D R I E M A A N D E L I J K S
I N F O R M AT I E B L A D
V O O R
W E L Z I J N
E N
M I L I E U
I N
D E
B O U W S E C T O R
Erkenningnummer: P 404006 - Afgiftekantoor: Namen - Waarde: € 2,80
Gratgisskaar t toegoaonr Securea! v bijlag in
Nieuwe applicatie Unieke werfmelding Online sinds 10 december 2008 op www.socialezekerheid.be Onder impuls van de Dienst voor de Administratieve Vereenvoudiging en op vraag van de bouwsector hebben de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO), de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en het NAVB in het verleden hun krachten gebundeld om een gezamenlijke, “unieke” werfmelding tot stand te brengen. Sinds 2002 kunnen aannemers hun bouwwerken daadwerkelijk aangeven via het portaal van de Sociale Zekerheid. Het portaal biedt de aannemer de mogelijkheid om zijn bouwplaats elektronisch aan te geven aan diverse instellingen: de RSZ (voor het melden van werken 30bis), het NAVB (veiligheid en gezondheid) en de FOD WASO (tijdelijke of mobiele bouwplaatsen), werken in een hyperbare omgeving, asbestverwijderingswerken en zandstraalwerken. Vorig jaar is men gestart met de modernisering van de applicatie, die uitgevoerd zal worden in twee etappes. De nieuwe versie van de UWM (Unieke WerfMelding) ging op 10 december 2008 online op de website van de RSZ (www.socialezekerheid.be) en stelt de gebruikers in staat om in één keer de nodige meldingen te doen voor de volgende luiken: • Luik Werken 30bis (RSZ) • Luik Veiligheid en hygiëne (NAVB) • Luik Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen (FOD WASO, Directie
Toezicht op het Welzijn op het Werk, Technische Inspectie) • Luik Asbestverwijderingswerken (FOD WASO, Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk) • Luik Zandstraalwerken (FOD WASO, Medische Inspectie) • Luik Werken in Hyperbare Omgeving (FOD WASO, Medische Inspectie) In een eerste fase werd de applicatie technisch gemoderniseerd, werden de schermen in een nieuw kleedje gestoken en kon de identificatie van de aangever enkel gebeuren door het invoeren van het ondernemingsnummer. Sinds 1 juli 2003 vervangt het ondernemingsnummer het handelsregisternummer, het rechts-
INTERNATIONAAL SYMPOSIUM ISSA-C
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Veiligheid en gezondheid op het werk in de bouw
VERGRIJZING EN GLOBALISERING 23-25 november 2009 - Brussel Congrescentrum Square Inschrijvingen via www.safety2009brussels.be
Voordeeltarief voor groepsinschrijvingen Zelf een bijeenkomst of een evenement organiseren voor uw klanten of uw leden op het symposium?
[email protected] (e-mail) of 02/552.05.00 (tel.)
Info: www.safety2009brussels.be
personennummer en het btw-nummer. Belgische aannemers die niet over een ondernemingsnummer beschikken, kunnen naar http://economie.fgov.be surfen voor meer informatie over de procedure om een ondernemingsnummer aan te vragen. De structuur van de Unieke Werfmelding kent een gemeenschappelijk deel en contracten met eventueel verschillende luiken. Het gemeenschappelijke deel bevat de algemene gegevens van de bouwplaats en de opdrachtgever. Dit is gemeenschappelijk voor alle aannemers die betrokken zijn bij deze bouwplaats en het is de bedoeling dat dit deel slechts eenmaal wordt ingevuld. De contracten bevatten de informatie over de aannemers en de werken die op hen betrekking hebben. Een contract kan verschillende luiken bevatten, waaronder ook het luik NAVB. Een aannemer kan verschillende “contracten” invoeren op eenzelfde aangifte en één aangifte kan verschillende contracten omvatten die werden ingevoerd door verschillende aannemers. De aannemer gebruikt de applicatie om een werfmelding in te dienen voor werken die worden uitgevoerd op Belgisch grondgebied. Naderhand kunnen de aannemers de werfmelding aanvullen op een eerder ingevoerde aangifte of kunnen de aannemers de werfmelding consulteren: (1) Werfmelding indienen: “Creatie”. Bij deze actie wordt de unieke werfmelding opgestart door het invullen van het gemeenschappelijke deel en de luiken die van toepassing zijn voor de desbetreffende bouwplaats. Om te vermijden dat voor eenzelfde bouwplaats meermaals een unieke werfmelding wordt aangemaakt, wordt bij de voorbereiding van de aangifte gevraagd om de ligging van de bouwplaats en de identificatie van de opdrachtgever in te voeren. Aan de hand van deze informatie zal er een lijst verschijnen met gelijkaardige bouwplaatsen. Indien de bouwplaats niet terug te vinden is in de lijst, kiest u de optie “Mijn bouwplaats bestaat niet en ik wil ze aangeven” en volgt u de richtlijnen voor het creëren van een unieke werkmelding. Indien de bouwplaats wél in de lijst staat, kiest u de optie “Mijn bouwplaats bestaat al en ik selecteer ze” en voegt u een nieuw contract toe aan de al bestaande unieke melding.
