Nieuws over GHOR en opgeschaalde zorg

Nieuws over GHOR en opgeschaalde zorg

Update herziening OvD-G Opleiding Hoofd publieke gezondheidszorg en Hoofd acute gezondheidszorg Voorbereidingen Grootschalige Geneeskundige Bijstand in volle gang

In deze nieuwsbrief leest u het laatste nieuws over onze activiteiten op het gebied van GHOR en opgeschaalde zorg. Deze keer aandacht voor het programma Grootschalige Geneeskundige Bijstand, de workshop kleinschalige decontaminatie, de academisering crisisbeheersing publieke gezondheid en bijscholingen zoals HIN en O-DPG.

Update herziening OvD-G

HIN-bijscholing

In vorige nieuwsbrieven hebben wij u geïnformeerd over de herziening van het kwalificatiedossier Officier van Dienst Geneeskundig (OvD-G), de opleiding OvD-G en de proeve van bekwaamheid. Wij geven u graag een update over dit traject.

Initiatieven nieuwe (na- en bij-)scholingen

In juli 2015 is het herziene kwalificatiedossier OvD-G ter vaststelling voorgelegd aan de leden van het cluster Veiligheid van GGD GHOR Nederland.

Bijscholing O-DPG

Workshops kleinschalige decontaminatie in de witte kolom op 15 april 2015 Academisering crisisbeheersing publieke gezondheid

De opleiding is op een aantal fronten veranderd. Wij hebben een contactdag gericht op het functioneren in het CoPI toegevoegd. Ook is er in de opleiding meer aandacht voor risicoanalyse en scenariodenken. De opzet van de herziene opleiding is als volgt: drie contactdagen, oefenweek, vierde contactdag (CoPI). De opleiding bestaat nu uit vier contactdagen en een oefenweek. Contactdag vier vindt plaats na de oefenweek. De proeve van bekwaamheid is ook aangepast; deze bestaat nu uit twee onderdelen. Aan het eind van de oefenweek vindt nog altijd een praktijktoets plaats. Na de vierde contactdag vindt een eindgesprek plaats. Hierin worden specifiek het scenariodenken en risicoanalyse getoetst en vindt er een gesprek plaats op basis van het reflectieverslag.

augustus 2015

In dit nummer:

De eerste herziene OvD-G opleiding is op 29 juni 2015 gestart met de e-learning. Om alle belangstellenden de gelegenheid te geven de herziene opleiding te volgen, bieden we vanaf september een extra opleiding aan. Vanaf najaar 2015 zullen wij ook een bijscholingsaanbod doen voor de reeds opgeleide en gediplomeerde OvD-G’en. Met het volgen van deze verkorte OvD-G opleiding ben je helemaal up-to-date en geschoold volgens het herziene kwalificatiedossier. De bijscholing zal alleen bestaan uit inhoud en onderdelen die nieuw zijn ten opzichte van de ‘oude’ opleiding. De verkorte OvD-G opleiding zal bestaan uit een gedeelte e-learning en drie contactdagen en zal afgerond worden met een eindgesprek. Zodra er meer bekend is over de data van de verkorte OvD-G opleiding zullen wij u hierover informeren. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze adviseurs/projectleiders vakbekwaam­heid: Marloes van ’t Klooster, e-mail [email protected] en Esther Reinstra, e-mail [email protected].

