Nederlandse waterschappen en het buitenland Inventarisatie van internationale activiteiten van waterschappen

Nederlandse waterschappen


en het buitenland 2008


Inventarisatie van internationale activiteiten van waterschappen


Nederlandse waterschappen en het buitenland 2010 Inventarisatie van internationale activiteiten van waterschappen

1

Colofon Uitgave Unie van Waterschappen Koningskade 40 2596 AA Den Haag Postbus 93218 2509 AE Den Haag www.uvw.nl Januari 2011 Deze publicatie wordt ook aangeboden via www.uvw.nl

Nederlandse waterschappen en het buitenland 2010

Drukwerkproductie Opmeer drukkerij bv

2

Oplage 1.000 ex. ISBN 9789069041254

Voorwoord Waterschappen bevinden zich en bewegen zich in een internationale context. Een steeds groter deel van de werkzaamheden van waterschappen wordt beïnvloed door Europese beleidsontwikkeling, weten regelgeving en financiering. Internationale stroomgebieden zijn de basis voor het Nederlandse waterbeheer en de Kaderrichtlijn Water noodzaakt tot grensoverschrijdende samenwerking. Vanwege de specifieke kennis en kunde van de waterschappen wordt vanuit het buitenland steeds vaker een beroep op de waterschappen gedaan. Waterschappen zijn in toenemende mate bereid hun expertise via samenwerkingsverbanden ter beschikking te stellen. Zij voelen een verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan oplossingen voor mondiale watervraagstukken. Met de ondertekening van ‘Het Akkoord van Schokland’, hebben de waterschappen zich bovendien, samen met andere belangrijke partijen in de Nederlandse watersector, verbonden om zich in te zetten voor het bereiken van MDG 7. Het aantal sanitatieprojecten dat waterschappen in samenwerking met (regionale) partners uitvoeren is als gevolg van de ondertekening van dit akkoord sterk toegenomen. Nederland heeft weliswaar een vooraanstaande positie in de wereld, maar andere landen hebben ons ook veel te bieden als het gaat om kennis, technologie en innovatie in de watersector. Gezien al deze ontwikkelingen is het niet vreemd dat de internationale activiteiten van waterschappen een sterk stijgende lijn vertonen. Steeds vaker werken de waterschappen in hun internationale activiteiten samen met andere waterschappen, (regionale) partners en NGO’s. Dit ligt geheel in lijn met de Visie op het inter nationaal beleid van de waterschappen die eind 2009 is vastgesteld en de lijnen uitzet voor de komende jaren. Samenwerking staat centraal in de nieuwe visie. Door meer te gaan samenwerken met andere partijen binnen de watersector en ook daarbuiten kunnen de waterschappen hun bijdrage aan de mondiale waterproblematiek op een hoger niveau tillen. In deze brochure ‘Nederlandse waterschappen en het buitenland 2010’ wordt in een korte beschrijving per waterschap en een overzichtstabel een beknopt, helder en actueel inzicht gegeven in de internationale activiteiten van de waterschappen. Hopelijk levert deze brochure een bijdrage aan ons doel om partners met elkaar te verbinden en samenwerking nog verder te bevorderen. Mocht u meer willen weten over de internationale activiteiten van waterschappen, kijkt u dan op de website van de Unie van Waterschappen www.uvw.nl onder het dossier internationaal of bezoek de website van het betreffende waterschap. G.J. Doornbos Portefeuillehouder Internationaal

3

Inhoudsopgave

1 Het buitenland leeft onder waterschappen

5

2 Buitenlandse activiteiten van waterschappen

9


4

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 2.24 2.26

Waterschap Aa en Maas Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (Waternet / Wereld Waternet) Waterschap Brabantse Delta Waterschap De Dommel Hoogheemraadschap van Delfland Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Wetterskip Fryslân Waterschap Groot Salland Waterschap Hollandse Delta Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Waterschap Hunze en Aa’s Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Peel en Maasvallei Waterschap Reest en Wieden Waterschap Regge en Dinkel Waterschap Rijn en IJssel Hoogheemraadschap van Rijnland Waterschap Rivierenland Waterschap Roer en Overmaas Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Waterschap Vallei & Eem Waterschap Velt en Vecht Waterschap Veluwe Waterschap Scheldestromen Waterschap Zuiderzeeland

10 14 19 23 29 31 34 38 42 44 46 50 52 54 58 61 63 64 67 72 74 77 80 81 84

3 Activiteiten van de Unie van Waterschappen

87

4 English summary

93

Bijlage 1: Overzichtstabel landen – lopende projecten en contacten waterschappen 2010

105

Bijlage 2: Visie Internationaal Beleid Waterschappen

109

1

Het buitenland leeft onder waterschappen

5

1 Het buitenland leeft onder waterschappen Nederlandse waterschappen zijn steeds actiever in internationaal opzicht. Vrijwel alle waterschappen hebben inmiddels internationale activiteiten ontwikkeld. Bijlage 1 geeft dit weer. Het zwaartepunt ligt uiteraard bij de grensoverschrijdende samenwerking in gedeelde stroomgebieden met Duitsland en België. Binnen Europa zijn er verder intensieve contacten met het Verenigd Koninkrijk en Roemenië. Buiten Europa vallen de sterke relaties met Indonesië, Nicaragua en Zuid-Afrika op. Internationale samenwerking heeft diverse vormen en doelstellingen De internationale activiteiten Beleidsontwikkeling van de waterschappen zijn Europa Binnen EU Subsidies erg divers. Binnen de EU Buiten Europa heeft vooral de Unie van Waterschappen een rol in de Grensoverschrijdend beleidsontwikkeling in Brussel. Vervolgens zijn er Europa veel waterschappen die 1e wereld internationale samenwerking Buiten EU Buiten Europa 2e wereld hebben gezocht met buitenlandse partners. 3e wereld Ten slotte is er de grote groep waterschappen voor wie samenwerken met de buitenlandse buren behoort tot de dagelijkse taak.


Europese belangenbehartiging Het belang van Europa als wetgever is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Waterschappen voelen direct de consequenties hiervan. Bovendien hebben Europese instellingen financiële middelen beschikbaar waarvan waterschappen gebruik kunnen maken in de uitoefening van hun taken. Sinds medio 2004 worden de belangen van de waterschappen rechtstreeks bij de instellingen van de Europese Unie behartigd door Bureau Brussel: de gezamenlijke belangenbehartiging van de Unie van Waterschappen en VEWIN.

6

Grensoverschrijdend overleg Nederland werkt al jarenlang samen met zijn buren binnen de inter nationale stroomgebieden Rijn, Maas, Eems en Schelde. De fysieke verbondenheid en de benedenstroomse ligging van Nederland vormt de basis voor samenwerking door middel van kennisuitwisseling, beleidsafstemming en het realiseren van gemeenschappelijke projecten. Alle grenswaterschappen werken samen met collega-instellingen in Duitsland en België. Door de KRW heeft er een sterke intensivering van deze contacten plaatsgevonden. Internationale samenwerking Waterschappen worden steeds actiever op het gebied van internationale samenwerking. Het Akkoord van Schokland heeft tot veel nieuwe projecten op het gebied van sanitatie en drinkwater geleid. De motie Wiegman-van Meppelen Schepping (32 123 XI, nr. 42) die eind 2009 door

de Tweede Kamer is aangenomen, onderstreept de bijdrage die de inzet van de unieke kennis en expertise van de waterschappen kan leveren aan het oplossen van mondiale watervraagstukken. Uitgesproken is dat de waterschappen door samenwerking te zoeken met andere partners in de watersector, een focus op capaciteitsontwikkeling en het koppelen van het financiële instrumentarium hun bijdrage aan het oplossen van de mondiale waterproblematiek op een hoger niveau kunnen tillen. Interreg-projecten Veel waterschappen participeren in Interreg-projecten. Dit zijn door de EU gefinancierde (onderzoeks) projecten, waarin altijd meerdere landen participeren. Het aantal projecten per waterschap fluctueert sterk (zie bijlage 1). Visie Internationaal beleid waterschappen In december 2009 is de Visie Internationaal beleid waterschappen (bijlage 2) vastgesteld door de ledenvergadering. De visie richt zich op hoe water schappen zich positioneren in voor hen relevante raakvlakken in de internationale context, waar Europese beleidsontwikkeling en grensover schrijdende samenwerking integraal onderdeel van uitmaken. Daarnaast richt de visie zich op de manier waarop waterschappen zich bewegen op het gebied van de derde peiler uit de eerste Nota internationale zaken, de Internationale samenwerking van waterschappen. Veel waterschappen hebben zich daar in de afgelopen jaren al verder in ontwikkeld. Deze visie geeft deze activiteiten een kader te waarin de internationale samenwerking zich verder kan ontwikkelen zodat doelstellingen en ambities efficiënter en effectiever kunnen worden gerealiseerd. Verdergaande samenwerking en professionalisering staat centraal in de nieuwe visie. Vervolg Deze inventarisatie is een instrument ten behoeve van de verdere profes sionalisering van het buitenlandwerk. Synergie kan bereikt worden door versterking van de informatie-uitwisseling en samenwerking tussen Nederlandse actoren: collega-waterschappen, ministeries, gemeenten, drinkwaterbedrijven, kennisinstellingen, NGO’s, bedrijfsleven en financiers. Het afgelopen jaar is met de waterschappen een start gemaakt met de uitwerking van de Visie Internationaal beleid waterschappen en het vormgeven van een sectorale inzet. De aansluiting van de water schappen bij het interdepartementale programma Water Mondiaal is hier een goed voorbeeld van. Ook de samenwerking die in het kader van de EU Water Facility voor ACP landen is gezocht met de Nederlandse drinkwater sector is hier een voorbeeld van. Het komende jaar zal in het teken staan van het gezamenlijk verder vormgeven en uitwerken van de sectorale inzet zoals omschreven in de Visie Internationaal beleid waterschappen.

7

8



9


2.1 Waterschap Aa en Maas 1 Beleid In 2006 is de buitenlandnota vastgesteld door het AB. Voorjaar 2008 maakte DB hiervoor een concrete invulling. Doel van het buitenlandbeleid is: - Waterschap Aa en maas propageert de slogan: ‘Werken met water. Voor nu en later.’ Door ook in het buitenland maatschappelijke verantwoor ding te nemen, dragen wij bij aan nalatenschap, niet alleen lokaal maar ook op wereldwijd niveau. - Een grensoverschrijdende visie leidt tot nieuwe, duurzame en innovatieve inzichten bij medewerkers en organisatie. Dat maakt ons een aantrekkelijke en interessante werkgever. - Ideële motieven spelen ook een rol. Denk bijvoorbeeld aan Millennium Development Goals; in het Akkoord van Schokland hebben de water schappen de morele verplichting afgesproken om aan een MDG project deel te nemen. - Door samen te werken in het buitenland met inliggende gemeenten, RWS of de provincie verbetert ook de band met regionale partners. - Kennisuitwisseling waaruit innovatieve ideeën kunnen ontstaan, ten behoeve van schoon en veilig water in het buitenland en in ons eigen werkgebied.


Momenteel oriënteren wij ons op aantal keuzes om de invulling van het beleid af te ronden. Met maximaal drie landen willen wij een lange termijn relatie opbouwen. Samenwerkingsverband met Egypte is ondertekend en voor Macedonië in ontwikkeling. De derde kandidaat is nog onbekend. Ons streven is duurzaam te zijn en concreet in te gaan op behoeftevragen. Daarnaast willen we inzetten op korte termijn bijdragen, via regionale en nationale samenwerkingspartners. Het afgelopen jaar is de regionale samenwerking met Brabantse partijen geïntensiveerd en vindt steeds meer afstemming en samenwerking plaats.

10

2 Grensoverschrijdende samenwerking De doelstelling van het project “Amice” is om in het internationale stroom gebied van de Maas een gecoördineerde strategie te ontwikkelen om de effecten van de klimaatverandering het hoofd te bieden. Bij de strategie ontwikkeling worden nieuwe oplossingen bedacht en rekening gehouden met lopende projecten, bekende maatregelen en de hoogwaterrichtlijn. Het tweede doel is om de samenwerking tussen beheerders kennisinstituten en NGO’s in het stroomgebied te intensiveren en kennis en ervaring uit te wisselen over preventie en bescherming tegen hoogwater en droogte risico’s. Hiermee wordt het internationale stroomgebiedbeheer voor de Maas versterkt en het solidariteitsbeginsel gestimuleerd. Aan de hand van enkele projecten wordt de internationale samenwerking en meerwaarde voor het stroomgebied ingevuld. Ook is het de bedoeling om de locale bevolking bij de problematiek te betrekken en hun kennis over de klimaatproblematiek, de overstromings risico’s en de zelfredzaamheid te vergroten.

Deelnemers internationaal Aan het project wordt deelgenomen door deelnemers uit Frankrijk, Luxemburg, Duitsland, België en Nederland. Naast waterbeheerders wordt ook deelgenomen door universiteiten en kennis/onderzoeks instituten. Vanuit Nederland wordt deelgenomen door Rijkswaterstaat, Deltaris, provincie Limburg, Waterschap Brabantse Delta en Waterschap Aa en Maas. Het project start in 2009 en loopt door tot en met 2012. 3 Internationale samenwerking EU-landen (zie Interreg) Duitsland: Project. NOAH over hoogwatervoorspelling, getrokken door STOWA met Waterschap Rivierenland actief naar Duitsland. Buiten de EU Egypte: Met Egypte hebben wij de samenwerking op hoofdlijnen rond. Beschreven is ook hoe wij onze doelen willen bereiken. Dit is het eerste land van de drie waarmee wij een lange termijn relatie aangaan. Wij kregen subsidie via de NWB. November 2010 vertrok een missie naar Egypte om de eerste concrete invulling te geven aan de drie hoofdactiviteiten: Improved performance of existing Waste Water Treatment plants, Development of new strategies/options for waste water treatment in rural areas and monitoring water quality. De belangrijkste samenwerkingspartners zijn Waternet, Brabant Water aan de Nederlandse zijde en de Ministry of Water Resources and Irrigation en de Holding Company for Water and Waste Water aan de Egyptische zijde. Macedonië: Momenteel onderzoeken we of een lange termijn relatie met Macedonië haalbaar is. Het ziet er positief uit. De behoefte zit hem in het vertalen van EU (water)wetgeving naar implementatie op provinciaal en gemeentelijk niveau. Een eerste uitgebreide verkenningsmissie heeft plaats gevonden. Momenteel zijn de Nederlandse partners benaderd (BV Brabantse waterschappen, gemeenten, Brabant Water en DLG). Plan is om eerste helft 2011, met subsidie van het NWB, samen met de NL-partners de verkenning verder uit te voeren. Na de zomer moet dit leiden tot het tekenen van de samenwerkingsovereenkomst en een lijst met concrete projecten voor het eerste samenwerkingsjaar. Nicaragua Big Corn Island: Voorjaar 2009 vond een eerste verkenningsmissie plaats. Knelpunten zijn onder andere: slechte sanitatie en een tekort aan gezond drinkwater. Dit project is een samenwerkingsverband tussen de drie Brabantse waterschappen (Aa en Maas, De Dommel en Brabantse Delta). De Dommel is de trekker en borgt de relatie.

11

Sri Lanka: Juni 2009 vond een verkenningsmissie plaats. We deden een ‘haalbaarheids studie’ naar de toepassing van irrigatie. Het project is een samenwerkings verband met de Rabobank en Waterschap De Dommel. Algemeen of Overig Er is behoefte om aan te sluiten bij bijvoorbeeld werkzaamheden van Buitenlandse Zaken. Samenwerking kan veel opleveren als medewerkers van NL waterschappen bijvoorbeeld de programma’s van BZ inhoudelijk en financieel evalueren. Dit is leerzaam en efficiënt voor beide partijen en verbindt Nederlands en Internationaal (net) werk. Waterschap Aa en Maas ontvangt met enige regelmaat buitenlandse delegaties. Recent nog een kleine delegatie uit Sudan. De dijkgraaf is sinds kort betrokken bij projecten in Turkije, waar DLG trekker is. 4 Interreg-projecten Interreg IVB project AMICE (A Coordinated Strategy of the Meuse to the Impacts of Climate Evolutions on Floods and Droughts with the Perspec tive of Sustainable Development in the International Catchment Basin): een internationaal samenwerkingsproject waarin diverse Belgische, Franse, Duitse, Luxemburgse en Nederlandse partijen participeren. Project is al goedgekeurd en gestart en loopt van 2009-2012.


Interreg IVA project Bedreigende exoten in Vlaanderen en Zuid-Nederland met als lead partner de Vlaamse Overheid (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) en verder o.a. Provincie Oost-Vlaanderen, Provincie Antwerpen, Provincie Noord-Brabant, 3 Noord-Brabantse waterschappen. Het project is al goedgekeurd en gestart en loopt van 2009-2012. (http://www.euregioscheldemond.be/detail.phtml?infotreeid=79# invasieve_exoten)

12

Interreg IVA Nederland - Duitsland – NAGREWA - De Nederlandse Waterschappen Peel en Maasvallei, Aa en Maas, Rivierenland en de Duitse Wasserverbanden Niersverband en Schwalmverband, allen gelegen in het stroomgebied van de Maas, werken in de periode 2010-2012 grensover schrijdend samen aan de verbetering van een aantal zijwateren van de Maas. Denk aan maatregelen als beekherstel, aanleg vispassages, verbetering waterkwaliteit en verbeterde monitoring. Basis voor de samenwerking is de grensoverschrijdende onderlinge overdracht van kennis, informatie en ervaring. Daarnaast is er veel aandacht voor communicatie en educatie. Het project wordt medegefinancierd door de EU (INTERREG IVa Deutschland-Nederland), de provincies Limburg, Noord-Brabant en Gelderland en de deelstaatregering van NordrheinWestfalen. Het project is het begin van een structurele samenwerking van de Nederlandse en Duitse waterbeheerders op verschillende niveaus. Van dit project is Waterschap Aa en Maas de hoofdpartner. Het project is al goedgekeurd en gestart en loopt van 2010-2012. (http://www.nagrewa.eu/). 5 (Inter)nationale organisaties Aa en Maas is aandeelhouder van Aquanet.

6 Contactpersoon Paula Dobbelaar-van Meenen Waterschap Aa en Maas Buitenland coördinator en Hoofd District Boven Aa Telefoon : 0493 323020 Mobiel : 0622407406 E-mail : [email protected]

13

2.2 Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (Waternet / Wereld Waternet) 1 Beleid De internationale activiteiten van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht zijn sinds 2007 ondergebracht bij de Stichting Wereld Waternet. Wereld Waternet ziet het aangaan van langdurige relaties via zogenaamde ‘Water Operators’ Partnerships’ (WOPs) als dé methode om tot duurzame oplossingen te komen. Concreet betekent dit dat Wereld Waternet in alle samenwerkingsrelaties de activiteiten en de focus zoveel mogelijk uitbreidt naar de gehele watercyclus, inclusief solid waste en alternatieve energie. Op deze wijze wil Wereld Waternet – via versterking van de betrokken lokale water operators - een substantiële bijdrage leveren aan het bereiken van de Millennium doelstellingen. Wereld Waternet wil de komende jaren de focus gaan leggen op het bereiken van de Millennium Ontwikkelingsdoelen op het Afrikaanse continent. Vanuit de driehoek Egypte, Marokko en Zuid-Afrika (landen die beschikken over goed functionerende waterbedrijven) kan de achterstand op de MDGs in Afrika worden ingelopen. 2 Internationale samenwerking Caribisch Nederland: Bonaire: Advisering met betrekking tot bouw van afvalwaterzuivering en rioolsysteem (directievoering). Ondersteuning van het WEB bij de implementatie van een afvalwater divisie voor het beheer en onderhoud van de AWZI en riolering (financiering, samenwerkingsovereenkomst, handhaving etc.) en training van het kader. Looptijd: 2010 – 2013 Samenwerkingspartners: Water en Energie Bedrijf Bonaire; USONA (uitvoeringsorganisatie stichting Nederlandse Antillen) Financiering: USONA MDG component: Nee


Bonaire, St Eustatius en Saba: Het WWn heeft positief gereageerd op een verzoek om ondersteuning in de watercyclus.

14

Buiten de EU Aruba: Ondersteuning bij het beheer en onderhoud van de drie afvalwater zuiveringen op Aruba. Op behoefte worden trainingen verzorgd wordt ondersteuning gegeven op nieuwe vragen. Zo ligt er een verzoek tot training in 2011 en is een advies gewenst met betrekking tot stankoverlast en slibverwerking. Looptijd project: onbepaalde tijd Samenwerkingspartners: Dienst Openbare Werken Aruba (DOW); Water en Energie Bedrijf (incidenteel) Financiering: DOW MDG component: Nee

Egypte: - WOP met Beheira Water and Drainage Company in Egypte. Disseminatie en bijdrage leveren aan een duurzame versterking van de aangesloten waterbedrijven van de Holding Company. De focus in het project is gericht op bedrijfsvoering en het onderhoud van afvalwater zuiveringen en riolering. Tevens is beleid en planning een issue voor de drinkwater en afvalwater sector. Gevraagd is te leveren voor materplanning, onderhoud en daarmee assetmanagement en toekomst zuivereringstechnologie in de vorm van proefinstallatie onderzoek. m.b.t. de integrale benadering van de totale watercyclus. Looptijd: 2010-2014. - Trainingscentrum. Opzetten en het ontwikkelen van een trainingscentrum in Damanhour ten behoeve van de vakdisciplines drinkwater en afvalwater en integraal management en de ontwikkeling daarvan. Dit in het kader van samenwerking met de Holding Company for Water and Waste Water (HCWW) in Egypte. Looptijd: 2010-2014. - Water Quality Management. Het verbeteren van het waterkwaliteit management systeem in Egypte, door het stimuleren van samenwerking tussen The Ministry of Water Resources and Irrigation, The Ministry of Housing en The Ministry of Agriculture. Andere partners zijn: the Holding Company for Water and Wastewater, Beheira Water and Drainage Company, Fayoum Water and Drainage Company, Brabant Water, Waterschap Aa en Maas. Looptijd: 2010 – 2012 Samenwerkende partners: Waterschap Aa en Maas, Brabant Water, Holding Company for water and waste Water in Egypt, Ministry of Water Resources and Irrigation in Egypt Financier: het NWB Fonds Suriname: Het Surinaamse Waterleiding Maatschappij (SWM) is verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening in de kustvlakte. De samenwerking (WOP) heeft betrekking op de strategie, waterkwaliteit, beheerssystemen, financiering, ICT, ARBO en HRM. Looptijd: tot eind 2010 Samenwerkingspartners: SWM; Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen Financiering: VNG-I en gemeente Amsterdam MDG component: indirect via SWM N.B. Project onder medefinanciering van de VNG loopt in 2010 af. Samen werking zal echter worden voorgezet mogelijk met inbreng vanuit andere financieringsbronnen.

15

Sanitatie binnenland in de dorpen Asidonhopo. In een aantal dorpen langs de Boven Suriname rivier zijn in het verleden drie drinkwaterinstallaties gebouwd en worden op dit moment toilet voorzieningen ( droge sanitatie met hergebruik) gerealiseerd. Het project geldt als voorbeeld voor de rest van de dorpen in het binnenland. Looptijd: 2007- 2011 Samenwerkingspartners: Nationale Vrouwen Beweging; Ministerie van Volksgezondheid; Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen; Medische Zending Financiering: Provincie Noord Holland; Aqua for All; Gemeente Amsterdam; Inwoners dorpen MDG component: ja. Aantal inwoners in de dorpen zelf bedraagt tussen de 2 tot 3000. Impact heeft het echter voor ca. 70.000 mensen. Andere resultaten zijn: hygiëne promotie, bevordering van de lokale economie en hogere grondopbrengst door hergebruik van urine en faecaliën.


Ontwikkelcentra in het binnenland. Op een drietal plaatsen in het binnenland (Stoelmanseiland, Snecikondre en Atjoni) wordt gewerkt aan de ontwikkeling van de regio. WWn werkt hier mee aan het ontwerp en bouw van drie drinkwaterplants aangevuld met de aanleg van het een distributienet, sanitaire voorzieningen en oplossingen voor het vaste afvalprobleem. Looptijd: 2009-2011 Samenwerkingspartners: Fonds Ontwikkeling Binnenland; Ministerie van Regionale Ontwikkeling; Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam Financiering: Fonds Ontwikkeling Binnenland; Gemeente Amsterdam MDG component: ja - impact op ca. 10.000 mensen

16

Rehabilitatie Sommelsdijkskreek. Deze kreek vormt een belangrijke afvoer weg voor regen en afvalwater vanuit het stadshart naar zee. Project dient als pilot voor de afwaterings- en waterkwaliteitsproblematiek van Paramaribo. Berekening voor kwantiteit, kwaliteitsaspecten inventariseren, maatregelen voorstellen ter verbetering en daarna in samenwerking laten uitvoeren, voorlichtingscampagnes vormen de verschillende onderdelen in het project. De problematiek wordt met diverse partijen integraal aangepakt. Looptijd: 2009-2013 Samenwerkingspartners: Ministerie van Openbare Werken; Ministerie van Ruimtelijke Ordening en Bosbeheer; District Paramaribo; Nimos (Ministerie van Arbeid, Technologie en Milieu) Financiering: Het NWB Fonds; Gemeente Amsterdam MDG component: Nee Andere resultaten: Overdracht van kennis en ervaring op gebied van integraal waterbeheer, onderhoud technieken, gevolgen klimaat verandering, beheer aspecten.

Capaciteitsopbouw Waterschap MCP in Nickerie. Het Waterschap MCP (opgericht in 2007) beheer de hoofdinfrastructuur in de regio Nickerie. De samenwerking heeft betrekking op ondersteuning bij de opbouw van de organisatie, verkiezingen bestuur, opzet van een legger, waterkalender, overdracht van de infrastructuur, beheer en onderhoud en financiering. Looptijd: 2009 - 2011 Samenwerkingspartners: Bestuur en organisatie MCP; Waterschap Rijn en IJssel; Ministerie van Openbare Werken en Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij; District Nickerie en de Inliggende Waterschappen; WWF; WUR; ADEK Financiering: Het NWB Fonds; Waterschap Rijn en IJssel; Wereld Waternet MDG component: Nee Andere resultaten: Kennisoverdracht op gebied van integraal waterbeheer Indonesië: - WOP met Perpamsi Banten in de Provincie Banten, bestaande uit PDAM Kota, PDAM Kabupaten Tangerang PDAM Serang, PDAM Pandeglang, PDAM Ciligon en PDAM Lebak. De samenwerking heeft betrekking op het verbeteren van de drinkwater productie van de PDAM’s (kwaliteit, kwantiteit, kosten en inkomsten, operations en milieu), verbetering van bedrijfsprocessen, planning en strategie. Er wordt onderzocht in hoeverre een uitbreiding van het project op het gebied van sanitatie haalbaar is. - Jakarta Flood Risk Management. In samenwerking met Royal Haskoning, Openbare Werken (DKI) Jakarta en het Ministerie van Openbare Werken (PU) wordt gewerkt aan het achterstalling onderhoud van de afvoerkanalen in de stad Jakarta, middels een pilot baggerproject. Turkije: Het ontwikkelen van een methodologie om te komen tot passende technologieën van afwaterzuivering voor alle kleine en middelgrote gemeenten in Turkije. Met de presentatie van een handboek die vele aspecten rond ontwerp (technisch/energie zuinig), beheer en onderhoud, organisatie en financiering betreffen wordt het project dit jaar afgesloten. Het vervolgproject bestaat uit de opzet en implementatie van een water union voor afvalwaterzuivering. Looptijd: 2009-2010 Samenwerkingspartners: Ministry of Environment and Forestry; Illerbank; Tukish Municipality Union; Ameco; TAUW; Infomil. Financiering: Agentschap NL MDG component: Nee Andere resultaten: Kennis overdracht, bewust wording bij Turkse partners.

17

Marokko: Het Wateroperator Partnership met de nationale wateroperator Office National de l’Eau Potable (ONEP) is gericht op: overdracht van kennis, ervaring en expertise inclusief delen met derden zoals de wateroperator in Mauritanie in het kader van de MDGs, wederzijdse ontwikkeling in de praktijk, uitwisseling van experts voor advies. Werkvelden zijn: Energie efficiëntie en hergebruik mogelijkheden, lekkage verliezen opsporen en terugdringen, hergebruik van behandeld afvalwater, low cost sanitatie, artificial recharge van grondwater, research en development, trilaterale en multilaterale samenwerking en promotie op het Afrikaanse continent, training en faciliteiten voor Water Operators in de regio. Samenwerking met Egypte in het kader van artificial recharge en het opzetten van het trainingcentrum in Egypte. Looptijd: 2010 - 2015 Financier: ONEP Algemeen of Overig Contacten zijn er met Hamburg Wasser, Berlin, Ruhrverband, Aquabench en PUB Signapore 3 (Inter)nationale organisaties Geparticipeerd wordt in o.a. de Global water Operators’ Partnership Allicance van UNHABITAT, in EWA, NVA, WEF, IAWQ , IWA Specialist Group Design.


4 Contactpersoon Otto Ferf Jentink Postbus 94107 1090 GC Amsterdam Telefoon : 020 608 3553 E-mail : [email protected] Internet : www.wereldwaternet.nl

18

2.3 Waterschap Brabantse Delta 1 Beleid In december 2007 heeft het Algemeen Bestuur van Brabantse Delta ingestemd met een adviesnota herijking buitenlandbeleid. Deze nota maakt het mogelijk om te participeren in internationale projecten. Daartoe wordt jaarlijks € 100.000,- gereserveerd op de exploitatie begroting. 2 Grensoverschrijdende samenwerking België (Vlaanderen): De samenwerking met Vlaanderen kent verschillende vormen: - Bestuurlijke deelname aan de Stuurgroep van het Vlaamse Waterschap Mark en Weerijs. - Bestuurlijke deelname aan vergadering van het Vlaams bekkenbestuur Maasbekken. - Bilaterale afstemming KRW Maas/Schelde met Vlaamse Milieu Maatschappij. - Samenwerkingsovereenkomst met afspraken over het onderhoud van de grensvormende en grensoverschrijdende waterlopen (Waterschap Brabantse Delta, Waterschap De Dommel, Provincie Antwerpen, Vlaamse Milieu Maatschappij, watering de Beneden Mark, watering de Oostelijke Mark en watering Wuustwezel). - Deelname aan stroomgebiedcomité Mark. - Lid Bijzondere Commissie en lid werkgroep water en natuur van het Grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heide. Duitsland, België, Luxemburg en Frankrijk: Deelname aan werkgroep ‘doelen en maatregelen’ van de Internationale Maascommissie en het nationaal vooroverleg (namens de Nederlandse Maaswaterschappen). België, Frankrijk: Waterschap Brabantse Delta is als agendalid betrokken bij het nationaal vooroverleg Internationale Schelde Commissie. 3 Internationale samenwerking Caribisch Nederland: Bonaire: Waterschap Brabantse Delta is in 2009 door het Ministerie van VROM gevraagd ondersteuning te bieden bij een ontwerp voor een tijdelijke afvalwaterzuivering. In 2010 is Waterschap Brabantse Delta gevraagd m advies en ondersteuning te bieden rond de totstandkoming en in bedrijfstelling van de tijdelijke afvalwaterzuivering op Bonaire, welke door het Water- en Energiebedrijf Bonaire beheerd zal worden. Eind november 2010 is door Brabantse Delta een werkbezoek gebracht aan Bonaire de vraagstellingen door te nemen en de mogelijke onderwerpen van samenwerking te bekijken. Indien er een rol voor verdere ondersteuning/samenwerking ligt voor het waterschap, wordt het bestuur een voorstel ter goedkeuring voorgelegd. Daarnaast is ons

19

waterschap ook gevraagd juridische ondersteuning vanuit Nederland te leveren bij het opstellen van de eilandverordeningen op het gebied van afvalwaterinzameling en –zuivering. - Samenwerkingspartners: Dienst Ruimtelijke Ordening Bonaire (DROB), Water- en Energiebedrijf Bonaire (WEB), voormalig Ministerie van VROM, voormalig Ministerie van V&W. - Financiering: De ureninzet en reis- en verblijfkosten worden door VROM vergoed. Voorbereidingsuren ten aanzien van het werkbezoek komen ten laste van het budget buitenlandbeleid.