vervolg pagina 2
Nr 50 - 1e trimester 2009
Het woord van de voorzitter Eerst en vooral wil ik mijn welgemeende dank betuigen aan mijn voorganger Joos Louage, die eind 2008 zijn tweede welgevulde periode als voorzitter afsloot. Het is nu aan de Raad van Beheer van het NAVB om het welzijn van de bouwvakkers met evenveel inzet te blijven verdedigen. Ondertussen evolueert de wereld razendsnel. De financiële crisis is doorgedrongen tot de reële economie en heeft zo ook de bouwnijverheid bereikt. De nooit geziene, bliksemsnelle evolutie van de voorbije maanden zorgt voor heel wat veranderingen en onzekerheden. Iedereen, ongeacht zijn functie, zal in de toekomst met nóg meer zaken rekening moeten houden. In die context is het heel belangrijk dat de aandacht voor veiligheid en gezondheid in de bouw niet verslapt: het welzijn van de bouwvakkers moet een topprioriteit blijven. Eén zekerheid is er al wel: dit voorjaar overleggen de sociale partners over de vernieuwing van de sectorale cao’s. Daarbij komt ook de veiligheid en de gezondheid van de bouwvakkers aan bod. De werkgevers- en werknemersorganisaties van de bouw zijn de opdrachtgevers van het NAVB: zij bepalen de doelstellingen en stellen werkmiddelen ter beschikking. We kijken uit naar de resultaten van dit overleg. Ondertussen werken de fondsen van de sector op steeds meer vlakken samen. Ze bouwen synergieën uit om de doelstellingen van de verschillende fondsen nog beter en nog efficiënter te realiseren. Daarvoor moeten mensen overtuigd worden door andere mensen, iets waarvoor de werkgevers en werknemers van de bouwnijverheid voluit kunnen rekenen op de medewerkers van het NAVB. Er is nog heel wat werk aan de winkel, maar als we als één grote ploeg met overtuiging bouwen aan een veilig 2009, zal de samenwerking zeker slagen. Justin DAERDEN Voorzitter
pagina 4
2 3 3 4
Opleidings- en examenagenda Beter voorkomen dan genezen! Bouwsector gaat samenwerken met Ervaringsfonds Rijbewijs en geneeskundig onderzoek Secura 2009: Safety & Security at Work
navbinfo
Arbeidsongevallenverzekering
Beter voorkomen dan genezen! Op 1 januari 2009 zijn maatregelen in werking getreden om werkgevers ertoe aan te zetten het aantal arbeidsongevallen en de ernst ervan te verminderen. Het gaat enerzijds om maatregelen die opgelegd worden aan ondernemingen waarvan de risico-index onevenredig hoog is tegenover de andere ondernemingen uit dezelfde sector, en anderzijds om de berekening van de verzekeringspremies volgens het bonus-malusprincipe.
Het Belgisch Staatsblad heeft twee koninklijke besluiten gepubliceerd ter uitvoering van de artikelen 49bis, ter en quater van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971: • KB van 23 december 2008 (BS van 30 december 2008): KB tot uitvoering van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 in verband met de onevenredig verzwaarde risico’s. • KB van 8 mei 2007 (BS van 14 juni 2007): KB betreffende de premiedifferentiatie inzake arbeidsongevallen.
Verzwaard risico Dit KB wil bedrijven die een onevenredig hoge risico-index bereikt hebben tegenover de gemiddelde risico-index van de bedrijven uit dezelfde sector (volgens NACE-code van 4 posities), verplichten om concrete preventiemaatregelen te nemen om te vermijden dat de ongevallen die tijdens een observatieperiode van 3 jaar vastgesteld werden, zich opnieuw voordoen. Stappen van deze maatregel • Op basis van de gegevens die het ontvangt van de arbeidsongevallenverzekeraars bepaalt het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO) de ondernemingen met een verzwaard risico (zie definitie hieronder). • Het FAO brengt de aldus bepaalde onderneming, zijn verzekeraar en Toezicht op het Welzijn op het Werk op de hoogte. • De verzekeraars brengen de betrokken ondernemingen op de hoogte. • Deze ondernemingen moeten een forfaitaire preventiebijdrage van minstens 3.000 euro aan de verzekeraar betalen.
•
•
•
•
Deze forfaitaire bijdrage verhoogt in functie van het aantal voltijds equivalente werknemers. De forfaitaire bijdrage wordt door de verzekeraar, in zijn rol van consultant, gebruikt om een actieplan met concrete preventiemaatregelen voor te stellen. De werkgever brengt zijn interne of externe dienst voor preventie en bescherming, het preventiecomité, de syndicale afvaardiging of de werknemers op de hoogte, zodat het actieplan in overleg met hen opgesteld kan worden. De verzekeraar maakt voor het FAO een verslag van de voorgestelde maatregelen, de naleving ervan door de onderneming en de medewerking van die onderneming. Het FAO brengt het Toezicht op het Welzijn op het Werk op de hoogte van dat verslag.