Opleiding Hoofd publieke gezondheidszorg en Hoofd acute gezondheidszorg In juli 2015 zijn de kwalificatiedossiers voor het Hoofd publieke gezondheidszorg (HPG) en het Hoofd acute gezondheidszorg (HAG) ter vaststelling voorgelegd aan de leden van het cluster Veiligheid van GGD GHOR Nederland. Er wordt nu hard gewerkt aan het vertalen van de curricula (lesontwerpen) naar concrete lesplannen. Voor het ontwikkelen van de lesplannen hebben wij een aantal hoofddocenten aangetrokken. Dit zijn de mensen die straks in de opleiding als hoofddocent de rode draad in de opleidingen zullen borgen en verzorgen. Het zijn mensen met expertise op het gebied van het publieke en acute gezondheidsproces en ruime ervaring in de rol van docent. Op basis van de uitgewerkte lesplannen verdelen we onderling de taken wie welk onderdeel ontwikkelt en straks ook als docent uitvoert. Per blok bekijken we welke docent deze inhoud het best kan verzorgen. Op dit moment stellen we een lijst op van mogelijke examinatoren voor het HPG- en HAG-examen. Per examen nemen twee examinatoren het eindgesprek af. Eén examinator vanuit de ACGZ-rol en één examinator vanuit de HPG/HAG-rol. Zij zullen de examencases ontwikkelen en op basis van de beoordelingscriteria tot een beoordelingsformulier komen. De Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg voert de overall regie en borgt de onderwijskundige blik. De opleidingen bestaan uit vier contactdagen en e-learningmodules. Het examen is een eindgesprek op basis van een casus en het reflectieverslag. Wij verwachten de HPG- en HAG-opleidingen vanaf circa oktober/november 2015 te kunnen aanbieden. Zodra wij de data en de prijs hebben vastgesteld, zullen wij deze communiceren. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze adviseurs/projectleiders vakbekwaamheid: Marloes van ’t Klooster, e-mail [email protected] en Esther Reinstra, e-mail [email protected].

2

Voorbereidingen Grootschalige Geneeskundige Bijstand in volle gang Volgend jaar verandert in Nederland de werkwijze voor geneeskundige hulpverlening bij grote incidenten. In januari 2016 vervangt het model voor Grootschalige Geneeskundige Bijstand (GGB) de huidige Geneeskundige Combinatie (GNK-C).

Snelle inzetmogelijkheid en flexibele werkwijze GGB kenmerkt zich door optimaal gebruik van bestaande capaciteit, het inzetten van extra capaciteit als dat nodig is en aansluiting op de dagelijkse hulpverlening door ambulancezorg en traumateams. Dit zorgt voor een snelle inzetmogelijkheid en een flexibele werkwijze, die ook nog eens goedkoper is dan het huidige model. Momenteel vindt implementatie van GGB binnen alle veiligheidsregio’s plaats.

Wat is de rol van het IFV? GGD GHOR Nederland heeft een coördinerende rol bij de invoering en instandhouding van GGB. Vanuit deze rol draagt zij zorg voor de ontwikkeling van nieuwe modelconvenanten tussen de GHOR-regio’s, het Rode Kruis en de Regionale Ambulance Voorzieningen (RAV’s). Daarnaast werkt zij voor de instandhouding en borging van het GGB-model nauw samen met het IFV. Onder regie van GGD GHOR Nederland werkt het IFV aan een systeembeschrijving van GGB (‘leidraad GGB’), waarin onder andere wordt vastgelegd hoe de samenwerking tussen de deelnemende partijen er uit ziet en welke verantwoordelijkheid elk van de afzonderlijke partijen invult. Ook werkt het IFV aan de organisatie van de toetsen van het GGB-model, die in drie regio’s in oktober 2015 worden uitgevoerd. Het IFV organiseert ook de logistieke component van GGB. Hieronder valt de aanschaf van 38 calamiteitenvoertuigen en 25 noodhulpteamvoertuigen plus uitrusting, de overdracht hiervan aan de regio’s, de aanschaf van 5 Waddenvoertuigen, de overdracht hiervan aan de regio’s en de inrichting van aanvullende logistieke depots.

Programmateam GGB Vanuit het IFV zijn Gerrit Tichelaar (als programmasecretaris GGB) en Jeroen Sannen, Ruud van Eeden en Carian Cools (als projectleiders IFV) betrokken. Het programmateam GGB, waarin projectleiders de vier organisaties vertegenwoordigen, informeert betrokkenen bij de implementatie van GGB over de voortgang en resultaten. Daarom verschijnen regelmatig updates op de themapagina GGB op GGD GHOR Kennisnet.