EU-landen Frankrijk, Duitsland, Nederland (IWRM-net): Vier onderzoeksinstituten (Cemagrif, AgroParisTech-ENGREF, Seecon en de TU Delft hebben tezamen met nationale partners een I-five project ingesteld, welke gericht is op innovatieve instrumenten en instituties voor de implementatie van de Kaderrichtlijn Water. Waterschap Brabantse Delta participeert tezamen met de TU Delft in dit internationale project. Looptijd: 2008-2010.

20

Buiten de EU Malawi (Nkhoma): Simavi is door een Malawiaans ziekenhuis in Nkhoma gevraagd voor ondersteuning bij het renoveren van het afvalwatersysteem. Voor expertise van waterzuivering en afvalwaterbehandeling is in september 2008 een samenwerkingsovereenkomst tussen Waterschap Brabantse Delta en Simavi ondertekend. In februari 2010 is door Brabantse Delta een bezoek gebracht aan het ziekenhuis. Tijdens dit bezoek is geadviseerd over korte termijnmaatregelen en is gesproken met een Zuid-Afrikaans adviesbureau dat een masterplan gaat opstellen voor het ziekenhuis. Op dit moment is Brabantse Delta als adviseur betrokken in het project. - Samenwerkingspartners: SIMAVI, Stichting MMWT (Malawi Mission Work Team). Nkhoma ziekenhuis, Zuid-Afrikaans adviesbureau. - Financiering: De tickets en verblijfkosten zijn door het NWB Fonds vergoed. De gemaakte uren komen ten laste van het budget buitenland beleid. SIMAVI zal gaan besluiten of zij het opstellen van dit masterplan gaan financieren. - MDG component: ja. In het project zijn geen directe aansluitingen gerealiseerd. In kwalitatieve zin is er samen met het lokale ziekenhuis in Nkhoma een plan opgesteld voor het verbeteren van de afvalwaterzuivering en toevoer leidingen. Waterschap Brabantse Delta denkt mee over toekomstig onderhoud en beheer van de afvalwaterzuivering. Nicaragua (Corn Islands): Op initiatief van Waterschap De Dommel heeft Waterschap Brabantse Delta in april 2009 tezamen met De Dommel en Aa en Maas deelgenomen aan een gezamenlijke verkenning naar de waterproblematiek op de Corn Islands, twee Nicaraguaanse eilanden met een geïsoleerde ligging. Dit heeft geresulteerd in een projectvoorstel waarin is aangegeven op welke wijze de gemeente Corn Islands ondersteund kan en wil worden bij het vinden van duurzame oplossingen voor bestaande waterproblemen.

De waterschapsbesturen hebben ingestemd met het projectvoorstel onder de voorwaarde dat er een externe financier wordt gevonden. - Samenwerkingspartners: Waterschap De Dommel, Waterschap Aa en Maas, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Brabant Water, gemeente Corn Islands. - Financiering: Momenteel wordt voor het projectplan financiering gezocht. Hiertoe zijn ondermeer contacten met de Wereldbank. Naar verwachting zal in de loop van 2011 duidelijk worden of er voldoende perspectieven voor financiering zijn. Het waterschap levert een bijdrage in de vorm van uren. Deze uren komen ten laste van het budget buitenlandbeleid. - MDG component: ja. Het project draagt in kwalitatieve zin bij aan het vinden van duurzame oplossingen op het gebied van drinkwater, sanitatie en kusterosie. De aanpak kan tevens gezien worden als een voorbeeldaanpak voor meerdere kleine geïsoleerde tropische eilanden. China (Yangzhou): Sinds 2008 is Waterschap Brabantse Delta betrokken in een samenwerkings verband tussen de West Brabantse Vergadering en de Chinese stad Yangzhou. In september 2008 heeft een delegatie van het waterschap deelgenomen aan het ‘Yangzhou World Canal Expo & Canal Cities Experts’ Forum’. Tijdens dit forum en bij het wederbezoek in november 2008 is gebleken dat er ondanks de verschillen (in schaal) tussen beide regio’s, ook veel te leren valt van elkaars kennis en ervaringen. In oktober 2010 heeft een delegatie uit Yangzhou een werkbezoek gebracht aan Nederland. Aan het einde van het bezoek is een Memorandum of Understanding ondertekend met daarin de afspraak om op vijf terreinen te gaan samenwerken. In de komende tijd zal worden bekeken hoe deze samenwerking wordt ingevuld. Het gaat ondermeer om het verbeteren van het resultaat van afvalwater zuiveringen, geautomatiseerd water management en het herstel van natuurlijke waterlopen. - Samenwerkingspartners: waterbureau Yangzhou, West Brabantse Vergadering - Financiering: De kosten en de gemaakte uren komen ten laste van het budget buitenlandbeleid. - MDG component: nee Algemeen of Overig - Waterschap Brabantse Delta is met regelmaat gastheer voor buitenlandse bezoekers. - Bijdrage aan ondersteunende activiteiten, zoals Wandelen voor Water. - Participatie in de Werkgroep en de Commissie internationale zaken van de Unie van Waterschappen. - Brabantse Delta ondersteunt buitenlandse studenten via instellingen als UNESCO-IHE en het Universitair Asiel Fonds door middel van het beschikbaar stellen van stageplaatsen voor buitenlandse studenten. In 2010 heeft een student uit Indonesië een afstudeeronderzoek binnen Brabantse Delta afgerond.

21

4 Interreg-project Interreg IVa project InWa (Interactieve Watersystemen in het Benelux middengebied): Waterschap Brabantse Delta is betrokken bij drie projecten: kleine beek voor vis, peilgestuurde samengestelde drainage, afspoelen spuitmachines. Looptijd: 2008-2011. - Samenwerkingspartners: 18 partners uit het grensgebied Vlaanderen – Nederland - Financiering: De helft van de projectkosten wordt gefinancierd door Interreg. Interreg IVa project invasieve exoten. Het Interreg-project bestaat uit enkele casussen. Waterschap Brabantse Delta participeert in de casus grote waternavel. Het doel van het Interreg project is om een grensoverschrijdend, kosteneffectief en ecologisch verantwoord beheerssysteem voor de grote waternavel te ontwikkelen. Om dit doel te bereiken is het project gericht op zowel de bestrijding als de verwerking van grote waternavel. Start: oktober 2009 - Samenwerkingspartners: Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid, Provincie Antwerpen, provincie OostVlaanderen, Vlaamse Milieumaatschappij, Waterschap Aa en Maas, Waterschap De Dommel, Wageningen University. - Financiering: De helft van de projectkosten wordt gefinancierd door Interreg.


Interreg IVb project AMICE (A Coordinated Strategy of the Meuse to the Impacts of Climate Evolutions on Floods and Droughts with the Perspective of Sustainable Development in the International Catchment Basin) Binnen dit project worden de invloeden van de klimaatsverandering in het Maasbekken onderzocht. Waterschap Brabantse Delta heeft als investerings project de realisatie van robuuste stapstenen langs de Steenbergsche Vliet ingebracht. Het betreft een Interreg IV b subsidietraject voor de periode 2009-2013. Er is extra aandacht voor communicatie over waterbeheer via een interactieve GPS-route voor fietsers en wandelaars. - Samenwerkingspartners: EPAMA (Etablissement Public d’Aménagement de la Meuse et de ses Affleuent). - Financiering: Op onderdelen wordt 25% van de projectkosten gefinancierd door Interreg, overige kosten zijn ondergebracht bij provinciale BO II.

22

5 Participatie in internationale organisaties Brabantse Delta is lid van het Netherlands Water Partnership (NWP). 6 Contactpersoon Ingrid Broos Postbus 5520 4801 DZ Breda Telefoon : 076 5641770 E-mail : [email protected] Internet : www.brabantsedelta.nl

2.4 Waterschap De Dommel 1 Beleid Vanaf 2003 is Waterschap De Dommel internationaal actief. Het beleid Internationale Samenwerking wordt periodiek geactualiseerd. De laatste actualisatie heeft in 2008 plaatsgevonden. Bij de implementatie van het beleid vindt steeds meer kennisuitwisseling en samenwerking plaats met regionale partners zoals de Waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta, Rivierenland, drinkwaterbedrijf Brabant Water en de gemeenten Tilburg en Eindhoven. Met de inzet in internationale projecten wil Waterschap De Dommel zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en medewerkers stimuleren tot interculturele samenwerking en kennisuitwisseling. Tevens wil het waterschap hiermee de aantrekkelijkheid van de organisatie voor (potentiële) werknemers vergroten, de samenwerkingen innovatiekracht van de organisatie versterken, en invulling geven aan het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (door onder meer op een duurzame manier bij te dragen aan de realisatie van de MDG’s en de mondiale waterproblematiek). Binnen de samenwerkingsverbanden streeft De Dommel voor de langere termijn naar een toegevoegde waarde van het waterschap op technisch, organisatorisch, financieel en institutioneel gebied. De inzet betreft vooral tijd/ deskundigheid (momenteel ca. 1,7 fte). Door het maximaal benutten van de subsidiemogelijkheden is de inzet van eigen financiële middelen tot op heden zeer beperkt. 2 Grensoverschrijdende samenwerking België: Ambtelijk contact is er met de Vlaamse wateringen en het NVIBO Bekkencomité Dommel. Daarnaast vindt afstemming plaats op het gebied van planvorming en uitvoering. Afgesproken is dat onze watergraaf (als niet stemhebbend agendalid) deel kan nemen aan het bestuur van het Vlaamse Waterschap Dommel en Warmbeek en omgekeerd is op vergelijk bare wijze Vlaamse inbreng mogelijk gemaakt in de commissie vergaderingen van Waterschap De Dommel. Tussen het Regionaal Bestuurlijk Overleg Maas (RBOM) en het Vlaamse Bekken Comité Maas zijn eveneens afspraken gemaakt om tot uitwisseling te komen. Op kennisgebied wordt actief de samenwerking gezocht met de Vlaamse Milieumaatschappij. Tevens wordt door Waterschap De Dommel en Waterschap Brabantse Delta samen met de provincie Antwerpen, de Vlaamse Milieu Maatschappij en een drietal Vlaamse wateringen samengewerkt in het beheer en onderhoud van grenswaterlopen. Voor Waterschap De Dommel zijn dit de Poppelsche Leij en de Rovertse Leij. In augustus 2010 is hiertoe een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Gemeenschappelijke grensoverschrijdende beleidsontwikkeling of grensoverschrijdende fysieke projectuitvoering vindt nog niet plaats.

23

3 Internationale samenwerking Buiten de EU Simferopol, Oekraïne: Onze partner in Oekraïne is Salgir Water Management Department in Simferopol, Crimea. Van 2006 – 2010 hebben we vanuit Nederland samen gewerkt met vier andere partijen: Provincie Noord Brabant, Waterschap Groot Salland, Gemeente Kampen en Gemeente Zwartwaterland. Project ondersteuning was in handen van het adviesbureau Alterra. Deze vijf partijen hebben ieder een eigen partner in Oekraïne en hebben ieder een LOGO East I en II project uitgevoerd wat volledig werd gefinancierd door VNG International. Het projectbudget, voor de looptijd van juni 2008 t/m november 2009, bedroeg € 70.000,- per project. Het project richtte zich op een duurzame verbetering van het gehele systeem met als speerpunten drinkwater en sanitatie. Hieraan is gewerkt door het ontwikkelen van cursussen op het gebied van drinkwater & sanitatie (4 dagen) het integraal waterbeheer en communicatie met stakeholders. Deelnemers waren afkomstig van water management departementen, gemeentes, het drink waterbedrijf, het state water committee (vergelijkbaar met onze provincie), milieuorganisaties en mensen uit de dorpen in de omgeving. Via een aantal plannen die door onze partner zijn geschreven is de aandacht voor drink water, sanitatie en de rol hierbij van een goed waterbeheer sterk toege nomen. Concrete aansluitingen of voorzieningen zijn niet gerealiseerd.


Op dit moment wordt via diverse organisaties en financiers verkend of we, een concreet vervolgproject op het gebied van drinkwater en sanitatie kunnen starten. Daarnaast bekijken we de mogelijkheden voor het indienen van een voorstel waarbij we zoeken naar financieringsbronnen voor realisatie van de (maatschappelijke) watertaken op de Krim. Hiervoor werken we samen met de Waterschappen Groot Salland en Roer en Overmaas.

24

Gedaref, Sudan: In Sudan hebben we samen met de Gemeente Eindhoven, Gedaref State Water Corporation (GSWC) en de gemeente Gedaref gewerkt aan een pilot project met als doel om de erosie en sedimentatie problematiek in drinkwaterreservoirs beter beheersbaar te maken en daarnaast meer regenwater te laten infiltreren (waterconservering). Met dit pilot-project is kennis en ervaring opgebouwd en direct verspreid middels door VNG-International mogelijk gemaakte jaarlijkse waterconferenties. Het project is gestart in 2005 en is in 2010 afgerond. Het budget bedroeg ca. € 150.000,-. Financiering vond plaats door Aqua for All. Matagalpa, Nicaragua: In Nicaragua werken we samen met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, de Stichting LeAF en het milieubureau van de Gemeente Matagalpa aan een verbeterd stroomgebiedbeheer en daarmee de duurzame verbetering van de drinkwater- en sanitatievoorzieningen. In 6 dorpjes wordt de drinkwater en sanitatie situatie verbeterd.

Tevens worden bij 6 koffieboeren afvalwaterzuiveringssystemen aangelegd. Met deze voorbeeldprojecten wordt kennis opgebouwd en verspreid naar andere dorpen en koffieboerderijen. Met deze aanpak wordt ook de drinkwatersituatie voor de stad Matagalpa verbeterd. Het project had initieel een doorlooptijd van 3 jaar (medio 2007-2010), maar dit is met één jaar verlengd. Het totaalbudget bedraagt ca. € 500.000. Financiering vindt plaats door Aqua for All/ DGIS en het NWB Fonds. Daarnaast wordt er door de Nederlandse projectpartners in totaal ruim 1 fte en door de Nicaraguaanse partners ca. 3 fte in het project geïnvesteerd. Naar verwachting worden door dit project ca. 2.900 mensen van drink water en van sanitatie voorzien. Samen met de bouw van 6 nieuwe zuiveringssystemen voor behandeling van koffieafvalwater wordt bijgedragen bij aan de verbetering van de drinkwatervoorziening van ca. 80.000 bewoners in de stad Matagalpa. Bij de gemeente Matagalpa zijn 5 technici getraind. In de leefgemeenschappen zijn 6 drinkwater comités getraind in (financieel) beheer en onderhoud. Bij het ontwerp en uitvoering zijn tenminste 3 verschillende lokale adviesbureaus en aannemers gecontracteerd. Ter continuering van de samenwerking wordt momenteel gewerkt aan een vervolgproject. Naast de huidige projectpartners zal hierin naar verwachting geparticipeerd worden door de Gemeente Tilburg (Stedenband Tilburg-Matagalpa), Brabant Water en het Matagalpese drinkwater/zuiveringsbedrijf ENACAL. Corn Islands, Nicaragua: Ter versterking van onze bijdrage aan de Millennium Development Goals (WASH-akkoord) is een nieuw project in voorbereiding op de Corn Islands, twee kleine Nicaraguaanse eilandjes (bijna 10.000 inwoners) in het Caribisch gebied. Vanwege de geïsoleerde ligging zijn de eilanden erg op zichzelf aangewezen. Het regionale bestuur, de gemeente Corn Islands, is verantwoordelijk voor de voorzieningen. Gemeente en bewoners maken zich ernstig zorgen over de betrouwbaarheid van de drinkwatervoor ziening, de sanitaire voorzieningen en de erosie van de kust. Begin 2010 is een projectvoorstel uitgebracht als resultaat van een project formulerings missie. Hierin is aangegeven op welke wijze de gemeente Corn Islands ondersteund kan en wil worden bij het vinden van duurzame oplossingen voor bestaande waterproblemen. De aanpak kan tevens gezien worden als een voorbeeldaanpak voor andere kleine geïsoleerde tropische eilanden. Het projectinitiatief is samen genomen met onze buurwaterschappen Waterschap Aa en Maas en Waterschap Brabantse Delta en de Gemeente Corn Islands. Ook Brabant Water en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier hebben hun medewerking toegezegd voor het vervolg. Het perspectief om daarmee structureel bij te dragen aan een duurzame ontwikkeling van het eiland maar ook om kennis en ervaring op te doen van innovatieve, kleinschalige oplossingen is groot. Voor het projectplan wordt financiering worden gezocht. Hiertoe zijn er onder meer contacten met de Wereldbank. Naar verwachting zal in de loop van 2011 duidelijk worden of er voldoende perspectieven voor financiering zijn.

25


Hambantota, Sri Lanka: Op verzoek van Rabobank Foundation hebben Waterschap De Dommel en Waterschap Aa en Maas in juni 2009 deelgenomen aan een verkennings missie naar het zuiden van Sri Lanka, in het district Hambantota. In dit district werkt Rabobank Foundation al vele jaren samen met een lokale partner, Arthacharya, met het opzetten van boerenorganisaties in een landbouwgebied met maar weinig neerslag. Door de Rabobank Foundation en Arthacharya is een systeem van microkredieten opgezet waar boeren leningen kunnen opnemen voor diverse doeleinden. Een aantal coöperaties in dit gebied heeft aangegeven graag gebruik te maken van microkrediet financiering voor het opzetten van een irrigatiesysteem zodat meerdere oogsten per jaar mogelijk zijn. In juni 2009 is een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar de toepassing van irrigatie in het district Hambantota. De opgestelde projectrapportage wijst uit dat er goede mogelijkheden liggen voor het opzetten van een kosten effectief en duurzaam irrigatiesysteem. Vervolgens heeft in februari 2010 een tweede missie plaatsgevonden gericht op de realisatie van een drietal geselecteerde veelbelovende irrigatieprojecten. Deze projecten zijn zowel inhoudelijk als financieel nader vorm gegeven. Ook zijn de benodigde vergunningen, contracten en financieringsconstructies (kredietverstrekking) nader verkend en vormgegeven. Op basis van deze bevindingen zal Rabobank Foundation een besluit nemen al dan niet krediet beschikbaar te stellen voor de realisatie van de irrigatieprojecten. Wanneer hier een positief besluit op komt zal dit één van de eerste ontwikkelingsprojecten zijn die middels mesokrediet financiering gaat worden gerealiseerd. De missies zijn volledig gefinancierd door de Rabobank Foundation. Inzet van beide waterschappen bedroeg ieder ca.160 uur. Binnen dit project zijn geen drinkwateraansluitingen of sanitatievoor zieningen gerealiseerd. Er is institutionele ondersteuning verleend en gewerkt aan kennisuitwisseling door de inbreng van specialistische vakkennis en advies op gebied van hydrologie en proces-/projectaanpak.

26

Tete, Mozambique: Waterschap De Dommel is door het Wereld Natuur Fonds gevraagd om een fact-finding missie uit te voeren naar Tete in Mozambique om de huidige en toekomstige problemen van ARA Zambeze samen met de organisatie in kaart te brengen. Aanleiding hiervoor is de uitvoering van een internationaal programma door het WNF met locale organisaties voor het realiseren van environmental flows in het stroomgebied van de rivier Zambezi (Joint Zambezi River Basin Environmental Flows Programme). ARA Zambeze is de lokale Water Authority voor het Zambezi River Basin in Mozambique. Het is een jonge organisatie (opgericht in 2002) met 33 mensen. Hun beheergebied is enorm. De regionale ontwikkelingen (waaronder de uitvoering van het environmental flows programma) vragen om een sterke regionale waterpartner. Voor ARA Zambezi en het WNF was dit de aanleiding om organisatorische ondersteuning te zoeken van een andere waterbeheerder.

De factfinding missie heeft plaatsgevonden in oktober 2010. Financiering heeft volledig plaatsgevonden door het WNF. De missie heeft tot duidelijke aanknopingspunten geleidt waar het waterschap ondersteuning zou kunnen verlenen op het gebied van institutionele versterking en capacity development. Concreet wordt gedacht aan het verlenen van procesmatige en inhoudelijke ondersteuning in het opstellen van een strategisch plan voor het beheergebied en het maken van een business plan voor de organisatie zelf. Ook liggen er mogelijkheden om bij te dragen aan een hervorming van regelgeving en het wettelijke raamwerkwerk waarbinnen ARA Zambeze opereert. Mozambique is één van de focuslanden van internationale samenwerking van Nederland. Inmiddels zijn het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het NWP zijdelings als adviseurs bij het projectinitiatief betrokken. Momenteel worden overleggen gepland hoe ARA Zambeze het beste kan worden geholpen en welke samenwerkingsverbanden het Waterschap hiervoor kan aangaan. Deze samenwerking moet resulteren in een plan wat (internationale) financiering kan genereren. Algemeen of Overig Waterschap De Dommel is met regelmaat gastheer voor buitenlandse bezoekers. Tevens draagt De Dommel bij aan ondersteunende activiteiten zoals Wandelen voor Water, de Werkgroep en de Commissie internationale zaken en de Taskforce MDG van de Unie van Waterschappen. Ook neemt het waterschap zijn verantwoordelijkheid wanneer dit nodig is (zoals de bijdrage aan het Tsunami-project). 4 Interreg-projecten In 2008 is het project Nature Oriented Flood Damage Prevention afgerond. Hierin werd samengewerkt met enkele Duitse partners. In 2009 is een nieuw Interreg-project opgestart in samenwerking met Vlaanderen, gericht op de bestrijding van exoten. Partners zijn onder meer de Universiteit Wageningen en Vlaamse partners. Tevens nemen we deel aan het project PREPARED, waarbij samen met Gemeente Eindhoven en 33 andere partners, waarvan 3 buiten Europa, gewerkt wordt aan risico-evaluaties, klimaat oplossingen, real-time monitoring en de modellering van het stedelijke gebied. De betrokken steden dienen als proefgebieden waarin de kennisinstituten en beheerders innovaties kunnen uitproberen. Momenteel wordt verkend of we samen met de Gemeente Eindhoven gaan bijdragen aan Interreg-project (4c) Aqua-Int II. In dit project wordt dan samengewerkt met Griekse, Portugese, Duitse, Hongaarse, Deense en Finse partijen. Dit betreft een kennisproject dat gaat over de meerwaarde van water in de stedelijke omgeving. In het voorjaar van 2011 zal dit voorstel worden ingediend bij de Europese subsidieverlener.

27

5 (Inter)nationale organisaties Waterschap De Dommel is aandeelhouder van Aquanet en lid van het NWP.


6 Contactpersoon Louis Bijlmakers Postbus 10001 5280 DA Boxtel Telefoon : 0411 618 498 Mobiel : 06 1587 8021 E-mail : [email protected]

28

2.5 Hoogheemraadschap van Delfland

Op basis van gegevens die voornamelijk uit 2009 komen 1 Beleid In mei 2006 is Delflands beleid Internationale Zaken bestuurlijk vast gesteld met als speerpunten: - aansluiten daar waar het gepast is bij bestaande initiatieven van inliggende gemeenten (zustersteden banden); - aanhalen van de banden met Unesco-IHE; - nader uitwerken van beleid met betrekking tot het ontvangen van buitenlandse delegaties. Binnen Delfland is een Werkgroep internationale zaken actief onder voorzitterschap van de adjunct-directeur. Delfland is vertegenwoordigd in de Uniewerkgroep internationale zaken (WINTER) en de Uniecommissie internationale zaken (CINTER). 2 Internationale samenwerking Buiten de EU Zustersteden banden Een inventarisatie is uitgevoerd van alle zusterstedenbanden van de in Delflands beheergebied gelegen gemeenten. Mede op basis van bestaande contacten hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: - Gemeente Leidschendam-Voorburg/Konstanczin-Jeziorna, Polen: Wederzijdse bezoeken van delegaties hebben plaatsgevonden. (minder actief ). - Gemeente Delft/Tshwane, Zuid-Afrika: Kennisoverdracht bij het inpassen van de loop van de Pienaarsrivier in het nieuwe stadshart voor de locatie Eerste Fabriek tussen de townships Mamelodi en Nellmapius. (minder actief ). - Gemeente Haaglanden/Varna en Bourgas, Bulgarije: Contacten op bestuurlijk en ambtelijk niveau en met de Black Sea Water Basin Directorate (BSBD) en participatie in uitwisselingsprogramma. (minder actief ). - Louisiana, Verenigde Staten: onderzoek i.v.m. waterplan planvorm (actief ) - Florida, Verenigde Staten: onderzoek i.v.m. waterplan planvorm (actief ) Algemeen of Overig Relatie Unesco-IHE De contacten met Unesco-IHE bestaan uit het verzorgen van gastcolleges (onder andere op het gebied van zuiveringstechnische werken), het sponsoren van onderzoeken/Msc-studenten in het kader van de Memo of Understanding tussen Unie, waterschappen en IHE, gezamenlijk inrichten van een tentoonstelling in het Techniek Ontmoetingspunt TOP in Delft, het optreden als contactpersoon namens de Unie voor het IHE en het onderzoeken van de mogelijkheden voor stages en afstudeerders vanuit IHE bij Delfland.

29

Ontvangsten buitenlandse delegaties Intern beleid is opgesteld met betrekking tot de ontvangst van buitenlandse delegaties en groepen. Delfland faciliteert regelmatig de ontvangst van internationale bezoeken, die met name geïnteresseerd zijn in waterbeheer van laaggelegen deltagebieden. Overige Verder participeert Delfland in teams voor prioritaire EU-dossiers, levert een bijdrage aan de MDG’s en bekijkt de mogelijkheden voor medewerkers om te participeren in buitenlandse missies. Activiteiten in het kader van de KRW en met betrekking tot (internationale) subsidies (Interreg-projecten) maken bij Delfland geen deel uit van de activiteiten onder de vlag van internationale zaken, maar zijn elders binnen de organisatie geborgd. 3 Interreg-projecten SAWA Strategic Alliance for Water Integrated Management Actions: verdere ontwikkeling van beslissingsondersteuning systeem, technisch en besluitvormend. - Looptijd 2009-2011. - Samenwerkingspartners: Hunze en Aa’s, Noorderzijlvest, Waterschap Zuiderzeeland, Provincie Flevoland; Zweden: Goteborg, Karlstad, Groot Brittannië, De twee universiteiten van Edinburgh, Duitsland: Universiteit Hamburg TUHH Pasche, gemeente Hambrug LSBG Noorwegen: Värmlands, met.no, Melhus (in totaal 22 partners). - Omvang totale project: € 8.160.000,-. - Aandeel Delfland: 800.000 (subsidie is 50%). Aquarius: De boer als water beheerder onder verandering van het klimaat. - Looptijd: 2009-2011 - Samenwerkingspartners: Delfland, Drenthe, Denemarken, Zweden, Groot Brittannië, Duitsland, Noorwegen - Totale projectomvang: € 5.819.690. Aandeel Delfland € 918.334,(Subsidie is 50%)


4 (Inter)nationale organisaties Delfland participeert in NVA, Aquanet en het NWP.

30

5 Contactpersoon Esther den Draak Postbus 3061 2601 DB Delft Telefoon : 015 260 81 08 E-mail : [email protected] Internet : www.hhdelfland.nl

2.6 Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 1 Beleid Sinds eind 2008 heeft Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden beleid op het gebied van Internationale Zaken. Op basis hiervan kan het water schap jaarlijks kennis en expertise, in de vorm van maximaal 1.500 mensuren inzetten voor internationale activiteiten. Daarbij worden ook beperkte financiële middelen ter beschikking gesteld ter ondersteuning hiervan (€ 50.000). In totaal gaat het om 0,2% van het totale budget. Op deze manier wil het waterschap zijn maatschappelijke betrokkenheid tonen, invulling geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, en een aantrekkelijker werkgever zijn voor (toekomstige) werknemers. Daarnaast wil het waterschap zich actief inzetten op het gebied van kennisontwikkeling en -uitwisseling op Europees niveau, in het kader van de zogenaamde ‘prioritaire dossiers’ van Brussel. Ten slotte begeleidt het waterschap regelmatig studenten van het IHE in het kader van hun afstudeeropdracht. 2 Internationale samenwerking Buiten de EU Nicaragua: De drinkwatervoorziening van Matagalpa moet worden verbeterd. Dit wordt bemoeilijkt doordat de verwerking van de koffieoogst, ongezuiverde huishoudelijke lozingen en veeteeltbedrijven voor de vervuiling van de rivieren zorgen. Er is met lokale deskundigen gezocht naar concrete mogelijkheden om vanuit Nederland op een efficiënte wijze bij te dragen aan de genoemde problemen. Dit heeft geleid tot een programma voor een (inmiddels) vierjarige samenwerking, 2007-2011. Het accent van de aanpak ligt op de stroomgebieden van de Rio San Francisco en de Rio Molino Norte. Door de verontreiniging van deze rivieren terug te dringen is het doel om deze belangrijke drinkwaterbron beschikbaar te maken voor de ca. 100.000 inwoners van het stroomgebied. Om de problemen te kunnen oplossen worden de volgende activiteiten ontplooid: 1 Verbetering van de drink- en afvalwatervoorziening in zes leefgemeen schappen 2 Vermindering van de vervuiling van de Rio San Francisco door zuivering van koffieafvalwater 3 Verbetering stroomgebiedbeheer gericht op een duurzame drinkwater voorziening voor de stad Matagalpa. Samenwerkingspartners: Waterschap De Dommel, LeAF, gemeente Matagalpa Financiering: Aqua 4 All, NWB Fonds. Het totaalbudget bedraagt ca. € 500.000. Daarnaast wordt er door de Nederlandse projectpartners in totaal ruim 1 fte en door de Nicaraguaanse partners ca. 3 fte in het project geïnvesteerd. MDG component: ja

31

- Naar verwachting worden door dit project ca. 2.900 mensen van drinkwater en van sanitatie voorzien. Tevens worden er zes zuiverings systemen gebouwd voor behandeling van koffieafvalwater. Deze maatregelen dragen bij aan de verbetering van de drinkwater voorziening van ca.80.000 bewoners in de stad Matagalpa. - Andere resultaten: Bij de gemeente Matagalpa zijn ca. vijf technici getraind, en in de leefgemeenschappen worden zes drinkwatercomités getraind in (financieel) beheer en onderhoud. Bij het ontwerp en uitvoering zijn tenminste drie verschillende lokale adviesbureaus en aannemers gecontracteerd. Kenia: De stad Kisumu heeft, met name in de arme buitenwijken, een gebrekkige drinkwatervoorziening en onvoldoende sanitatie. Ook is overstroming van riolering en wateroverlast door oppervlakkige afstroming van regen water en probleem. In de wijk Manyatta is op initiatief van Cordaid samenwerking tot stand gekomen tussen een aantal lokale partijen, HDSR, Vitens-Evides International en Cordaid om concrete acties te ontplooien en om projectvoorstellen uit te werken en in te dienen bij verschillende financiers, met als doel een langduriger samenwerking. De looptijd is voorlopig 2011-2012, en is verder afhankelijk van te verkrijgen subsidie. Samenwerkingspartners: Vitens-Evides International (VEI), Cordaid, Kisumu Water and Sewerage Company (KIWASCO), Lake Victoria South Water Services Board LVSWSB, Sana Financiering: subsidie is aangevraagd bij ACP-EU Water Facility en bij het NWB. Cordaid financiert een aantal geen spijtmaatregelen. Uitgangspunt is dat VEI en HDSR in-kind uren bijdragen voor hun inzet.


