Nieuw project: Mediablend! pagina 6

museum NIEUWS

29 DECEMBER 2011

‘Verdachte portretten’

Column van

Nieuw project:

Mooij beschrijft dertig

langs rechtbanken

Geert-Jan Laan

Mediablend!

jaar de Volkskrant

pagina 2

pagina 3

pagina 6

pagina 7

Met #55 Topstukken! viert het Persmuseum dat het tien jaar bestaat aan de Zeeburgerkade. Een bijzondere tentoonstelling met een bijzonder boek

Unieke objecten uit rijke persgeschiedenis door Bert

Klein museum met zeer grote collectie

Steinmetz

Een feestje in benarde tijden – zo mogen we de opening van #55 Topstukken! wel noemen. Maar allereerst feest, want het Persmuseum toont weer eens aan springlevend te zijn en een unieke en onschatbare collectie te koesteren. Er waren dan ook zeer veel vrienden en liefhebbers van het Persmuseum op afgekomen.

Zijlstra dreigen we een armeluismuseum te worden. We hebben hard geld nodig, dus laat iedereen hier vriend worden!’’

Boek én vriend! Er waren wellicht heel wat sympathisanten van het Persmuseum naar de feestelijke opening gekomen met het vooruitzicht dat daar het jubileumboek aan ze zou worden uitgereikt. Dat kregen ze inderdaad allemaal, maar dan wel met een inschrijfkaart erbij om ter plekke vriend te worden, als ze dat niet al waren. Of zich maar meteen tot een hoger bedrag te verbinden...

Directeur Angelie Sens memoreerde die 17de november hoe kroonprins Willem-Alexander tien jaar terug wel bereid was het museum te openen met een druk op een rode knop, maar de afgedankte mijnenveger die voor de deur aan de kade lag eigenlijk veel interessanter vond.

Sinds 1902 Het Persmuseum als collectie bestaat al sinds 1902 (‘Kunnen we volgend jaar weer een feestje vieren’, kondigde Sens alvast aan), maar de afgelopen tien jaar is die opnieuw sterk uitgebreid.

Tot en met 5 februari De ouderwetse schrijfmachine, het mooiste topstuk volgens Henk Hofland.

,,We hebben in tien jaar veel be-

Vriendenactie loopt nog tot 31 december De speciale Vriendenactie, waarbij nieuwe Vrienden bij een bijdrage van tenminste 50 euro per jaar een tekening van een bekende cartoonist mogen uitzoeken, loopt nog tot 31 december. Op het inlegvel bij dit Persmuseumnieuws leest u er alles over. De actie heeft tot nog toe een mooi aantal nieuwe Vrienden opgeleverd, maar wij kunnen nog veel meer vriendschap gebruiken. Dus iedereen die het Persmuseum een warm hart toedraagt: vul de bon in! U kunt dan behalve van de normale Vriendenvoordelen, zoals gratis toegang en uitnodigingen voor onze altijd zeer geanimeerde openingen, genieten van de tekening van uw keuze.

Collectie Persmuseum

reikt, en dat laten we ons niet afpakken door de staatssecretaris van onderwijs, cultuur en wetenschap.’’ Pieter Broertjes, voorzitter van de stichting Vrienden van het Persmuseum, haakte daar meteen op in. ,,Dit is een geweldige prestatie. We zijn misschien het kleinste museum van Nederland, maar we vormen slechts het topje van een ijsberg, zo enorm groot is de collectie. En vanwege de kortingen van onze vriend Halbe

Het boek bevat niet alleen de 55 topstukken die nu te zien zijn (tot 5 februari volgend jaar) – een verzameling unieke objecten uit de rijke persgeschiedenis – maar ook 55 kanttekeningen, beschouwingen of herinneringen bij steeds één van die topstukken, opgetekend door 55 betrokken journalisten, publicisten en historici. Vervolg op pagina 4

museum

pagina 2

Expositie gaat langs diverse rechtbanken

‘Rechtbanktekeningen geen probleem voor de grote jongens in de misdaad’ door Bert