GGB past bij het IFV Nederland veiliger maken. Daar wil het IFV graag een bijdrage aan leveren. Daarbij is vanuit het Ministerie van Veiligheid en Justitie de uitvoering van enkele wettelijke taken neergelegd bij het IFV. Hieronder valt ook de ondersteuning bij de operationele voorbereiding en instandhouding. Het FDC schuift met haar ‘strategische heroriëntatie’ komende jaren ook op van ‘beheer van ijzer’ naar slimme dienstverlening en slimme logistiek. Met meer coördinatie-activiteiten, en minder materieelgerichte activiteiten. Op verzoek van GGD GHOR Nederland coördineert FDC ook de activiteiten die elders binnen het IFV kunnen worden opgepakt. Dat maakt de ondersteuning vanuit het IFV bij GGB heel passend.

3

Op de hoogte blijven? Bent u geïnteresseerd, dan kunt u op de hoogte blijven van actuele ontwikkelingen rondom de implementatie van GGB door deze themapagina GGB op www.ggdghorkennisnet.nl te volgen. Door rechtsboven op de pagina te kiezen voor ‘Volg dit thema’, ontvangt u updates op deze themapagina automatisch in uw mailbox. Voor meer informatie over de leidraad GGB en de toets van het GGB-model kunt u contact opnemen met Carian Cools, e-mail [email protected].

Bijscholing O-DPG Sinds kort hebben wij een bijscholingsaanbod voor opgeleide operationeel directeuren publieke gezondheid (O-DPG). Dit aanbod komt voort uit de intervisiegroep die als vervolg op een van de O-DPG scholingen is ontstaan. De bijscholing bestaat uit twee bijeenkomsten per jaar waaraan O-DPG’en facultatief kunnen deelnemen. U kunt zich per bijeenkomst aanmelden. De scholing is bedoeld voor O-DPG’en met maximaal vier jaar werkervaring. Insteek is om van elkaar en van elkaars ervaringen te leren. Tijdens elke bijeenkomst zal een O-DPG een incident in zijn/haar regio bespreken. Wat waren leerervaringen in mijn rol van O-DPG? Wat heeft goed gewerkt? Waar liepen we tegenaan? Hoe hebben we dat opgelost? Daarnaast is er elke bijeenkomst ruimte voor vrije invulling door de deelnemers op basis van eigen behoeften. O-DPG’en die de scholing bij ons hebben gevolgd, worden vanzelf toegevoegd aan de mailinglijst. U ontvangt dan automatisch een uitnodiging voor deze bijscholingen. Deelname kost € 100 per bijscholing. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze adviseurs/projectleiders vakbekwaamheid: Marloes van ’t Klooster, e-mail [email protected] en Esther Reinstra, e-mail [email protected].

HIN-bijscholing Een aantal maanden geleden hadden wij samen met GGDGHOR Nederland het initiatief tot een bijscholingsdag voor hoofden informatie geneeskundige zorg (HIN). Deze dag bestond uit twee delen: bijscholing op de HIN-rol en GHOR4all. De belangstelling voor deze bijscholing bleek niet zo groot. Als antwoord hierop hebben we een behoefte-inventarisatie voor de twee onderdelen onder de OTO-functionarissen in de regio’s uitgevoerd. Op basis van de uitkomst van deze inventarisatie hebben we besloten om op de HIN-rol toch een bijscholing te gaan aanbieden, los van het GHOR4all deel. Wij zullen deze bijscholing ontwikkelen op basis van de aangegeven behoeften. Casuïstiekbespreking en leren van ervaringen van elkaar zal een belangrijk onderdeel van de bijscholing zijn. Wij informeren u als de inhoud, data en prijs van de scholing bekend zijn.