MDG component: Ja - Aantallen huishoudens met verbeterde toegang tot drinkwater/ sanitatie zijn nog niet vast te stellen. De activiteiten focussen zich op de wijk Manyatta, met naar schatting 40.000 inwoners die nog onvoldoende voorzieningen hebben. - Andere bijdragen aan MDG-7 zullen vooral liggen in de versterking van lokale overheden, het ontwikkelen van een sanitatie-strategie en het verbeterd functioneren van rioolwaterzuiveringsinstallaties.

32

Egypte: Sinds 2009 is HDSR betrokken geraakt bij het verbeteren van de bedrijfsvoering, het beheer en onderhoud van een rioolwaterzuiverings installatie in de Fayoum. Tijdens een eerste missie in 2009 is de problematiek in kaart gebracht, en in de loop van 2010 is samen met betrokken partijen in Nederland en in Egypte een samenwerkings programma voor twee jaar (2011, 2012) opgesteld. Het belangrijkste doel is advisering aan en training van het management en personeel van de rioolwaterzuiveringsinstallatie, teneinde deze in optimale staat van functioneren te brengen.

Dit alles gebeurt in samenhang met het Water Operator Partnership dat is opgezet tussen Waternet, Aa en Maas, Brabant Water en de Holding Company for Water and Waste Water in Egypte. - Samenwerkingspartners: Fayoum Drinking Water and Sanitation Company (FADWASC), Haskoning, DHV, Waternet, Aa en Maas - Financiering: HDSR (reiskosten, uren), FADWASC (verblijfskosten, alle overige kosten) - MDG component: Ja. Als bijdrage aan MDG-7 kan opgevoerd worden: 25% van de bevolking die aan gesloten is op de riolering waarvan het rioolwater wordt gezuiverd in de RWZI waar HDSR bij betrokken is. Algemeen of Overig Korte missies: - El Salvador: bijdrage vanuit het waterschap geleverd aan een inter nationale conferentie over waterproblematiek en institutionele ontwikkeling in Centraal Amerika (El Salvador, Guatemala, Nicaragua, Honduras) - Haïti: samen het Waterschap Reest en Wieden een identificatiemissie uitgevoerd over waterbeheer in het wederopbouwprogramma van de VNG in de regio Les Palmes - Peru: bijdrage vanuit het waterschap geleverd aan een nationale conferentie over waterbeheer en klimaatverandering 3 (Inter)nationale organisaties De Stichtse Rijnlanden is lid van het NWP, EWP, Aqua for All en het I.W.A. 4 Contactpersoon Michiel Anten/Pieter de Bekker Postbus 550 3990 GJ Houten Telefoon : 030 6345700 Mobiel : 06 27090517 E-mail : [email protected] Internet : www.hdsr.nl

33

2.7 Wetterskip Fryslân 1 Beleid In het najaar van 2009 heeft het Algemeen Bestuur het Beleid Internationale Samenwerking Wetterskip Fryslân – “Oer de grins / Building Bridges” vastgesteld. Dit beleid loopt van 2010 t/m 2013. Wetterskip Fryslân stelt hiertoe jaarlijks 239.000 euro aan eigen middelen voor beschikbaar. 2 Internationale samenwerking Buiten de EU Zuid-Afrika (Capacity Building Breede Overberg Catchment Management Agency) Dit project betreft een samenwerking met Breede Overberg Catchment Management Agency. WF zet hiervoor circa 800 mensuren in. Subsidie verlening voor het uitvoeren van missies komt ten laste van VNGInternationaal.


Wetterskip Fryslân, Waterschap Groot Salland en de Unie van Water schappen zijn de afgelopen jaren actief geweest in een project in ZuidAfrika om daar ondersteuning te verlenen aan het proces van decentralisatie van het watermanagement. Het project, dat via het LoGo South programma van VNG International wordt gesubsidieerd, heeft in 2008 een positieve evaluatie van VNG- International mogen ontvangen. Het project is naar aanleiding hiervan met 2 jaar verlengd tot eind 2010. Door alle betrokken partijen is eind 2008 besloten om het project uit te breiden tot 3 afzonderlijke, maar sterk samenhangende projecten. Wetterskip Fryslân richt zich daarbij op de samenwerking met en ontwikkeling van de Breede Overberg Catchment Management Agency (CMA = lokale water autoriteit). Voor Wetterskip Fryslân betekent dit dat de samenwerking met de Breede Overberg CMA zich toespitst op training (capacity building) van bestuur en personeel. Het gaat dan vooral om samenwerking tussen het waterschap en twee gemeenten (Breede Wine Valley en Overstrand) in een pilot op het gebied van planvorming en sanitatieaspecten (rwzi’s en rioleringen).

34

Een belangrijk nieuw element in dit vervolg is het actief betrekken van gemeenten: zowel in Fryslân als in Zuid-Afrika. In Fryslân is in 2009 de gemeente Sneek als partner tot het project toegetreden. Door het betrekken van de gemeenten is er meer aandacht gekomen voor de waterketen en vooral voor de riolerings- en zuiveringsaspecten. Zo is er ook een kwalitatieve en kwantitatieve bijdrage ontstaan aan de doel stellingen van de WASH-akkoorden en die van de MDG7 (schoon water en sanitatie). Er is geen concrete informatie over het aantal huishoudens dat hierdoor wordt voorzien van sanitatie en/of drinkwater. Twee trainingen zijn in mei 2010 verzorgd op het gebied van “Integrated Water Resources Management en Planning” voor het management, de staf en de bestuurs leden van het Zuid-Afrikaanse waterschap en voor gemeentelijke stafmedewerkers. Binnen het project heeft in juni 2010 een uitwisseling plaatsgevonden tussen scholieren van een middelbare school in Sneek en één van de participerende gemeenten in het beheergebied van Breede

Overberg. Wetterskip Fryslân. In augustus is een training inzake “Catch ment Management Strategies” voor stafmedewerkers van het ZuidAfrikaanse waterschap uitgevoerd. In september is een missie uit Zuid-Afrika in Friesland uitgevoerd om te leren over handhaving en HRM-thema’s. Wetterskip Fryslân is voornemens om tot eind 2011 activiteiten te ontplooien in de regio Breede Overberg. Mozambique (Schoon water voor Mozambique). Dit project betreft het Friese deel van de invulling van het overkoepelende Millennium Development Goal (MDG) project ‘Schoon water en sanitatie’. In nauwe samenwerking hebben Vitens, Provincie Fryslân, de Friese gemeenten, Kennisinstituur NHL en Wetterskip Fryslân de doelstellingen uit de WASH-akkoorden en die uit de MDG7 in een projectplan uitgewerkt. Het project wordt medegesubsidieerd door DGIS (150.000 euro). De eigen inzet van Wetterskip Fryslân bedraagt circa 700 mensuren. Met dit project geven de Friese partners mede uitwerking aan het Schokland akkoord. Dit project beoogt te voorzien in betere stedelijke sanitaire en drinkwater voorzieningen en het beheer daarvan voor 1,8 miljoen mensen (drie keer aantal inwoners van Fryslân) in Mozambique die gelegen zijn in het stroomgebied van de Zambezi-rivier. In 2009 zijn verkenningen uitgevoerd en is het project voorbereid. Door de betrokken partijen is een overeenkomst gesloten op basis van het projectplan en onderlinge afspraken over de financiering. Voor de zomer zal een subsidieaanvraag worden ingediend bij het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Het project is begin 2010 daadwerkelijk van start gaan. De projectleiding is in handen van WF. Het project loopt in ieder geval tot eind 2011. Het project wordt aan gestuurd door een Stuurgroep waarin de dijkgraaf van Wetterskip Fryslân zitting heeft. Concreet worden sanitaire- en drinkwatervoorzieningen gebouwd bij scholen en publieke gebouwen. Daarnaast wordt sterk ingezet op verbonden trainingsactiviteiten en organisatieontwikkeling. In januari 2010 is het project van start gegaan. In de stad Xai Xai in Mozambique is een team van drie Nederlandse deskundigen, die door Vitens worden bekostigd, operationeel. Er is gewerkt aan de bouw van toiletvoorzieningen op circa 10 scholen in de steden Xai Xai en Chokwe. In maart 2010 is een Letter of Intent getekend met de counterpartijorganisatie D.N.A. van het Ministerie in Mozambique. In april zijn de uitvoeringsprogramma’s vastgesteld voor de onderdelen “capacity building” en communicatie in Fryslân. In juni 2010 is een communicatieplan voor het project opgesteld en een website (http://www.schoonwatervoormozambique.nl) van start gegaan. In het najaar 2010 zijn de bouwactiviteiten van toiletvoorzieningen ook gestart in de steden Inhambane en Maxixe.

35

3 Interreg-projecten Interreg project CLIWAT. Wetterskip Fryslân zet jaarlijks circa 150 mensuren in ten behoeve van dit project. Doel van dit project is het testen van nieuwe technieken om vanuit de lucht de opbouw van de ondergrond en de zoet-zoutverdeling van het grondwater in kaart te brengen. Met (geo)hydrologische modellen wordt onderzocht wat de gevolgen van verschillende klimaatscenario’s zijn op de grondwaterstanden, rivierafvoeren, de zoet-zoutverdeling in het grondwater. Zo ontstaat meer inzicht in het risico van verzilting. Het project richt zich op de Noordzeekusten van Nederland, België, Duitsland en Denemarken en wordt uitgevoerd met partners uit deze landen. In Fryslân maken Terschelling en een locatie op de vaste wal langs de Friese kust deel uit van één van de pilots die het project kent. De participatie van Wetterskip Fryslân stopt eind 2010.


Ten behoeve van het onderzoek naar de verzilting in de ondergrond zijn in het najaar 2009 metingen vanuit de lucht verricht met behulp van helikopters. In het voorjaar van 2010 is er een vervolg gekomen in de vorm van bodemonderzoek middels elektrische sonderingen. In de eerste helft van 2010 is een aandeel geleverd in de nabewerking en interpretatie van de meetresultaten van het luchtonderzoek en de voorbereidingen voor uit te voeren bodemonderzoek met geo-electrische metingen. Daarnaast is er in mei 2010 kennis uitgewisseld tijdens een Cliwat Partner Meeting congres. Ook heeft overleg plaatsgevonden met het Verziltingsonderzoek NoordNederland.

36

Interreg-project Cradle to Cradle Islands. Wetterskip Fryslân zet jaarlijks circa 100 mensuren in ten behoeve van dit project. Doel van het Cradle to Cradle Islands project is het duurzamer maken van de afvalwaterzuivering op de Friese Waddeneilanden door afvalwater en slib te beschouwen als grondstof. Hierbij ligt het accent op: duurzame slibverwerking (hergebruik, biogas, slibreductie, covergisting), hergebruik van effluent (als nutriënt en als suppletie voor grond- en oppervlaktewater) en nieuwe sanitatietechnieken (scheiding aan de bron en terugwinning van fosfaat). Door de Nederlandse partners in het project ervoor gekozen om een “Eternal Holiday House“ als showcase te realiseren op het eiland Ameland. Het doel van het project is om een bestaand vakantiehuis (Bambi) om te bouwen naar een “Eternal Holiday House” op het gebied van zelfvoorzienendheid voor energie en water, zonder dat daardoor ingeleverd moet worden op comfort en hygiëne standaarden die gelden voor nu en voor de toekomst. Het project wordt geleid door de provincie Fryslân. Partners in het project zijn ook: Vitens, kennisinstitituut Wetsus en de Waddeneilandgemeenten. De participatie van Wetterskip Fryslân stopt naar verwachting eind 2010. Het totale projectbudget bedraagt 3,6 miljoen euro. Vanuit het North Sea Interreg Program is een subsidie van 30.000 euro beschikbaar gesteld aan Wetterskip Fryslân gericht op onderzoek en kennisuitwisseling tussen de partners.

In 2010 hebben twee hoofdactiviteiten plaatsgevonden: in april “3e Inter national Symposium C2CI in Shetland en in oktober 4e International Symposium C2CI. Op beide symposia stond kennisuitwisseling centraal. 4 (Inter)nationale organisaties Friese Water Alliantie: Wetterskip Fryslân is lid van de (inter)nationaal opererende Friese Water Alliantie (FWA). Dit is een strategisch samen werkingsverband waar regionale overheden, kennisinstituten, Vitens en het bedrijfsleven deel van uitmaken. EU-IMPEL: Implementation Environmental Laws (IMPEL). Wetterskip Fryslân is lid van IMPEL. 5 Contactpersoon ir. Martin Bos Postbus 36 8900 AA Leeuwarden Mobiel : +31 (0) 6 46172047 E-mail : [email protected] Internet : www.wetterskipfryslan.nl

37

2.8 Waterschap Groot Salland 1 Beleid De nota Buitenlandbeleid voor de periode 2006-2010 is vastgesteld in het Algemeen Bestuur. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: - Door de partners in Duitsland en Nederland is een gezamenlijke Vechtvisie vastgesteld. Nu wordt gewerkt aan een uitvoeringsprogramma met grensoverschrijdende projecten. - Samenwerkingspartners: Waterschap Groot Salland; Waterschap Velt en Vecht; provincie Overijssel; gemeente Hardenberg; Niedersachsischer Landesbetrieb fur Wasserwirtschaft, Kustenschutz und Naturschutz (NLWKN); Landkreis Grafschaft Bentheim; Kreis Steinfurt, Kreis Coesveld; Kreis Borken; Samtgemeinde Emlichheim. - Financiering (incl. subsidiepartners en eigen financiering): Opstellen Vechtvisie met Interreg subsidie; uitvoeringsprojecten met eigen financiering. 3 Internationale samenwerking


EU-landen Hongarije: Na de identificatie missies in juli 2003 en augustus 2004 zijn er geen activiteiten meer geweest. Letland: het project van de provincie Overijssel, gericht op drinkwater- en afvalwater en samen met Vitens en de Waterschappen Reest en Wieden en Regge en Dinkel is afgerond en beëindigd.

38

Roemenië: Waterschap Groot Salland participeert in de samenwerking van de provincie Overijssel met de provincie Teleorman in Zuid-Roemenië. Dit project is gericht op drinkwater en sanitatie en werd tot 2008 ondersteund vanuit het LOGO East programma van VNG International. In dit project is ook geparticipeerd in het demonstratieproject ‘flood risk mapping’, uitgevoerd door Haskoning en gefinancierd door Partners voor Water. De provincie Overijssel zet de samenwerking voort en Groot Salland assisteert in enkele activiteiten. Buiten de EU Oekraïne: Leveren van een bijdrage in de samenwerking tussen de ministeries van landbouw in beide landen in het Advisory Panel for Water for Food and Ecosystems. Twinning project met de Oekraïense Water Management Departments Dzhankoy en Krasnogvardeiskiy op de Krim. De gemeenten Kampen en Zwartewaterland hebben een twinning met de gelijknamige gemeenten in dit gebied. Ook De Dommel, provincie Noord-Brabant en Alterra zijn in dit project betrokken. (tot en met 2009 heeft elk project een bijdrage uit de Logo East regeling VNG gehad).

Het project richt zich vooral op verbetering dienstverlening en versterking lokaal bestuur (good governance). In het project hebben de waterbeheerders op de Krim een bestuur en een front office voor water gebruikers ingericht. De financiering van Logo East is in 2010 beëindigd. In 2010 is met financiering vanuit het NWB fonds in samenwerking met Stichting Water Opleidingen en NWB fonds een cursus gegeven voor de benoemde besturen. Met eigen financiering is GIS-cursus gegeven. MDG component: Ja. In samenwerking met Waterschap De Dommel en de gemeenten is een cursus gegeven voor beheer en onderhoud van drinkwater, riolering en afvalwaterzuivering voor 30 medewerkers van gemeenten. Bij één huishouden is een demonstratie project uitgevoerd voor sanitatie gebaseerd op hergebruik van nutriënten en water. Een soortgelijk demonstratie project is opgezet bij het Natuurlijk Hoes in Raalte en bij de Sincobile School in Zuid Afrika. De pilot in Oekraïne dient als demonstratie voor de Water Management Departments. Samen met de Oekraïense NGO Mama 86 wordt getracht om dit concept te verspreiden. Zuid-Afrika: Driejaren programma (2006-2008) voor samenwerking met het Ministerie van Water (DWAF) en een tweetal op te richten stroomgebiedbeheerders: Catchment Management Agencies (CMAs). Samenwerking door middel van kennisuitwisseling op het gebied van: strategic catchment plans, public participation, capacity building, cooperative governance/network enviroment, legislation. Project in samenwerking met Wetterskip Fryslân en Unie van Waterschappen. Gefinancierd door het programma LOGOSouth van VNG International. In dit project is samen met de Stichting Water Opleidingen (SWO) een cursus opgezet voor de besturen van de CMA’s. In het vervolgproject voor 2009 en 2010 zijn ook de gemeenten Zwolle, Dalfsen en Nkomazi in de respectievelijke beheersgebieden er bij betrokken. Samen met deze gemeenten wordt het project uitgebreid met doelen ten aanzien van sanitatie (MDG’s). Hogeschool Windesheim uit Zwolle is aangesloten en start met een Minor studie voor International Sustainable Development, waarbij studenten van verschillende studierichtingen kunnen werken aan praktijkopdrachten in het gebied van de Inkomati met als focus het onderwerp Water en Sanitatie. Het Waterschap Velt en Vecht is als medebeheerder van de Overijsselse Vecht aangesloten om een bijdrage te leveren aan de kennisuitwisseling over grensoverschrijdend rivierbeheer met Mozambique en Swaziland. In 2009 hebben collega’s van Zuid-Afrika, Mozambique en Swaziland een conferentie over grensoverschrijdend rivierbeheer van de Vecht in Duitsland bijgewoond. In 2010 is een conferentie voor de Incomati georganiseerd in Swaziland waarbij partners van de Vecht in Nederland en Duitsland een bijdrage geleverd hebben. MDG component: Ja Voor Ehlanzeni District Municipality, vijf inliggende Local Municipalities en het Kruger Nationaal Park in het stroomgebied van de rivier de Crocodile is een cursus gegeven voor beheer en onderhoud van drink water, riolering en afvalwaterzuivering.

39

Op de Sincobile Secundairy School met 1000 leerlingen is een demonstratie project uitgevoerd voor sanitatievoorzieningen gebaseerd op hergebruik van grondstoffen, energie en water. Pit latrines zijn omgebouwd in urine scheidingstoiletten en de urine wordt gebruikt in een Perma Culture tuin achter de school. Bestaande niet functionerende watergespoelde toiletten met septic tank zijn omgebouwd tot urine scheidingstoiletten met bioreactor, waarvan het biogas gebruikt kan worden voor het koken van het schoolvoedselprogramma. Egypte: Het waterschap heeft een bijdrage geleverd in het Water Boards project van Royal Haskoning, samen met het Waterschap Noorderzijlvest. Indonesië: Het leveren van een bijdrage aan het demonstratie project poldervorming in stedelijk gebied in Semarang. Witteveen en Bos verzorgt de technische component, gefinancierd door Partners voor Water. Het Hoogheem raadschap van Schieland en de Krimpenerwaard verzorgt de institutionele component met een bijdrage vanuit LOGO South van VNG International. Unesco IHE Delft legt het proces vast in guidelines. 4 Interreg-projecten JAF project: (Joint Approach for managing Flooding): het realiseren van Waternood projecten in een internationaal samenwerkingsproject met de waterschappen Regge en Dinkel, Velt en Vecht, het Duitse Wasserverband Eiffel-Ruhr en het Engelse Parrett Catchment Project. Dit project is afgerond.


PURE project: (Planning of Urban Rural River Environments) waterhuis houdkundig herstel van de Zandwetering in samenwerking met de gemeente Deventer, de provincie Groningen en waterbeheerders in Groot-Brittannië en Zweden. Dit project is afgerond.

40

WAVE project: (Water Adaption is Valuable for Everybody), een water systeem project samen met Waterschap Regge en Dinkel (lead partner), het Duitse Wasserverband Eiffel-Ruhr, het Engelse Somerset County Council, de Vlaamse Milieu Maatschappij en het Franse Institution d’Amenagement de la Vilaine. Het centrale doel van de samenwerking binnen WAVE is het voorbereiden op de toekomstige veranderingen in regionale watersystemen veroorzaakt door klimaatsverandering. Looptijd: januari 2008 t/m juni 2013. Projectomvang WAVE: 10.999.260 euro, waarvan 50% ERDF funding en 50% eigen bijdragen. Aandeel WGS binnen WAVE: 1.842. 230 euro, waarvan 921.115 EDRF funding en 921.115 bijdrage WGS PILLS project: (Pharmaceutical Input and eLimination from Local Sources), een onderzoeksproject voor het verwijderen van medicijnen aan de bron, samen met het Duitse Emshergenossenschaft, het Zwitserse EAWAG, het Luxemburgse CRP Henri Tudor, de Schotse Glasgow Caledonion University en de Franse Université de Limoges.

Groot Salland levert een bijdrage aan de samenwerking met het project SLIK (Sanitatie Lozingen Isala Klinieken, samen met Isala Klinieken, gemeente Zwolle, provincie Overijssel, Vitens, Stowa, het RIVM en het Ministerie en VenW). Doel van het onderzoeksproject is de decentrale behandeling van zieken huisafvalwater in een installatie op praktijkschaal. Looptijd: juli 2008 t/m december 2011. Projectomvang: 8 miljoen, waarvan 50% van EU fonds en de rest van overige projectpartners. INNERS project: (Innovative Energy Recovery Strategy in the Water Cycle). Een onderzoek naar het (her)gebruik van energie, samen met Waterschap Vallei & Eem, Lille in Frankrijk, het Wuppertal Verband in Duitsland en onderzoeksinstituten in Luxemburg, België en Engeland. Hiervoor is een EU subsidie aangevraagd. Project omvang geraamd 7 miljoen euro. Looptijd tot en met 2014. 5 (Inter)nationale organisaties Groot Salland is aandeelhouder van Aquanet, lid van het NWP en lid van WISA 6 Contactpersoon Keimpe Sinnema Postbus 60 8000 AB Zwolle Telefoon : 038 4557211 E-mail : [email protected] Internet : www.wgs.nl

41

2.9 Waterschap Hollandse Delta 1 Beleid In 2007 is de Kadernota Buitenland door de Verenigde Vergadering vast gesteld. Er is een indeling naar buitenlandactiviteiten gemaakt op basis van Europese Unie, kennisoverdracht en internationale samenwerking. 2 Internationale samenwerking St. Louis, Senegal: als spin-off van het UFM project wordt samen met UNESCO-IHE en Waterschap Rivierenland een project ten behoeve van het watermanagement in de Senegal rivier delta uitgevoerd. Daarbij is subsidie verleend door de Nederlandse Waterschapsbank (NWB). 3 Interreg-projecten Urban Flood Management: (Interreg IV): samenwerking tussen Hamburg, London en Dordrecht inzake de bescherming tegen overstromen in stedelijke gebieden vanuit rivier of zee. (Duurzaam stedelijk hoogwaterbeheer). MARE: een vervolgproject voor UFM (Interreg IVB) in samenwerking met onder andere Sheffield, Hannover en Bergen, Unesco-IHE, en Rijkswater staat. Dit project kent een aantal leertrajecten. In het leertraject Stad in Water wordt onder andere het concept “meerslagveiligheid” uitgewerkt. Hierbij wordt gezocht naar mogelijkheden om binnen verschillende lagen oplossingen zo te combineren, dat zij bijdragen aan waterveiligheid en andere ruimtelijke opgaven in de Delta. Het MARE project loopt van 2009 tot en met 2012 en de totale kosten bedragen 5,2 miljoen Euro.


MiSRaR (Interreg IVc): MiSRar heeft als doel om risicobeheersing te verbeteren. Dit wordt gedaan door elke stap in het proces van risico beheersing te verbeteren en aan te scherpen. Aan de hand van een aantal thema’s worden de processtappen inzichtelijk gemaakt. Ruimtelijke ordening is hierbij relevant. De Veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid is de trekker van het project (lead partner) Verdere deelnemers zijn o.a Tallinn (Estland) Thesprotia (Griekenland) Aveiro (Portugal) Cofinanciering van dit project vindt plaats door ERDF.

42

High Frequency Project (onderdeel van 7th Frameworkprogramme): Internationaal onderzoeksprogramma, dat zich richt op proces en energie optimalisatie. Dit onderzoek wordt gefinancierd vanuit het Europese kaderprogramma F P 7 met als titel “Efficiënt membrane filtration units with integrated High Frequency Backpulsing device”. Bij dit project zijn diverse internationale organisaties en onderzoeksinstituten betrokken. MBR 2 + In het kader van de membraam onderzoeken zal in samenwerking met de TU Delft door buitenlandse studenten een tweejarig onderzoek worden uitgevoerd genaamd MBR 2+: op weg naar een energiezuinige en CO2 arme MembraamBioReactor. Hoofddoel van het onderzoek is de identificatie en ontwikkeling van energiebesparende maatregelen van de

te onderzoeken MBR’s. Hierbij wordt een gehele analyse gemaakt omtrent energieverbruik, carbonfoorprint, uitstoot van broeikasgassen en algehele duurzaamheid. 4 (Inter)nationale organisaties Hollandse Delta participeert in IWA (onder andere specialist groups), WEF (Water Environment Federation), DWA (Duitsland), CIWEM (Verenigd Koninkrijk) Waternetwerk en de internationale kring van Zeewerende ingenieurs. Hollandse Delta is lid van het NWP. 5 Contactpersoon Arie van der Vlies Postbus 4103 2980 GC Ridderkerk Telefoon : 088 9743000 E-mail : [email protected]

43

2.10 Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier 1 Beleid Een buitenlandnota is in ontwikkeling. 2 Internationale samenwerking EU-landen Duitsland: Jumelage HNK en Rijnland met Ruhrverband (Emscher Genossenschaft und Liebverband). Om de twee jaar vinden er uitwisselingen plaats. Kennisuitwisseling over gezamenlijke problematiek, bijvoorbeeld de KRW. Polen: Ondersteuning jumelage gemeente Heerhugowaard met Kalisz (regio Poznan). Slapend project. Buiten de EU Nicaragua: Participatie in het project Big Corn Island, samen met de Waterschappen De Dommel, Brabantse Delta en Aa en Maas. Dit project richt zich op verbetering van sanitatie en bescherming tegen kusterosie. Zie projectbeschrijving bij Waterschap De Dommel


Zuid Afrika: Zuivering van gemeentelijk afvalwater in Zuid-Afrika door middel van algen (titel). Dit betreft een aanvraag voor de “Tijdelijke subsidieregeling Wereldwijd Werken met Water”. Het doel van het project is om een IAPS (Integrated Algae Ponding System) demonstratie systeem te bouwen en gedurende 1 jaar gecontroleerd te opereren. Daarmee willen de partners laten zien dat het een robuust systeem, weinig gevoelig voor fluctuaties in de aanvoer en kwaliteit van het afvalwater, en dat de aanleg- en bedrijfsvoeringkosten laag zijn. Het effluent kan goed gebruikt worden voor irrigatie en het geproduceerde algenslib lokaal kan worden ingezet als meststof. HHNK levert kennis en steun aan het optimaliseren van het (dagelijks) bedrijf en onderhoud van de installaties.

44

Concrete doelstellingen: - Uitbreiding zuiveringscapaciteit waterzuivering Makana Municipallity met 2500 I.E. - Produceren 4,5 miljoen m3 per jaar geschikt voor irrigatie en of infiltratie. - Energie verbruik < 10 kWh/jaar per IE tov 25 kWh/jaar per IE voor actiefslib systeem. - Aantonen dat bouwkosten IAPS >30% lager is dan bouwkosten actiefslib systeem. - Produceren van 5000-7500 kg meststof op basis van algenslib voor 1 augustus 2012. - Bezoek van 50 “municipalities” in 1e jaar bedrijfsvoering.

