NIEUWSBRIEF 83 – augustus 2014
Beste, Je hebt via www.atelierartisjok.be ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties om thema's te behandelen waarover je nog in het duister tast, zullen wij graag ter harte nemen. Laat maar komen op
[email protected].
In Flanders Fields… Bijna iedereen kan bovenstaande woorden van John Mc Crae aanvullen. We zien er ook onmiddellijk het beeld van de frêle rode bloempjes bij. Maar ook in onze tuin kan de papaver, in al zijn soorten, een grote meerwaarde betekenen.
De klaproos of papaver: een echte pionier De klaproos of kollenplant (verwijzend naar een kol of heks) zoals hij in verschillende streken ook wordt genoemd is een echte pioniersplant. Dit houdt in dat hij vooral voorkomt op lege gebieden (denk maar aan een perceel dat wordt afgegraven of geploegd). Een eigenschap van pioniersplanten is dat ze een korte levenscyclus hebben en zich snel vermeerderen. Ze produceren heel veel lichte zaden die makkelijk en ver door de wind kunnen worden meegenomen. De zaden blijven ook heel lang hun kiemkracht behouden. Na verloop van tijd worden pioniersplanten weggeconcurreerd door de oorspronkelijke vegetatie. In onze streek komen vooral de Papaver rhoeas (scharlakenrood van kleur) en de papaver dubium (meer oranjekleurige bloemen) voor. Ze bloeien in juni en juli.
De slaapbol De papaver somniferum of de ‘slaapbol’ wordt geteeld voor het winnen van opium. Die opium gebruikt men voor het vervaardigen van verdovende middelen zoals morfine, codeïne, …. Volgens de opiumwet in België heb je hier geen vergunning nodig om de plant in je tuin te planten. Het opiumgehalte is hier immers zeer laag omwille van de grond en het klimaat. In de ons omliggende landen (bv. Nederland, Duitsland) is dit anders. Dus wij kunnen de plant probleemloos als sierplant in de tuin gebruiken. De gedroogde zaadjes uit de bol zijn het bekende maanzaad. De bloemen kunnen volledig gevuld zijn, enkelvoudig of iets ertussenin. De planten bloeien niet erg lang, maar wel zeer overdadig en opvallend. De bloemen kunnen tot 10cm groot worden. De bloei is iets later dan de wilde variant: juli tot augustus. De kleuren kunnen zeer uiteenlopend zijn, van wit over oranje, roze, rood en paars tot zelfs donkerpaars-zwart.
In de border Hoe integreer je de papaver in je tuin? En als de plant zichzelf uitzaait, hoe zorg je er dan voor dat hij op de juiste plaats in de tuin terecht komt? Dit zijn heel terechte vragen. Als je deze plant in je tuin wil, dan moet je er rekening mee houden dat je border geen twee jaar hetzelfde zal zijn en zal er ook veel afhangen van toeval.
Kleur Wij zijn ooit begonnen met zaadjes die we zelf gekregen hadden: rode en paarse dubbele bloemen. Door jaar na jaar te zaaien en de knalrode bloemen die niet zo goed in de border pasten uit te trekken, hebben we nu een gamma aan enkele en dubbele bloemen en hebben we ook kleurschakeringen van lichtroze tot donkerpaars. Dit komt doordat de bloemen onderling met elkaar kruisen en nieuwe varianten vormen. Deze avontuurlijke manier van zaaien en ingrijpen waar nodig zorgt elk jaar voor verrassingen.
Zo hadden we vorig jaar vooral lichte kleuren onze border, zoals je op de foto’s hierboven kan zien. Op een tuinbeurs ontdekten we een soort die donkerpaars (bijna zwart) was. We waren onmiddellijk enthousiast en planten er enkele in de tuin. De plantjes ontgoochelden ons tijdens de groei want ze bleven relatief klein ze zagen er ook niet zo sterk uit. De enkele bloemen waren wel super.
Toen de papavers dit jaar begonnen te bloeien waren we de donkere variant eigenlijk al een beetje vergeten en keken we dus verrast op toen we een aantal hele donkere bloemen in de tuin vonden. De plantjes waren heel erg stevig en gezond. Dus we kijken al vol verwachting uit naar de verrassingen van volgend jaar. Koop je je bloemen op soort en wil je die zuiver houden dan kun je twee dingen doen. Je beperkt je tot één soort zodat ze niet kunnen kruisen of je koopt elk jaar opnieuw zaad zodat je zeker bent van de juiste variëteit.