Initiatieven nieuwe (na- en bij-)scholingen Als Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg hebben we de intentie om ons aanbod in het kader van vakbekwaam blijven uit te breiden. Naast de al genoemde bijscholingen voor O-DPG en HIN hebben wij plannen voor nog een aantal nascholingen. Wij nemen u hier graag kort in mee. Naast het ontwikkelen en aanbieden van nieuwe opleidingen via open inschrijving breiden wij ons aanbod aan maatwerk incompany-opleidingen uit. Dit betekent dat de relatie met de regio’s verandert. Bij ontwikkelvragen binnen de regio’s zullen we meer met de OTO-functionarissen in

4

gesprek gaan over deze vragen. Zodoende kunnen we een voorstel op maat maken. Hierbij wordt natuurlijk ook gekeken of vanuit andere regio’s interesse is om aan te sluiten. Wij geloven sterk in maatwerkscholingen die aansluiten op de specifieke ontwikkelvragen van de professionals. Dat stelt je in de gelegenheid om een optimaal leerrendement te creëren en geeft een scholing dus meer waarde.

Bijscholing ACGZ: casuïstiekbespreking Er is een initiatief genomen om een bijscholing voor algemeen commandanten geneeskundige zorg (ACGZ) te ontwikkelen. Deze bijscholing zal in de vorm van een casuïstiekbespreking worden gegoten. Aan de hand van een (groot) incident in een regio delen de betrokkenen uit de regio ‘lessons learned’ met de deelnemers. Vanzelfsprekend is er ook ruimte voor het delen van wat u inmiddels in de praktijk geleerd heeft uit ervaringen. Wij zullen u informeren als de inhoud en data en prijs van deze bijscholing bekend zijn.

Scholing ‘Aanspreken spreekt aan!’ Deze nieuwe scholing gaat over aanspreken en feedback geven en ontvangen tijdens samenwerken. Hoe spreek je elkaar aan op (on)professioneel gedrag en resultaten en hoe creëer je (met elkaar) een aanspreekcultuur. Hoe ga je er als professional mee om als je aangesproken wordt op je gedrag of behaalde resultaten. Het betreft dan formele resultaten waar je vanuit je rol verantwoordelijk voor bent en dus op aangesproken kunt worden. Daarnaast gaat het ook over de vraag hoe je als collega’s in de onderlinge samenwerking zaken bespreekbaar maakt. Dit thema is relevant als je actief bent in een crisisrol, in de fase van de evaluatie, het geven van feedback aan elkaar en professionaliseren van de samenwerking en het handelen in crisissituaties. Ook is het thema interessant voor je gewone dagelijkse werk. Daarin werk je immers ook samen met collega’s of stuur je bijvoorbeeld mensen aan die voor jou projecten of thema’s managen. Elkaar kunnen, durven en willen aanspreken zou een normale zaak moeten zijn. De manier waarop is belangrijker dan de inhoud. Een aanspreekcultuur of werksfeer waarin accountability meer is dan afrekenen, vraagt om specifieke vaardigheden van de aangesprokene en de aanspreker. Dat leert u in deze scholing! De scholing bestaat uit twee x twee aaneengesloten dagdelen (tussen de twee hele dagen zit minimaal twee weken i.v.m. de huiswerkopdracht) en een afsluitende bijeenkomst van een dagdeel. U kunt deze scholing via de open inschrijving volgen, maar we kunnen deze scholing ook incompany organiseren. Zodra wij de data en de prijs hebben vastgesteld, zullen wij deze communiceren.

Scholing ‘scenariodenken voor de witte kolom’ De OTO-functionarissen van de GHOR-bureaus hebben op ons verzoek onder hun GHOR-functionarissen geïnventariseerd wat de behoefte is aan bijscholing op het gebied van scenariodenken. Op basis van deze input hebben wij in samenwerking met VDMMP een bijscholing ‘scenariodenken voor de witte kolom’ ontwikkeld. De behoeften die zijn aangegeven gaan bijvoorbeeld over het leren van meerdere technieken voor scenariodenken en het oefenen met scenariodenken. De bijscholing duurt een dag en staat gepland op dinsdag 10 november 2015 en op dinsdag 12 januari 2016. Aanmelden kan via onze website, www.ifv.nl.