Samenwerkingpartners: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier; DHV; Makana Local Municipality; Genap. MDG component: 2500 i.e. Totale kosten: 625.000 euro. 4 Interreg-projecten SKINT (Skills Integration and New Technologies): Het project richt zich op de implementatie van de KRW en ROR in stedelijke gebieden. Daar bij staat een multidisciplinaire samenwerking tussen de ruimtelijke ordernaar en de waterbeheerder centraal. Doel daarbij is betere afstemming tussen watermanagement en het proces van ruimtelijke ordening te bewerkstelligen. Naast Er wordt ingespeeld op klimaatverandering, KRW en veranderende weten regelgeving zoals Waterwet en Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). Dit doel wordt te bereikt door: - In beeld te brengen welke kennis, vaardigheden en verantwoordelijk heden benodigd zijn bij de diverse actoren om de belangen van water op een juiste manier te borgen in het ruimtelijke ontwikkelingsproces. - Het ontwikkelen van een Europees kennisportaal om aanwezige kennis beter te ontsluiten en ervaringen te delen. - Ontwikkelen van een leidraad om waterbelangen eerder in het ruimtelijke ontwikkelingsproces te betrekken en voldoende ruimte te bieden voor innovatieve en creatieve oplossingen. - Duidelijk te maken welke voordelen er op langere termijn bereikt worden door in te zetten op duurzamere oplossingen. - Het ontwikkelen en implementeren van trainingen, opleidingen en jobrotation om de betrokkenen hun rol beter te laten uitvoeren. Hierbij wordt vooral het kijken in elkaars keuken gestimuleerd. Samenwerkingspartners: Hamburg University of Applied Sciences; Technische Universiteit Delft; University of Sheffield; Gemeente Heerhugowaard; University of Abertay Dundee; Gemeente Alkmaar; Bradfort City Councel; Gemeente Bergen; Norsk Institut for Vannforskning (NIVA). Dit project loopt van 2008 tot 2013. Totale kosten: € 4,05 mln. Waarvan 50% gefinancierd vanuit European Regional Development Fund (ERDF) 5 (Inter)nationale organisaties Aandeelhouder van Aquanet en lid van het NWP. 6 Contactpersoon J. Strijker, hoofd afdeling Beleid & Onderzoek Postbus 130 1135 ZK Edam Telefoon : 0299 391325 E-mail : [email protected]

45

2.11 Waterschap Hunze en Aa’s 1 Beleid In 2010 is het beleid rondom internationale samenwerking geactualiseerd. De buitenlandactiviteiten richten zich met name op kennisuitwisseling. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: reguliere grensoverschrijdende samenwerking; internationale riviercommissie Eems. 3 Internationale samenwerking EU-landen Verenigd Koninkrijk (Schotland): Ythan project. Dit project heeft als doel om de kwaliteit van de rivier de Ythan te verbeteren. Hierbij wordt op een interactieve manier de omgeving betrokken. In 2003 en 2004 hebben in dit kader uitwisselingsbezoeken plaatsgevonden.


Roemenië: Participatie in PIN-Matra project ‘Restoration Costuleni Wetland. Dit project wordt in samenwerking met ‘Apele Romane”, RIZA en de Stichting het Drentse Landschap uitgevoerd. Het doel van het project is het stimuleren van de aandacht voor de samenhang tussen water systemen, veiligheid en ecologie alsmede concrete activiteiten op het gebied van ecologisch herstel (wetland restoration). Het project is in oktober 2006 met een eindconferentie in Roemenië afgerond.

46

Roemenië: ‘Integral water development in the Tecucel river basin ’. Duurzame verbeteringen van het watersysteem realiseren waarbij een integrale benadering voorop staat. Hoogwaterbescherming, drinkwater en sanitatie zijn de topics waarbij de nadruk ligt op duurzame resultaten. De lange termijn ambitie is om duurzame verbeteringen van het water systeem zowel in Roemenie als in soortgelijke landen aan te kunnen bieden. Samengewerkt wordt met veel Roemeense partijen waarvan de belangrijkste zijn: gemeente Tecuci, Termsal Water Compagnie, Apa Canal counti Galati, Apele Romane, County Council Galati. Het Nederlandse consortium bestaat uit: DLG, Gemeente Groningen, Landustrie, Waterbedrijf Groningen, Arcadis, Universiteit Twente en Waterschap Hunze en Aa’s. Het project wordt gesubsidieerd door het NWB Fonds. Startdatum september 2009. Einddatum maart 2011. Buiten de EU Rusland: Deelname aan het internationale forum ‘Great Rivers -2005’ in Nizhni Novgorod. Voornaamste thema’s: ‘Sustainable development of the major river basins: international and regional cooperation’.

Schoon water voor Livno wetland (2010-2011). Het project in Livno, Bosnië-Herzegovina begon toen het Wereld Natuur Fonds (WNF) het waterschap benaderde met de vraag om hulp in het gebied. Hunze en Aa’s adviseert in het zuidwesten van Bosnië-Herzegovina om waterkwaliteits- en zuiveringsproblemen in een internationaal belangrijk wetland op te lossen. Ook is de vergroting van het draagvlak voor natuur en milieu bij de lokale overheid en de bevolking één van de doelstellingen. Algemeen of Overig - In het beschreven project in Roemenië zit een MDG-component. Het project richt zich naast hoogwaterbescherming op drinkwater en sanitatie. Op dit moment is nog niet aan te geven om hoeveel huishoudens het gaat. - 2007-2009: Keuzepakket voor het goede doel met verdubbeling van de opbrengst door het dagelijks bestuur. Dit bracht jaarlijks rond de € 4.000,-- op. Een groot deel van het geld ging naar Unicef en Waste. - 2008-2010 Hoge Nood Fonds School Sanitatie programma. Simavi en Waste gesteund met een eenmalig bedrag van € 50.000,--. Verbetering van de gezondheid en leerprestaties van scholieren door de aanleg van goede en duurzame sanitaire en watervoorzieningen bij scholen. Tegelijk het vergroten van kennis over duurzame methoden van sanitatie door kennisuitwisseling en het ontwikkelen van innovatieve methoden. Focuslanden: Ghana, Oeganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Bangladesh, India en Nepal. - 2010: Noodhulp voor Roemenië: In juni werd met name NoordoostRoemenië bedreigd door overstromingen en hevige regenval. Zeker 25 mensen zijn omgekomen en duizenden inwoners zijn geëvacueerd. Wij zijn betrokken bij een project in het stroomgebied van de rivier de Tecucel, dat zich in het bedreigde gebied bevindt. We hebben op bescheiden wijze financiële hulp geboden aan deze regio. De noodhulp bestond uit een bedrag van € 5.000,-- en is besteed aan basisvoorzieningen zoals drinkwater, voedsel, medische voorzieningen, dekens en tenten. - 2010 Tulip Water Filter: Medewerkers en bestuursleden wordt de mogelijkheid geboden om in plaats van het traditionele kerspakket te kiezen voor een bijdrage aan een goed doel onder het motto: Geef met kerst schoon water cadeau! Het goede doel is de Tulip Water Filter. Dit filter is een eenvoudige en goedkope oplossing voor mensen in ontwikkelingslanden. Met het filter kan per uur 4 tot 5 liter vervuild water schoon worden gemaakt en bijna alle bacteriën uit het water worden verwijderd. Met het opgebrachte geld, dat wordt verdubbeld door het dagelijks bestuur, wordt een project in Zambia gesteund. We werken hierbij samen met Waterbedrijf Groningen en Stichting Aqua for All (http://www.tulipwaterfilters.com). 4 Interreg-projecten TEN-3: Europese ecologische verbindingen samen met provincie Drenthe. Afgerond in 2005.

47

FLOWS: hoogwaterinformatiesystemen met onder andere Engeland, Noorwegen en Zweden (mapping en modelling Flood Risks, public participation, spatial planning & water management). Dit project is in 2006 afgerond. ComCoast: onderzoek naar mogelijke oplossingen voor bodemdaling en zeespiegelstijging in relatie tot de zeedijk en de zone langs de kust (de vis- en waterkwaliteitsmonitoring rond Breebaart is ingebracht). Er wordt samengewerkt met Duitsland, Engeland, België en Denemarken. Dit project is in 2007 afgerond. Water4All: onderzoek naar duurzaam grondwaterbeheer met onder andere Denemarken, Engeland en Duitsland. Het project Hunzedal is ingebracht; onderzoek naar de effecten van inundatie op de nutriënten huishouding van de Hunze en het Zuidlaardermeer. Dit project is in 2006 afgerond. Water Cost: vervolg op Water4All. Project met als doel onderzoek naar kosteneffectiviteit watersysteembeheer en dan met name maatregelen ter bescherming en verbetering van het grondwater. Samengewerkt wordt met Denemarken, Engeland en Duitsland. Dit project is in 2007 afgerond. Community Rivers: uitwisselen kennis ten aanzien van duurzaam waterbeheer en rivierbeheer en actievere participatie van lokale instel lingen en bewoners bij dit proces. De thema’s zijn: educatie, burgerparti cipatie, herstel riviersystemen en vismigratie. Samengewerkt wordt met partners in Engeland, Tsjechië en Spanje. Dit project is in 2007 afgerond. No-Regret: binnen dit project wordt een langetermijnstrategie ontwik keld over hoe om te gaan met toenemende watertekorten. Samengewerkt wordt met partners in België, Schotland, Duitsland en Denemarken. Dit project is in 2008 afgerond.


SPARC: binnen dit project wordt een strategisch plan ontwikkeld voor de verdere ontwikkeling van de Runde (landschap, water, recreatie, landbouw, wonen en de economie in relatie tot het stroomgebied van de Runde). Samenwerking met Nederland en Duitsland. Dit project is in 2008 afgerond.

48

SAWA (Strategic Alliance for integrated Water management Actions): Binnen dit project wordt een implementatiestrategie ontwikkeld voor integraal overstromingsrisicobeheerplannen volgens de nieuwe Europese Hoogwaterrichtlijn met daarin maatregelen om overstromingsrisico’s te beperken rekening houdend met klimaatwijziging en afstemming met maatregelen voor de KRW. Samengewerkt wordt met de voormalige FLOWSpartners, zijnde Zweden, Noorwegen, Duitsland en Groot-Brittannië. Voor Waterschap Hunze en Aa’s worden als voorbeeldcases voor mogelijke maatregelen om overstromingsrisico’s te verminderen de volgende maatregelen onderzocht/uitgewerkt: - een geoptimaliseerd BOS-hoogwater (BOS = Beslissing Ondersteunend Systeem);

- een plan voor maatregelen om effecten van waterberging op water kwaliteit in het Oldambtmeer op te vangen; - een breed gedragen voorstel voor een oplossing van waterkwantiteits problemen in bodemdalingsgebied ten gevolge van veenoxidatie Achterste Diep. Looptijd 2008-2011. (http://www.sawa-project.eu/index.php.) Aquarius: een project geïnitieerd door het Ministerie van Milieu in Denemarken. Binnen het project Aquarius worden de effecten van klimaatverandering in landbouwgebieden en de mogelijkheden om hiermee om te gaan onderzocht. Samengewerkt wordt met Denemarken, Noorwegen, Zweden, Duitsland, Nederland en Schotland (UK). Hunze en Aa’s neemt deel met een aantal maatregelen in het kader van wateroverlast en watertekort. - Wateroverlast: in de Veenkoloniën wordt water vastgehouden in het aanwezige open water. Hiervoor zal soms de zij- en/of bovenkant van de stuwen worden verhoogd. Door een anticiperend peilbeheer zal de aanwezige ruimte in de kanalen en wijken beter benut moeten gaan worden. Om snel te kunnen reageren, zullen de stuwen op telemetrie worden gebracht. - Watertekort: watertekort wordt in een overwegend landbouwkundig Veenkoloniaal landschap een belangrijk probleem. Het anticiperend peilbeheer met op telemetrie gebrachte stuwen worden in het zomer halfjaar gebruikt om langer en meer water te bergen in het watersysteem zodat de landbouw minder droogteschade hoeft te ondervinden. Looptijd 2009-2011. (http://www.aquarius-nsr.eu/Aquarius.htm). Living North Sea: Binnen dit project worden oplossingen ontwikkeld en kennis uitgewisseld op het gebied van vismigratie en habitatherstel. Hierbij ligt de focus op diadrome vissoorten. Samengewerkt wordt met Nederland, België, Groot-Brittannië, Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden. Voor Hunze en Aa’s ligt de focus op projecten in NoordoostGroningen, zoals de realisatie van robuuste verbindingszones, hermean dering van de Ruiten Aa en het oplossen ven enkele grote vismigratie knelpunten bij sluizen en gemalen. Looptijd 2009-2012. http://www.livingnorthsea.eu/) 5 (Inter)nationale organisaties Lid van het NWP. 6 Contactpersoon Janet Hidding Postbus 195 9640 AD Veendam Telefoon : 0598 693879 E-mail : [email protected] Internet : http://internet.hunzeenaas.nl/ Themas,internationale-samenwerking

49

2.12 Waterschap Noorderzijlvest 1 Beleid Geen aparte nota. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: Grensoverschrijdende samenwerking; internationale riviercommissie Eems i.s.m. Waterschap Hunze en Aa’s, Ministerie van EL&I, Rijkswaterstaat. 3 Internationale samenwerking Buiten de EU Egypte: Incidentele participatie in water boards project (institutionele ontwikkeling van water boards met Royal Haskoning 1999-2006).


4 Interreg-projecten Waterschap Noorderzijlvest is partner in twee international projecten binnen het Interreg IVB North Sea Programme.

50

Strategic Alliance for integrated Water management Actions (SAWA). Doel is om bestaand waterbeheer aan te passen aan de effecten van extreem hoogwater als gevolg van klimaatverandering, met een focus op duurzame maatschappelijke en regionaal economische ontwikkeling. Partners: Ministry of Urban Development and Environment, Agency for Roads, Bridges and Water; Hamburg (LSBG) (lead-partner), TU HamburgHarburg, HafenCity Universität; Hamburg (HCU), LEUPHANA Universität Lüneburg Fakultät Umwelt und Technik, Agriculture Chamber of Lower Saxony (Duitsland), Waterschappen Noorderzijlvest, Hunze & Aa`s, Zuiderzeeland, Delfland, Wetterskip Fryslân, Hoogheemraadschap van Delfland en de provincies Groningen, Friesland en Flevoland, Norwegian Water Resources and Energy Directorate, Norwegian University of Science and Technology, Melhus Municipality, Norwegian Meteorological Institute; County Administrative Board of Värmland, SMHI (the Swedish Meteorological and Hydrological Institute), County Administrative Board of Västra Götaland, Karlstad University, Karlstad Municipality, SGI (Swedish Geotechnical Institute), Heriot-Welt University, Edinburg and School for Infrastructure and Environment-University of Edinburg (UK). De looptijd van het project is 2008 -2011. Living North Sea. Binnen het project Living North Sea worden oplossingen ontwikkeld en kennis uitgewisseld op het gebied van vismigratie en habitatherstel. De hoofdlijn van het project is het neerzetten van een nieuwe strategische lijn rond vismigratie voor de hele Noordzee regio en dit breed uitdragen. Verschillende communicatiestrategieën worden ingezet. Voor Nederland zijn o.a. de Kaderrichtlijn Water maatregelen (nieuwe/kosten effectieve technieken), landelijk aalbeheerplan en Natura 2000 als belangrijke punten. Het project speelt voor Noorderzijlvest met name in Noord-Groningen.

Partners: Ass. Of River Trusts (lead-partner) en Environmental Agency (UK), Municipality of Falkenberg (Zweden), Waterschappen Noorderzijl vest en Hunze en Aa’s, Waternet, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (België), Vlaamse Milieumaatschappij (België), National Institute for Aquatic Resources (Denemarken). De looptijd van het project is 2009-2012. 5 (Inter)nationale organisaties Lidmaatschap Netherlands Water Partnership 6 Contactpersoon K. de Jong Postbus 18 9700AA Groningen Telefoon : 050 3048357 E-mail : [email protected]

51

2.13 Waterschap Peel en Maasvallei 1 Beleid Het buitenlandbeleid is opgenomen in het beheersplan en voornamelijk gericht op de Kaderrichtlijn Water en grensoverschrijdende samenwerking. In 2009 wordt naar verwachting een nota Buitenlandbeleid vastgesteld. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: Verdrag over onderhoud Niers (Niers & Gelderns-Nierskanaal). Verdrag aangegaan met STUWA (Duitsland) en Rijkswaterstaat (Nederland). Hieraan wordt invulling gegeven met het Niersverband. Periodiek overleg met Duitsland over schouwvoering en verbeteringsplannen. Onderhouds overeenkomst Wasser-Bodenverband Baalerbruch (Kevelaer, Duitsland). Project ‘Aqua-planning Swalm’ (grensoverschrijdend natuurontwikkelings project met het Schwalmverband. Zie www.aqua-planningschwalm.com). Subcommissie Maas-Niers van de Permanente Nederland-Duitse Grens waterencommissie. In samenwerking met RIWA, de Waterleidings maatschappij Limburg, diverse NL waterschappen, het Niersverband en Wasserverband Eifel Rur wordt onderzoek gedaan naar de belasting van grenswateren met onder andere glyfosaat en bromide. Met de Duitse waterschappen Niersverband, Erftverband, Wasserverband Eifel-Rur en de Linksniederrheinische Entwässerungs Genossenschaft wordt samen met Waterschap Roer en Overmaas twee maal per jaar overleg gepleegd op bestuurlijk en ambtelijk niveau. In 2010 is samen met Waterschap Aa en Maas en Rivierenland een Interreg IVa project gestart met het Duitse Niersverband en Schwalmverband. Dit project is gericht op kennisuitwisseling (monitoring, modellering) en uitvoering van maatregelen (beekherstel, onderhoud) en heeft de naam NAGREWA (Natuurlijk Grenswater) gekregen. België: Lid van stroomgebiedcomité Thornerbeek-Jeker-Witbeek-Voer. In 2008 is het Interreg IVa project InWa (Interactieve Watersystemen in het Benelux middengebied) gestart: een internationaal samenwerkings project waarin 18 partners uit het grensgebied Vlaanderen - Nederland deelnemen.


3 Internationale samenwerking

52

Buiten de EU Turkije: Vanaf 2007 werkt het waterschap met Engelse en Slowaakse organisaties samen met verschillende Nederlandse partners in Turkije aan een Twinning-project ‘Capacity Building support to the water sector in Turkey’. Dit project richt zich op het voorbereiden van de Europese Kaderrichtlijn Water aldaar. In 2010 is dit project afgerond. Uit dit project zijn allerlei nieuwe initiatieven ontstaan. Het waterschap trekt nu zelf een project in samenwerking met DLG-Zuid, gefinancierd door het NWB, over inter actieve besluitvorming in 2 stroomgebieden ondersteund door een instrument wat eenvoudig de effecten van maatregelen inzichtelijk maakt

en daarmee de discussie over de te nemen maatregelen stimuleert. Verder participeert het waterschap ook nog in een Twinning-project over monitoring en een G2G-project Train the Trainer over de Kaderrichtlijn Water. Kameroen: Het waterschap is in 2008 gestart met dit project als bijdrage aan de Millennium Development Goals van de VN gericht op de wereldwijde sanitatieproblemen. In 2010 is dit project afgerond. Gambia: Het waterschap is in 2008 gestart met dit project als bijdrage aan de Millennium Development Goals van de VN gericht op de wereldwijde sanitatieproblemen. In 2010 is dit project afgerond. 4 Contactpersoon J.M.P.M. Peerboom Postbus 3390 5902 RJ Venlo Telefoon : 077 3891111 E-mail : [email protected]

53

2.14 Waterschap Reest en Wieden 1 Beleid Buitenlandnota is in oktober 2009 door Algemeen Bestuur vastgesteld. Het Waterschap Reest en Wieden heeft als doelstelling voor de MDG om voor 60.000 personen een duurzame sanitatie aansluiting te realiseren. Hiervoor is in de periode 2010-2012 jaarlijks € 100.000 en 1200 mensuren beschikbaar. 2 Internationale samenwerking


EU-landen Roemenië: In januari 2005 is door de provincies Overijssel en Gelderland een samen werkingsovereenkomst gesloten met de Zuid-Roemeense counties Teleorman en Giurgiu, in deze overeenkomst is expliciet aangegeven dat waterbeheer het centrale thema van een eerste gezamenlijk project zou betreffen. De vijf Oost-Nederlandse waterschappen, waaronder Reest en Wieden, en drinkwaterbedrijf Vitens participeren actief in de projecten in Teleorman. Op basis van het werkplan 2008-2011 is Reest en Wieden trekker van 2 activiteiten. De eerste activiteit is de ondersteuning van het Water Management Centre (de interne organisatie en het maken van een portfolio) en de tweede activiteit is Sanitatie ( advisering over sanitatie oplossingen landelijke gebieden). - Samenwerkingspartners: Het WMC (Roemenie), de Rijn-Oost waterschappen en provincie Overijssel - Financiering: Provincie Overijssel heeft voor 2010 een bijdrage geleverd van € 15.000. De bijdrage van de waterschappen is de inzet in uren van medewerkers

54

Buiten de EU Figuig, Marokko: In januari 2007 is tijdens een gezamenlijke missie van de gemeente Meppel en Waterschap Reest en Wieden een analyse gemaakt van de watersituatie in de oase Figuig, zowel keten als systeem. Probleem is de afname van het debiet van de natuurlijke bronnen en vervuiling van grondwater door o.a. afvalwater. De afname van de bronnen wordt versterkt door het steeds meer oppompen van grondwater voor drinkwater en landbouwwater. Hetregenwater wordt niet vastgehouden en wordt zelfs weggeleid om bij de pieken overstromingen van urbane zones te verkomen. Om tot een duurzame oplossing te komen is geadviseerd om een waterplan op te stellen. Daarnaast zoeken de partners financiering en bieden ze ondersteuning voor de aanleg van het laatste deel van de riolering en de lagune zuivering (stabilisatievijvers). Ter voorbereiding van de uitvoering van 2e fase van het rioleringsplan is in het voorjaar 2010 een technische missie uitgevoerd gezamenlijk met de Franse partners (Departement St. Seine –Denis) in het project. Voor de uitvoering van het rioleringsplan is een MER studie bezig (gefinancierd door Marokkaanse partners). De moeilijke beslissing (NIMBY) over locatiekeuze van de zuivering is inmiddels afgerond. Op basis van deze technische missie is in samenwerking met de Franse partner een project

opdracht geformuleerd voor het besteksklaar maken van de uitvoering van het rioleringsplan. Het plan gaat over het aansluiten van circa 3000 personen, de aanleg van een lagunale zuivering voor 6000 personen, het inventariseren van en het groot onderhoud aan het bestaande systeem. De geplande uitvoering is in 2012/2013. Daarnaast hebben we geadviseerd over het opzetten de gemeentelijk waterdienst van Figuig voor het beheer van de waterketen en watersysteem. - Samenwerkingspartners: Gemeente Meppel, gemeente Figuig, Département de la Seine-Saint-Denis (Fr), SIAAP ( waterzuiveringen Parijse regio), Universiteit van Barcelona, MON 3 (Spaanse NGO) en Africa 70 (Italiaanse NGO) - Financiering; Voor realisatie riolering 3000 personen hebben Franse partners subsidie toegezegd. Voor aanleg zuiveringen en planvorming wordt nog financiering gezocht. Inzet van uren waterschaps medewerkers. - MDG component: Ja. 3000 personen worden in 2011-2012 aangesloten op het collectieve rioolstelsel, circa 500 huishoudens. Opzetten van gemeentelijke waterdienst, capaciteit opbouw inclusief waterlaboratorium +laborant. Assoule, Marokko: Deelname aan waterweekend in Assoule met als hoofddoel een plan van aanpak voor een duurzaam waterbeheersysteem. De dreigende water schaarste en de problemen van watervervuiling in Marokko aan te pakken waren het kader van dit weekend. Daarnaast zijn de volgende subdoelen benoemd: 1 Het realiseren van een kleinschalig en duurzaam waterbeheersysteem in combinatie met een milieuvriendelijke sanitatie dat als voorbeeld zal dienen voor andere dorpen in Marokko. 2 Schoon en veilig drinkwater realiseren voor honderden bewoners van Asoule en omgeving. 3 Het betrekken van Marokkaanse Nederlanders bij het thema water en het opzetten van een breed samenwerkingsverband van Marokkaanse en Nederlandse (water)organisaties rond dit project. De organisatie van het waterweekend was de eerste stap om uitvoering te geven aan het proces. Tijdens het weekend zijn vervolgafspraken gemaakt. - Samenwerkingspartners: De belangrijkste Marokkaanse partners zijn de gemeente, Agence de bassin hydraulique du Loukkous (waterschap) en ONEP (nationaal drinkwaterbedrijf ). De Nederlandse partners zijn Waternet, Aqua for All, Nederlandse universiteiten en Ecofyt (helofytenfilters). - Financiering: Inzet van uren waterschapsmedewerker. - MDG component: Geen directe aansluitingen. Benin (project Aqua Sana, Corpus Sanum): Het project Aqua Sana, Corpus Sanum wil een meer structurele oplossing bieden voor de drinkwater- en sanitatie problemen in de kleine dorpen van de twee gemeentes Grand Popo en Athiemé gelegen in het zuidwesten van Benin. Via Aqua for All is dit project met een verzoek om medefinanciering in december 2009 voorgelegd aan het waterschap. De stichting Le Pont

55


heeft in de zomer 2010 een rapportage over het project in zuidwest Benin uitgebracht. De 72 toiletvoorzieningen zijn gebouwd, gebruikt door circa 1.500 bewoners. Daarnaast zijn in iedere dorp lokale water comités opgericht en een voorlichtingscampagne georganiseerd. De bouw, de opleiding en de voorlichtingscampagne zijn medegefinancierd door het waterschap. Le Pont heeft ook een plan opgesteld voor twee gemeenten in zuidoost Benin met een onderdeel sanitatie. Het plan gaat over dezelfde onderwerpen en zoeken financiering voor het totale. De beide betrokken gemeenten hebben een verzoek ingediend voor financiering van de watercomponent. Voor het onderdeel sanitatie is het waterschap bereid om nogmaals circa 70 toilet voorzieningen mede te financieren. De financiering van de overige project onderdelen is nog niet rond (o.a. einde financiering door A4A) - Samenwerkingspartners: Stichting Le Pont, A4A. de Beninese gemeenten. - Financiering: Ongeveer € 10.000 en inzet van uren waterschapsmedewerker. - MDG component: Voor 72 gezinnen toiletvoorziening gebouwd, waardoor circa 1500 personen een duurzame sanitatie voorziening hebben. Voor het project zijn watercomités opgericht en een voorlichtingscampagne over hygiëne uitgevoerd.

56

Haïti (Identificatie missie water regio Les Palmes): Na de aardschok in januari van dit jaar komt de hulpverlening, na de noodhulp fase, nu in de fase van wederopbouw. De Unie van Waterschappen heeft Waterschap Reest en Wieden benaderd met het verzoek om aan deze verkenningsmissie van de VNG Internationaal deel te nemen. Samen met een collega van De Stichtse Rijnlanden hebben we geadviseerd over de wateraspecten in het 5 jaren programma voor wederopbouw in de streek Les Palmes. VNG Internationaal werkt samen met de Franse en Canadese zuster organisaties om een plan uit te werken voor het herstel van het lokaal bestuur in Les Palmes. Dit is de kuststreek ten westen van de hoofdstad Port-au-Prince waar vier gemeenten liggen: Petit Goâve, Grand Goâve, Léogâne en Gressier. Samen tellen ze 400.000 inwoners. Het is het zwaarst getroffen gebied met het episch centrum van de beving. De burgemeesters willen weer de rol van lokale bestuurder oppakken. Maar er is geen gemeentehuis, geen geld, geen gemeentelijk apparaat, er zijn nauwelijks bronnen zoals registers en bevolkingsadministratie. De burgemeesters van de streek Les Palmes beseffen dat ze elkaar nodig hebben om het lokale bestuur met alles daar omheen, van afvalverwerking tot nutsvoorzieningen, weer op te bouwen. Daarom is voor de weder opbouw een regionale samenwerking gestart voor de Les Palmes, de kuststreek waar de vier gemeenten liggen. VNG Internationaal gaat met haar partners een programma opstellen voor vijf jaar voor de geleidelijke wederopbouw van de organisatie en met directe opbouwhulp van Franssprekende experts. In dit plan zit ook een wateronderdeel en hiervoor heeft de VNG de UvW benaderd om deze deskundigheid in te brengen. In augustus is een kwartiermaker/stedenbouwkundige in Les Palmes geweest en heeft een rapport gemaakt. In dit rapport is een aantal vragen gesteld over de aanpak van waterproblemen. Dit gaat over vragen bij nieuwe wijken zoals wij die

ondervangen met de watertoets, het afvoer van regenwater en dichtslibben van de afvoerkanalen door erosie, de toekomstige organisatie van water en de rol van de gemeenten en waar stonden/staan ze met het huidige integraal waterbeheer. Hierover moeten wij advies uitbrengen (samen met Margo Meeuwissen van De Stichtse Rijnlanden). Ons bevindingen worden gebruikt voor het plan voor wederopbouw van de streek Les Palmes. - Samenwerkingspartners: VNG-I, Cités Unies de France (CUF), Féderation Canadienne de Municipalités (FCM) en de regio Les Palmes. - Financiering: Inzet van uren waterschapsmedewerker. - MDG component: Nee Algemeen of Overig Port-au-Prince, Haïti: Verzoek van Vitens/Evides (via UvW) om samenwerking in drinkwater/ sanitatie project in Haïti. VITENS heeft ingeschreven op tender voor wederopbouw waterleiding, riolering en zuivering van Port-au-Prince. Waterschap Reest en Wieden is benaderd voor het uitvoeren van short time missies voor inbreng deskundigheid riolering, zuivering en opleiding. De tender is uitgezet door SHO (samenwerkende hulporganisaties). Ook Canadese VNG (FCM) is partner in deze tender. Op 14/9 bericht gekregen van Vitens dat we op shortlist staan van 4. Projecten EU Water Facility 1e call - Project Dori en RAIN projecten in Senegal en Mali: - Het waterschap heeft 2 projecten (mede)ingediend voor een bijdrage uit het EU Water Facility. - Het eerste project als partner met gemeente Dori en NGO CREPA beide uit Burkina Faso en het tweede project met Stichting Rain voor inhoudelijke ondersteuning voor projecten in Mali en Senegal. - Het eerste project is nog niet afgewezen, de formele penvoerder (gemeente Dori) heeft nog geen bericht ontvangen. De projectkosten zijn € 1,2 MI en hiervoor kunnen 30.000 mensen worden aangesloten op sanitaire- en drinkwater voorziening. Het financiële aandeel van het waterschap is € 100.000 en daarnaast inzet in uren. - Het tweede project is in oktober afgewezen door de beoordelings commissie omdat het in twee landen speelt. Project EU Water Facility 2e call/ Samenwerking Waterschap i.o. Burkina Faso: Op 24 november 2010 een bericht gekregen dat het ingediende project voor 5 jarige samenwerking met een waterschap in oprichting door eerste ronde is gekomen. Samen met Vitens is deze aanvraag ingediend. Reest en Wieden ontvangt regelmatig buitenlandse watergasten. 3 Contactpersoon H.H.Post Postbus 120 7940 AC Meppel Telefoon : +31 522 276767 Mobiel : +31 6 29560973 E-mail : [email protected] Internet : www.reestenwieden.nl

57

2.15 Waterschap Regge en Dinkel 1 Beleid De beleidsnota voor internationale samenwerking 2009-2012 is in september 2009 door het algemeen bestuur vastgesteld. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: In het bijzonder door de Kaderrichtlijn Water is de samenwerking met de deelstaten Niersachsen en Nordrhein-Westfalen vanaf 2006 in een stroomversnelling geraakt. Tot 2006 hadden de werkcontacten vooral betrekking op monitoring en vond er uitwisseling van informatie plaats via de Permanente Grenswater Commissie, subcommissie E (Vecht-Dinkel). Door deel te nemen aan het Duitse gebiedsproces -vormgegeven middels periodieke zgn. Runde Tische en Gebietsfora- is vooral in 2008 gezamen lijk opgetrokken in het planvormingsproces dat heeft geleid tot het stroomgebiedsbeheerplan en het bijbehorende maatregelenprogramma. In de komende jaren zal de samenwerking vooral gericht zijn op die partijen die aan de lat staan om de geformuleerde KRW- en WB21-maat regelen uit te voeren. Naast de Kreise betekent dat ook intensievere contacten met de dusverre voor ons minder bekende gemeenten. Door het intensieve contact is inmiddels een goede basis ontstaan voor samenwerking in concrete uitvoeringsprojecten en studies. Voorbeelden hiervan zijn de aansluiting van bovenstroomse, in Duitsland gelegen deelstroomgebieden (Glanerbeek, Bruninksbeek) en de modellering van diverse toekomstscenario’s in het stroomgebied van de Dinkel (tussen verdeelwerk Omleidingskanaal en de Vecht). Inmiddels wordt ook samengewerkt aan grensoverschrijdende natuurgebieden in het Natura2000-dossier. Per 1 juni 2009 is er bij Regge en Dinkel sprake een officiële account Duitsland. Hiermee is de samenwerking met de Duitse partner sterker verankerd in de organisatie.