Steinmetz

Waar gaat het helemaal heen met het Persmuseum, als zelfs RTL Boulevard langskomt bij een tentoonstelling? Toch gebeurde dat bij de expositie Verdachte portretten, die tot 6 november in ons museum te zien was. Daarna maakt deze verzameling rechtbanktekeningen een reis langs diverse rechtbanken. Bij de expositie, ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de rechtspraak, verscheen ook een boek met dezelfde titel, geschreven door Paul Arnoldussen en uiteraard verlucht met werk van een groot aantal rechtbanktekenaars. Bij de opening, in een afgeladen Persmuseum op 22 september, gaf Paul Vugts, doorgewinterd misdaadverslaggever van Het Parool, een boeiend inkijkje in de gang van zaken binnen de rechtszaal. ,,De grote jongens in de misdaad hebben doorgaans geen enkel probleem met de rechtbanktekeningen’’, vertelde hij. ,,Ik heb lieden als Willem Holleeder en Mink Kok echt zien poseren. Ook advocaten hangen zo’n tekening maar wat graag op hun kantoren. En wij journalisten

Journalist Paul Vugts overhandigt het boek Verdachte portretten aan Carla Eradus, president van de Amsterdamse rechtbank.

zijn altijd blij als er een tekenaar in de zaal zit, want dan komt je stuk meestal lekker ruim in de krant.’’

‘Sta ik er goed op?’ Carla Eradus, de president van de Amsterdamse rechtbank, was eens nagegaan wat de rechters met de tekenaars te stellen hebben. Niets, zo bleek. “Eén van hen zei: ze doen gewoon

bescheiden hun werk, maar ik kijk wel altijd in de krant of ik er goed opsta.” Zij memoreerde hoe haar voorganger Ben Asscher in 1984 de rechtbanktekenaar veilig stelde, toen de Heinekenontvoerders in een kort geding hun afbeeldingen uit De Telegraaf wilden weren. ,,Asscher oordeelde’’, citeerde Eradus, ,,dat de ernst

Boek met verslagen van boeiendste zaken in dertig jaar Een week voor de tentoonstelling Verdachte portretten sloot, was het Persmuseum op 1 november nog de zéér passende locatie voor het presenteren van het boek Buurman... jij?! Daarin selecteerde Fred Soeteman de boeiendste zaken die hij in dertig jaar rechtbankverslaggeving voor De Telegraaf heeft beschreven. Tekenaar Chris Roodbeen, die hem daarbij meestal vergezelde, en uiteraard ook aanwezig, leverde de illustraties in het boek. Opgelucht vertelde Soeteman dat hij nu eindelijk alles kwijt kon waar in de krant steevast te weinig ruimte voor was. ,,En dan

nog de desastreuze ingrepen door de eindredacteur die juist de cruciale zin eruit schrapte.’’ Al biechtte Chris Roodbeen op dat hij zelfs in het boek niet alle tekeningen geplaatst kreeg die hij wilde. ,,Anders wordt het te duur, zei de uitgever. Ik heb nog voorgesteld dan maar wat verhalen van Soeteman eruit te halen...’’ In deze vrolijke sfeer werd het eerste exemplaar van het boek aangeboden aan eregast Bram Moszkowicz. Staatssecretaris Fred Teeven van veiligheid en justitie was verhinderd, tot grote treurnis van zijn aartsvijand. De advocaat prees de grote

deskundigheid van Soeteman: ,,Hij kende het verschil tussen dagvaarding, requisitoir en pleidooi, en dat is niet vanzelfsprekend. Het toegankelijk maken van het recht, daar is het Soeteman ook in dit boek om te doen.’’ Maar met Roodbeen had Moszkowicz nog een appeltje te schillen. ,,Hij tekende mij aanvankelijk als mijn vader, maar dan jonger, zodat ik er op mijn dertigste uitzag als 45.’’ Buurman, jij!? Waargebeurde misdaadverhalen. Fred Soeteman, met illustraties van Chris Roodbeen. Uitgeverij Verse Hoeven, 2011. € 24,50

FOTO INEKE EISMA

van dit misdrijf en de verontrusting door deze ontvoering maakten dat het belang van de verdachten moest wijken voor het algemeen belang.’’ Wel krijgt zij de laatste tijd steeds vaker te maken met verzoeken om beeldopnamen in de rechtszaal. ,,Maar daarbij mag de verdachte nooit in beeld komen’’, waarschuwde Eradus. Ook Piet Hagen, nestor-journalist, wees op het gevaar dat met de entree van camera’s de rechtbanktekeningen het moeten afleggen. ,,Ik bepleit juist méér ruimte voor die tekeningen in de krant. Op tekeningen lijken de verdachten wel mensen als u en ik. Tekenaars moeten niet alleen binnen de rechtszaal hun positie behouden, ze moeten ook daarbuiten ruimte winnen.’’ Het mag duidelijk zijn dat de rechtbanktekenaars, ruim aanwezig in het Persmuseum, het daar met een glas in de hand van harte mee eens waren. Heeft u de tentoonstelling Verdachte portretten gemist? Een overzicht van waar en wanneer u de tekeningen nog kunt zien is te vinden op onze website.