5

Scholing voor informatiecoördinatoren zorginstellingen Wij ontwikkelen op dit moment een scholing voor de informatiecoördinatoren in de zorginstellingen. Deze scholing zal waarschijnlijk bestaan uit twee contactdagen. Deze scholing gaat in op de rol van informatiecoördinator en hoe die in te vullen. Ook is er aandacht voor de samenwerking/afstemming met de HIN GZ van de GHOR. Naast theorie zal er veel aandacht zijn voor praktijk en oefenen. En er zal instrumentarium aangereikt worden om het leren na de contactdagen in de praktijk te ondersteunen.

Scholing ‘Verdieping Situationeel leidinggeven’ Verdieping Situationeel leidinggeven is een mooi voorbeeld van een incompany scholing die wij voor u kunnen verzorgen. Deze scholing bieden wij bij voorkeur als maatwerkscholing aan, waarbij we de opzet en de inhoud van het programma laten aansluiten bij de ontwikkelvragen van de deelnemers. Het gaat om de vraag wat de deelnemers na de scholing beter willen kunnen of anders willen doen op het gebied van leidinggeven. Dit betekent dat we aan de voorkant ruimte reserveren voor een intake bij de deelnemers. Dit kan in een persoonlijk gesprek of groepsgesprek, maar bijvoorbeeld ook door middel van een (digitale) korte vragenlijst. De trainer zal op basis hiervan een voorstel doen voor de opzet, inhoud en duur van de scholing. Oefenen aan de hand van scenario’s of cases uit de eigen praktijk beslaat het grootste deel van de scholing. Bij voorkeur zetten we een acteur in, om een optimaal leereffect van de oefening te bereiken. Natuurlijk wordt er voortgeborduurd op wat er in de modules leiderschap van de initiële opleidingen (zoals ACGZ en HON GZ) is geleerd; welke verdieping en verbreding is dan logisch als volgende stap. In de opleiding wordt u zich bewust van het feit dat er verschillende leiderschapsstijlen zijn en neemt u kennis van uw eigen voorkeursstijl. Een logische vervolgstap is om in een verdiepende scholing elke leiderschapsstijl de revue te laten passeren en aandacht te besteden aan welk gedrag en welke competenties en vaardigheden horen bij de verschillende stijlen. En natuurlijk het ook echt trainen van dit gedrag, bijvoorbeeld in oefeningen. Vanuit de maatwerkgedachte bepalen we op basis van de ontwikkelvragen en de voorkeursstijlen van de deelnemers gericht de inhoud, de focus op de stijlen en de gewenste vaardigheden in een verdiepende scholing. Vanuit onze expertise zoeken we met u naar de balans tussen wat ideaal is en wat reëel is gezien beschikbare tijd en budget. Interesse? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze adviseurs/projectleiders vakbekwaamheid: Marloes van ’t Klooster, e-mail [email protected] en Esther Reinstra, e-mail [email protected].

Workshops kleinschalige decontaminatie in de witte kolom op 15 april 2015 Op 15 april 2015 vond onze derde bijeenkomst plaats in het kader van de implementatie van de handreiking kleinschalige chemische decontaminatie. Het programma was grotendeels samengesteld op basis van verzoeken vanuit het veld. Een brede range aan mensen was aanwezig; vertegenwoordigers vanuit ziekenhuizen, Regionale Ambulancevoorziening (RAV), GHOR, gemeente, Ambulancezorg Nederland (AZN) en Landelijk netwerk acute zorg (LNAZ). Maurice Kemmeren van het IFV praatte ons bij vanuit de projectgroep Persoonlijke beschermingsmiddelen. De werkgroep heeft scenario’s opgesteld, samen met de RAV’s, adviseur gevaarlijke stoffen (AGS) en gezondheidskundig adviseur gevaarlijke stoffen (GAGS). Zo ontstond een gezamenlijk beeld van de mate van bescherming die in scenario’s nodig is. TNO heeft onderzoek gedaan en RIVM heeft als tegenlezer opgetreden. Kemmeren hoopt dat leveranciers innovatief mee gaan denken vanuit de scenario’s in het aanbod dat zij gaan doen. Doel is om