58

EU-landen Slowakije: Al sinds 1998 werkt het waterschap samen met het Slovak Watermanage ment Enterprise in Kosice. Op 1 januari 2009 is een nieuw project gestart dat tot 31 december 2011 zal lopen. Het project is gericht op coaching en het delen van kennis. Vanuit het waterschap is er een coachende rol ten behoeve van het opstellen van een projectplan voor de ontwikkeling van de Ondava rivier, de ondersteuning in EU-subsidies en de bepaling van inundatiegebieden ten behoeve van de Europese hoogwaterrichtlijn. Kennisdeling zal plaatsvinden op het gebied van ervaringen met de Kaderrichtlijn Water. Daarnaast kan de rivier de Latorica dienen als een referentie voor herinrichtingprojecten in het beheergebied van Regge en Dinkel.

Het project is een samenwerking tussen Waterschap Regge en Dinkel en de Slovak Watermanagement Enterprise Kosice. De totale begroting van het project is 277.352 euro voor drie jaar. De financiering vindt plaats door: - NWB fonds 129.547 euro; - Waterschap Regge en Dinkel 65.316 euro; - Slovak Watermanagement Enterprise Kosice 82.492 euro. De grondslag van het project is een intentieverklaring tussen de Unie van Waterschappen en de Slovak Watermanagement Enterprise, getekend in 2008 en geldig tot 2013. Roemenië: Sinds 2005 neemt Waterschap Regge en Dinkel samen met de andere Overijsselse waterschappen deel in de samenwerking met regio Teleorman in Zuid-Roemenië (trekker: provincie Overijssel. Dit project is gericht op het verbeteren van drinkwater- en sanitatievoorzieningen en hoogwaterbescherming. Buiten de EU Vietnam: In het kader van het Water Mondiaal Programma wordt er gewerkt aan een bilaterale samenwerking tussen Nederland en Vietnam op het gebied van watermanagement en klimaatverandering. De voorzitter van het waterschap, prof. dr. Stefan Kuks, is lid van de High Level Delta Committee for the Mekong Delta in Vietnam (HLDC). Dit comité onder leiding van oud-minister Veerman zal de Vietnamese regering adviseren bij het opstellen van een Deltaplan voor de Mekong delta. Het Deltaplan zal in een periode van 20 maanden worden opgesteld. Naast deze inzet wil het waterschap met deze basis zich in de komende jaren verder gaan focussen op internationale samenwerkingsverbanden in Vietnam. Verkenningen hiertoe worden momenteel opgestart. Ghana: Het waterschap werkt mee aan het project Safi Sana dat door Aqua for All is geïnitieerd. Door middel van een franchiseconstructie zullen Multi Service Blocks (MSB’s, toiletten, douches, drinkwater) in sloppenwijken worden gebouwd en geëxploiteerd. Het waterschap zal gaan bijdragen in de vorm van onderzoek naar een duurzame verwerking van het toilet afval. Dit is een groot probleem in de sloppenwijken. Gekeken wordt onder andere naar de mogelijkheden voor urineverwerking. Waterschap Regge en Dinkel zal tot en met 2012 betrokken blijven bij Safi Sana Samenwerkingspartners: Aqua for All, Shell, DHV en diverse Ghanese overheden en private ondernemers. Financiering: Gekoppeld aan een opening van een aantal Bergbezink bassins is een donatie aan Safi Sana door WRD gedaan van € 6.000,-. De gemeente Dinkelland en een aantal aannemers hebben ook gezamenlijk € 12.000 bijgedragen. Deze bijdrage van € 18.000 is verdubbeld via Aqua for All. Daarnaast levert Regge en Dinkel ca 80 uren per jaar voor een periode van 3 jaar.

59

Bijdrage MDG 7: Door de donatie kan in elk geval 1 MSB worden gerealiseerd. Met 1 MSB worden circa 1000 mensen per dag bedienen wat betreft schoon drink water en sanitatie. Het streven van Safi Sana is om enkele tientallen tot mogelijk honderd MSB’s te bouwen. Daarnaast levert het waterschap onderzoekscapaciteit voor een verantwoorde verwerking of hergebruik van urine in sloppenwijken. 4 Interreg-projecten WAVE (Water Adaptation Valuable for Everybody): het Waterschap Regge en Dinkel is eindverantwoordelijk van dit project waarin zes partijen hun krachten bundelen, te weten: Waterschap Regge en Dinkel uit Almelo, Waterschap Groot Salland uit Zwolle, Somerset County Council uit Engeland, Wasserverband Eifel und Rur uit Duitsland, de Vlaamse Milieumaatschappij uit België en Institution d’ Aménagement de la Vilaine uit Frankrijk. Het totale budget is 11 M€ waarvan 5,5 M€ door de EU wordt gefinancierd. De andere helft wordt door de partners zelf gefinancierd. Met het oog op de klimaatsveranderingen waarmee alle waterbeheerders te maken hebben, richt het project zich op klimaatadaptatie. Wave heeft tot doel een blauwdruk te geven voor meer klimaatbestendig waterbeheer. Het project is begonnen in 2008 en loopt door tot eind 2012. 5 (Inter)nationale organisaties Regge en Dinkel is aandeelhouder van Aquanet en lid van het NWP. 6 Contactpersoon Grensoverschrijdend: Peter van der Wiele; E-mail: [email protected] Internationaal: Susan Lijzenga; E-mail: [email protected]


Interreg: Piet van Erp; E-mail: [email protected]

60

Postbus 5006 7600 GA Almelo Telefoon: 0546 832525

2.16 Waterschap Rijn en IJssel 1 Beleid In 2007 is het internationaal beleid van Waterschap Rijn en IJssel vastgesteld. In 2011 worden de uitvoering en effecten van dit beleid geëvalueerd. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: - WRIJ is de Nederlandse projectleider van het grensoverschrijdende project ‘Nutriëntenreductie in Winterswijk-Oeding’, dat loopt van 2008 t/m 2011. Het project richt zich op kansrijke maatregelen in het stedelijk gebied, bij RWZI’s en in de landbouw. Concrete landbouw maatregelen worden door ruim 30 bedrijven in het stroomgebied van de Slinge uitgevoerd. Partners zijn: Kreis Borken, LTO, LWK Borken, LANUV Düsseldorf, gemeenten Winterswijk en Südlohn. Financiering door WRIJ, MUNLV en provincie Gelderland. - WRIJ is tevens de projectleider van het grensoverschrijdende project ‘Vispasseerbaarheid Grenskanaal’, dat loopt van 2010 t/m 2012. Doel is de ecologische functie van het grenskanaal, als verbinding tussen het Rijnstrangengebied en bovenstroomse Duitse natuurgebieden, te verbeteren. Partners zijn: Deichverband Emmerich en Kreis Kleve. Financiering door WRIJ, Deichverband en de Deutsche Bahn op basis van ‘Ekopunten’. Overige samenwerking: Jaarlijks overleg in Grenswatercommissies C (Oude Rijn) en D (Berkel). Veelvuldig bilateraal overleg met Duitse partners over afstemming van beheer en onderhoud, beleidsvoor bereiding en beleidsuitvoering. Deelname aan grensoverschrijdende overlegstructuur t.b.v. invoering KRW. 3 Internationale samenwerking EU-landen Roemenië: WRIJ neemt deel aan het samenwerkingsprogramma van provincie Overijssel, de Rijn-Oost waterschappen en diverse waterpartners in de provincie Teleorman, dat loopt t/m 2011. Het project richt zich op de thema’s drinkwatervoorziening, sanitatie, hoogwaterveiligheid, herbebossing en capacity building. De bijdrage van WRIJ betreft het thema hoogwaterveiligheid. Financiering door provincie Overijssel en de deelnemende waterschappen. Buiten de EU Nicaragua: In 2008 is WRIJ gestart met opzetten van het programma ‘Schoon water voor La Libertad’, dat loopt van 2009 t/m 2012. Partners zijn: gemeente Doetinchem en La Libertad in Nicaragua, Vitens-Evides International, stichting DOS en LeAF. Doelen zijn: duurzaam beheer van het stroomgebied Rio San Miguel en het verbeteren van de drinkwater- en sanitaire voorzieningen in La Libertad.

61

Samen met die gemeente, drinkwaterbedrijf en boerenbedrijven wordt concreet gewerkt aan vermindering van vervuiling van de rivier, betere waterzuivering en betere sanitatie in de stad. MDG-component: In de 1e fase van het project zijn 100 latrines voor huishoudens, en is een rietvijver voor het opvangen van grijs stedelijk afvalwater aangelegd. Ook is een basisschool van goede wc’s voorzien. Financiering door WRIJ, Doetinchem, NWB en het LBSNN. Suriname: In 2008 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen WRIJ, Wereld Waternet en het ‘Overliggend Waterschap MCP’, dat een deel van het watersysteem in het rijstdistrict Nickerie beheert. Waterschap MCP wil zich ontwikkelen tot kenniscentrum en waterautoriteit voor heel Nickerie. De samenwerking betreft een programma waarin kennis en ervaring door werkbezoeken worden uitgewisseld. Concreet ondersteunen de Nederlandse partners het waterschap bij o.a. de opbouw van de organisatie, het opzetten van een Legger, invoering van watergelden, bestuursverkiezingen en het opstellen van onderhouden beheer programma’s voor de waterinfrastructuur. Het programma loopt t/m 2011. Financiering door WRIJ, WWn en het NWB. Overig WRIJ ontvangt regelmatig groepen buitenlandse waterbeheerders voor een korte kennismaking met het regionaal waterbeheer. 4 Interreg-projecten Viking: Het waterschap neemt deel aan het hoogwaterbeschermings programma VIKING, samen met naburige waterschappen, de provincie Gelderland, de veiligheidsregio’s Midden- en Noord- en Oost- Gelderland, Bezirksregierung Düsseldorf en de Kreisen Wesel en Kleve. Het doel van dit programma is gezamenlijke, grensoverschrijdende informatievoor ziening en communicatie in geval van hoogwater, en het houden gezamenlijke rampenoefeningen.


5 (Inter)nationale organisaties Waterschap Rijn en IJssel is lid van het Netherlands Water Partnership.

62

6 Contactpersoon Bram Zandstra Postbus 148 7000 AC Doetinchem Telefoon : 0314 369369 E-mail : [email protected] Internet : www.wrij.nl

2.17 Hoogheemraadschap van Rijnland 1 Beleid Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft in juni 2010 een actualisatie van zijn buitenlandbeleid vastgesteld, die doorloopt tot en met 2012 (nieuw bestuur). 2 Internationale samenwerking EU-landen Roemenië: - Korte beschrijving project incl. loop- en uitvoeringstijd: ondersteuning van Apele Romane in het kader van kustbeheer in Mangalia. Is in 2010 afgerond. - Samenwerkingspartners: gemeente Zandvoort, Apele Romane - Financiering (incl. subsidiepartners en eigen financiering): via LOGO East Buiten de EU Zuid Afrika: Herinrichting van een stuk rivierbedding en ondersteuning bij het opzetten van sanitatievoorzieningen in een sloppenwijk. Projecten worden in 2010 afgerond. In 2011 zal een nieuw project starten. Samenwerkingspartners: gemeente Leiden, gemeente Libertas, Hoogheemraadschap van Delfland Financiering (incl. subsidiepartners en eigen financiering): LOGO South, NWB MDG component: ja. 50 toiletblokken met 10 toiletten voor in totaal 62.500 mensen. 3 Contactpersoon Meinke Schouten Postbus 156 2300 Leiden Telefoon : 071 3063368 Mobiel : 06 29098057 E-mail : [email protected] Internet : www.rijnland.net

63

2.18 Waterschap Rivierenland 1 Beleid Waterschap Rivierenland heeft sinds 2004 een kadernotitie internationale zaken. Hierin staat dat buitenlandse activiteiten die een bijdrage leveren aan de uitvoering van de taken van het waterschap in principe tot het takenpakket van het waterschap behoren. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: Er is een gestructureerde grensoverschrijdende samenwerking met Deichverband Kleve-Landesgrenze gericht op gezamenlijk beheer en onderhoud van het Hollandsch-Duitsch gemaal en intensivering van de samenwerking op het gebied van de KRW en muskusrattenbestrijding. Dit gebeurt twee keer per jaar in de Gemengde Commissie waar op bestuurlijk niveau de afspraken worden gemaakt. Daarnaast is er jaarlijks overleg met Duitse waterbeheerders in de Grenswatersubcommissie C (Oude Rijn). De kosten van de exploitatie van het gemaal worden verdeeld en de hoogte is afhankelijk van het aantal draaiuren. Voor andere projecten in de grens streek worden dan financiële afspraken gemaakt. 3 Internationale samenwerking


Buiten de EU Senegal: Samenwerking met de OMVS (Organisation pour la Mise en Valeur de fleuve Senegal), een internationale organisatie voor het beheer van de Senegal-rivier. Het waterschap adviseert over onderhoudsmanagement en organisatieopbouw bij de aanpak van door riet overwoekerde sloten en kanalen. Ook is het waterschap voor de OMVS de toegang tot Nederlandse kennis en organisaties die een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikke ling van de Senegal rivier. De invulling van de samenwerking is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. De looptijd van de samenwerking is van 2004 tot 2012.

64

Door de samenwerking is naast specifieke waterschaps- en waterbeheer kennis ook kennis van o.a. het Havenbedrijf Rotterdam, DLG, Rijkswaterstaat, Altenburg en Wymega, Agromisa, Rabobank Foundation beschikbaar voor de OMVS. Nagegaan wordt of ook sanitatie en water zuivering een component kan worden in de samenwerking. In totaal is voor de hele samenwerkingsperiode € 1,2 miljoen beschikbaar via Ontwikkelingssamenwerking. Vietnam: In het kader van de invulling van MDG-7 wordt nagegaan of een bijdrage geleverd kan worden aan de invulling van Water Mondiaal in Vietnam. Hierover vindt overleg plaats met de betreffende deltaregisseur.

Algemeen of Overig Naast de projecten ontvangt Rivierenland regelmatig buitenlandse delegaties die meer willen weten over de waterschapsorganisatie en inhoudelijke zaken. Ook levert het waterschap regelmatig een bijdrage aan MTEC-cursussen en cursussen van UNESCO-IHE. 4 Interreg-projecten Interreg III ESPACE: European Spatial Planning – Adapting to Climate Events. Samenwerking van partijen gericht op klimatologische ontwikkeling in relatie tot ruimtelijke ordening. (2003-2007) Trekker: Hampshire County Council; Partners: County Councils van West Sussex, en Surrey, Environment Agency, S.E. England Regional Assembly Regionaal Landschap Zenne, Zuun en Zoniën (België), Bayerisches Landesamt für Wasserwirtschaft (Duitsland), Ministerie van VROM en Waterschap Rivierenland. Totale projectkosten: € 4,7 miljoen Financiering WSRL: € 240.000,00 NOAH: Een project van Duitse en Nederlandse waterbeheerders gericht op verbetering van de informatievoorziening voor, tijdens en na (dreigende) overstromingen. In dit project is het hoogwaterinformatie systeem FLIWAS ontwikkeld, geïmplementeerd en toegepast tijdens hoogwateroefeningen bij de deelnemende organisaties. FLIWAS is tijdens de landelijke hoogwateroefening Waterproof (2008) succesvol toegepast. Verdere implementatie bij waterbeheerders in Nederland loopt. Looptijd: 2004-2009 Trekker: STOWA Partners: Innenministerium van Baden-Wurtenberg, Stad Koln, Rijkswaterstaat, Waterschap Roer en Overmaas, Waterschap Aa en Maas, Waterschap Rivierenland. Totale projectkosten: € 9 miljoen Financiering WSRL: € 120.000,00 VIKING: Een programma gericht op het verbeteren van de samenwerking tussen Gelderse en Nortrhijn-Westfalense crisispartners bij hoogwater bestrijding. Het programma heeft drie sporen: kennis, systemen, opleiden en oefenen. In het kader van dit programma zijn de afgelopen jaren drie grote binationale hoogwateroefeningen gehouden: Hagar, Helga en ROAR. Looptijd: 2004-2011 Trekker: provincie Gelderland Partners: Bezirksregierung Dusseldorf, Kreisen Kleve en Wesel, zes Duitse deichverbänden, drie Gelderse veiligheidsregio’s, drie Gelderse waterschappen, provincie Gelderland, Rijkswaterstaat Oost Nederland, Ministerie van VROM. Totale projectkosten: ongeveer € 5 miljoen Financiering WSRL: € 125.000,00

65

Interreg IV Waterschap Rivierenland bekijkt de mogelijkheden om met projecten deel te nemen in het Interreg IV-programma. 5 (Inter)nationale organisaties - Lid van de Werkgroep internationale zaken, Commissie internationale zaken en de taskforce MDG van de Unie van Waterschappen. - Deelname in de dossierteams van het bureau Brussel van de Unie van Waterschappen. - Namens de Unie van Waterschappen lid van NAC-NWE die Interregprojecten van een advies voor subsidiëring voorziet. - Lid van het NWP.


6 Contactpersoon Eric Kuindersma Postbus 599 4000 AN Tiel Telefoon : 0344 649158 E-mail : [email protected] Internet : www.waterschaprivierenland.nl

66

2.19 Waterschap Roer en Overmaas 1 Beleid In juli 2005 is in het algemeen bestuur de buitenlandnota vastgesteld. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: Participatie in Subcommissie Maas-Roer van de Permanente NederlandsDuitse Grenswaterencommissie, met werkgroepen. Periodiek ambtelijk overleg met Wasserverband Eifel-Rur. Lid van de Werkgroep Publieke Participatie (Nordrhein Westfalen) voor implementatie Kaderrichtlijn Water. Lid van de grensoverschrijdendende werkgroep Monitoring KRW Rijn-Oost-Maas. Lid van de Monitoringsgroep Oppervlaktewater van de Bruinkoolwinning Garzweiler. Deelname in Kerngroep Stroomgebieds beheerplan Roer. Verder diverse grensoverschrijdende projecten (vaak met EU-subsidie) uitgevoerd en in voorbereiding. Er wordt onder andere gewerkt aan een grensoverschrijdend hydrologisch/ hydraulisch model en Hochwassergefährdungskarten voor de Rodebeek (Selfkant). Samen met de Bezirksregierung Köln is een gezamenlijk Toestand- en trend monitoringspunt in de Roer operationeel, waar om en om wordt bemonsterd door NL en D ten behoeve van een dataset. Samen met de Bezirksregierung Köln, de Kreis Heinsberg, de gemeente Selfkant en de provincie Limburg wordt naar een formele samenwerking (waarschijnlijk als een lichte vorm van een Zweckverband) gezocht voor het herstel in inrichting van het Rodebeekdal, de realisatie van een robuuste Ecologische verbindingszone door Duitsland ten behoeve van Nederland en het daarop volgende beheer en onderhoud van het gehele stroomgebied in een internationaal “waterschapje”. Hiervoor wordt mogelijk ook Interreg subsidie aangevraagd. In samenwerking met RIWA, de Waterleiding maatschappij Limburg, diverse NL waterschappen, het Niersverband en Wasserverband Eifel Rur wordt om de twee jaar onderzoek gedaan naar de belasting van grenswateren met onder andere glyfosaat en bromide. Met de Duitse waterschappen Niersverband, Erftverband, Wasserverband Eifel-Rur, en de Linksniederrheinische Entwässerungs Genossenschaft wordt samen met Waterschap Peel en Maasvallei twee maal per jaar overleg gepleegd op bestuurlijk en ambtelijk niveau. België: Lid Stroomgebiedcomité Thornerbeek-Witbeek-Jeker-Voer (SCTV), met werkgroepen. Lid van de Vlaams-Nederlandse Bilaterale Maascommissie. Jaarlijks bilateraal overleg met Ministerie van het Waals gewest (Directoraat-Generaal Natuurlijke Hulpbronnen en Leefmilieu), samen met Provincie Limburg, Rijkswaterstaat Directie Limburg en DGW. Voor de stroomgebieden van de Geul/Gulp, de Voer, de Berwinne en de Jeker is een grensoverschrijdend samenwerkingsproject gestart (project Aquadra, zie onder Interregprojecten), mede gericht op het tot stand komen van een permanente grensoverschrijdende overlegstructuur met Wallonië en Vlaanderen. Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en België: Lid van de Internationale Maascommissie (IMC).

67



EU-landen Slowakije: Participatie in twinningsproject. Verkend tijdens missie oktober 2003. In samenwerking met RIZA, Regge en Dinkel, Velt en Vecht, Groot Salland, Reest en Wieden. Inmiddels afgerond. Samen met vijf andere Nederlandse partners worden sinds 2003 de waterbeheerders in Slowakije ondersteund bij het implementeren van EU-regelgeving (KRW, VHR en Nitraatrichtlijn). Dit gebeurt grotendeels door inzet van eigen uren van het waterschap (Afgerond). Hongarije-Roemenië-Slowakije-Polen: participatie in Euregiosamen werking Maas-Rijn met Karpaten, getrokken door provincie Limburg (2002-2006) (Afgerond).

68

Roemenië: Deelname aan LoI met project flood risk mapping. Deelname in VNG Logo East project. In april 2006 delegatie ontvangen, projectvoorstel geformuleerd. In 2007 heeft deze samenwerking tot het project Equili brium Europe Roemenië geleid. Dit betreft een onderzoek naar de beste financieringsvorm voor investeringen in waterkeringen. Uit onderzoek dat samen met de Universiteit van Cluj is verricht blijkt dat de NL lokale (democratisch geborgde) waterschapsfinanciering door middel van waterschapsbelastingen de voorkeur verdient boven centrale overheids financiering zoals die in Roemenië en Hongarije gebruikelijk is. Na presentatie in Zaragoza in het kader van FLAPP in 2007 is de belang stelling toegenomen en nu neemt ook de Roemeense regering en de Roemeense koepelorganisatie Apele Romane National Administration (ARNA, vergelijkbaar met de UvW) in Boekarest deel. Dit twinning project om de Roemeense waterbeheerder kennis bij te brengen over intern en financieel management is in 2008 in samenwerking met de Unie van waterschappen voortgezet. Tijdens het vijfde Wereldwaterforum in Turkije in 2009 is hierover een voordracht gegeven. Medio 2010 is het Equilibrium Europa met groot succes afgerond. Staatssecretaris Dan Carlan typeerde het product als just in time en besloot tot algehele implementatie van het met steun van Roer en Overmaas ontwikkelde accounting en financieringsysteem. Het project geniet nog steeds veel belangstelling in het buitenland, vooral in de Balkan. Inmiddels zijn lezingen verzorgd voor autoriteiten in Hongarije, de Oekraïne en Servië. Ook Angelsaksische landen geven blijk van belangstelling o.m. door publicaties in o.m. Canada. Het Ministerie van LNV heeft eveneens grote belangstelling voor het inmiddels afgesloten Equilibrium project. LNV vindt Equilibrium interessant voor advisering over financiering van watermanagement aan de Turkse waterautoriteiten. Inmiddels hebben ook andere waterschappen van hun belangstelling doen blijken o.m. voor hun samenwerking in Macedonië. Ook de Europese investeringsbank wenst graag gebruik te maken van de WRO expertise op het gebied van financieringsvraagstukken in Oost Europese landen. Veel informatie over Equilibrium is ontsloten via http://www.overmaas.nl/ projecten/Internationale projecten

Buiten de EU Servië: Samen met de gemeente Sittard heeft in het kader van LOGO East Servië een eerste verkenning plaatsgevonden naar mogelijkheden om met de stad Valjevo tot een vorm van samenwerking te komen (2006) (afgerond). Turkije: Samen met onder andere DLG en Waterschap Peel en Maasvallei is in de periode 2007 - 2010 expertise ingezet voor het Twinning Project TurkeyThe Netherlands-UK-Slovak Republic ‘Capacity Building support to the water sector in Turkey’, waarmee de implementatie van de Kaderrichtlijn Water in Turkije wordt ondersteund (afgerond). In samenwerking met DLG (en getrokken door Oostenrijk in samen werking met Portugal, Engeland en Frankrijk), is in 2009 ondersteuning gegeven aan het project ‘Capacity strengthening and support of Implementation of the Nitrates Directive in Turkey’ (afgerond). In 2010 is het project: “Training of trainers in the field of the Water and Environment acquis in Turkey” gestart waarin het Waterschap expertise inbrengt (DLG trekt). Tevens is in 2010 het project “Capacity building on Water Quality Monitoring in Turkey” toegekend aan DLG, samen met Frankrijk en Spanje, hetgeen in 2011 met name inzet van waterschapsmedewerkers zal vergen. De financiering loopt via DLG. De Inbreng van het waterschap bestaat uit de uren van de meewerkende experts. Kenia: In Kenia in de regio Kajiado werd (geo)hydrologische expertise ingebracht in een MDG 6 en 7 project (drinkwater en sanitatie) van AMREFF Flying Doctors,. Waterleiding Maatschappij Limburg (WML), Waterleiding maatschappij Drenthe, Stichting Wilde Ganzen en Aqua for All onder steunen het programma via AMREF in Nederland. CISPEL ondersteunt het programma via AMREF in Italië. WML en Aqua for All ondersteunen het project niet alleen financieel, maar leveren ook technische expertise. Waterschap Roer en Overmaas leverde hydrologische ondersteuning via WML. De bevolking zelf financiert een deel van de aanleg van de wateren sanitaire voorzieningen, plus het hele beheer en onderhoud. Dit om de duurzaamheid en het verantwoordelijkheidsgevoel te stimuleren Vanuit diezelfde gedachte doen lokale verkozen vrijwilligers het management van de bronnen. Die vrijwilligers zijn georganiseerd in watercomités. Daarboven zijn er nog twee overkoepelende organisatielagen die AMREF samen met de lokale bevolking opbouwde: de clusters - bestaand uit een vertegenwoordiging van watercomités - en het centrale bestuur, het Kajiado Integrated Development Initiative (KIDI). Het KIDI beheert samen met de lokale overheid de wateren sanitaire voorzieningen in het grootste deel van Kajiado. Sinds 1998 in Kajiado 59 waterbronnen in werking en aangesloten bij KIDI als gevolg van dit programma. Hiermee bereiken we op het moment ongeveer 80.000 mensen met schoon water. Op twaalf scholen zijn de benodigde water, en sanitaire voorzieningen gerealiseerd sinds het begin van het project. Ongeveer 1.900 kinderen op die scholen worden onderwezen over het belang van een gezonde leefomgeving.

69

Het aantal mensen dat we opgeleid hebben is ongeveer 400. Dit varieert van management opleidingen voor KIDI tot technische opleidingen voor borehole operators en het opleiden van vrijwilligers en leraren op het gebied van het voorkomen van veel voorkomende ziektes. Via deze vrijwilligers zijn ongeveer 93.000 mensen bereikt. Gedurende 2009 zijn er vier waterbronnen gebouwd en drie gerehabiliteerd. Op vier scholen zijn sanitaire voorzieningen en regenwateropvang systemen geinstalleerd. Belangrijker nog: de leerlingen worden opgeleid over het belang van een gezonde leefomgeving. De milieubehoud component is gedurende 2009 goed op gang gekomen, mede door de technische ondersteuning die geleverd wordt door Waterleidingmaatschappij Limburg en Aqua for All. Zie: http://www.amref.nl/index.asp?PageID=467. Tanzania: Op initiatief van de Stichting Vrienden van Chalinze-Mzee wordt een drinkwater- en sanitatieproject in Chalinze-Mzee ondersteund met geld en expertise van het waterschap. De financiering is afkomstig van genoemde Stichting en het waterschap. Het project is geadopteerd door Aqua for All, waardoor het budget kon worden verdubbeld en drinkwater en sanitatie binnen bereik van enkele duizenden mensen wordt gebracht door de aanleg van een drinkwaterleiding (5 km) alsmede latrines. Het project draagt bij aan de MDG doelen. Er hebben 2363 personen profijt van de aangelegde waterleiding, en daarnaast 564 kinderen en 12 leerkrachten op een daar gelegen school. Deze personen profiteren ook van de publieke latrines die zijn aangelegd bij de bus stop in Chalinze Mzee (12 toiletten en 2 urinoirs) en bij de school (19 toiletten en 2 urinoirs met 4 afzonderlijke toiletten voor de leerkrachten). In het project is tevens een bestaande waterbuffer vergroot en de mogelijkheden voor irrigatie uitgebreid door aanschaf van een pomp en irrigatieslangen. Er worden waterpurifiers gemaakt waarmee 1.00 gezinnen (9.000 mensen) geholpen worden aan schoon drinkwater. Via workshops worden de inwoners van Chalinze Mzee en mensen (5.000-6.000) in de verre omstreken bereikt en voorgelicht over hygiëne, schoon drinkwater en sanitatie.


4 Interreg-projecten NOAH: samen met Duitsland gericht op verbetering van de informatie voorziening voor, tijdens en na (dreigende) overstromingen. (afgerond).