museum

pagina 3

Gastcolumn Geert-Jan Laan Mogen we poffertjes? Het waren ook toen al twee enigszins in leeftijd gevorderde heren. Zij waren met de familie Hazewinkel in Groningen de eigenaren van Het Nieuwsblad van het Noorden en een hele reeks huis-aan-huis-bladen. Het toeval wilde dat ik niet alleen hoofdredacteur van die mooie krant was, maar ook voorzitter van het Algemeen Bestuur van het Persmuseum in Amsterdam. Er waren ambitieuze plannen om in het gebouw van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis een echte expositieruimte in te richten. En daar moest geld voor komen. We spreken dus over ruim tien jaar geleden. Het ging de kranten niet slecht. Maar ook bij de overheid, de brancheorganisatie en niet te vergeten

de rest van het bedrijfsleven vonden we toen nog een nu ongekend welwillend oor. Ruimschoots op tijd reed ik uit Groningen weg om de twee heren Hazewinkel in Amsterdam een deel van de collectie te laten zien en natuurlijk ook de plannen voor de nieuwe ruimte in het IISG. Ik had net een nieuwe auto. Met een glimlach stelden de heren vast dat het echt niet nodig was geweest de auto zo brandschoon te poetsen voor het vervoer naar Amsterdam. Ik liet het maar zo. Halverwege stopte ik bij een wegrestaurant. ‘Heren, een kopje koffie?’ Nou dat zou er best ingaan. Bij de voordeur van het restau-

Documentatiemateriaal van Wim Berthauer

rant stond een groot bord. ‘Poffertjes’ Bijna gelijktijdig, alsof op een schoolreisje, klonk het: ‘Mogen we poffertjes?’ Nou dat kon natuurlijk wel en wat later zoefden we tevreden verder naar Amsterdam, waar mevrouw Wolf een inspirerende rondleiding verzorgde. Op de terugweg, de heren hadden keurig van plaats gewisseld, brachten zij zelf aan de orde welke bijdrage van hen werd verwacht. Er ontstond enige discussie tussen de twee broers over de hoogte van dat bedrag. Ik voegde eraan toe dat ik voor de Hazewinkels ook een soort voorbeeldfunctie voor andere familiebedrijven in de sector voor ogen had. De broer die al wat hoger in de boom zat,

klaarde daar geheel van op: ,,Dus dan moet Sijthoff dat ook betalen?’’ ,,We gaan het in ieder geval vragen’’, zei ik. Er kwam een substantieel bedrag uit, in ieder geval boven mijn verwachting. Op dat moment diende het wegrestaurant, maar nu aan de andere kant van de weg, zich aan. ‘Heren, nog poffertjes?’ Het antwoord kwam ook bijna gelijktijdig: ,,Nee, hoor. Het is zo wel mooi geweest.’’ Geert-Jan Laan is nog tot 19 januari voorzitter van het bestuur van het Persmuseum.

hij veelvuldig gebruik van zelfgeknipte ‘papier plastieken’, zoals voor Uilenspiegel. Weekblad voor het gezin.

Vlak voor de opening van de tentoonstelling #55 Topstukken werd ik aangesproken door Miriam Berthauer, die mij schuchter vroeg of het Persmuseum misschien belangstelling heeft voor oud documentatiemateriaal van haar vader.

Dit kleine maar kleurrijke archief is een mooie aanvulling op de 27 illustraties die zich in de collectie beeldmateriaal in het archief Eduard Messer bevinden. Job Schouten

Ze overhandigde mij een plastic tasje met een aantal prachtige originele ontwerpen voor omslagen van de tijdschriften Mandril. Weekblad voor mensen, Ariadne. Een leidraad door de wereld der reclame, Té Té. Technisch tijdschrift voor de grafische industrie, (Proost) Prikkels en knipsels van kleine illustraties uit Het Parool.

De ‘zwervers’ van Metz

Een ‘papier plastiek’ voor het omslag van het weekblad Uilenspiegel. Jaargang 2 no. 52 (18 oktober 1952).


Aanwinsten

De knipsels uit Het Parool waren aan een formulier gehecht met vermelding van verschijningsdatum en de vergoeding aan de kunstenaar die varieert van tien tot maximaal vijfendertig gulden, waarschijnlijk afhankelijk van de grootte van de illustratie.

