno, een beslissing. Sleutelposities bij het State Department werden herbezet bij het beruchte Thanksgiving Day Massacre. Voortaan gaf de president zelf leiding aan het Indonesië-beleid. Ten bewijze daarvan stuurde hij in februari 1962 zijn broer Robert als persoonlijk gezant naar Jakarta en Den Haag om uit te leggen hoe Amerika het wilde hebben: onderhandelingen om de overdracht van Nieuw- Guinea vreedzaam te regelen; absoluut géén wapengeweld. IN DE TUSSENTIJD WERDEN OOK DE belangrijkste bondgenoten bewerkt. Vlak voor Kerstmis 1961 had Kennedy op Bermuda een ontmoeting met de Britse premier Macmillan. Er was weinig overtuigingskracht nodig om de pragmatische conservatief, beducht voor tweespalt binnen het Britse Gemenebest, voor het nieuwe Amerikaanse standpunt te winnen. Half januari 1962 ging ook de Australische regering om. Tot dan toe had Canberra het idee van zelfbeschikkingsrecht voor de Papoea’s gesteund - Nederlands laatste diplomatieke verdedigingslinie. De optelsom van Russische militaire betrokkenheid, Soekarno’s agressieve confrontatiepolitiek en de koerswijziging in Washington en Londen leidde nu tot een andere afweging. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Barwick had een gewapend conflict tussen Indonesië en Nederland alles in zich om te escaleren tot een kernoorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Dat gevaar achtte hij in Nieuw-Guinea zelfs groter dan in Berlijn - waar een halfjaar eerder was begonnen met de bouw van de Muur. Dat was voor Australië een rampzalig scenario. Om groter onheil te voorkomen, moest Soekarno dan maar zijn zin krijgen. Spijtig voor de Papoea’s.En voor Nederland. Het was nu een totally different ball game, maar dat besef drong in Den Haag nooit ten volle door. Minister van Buitenlandse Zaken Luns bleef zich krampachtig beroepen op vage toezeggingen van de regering-Eisenhower. Premier De Quay dacht de boodschap begrepen te hebben. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