70

FLAPP: project met 37 Europese waterbeheerders over hoogwaterbescher ming, bewustzijn en preventief beleid in Grensgebieden (naast deelname uit Nederland onder andere Spanje, Frankrijk, Letland, Hongarije, Duitsland, Roemenië, Griekenland). (afgerond). AMEWAM: onderzoeks- en voorlichtingsproject over bestrijding van erosie en oppervlakkige afstroming in Nederland, Duitsland en Engeland. Interreg-project Erosiebestrijding: samenbrengen, verbeteren en verspreiden van kennis over erosiebestrijding binnen de landbouwers gemeenschap. Project wordt uitgevoerd samen met Nederlandse en Vlaamse partners. Is in 2007 afgerond maar krijgt vervolg in 2008/2009. (afgerond).

Wege des Wassers: project waarbij in het Drielandenpark (Nederland, België, Duitsland) waterhuishoudkundige gegevens zijn verzameld en op elkaar zijn afgestemd. (afgerond). AMICE: binnen het project AMICE is WRO betrokken als expertorganisatie in de samenwerking met het Wasserverband Eifel Rur (WVER) en de Universiteit van Aken gericht op het sturen van de regulatiespaarbekkens (niet de drinkwaterspaarbekkens) in de Eifel in relatie tot de waterbehoefte benedenstrooms en met betrekking tot klimaatadaptatie. Dit project is gestart in 2009 en loopt tot 2012. In totaal werken 17 partners (onder leiding van het Franse EPAMA) samen aan adaptatie aan het veranderd klimaat met een totaal budget van 8,9 M€ en ERDF subsidie van 2,8 M€. Zie: www.amice-project.eu FLOODWISE: Om te komen tot een gezamenlijke aanpak van duurzaam hoogwatermanagement in 6 (inter)nationale stroomgebieden met in totaal 17 partners wordt (gebaseerd op de Europese Richtlijn Overstromings risico’s) samengewerkt op het gebied van kennisuitwisseling en overdracht van oplossingen. Daarbij wordt in nauwe samenwerking tussen WRO en WVER voor de Roer als een van de vier pilotprojecten (de andere betreffen de Sutla, Bug en Elbe) grensoverschrijdend zowel een voorlopige risico beoordeling, risicokaarten en een overstromingsrisicobeheerplan opgesteld. Door halfjaarlijkse bijeenkomsten worden de vorderingen en ervaringen uitgewisseld. Dit project heeft een omvang van ca. € 2.000.000, waarbij 75 % ERDF financiering en25 % eigen bijdrage. Zie: http://www.floodwise.eu/ sjablonen/floodwise/pagina.asp?subsite=188&onderwerp=13 AALFRED: samen met WVER wordt gewerkt aan een grensoverschrijdend herstelplan voor vismigratie, oeverherstel en reactivering en herstel van oude meanders langs de Roer. De Interreg aanvraag voor dit project is in 2010 afgewezen. Andere financieringsmogelijkheden worden onderzocht. Dit betreft een project van in totaal ca. 2,5 – 4 miljoen euro, afhankelijk. AQUADRA: Een tiental waterbeheerders in Zuid-Limburg en België zijn in 2010 aan de slag gegaan om de waterkwaliteit te verbeteren en wateroverlast te voorkomen in vier deelstroomgebieden van de maas, te weten de Jeker, de Voer, de Berwijn en de Geul (en Gulp). Vlaanderen, Wallonië en Nederland realiseren gezamenlijk de plannen voor deze stroomgebieden. Er worden in 2010-2012 pilot projecten uitgevoerd op het gebied van communicatie, beek- en oeverherstel, Natura2000, vismigratie, voorkomen wateroverlast door aanleg van regenwaterbuffers. De financiering loopt via Euregio Rijn Maas (Interreg IV besluit in juni 2009). Voor het waterschap betekent dit een investering van bijna € 930.000 euro, waarvan met een cofinanciering door de provincie 60 % wordt gefinancierd door derden 5 Contactpersoon Harry Tolkamp Postbus 185, 6130 AD Sittard Telefoon : 046 4205 760 Mobiel : 06 5237 5690 E-mail : [email protected] Internet : www.overmaas.nl

71

2.20 Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard 1 Beleid Door de verenigde vergadering werd in 2008 de buitenlandnota (nota internationaal beleid) vastgesteld.



72

Buiten de EU Semarang, Indonesië: HHSK is sinds 2007 nauw betrokken bij en inmiddels trekker van het institutionele deel van een pilotproject dat moet leiden tot de ontwikkeling van een voorbeeldpolder in Semarang. In dit (institutionele) deel van het project wordt de toekomstige organisatie voor duurzaam beheer en onderhoud van de te realiseren waterstaatkundige voorzieningen vorm gegeven. Dit was o.a. ook onderdeel van de MoU zoals deze in 2001 door de Nederlandse en Indonesische ministeries werd ondertekend en later is verlengd. In vervolg op deze MoU is Semarang als pilotstad en onderdeel van de Indonesische icoonprojecten aangewezen. Het technische deel van het project (gefinancierd door Partners voor Water en uitgevoerd door ingenieursbureau Witteveen & Bos) is gereed: de bestekken zijn gemaakt en met de aanleg van het hoofdgemaal, de dam en de het uitdiepen/baggeren van de Banger en secundaire drainagekanalen in september 2010 begonnen. De aanleg van de dijken is in 2012 gepland. Een internationale stuurgroep (met afgevaardigden van de gemeente Semarang, Indonesische provinciale en nationale overheid, HHSK en Witteveen & Bos) komt jaarlijks bijeen om besluiten te nemen en de voortgang te monitoren. In 2009 is door de gemeente een definitieve keuze gemaakt voor de organisatievorm die de beste waarborg biedt voor het duurzame beheer en onderhoud van de toekomstige waterstaatkundige voorzieningen. Dit heeft geleid tot een zogenaamde Mayor-Act waarin de nieuwe, op een waterschapsleest geschoeide, beheers en onderhoudsorganisatie is gedefinieerd. In april 2010 werd het bestuur voor deze Publiek gedragen beheers- en onderhoudsorganisatie officieel geïnstalleerd. Het aldus aangestelde bestuur. BPP-SIMA bestaat uit drie vertegenwoordigers uit de wijk, twee vertegenwoordigers van de bedrijven uit het gebied, drie vertegen woordigers van respectievelijk de Katholieke, Islamitische en Federale universiteit en drie vertegenwoordigers van de gemeente Semarang. Dit bestuur zal de organisatie opzetten en sturen die met ingang van medio 2011 de gerealiseerde voorzieningen zal bedienen en onderhouden. In de loop van 2010 is aangevangen met het beschrijven van de “good practices” en “lessons learned”, zodat de ervaringen van het project ook elders navolging kunnen vinden. De samenstelling van de uitvoerende organisatie, de structurele en duurzame financiering van de BPP-SIMAorganisatie, zowel als de verdere training van bestuur en organisatie zijn de resterende activiteiten in het project en zullen naar de huidige planning in 2012 kunnen worden afgerond. Zie voor verdere informatie www.BPP-SIMA.org.

Dit institutionele deel van het project, waarvan ook het verwijderen van drijfafval onderdeel uitmaakt, wordt gefinancierd vanuit VNG-I LOGO South en medegefinancierd door het NWB Fonds. In een flankerend project worden thans de perspectieven van sanitatie en drinkwater voorziening van het gebied voor de langere termijn onderzocht. Dit wordt mede gefinancierd door Aqua For All. - Samenwerkingspartners: Diverse gemeentelijke, provinciale en rijksdiensten. - Financiering (incl. subsidiepartners en eigen financiering): VNG-I LOGO South, NWB Fonds, Aqua For All, Partners For Water, HHSK en Witteveen en Bos (tot en met 2010 en excl. investering van ca. € 1,2 mln. voor ontwerp in totaal ca. € 750.000,-). - MDG component: indirecte bijdrage 3 Interreg-projecten Urban Habitat: Interreg IVA Maritiem Programma ‘De twee Zeeën’ – 2008-2011. HHSK is lead-partner van het project Urban Habitat, waarin het waterschap samenwerkt met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), de Britse Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) en de gemeente Southend on Sea. In ‘Urban Habitat’ onderzoeken de partners hoe de kwaliteit van stedelijke, natuurlijke ruimtes kan worden vergroot en hoe de betrokkenheid van lokale gemeenschappen kan worden versterkt. HHSK participeert met het project de Kralingse Plas, dat is gericht op de integrale aanpak van de waterkwaliteit ban baggeren tot en met actief biologische beheer. - Samenwerkingspartners: HHSK, Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Britse Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) en de gemeente Southend on Sea. - Financiering: totale projectbudget alle partijen € 5 mln., Interreg bijdrage toezegging € 2,5 mln. 4 (Inter)nationale organisaties Schieland is aandeelhouder van Aquanet. 5 Contactpersoon J. (Johan) Helmer Postbus 4059, 3006AB Rotterdam Telefoon : 0031 104 537 355 Mobiel : 0031 611 368 403 E-mail : J. [email protected]

73

2.21 Waterschap Vallei & Eem 1 Beleid Er is in 2009 een buitenlandnota vastgesteld, waarin is aangegeven dat WVE in het buitenlandbeleid het volgende wil bereiken: - kennisuitwisseling; - medewerkers de kans geven zich hiermee verder te ontwikkelen; - in het buitenland steeds samenwerking zoeken met een sterke partner; - samenwerken met actoren binnen het waterschapsbeheersgebied; - streven naar structurele ontwikkelingssamenwerking. Jaarlijks is hiervoor € 50.000,= en 700 uur beschikbaar. 2 Internationale samenwerking EU-landen Polen: Samen met gemeente Renkum en een bedrijf voor watertechnologie wordt een project voor het benutten van regenwater in stedelijk gebied opgezet. Doelstelling project is tweeledig: - transfer van technologie en bevorderen uitvoering beleid inzake behandeling en afhandeling van stedelijk regenwater; - pilot(s) in Renkum en uitbouw in Polen (Debno) en in andere nieuwe EU lidstaten. De totale kosten bedragen € 500.000. Er is subsidie aan gevraagd via het programma Partners voor Water, fase 3, 2010-2015.


Kandidaat EU-lid Servië: Er zijn projectvoorstellen ingediend om zowel het Waterschap Vode Vojvodine als de gemeente Novi Sad te ondersteunen bij het (stedelijk) waterbeheer. Hiertoe zijn een studie tour in Nederland en twee interactieve cursus weken met een afsluitend symposium in Servië voorzien. De kosten bedragen € 100.000,= Hiervoor is subsidie gevraagd via de Nederlandse ambassade in Belgrado. Bij de kandidaat EU-leden, Slowakije, Turkije en Servië levert Waterschap Vallei & Eem, in het kader van twinningprojecten, inzet van experts op het gebied van de KRW.

74

Buiten de EU Ethiopië: Samen met Vitens Evides International, Waterschap Zuiderzeeland en Waterschap Veluwe is in oktober 2010 een voorstel ingediend bij EU-ACP Water Facility voor een driejarig project ter verbetering van de drinkwater voorziening in een stad van 300.000 inwoners en ter bescherming van de kwaliteit van het oppervlaktewater, waaruit het drinkwater wordt gewonnen. MDG Component: Ja, omvang nog nader te bepalen.

Zuid-Afrika: In november 2010 is samen met Imtech een oriëntatiemissie uitgevoerd naar Gert Sibande District, Zuid-Afrika. Doel was na te gaan of een samenwerking binnen het District mogelijk is ter verbetering van het (afval)waterbeheer en de opzet van een Management Informatie Systeem, bijvoorbeeld voor de lokale rwzi “Amersfoort”. Er zijn contacten gelegd op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Verdere oriëntatie, ook over de samenwerking met waterschappen die reeds in Zuid-Afrika werkzaam zijn, zal nog plaats vinden. Nepal: Waterschap Vallei & Eem steunt sinds jaren de Stichting Madat Nepal, door maandelijkse bijdragen van personeel en bestuursleden. De bijdragen worden door het bestuur verdubbeld. Op verzoek van de Stichting Madat Nepal is een bijdrage van € 10.000 verstrekt voor de verbetering van de drinkwatervoorziening in een vluchtelingenkamp voor Tibetanen. Aanvullend vindt met de Stichting overleg plaats over mogelijke ondersteuning bij sanitatie. MDG Component: Ja, omvang nog nader te bepalen. Indonesië, Flores: Samen met Waterschap Zuiderzeeland en SIMAVIis wordt een project voorbereid. De activiteit vanuit de waterschappen is een onderdeel van het SHAW (Sanitation, Hygiene and Water for East Indonesia) programma van SIMAVI. In het programma is redelijk concreet opgenomen het in beeld brengen van de sanitatie bij ziekenhuizen. Op dit moment is Waterschap Zuiderzeeland in overleg met SIMAVI om de waterschapsinbreng te vergroten naar advisering omtrent sanitatie ziekenhuizen en advisering, training e.d. van lokale overheden bij implementatie van het programma. MDG Component: Ja, omvang nog nader te bepalen. Vietnam, Mekong: Vanuit het Rijk wordt in het programma Water Mondiaal de focus gelegd op een aantal delta’s in de wereld, waarvoor vanuit Nederland aandacht zou moeten worden gegeven in verband met de klimaat veranderingen. Eén van die delta’s is de Mekong delta in Vietnam. De mogelijkheden van samenwerking in en met Vietnam worden nagegaan. 4 Interreg-projecten Samen met partners uit 5 andere landen uit Noord West Europa wordt gewerkt aan de aanvraag van Interreg IV-B subsidie voor het programma INNERS (Innovative Energy Recovering Strategies). De inzet van WVE is met name gericht op het opstellen van een energiebalans over de RWZI Amersfoort en de realisatie van de deelstroombehandeling. Bij de Interreg subsidie regeling wordt voor elke Euro die we zelf bekostigen één Euro subsidie gegeven tot een maximumsubsidie van € 325.000,= (in verband met de verdeling in het consortium). Het totale omvang van het in gebrachte project wordt daarmee € 650.000,= (inclusief de eigenbijdrage).

75

Hiervan zal een deel gebruikt worden voor projectkosten en het opstellen van een energiebalans op de rwzi Amersfoort. De belangrijkste doelstelling van de subsidieregeling is kennisdeling en -verspreiding.


5 Contactpersoon Frans van Baardwijk Waterschap Vallei & Eem Postbus 330, 3830AJ Leusden Telefoon : 033-4346218 Mobiel : 06-21522458 E-mail : [email protected] Internet : www.wve.nl

76

2.22 Waterschap Velt en Vecht 1 Beleid en financiën Ons ‘buitenlandbeleid’ is medio 2008 geactualiseerd. Op basis van dit nieuwe buitenlandbeleid wordt jaarlijks tot en met 2012 in de begroting € 100.000 opgenomen voor de dekking van het inzetten van expertise en € 30.000 voor contributies/kleine bijdragen. Daarnaast is voor de periode 2009 tot en met 2012 een bedrag beschikbaar gesteld van € 470.000 voor participatie in een drietal MDG 7 projecten. De projecten worden hier onder toegelicht. 2 Grensoverschrijdende samenwerking Duitsland: Grensoverschrijdende samenwerking merken we niet meer aan als onder deel van het buitenlandbeleid, maar als ons reguliere werk. Deze samen werking bestaat, naast de dagelijkse contacten over het beheer en onderhoud van grensoverschrijdende wateren, uit de volgende onderdelen: - de internationale Vechtvisie: samen met onze Duitse partners is een visie opgesteld over hoe we de Vecht tot een halfnatuurlijk laagland rivier om willen vormen (http://www.devecht.eu/). Voor dit project is Interreg IVA subsidie verkregen. In dit project wordt samengewerkt met o.a. Provincie Overijssel, gemeente Hardenberg, Waterschap Groot Salland, NLWKN Meppen, Landkreis Grafschaft Bentheim, Kreis Steinfurt, Coesfeld en Borken en Sammtgemeinde Emlichheim; - het Schoonebeekerdiep: deze grensvormende beek met Duitsland wordt over een lengte van 16 kilometer heringericht (http://www.schoonebeekerdiep.nl). Hierin wordt samengewerkt met de gemeentes Emmen, Coevorden, Provincie Drenthe, NAM, Sammtgemeinde Emlichheim, Landkreis Grafschaft Bentheim, NLWKN Meppen, Vechteverband, Ministerium für Umwelt, Diverse Wasser und Bodenverbände. Financiering vindt plaats vanuit eigen middelen; - het programma ‘Flow in het Vechtdal’: de doelen van dit programma zijn de ontwikkeling van een duurzame samenwerking in het DuitsNederlandse Vechtdal en het verwerven van kennis over grensover schrijdende samenwerking; De (beperkte) financiering van dit programma komt voort uit eigen middelen. Het gaat in dit geval met name om kosten voor kennisverdieping en communicatie. 3 Internationale samenwerking EU-landen Estland: De burgemeester van Kolga-Jaani, een gemeente in de Estische provincie Viljandi, heeft het initiatief genomen tot vorming van een pilotwaterschap naar Nederlands model. Roemenië: De samenwerking met de provincie Teleorman in Roemenië loopt al langer en dat doen we gezamenlijk met de provincie Overijssel en vier andere waterschappen1. Het doel van het project is om het watersysteem in de

1

Rijn en IJssel, Groot Salland, Regge en Dinkel en Reest en Wieden.

77

provincie Teleorman op een structurele manier te verbeteren, waarbij de nadruk wordt gelegd op drinkwatervoorziening, afvalwater (verzamelen en verwerking) en vermindering van overstromingsrisico’s. De nadruk van de samenwerking ligt op uitwisseling van kennis, door activiteiten waar beide landen mee te maken hebben zoals bijvoorbeeld omgaan met natuurlijke riviersystemen, implementatie waarschuwings systeem bij hoogwater, kaderrichtlijn water en uitdagingen in nieuwe sanitatie. Velt en Vecht zet met name in op de activiteiten op het gebied van integraal waterbeheer en grensoverschrijdend waterbeheer. De eventuele investeringen worden gefinancierd door de provincie Overijssel. Uren en kosten voor reis en verblijf komen uit eigen middelen. Buiten de EU Ethiopië: Dit is (primair) een kennisen educatieproject samen met de stichting RAIN en UNESCO-IHE in Delft. Hierin koppelen we het MDG 7 doel (toegang tot veilig drinkwater en duurzame sanitatie) aan Rainwater Harvesting initiatieven. De kennisen educatiecomponent wordt geconcentreerd bij een Ethiopische student, die in anderhalf jaar tijd in Nederland zijn MSc gaat doen. Een student van UNESCO-IHE wordt door middel van een afstudeeropdracht aan het project gekoppeld. 6000 mensen worden voorzien van sanitatie en drinkwater. Velt en Vecht draagt € 117.000 bij specifiek voor investeringen op het gebied van sanitatie en waterkwaliteit. Daarnaast draagt Velt en Vecht bij in uren en kosten voor reis en verblijf.


Via de medewerkers van Velt en Vecht (Stichting Msele) lopen ook enkele initiatieven in Ethiopië. Onder andere het bouwen van een toiletgebouw bij een highschool in AbiAdi en het bouwen van acht latrines (toiletten) op een school in het dorp Debark.

78

Tanzania: Hier sluiten we aan bij een lopend EU-project onder de vlag van AMREF Flying Doctors. Het doel van dit MDG 7 project is om voor 65.000 mensen toegang tot veilig drinkwater en goede sanitatie te realiseren. We leveren expertise op het gebied van geo-informatie, communicatie, geohydrologie, sanitatie en waterkwaliteit. De educatie op het gebied van hygiëne is de belangrijkste duurzame succesfactor in dit project. Velt en Vecht draagt naast uren en kosten voor reis en verblijf ook € 321.000 bij voor investeringen in dit project. Deze investeringen gaan vooral naar investeringen in sanitatie en drinkwater. Ongeveer 4 miljoen euro wordt gefinancierd uit EU-ACP gelden. AMREF Flying Doctors Nederland staat garant voor het overige deel van de projectkosten. Algemeen of Overig Velt en Vecht is betrokken bij een project in Zuid-Afrika/Mozambique en Swaziland (Incomati rivier). Het Incomati project is een grensoverschrij dend project, waarbij de aanpak van grensoverschrijdende samenwerking centraal staat. Dit project past binnen de kaders van ons eigen program ma ‘Flow in het Vechtdal’. Onze kennis delen we met de betrokken partijen in Zuid-Afrika /Mozambique en Swaziland.

4 Interreg-projecten Zie grensoverschrijdende samenwerking 5 (Inter)nationale organisaties Velt en Vecht is lid van NWP en Aqua for All en is een werkgroeplid van de Task Force MDG’s (initiatief vanuit de Unie van Waterschappen). 6 Contactpersoon Hermen Klomp Postbus 330 7740 AH Coevorden Telefoon : 0524 592269 E-mail : [email protected]

79

2.23 Waterschap Veluwe 1 Beleid Waterschap Veluwe heeft een vastgestelde nota Buitenlandbeleid. Bij het ontwikkelen en uitvoeren van dit beleid heeft het bestuur expliciet gekozen om dit gezamenlijk te doen met Waterschap Vallei & Eem en Waterschap Zuiderzeeland. Dit om samen meer ‘kritische massa’ te hebben. 2 Internationale samenwerking Buiten de EU Turkije: Onder verantwoordelijkheid van Agentschap.NL loopt een project op het gebied van energie-efficiënt afvalwater zuiveren. Als product is er een “guideline” (beslissingsboom) opgesteld om de afvalwatersector in Turkije zoveel mogelijk CO2 neutraal te maken. Het project is uitgevoerd door adviesbureau Grontmij met Waterschap Veluwe (namens de Unie van Waterschappen). De belanghebbende in Turkije is het “Ministerie van milieu en bosbouw” dat ook verantwoordelijk is voor afvalwaterzuivering in Turkije. Oromia, Ethiopië: Vitens gaat zich binnen de Oromia-regio bezig houden met het leveren en distribueren van drinkwater. Als bron hiervoor dient de rivier. De drie waterschappen zijn gevraagd om eerst inzicht in de waterkwaliteit te verkrijgen en vervolgens om een vorm van adequaat watermanagement op te zetten. Waterschap Vallei & Eem is trekker namens de 3 waterschappen. Sanitatie op het eiland Flores, Indonesië: Waterschap Zuiderzeeland is trekker van dit project namens de drie waterschappen. In 2010 is gewerkt met de Nederlandse en Indonesische partners aan het uitwerken van het plan van aanpak. Stand van zaken is dat het project volgend jaar naar verwachting tot uitvoering komt.


Op basis van het nationaal waterplan is het rijk bezig om voor 5 delta’s in de wereld samenwerkingen op te zetten. Waterschap Veluwe heeft zich aangesloten bij de groep die zich bezig houdt met Vietnam.

80

Algemeen of Overig Waterschap Veluwe is bezig om met partners een internationaal project mede te ontwikkelen of bij een lopend project aan te sluiten. 3 (Inter)nationale organisaties Waterschap Veluwe is aandeelhouder van Aquanet en lid van NWP. 4 Contactpersoon De heer Massink Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn Telefoon : 055 5272911 E-mail : [email protected]

2.24 Waterschap Scheldestromen

Fusie van Waterschap Zeeuwse Eilanden en Waterschap Zeeuws-Vlaanderen m.i.v. 2011 1 Beleid In 2008 is de notitie Internationaal beleid vastgesteld. Grensoverschrijdende samenwerking met Vlaamse overheden is vast onderdeel van het takenpakket van het waterschap. 2 Grensoverschrijdende samenwerking België: Het waterschap participeert in de Internationale Zwincommissie. De commissie heeft als taak toezicht op het behoud van het Zwin als natuurreservaat. Samen met de provincie West-Vlaanderen, Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, afdeling Kust, de provincie Zeeland en de directie Zeeland van Rijkswaterstaat. Overleg Adviserende Partijen ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium. Dit overleg heeft als doel het verkrijgen van een breed draagvlak voor de ontwikkeling van het Schelde-estuarium. In het OAP zitten vertegenwoor digers van havenbesturen, lokale en regionale overheden, natuur verenigingen, bedrijfsleven en landbouworganisaties. Nederlands-Vlaams Westerschelde overleg, NVIWO. Het Grensover schrijdendcomité Kreken en Polders is een samenwerking met o.m. diverse Vlaamse polders en wateringen, de Vlaamse Milieu Maatschappij, de provincies Oost- en West-Vlaanderen, de provincie Zeeland en het Vlaamse gewest. Op gebied van de exploitatie van zuiveringstechnische weken wordt samengewerkt met Aquafin, het zuiveringsbedrijf voor heel Vlaanderen. Het waterschap heeft profijt van het schaalvoordeel van deze Vlaamse partner. 3 Internationale samenwerking EU-landen Meerdere landen: Comcoast: Een Europees project voor ontwikkeling en demonstratie van innovatieve oplossingen voor overstromingsbescherming in kustgebieden. Betrokken partijen zijn Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland, Provincie Groningen, Universiteit Oldenburg, Environment Agency, Ministry of the Flemish Community, Danish Coastal Authority en de Gemeente Hulst. Het kader is het EU-Interreg IIIb Noord Zee Programma. De provincie Zeeland, de Zeeuwse gemeenten en het waterschap werken samen aan de oprichting van een gezamenlijk Europaloket met een Europa-subsidieadviseur.

81

Buiten de EU Bangladesh: Het waterschap ondersteunt een wateren gezondheidsprogramma van Simavi in Bangladesh. Het programma richt zich op het aanleggen verbeteren van drinkwater- en toiletvoorzieningen en daarnaast op het verantwoord gebruik van deze voorzieningen. De eerste fase van het programma is in 2009 gestart en heeft een looptijd van twee jaar. Het Waterschap Scheldestromen draagt hierin € 160.000 bij. MDG component: ja. Met dit programma worden de levensomstandigheden en daarmee de gezondheidssituatie van ruim 9.600 huishoudens (ca. 48.000 mensen) in 24 dorpen in Bangladesh verbeterd. Kenia: Aan een drinkwater- en sanitatieproject in Kenia van de Stichting Buru Nyakwere-Nederland is een subsidie verstrekt van € 20.000 voor het jaar 2010. Het betreft de aanleg van voorzieningen alsmede een bewust wordings- en trainingtraject. MDG component: ja. Bij acht scholen worden ca. 30 toiletten en diverse watertanks aangelegd dan wel hersteld. Overig Het waterschap subsidieert een studieplaats voor een buitenlandse student om de in Nederland aanwezige kennis op het gebied van het watermanagement in het algemeen en de Zeeuwse kennis van een delta in het bijzonder, over te dragen ten behoeve van het land en de inwoners van Bangladesh. Een daartoe geselecteerde student uit Bangladesh volgt bij de UNESCO-IHE in Delft een 2-jarige Msc-opleiding op het gebied van watermanagement. De opzet is een koppeling te maken met het voorgaande project in Bangladesh. MGD component: ja, indirect.


New Orleans: kennisuitwisseling op het terrein van waterkeringen.

82

4 Interreg-projecten ESCAPE: het project heeft tot doel de planmatige overheidsvoorbereiding op overstromingsrampen te verbeteren. Een tweede belangrijke doel stelling is het overstromingsbewustzijn bij de bevolking in de Noordzee kustgebieden door middel van gerichte risicovoorlichting te vergroten. Het is een samenwerkingsproject van de provincie Zeeland, Rijkswaterstaat, de Belgische provincies Oost- en West-Vlaanderen en het Engelse graafschap Essex. 2 Zeeënprogramma Interreg IV A: Het waterschap is betrokken bij dit programma en beoordeelt mede subsidieaanvragen die in het kader van dit programma worden ingediend. ‘Natuurlijk Water’: het project richt zich op het verbeteren van de integrale functie van het watersysteem en het versterken van de landschaps- en natuurfunctie in de Ecologische Hoofdstructuur tussen de Zwinstreek (Vlaanderen) en de Braakman (Nederland), door het opwaarderen van kreken, het uitvoeren van kreekherstelprojecten, het herstellen van het

beheer van bloemdijken en het optimaliseren van de landelijke water kwaliteit in het grensgebied en het grensoverschrijdend uitwisselen van innovatieve ervaringsprojecten. Doordat verschillende projecten ruimte voor water creëren wordt de grensregio beter voorbereid op de gevolgen van klimaatwijzigingen. Looptijd 2010-2013. De samenwerkende partners zijn: Provincies Oost- en West-Vlaanderen, de gemeenten Maldegem, Beernem, Damme, Hulst en Terneuzen, de Generale Vrije Polders en TVM. Het Waterschap Scheldestromen is projectverantwoordelijk. De totale kosten bedragen € 3.899.000. De bijdrage vanuit Interreg is € 1.503.000. Interactief Waterbeheer: het project richt zich op het interactief en gebiedsgericht herstel van het waterkwantiteits- en kwaliteitssysteem en op het ontwikkelen van landbouwmethoden ter verbetering van de natuurlijke bodemvruchtbaarheid en omgeving (biodiversiteit). Het betreft een samenwerking van provincies, waterschappen en landbouworganisaties in de hele grensstreek. De provincie NoordBrabant heeft de projectleiding. Looptijd 2008-2011. De totale kosten bedragen € 8.018.000. De bijdrage vanuit Interreg is € 4.009.0.00. 5 Contactpersoon drs. A.J. Mouton (Ton) Kennedylaan 1, 4538 AE Terneuzen Postbus 1000, 4330 ZW Middelburg Telefoon : 088-246 1560 Mobiel : 0651229422 E-mail : [email protected]

83

2.26 Waterschap Zuiderzeeland 1 Beleid Er is een buitenlandnota vastgesteld. Bij Zuiderzeeland functioneert een coördinatiegroep die activiteiten coördineert tussen drie kennisgroepen: - advisering Buitenlandbeleid en Europese ontwikkelingen; - zuiderzeeland en internationale samenwerking; - algemeen relatiebeheer, kennisuitwisseling en contacten. 2 Internationale samenwerking EU-landen Zie interreg project. Buiten de EU


Governance/Capacity Building Bangladesh (A (t)win-win on good water governance): Opzetten van een samenwerkingsovereenkomst (langjarige relatie, > 5 jaar) met partijen in de watersector (Ministry of Water Resources, Bangladesh Water Development Board, Water Resources Planning Organisation, Joint River Commission). Binnen deze structurele samenwerking wordt een combinatie beoogd van concrete field level projecten met activiteiten op het vlak van good governance/institutional strengthening. Dit kan plaats vinden binnen diverse thema’s: klimaatverandering, inrichting ingepolderd land, zoetwaterbeschikbaarheid, afvoer, decentraal en participatief waterbeheer, beheer en onderhoud, etc. De thema’s staan op dit moment nog open. Een sanitatie component is (nog) niet voorzien Het toewerken naar/opzetten van de samenwerkingsovereenkomst wordt gesubsidieerd door het NWB Fonds (€53.247,-- vanuit NWB Fonds).