Behalve voor Het Parool heeft Wim Berthauer ook getekend voor De Groene Amsterdammer en boekillustraties verzorgd voor uitgaven van de Arbeiderspers.

Al dit materiaal blijkt van de hand te zijn van haar vroeg overleden vader, de reclameontwerper en tekenaar Wim (Willem Johannes Frederik) Berthauer (1918-1956), die we kunnen rekenen tot de groep van grafische vormgevers als Jan Bons, Dick Elfers en Otto Treumann.

In 1946-1947 werkte Wim Berthauer mee aan illustraties voor het Polygoon Wereldnieuws. Daarnaast heeft hij etalages verzorgd voor de Bijenkorf en voor het KLM-gebouw aan het Leidseplein in Amsterdam. Zowel voor de inrichting van etalages als voor omslagen maakte

Onlangs kreeg het Persmuseum uit handen van Henriëtte Metz ruim honderd originele tekeningen van Lex Metz. Het betreft de bijna complete serie ‘zwervers’ die Metz in de jaren vijftig voor De Groene Amsterdammer maakte. De zwervers werden gebundeld door uitgeverij Querido. Lex Metz (1913-1986) was naast een bijzonder tekenaar jarenlang docent aan de Rietveldacademie in Amsterdam waar onder anderen Peter van Straaten tot zijn leerlingen behoorde. Als strijdbaar tekenaar was Metz de opvolger van de legendarische Leen Jordaan op de voorpagina van De Groene vanaf 1961. De zwervers geven op humoristische wijze commentaar op allerlei alledaagse gebeurtenissen en hebben wel iets weg van Vladimir en Estragon uit Waiting

Lex Metz, Kunstsubsidie in Holland, ca. 1951. Gepubliceerd in De Groene Amsterdammer. Collectie Persmuseum

for Godot van Samuel Beckett. Hun toon is nooit zwaar, maar de problemen die ze terloops aansnijden zijn dat vaak wel. Een groot deel van de tekeningen bezit een bepaalde tijdloosheid; vijftig jaar oud of niet, ze zijn soms zo herplaatsbaar. Niels Beugeling

museum

pagina 4

Henk Hofland: topstuk bekijk je met zucht van heimwee of verbazing Vervolg van pagina 1 Het meest unieke topstuk, volgens Broertjes, is dat van Henk Hofland: een vage tekening die de fusie van NRC en Algemeen Handelsblad verbeeldt. Daarom vond hij het een eer het boek uit te reiken aan de eregast Hofland, uitgeroepen tot journalist van de vorige eeuw. ,,Ik zou zeggen’’, corrigeerde Broertjes, ,,columnist van zelfs twee eeuwen.’’

De schrijfmachine Hofland zelf noemde het mooiste topstuk de ouderwetse schrijfmachine die ook staat opgesteld. ,,Die kon je tenminste zelf nog repareren. Je bekijkt die

Henk Hofland opent de tentoonstelling #55 Topstukken.

Affiche de Volkskrant, Waldemar Post, 1969.

topstukken toch met een zucht van verbazing of – afhankelijk van de leeftijd – een zucht van heimwee. De tentoonstelling is niet alleen leerzaam om wat er te zien is, maar ook om wat er niet te zien is, wat verloren is gegaan. Vandaar die heimwee naar de draaiende drukpers, naar de loodzetterij en naar die schrijfmachine hier op deze expositie.’’ Vervuld van weemoed hieven allen wie het Persmuseum zo aan het hart gaat hun glas op een voorspoedig volgend decennium.

FOTO PERSMUSEUM


De Post van den Neder-Rhijn. Uitgegeven door Pieter ’t Hoen, 20 juni 1786. Collectie Persmuseum

museum

pagina 5

Bommelstein. Tekening van Peter van Straaten voor Vrij Nederland, 1 april 1995. Collectie Persmuseum

Jan Cremer Krant, Jan Cremer, 1967.


Jeneverfles, speciaal vervaardigd voor De Tijd, ca. 1980.


Boek Topstukken! Met kleurrijke verhalen Bij onze jubileumtentoonstelling verschijnt het boek #55 Topstukken. Een prachtige gebonden uitgave met alle 55 collectietoppers in kleur, vergezeld van toepasselijke teksten van prominenten uit de wereld van de media, politiek en wetenschap. Kleurrijke verhalen die verscholen liggen achter de objecten. De herinneringen en mijmeringen ontsluiten de stukken op geheel eigen wijze en maken de

hechte band tussen geschiedenis, actualiteit, het Persmuseum en zijn natuurlijke achterban zichtbaar voor een groter publiek. Met bijdragen van onder anderen Robbert Dijkgraaf, Jan Mulder, Elsbeth Etty en Henk Hofland. Dit boek verdient een plaatsje in uw boekenkast! Het is voor € 19,50 te verkrijgen bij het Persmuseum. Vrienden van het Persmuseum kunnen het gratis ophalen op vertoon van hun vriendenkaart.