Wat wordt bedoeld met… Verzwaard risico: men spreekt van een verzwaard risico als de volgende elementen in de loop van een observatieperiode van 3 jaar vastgesteld worden in een onderneming: • 5 arbeidsongevallen, arbeidsongevallen op de weg van en naar het werk uitgezonderd, die een tijdelijke ongeschiktheid van minstens 1 dag (dag van het ongeval niet inbegrepen) of de dood tot gevolg hebben; EN • De risico-index bedraagt op jaarbasis in het laatste kalenderjaar en een ander kalenderjaar van de observatieperiode minstens tienmaal de risico-index van de activiteitensector waar de onderneming toe behoort. Risico-index: product van de frequentieindex en de ernstindex. Frequentie-index: de verhouding van het totale aantal tijdens de observatieperiode geregistreerde arbeidsongevallen die de dood of een volledige ongeschiktheid van ten minste vier dagen, de dag van het ongeval niet meegerekend, tot gevolg
hebben, vermenigvuldigd met 25, tot het arbeidsvolume, uitgedrukt in voltijdse equivalenten. Dit wordt uitgedrukt door de volgende formule: Frequentie- = aantal ongevallen x 25 index aantal voltijdse equivalenten Ernstindex: de verhouding van het aantal werkelijk verloren kalenderdagen, beperkt tot 60 dagen, ten gevolge van arbeidsongevallen met de dood of een volledige ongeschiktheid van ten minste één dag, de dag van het ongeval niet meegerekend, tot gevolg, vermenigvuldigd met 250, tot het arbeidsvolume, uitgedrukt in voltijdse equivalenten. Dit wordt uitgedrukt door de volgende formule:
Ernstindex =
aantal werkelijk verloren kalenderdagen x 250 aantal voltijdse equivalenten
Vooraleer u de hierboven beschreven acties begint uit te voeren, raden wij u aan om alle gegevens te verzamelen van alle betrokkenen van de bouwplaats (identificatie van de opdrachtgever, onderaannemers, ...), zodat u vlot de vakken kunt invullen.
• De toevoeging van een specifiek luik aan het al eerder aangegeven contract.
Na het invoeren van de unieke werfmelding op de portaalsite van de sociale zekerheid, worden de aangever en de bouwheer schriftelijk op de hoogte gebracht, als bevestiging van de aangifte van een bouwplaats. De aannemer ontvangt dan ook het unieke aangiftenummer van de bouwplaats.
• De toevoeging van een contract tussen de opdrachtgever en de aannemer. • De toevoeging van onderaannemers in het kader van een contract tussen de opdrachtgever en de aannemer.
2
Het KB betreffende de premiedifferentiatie inzake arbeidsongevallen heeft als doel: • ondernemingen met een efficiënt preventiebeleid te belonen door hun verzekeringspremie ‘Arbeidsongevallen’ te verlagen met maximaal 15%. • ondernemingen met een hoge schadestatistiek ertoe te motiveren en aan te zetten hun preventiebeleid te verbeteren en zo het aantal arbeidsongevallen en de ernst ervan te verminderen, door hun verzekeringspremie ‘Arbeidsongevallen’ te verhogen met maximaal 30%. De verzekeringen bepalen hun basispremievoet vrij. Om de verhoging of verlaging van die basispremievoet te berekenen stelt het KB de verzekeringen een formule voor die voor elke onderneming onder andere rekening houdt met de vergoeding voor tijdelijke ongeschiktheden, met medische kosten voor arbeidsongevallen, met de loonmassa, met de gemiddelde situatie van ondernemingen uit dezelfde sector,…
Voor een dodelijk ongeval worden 60 dagen in rekening genomen.
De eerste premies die op deze manier berekend worden, zullen rekening houden met de jaren 2006, 2007 en 2008.
Observatieperiode: de eerste observatieperiode loopt over de kalenderjaren 2006, 2007 en 2008.
Preventie of bijkomende verzekeringskosten? Voor ons is de keuze snel gemaakt…
Nieuwe applicatie Unieke werfmelding (2) Het toevoegen van een nieuw contract doet u bij de optie Werfmelding aanvullen. Als bij de creatie van de werfmelding de gemeenschappelijke identificatieelementen van alle aannemers die een contract hebben met de opdrachtgever ingevoerd werden, dan kunt u via de actie “aanvullen” overgaan tot:
Bonus-malus
vervolg van pagina 1
(3) Als laatste optie kan de aannemer de Werfmelding consulteren. Deze actie geeft de aannemer de mogelijkheid om een al ingevoerde aangifte volledig te raadplegen. U kunt uw aangifte op verschillende manieren opzoeken, ofwel via het aangiftenummer dat bij de creatie werd toegekend, ofwel door de twee zoekcriteria “identificatie van de opdrachtgever” en “postcode van de werf” in te vullen. Om misbruiken te voorkomen, is deze actie beveiligd: u moet zich aanmelden op het portaal van de sociale zekerheid. Dat betekent dat u pas toegang krijgt nadat u zich hebt geïdentificeerd door uw gebruikersnaam en uw wachtwoord in te voeren.
Dit zijn in grote lijnen de verschillende opties die in een nieuw kleedje werden gestoken om een unieke werfmelding aan te maken, te vervolledigen of te consulteren via www.socialezekerheid.be. Voor de definitieve versie, die voorzien is voor midden 2009, zijn nog een aantal aanpassingen gepland. Daarover zal het NAVB u later informeren. Het NAVB vraagt aan de aannemers om de bouwplaatsen zoveel mogelijk te melden via het portaal van de sociale zekerheid. Voor meer info of hulp kan u steeds mailen naar contactcenter@eranova. fgov.be of telefoneren naar het nummer 02/511.51.51.
1e trimester 2009 - Nr 50
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Deze maatregelen maken deel uit van de ‘Nationale Strategie voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer’ van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Deze strategie heeft als doel het aantal arbeidsongevallen binnen dit en 5 jaar met 25% te verminderen. Ze past in de Europese strategie voor gezondheid en veiligheid op het werk.
navbinfo
Bouwsector gaat samenwerken met Ervaringsfonds bestaanszekerheid van de bouw en de FOD WASO samenwerken om het behoud van de tewerkstelling van 45-plussers in de bouwsector structureel te bevorderen.