84

Ethiopië (Partnership for Capacity Building in Sustainable Infrastructure Development and Water Resources Protection in Oromia region): Waterschap Zuiderzeeland heeft met Waterschap Vallei & Eem, Waterschap Veluwe en Vitens Evides International (VEI) een subsidievoorstel voor het EU Water Facility ACP Fund ingediend (is momenteel nog niet op besloten). VEI gaat de bedrijfsvoering bij 2 drinkwaterbedrijven (de Town Water Supply and Sewerage Enterprises voor Bishoftu en Adama) verbeteren. Deze gebruiken oppervlaktewater als bron voor drinkwater. De wijze van drinkwaterbereiding is verre van optimaal (kwaliteit en administratief ). Bedrijven lozen hun afvalwater ongezuiverd op/naar het oppervlaktewater. Oromia Water Resources Bureau is verantwoordelijk, maar mist de capaciteit om dit probleem aan te pakken. De waterschappen gaan bovenstrooms via een integrale stroomgebiedbenadering adviseren om het gegevensbeheer op orde te brengen (gebiedskarakterisatie, meetnet, meetplan), bij het opstellen van rapportages en bij het ontwikkelen van een waterkwaliteitsplan. De Adama University zal een rol spelen bij training op GIS, water kwaliteit testen en zal de best practices uit dit onderzoek vertalen naar zijn onderwijsprogramma.

Dit project heeft een MDG7 component. In deze fase is niet bekend hoeveel mensen gaan profiteren. Het project loopt 3 jaar en start in de 2e helft van 2011 (indien goedkeuring EU Water Facility). MDG sanitatie Indonesië (Sanitation, Hygiene and Water (SHAW) Programme for East Indonesia): In het SHAW programma wordt voor 9 geselecteerde districten in NTT, Papua Barat en Papau Provincie een inspanning geleverd om een gezonde leefomgeving te creëren. Dit gebeurt o.a. door de promotie van het gebruik van sanitaire voorzieningen en het daadwerkelijk realiseren van sanitaire voorzieningen in de landelijke gebieden. Via monitoring worden de resultaten en bevindingen teruggekoppeld aan zowel de districten als de provincies en het landelijke beleidskader. Het programma betreft een periode van 5 jaar en in die periode wordt voor 750.000 mensen een adequate sanitaire voorziening voorzien. Indirect is de verwachting dat 1.5 miljoen mensen profiteren. SIMAVI is leidend voor het programma. De uitvoering vindt vooral plaats met hulp van de lokale NGOs (YDD, CD Bethesda, Rumsram en Plan Indonesia). Binnen het programma geven SIMAVI, WASTE, IRC Nederland en het Waterschap Zuiderzeeland (in samenwerking met Waterschap Vallei & Eem en Veluwe) invulling aan verschillende onderdelen van het programma. Het Waterschap Zuiderzeeland brengt de sanitaire situatie rondom een aantal ziekenhuizen in beeld en adviseert over oplossingen. Vanuit deze insteek kan later voor meerdere locaties een dergelijke aanpak worden opgepakt. In aanvulling hierop het waterschap ook optreden als een intermediair tussen de lokale uitvoering door ngo’s en de beleidskaders van zowel de lokale als de landelijke overheid. Algemeen of Overig Het Waterschap Zuiderzeeland ontvangt regelmatig bezoekers/groepen uit het buitenland. Wij hebben daarvoor Engelstalige folders ontwikkeld over de taken, het gebied en de kunstwerken van het waterschap. Het Waterschap Zuiderzeeland zoekt voor haar buitenlandprojecten waar mogelijk samenwerking met de waterschappen Vallei & Eem en Veluwe. 3 Interreg-projecten INTERREG IV project - SAWA (‘FLOWS2’): Duitsland, Zweden, Noorwegen en Schotland. Zuiderzeeland heeft de volgende projectvoorstellen ingediend: Optimalisatie Beslissingsondersteunend Systeem; Economische en maatschappelijke effecten van differentiatie veilig heidsnormen Flevoland; Stedenbouwkundige ontwikkeling in een toekomstig wateroverlastgebied; Bodemdaling: de gevolgen in een rode delta;

85

- Uitbreiding educatiepakket onderwijs (groep 7); - Jongerenpanel 2009 (thema klimaatverandering); - Ontwikkelen Interactieve Animatie Klimaatverandering; - Omgaan met (bijna) overstromingen: de (on)mogelijkheden van evacuatie in de polders; - Klimaatbestendigheid nu en in de toekomst. - Effecten klimaatverandering voor de waterkwaliteit en aquatische ecologie in het beheergebied van Zuiderzeeland


4 Contactpersoon Rens Huisman Postbus 229 8200 AE Lelystad Telefoon : 0320 274911 Mobiel : 06-1132 4141 E-mail : [email protected] Internet : www.zuiderzeeland.nl

86

3

Activiteiten van de Unie van Waterschappen

3 Activiteiten van de Unie van Waterschappen 1 Beleid Eind 2009 is de Visie internationaal beleid waterschappen vastgesteld (BIJLAGE 2). De visie richt zich op hoe waterschappen zich positioneren in voor hen relevante raakvlakken in de internationale context, waar Europese beleidsontwikkeling en grensoverschrijdende samenwerking integraal onderdeel van uitmaken. Daarnaast richt de visie zich meer specifiek op de manier waarop waterschappen zich bewegen op het gebied van Internationale samenwerking van waterschappen. In deze visie wordt bovendien voor het eerst de ambitie uitgesproken om gezamenlijk, als sector, een bijdrage te leveren op het gebied van internationale samen werking. Dit sectorale initiatief zal bestaan naast de individuele projecten van de waterschappen. Het sectorale initiatief beoogt dat de waterschappen gezamenlijk participeren in een (of meerdere) partnerschappen op het gebied van internationale samenwerking. Dit doen de waterschappen door aansluiting te zoeken bij andere initiatieven, waarbij de waterschappen een bijdrage leveren op het gebied van hun expertise. Daarmee wordt een verhoging van de impact van de inzet van waterschappen in de inter nationale samenwerking gerealiseerd en voldaan aan de getoonde ambitie van de sector door ondertekening van het Akkoord van Schokland.


Er zijn in 2010 door de Commissie Internationaal twee initiatieven benoemd waarbij wij als waterschappen aansluiting zouden moeten zoeken. Het eerste initiatief betreft de door het kabinet geuite internationale ambities neergelegd in hoofdstuk 6 van het Nationaal Waterplan. De uitwerking van deze ambities is neergelegd in het programma Water Mondiaal en de waterschappen doen en denken ondertussen volop mee in de vormgeving van dit programma. Op de vijf prioritaire delta’s die zijn benoemd in dit programma wordt al actief samengewerkt tussen de departementen en de waterschappen. Het tweede initiatief betreft de samenwerking met de Nederlandse drinkwaterbedrijven in het kader van de EU-Water Facility voor ACP-landen. De doelstelling van dit programma van de Europese Commissie met een totaalbudget van 200 miljoen is om een bijdrage te leveren aan het bereiken van MDG7 en aan het verbeteren van Water Governance en duur zaam waterbeheer in de ACP-landen. Ondertussen hebben verschillende waterschappen gezamenlijk met drinkwaterbedrijven voorstellen ingediend voor gezamenlijke projecten onder de EU Water Facility.

88

2 Europese beleidsontwikkeling, Europa Bewust, grensover schrijdende samenwerking en internationale samenwerking Europese beleidsontwikkeling In 2004 is met de opening van bureau Brussel een start gemaakt met actieve belangenbehartiging in het Europese besluitvormingsproces. Lidmaatschap van diverse Europese koepelorganisaties (EUREAU, EUWMA en CEEP) wordt gebruikt om de invloed van de belangenbehartiging te vergroten. Vanaf 2010 wordt gewerkt met één dossierteam waarin per waterschap één vertegen woordiger zitting heeft. Deze vertegenwoordiger is verantwoordelijk voor het binnen zijn waterschap organiseren van inhoudelijke input op de verschillende prioritaire dossiers.

Europa Bewust Als uitwerking van het Europese beleid van de Unie van Waterschappen is januari 2008 in samenwerking met STOWA de wegwijzer EUROPAbewust uitgegeven. Grensoverschrijdende samenwerking De Unie van Waterschappen richt zich met betrekking tot grensover schrijdende samenwerking voornamelijk op de bestuurlijke dialoog en heeft daartoe reeds viermaal een bestuurlijke conferentie georganiseerd over de Kaderrichtlijn Water (2006 in Edam, 2007 in Maastricht, 2008 in Papenburg, 2010 in Middelburg). In 2011 zal in samenwerking met Regge en Dinkel de vijfde conferentie worden georganiseerd. De vertegen woordiging in de riviercommissies doen de waterschappen zelf. Internationale samenwerking De Unie van Waterschappen kent de volgende samenwerkingsverbanden: Egypte: De Unie van Waterschappen is lid van het Egyptepanel, adviesorgaan van Minister van Waterbeheer en Irrigatie. Hongarije: De Unie van Waterschappen is deelnemer aan de MoU tussen Nederland en Hongarije. Oekraïne: Memorandum of Understanding vanuit de Unie van Waterschappen met SCWM Oekraïne. Praktische invulling geschiedt door Groot Salland en De Dommel. Roemenië: Op basis van langdurige samenwerking tussen waterschappen en Roemeense partners is in juni 2008 de Letter of Intent omgezet in een Memorandum of Agreement tussen de Roemeense overheidsorganisatie Apele Romane en de Unie van Waterschappen. In samenwerking met het NWP is een Roemenie panel opgericht waar ondermeer via een jaarlijkse bijeenkomst op bestuurlijk niveau invulling wordt gegeven aan het MoU. De bestuurlijke bijeenkomst wordt mede voorbereid door een programma commissie van waterschappen en andere overheden die in Roemenie actief zijn. Slowakije: In februari 2008 is een Letter of Intent ondertekend tussen de Unie van Waterschappen en het Slovak Water Management Enterprise. Vooralsnog is Regge en Dinkel actief. Turkije: Een groot aantal waterschappen is in Turkije actief in recent opgestarte projecten. Op het gebied van de afvalwaterzuivering zijn deze projecten innovatief en versterken zij de positie van het Nederlandse bedrijfsleven.

89

De e Unie van Waterschappen bevordert in overleg met het Ministerie van EL&I, Agentschap NL, het NWP en de betrokken waterschappen de sectorale aanpak in Turkije, en ondersteunt individuele projecten. Vietnam: In het kader van het programma Water Mondiaal draagt de Unie van Waterschappen onder de Stratgic Parnership Arrangement die op premiersniveau tussen beide landen is ondertekend actief bij aan de totstandkoming van een Deltaplan voor de Mekong. Zuid-Afrika: Samenwerkingsovereenkomst gericht op oprichting catchment management agencies, samen met Groot Salland en Fryslân. Formele project met LOGO South financiering is eind 2010 afgerond. Overig Unesco IHE: Memorandum of Understanding tussen Unesco IHE en de Unie van Waterschappen. De MoU richt zich op fellowship, samen werking tussen waterschappen en Unesco IHE, studentenondersteuning en kennisuitwisseling. Programmaoverleg Water Mondiaal: De Unie van Waterschappen is deelnemer aan het interdepartementale programmaoverleg Water Mondiaal. Hier worden de belangrijke beslissingen in het kader van de uitvoering van dit programma voorbereid.


Namens de waterschappen heeft de Unie van Waterschappen op 30 juni 2007 ‘Het Akkoord van Schokland’ ondertekend. Het akkoord richt zich op de Millennium Ontwikkelingsdoelen en de Unie van Waterschappen heeft zich met de watersector uitgesproken om zich actief in te zetten voor MDG 7; duurzaam toegang tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen.

90

NWB Fonds De Nederlandse Waterschapsbank heeft in nauwe samenspraak met de Unie van Waterschappen op 22 maart 2007 de Stichting NWB Fonds opgericht. Het doel van het fonds is (mede) financiering van projecten op het gebied van internationale samenwerking door de waterschappen. De totale storting in het fonds wordt € 25 miljoen. Met de renteopbrengsten van dit fonds krijgen de Unie van Waterschappen en de afzonderlijke water schappen een betere mogelijkheid om gezamenlijk met hun partner organisaties waterbeheerprojecten in ontwikkelingslanden te realiseren. Door ondersteuning van het fonds zal kunnen worden bereikt dat andere vormen van financiering kunnen worden aangetrokken. Door deze cofinanciering wordt de reikwijdte en de omvang van de te realiseren projecten groter. 3 (Inter)nationale organisaties De Unie van Waterschappen is lid en vertegenwoordigd in het bestuur van het van het Netherlands Waterpartnership (NWP). De Unie is vertegen woordigd in het bestuur van het NWB Fonds en Aqua for all. Verder is de Unie deelnemer, medeoprichter en lid van het bestuur van het Kennis

centrum Europa Decentraal. In Brussel is de Unie vertegenwoordigd in Eureau, EUWMA en CEEP. De Unie van Waterschappen is lid van Nethcid, het nationale portaal van ICID (International Commission on Irrigation and Drainage). 4 Interreg-projecten De Unie is lid van de Nationale Adviescommissie voor Interreg-projecten. 5 Contactpersonen Sonja Timmer (Programmaleider Innovatie en Internationaal) Postbus 93218 2509 AE Den Haag Telefoon : 070 3519741 Mobiel : 06 46343706 E-mail : [email protected] Marcel de Ruijter (Europese beleidsontwikkeling en Internationale samenwerking) Telefoon : 070 3519756 Mobiel : 06 51749159 E-mail : [email protected] Henk Loijenga (NWB Fonds en Millennium Development Goals) Telefoon : 070 3579769 Mobiel : 06 29552001 E-mail : [email protected] Paul Langeveld (NWB Fonds) Telefoon : 070 3519830 Mobiel : 06 51749514 E-mail : [email protected] Robert Schröder (Bureau Brussel) Telefoon : 0032 497408880 E-mail : [email protected] Peter Pex (Bureau Brussel) Telefoon : 0032 495307307 E-mail : [email protected]

91

92


4

English summary

4 English summary International working contacts Dutch Regional Water Authorities 2010 The summary is not all-inclusive

Waterschap Brabantse Delta 1 Policy The general governing board has agreed with a recommendation note on external policy in December 2007. This note makes it possible to participate in international projects and makes €100.000, - available a year. 2 Cross-border Belgium: - Administrative participation in the board of the Flemish water board Mark & Weerijs. - Administrative participation in the board of the Flemish basin committee Maas (Meuse). - Bilateral consultation Water Framework Directive with the Flemish Environmental Agency (VMM). - Cross-border agreement between the Belgian and Dutch water authorities concerning the maintenance of the cross-border watercourses. - Transboundary participation in river basin committee Mark. - Member of the board of the cross border park ‘De Zoom - Kalmthoutse Heide’. Belgium, Germany, Luxembourg, France: Participation in Meuse river basin cooperation group.


Belgium, France: Preliminary consultation International river Scheldt Commission

94

France, Germany, and the Netherlands: Four research institutes (Cemagref, AgroParisTech-ENGREF, Seecon and the Technical University Delft) and their local partners in France, Germany and The Netherlands have set up the I-Five project. I-Five stands for Innovative Instruments and Institutions in implementing the Water Framework Directive. Water board Brabantse Delta participates in this project in cooperation with Technical University Delft. 3 Interreg-projects Belgium, the Netherlands: Interreg IV A project Interactive Water systems Benelux Middengebied (InWa). Water board Brabantse Delta has been involved in three projects. Duration: 2008-2011. This project is in cooperation with 18 partners from the border area Flanders and the Netherlands.

Belgium, the Netherlands: Interreg IV A project in order to improve the grip on the exotic species. Water board Brabantse Delta participates in the project concerning the floating pennywort. Duration: 2009-2012. Cooperation partners: Dutch water boards Brabantse Delta, Aa en Maas, De Dommel, Wageningen University, Flemish Environmental Agency (VMM), province Antwerpen, province Oost-Vlaanderen, department environment, nature and energy of the Flemish government (LNE). Germany, Luxembourg, France: Interreg IVb project AMICE. A coordinated strategy of the Meuse on the impacts of climate evolutions on floods and droughts with the perspective of sustainable development in the international catchment basin. Duration: 2009-2013. Cooperation partners: EPAMA (Etablissement Public d’Aménagement de la Meuse et de ses Affleuent). 4 International cooperation Malawi - Nkhoma Hospital: SIMAVI (a Dutch NGO) has been asked by the management of Nkhoma Hospital (Malawi) to support the improvement and the renovation of the wastewater treatment system. In September 2008 a joint operating agreement was signed by Water board Brabantse Delta and SIMAVI. In February 2010 Water board Brabantse Delta visited the hospital and gave recommendations concerning short period measures. During this visit, Water board Brabantse Delta spoke with a South-African consultancy agency about establishing a master plan. At this moment, Water board Brabantse Delta is related as a consultant in the project. This project is a cooperation with SIMAVI and the Dutch MMWT foundation (Malawi Mission Work Team). Corn Islands, Nicaragua: Water board Brabantse Delta took part in a common exploration with Water board De Dommel and Aa en Maas regarding the water problems on the Corn Islands. This has resulted in a project proposal that describes how the municipality of Corn Islands can be supported in finding durable solutions for the existing water problems. Bonaire: In 2010, Water board Brabantse Delta has been asked to offer advice and support with regard to the establishment of a temporary wastewater purification plant, which will be managed by the Water and Energy Company Bonaire. By the end of November 2010, Water board Brabantse Delta has brought a working visit to Bonaire for examining possible subjects for further cooperation. Moreover, Water board Brabantse Delta has also been asked for legal support regarding the composition of the island regulations in the field of wastewater collection and purification. China, Yangzhou: Since 2008, Water board Brabantse Delta has been involved in a cooperation between the city of Yangzhou (China) and the region Brabant West. In October 2010, a delegation Yangzhou brought a working visit to the

95

Netherlands. At the end of the visit, a memorandum of Understanding was signed by Water board Brabantse Delta and Water bureau Yangzhou to intensify co-operation in the field of water management. 5 Other - The water board welcomes foreign visitors and international students in order to share knowledge and practical experiences. - Participation in the national workgroup and commission concerning the international affairs of the Dutch water boards (WINTER, CINTER). - The water board supports international students by making available training places. In 2010, a student from Indonesia did research within the water board Brabantse Delta. - The water board is member of the Netherlands Water Partnership (NWP).

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden


1 Policy Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden’s policy on International Affairs is effective since the end of 2008. One of its key issues concerns the investment of knowledge and human resources in international development projects, with an annual maximum of 1500 man hours and a small budget of €50,000. This adds up to 0.2% of the annual budget of the regional water authority. Another key issue concerns the exchange of knowledge, experience and expertise at the European level, for instance concerning the so-called ‘priority files’ in the European Parliament in Brussels. Thirdly, the regional water authority regularly receives students of the International School for Hydraulic Engineering IHE to work on their thesis.

96

2 International cooperation Matagalpa (Nicaragua): Since 2007, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is involved in a project in Matagalpa, together with the regional water authority de Dommel, Aqua for All and the Lettinga-associates foundation. The main goal of this project is to improve the availability of drinking water for the people of the city of Matagalpa. Surface water availability is being affected by lack of rural sanitation facilities, and pollution of the water by coffee farmers and cattle. The focus of the project is on the catchment areas of two rivers, the Río Molino Norte and the Río San Francisco. In order to reach the goal mentioned above, three different categories of project activities are being implemented: - Construction of drinking water supply systems and sanitation facilities in 6 rural communities within the two catchments. - Development of appropriate technology for anaerobic water treatment on the coffee farms. - Implementation of a programme for water quality and water quantity monitoring, and development of an integrated water resources management-strategy. The project will be concluded in 2011.

Kisumu, Kenia: Since 2009 Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden and Vitens Evides International are involved in an initiative of Cordaid to improve WASH conditions in one of the urban areas. Through the formulation of a few “quick wins” efforts are made to establish a more permanent cooperation with local partners and raise funds for a “twinning” project. Fayoum, Egypt: Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden has recently established a cooperation programme for 2 years with the Fayoum Drinking Water and Sanitation Company to improve the performance of one of the wastewater treatment plants in the area. Short missions: El Salvador: Contribution to a international conference on institutional aspects of water management in 4 Central American countries. Haiti: Identification and advisory mission on water management in the reconstruction phase of the Les Palmes-region. Peru: Contribution to a national conference on water management and climate change. 3 Other Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden regularly welcomes missions from abroad. Membership of international organizations: Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is a member of the Netherlands Water Partnership NWP, the International Water Association IWA, the European Water Partnership (EWP), and Aqua for All.

Wetterskip Fryslân 1 Interreg-projects Belgium, Denmark and Germany: Interreg IV B project CLIWAT (until 2010): Salinity distribution survey in groundwater. North Sea region: Interreg IV B project Cradle to cradle Islands (until 2010): Sustainability of Waste water treatment plants. 2 International cooperation South Africa: Cooperation project (2009-2010) with Breede Overberg Catchment Management Agency (in Western Cape province). Including municipalities of Breede Wine Valley and Overstrand (South Africa) and Sneek (The Netherlands). Focus on capacity building.

97

Mozambique: Improving water and sanitation services. Joint project (2010-2011) with Province of Fryslân, the Frisian municipalities and Vitens. In framework of MDG-7. 3 International cooperation structures Wetterskip Fryslân is a member of EU-IMPEL and the Frisian Water Alliance.

Waterschap Groot Salland 1 Interreg-projects United Kingdom: Interreg-project PURE, on recovery of water systems with Sweden. INTERREG JAF project: Joint Approach to Flooding with Wasserverband Eiffel - Ruhr, Parrett Catchment Project (UK) and waterschappen. PURE Interreg-project on water system recovery with Sweden. Project is finished. Sweden: PURE Interreg-project on water system recovery with UK. Project is finished Germany: INTERREG JAF project: Joint Approach to Flooding with Wasserverband Eiffel - Ruhr, Parrett Catchment Project (UK) and waterschappen. Project is finished. 2 International cooperation Hungary: Active orientation on possibilities for cooperation with Hungarian water board associations. Project is finished. Latvia: Project on sanitation with province Overijssel, and waterschappen. Project is completed.


Romania: Cooperation of the province of Teleorman with the province Overijssel, together with waterschappen.

98

Ukraine: Support to bilateral cooperation between Ministries of Agriculture in Ukraine and the Netherlands. Twinning Project with Crimean and Dutch local governments on Provincial, municipal and regional water authority level. South Africa: Cooperation with Department of Water Affairs and Forestry (DWAF) on establishment of Catchment Management Agencies. Cooperation with the Catchment Management Agency for the Inkomati River; cooperation on Municipal level in the area of Nelspruit (Mpumalanga) with the Municipality Nkomazi and Zwolle + Dalfsen (Netherlands); cooperation on transboundary water management with ARASUL Mozambique; Inkomati CMA South Africa and Inkomati River Basin Authority Swaziland.

Waterschap Hollandse Delta 1 Policy Waterschap Hollandse Delta has a policy document international affairs (2007) 2 Interreg-projects United Kingdom: URBAN FLOOD MANAGEMENT project with London Hamburg and Dordrecht on reduction of flood risks in urban areas. Germany: URBAN FLOOD MANAGEMENT project with Hamburg, London and Dordrecht on reduction of flood risks in urban areas. United Kingdom/Germany/Norway a.o: MARE (Managing adaptive responses to changing flood in the north sea region) Area of intervention: adapting to and reducing risks posed to society and nature by a changing climate. Greece/Estland/Portugal/Italy/Bulgary: MiSRaR (Mitigation Spatial Relevant Risks in European regions and towns) This project is about protecting the environment, people, and property against the destructive impact of natural and technological hazards. Germany/Portugal/Belgium: Hi Fre: 7th Framework Programm ref FP7 Efficient membrane filtration units with integrated high frequency backpulsing device 3 International cooperation Senegal: Spin-off of a water management project in St Louis in the Senegal river with UNESCO IHE and the water authority Rivierenland.

Waterschap Hunze en Aa’s See: http://internet.hunzeenaas.nl/Themas,internationalesamenwerking/English-version.html.

Waterschap Peel en Maasvallei 1 Interreg-projects Germany: Agreement on maintenance of Niers (Niers & Gelderns-Niers canal). Operational management agreement with Wasser-Bodenverband Baalerbruch (Kevelaer). Project ‘Aqua-planning Swalm’ on transboundary nature development (www.aqua-planning-schwalm.com). In 2010 an Interreg IVa project (NAGREWA) started together with German Partners Niersverband and Schwalmverband. This project focuses on coöperation in the field of research (modeling, monitoring) and brook renaturation.

99

Belgium: Participation in basin committees Maas/Niers and ThornerbeekJekerWitbeek-Voer. Interreg IV A project Interactive Watersystems Benelux Middengebied (InWa), 2008-2011. 2 International cooperation Turkey: Capacity building support to the water sector for implementing WFD. This project started in 2007 and ended in 2010. A lot of new projects followed. We participate in a Twinning-project in monitoring and a G2G-project Train the Trainer on the Water Framework Directive. As a waterboard we initiated a new project also, funded by the NWB Fund, which focuses on Interactive decision making in 2 river basins in Turkey. In this project a tool is developed to visualize effects of measures easily and support discussion on the measures that have to be taken. Cameroon and Gambia: Two sanitation projects (in preparation) to support MDG7 of de UN.

Waterschap Reest en Wieden 1 Policy In October 2009, the policy for international cooperation established by the Governing Board. The objective for the MDG is a sustainable access to (basic) sanitation for 60.000 people in 2012.


2 International cooperation Romania: Exchanges and project in the county Teleorman with Provinces Overijssel and 5 Regional Water Authorities in Overijssel. Reest en Wieden gives institutional support to the Water Management Centre and advises for sanitation in rural area.

100

Morocco: Sanitation project and IWRM in the oasis Figuig. International cooperation for the preparation and construction of the second phase of collective sewer system and wastewater treatment. It concerns the access to sanitation for 6000 people. Partners in this project are municipality Meppel, municipality Figuig, Departement de la Seine-Saint-Denis (Fr), SIAAP ( waste water treatment Paris), University of Barcelona, MON 3 (Spanish NGO) en Africa 70 (Italian NGO). Benin: Drinkwater and sanitation project “Aqua Sana, Corpus Sana” in the communities of Grand Popo and Athiemé in southwest Benin. This year for 1500 persons a sustainable access to sanitation is realized and partly financed.

Haiti: Participation identification mission for water to Les Palmes in Haiti organized by VNG-International. In the mission report recommendations have been made for IWRM, short time and longtime measures to diminish the flood risks and institutional changes. 3 Other Port-au-Prince, Haiti: Participation on request of Vitens/Evides (via UvW) in a drink water/ sanitation project in Haiti. Support in short time missions for expertise in sanitation, wastewater treatment and capacity building. EU Water Facility 1st call - Project Dori en RAIN projects in Senegal en Mali: Het waterschap heeft 2 projecten (mede)ingediend voor een bijdrage uit het EU Water Facility. Het eerste project als partner met gemeente Dori en NGO CREPA beide uit Burkina Faso en het tweede project met Stichting Rain voor inhoude lijke ondersteuning voor projecten in Mali en Senegal. The first project, partners community Dori (Burkina Faso) and CREPA (NGO), is to realize sustainable access to drink water and sanitation for 30.000 people. The project costs are € 1,2 MI and Reest en Wieden finances € 100.000. This project is still eligible for a fee. The second project with the Rain Foundation and local partners for water project in Senegal and Mali is not admitted for a fee. EU Water Facility 2nd call – Cooperation project in Burkina Faso Proposed the financing of a long-term cooperation with a local water authority (in establishing) in Burkina Faso. In cooperation with Vitens/ Evides. Requested financial contribution to EU Water Facility is € 600.000.

Waterschap Regge en Dinkel 1 Interreg-projects WAVE (Water Adaptation Valuable for Everybody): The Water board Regge and Dinkel is Leadpartner of this project in which six parties join their strengths, namely: Waterboard Regge en Dinkel from Almelo, Waterboard Groot Salland from Zwolle, Somerset County Council from Great Brittanie, Water board Eifel und Rur from Germany, The Flemish Environment agency from Belgium and Institution d’ Aménagement de la Vilaine from France. The total budget is 11 M€ of which 5.5 M€ are financed by the EU. The partners themselves finance the other half. With a view to the climate changes with which have all water administrators to do, aim the project at climate adaptation. Wave aim at to a blueprint for more climate proof water management. The project has started in 2008, and passes through to end 2012.

101

Waterschap Rijn en IJssel 1 Policy In 2011 the international policy of WRIJ will be evaluated. 2 Cross-border Germany: Participation in two transboundary committees and cooperation with Deichverband, Kreis Borken, Kreis Kleve, BR Münster and BR Düsseldorf for regional streams, but also on flood calamity management for the Rhine river. Two transboundary projects: - Winterswijk-Oeding: Deals with nitrogen and fosphor reduction in the Slinge-area. Participation by farmers and municipalities. Until 2011. - Grenskanaal: Fishpassages in order to improve the ecological function of a border channel between WRIJ and Deichverband Emmerich. Until 2012. 3 Interreg-projects Viking: A transboundary programma to improve (regional) cooperation between German en Dutch partners in flood prevention. 4 International cooperation Romania: Participation in a programma with/for the Teleorman County, together with province Overijssel and 3 other waterboards, especially for the theme flood prevention. Until 2011.


Nicaragua: Waterschap Rijn and IJssel, city of Doetinchem, Vitens e.o. work together with municipality La Libertad to improve the drinking water supply, the watermanagement and sanitation facilities in the urban and rural areas of La Libertad. Until 2012.

102

Surinam: Since 2008 WRIJ and World Waternet have a twinning relationship with Waterschap MCP, who manages the waterinfrastructure in (a part of ) the rice district Nickerie. The Dutch partners assist in capacity building and sustainable watermanagement. Until 2011.

Waterschap Roer en Overmaas 1 Cross-border Germany: Participation in Permanent transboundary committee Meuse-Rur and working groups. Regular working contacts with Wasserverband EiffelRur (WVER) Frequent contacts with all waterauthorities in Germany bordering with Limburg. Working group Public Participation WFD Nordrhein Westfahlen. Transboundary working group WFD monitoring Rhine East and Meuse. Monitoring group surface water monitoring coal

mining Garzweiler. Core group river basin management plan Rur. Various≈projects on transboundary streams. International Meuse Commission. NOAH, INTERREG III project on flood forecasting, led by STOWA, with ‘Hochwasserschutzzentrale Köln’, the country of BadenWürttemberg, represented by ‘Regierungspräsidium Karlsruhe’, water authorities and others. AMEWAM project on research and public information to erosion and surface run-off, with UK. Pilot project for the establishment of an international water management organization for the RODEBACH (Selfkant), which is a cross border stream that can be managed by WRO. 2 Interreg-projects AMICE: within the Interreg project Amice (lead by EPAMA from France) a project is planned to study the possibilities to operate the multifunctional storage basins in the Eifel adapted to the water needs downstream, as well as to climate change (flood reduction, maintenance of minimum low-flow). FLOODWISE (implementation of the EU Flooddirective with pilot projects with 17 partners in 8 countries. AALFRED: river restoration, fish migration and restoration of old meanders in the Roer river in an Interreg project together with WVER Belgium: Regular working contacts with basin committee Thornerbeek Jeker-Voer. Bilateral Flemish Meuse Committee. International Meuse Commission. Bilateral meetings with Wallonian Ministry for the Environment, with province of Limburg, Dutch Ministry of Transport Public Works and water Management. Project AQUADRA for Jeker, Geul, Voer and Berwinne, including a Walloon River Contract for the measures to be taken, and trans border pilotprojects on river restoration, fish migration and flood management. Luxemburg: International Meuse Commission. France: International Meuse Commission. United Kingdom: AMEWAM project on research and public information to erosion and surface run-off, with Germany. 3 International cooperation Slovak Republic: Support to regional implementation of WFD, together with various dutch regional water authorities. Hungary: Euregion cooperation Meuse-Rhine and Carpate Region, led by province of Limburg.