Politiek in Prent te zien vanaf 16 februari De tentoonstelling Politiek in Prent 2011, in het Persmuseum te zien van 16 februari tot en met 25 maart 2012, biedt een overzicht van de beste politieke tekeningen van 2011. Tijdens de opening van Politiek in Prent zal de Junior Inktspotprijs 2011 worden uitgereikt door twee leerlingen die de jury, bestaande uit leerlingen van verschillende middelbare scholen uit het hele land, vertegenwoor-

digen. De Junior Inktspotprijs is de prijs voor de beste politieke tekening van het voorgaande jaar en wordt gekozen door jongeren van verschillende middelbare scholen in Nederland. De samenwerkende organisaties, het Persmuseum en Stichting Pers & Prent, willen met dit educatieve programma jongeren stimuleren om politieke tekeningen als volwaardige nieuwsbron te zien en te gebruiken.

museum

pagina 6

Mediablend!, nieuw op het gebied van educatie Afgelopen zomer is in samenwerking met ClickF1 het nieuwe workshopproject Mediablend van start gegaan. Op 5 juli waren workshopdocenten van Persmuseum en ClickF1 aanwezig op het St. Nicolaas Lyceum in Amsterdam om de pilot voor Mediablend te realiseren.

Te koop in het Persmuseum of te bestellen via www.persmuseum.nl #55 Topstukken. Het jubileumboek van het Persmuseum. Met bijdragen van Frits Abrahams, e.a.. Uitgegeven in eigen beheer. € 19,50 T-shirt Topstuk! € 19,50 Verdachte portretten. Paul Arnoldussen. Uitgeverij Bas Lubberhuizen. € 17,50 Buurman, jij?! Waargebeurde misdaadverhalen. Verslaggeving uit de rechtszalen van Fred Soeteman, met illustraties van Chris Roodbeen. Uitgeverij Verse Hoeven, € 24,50.

Alle leerlingen van de tweede klas, zo’n 200 in totaal, volgden deze ochtend twee mediaworkshops, waarop de leerlingen artikelen, digitales, foto’s, cartoons, radio-opnames en filmpjes over het thema ‘toekomst’ maakten. Alle produkten werden door leerlingen die in de workshopredactie waren klaargestoomd voor het echte redactiewerk, streng geselecteerd en gecontroleerd. De beste produkten zijn te bewonderen op de website www.Uceestation.nl op het ‘station’ Amsterdam Zuid/St. Nicolaaslyceum.

Het afzien van 2011. Fokke en Sukke € 9,95 Politiek kwartetspel van Fritz Behrendt. Heruitgave van het kwartetspel met politieke kopstukken voor Het Parool ca. 1970. € 9,50 Handboek hoofdredacteur. Hoe je het wordt, bent en blijft. Arendo Joustra (samenstelling). Elsevier. € 14,95

Succes Dank zij de grote inzet van technisch personeel, leraren, workshopdocenten en leerlingen was de dag een groot succes. Uit de enquête die was verspreid, bleken de reacties van zowel leerlingen als de school zeer positief. Mediablend was volgens de overgrote meerderheid zeker voor herhaling vatbaar. Mediablend kan worden geboekt in een projectvorm of als

Publicaties en varia

Educatieve activiteiten

Nieuw op educatiegebied: Mediablend

Mediablend! themadag door scholen die de leerlingen mediavaardigheden aan willen leren. Naast Mediablend wordt ook de cursus ‘Word mediawijs’ aangeboden, die bestaat uit vijf opeenvolgende workshops. Deze kunnen worden ingezet binnen het reguliere onderwijs en bevatten

de workshops mediawijsheid, censuur, beeldvorming tekst, beeldvorming foto en social media. Ideaal als aanvulling op het vak maatschappijleer, CKV of ICT. Mediablend en Word mediawijs! zijn bestemd voor de midden- en bovenbouw van havo, vwo en vmbo.