Sensibiliseringscampagne
De drie fondsen voor bestaanszekerheid van de bouw hebben een samenwerkingsprotocol afgesloten met de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO). Gedurende een periode van 2 jaar vanaf maart 2009 willen de fondsen hierdoor een wezenlijke bijdrage leveren om de deelname aan het arbeidsproces van de oudere werknemers in het paritair comité voor het bouwbedrijf nr. 124 te verhogen en de arbeidsmogelijkheden,
de kwaliteit van de arbeidsvoorwaarden of de organisatie van de arbeid van de bouwvakkers ouder dan 45 te bevorderen. Er werd een verbintenis aangegaan om een leeftijdsbewust personeelsbeleid in ondernemingen van de bouwsector te stimuleren. Daartoe wordt een permanent geïntegreerde sensibiliseringscampagne opgezet die zoveel mogelijk oudere werknemers uit de bouwbedrijven wil bereiken. Daarenboven zullen de drie fondsen voor
De sensibilisering over en het bevorderen van het leeftijdsbewust personeelsbeleid en de maatregelen hieromtrent zal o.a. gebeuren door: • Bedrijfsbezoeken van de adviseurs van het NAVB en FVB. Bij de uitvoering van hun dagelijkse opdracht, nl. het bevorderen van veiligheid, ergonomie, arbeidsvoorwaarden en opleidingen, zullen zij de aandacht vestigen op de positieve aanpak van vergrijzing in de bouwsector en op het bestaan van het Ervaringsfonds. Projecten zullen gestimuleerd worden en adressen van bedrijven met goede praktijken doorgegeven. • Geschreven informatie, toegepast op de bouwsector (o.a. specifiek NAVB dossier, artikels in vakbladen en goedepraktijkvoorbeelden). • Informatie en/of links op de gemeenschappelijke en individuele websites (o.a. goedepraktijkvoorbeelden voor 45-plussers op het gebied van veiligheid/ welzijn/arbeidsorganisatie, opleiding, arbeidsduuraanpassing). • Regionale infoavonden/-dagen in samenwerking met intermediaire organisaties (werknemers-/werkgeversorganisaties,…). • Specifieke opleidingen op maat van 45-plussers op het gebied van veiligheid, Sobane/Déparisstrategie, coaching, computervaardigheden, hanteren van nieuwe machines/voertuigen,… met het oog op functiewijzigingen.
Aandachtspunten
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Dit zijn de specifieke aandachtspunten voor de sensibiliseringscampagne: • Differentiatie in functie van de bedrijfsgrootte Er moet gewerkt worden met specifieke strategieën voor kleine en voor grote bouwbedrijven. Enerzijds werken er verhoudingsgewijs meer 45-plussers in grotere bedrijven. Anderzijds werkt de helft van de 45-plussers in kleine bedrijven, die vaak weinig of niet vertrouwd zijn met toelageaanvragen. • Arbeidsbelasting Omdat de uitstroom te groot en de instroom te klein is voor alle bouwbe-
roepen, ligt de nadruk op de algemene aandachtpunten in de arbeidsbelasting, ongeacht het beroep. • Focus op de 45-49 jarigen Het doel is om de voorsprong die de bouwsector momenteel heeft tegenover andere sectoren, te behouden, en dus te voorkomen dat er meer 50-plussers afvloeien in de bouwsector dan gemiddeld in de privésector. Dit betekent dat de hierboven vermelde aandachtspunten vooral preventief aangepakt moeten worden. Concrete verbeteringen van de ergonomie, meer ondersteuning van opleidingen, veranderingen in de arbeidsorganisatie en/of functiewijzigingen zullen ertoe bijdragen dat bouwvakkers langer in de sector kunnen blijven, zodat hun ervaring niet vroegtijdig uit de bedrijven verdwijnt. • Opleiding van 45-plussers 23% van de opleidingsinvestering is bestemd voor 45-plussers, die 30% van de beroepsbevolking uitmaken. De 45-plussers zijn dus ondervertegenwoordigd in opleidingen, terwijl die naast hun informatieve en functionele rol ook erg belangrijk zijn voor het gevoel van waardering. Concrete doelstellingen van de sensibiliseringscampagne • Minstens 1.297 toelageaanvragen die administratief ontvankelijk zijn en inhoudelijk voldoen aan de criteria van een goed Ervaringsfondsproject, volgens de regelgeving in voege • Minstens 648 verbeteringsprojecten of “all-in” projecten uit verschillende ondernemingen • Minstens 4.763 betrokken oudere werknemers (10%) bij de goedgekeurde toelageaanvragen
Rijbewijs en geneeskundig onderzoek De bepalingen over het rijbewijs, meer bepaald over het geneeskundig onderzoek, zijn onlangs gewijzigd. Surf naar www.navb.be, rubriek “Nieuws” voor meer details.