6

een advies te geven voor geneeskundige hulpverleners en brandweer dat dezelfde maat van bescherming biedt voor beide groepen, met ruimte voor taakspecifieke behoeften. Er zullen nog praktijktesten plaatsvinden. Voor de brandweer wordt straks in één keer al het materiaal aangeschaft. Het advies Persoonlijke Beschermingsmaatregelen (PBM) wordt aan het bestuur van AZN aangeboden. Vanuit de deelnemers werd een oproep aan AZN gedaan tot eenduidigheid en landelijke uniformiteit met betrekking tot de PBM. Vanuit zijn rol binnen de GHOR Amsterdam-Amstelland en zijn portefeuille CBRN nam Jan Woldman de sprekers mee in knelpunten van de command & control bij CBRN-incidenten. De wetgeving bepaalt wie waar verantwoordelijk voor is. Ook de handreiking kleinschalige chemische deco is heel duidelijk over waar de control ligt. Het crisismodel GHOR is de basis voor de commandstructuur. Toch kan er van alles misgaan. Woldman geeft tips over wat er nodig is voor een goede command & control. We lichten er een aantal van deze tips voor u uit. Herkennen dat het om een gevaarlijke stoffen-incident gaat is cruciaal. Persoonlijk contact tussen AGS en GAGS is nodig. Er zit immers onderscheid, maar ook overlap in hun taken. Communicatie is essentieel, bijvoorbeeld in de overdracht naar ziekenhuizen. De GAGS kan zorgen dat het ziekenhuis weet wat eraan komt. Alarmeer bij ieder incident met gevaarlijke stoffen een GAGS. Binnen Amsterdam-Amstelland lukt dat nu. Ook vindt Woldman dat bij ieder vergelijkbaar incident een OvD-G gealarmeerd moet worden. Daar werken ze nu binnen zijn regio aan. Wat in geval van geen GRIP? Dan is het gewoon het dagelijkse werk. Ook daarvoor is het van belang om met elkaar afspraken te maken wie waarover gaat. Bart Goorts, werkzaam bij het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, vertelde over de overdracht van besmette patiënten van extranaar intramuraal. Werkend vanuit CSCATTT benadrukt Goorts het belang van communicatie; intern en ook extern. Het CHE heeft een eigen decontaminatie-unit, als patiënten bij binnenkomst gedecontamineerd moeten worden. De praktijk wijst een aantal zaken uit. Het contact met de GAGS is voor de spoedeisende hulp (SEH) heel belangrijk. Ook is het van groot belang dat snel duidelijkheid komt over welke gevaarlijke stof het betreft. Daarnaast is het heel relevant dat goede informatie komt over welke decontaminatie al on the spot is gedaan. En dus of en welke decontaminatie nog in het ziekenhuis nodig is. Dat moet duidelijk zijn, anders gaat de patiënt de hele decostraat nog eens door. Intern moet je scherp hebben of opschaling nodig is als je over moet gaan tot decontaminatie. Decontamineren kost immers mankracht. En kun je continuïteit van de reguliere SEH zorg garanderen? Goorts legt het verzoek neer om de SEH tijd te geven om zich voor te bereiden nadat zij een melding krijgen. Communiceer hierover met elkaar. Tevens doet hij een oproep om bij elkaar te gaan kijken. Hij heeft de meerwaarde daarvan zelf ervaren. Nancy Oberijé neemt ons mee in de uitkomsten van het literatuuronderzoek naar CBRNincidenten en zelfredzaamheid. Is het gedrag van mensen in de eerste uren na het incident anders in CBRN-incidenten dan in traditionele incidenten? CBRN-incidenten zijn anders dan traditionele incidenten omdat het gezondheidseffect bij CBRN-incidenten niet altijd duidelijk is. De volgende gedragsfenomenen zijn gelijk bij incidenten met chemische, biologische of radiologische/nucleaire stoffen (CBRN). Mensen blijven lang in de ontkenning en gaan door met wat ze normaal doen. Wat betreft opvang, gaan de meeste mensen naar familie of kennissen en niet naar opvang of schuilplaatsen die door de overheid zijn aangewezen. Mensen zijn wel bang, maar er ontstaat geen paniek of asociaal gedrag. Tevens neemt men initiatief om anderen