Kinderworkshops (8-12 jaar) - Je eigen tienertijdschrift - Jij, een ontwerper! - Flitsende Nieuwsfoto’s Basisonderwijs - Nieuwsflits! (groep 7 en 8, museumprogramma) Voortgezet onderwijs - Workshop Censuur (bovenbouw van het voortgezet onderwijs, alle niveaus) - Workshop Ff een krant maken (basisvorming VMBO) - Workshop Cartoontekenen (alle niveaus, afgestemd per groep) - Workshop Journalistiek (bovenbouw voortgezet onderwijs) - Workshop Fotojournalistiek (bovenbouw HAVO/VWO) - De politieke tekeningen van Peter van Straaten (bovenbouw HAVO/VWO, digitale les) MBO Europe 4U lessenpakket, digitales en digitale kranten maken over Europa

Workshop journalistiek in het Persmuseum.

FOTO PERSMUSEUM

Meer informatie over de inhoud van de lesprogramma’s is te vinden op: www.persmuseum.nl /Educatie.

museum

pagina 7

Jongste geschiedenis van de Volkskrant onbevooroordeeld geboekstaafd door Bert

Steinmetz

Na de presentatie van Dag in dag uit, het boek waarin Annet Mooij de laatste dertig jaar van de Volkskrant heeft beschreven, mengden nogal wat oudgedienden van die krant zich hardop in het debat.

Redactie werd soms horendol van nieuwe initiatieven

Zij konden zich absoluut niet vinden in het beeld dat Mooij schetst van de redactie in de jaren tachtig: een verzameling rebelse, zelfingenomen types die lak hadden aan de hoofdredactie, aan andere deelredacties en soms zelfs aan hun directe collega’s. Nee, die oud-redacteuren herinnerden zich de redactie als een warme, hechte ploeg die hard werkte en gezamenlijk een prachtkrant maakte. Zij hebben gelijk – maar Mooij heeft het ook. Zeker, er werd een mooie krant gemaakt, en Mooij memoreert dat ook bij herhaling. Vaak met enige verbazing, als ze weer eens een explosief conflict uit de doeken heeft gedaan. Want die waren er veel op de Volkskrantredactie, waar anarchisme en afkeer van leidinggevenden verregaand gecultiveerd werden. Het hoogste besluitvormende orgaan was de plenaire redactievergadering. Mooij beschrijft fraai het patroon dat ‘de plenaire’ de hoofdredacteur opdroeg iets te verbeteren, om het voorstel van de hoofdredacteur daaromtrent vervolgens steevast te verwerpen. Iets veranderen aan de wijze waarop de redactie sinds jaar en dag werkte, was zodoende een klus van lange adem en zorgvuldig diplomatiek gechicaneer.

Lockefeer Dat heeft Harry Lockefeer, van 1982 tot 1995 hoofdredacteur, geweten. Het is goed dat het boek juist die verdiensten van Lockefeer in het licht zet, die waren bedolven onder de lage dunk die veel redacteuren van hem hadden en vooral onder zijn tragisch verlopen vertrek bij de krant. Mooij wijst erop dat de goede connecties tussen Lockefeer en

Boekbespreking de hoofddirectie van Perscombinatie belangrijk hebben bijgedragen aan de groei van de krant in budget en personeel. De krant had natuurlijk het economisch en sociaal-cultureel tij mee en de redactie was in staat daar zo bekwaam op in te springen dat de oplage elk jaar steeg.

Verrassend Lockefeers opvolger, Pieter Broertjes, was de representant van een nieuwe generatie. Een hoofdredacteur die zich niet langer verschanste tegen een vijandige redactie, maar daar middenin stond en de ramen opengooide. Tegelijkertijd slaagde hij erin de centrale sturing tot stand te brengen die de rebelse redacteuren van het tijdperk-Lockefeer steeds buiten de deur hadden weten te houden. Het is verrassend dat Broertjes wél als een succesvol hoofdredacteur werd gezien. Onder zijn vijftienjarig bewind ging het de Volkskrant namelijk veel slechter dan in de voorgaande periode. Mooij noteert veelzeggende cij-

fers: na het piekjaar 1996, toen de Volkskrant een oplage kende van 366.000, volgde een continue daling tot 230.000 in 2009 – het niveau van eind jaren zeventig. De winst die onder Lockefeer was geboekt, was onder Broertjes weer verdampt. Maar zoals zijn voorganger het tij mee had, zo moest Broertjes antwoorden zien te vinden op de ene crisis na de andere. Externe, zoals de aanslagen op de Twin Towers, de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh, de economische crises. En interne, met het binnenhalen van de Britse financier Apax als rampzalig dieptepunt. Een leeggezogen en met schulden beladen PCM werd uiteindelijk gered door de Belgische Persgroep.