1e trimester 2009 - Nr 50
3
navbinfo
Secura 2009: Safety & Security at Work Conferentie “Hoe omgaan met oudere werknemers in de bouw?” Van woensdag 25 tot vrijdag 27 maart 2009 vindt in Brussels Expo de vakbeurs Secura plaats, het belangrijkste Belgische ontmoetingsplatform over veiligheid op het werk. De laatste nieuwe ontwikkelingen over brandpreventie, signalisatie, ergonomie en tal van andere onderwerpen komen aan bod, aangevuld met demonstraties en lezingen. Het NAVB richt tijdens Secura speciaal de aandacht op de problematiek van oudere werknemers op de werkvloer. Tijdens de beurs staan preventie en veiligheid op het werk centraal. Daarbij gaat het zowel om het welzijn van werknemers op het werk als om de beveiliging van bedrijven en personen tegen mogelijke incidenten. Secura gaat gepaard met een pak praktische demonstraties en casestudy’s: hoe bevrijd je iemand uit een besloten ruimte? Hoe moet je veiligheidskledij onderhouden? Hoe bescherm je je onderneming tegen brand?
van de conferentie is de tewerkstelling van oudere werknemers in de bouw: met welke welzijnsmaatregelen kan je oudere werknemers langer aan de slag houden? Hoe creëer je comfortabele werkomstandigheden voor oudere bouwvakkers? Wat doet de sector op dit vlak? En hoe kan het Ervaringsfonds van de federale overheid daarbij helpen?
Het NAVB is een van de partners van Secura 2009 en biedt u in bijlage een gratis uitnodiging aan. U kunt zich registreren voor een gratis bezoek aan Secura op de site www. secura-expo.be/mybadge. Bij uw registratie kunt u meteen ook uw deelname aan enkele conferenties aanvinken.
Ervaringsfonds subsidieert welzijnsmaatregelen voor oudere bouwvakkers
Het NAVB zal op de beurs aanwezig zijn met een stand en organiseert ook een conferentie samen met PreBes, de vereniging van preventieadviseurs. Het thema
De casestudy’s van de bouwbedrijven Van Hout en Brebuild illustreren hoe je oudere werknemers langer aan de slag kan houden met de steun van het Ervaringsfonds. Een panelgesprek over het nut van welzijnsmaatregelen voor oudere werknemers en
over de bijdrage van het Ervaringsfonds sluit de conferentie af. Deze conferentie is in de eerste plaats bedoeld voor de bouwbedrijven en dan meer bepaald voor de preventieadviseurs, de syndicaal afgevaardigden, de personeelsverantwoordelijken en de hiërarchische lijn. Maar ook externe diensten voor preventie en bescherming op het werk kunnen hier heel wat opsteken over welzijnsmaatregelen voor oudere werknemers en de cofinanciering ervan door de overheid. De conferentie is gratis en vindt plaats op vrijdag 27 maart, van 10u tot 12u, in zaal 3210 op de Secura-beurs. Geïnteresseerden kunnen bij hun registratie op www. secura-expo.be/mybadge hun deelname aan de conferentie “Hoe omgaan met oudere werknemers in de bouw?” aanvinken. Alle info over Secura vind je op www. secura-expo.be
Opleidings- en examenagenda VCA-sessies Open opleidingssessies VCA (‘Basisveiligheid’ en ‘Operationeel Leidinggevenden’): VCA ‘Basisveiligheid’ Frans: 1-2/04/2009 Nederlands: 24-25/03/2009 VCA ‘Operationeel Leidinggevenden’ Frans: 30 april, 4 en 6 mei 2009 examen 06/05/2009 om 15u Nederlands: 21, 24 en 27 april 2009 – examen 27/04/2009 om 15u Maandelijkse examensessies voor VCA ‘Basisveiligheid’ en VCA ‘Operationeel Leidinggevenden’: 09/03/2009 om 10.00 u 23/03/2009 om 10.00 u 20/04/2009 om 10.00 u 11/05/2009 om 10.00 u 25/05/2009 om 10.00 u 08/06/2009 om 10.00 u 22/06/2009 om 10.00 u Al deze VCA-sessies (opleidingen en examens) vinden plaats op het NAVB in Brussel Sessies voor coördinator - niveau B Frans: van 18 februari 2009 tot 13 mei 2009 Deze sessie vindt plaats in het Centre Créalys in Gembloux (les Isnes) Sessies voor coördinator - niveau D Frans: van 6 maart 2009 tot 27 maart 2009 Deze sessie vindt plaats in Le Roeulx
Publicaties NAVB – Verdelingsmodaliteiten De verdelingsmodaliteiten en de volledige lijst met onze publicaties staan op www.navb.be
Publicaties
Nr. 121
Welzijn van oudere werknemers
www.navb.be
NAVB dossiers
ja
€ 5*
€ 7,50*
NAVB info (per nummer)
ja
€ 2,80*
€ 3,50*
Abonnement op NAVB info 2009
nee
€ 15
€ 20
NAVB experts (Beroepsmonografieën)
nee
€ 7,50*
€ 11,20*
NAVB vademecums
nee
€ 30*
€ 40*
De signalisatie van de bouwplaatsen
nee
€ 10*
€ 12,50*
Dvd’s en cd-roms
nee
€ 100*
€ 130*
* Administratiekosten niet inbegrepen
Laatste nummers: • dl. 117: Reiniging en onderhoud van werkkledij. Checklisten • dl. 118: Welzijnsadviezen voor de bouw • dl. 119: Het gebruik van ladders en steigers tijdens de afwerkingsfase • dl. 120: De risico’s van kwartsstof
Beroepsmonografieën Enkele voorbeelden: • De schilder • De dakdekker • De polyvalente bouwvakker
NAVB vademecums • Gids voor de preventieadviseur van een KMO in de bouwsector • De veiligheids- en gezondheidscoördinatie van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen – Toelichting bij de regelgeving
Gebruik deze bestelbon of bestel via onze website: www.navb.be
NAVB
In te vullen en terug te zenden naar het NAVB - Sint-Jansstraat 4 - 1000 BRUSSEL - Fax 02/552.05.05
Colofon
Leveringsadres:
Facturering: Bouw (PC 124)/Andere sectoren (*)
Naam:..................................................................................................................................................................................