15

Hij vergeleek Nieuw-Guinea met West-Berlijn: allebei bastions van vrijheid, bedreigd door agressie. Maar van die vergelijking liet Kennedy geen spaan heel: de West-Berlijners waren ‘highly civilized and highly cultured, de Papoea’s leefden in ‘the Stone Age’. Als er al iets te vergelijken viel, was het Indonesië, dat net als West-Berlijn moest worden beschermd tegen het oprukkende communisme. Onderhandelen dus. Nu het Witte Huis zijn volle gewicht in de schaal legde, viel daaraan niet te ontkomen. Op Amerikaans grondgebied, onder leiding van de Amerikaanse diplomaat Bunker. Behoedzaam maar zeker loodste hij beide partijen naar het gewenste eindresultaat. Maar daarmee was het oorlogsrisico niet geweken. Soekarno hield vast aan zijn dubbele strategie van diplomasi én perjuangan. Na de Slag bij Vlakke Hoek namen de gewapende infiltraties van Indonesische troepen - over zee en door de lucht - alleen maar toe. Vanaf juni 1962, toen de onderhandelingen in een impasse verkeerden, kwam een gewelddadige ontknoping zelfs gevaarlijk dichtbij. Soekarno had zijn zinnen gezet op een beslissing vóór 17 augustus, de Indonesische onafhankelijkheidsdag. Ook de Russen werden steeds ongeduldiger. De door hen geleverde wapens moesten nu maar eens echt worden gebruikt, voordat de Amerikanen met de diplomatieke eer gingen strijken. Operasi Djajawidjaja was geboren. Omdat de Indonesiërs nog te weinig getraind personeel hadden, met name voor de bommenwerpers en de onderzeeërs, zegde Chroesjtsjov Russische Vrijwilligers5 toe. Dat verklaarde de Indonesische uniformen van de bemanning van de S-235, op weg naar het doelwit in de baai van Manokwari. Nog tien mijl te gaan. Plotseling werd de strikte radiostilte verbroken. ‘Aanval afbreken’, luidde het bericht. Melkov haalde opgelucht adem. Kennelijk was op het allerlaatste moment een akkoord bereikt. 3.01 uur, 16 augustus 1962, Nieuw-Guinea-tijd. De Russische onderzeeër kwam boven water en wendde de steven. De Nederlandse marinemensen aan boord van de Hr.Ms. Evertsen hadden geen idee aan welk gevaar ze waren ontsnapt. ■ » MEER LEZEN J.G. de Beus komt de eer toe de Russische onderzeeërs rond Nieuw-Guinea te hebben ‘ontdekt’. Hij schreef erover in Morgen, bij het aanbreken van de dag (1977). John Jansen van Galen maakte er ook melding van in zijn klassieker Ons laatste oorlogje (1984). Recent zijn de onderzeeërs herontdekt door Wies Platje in Een zee van geheimen. Inlichtingenoperaties tijdens de Koude Oorlog (2010), door Pierre Heijboer in De eer en de ellende. Nieuw-Guinea 1962 (2012) en vooral door Matthijs Ooms in zijn (UvA) master- scriptie Het Nieuw-Guineaconflict in nieuw perspectief (2012). In Herman van Roijen, 1905-1991: een diplomaat van klasse (2013) plaatsen Rimko van der Maar en Hans Meijer deze nieuwe informatie in een diplomatieke context. Aan de basis van dit artikel liggen oorspronkelijk geheime, maar inmiddels vrijgegeven bronnen uit het Amerikaanse Digital National Security Archive, deels te vinden in het Nationaal Archief en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie in Den Haag. Zou Eisenhower Nederland nu wel of niet bijstaan, mocht het tot een oorlog met Indonesië komen? Lees hierover een stuk van Bart Stol op historischnieuwsblad.nl/links ____________________________________________________________________________


16

De Telegraaf, Zaterdag 28 december 2013 Twijfels over Indonesische weduwen ’SCHADECLAIMS ZIJN GOUDJACHT’ door Charles Sanders Veteranen zijn woedend over de groeiende stroom schadeclaims die nabestaanden van Indonesische vrijheidsstrijders indienen. Zij vrezen dat op grote schaal met namen en aantallen wordt gesjoemeld om Nederlands belastinggeld binnen te halen. Advocaat Liesbeth Zegveld gaat de Staat dagvaarden namens zeventien weduwen op Sulawesi, omdat zij de eerder aan andere vrouwen toegekende schadevergoeding van 20.000 euro per persoon nog niet hebben ontvangen. De claimende vrouwen stellen dat hun echtgenoten destijds omkwamen door Nederlandse oorlogsmisdaden. Generaal-majoor buiten dienst Leen Noordzij, voorzitter van veteranenorganisatie VOMI: „In Rawagede zouden 431 Indonesische doden zijn gevallen. Maar ik ken Nederlandse ooggetuigen die over maximaal 22 slachtoffers spreken. Ook het aantal van 40.000 doden op Sulawesi lijkt schromelijk overdreven.” Zoektocht Koopvaardijofficier Charles van Dijck woonde achttien jaar op Java en werkte voor een Nederlandse werf. „Deze goudjacht gaat de schatkist miljoenen kosten. Ik lees in Indonesische kranten hoe advocaten actief ’oorlogsslachtoffers’ zoeken. Die weduwen zijn analfabeet en Indonesië is een corrupt land. Wie bewijst dat zij echt nabestaanden zijn?” Hoogleraar en advocaat Liesbeth Zegveld eiste tot nog toe namens 46 cliënten op Java en Sulawesi schadevergoeding, 22 van hen ontvingen inmiddels elk 20.000 euro. „Er kan eens iets mis gaan en het is niet onmogelijk dat zich onder de mensen die claimen een charlatan bevindt”, zegt Zegveld. „Niemand registreerde zich destijds en de weduwen kunnen lezen noch schrijven. Maar van grootschalige oplichting is geen sprake. De Nederlandse rechtbank bepaalde eerder dat de bewijsvoering afdoende was.” Zeven kinderen van omgekomen vrijheidstrijders en zeventien weduwen op Sulawesi, allen cliënt van Zegveld, wachten op antwoord van het ministerie van Buitenlandse Zaken op hun verzoek tot schadevergoeding. ____________________________________________________________________________