Elk zijn plekje in de border
De papavers waren vorig jaar zeer overvloedig aanwezig in onze border. Ze stonden ook redelijk op de voorgrond waardoor ze zich nogal opdrongen. We besloten de zaaddozen daarom wat dieper in de border uit te zaaien. Ook een plekje dieper in de tuin hebben we zo ingezaaid. Om het evenwicht in de border te bewaren kan je best ook bij het opkomen van de plantjes uitdunnen. Anders verdringen ze elkaar en krijg je geen stevige planten. Dan laat je de natuur zijn werk doen en pas je aan waar nodig. Durf ook planten uittrekken waar ze in de weg staan of waar ze te veel aandacht trekken tenopzichte van de rest van de border. Zo zorg je voor een evenwicht. Hieronder zie je het verschil. Wat vorig jaar een explosie van papavers was, is dit jaar een evenwichtige aanvulling op de achtergrond.
Border in de zomer van 2013
Border in de zomer van 2014
Decoratief en veelzijdig Niet alleen de bloemen zijn zeer mooi aan de papaver. Ook voor en na de bloei heeft de plant zijn decoratieve waarde. Ieder jaar staan we er opnieuw van versteld hoe mooi de dikke bloemknoppen met hun kopje naar beneden hangend openbarsten en hun kleur prijsgeven. Dan richten ze zich langzaam op om ten volle tot hun recht te komen.
Na de overvloedige bloei blijven de zaaddozen over. Die zijn mooi groen in het begin. Naarmate ze rijper worden verliezen ze hun frisse groene kleur en worden ze droog en bruin en kan je de zaadjes binnenin horen ‘rammelen’. Ook dan zijn ze nog steeds mooi om te zien. Het verwondert je dus waarschijnlijk niet dat ze vaak gebruikt worden in het bloemschikken. Eenmaal uitgezaaid kun je ze uittrekken, maar je kan ze ook in de winter laten staan. Wacht maar tot het een nacht heeft gevroren of gesneeuwd…
Echte verleiders Niet enkel de mens valt voor de pracht van deze plant. Het zijn ook echte insectenlokkers. De bloemen leveren geen nectar, maar wel hoogwaardig stuifmeel. Het gezoem van bijen en hommels was nooit veraf.
Nog een weetje Waarom zijn de klaprozen of de ‘poppies’ het onmiskenbare symbool van de eerste wereldoorlog geworden? Er is een fabel die zegt dat de plant groeide op de plaats waar iemand was vermoord en dat het bloed van die persoon zorgde voor de ‘bloedrode’ kleur van de bloemen. Zo zouden de vele gesneuvelden de vele klaprozen moeten verklaren. Ondertussen weten we al dat de zaden van de papaver kiemen als ze aan licht worden blootgesteld. Het kaalgeslegen en omgewoelde slagveld was voor de zaden hiervoor dus ideaal. Een tweede reden voor het uitgroeien tot symbool was de Amerikaanse Moina Belle Michael. Ze besloot in 1918, na de wapenstilstand, altijd een klaproos te dragen. Andere vrouwen namen dit over en gingen de bloemen ook verkopen. De opbrengst ging naar weduwen en kinderen van gesneuvelde soldaten en invalide soldaten.
IN FLANDERS FIELDS In Flanders fields the poppies blow Between the crosses, row by row That mark our place; and in the sky The larks, still bravely singing, fly Scarce heard amid the guns below. We are the dead, short days ago We lived, felt dawn, saw sunset glow, Loved and were loved and now we lie In Flanders fields. Take up our quarrel with the foe To you, from failing hands, we throw The torch, be yours to hold it high. If ye break faith with us, who die We shall not sleep, though poppies grow In Flanders fields. John Mc Crae
Voor meer info over deze nieuwsbrief kan je steeds bij Atelier Artisjok terecht (0495/10.59.18). Komt deze nieuwsbrief niet goed door, of verschijnt één en ander niet zoals het hoort, laat het ons dan weten. Inhoudelijke opmerkingen zijn eveneens welkom. Vind je de nieuwsbrief interessant, stuur deze dan door naar gelijkgezinden die nog niet met Atelier Artisjok vertrouwd zijn. Op onze site kan iedereen vrijblijvend intekenen op de nieuwsbrief. De volgende nieuwsbrief verschijnt half september. Peter en Katelijne www.atelierartisjok.be