Naam onderneming: ...........................................................................................................................................
Redactie: Adres: ........................................................................................................................................ Nr:................................
Adres: ........................................................................................................................................ Nr:................................
✂
Postnummer: ................................ Gemeente: .............................................................................................. Postnummer: ................................. Gemeente: ................................................................................................ Tel.: ................................................................................ Handtekening: ...............................................................
RSZ-nr: ....................................................................................... BTW-nr: ................................................................ Tel.: ...................................................................................... Fax:
.................................................................................
(*) Schrappen wat niet past
Aantal Gewenste publicatie(s) :
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
(tegen betaling)
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4
NAVB info is een driemaandelijks informatieblad van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (ook beschikbaar in het Frans onder de titel “CNAC info”). Raymond Brems, Rudy De Buyser, Christian Depue, Carl Heyrman, Nancy Lambrecht, Véronique le Paige, Arlette Moonens, Emmy Streuve, Isabelle Urbain, Nicolaas Van Leeuwen
Verantwoordelijke uitgever: Carl Heyrman - Sint-Jansstraat 4 – 1000 Brussel De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Het redactiecomité van NAVB info streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie. Zij kan er echter niet aansprakelijk voor worden gesteld. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en duidelijke bronvermelding.
Informatie en abonnement: NAVB – Sint-Jansstraat 4 – 1000 Brussel Tel.: 02/552.05.00 – fax: 02/552.05.05 E-mail :
[email protected] Website: www.navb.be
Opmaak en drukwerk:
1e trimester 2009 - Nr 50
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Binnenkort gratis op onze website: het nieuwe NAVB dossier
Gratis in pdf op www.navb.be ?
Prijs op papier Andere persoBouw of onder(PC 124) nen nemingen
NAVB dossiers
De bouw,
ons werk, ons leven
bij Bijlage info NAVB 50 nr.
DRIEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD OVER VEILIGHEID, GEZONDHEID, WELZIJN EN MILIEU VOOR WERKGEVERS EN WERKNEMERS UIT DE BOUWSECTOR • Nr26
Goedepraktijkvoorbeeld: beschrijving van een Ervaringsproject Bouwondernemingen met oudere werknemers kunnen sinds 2005 een toelage krijgen van het Ervaringsfonds wanneer ze maatregelen nemen om hen langer aan de slag te houden. Een belangrijk onderdeel van een toelageaanvraag voor een verbeteringsproject bij het Ervaringsfonds is de beschrijving van het uit te voeren project. Hieronder vindt u een voorbeeld van een beschrijving voor zo’n verbeteringsproject. De leeftijdsgebonden problematiek betreft een beschrijving van de problemen waarmee de 45-plussers geconfronteerd (zullen) worden. Het kan gaan om gezondheidsklachten, stressklachten, het niet meer kunnen volgen van jongere collega’s… Daarenboven moeten hier ook de resultaten worden vermeld van een eventuele meting van de werkbaarheid of diagnosemethode (bv. Déparis-methode).
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Dit project werd ingediend door Group Eribel nv voor één van de twee vennootschappen van de groep, het montagebedrijf VernibouwCampens. Group Eribel produceert en monteert een volledig gamma van deuren, gaande van standaardmodellen tot geluid-, brand-, rook-, inbraak- en kogelwerende deuren, brandwerende poorten en divers schrijnwerk. In een beschrijving van een verbeteringsproject voor het Ervaringsfonds moeten altijd de volgende items opgenomen zijn: • De leeftijdsgebonden problematiek • De acties • Het uitvoeringsplan met timing • Het beoogde resultaat
Bij de acties moeten de voorgestelde preventiemaatregelen worden beschreven. Dit omvat een beschrijving van het doel van de maatregelen, van de toegepaste strategie of methodiek en van het daarbij gebruikte aangepast materieel, de werkmethodes, de noodzakelijke opleidingen… Het uitvoeringsplan is een stappenplan met de verschillende stappen in het project, met daaraan gekoppeld een timing voor de uitvoering. Het beoogde resultaat bevat een beschrijving van de beoogde betere werkomstandigheden voor de 45-plusser(s), waardoor deze langer aan het werk blijven. De toelageaanvraag voor een verbeteringsproject bevat naast de beschrijving ook nog de volgende gegevens:
• De identificatiegegevens van het bedrijf en een contactpersoon • Een kostenraming (bijlage A van het aanvraagformulier) • Een verklaring op erewoord (bijlage B van het aanvraagformulier)
Verder moet bij de toelageaanvraag ook een lijst met de betrokken werknemers gevoegd worden en het advies van de dienst voor preventie en bescherming op het werk.
1. De leeftijdsgebonden problematiek Op twee werkposten wordt ziekteverzuim geconstateerd. Uit gesprekken met de betrokken oudere werknemers blijkt dat ze vervroegd wensen uit te stappen: de werkpost in de machinezaal aan de verticale freesmachine en de werkpost voor het afmonteren van deurbladen ter voorbereiding van de plaatsing zijn zeer zwaar belastend. De arbeidsposten met veel manueel hef- en tilwerk zijn vooral voor oudere werknemers met veel anciënniteit zwaar belastend. Deze zware fysieke inspanningen leiden o.a. tot rugklachten.