7

te helpen. Verschil werd gevonden op de gedagsfenomenen massahysterie / worried well. Je ziet bij CBRN-incidenten een grote groep mensen die denken dat ze ‘het’ ook hebben. Zij projecteren de symptomen op zichzelf en vragen (onterecht) om hulp. Ook is er mogelijk een verschil op rolconflict. Hulpverleners kunnen ook een andere rol hebben, zoals ouder. Het onderzoek liet hierop tegenstrijdige informatie zien. Het is voor hulpverleners goed om te bedenken wat de consequentie hiervan voor hen zijn. Ziekenhuizen moeten beseffen dat veel zelfverwijzers zich aan de poort zullen melden. De ervaring is ook dat de grote groep worried well een druk op de capaciteit legt. Deze groep vraagt een andere vorm van triëren, om deze groep snel uit te kunnen filteren. Ook moet niet worden vergeten om psychosociale hulpverlening als aanvulling op te starten. Sjaak de Gouw, DPG van Hollands Midden, neemt het publiek mee in de voorbereiding op en omgang met ebolapatiënten in zijn regio en het verschil met kleinschalige chemische incidenten. In Afrika vindt decontaminatie plaats door isolatie, door het houden van afstand. Zie de afbeelding hieronder van een behandelcentrum in Afrika met gescheiden delen voor patiënten en hulpverleners en hun routing.

Behandelcentrum in Afrika

In Nederland zie je dat de normale manier van medisch handelen en zorgvuldigheid verandert met ebola; van het eerste contact tot en met de uitvaart. Medische instrumenten die normaal ontsmet worden, worden nu wegwerpinstrumenten. En wat doe je met het matras waar een ebolapatiënt op gelegen heeft? Wordt dat ook een wegwerpmatras?

8

Bij chemische incidenten kun je vasthouden aan protocollen en routines. Ebola kun je handlen, maar niet beheersen. In de omgang met ebola is improviseren onvermijdelijk. Protocol zegt dat je met twee ambulances een patiënt moet ophalen. Maar wat doe je als je een gezin van zes mensen ophaalt? Hoe breng je mensen in een slecht bereikbare woonboot naar de ambulance? Toch maar door ze te bellen en ze dan zelf naar de ambulance te laten lopen en in te laten stappen? Daarnaast is er veel onzekerheid. Er komen veel vragen vanuit bewoners in de omgeving en (mogelijk) besmette patiënten. Je weet niet overal het antwoord op. Je moet omgaan met deze onzekerheid in een context van grote maatschappelijke onrust. Vanuit de traumaregio West vertellen Marianne Barendrecht (GHOR Hollands Midden) en Martijn Does (Reinier de Graaf ziekenhuis) over de bottom-up implementatie van de handreiking met de hele keten. Vanaf 2012 is er een groot aantal initiatieven geweest om met de betrokkenen in gesprek te gaan over het thema CBRN en uiteindelijk de handreiking te implementeren. Eigenlijk startte dit proces in 2011 met het kijken naar de film Dirty war. Deze film had een enorm effect op het creëren van awareness. In 2012 is er door ziekenhuizen en RAV gesproken over de opvang van besmette patiënten. In 2013 is het symposium Chemie tussen incident en aanpak georganiseerd. In werkgroepen is men met elkaar rondom thema’s aan het werk gegaan. Thema’s waren bijvoorbeeld: behandeling CBRN-patiënt, CBRN-prehospitaal en OTO. In 2013 heeft het ROAZ al diverse besluiten genomen omtrent CBRN. In 2014 is de handreiking tegen gelezen en is gestart met de implementatie ervan. Gekozen is om eerst mono de implementatie op te pakken en daarna multi. Ook hier is weer in werkgroepen gewerkt. Het ketenproces is in kaart gebracht, om inzicht te geven in de koppelvlakken en waar afstemming nodig is. In 2016 is de regio klaar voor het oppakken van de multi-implementatie. Barendrecht geeft een aantal tips en tops mee op basis van hun ervaringen in dit proces. Neem de hele keten mee. Het is een samenwerking tussen ROAZ, GHOR en de ketenpartners. Zorg dat je alle goede initiatieven verbindt. Het inzetten van een projectleider heeft een positief effect gehad op de voortgang en verloop van het proces. Barendrecht benadrukt hoe jammer het is dat iedere regio zelf het wiel uitvindt. Het had de voorkeur gehad als bij de handreiking ook een integraal implementatieplan was meegeleverd. Martijn Does neemt ons kort mee in de implementatie van de handreiking binnen het Reinier de Graaf ziekenhuis. Met het ontwerp en bouw van de nieuwbouw is meegenomen dat de decontaminatiezone overgeplaatst moest kunnen worden naar de nieuwe ambulancesluis. In een gemêleerd gezelschap is gezamenlijk beleid omtrent CBRN-slachtoffers ontwikkeld. Juist deze gemengde samenstelling is een pré voor het creëren van draagvlak. Er ligt inmiddels een noodprocedure voor opvang van besmette slachtoffers en er zijn taakkaarten voor de sleutelfunctionarissen ontwikkeld. Het ziekenhuis besteedt aandacht aan opleiden, trainen en oefenen. De multidisciplinaire taskforces ‘infectie preventiecommissie’ en ‘ebola’ zijn opgericht.