Pluriforme koers Broertjes heeft zijn redactie door al die woelingen gekoerst, met inkrimping van het redactiebestand en -budget, met een meer pluriforme koers die aansloot bij een ingrijpend veranderde samenleving en met technische innovaties om aan te sluiten bij de digitale revolutie. Het is niet allemaal gelukt, de redactie werd soms horendol van

wéér nieuwe initiatieven van haar hoofdredacteur, maar Broertjes heeft het wel gedaan. Toen hij vorig jaar het hoofdredacteurschap overdroeg aan Philip Remarque, verscheen de krant inmiddels op tabloid en vertoonde de oplage weer een stijgende tendens.

Derde bijdrage Annet Mooij heeft dat alles beschreven, zonder hoofdpersonen te sparen maar ook zonder ze tekort te doen, en dat in een prettig leesbare stijl. Niet genoeg kan het initiatief van de Volkskrant worden geprezen om haar eigen geschiedenis zo zorgvuldig en onbevooroordeeld te laten boekstaven. Na De emancipatie van een dagblad van Joan Hemels, de geschiedenis van de Volkskrant tot de Tweede Wereldoorlog, en De metamorfose van een dagblad van Frank van Vree, de naoorlogse geschiedenis tot 1980, heeft Mooij met Dag in dag uit een derde bijdrage geleverd aan dit indrukwekkende monument van persgeschiedenis.

Annet Mooij, Dag in dag uit. Een journalistieke geschiedenis van de Volkskrant vanaf 1980. De Bezige Bij, 2011.

Agenda 17 november 2012 Topstukken! De mooiste collectie van gekozen en prominenten

2011 – 5 februari

objecten uit de het Persmuseum beschreven door

16 februari – 25 maart 2012 Politiek in prent 2011 De beste politieke tekeningen van het voorgaande jaar met de bekendmaking van de winnaar van de Junior Inktspotprijs. 5 april – 17 juni 2012 Caricaturca De kijk van Nederlandse, Turkse, Duitse en Zwitserse tekenaars op Turkije en het wereldgebeuren, belicht aan de hand van thema’s als persvrijheid, religie, Europa, politiek leiders en oorlog & vrede.

museum nieuws

pagina 8

Bezoekersinformatie

Routebeschrijving

Persmuseum A T E W

Bus

Zeeburgerkade 10, 1019 HA Amsterdam 020-692 88 10 F 020-468 05 05 [email protected] www.persmuseum.nl

Beste verbinding: Tot 1 januari 2012 bus 43: Vanaf Centraal Station richting Borneo Eiland, halte Cruquiusweg. Vanaf 1 januari 2012 bus 48: Vanaf Centraal Station richting Borneo Eiland, halte Cruquiusweg. Bus 65: Vanaf Station Zuid via Amstel Station, richting KNSM-eiland, halte Cruquiusweg (ieder kwartier).

Openingstijden Persmuseum 10.00 – 17.00 uur Dinsdag – vrijdag 12.00 – 17.00 uur Zondag Het museum is gesloten op zaterdag, maandag en op feestdagen

Tram

Studiezaal / Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis

Trein

Tram 14 naar het Javaplein (5 minuten lopen), tram 10 naar de Van Eesterenlaan (5 minuten lopen) of tram 7 naar de Molukkenstraat (10 minuten lopen).

A Cruquiusweg 31, 1019 AT Amsterdam T 020-668 58 66 F studiezaal: 020-663 03 49 E studiezaal: [email protected] Online publiekscatalogus: www.iisg.nl/opc-nl.php search.iisg.nl

Openingstijden studiezaal 09.00 – 17.00 uur Maandag – vrijdag De studiezaal is gesloten op zaterdag, zon- en feestdagen

Toegangsprijzen Persmuseum Volwassenen 13 - 18 jaar, 65+, groepen vanaf 10 personen Stadspas Cultuurkaart / CJP Studenten met collegekaart 0 - 12 jaar, Museumkaart, ICOM, Vrienden

€ 4,50 € 3,25 € 2,50 € 2,75 € 2,25 gratis

Vanaf Centraal Station: één van de hierboven genoemde bussen. Vanaf station Muiderpoort: lopend (ca. 15 minuten) of met bus 22, halte Zeeburgerdijk

Auto

Vanaf de rondweg (A10) afslag Zeeburg (S114). De borden Zeeburg volgen. Voor de Piet Heintunnel linksaf, richting Indische Buurt. Bij de eerste stoplichten na de brug rechtsaf. Vervolgens de tweede rechts. Bij de rotonde de tweede afslag nemen (= doodlopend) om op de Zeeburgerkade te komen. Deze geheel uitrijden (ca. 400 m.), aan het einde bevindt zich het Persmuseum.