17

De Telegraaf, Vrijdag 14 februari 2014 Yudhoyono laat opnieuw verstek gaan door Paul Jansen DEN HAAG, vrijdag De Indonesische president Yudhoyono heeft opnieuw een bezoek aan ons land afgezegd. Het staatshoofd zou eind maart naar de nucleaire top in Den Haag komen, maar laat vanwege binnenlandse aangelegenheden verstek gaan. Yudhoyono zegde zijn komst in november toe tijdens het bezoek van premier Rutte aan Jakarta. Toen werden diplomatieke plooien gladgestreken, onder meer vanwege het eerdere, mislukte staatsbezoek van de Indonesische president in 2010. Yudhoyono besloot destijds op het allerlaatste moment niet in het gereedstaande vliegtuig naar ons land te stappen omdat hij gezichtsverlies vreesde door een aangespannen rechtszaak van de Molukse RMS. Verkiezingen Ditmaal blijft de president thuis omdat er op 9 april, twee weken na de top, in Indonesië parlementsverkiezingen staan gepland. Yudhoyono is tevens leider van de Democratische Partij. De Rijksvoorlichtingsdienst laat in een reactie weten dat de Indonesische president ’serieus van plan’ was om te komen. „Maar hij heeft altijd een voorbehoud gemaakt in verband met de verkiezingen. Er zit verder niets achter”, aldus een zegsman. Indonesië wordt nu op de tweedaagse Haagse top van 24 en 25 maart vertegenwoordigd door vicepresident Boediono. Ook de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken, Natalegawa, is waarschijnlijk van de partij. Er zijn inmiddels voldoende garanties om een herhaling van de gebeurtenissen van 2010 rond de RMS te voorkomen, wordt gezegd aan Indonesische kant. Overigens treedt Yudhoyono later dit jaar verplicht terug als zijn tweede presidentstermijn erop zit. ____________________________________________________________________________ Elsevier, no 7, 15 februari 2014 Tokio in de achteruit JAPAN / Premier Abe wil Japan weer militair sterk, onafhankelijk en patriottisch maken. Buurlanden China en Zuid-Korea schopt hij hard tegen de schenen, met reactionaire oorlogsretoriek:- “Tenno Heika Banzai!” -‘Leve de Keizer!’ Judith Stalpers in Tokio Met zijn bezoek aan de hoogst omstreden militaristische Yasukuni-tempel eind december, heeft premier Shinzo Abe ‘Japan voor het eerst sinds 1945 aan de rand van een oorlog gebracht’. Dit zegt Kazuhiko Togo, in 2001-2002 Japans ambassadeur in Nederland. Hij is verontwaardigd en vooral uitermate bezorgd over ‘Abes catastrofale misstap’ bij Yasukuni (zie ‘Waar de beulen worden vereerd’ op pagina 44). De timing kon niet slechter zijn, omdat de conflicten met Zuid-Korea over de eigen interpretatie van de geschiedenis en vooral die met China over territoriale kwesties al extreem hoog zijn opgelopen. Het bezoek leidde onmiddellijk tot een golf van protest. Dit keer niet alleen in ZuidKorea en China, maar ook in Rusland, de Europese Unie en de Verenigde Staten, Japans belangrijkste bondgenoot. ‘Abe is erin geslaagd met dit ene bezoek Japan diplomatiek, cultureel en moreel te isoleren,’ zo zegt Togo. secretariaat.CobineRamaekers– [email protected] K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te K.v.k.Centr.Gelderlandreg.nr.41053164 Banknummer:NL80ABNAO 60.17.24.070,t.n.v.penningmeester te Nieuw-Vennep