2. De acties Er wordt een degelijke analyse op de werkvloer uitgevoerd. Rollerbanen, vacuümliften en heftafels worden geïnstalleerd: daardoor worden de werkposten ergonomischer. De (oudere) werknemers worden ontlast. Er worden regelmatig gesprekken gevoerd met de oudere werknemers om te peilen naar de „werkbaarheid“ en eventueel (kleine) verbeteringen te kunnen uitvoeren op de werkvloer. Het verbeteringsproject houdt het verlichten in van de fysieke inspanningen van de oudere werknemers om de job langer vol te houden. Op deze manier wordt absenteïsme wegens ziekte verminderd en vroegtijdige uitstroom voorkomen. Het welzijn van de oudere werknemer op de werkvloer wordt verhoogd. Zijn motivatie neemt toe.
3. Het uitvoeringsplan Het verbeteringsproject wordt gerealiseerd in zes stappen 1 Analyse van de werkvloer Op de productievloer worden in samenspraak met de productieverantwoordelijke de arbeidsposten geanalyseerd qua fysieke belasting (til- en hefwerk) en ergonomische opbouw. Er wordt een risicoanalyse voor oudere werknemers opgesteld door de interne en externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. De nadruk ligt op de behandeling van zware stukken. 2 Inventarisatie van mogelijke hulpmiddelen Zoeken welke installaties op de markt zijn om de werkpost aan te passen. 3 Keuze en aankoop van hulpmiddelen Op basis van de inschakelbaarheid in het productieproces en de kostprijs/het budget wordt in overleg met de productieverantwoordelijke een keuze gemaakt. De werknemers die bij de veranderingen betrokken worden, zullen hierover geïnformeerd en geconsulteerd worden. 4 Implementatie Tevens zal er gekeken worden welke begeleidende opleidingsinitiatieven genomen dienen te worden om de oudere werknemer te leren omgaan met de nieuwe werkprocedures en machines. 5 Ontwikkelen van opleidingsprogramma's voor ouderen Een verandering aan de werkpost kan voor oudere werknemers een bedreiging betekenen. Dit kan ook leiden tot een vroegtijdige uitstap. Om dat te voorkomen zullen voor deze groep opleidingen op de werkvloer worden voorzien. Er worden eigen opleidingsmethoden ontwikkeld. 6 Regelmatige follow-upgesprekken Om dit alles op te volgen, worden er zesmaandelijkse gesprekken gevoerd met de betrokken oudere werknemers. Tijdens deze gesprekken wordt er continu getoetst welke elementen er nog verbeterd kunnen worden om hun uitstap uit het bedrijf zo langzaam en zo vloeiend mogelijk te laten verlopen. Opmerking: In dit uitvoeringsplan werden enkel de verschillende stappen opgenomen. Voor een effectieve aanvraag moet aan deze stappen ook een timing worden gekoppeld!
4. Het beoogde resultaat Het verwachte resultaat is dat de werknemers langer in dienst blijven, met minder afwezigheden ten gevolge van rugklachten of andere fysieke klachten. Dit project houdt een verbetering in op het vlak van de volgende items van de Déparismethode: • organisatie van het werk • heffen en vervoer van materialen en personen • materiaal, handgereedschap, machines • krachtinspanning en goederenbehandeling Met dank aan Group Eribel nv voor het ter beschikking stellen van hun toelageaanvraag.
www.navb.be > campagne
1
Checklist Afwerking voor Bouwvakkers Als bouwvakker begint u uw werkdag meestal niet met het opsporen van risico’s op de bouwplaats. Toch och is het goed om eens stil te staan bij de risico’s waaraaraan u elke dag wordt blootgesteld. In het kaderr van de campagne Afwerking heeft het NAVB een eenvoudige checklist opgesteld met een aantal belangrijke aandachtspunten voor bouwvakkers uit de sector Afwerking. Aarzel niet om deze punten aan te kaarten in uw onderneming!
Krijg j je regelmatig een o opleiding om veilig en gezond te werken?
Ken je de gevaren van de producten waarmee je werkt?
❏ ja ❏ nee
❏ ja ❏ ne nee
Ben je op de hoogte van afspraken om veilig en gezond te werken op de werf?
Weet je wat je moet doen in noodsituaties (ongeval, brand, ontploffing)?
❏ ja ❏ nee
❏ ja ❏ nee
Gebruik je de juiste uitrusting en is ze in goede staat?
Ben je op de hoogte e van maatregelen om m je rug en gewrichten en te sparen?
❏ ja ❏ nee
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Gebruik je de juiste middelen om jezelf en anderen te beschermen ?