Naar het IISG

Vanaf de rondweg (A10) afslag Zeeburg (S114). De borden Zeeburg volgen tot in de Piet Heintunnel. Aan het eind van de tunnel bij de stoplichten naar links. Eerste straat links, met de bocht mee naar links en vervolgens rechtdoor. NB: door werkzaamheden kunnen er omleidingen zijn! E RN BO

Onderwijs Basisonderwijs Voortgezet onderwijs

€ 55,- per groep, incl. lesmateriaal afhankelijk van educatief programma (zie www.persmuseum.nl)

PIET

NE VA

AN LA EO

E EST N RE AN LA

N

G WE US UI UQ

ing ht ric

CR

G IIS N AA EL VE

AN LA MA NA PA

45,00 55,00 32,50 45,00 67,50

E AV TH PO RE

M EU US DE SM URGERKA R PE ZEEB

S BU RN BO

va Ja

€ € € € €

T EN

EL TUNN HEIN

Rondleidingen volwassenen+ Engels andere taal Universiteit/HBO Voortgezet Onderwijs VO met opdracht

O

i ple

DE

AD RP GE UR

ZE

R GE UR EB

JK DI

0 f1 7o

KA US UI UQ CR

EB ZE

ram

Het Persmuseum is goed toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Het museum beschikt over een aangepast toilet en de expositieruimte bevindt zich op 0-niveau.

nt

Toegankelijkheid

Word of maak een Vriend(in)

Colofon

De Stichting Vrienden van het Persmuseum stelt zich ten doel de bloei en de naamsbekendheid van het Persmuseum te bevorderen en extra inkomsten te verwerven ten behoeve van collectieaankopen en activiteiten.

Het PersmuseumNieuws is een uitgave van het Persmuseum en wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Persmuseum.

U bent al Vriend(in) met een bijdrage van minimaal € 25,00 per jaar! Een vriend(in) van het Persmuseum krijgt: - gratis toegang tot het Persmuseum - 10% korting op uitgaven van het Persmuseum - uitnodigingen voor openingen en andere speciale activiteiten - driemaal per jaar de nieuwsbrief het PersmuseumNieuws. Voor minimaal € 50,- per jaar krijgt u tevens: - een gratis publicatie/catalogus U kunt ook Vriend voor het leven worden door eenmalig een bedrag van € 500,- te doneren. U geniet dan altijd van alle voordelen die een Vriend(in) van het Persmuseum heeft. Word of maak nu een Vriend! Zelf Vriend worden? Vul het aanvraagformulier in op www.persmuseum.nl onder het kopje ‘Vrienden’. U kunt telefonisch (020-6928810), of per e-mail ([email protected]) het aanvraagformulier ‘Word of maak een Vriend’ opvragen.

Redactie:

Leen de Ruiter (eindredactie) Servaas Smulders Bert Steinmetz Persmuseum

Redactieadres:

Persmuseum Zeeburgerkade 10 1019 HA Amsterdam T 020-6928810 [email protected]

Aan dit nummer werkten mee:

Niels Beugeling Ineke Eisma Geert-Jan Laan Sjoukje Posthuma Job Schouten Angelie Sens Bert Steinmetz

Oplage:

2.000 verschijnt tenminste driemaal per jaar

Een donatie is ook altijd welkom! Postbank 5761042 t.n.v. Stichting Vrienden van het Persmuseum o.v.v. ‘donatie’

Druk:

Drukkerij Bakker, Roelofarendsveen

Uitgever:

Persmuseum

Het Persmuseum is hét levendige en herkenbare landelijke centrum van de Nederlandse pers en de politieke prent, met een breed scala aan activiteiten. Het Persmuseum is uniek in Nederland. Al meer dan honderd jaar beijvert het Persmuseum zich om de geschiedenis, het heden en de toekomstige ontwikkelingen van de Nederlandse pers te documenteren, te bestuderen en toegankelijk te maken.

ISSN nummer:

1569-0318

Voor de speciale Jubileumvriendenactie: zie inlegvel!!

Het PersmuseumNieuws wordt gratis verstrekt aan Vrienden en relaties van het Persmuseum. In het Persmuseum zijn exemplaren kosteloos te verkrijgen. © Persmuseum

Nieuw project: Mediablend! pagina 6

Recommend Documents