Academisering crisisbeheersing publieke gezondheid Zoals we in onze voorgaande nieuwsbrieven al hebben vermeld, hebben GGD GHOR Nederland en het IFV op 9 april 2014 een intentieverklaring ondertekend. Hiermee hebben deze partijen afgesproken om in onderlinge samenwerking een landelijke kennisinfrastructuur voor crisisbeheersing publieke gezondheid te gaan inrichten. Het doel daarvan is om kennisvragen en -aanbod op dit gebied bij elkaar te brengen, kennis te ontwikkelen, te veredelen, te delen en te implementeren in beleid en in OTO; en om zodoende academisering van de crisisbeheersing in de publieke gezondheid te bevorderen. Na ondertekening van de intentieverklaring is een werkgroep van GGD GHOR Nederland, het IFV en RIVM aan de slag gegaan om die intentieverklaring uit te werken. De werkgroep heeft een model opgesteld voor de organisatie, taken et cetera van zo’n kennisinfrastructuur. Vervolgens is de werkgroep over dit voorstel in gesprek gegaan met een fors aantal stakeholders: een

9

aantal DPG’en, hoofden GHOR, vertegenwoordigers van kennisinstellingen, coördinatoren van Academische werkplaatsen publieke gezondheid, projectleiders van de zes onderzoeken uit het ZonMw vervolgprogramma Crisisbeheersing PG, medewerkers van de vereniging GGD GHOR Nederland, het RIVM en het IFV, een medewerker van ZonMw, beleidsmedewerkers van de ministeries van VWS en VenJ en vertegenwoordigers uit de praktijk van de acute zorg. Verder heeft de werkgroep onder andere een werkwijze beschreven voor (onderzoeks)projecten die op beantwoording van een vraag uit de praktijk van de crisisbeheersing in de publieke gezondheid gericht zijn. De werkgroep verwerkt momenteel de bevindingen van de gespreksronde tot concrete plannen voor het vervolg, waarin de kennisinfrastructuur gestalte gegeven gaat worden. Ook wordt daarbij een voorstel opgesteld voor een eerste landelijke kennisvragenagenda. Wij verwachten dat we u daarover in onze volgende nieuwsbrief meer kunnen vertellen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Martina Duijvis, e-mail [email protected].

Wilt u regelmatig op de hoogte gehouden worden van het laatste nieuws over GHOR en Opgeschaalde Zorg? Volg ons dan op Twitter:

@IFV_GHOR

Wie beschikt over een Twitter-account mist nooit het laatste nieuws over GHOR en Opgeschaalde Zorg. Via Twitter houden wij onze volgers op de hoogte van alle ontwikkelingen binnen de GHOR-wereld en ons scholingsaanbod.

10