❏ ja ❏ nee
❏ ja ❏n nee
Meer info over veiligheid en gezondheid in de bouw?
www.navb.be, rubriek campagne of 02/552.05.00 www.navb.be > campagne
3
Valgevaar bij het leveren van vloer- en wandtegels Tijdens de afwerkingsfase van grotere gebouwen treden dikwijls Preventiemaatregelen risico’s op die behoorlijk onderschat worden. Een van die risico’s Op het eerste gezicht ligt de oplossing voor de hand. Het volstaat dat de veiligheidscois het valgevaar tijdens het leveren van wand- en vloertegels. ördinator-verwezenlijking in zijn veiligheidsMeestal gebeurt de levering van deze materialen op het ogenblik dat de ramen en de deuren al geplaatst zijn, waardoor het onmogelijk is om een pallet tegels in zijn geheel binnen te krijgen. Vooral op de hogere verdiepingen kan dit aanleiding geven tot risicovolle situaties. Een volle pallet met tegels wordt met de autolaadkraan ter hoogte van de juiste verdieping gebracht en daar manueel gelost. In de eerste plaats moeten we opmerken dat de krimpfolie geen afdoende bescherming biedt tegen het vallen van kartonnen dozen, waarin de tegels vaak verpakt zitten. De pallet is soms al geruime tijd blootgesteld
aan het zonlicht (UV-straling), waardoor het onmogelijk is om de sterkte van de krimpfolie op een juiste manier in te schatten. Bijzonder gevaarlijk wordt het wanneer de arbeider, naarmate het afladen vordert, steeds verder naar buiten dient te leunen en dikwijls zelfs met één voet op de pallet moet steunen. Het spreekt voor zich dat het zwaartepunt van de pallet zich verplaatst naarmate het afladen vordert, waardoor de pallet begint te draaien en de arbeider het evenwicht kan verliezen. In de loop van de voorbije jaren zijn op die manier overigens al verschillende ongevallen gebeurd, gelukkig enkel met materiële schade tot gevolg.
en gezondheidsplan voorziet om de vloer- en wandtegels te laten leveren op het ogenblik dat de pallet nog door de raamopening kan. In de praktijk is dit echter niet altijd evident. In ieder geval blijft de verplichting van kracht om collectieve of persoonlijke valbeschermingsmiddelen te gebruiken als het gevaar bestaat te vallen van een hoogte van 2 meter of meer. Een mogelijke oplossing is een individueel valbeveiligingssysteem, dat bevestigd kan worden in een deur- of een raamopening.
De risico’s bij het verlijmen en plaatsen van isolatiematerialen Bij het plaatsen van isolatiematerialen worden deze materialen vaak verlijmd. Meteen is het duidelijk dat deze activiteit heel wat risico’s inhoudt: organisch psychosyndroom (OPS), brand en uiteraard ook het valrisico, om enkel de belangrijkste te noemen. Organisch Psychosyndroom (OPS)
OPS wordt veroorzaakt door het langdurig inademen van solventdampen, die onder meer vrijkomen bij het gebruik van de meeste industriële lijmen. De blootstelling aan solventdampen kan resulteren in een aandoening waarbij vooral het kortetermijngeheugen wordt aangetast. Een verontrustend feit is dat men de schade die door OPS wordt veroorzaakt niet kan vaststellen vooraleer het te laat is. De aandoening is ook onomkeerbaar: als je kortetermijngeheugen aangetast is, blijft dit zo voor de rest van je leven. Het enige middel tegen OPS is dan ook preventie. Bij het gebruik van solventhoudende lijmen dienen enkele zeer strikte veiligheidsmaatregelen in acht te worden genomen: • In de eerste plaats moet het lokaal waar deze lijmen gebruikt worden, goed verlucht worden. • Bovendien moeten alle personen in de nabijheid van de werkpost altijd een filtermasker dragen dat beschermt tegen organische dam-
pen (een filterpatroon voorzien van de bruine codekleur).
stens 6 kg binnen handbereik te zijn, zodat een beginnende brand zo snel mogelijk kan worden geblust.
Brand Solventen zijn vluchtige organische stoffen (VOS) waarvan het vlampunt meestal vrij laag ligt. Het vlampunt van een stof is de minimale temperatuur waarbij er voldoende dampen vrijkomen om ze te doen ontbranden in aanwezigheid van een vlam. Tijdens de eerste weken van dit jaar vond op die manier nog een ongeval plaats: twee brandweerlui liepen zware brandwonden op nadat enkele isolatieplaten vuur vatten en de dampen van de solventen in de lijm ontbrandden. Bij het plaatsen van isolatiematerialen dient dan ook steeds een ABC-blustoestel van min-
Valrisico Bij het plaatsen van isolatiematerialen wordt dikwijls gebruik gemaakt van rolsteigers. Rolsteigers worden door het koninklijk besluit van 31 augustus 2005 ook beschouwd als steigers. Dat betekent dat ook voor rolsteigers een steigerdocument (met berekeningsnota en montage-instructies) op de werf aanwezig moet zijn. Bovendien dient de werkgever die een rolsteiger gebruikt, ook een bevoegde persoon montage en gebruik aan te stellen. Deze bevoegde persoon moet bovendien een aangepaste opleiding gevolgd hebben.
De Campagnekrant is een initiatief van het NAVB, in samenwerking met ACV Bouw en Industrie, de Algemene Centrale ABVV, de Confederatie Bouw, Bouwunie, ACLVB en FeMa Een initiatief van:
In samenwerking met:
Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf Sint-Jansstraat 4 1000 Brussel
4
Tel.: 02 552 05 00 Fax: 02 552 05 05
E-mail:
[email protected] Website: www.navb.be www.navb.be > campagne
© NAVB-CNAC 2009. Overneming met bronvermelding toegestaan.
Er bestaan nog steeds heel wat misverstanden omtrent deze aandoening die in het vakjargon ook wel eens de ‘schildersziekte’ genoemd wordt. Het zijn echter niet alleen schilders die het slachtoffer kunnen worden van deze sluipende ziekte.