18

Het is bekend dat Abe er oerconservatieve ideeën op na houdt. Zijn hele politieke leven is erop gericht om de naoorlogse, ‘door de Amerikanen opgedrongen’ Japanse Grondwet te herzien. Het gaat hem er vooral om artikel 9 te schrappen, het zogenoemde Vredesartikel dat Japan verbiedt oorlog te voeren. Hij wil Japan militair sterk en onafhankelijk maken. Maar ook moet de keizer weer officieel staatshoofd worden, en hij wil vaderlandsliefde in de Grondwet verankeren, als ook censuur op ‘negatieve beeldvorming van het land’. Tijdens zijn eerste ambtsperiode als premier (2006) had hij niet de nodige steun om zijn ideeën door te zetten, niet binnen zijn partij en ook niet in het parlement. Maar in 2012 kwam de conservatieve LDP onder zijn leiding met een brede meerderheid terug in het parlement. Deze onaanvechtbare positie zette Abe aan om zijn politieke agenda fanatiek ter hand te nemen. Aan de ene kant voerde hij een agressieve economische pr-campagne, die als Abenomics aan de wereld werd verkocht. Dit geldstrooiprogram leverde het nodige succes op. De yen zwakte dramatisch af, waardoor de WAAR DE BEULEN WORDEN bedrijfswinsten en de aandelenkoersen fors stegen en VEREERD. een licht optimisme terugkeerde. De Yasukuni-tempel was tot 1945 het officiële oorlogsmonument En Abes populariteit groeide. Voor Abe vormt dit voor gevallen militairen. Naar economische succes, die alle aandacht van de media shinto-gebruik (toen staatsreligie) in binnen- en buitenland opslorpt, de dekmantel voor werden de namen van de doden zijn reactionaire agenda. vermeld. Japans keizers bezochten de tempel altijd om de Goede patriotten doden te eren. In het geheim Abe jaagt de ene na de andere hervorming door het werden in 1978 veertien parlement, of plaatst het land voor voldongen feiten. veroordeelde zware Zo sloot hij bij een officieel optreden waarbij ook de oorlogsmisdadigers aan de lijst keizer aanwezig was, de ceremonie af met een ‘Tenno toegevoegd. Heika Banzai!’ (‘Leve de Keizer!’), een leus uit de Sindsdien heeft geen keizer meer oorlogstijd. De tv-opnames waarop is te zien dat de voet op het tempelterrein gezet. In keizer zelf met schrik reageerde, zijn van internet 1985 bracht voor het eerst een gehaald. Japanse premier een officieel In het najaar bracht Abe plotseling een nieuwe bezoek aan Yasukuni. Zuid-Korea, geheimhoudingswet in het parlement. Het is een wet Taiwan en China protesteerden die willekeurig alles onder censuur kan stellen, heftig tegen deze verering van de openbare protesten kan verbieden, en een 'beulen'. gevangenisstraf voor klokkenluiders mogelijk maakt. De meeste Japanse premiers Zijn regering wil de komende maand hebben er sindsdien van afgezien onderwijshervormingen doorzetten. Ethieklessen om Yasukuni te bezoeken. Doet moeten van Japanse scholieren goede patriotten een premier dat wel, dan zet hij maken. Geschiedenisboeken moeten Japan in een goed daglicht zetten. En toezichthoudende onderwijscommissies moeten strakkere regels van de regering volgen. Op militair gebied werkt zijn regering eraan om de interpretatie van artikel 9 te versoepelen, zodat Japan samen met bondgenoten aan militaire operaties kan meedoen. Het gaat er eigenlijk om dat Japan ‘proactief pacifisme’ met wapens kan bedrijven. In klare taal betekent het dat Japan buitengaats een strijd kan beginnen om de vrede te bewaren. ____________________________________________________________________________


Nieuwsbrief 92 April 2014

Recommend Documents