103

Romania: Euregion cooperation Meuse-Rhine and Carpate Region, led by province of Limburg. Cooperation on flood risk mapping. VNG Logo East project for international cooperation on financing water; introduction of a water tax with according to the the Dutch model. Now transformed into Equilibrium Europe Romania project with the cooperation of the Romanian Government and ARNE. Turkey: Capacity building support to the water sector for implementing WFD, training the trainers, monitoring water quality and capacity strength ening of implementation of the Nitrates Directive. Kenya: Drinking water and sanitation MDG7 project in the region of Kajiado in cooperation with A4A, Amreff FD and WML. Tanzania: Drinking water and sanitation MDG7 project in the region Chalinze-Mzee in cooperation with Foundation Friends of Chalinze-Mzee and Aqua for All.

Waterschap Scheldestromen

Merger of Waterschap Zeeuwse Eilanden and Waterschap Zeeuws-Vlaanderen effective from 2011 1 Interreg-projects Belgium: ESCAPE project on preparedness to flooding. Partners: Flanders, Essex (UK), province Zeeland, Dutch Ministry of Transport, Public Works and water Management.

United Kingdom: ESCAPE project on preparedness to flooding. Partners: Flanders (Belgium), Essex, province Zeeland, Dutch Ministry of Transport, Public Works and water Management.


2 International cooperation Bangladesh: Unesco-IHE

104

Bangladesh: Water- en Healthprogram Simavi.

Bijlage 1: Overzichtstabel landen – lopende projecten en contacten waterschappen 2010

Bijlage 1: Overzichtstabel landen – lopende projecten en contacten Europa

IS IR IR GS GS

IR GS

IR GS IS

GS IS IR GS IR IR

GS IS

GS

IR

IR

C IR

Fryslân

IR IR

IR

Groot Salland

IR IR GS

Aa en Maas

Zwitserland

Zweden

Verenigd Koninkrijk

Tsjechië

Spanje

Slowakije

Servië

Roemenie

Portugal

Polen

Oekraïne

Noorwegen

Macedonië

Luxemburg

Letland

Hongarije

Griekenland

Frankrijk

Finland

Estland

Denemarken

Bulgarije

Bosnië - Herzegovina

Duitsland

België

Grens

AGV (Waternet) Blija Buitendijks Brabantse Delta De Dommel Delfland

IR

IR IR

IS IR

IR C

IR IR

De Stichtse Rijnlanden

Hollandse Delta Hollands Noorder kwartier

IR

Noorderzijlvest

IS IR IR GS IR IS GS IR IR

Peel en Maasvallei

GS GS

Hunze en Aa’s

IR IR

IS

IR

IS

IS

IR

IR IR

IR

IR

IR

IR

Rijn en IJssel


106

Roer en Overmaas Schieland en Krimpenerwaard

IR IS IR IR IR IR

IS

IR IR

IS IR GS IR GS IR

IR

IS IS

Rijnland Rivierenland

IR

IS

Reest en Wieden Regge en Dinkel

IR IR IR

IS IR GS IR GS GS IR IR

IR GS IR IR IR GS IR

IS IR IS IS IR

IR

IR

Vallei & Eem

IS

Velt en Vecht

GS

IS

IS IS

Veluwe Sceldestromen

GS IR

Zuiderzeeland UvW GS = Grensoverschrijdende samenwerking

IS

IS

IS

IS

IS = Internationale samenwerking

C IS C C

IS IS

IS

IR = Interreg-projecten

IS

IS

IS

IS C

IS C IS

IS

IS

IS IS

IS

IS

IS

IS

IS

IS IS

IS

IS

IS

IS

IS C IS IS

IS

IS

IS IS

IS

IS

IS

IS

IS

IS

IS IS

IS

IS

IS

IS

Zuid Afrika

Vietnam

Verenigde Staten

Turkije

Tanzania

Swaziland

Suriname

Sri Lanka

Soedan

Senegal

Rusland

Peru

Nicaragua

Nepal

Mozambique

Marokko

Mali

Malawi

Kenia

Kameroen

Indonesië

Haiti

Ghana

Gambia

Ethiopie

El Salvador

Egypte

China

Burkina Faso

Benin

Bangladesh

Aruba

Saba

St. Eustatius

Bonaire

waterschappen 2010 Buiten Europa

Caribisch NL

IS IS

IS IS IS

C

IS C IS IS

IS IS

IS

IS

C IS

IS

IS

IS

IS

IS IS

IS

IS IS

IS

IS

IS

IS

IS IS

C = contact

107

108


Bijlage 2: Visie Internationaal Beleid Waterschappen

Bijlage 2: Visie Internationaal Beleid Waterschappen Inleiding Waterschappen bevinden zich en bewegen zich in een internationale omgeving. Veel van de milieuwetgeving die direct van invloed is op het uitvoeren van de kerntaken van waterschappen wordt door de Europese Unie vastgesteld. Internationale stroomgebieden zijn de basis voor het Nederlandse waterbeheer. Nederland heeft een vooraanstaande positie in de wereld, maar niet het monopolie op technische en innovatieve ontwikkelingen in de watersector. Veel waterschappen voelen een verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan oplossingen voor mondiale watervraagstukken. De keuze bestaat daarom niet meer uit het wel of niet actief zijn in een internationale context, maar uit de manier waarop een waterschap zich manifesteert en positioneert in deze context. Terugblik Nederland werkt al jarenlang samen met zijn buren binnen de inter nationale stroomgebieden Rijn, Maas, Eems en Schelde. De fysieke verbondenheid en de benedenstroomse ligging van Nederland vormt de basis voor samenwerking door middel van kennisuitwisseling, beleids afstemming, en het realiseren van gemeenschappelijke projecten.


Het belang van Europa als wetgever is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Waterschappen voelen direct de consequenties hiervan. Bovendien hebben Europese instellingen financiële middelen beschikbaar waarvan waterschappen gebruik kunnen maken in de uitoefening van hun taken. Sinds medio 2004 worden de belangen van de waterschappen rechtstreeks bij de instellingen van de Europese Unie behartigt door Bureau Brussel: de gezamenlijke belangenbehartiging van de Unie en VEWIN.

110

In de negentiger jaren van de vorige eeuw kwamen de eerste samenwer kingsprojecten van Nederlandse waterschappen met organisaties in ontwikkelingslanden van de grond. De millenniumdoelen van de Verenig de Naties en het tweede Wereld Water Forum in Den Haag waren voor meer waterschappen aanleiding om activiteiten in ontwikkelingslanden te ondersteunen. In 2002 was de helft van de waterschappen actief in Oost-Europa (toekomstige lidstaten van de Europese Unie) en was 40% kleinschalig actief in Derde Wereldlanden. In 2008 was dit opgelopen naar tweederde van de waterschappen in Oost-Europa en 23 van de 26 waterschappen in ontwikkelingslanden buiten Europa. Met name ‘Het Akkoord van Schokland’ in 2007 en het International Year of Sanitation (2008) prikkelde waterschappen om behoeftige water organisaties in ontwikkelingslanden de helpende hand te reiken. De eerste nota internationale zaken van de Unie van Waterschappen, ‘Geen brug te ver’ heeft voor de periode van 2005 tot 2010 de uitgangs punten neergelegd voor de internationale activiteiten van waterschappen. Daarmee is een impuls gegeven om de horizon van de waterschappen te verbreden naar het internationale speelveld.

Drie pijlers De internationale nota ‘Geen brug te ver’ is gestoeld op drie pijlers: Europese beleidsontwikkeling, grensoverschrijdende samenwerking en Internationale samenwerking. Voor de drie pijlers zijn doelstellingen opgesteld voor 2010. Met betrekking tot de eerste twee pijlers, Europese beleidsontwikkeling en grensoverschrijdende samenwerking, zijn de ontwikkelingen gestart en is een fase van consolidatie aangebroken. Op het gebied van de Europese beleidsontwikkeling functioneert het gezamenlijke kantoor van de Unie van Waterschappen en VEWIN, Bureau Brussel en wordt er actief ingezet op de behartiging van de belangen bij de Europese instellingen. Door middel van dossierteams, informatie voorziening over Europese ontwikkelingen en bezoeken aan Brussel is de betrokkenheid van de waterschappen bij de Europese processen vergroot. Het initiatief ‘Europa bewust’ dat is gestart om het Europa-bewustzijn bij de waterschappen te vergroten, heeft geleid tot betere inbedding van Europese wetgeving in het beleid van de waterschappen. Grensoverschrijdende samenwerking van waterschappen is de afgelopen jaren door het organiseren van internationale conferenties, actief onder steund door de Unie van Waterschappen. Samenwerkingsinitiatieven tussen waterschappen met partijen over de Duitse en Belgische grens zijn tot stand gekomen en bevinden zich nu in een fase van voortzetting en verdere ontwikkeling. De rol van de Unie zal zich daarom in de toekomst beperken tot het bevorderen van structurele grensoverschrijdende samenwerking met het oog op de Europese en institutionele dimensies daarvan. Deze faciliterende functie van de Unie van Waterschappen zal niet verder in nieuw beleid worden benoemd. Integrale visie Deze visie op het internationale beleid van de waterschappen richt zich daarom niet specifiek op de beide bovengenoemde velden. De visie richt zich op hoe waterschappen zich positioneren in voor hen relevante raakvlakken in de internationale context, waar Europese beleids ontwikkeling en grensoverschrijdende samenwerking een integraal onderdeel van uitmaken. Daarnaast richt de visie zich op de manier waarop waterschappen zich bewegen op het gebied van de derde peiler uit de eerste Nota internationale zaken, de Internationale samenwerking van waterschappen. Veel waterschappen hebben zich daar in de afgelopen jaren al verder in ontwikkeld. Deze visie geeft deze activiteiten een kader te waarin de internationale samenwerking zich verder kan ontwikkelen, zodat doelstellingen en ambities efficiënter en effectiever kunnen worden gerealiseerd. 1 Ambitie De waterschappen hebben een internationale ambitie. Deze inter nationale ambitie is voor het eerst vastgelegd in de Nota internationale zaken van de Unie van Waterschappen, ‘Geen brug te ver’ voor de periode 2005 - 2010. Daarnaast hebben de waterschappen zich net als andere belangrijke partijen in de Nederlandse watersector met de ondertekening van ‘Het Akkoord van Schokland’, verbonden om zich, door bundeling van krachten, in te zetten voor het realiseren van de Millennium

111

Doelstellingen (MDG’s) van de Verenigde Naties. In dit visiedocument wordt een voorstel gedaan voor de invulling van de internationale ambitie van de (Unie van) waterschappen. Daarbij wordt rekening gehouden met de waterschappen als autonome organisaties en de rol die de Unie van Waterschappen kan vervullen als koepelorganisatie. De waterschappen zijn decentrale functionele overheden, gefinancierd door opbrengsten van belastingen en heffingen. Dit brengt bepaalde beperkingen met zich mee als het gaat om hoe waterschappen zich inzetten op het gebied van internationale samenwerking. Bij alle internationale interacties van waterschappen dient daarom hetzelfde uitgangspunt te prevaleren: de internationale acties sluiten aan bij de kerntaken van het waterschap. Deze aansluiting kan zeker ook beredeneerd worden vanuit een verantwoordelijkheid naar het buitenland die gevoeld wordt bij het uitoefenen van de kerntaken van het waterschap. 2 Internationale context De context waarbinnen waterschappen in aanraking komen met het internationale speelveld valt in twee categorieën te verdelen: - de internationale context voor het uitvoeren van (nationale) kerntaken; - de internationale context met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen.


2.1 Uitvoeren van (nationale) kerntaken Hoewel het uitvoeren van kerntaken een nationale, of beter zelfs, een regionale aangelegenheid is, vallen deze taken niet vanuit een puur nationaal perspectief te bezien. Waterschappen realiseren zich dat voor een goede uitvoering van de kerntaken het van belang is ook de internationale context te beschouwen en gebruik te maken van de mogelijkheden die zich voordoen. De internationale context manifesteert zich op drie terreinen: beleid, kennis en financiële stromen. Op deze terreinen hebben de waterschappen en de Unie van Waterschappen een eigen rol, die elkaar waar mogelijk aanvult.

112

Beleid Veel van het beleid dat van invloed is op de kerntaken van de water schappen wordt gemaakt door de Europese Unie. Per definitie wordt dit beleid gemaakt in en voor een internationale context door de betrokken heid van de verschillende Europese lidstaten. Het is van groot belang er naar te streven dat het Europese beleid voor de waterschappen uitvoer baar is en geen onhaalbare verplichtingen met zich meebrengt. Een effectieve belangenbehartiging is daarom van groot belang. De verantwoordelijkheid voor de belangenbehartiging van de water schappen als sector ligt bij de Unie van Waterschappen. Europese belangenbehartiging door individuele waterschappen zou niet effectief en efficiënt zijn. Door middel van Bureau Brussel, de gezamenlijke vertegenwoordiging met VEWIN bij de instellingen van de Europese Unie, geeft de Unie van Waterschappen invulling aan deze verantwoordelijk heid. Vanuit het toenemende belang van het Europese beleid voor de kerntaken van de waterschappen bestaat de wens dat de waterschappen een vertegenwoordiging krijgen in het Comité van de Regio’s.

Alhoewel het voor waterschappen niet opportuun is om een eigen belangenbehartiging in Brussel te voeren, hebben zij een zeer belangrijke rol in de Europese belangenbehartiging. Het actief inbrengen van informatie en betrokken zijn bij het tot stand komen van de inhoudelijke positiebepaling op Europese dossiers draagt sterk bij aan het succes van de belangenbehartiging. Visie: De Unie van Waterschappen blijft zich verder ontwikkelen in de Europese belangen behartiging als een gewaardeerde partner voor de Europese instellingen op het gebied van Europese beleidsontwikkeling omtrent (decentraal) waterbeheer. De waterschappen leveren hiervoor de noodzakelijke inhoudelijke input zodat hiermee een gedragen positie ontstaat. Kennis Nederland en de waterschappen hebben veel kennis van de watersector en hebben internationaal een sterke positie opgebouwd op dit gebied. Deze positie is gebaseerd op een zeer rijke (bestuurlijke) traditie en biedt vele mogelijkheden in binnen- en buitenland. Andere landen ontwikkelen zich in de watersector echter ook in snel tempo op gebied van kennis, technologie en innovatie. Belangrijke voorbeelden zijn de Verenigde Staten, Japan, China en West-Europese landen. Het is van belang dat de waterschappen op de hoogte zijn van de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kennis, technologie en innovatie, zodat deze toegepast kunnen worden in de uitvoering van hun taken. Daarnaast kan strategische samenwerking in sterke mate bijdragen aan de voortzetting van de eigen kennisontwikkeling en het werken aan innovatieve methoden om met nieuwe uitdagingen om te gaan. Aansluiting bij internationale ontwikkelingen biedt ook mogelijkheden om buiten Nederland interesse te wekken voor eigen technologische ontwikkelingen en deze actief uit te zetten. De Unie van Waterschappen is als koepelorganisatie van de waterschappen in staat om op het internationale toneel een netwerkfunctie te vervullen. Zij kan als centraal aanspreekpunt de waterschappen vertegenwoordigen op internationale fora, optreden bij internationale delegaties en ontwikkelingen monitoren. De Unie van Waterschappen heeft daarbij de verantwoordelijkheid om informatie uit te zetten bij de waterschappen en te faciliteren bij betrokkenheid van individuele waterschappen. De Stichting Toegepast Onderzoek Water (STOWA) speelt op het gebied van kennis en ontwikkeling een zeer belangrijke rol. STOWA heeft de ambitie om bij alle programma’s en projecten te bezien of er een internationale componenten te benoemen is en of grensoverschrijdende samenwerking meerwaarde heeft. Bovendien heeft STOWA zich ook ten doel gesteld om in hun projecten kennis te generen die direct of indirect bijdraagt aan het behalen van de Millennium Doelstellingen van de Verenigde Naties. De waterschappen hebben een belangrijke rol om nieuwe ontwikkelingen voor verbetering van de uitoefening van hun taken te stimuleren, kansen voor ontwikkeling te identificeren en waar mogelijk te fungeren als plaats waar innovaties kunnen worden beproefd. Daarnaast kunnen

113

waterschappen veel leren van ontwikkelingen en toepassingen in het waterbeheer in situaties buiten Nederland. De samenwerking in bijvoorbeeld INTERREG2 projecten maakt het mogelijk om samen met Europese partnerlanden van elkaar te leren en elkaar een spiegel voor te houden. Visie: De Unie vanWaterschappen faciliteert actief in internationale ontwikke lingen op het gebied van kennis, technologieen innovatie. Ook STOWA vervult hierin een belangrijke rol. De waterschappen zijn betrokken bij de ontwikkeling van kennis en innovatie om de kerntaken beter uit te voeren en staan open voor toepassingen uit de internationale context. Hiermee dragen de waterschappen bij aandeversterking van de Nederlandse positie in de wereld op het gebied van kennis en ontwikkeling in de watersector. Financiële stromen Voor de uitvoering van de taken van de waterschappen zijn substantiële financiële middelen noodzakelijk. Naast de financiële middelen die de waterschappen uit belastingen en heffingen tot hun beschikking hebben, kan aanvullende financiering een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van taken en verantwoordelijkheden. Subsidies vanuit de Europese Unie zijn daarvoor een belangrijke bron. De Unie van Waterschappen en Bureau Brussel hebben als taak de belangen van de waterschappen te behartigen. Dit houdt in dat er pro-actief wordt ingezet op het beïnvloeden van de voorwaarden van de subsidie programma’s zodat aanvragen van waterschappen binnen de prioriteiten van deze programma’s (kunnen) vallen. Ook wordt in een vroeg stadium ‘meegestuurd’ op (de inhoud van) subsidieprogramma’s waarmee de waterschappen hun taken effectiever kunnen vervullen. Daarnaast hebben Bureau Brussel en de Unie van Waterschappen een rol in het, in algemene zin, informeren van de waterschappen over deze subsidieprogramma’s.


De waterschappen hebben de verantwoordelijkheid om zich te informeren over de mogelijkheden van subsidieprogramma’s en het indienen en begeleiden van concrete aanvragen. Via het netwerk van subsidiecoördina toren wordt een aanvullende inspanning gedaan om ontwikkelingen op het gebied van subsidies te delen en activiteiten te ondersteunen.

114

Visie: Er wordt een actieve belangenbehartiging gevoerdopde doelstellingen van Europese subsidieprogramma’s, zodat subsidieaanvragen van waterschappen eengoedekansmaken gehonoreerd te worden.Waterschappen weten de weg te vinden naar Europese subsidieprogramma’s en zijn in staat succesvolle aanvragen in te dienen. 2.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Veel waterschappen zijn al jarenlang actief in één of meerdere inter nationale samenwerkingsprojecten in Oost-Europa of in ontwikkelings landen. De doelstellingen van de projecten lopen zeer uiteen.

2 Het INTERREG programma is een initiatief van de Europese Unie dat subsidies verleent aan creatieve, vernieuwende projectenop het gebied van Europese samenwerking aan duurzame ruimtel ijke en regionale ontwikkeling.

De gemeenschappelijke factor is dat waterschappen via deze projecten een betrokkenheid tot uiting brengen om de bij ons aanwezige kennis en ervaring zodanig in te zetten dat daar waar de uitdagingen of problemen met water groot zijn, (een bijdrage tot) oplossingen worden geboden. Deze ambitie en inzet van waterschappen is waardevol omdat het belangrijke resultaten oplevert voor de internationale partners op het gebied van waterbeheer en tevens de waterschappen in staat stelt om nieuwe kennis op te doen. Dit laatste bijvoorbeeld op het gebied van klimaatadaptatie en duurzame sanitatie. Primitieve (minder ontwikkelde) fysieke condities blijken voor westerse deskundigen vaak tot verrassende nieuwe inzichten en oplossingen te leiden. Visie: De waterschappen blijven gecommitteerd om een bijdrage te leveren aan mondiale maatschappelijke watervraagstukken, op basis van de expertise voortvloeiend uit de kerntaken van waterschappen. De waterschappen zetten hun betrokkenheid bij internationale samenwerking voort. Zij zetten zich in om gezamenlijk, en in samenwerking met andere actoren, de impact van de inzet te vergroten. Uitgangspunten Om succesvol en effectief te opereren in internationale samenwerking verdient het aanbeveling om een aantal uitgangspunten in acht te nemen. - Het waterschap is een autonome organisatie die zelf een keuze maakt om (met menskracht en (beperkte) financiële middelen) actief te zijn op het gebied van internationale samenwerking3. - Samenwerking dient aan te sluiten bij de kennis en expertise voor vloeiend uit de kerntaken van waterschappen. De belangrijkste gebieden van expertise relevant voor internationale samenwerking zijn: - watergovernance; - waterbeheer (kwantiteit en kwaliteit); - sanitatie (in het kader van MDG 7); - kennis en ervaring van een deltagebied; - multi-stakeholder benaderingen. - Internationale samenwerking dient vraaggestuurd te zijn. Het vereist een uitvoerige analyse om helder te krijgen wat de exacte vraag is en of de beschikbare kennis en expertise aansluit bij deze vraag. - Samenwerking met andere actoren. Nauwe samenwerking met de waterleidingbedrijven en gemeenten ligt in het kader van de keten benadering voor de hand. Ook zal nauwer worden samengewerkt met de kennisen onderwijsinstituten (waaronder UNESCO-IHE), nongouvernementele organisaties (NGO’s), microfinancierings instellingen, Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking (ondermeer Schokland Akkoord) en V&W (ondermeer NWP). Aansluiting bij bestaande initiatieven waar mogelijk en samenwerking met andere Nederlandse (of buitenlandse) partijen levert bredere en geïntegreerde projecten en partnerschappen op die tot betere en duur zame resultaten kunnen leiden. Waterschappen zijn geen ontwikkelings samenwerkingsorganisaties. Om effectief te opereren en doelen te

3

De wens bestaat om de regering richting de Tweede Kamer deze waterschappelijke autonomie te laten bevestigen.

115

realiseren, is het aan te raden om samenwerking te zoeken met organisaties die professionele ervaring hebben op dit gebied.


Beleidsinstrumenten De waterschappen kunnen, naast de capaciteit en kennis binnen de eigen organisatie, gebruik maken van een aantal beleidsinstrumenten die de internationale activiteiten kunnen ondersteunen: - Bureau Unie van Waterschappen - Het bureau van de Unie van Water schappen, met het Programma Internationaal in het bijzonder, heeft een faciliterende functie voor waterschappen met internationale ambities. De Unie van Waterschappen treedt op namens de water schappen in contacten met de Nederlandse overheid, Europese instellingen en andere (koepel)organisaties die actief zijn in het veld van internationale samenwerking of financiering daarvan. De Unie van Waterschappen kan daarmee mogelijkheden verkennen voor samen werking en samenwerking initiëren. - Het NWB Fonds - De Nederlandse Waterschapsbank heeft in nauwe samenspraak met de Unie van Waterschappen de Stichting NWB Fonds opgericht. Het doel van het fonds is (mede) financiering van projecten op het gebied van internationale samenwerking door de water schappen. Financiering door het NWB fonds kan als hefboom gebruikt worden om andere externe financiering aan te trekken en daarmee een basis vormen voor internationale samenwerking. Een mooi voorbeeld hiervan is de financieringsconstructie van Aqua for All. Aqua for All heeft de mogelijkheid om de inzet van waterschappen (menskracht en/ of middelen) te verdubbelen als het gaat om projecten op het gebied van MDG 7. - Het Water Governance Centre - Watergovernance is een van de expertise velden van de waterschappen, waar veel internationale belangstelling voor bestaat. Het in ontwikkeling zijnde WaterGovernanceCentre kan een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van kennis en mogelijke toepassing van deze kennis in een andere, buitenlandse context. Het Water GovernanceCentre kan daarmee een belangrijke onder steunende rol vervullen in internationale samenwerking waarbij watergovernance een onderdeel vormt.

116

Categorieën van internationale samenwerking Vanuit het perspectief van maatschappelijk verantwoord ondernemen valt de internationale samenwerking van waterschappen onder te verdelen in twee categorieën: a internationale samenwerking door individuele waterschappen; b sectorale inzet van de waterschappen in internationale samenwerking. De beide categorieën en de visie op de verdere ontwikkeling van deze categorieën wordt hieronder verder toegelicht. a Internationale samenwerking door individuele waterschappen Waterschappen worden steeds actiever op het gebied van internationale samenwerking. Dit leidt tot goede resultaten en wordt overwegend goed beoordeeld door alle betrokken partijen. Naast de waardevolle resultaten voor de partners in de landen waar de samenwerking zich op richt, bieden deze projecten aanvullende voordelen. Door de samenwerking zijn water

schappen zelf ook in staat om kennis op te doen op het gebied van water beheer en te leren van complexe opgaven die nuttig en toepasbaar zijn in het eigen beheersgebied. Het verbeteren van het waterbeheer in minder ontwikkelde situaties geeft het eigen personeel ontwikkelperspectief en levert verrassende inzichten en oplossingen en nieuwe competenties op. Daarnaast kunnen waterschappen zich door internationale activiteiten profileren als internationaal georiënteerde organisaties die zich bewust zijn van de uitdagingen en mogelijkheden in de wereld om zich heen. Eeninternationaal georiënteerde organisatie is tevens een interessante partner voor in Nederland gevestigde internationaal werkende kennisen onderwijsinstituten, zoals Deltares, Wetsus, Alterra en UNESCO-IHE. Ten slotte hebben veel van de huidige internationale projecten sterke banden gecreëerd tussen het waterschap en de (regionale) partnerorganisatie(s). De daaruit voortgekomen relaties en bereikte resultaten zijn belangrijk en voortzetting van de activiteiten draagt bij aan de versterking daarvan. Daarbij mag opgemerkt worden dat ook eindmomenten van samenwerking in ogenschouw moeten worden genomen als daar aanleiding toe is. De internationale activiteiten van de individuele waterschappen leveren mooie resultaten op en zijn gebaseerd op verschillende motieven. De getoonde betrokkenheid van waterschappen bij het werken aan oplossingen voor maatschappelijke problemen op het gebied van water op mondiaal niveau, zoals de MDG’s (sanitatie in het bijzonder), is prijzens waardig. Het is van belang dat waterschappen blijven voldoen aan gemaakte afspraken en eerder gewekte verwachtingen. De waterschappen die inter nationale activiteiten willen ontplooien of deze verder willen uitbreiden, moeten daarin gesteund worden. De bovengenoemde beleidsinstrumenten kunnen daar een ondersteunende rol in vervullen. Visie: Waar waterschappende interesse, betrokkenheid en wil tonen om de bestaande vormen van internationale samenwerking voort te zetten en dit past binnende doelstellingen van de organisatie dient dit gestimuleerd te worden. Hierbij dienen de eerder geschetste uitgangspuntenin ogenschouwte worden genomen en kan gebruik worden gemaakt van de beschikbare beleidsinstrumenten. b Sectorale inzet van de waterschappen in internationale samenwerking De waterschappen beschikken over een grote expertise op het gebied van watergovernance, waterbeheer en afvalwaterzuivering. Tot die expertise behoort ook het vermogen buiten de watersector te kijken. In het buiten land bestaat grote belangstelling en vraag naar deze expertise. Op veel plaatsen in de wereld kan die expertise ingezet worden om watergerela teerde problemen op te lossen, of daar een significante bijdrage aan te leveren. Waterschappen doen dit al via de vele projecten die individuele waterschappen hebben opgezet. De waterschappen hebben echter de capaciteit en de potentie om hun bijdrage aan de mondiale waterproble matiek op een hoger niveau te tillen en efficiënter en effectiever aan de doelstellingen te werken zodat een grotere impact gerealiseerd kan worden. De basis om dit te realiseren ligt in samenwerking. In de eerste plaats samenwerking binnen de waterschappen, als sector. In de tweede plaats samenwerking met andere actoren binnen de watersector zoals

117

waterleidingbedrijven, gemeenten, NGO’s, kennisinstellingen etc. En ten slotte door actief aansluiting te zoeken bij andere, bestaande initiatieven en mogelijkheden. De samenwerking van waterschappen als sector maar zeker ook de samen werking binnen de Nederlandse watersector als geheel vloeit direct voort uit de ondertekening van ‘Het Akkoord van Schokland’ in 2007. Dit akkoord is door de Unie van Waterschappen namens de waterschappen getekend en met dit akkoord heeft de Nederlandse watersector zich verbonden om, door bundeling van krachten een substantiële bijdrage te leveren aan MDG 7 (halvering van het percentage van de wereldbevolking zonder toegang tot veilig drinkwater en duurzame sanitaire voorzieningen). Visie: De waterschappen participeren gezamenlijk in een (of meerdere) partner schappen op het gebied van internationale samenwerking en doen dit door aansluiting te zoeken bijandere initiatieven, waarbijde waterschappen een bijdrage leverenop het gebied van hun expertise. Daarmee wordt een verhoging van de impact van de inzet van waterschappen in de internationale samen werking gerealiseerd en voldaan aan de getoonde ambitie van de sector door ondertekening van het Akkoord van Schokland. Het uitgangspunt van een gezamenlijke, sectorale aanpak moet zijn dat hierdoor meer resultaten kunnen worden bereikt op het gebied van de mondiale waterproblematiek dan door de som van allerlei individuele projecten.


Door de waterschappen, in aanvulling op de individuele initiatieven, gezamenlijk in te zetten op projecten, ontstaat de mogelijkheid om te participeren in projecten van een andere omvang die een grotere impact kunnen hebben. Gezamenlijk hebben de waterschappen de mogelijkheid om een projectteam op te zetten waarin verschillende competenties en expertises in worden ondergebracht die gevraagd worden vanuit het perspectief van een project. In een gezamenlijk, sectoraal, initiatief is het van groot belang dat er een goede coördinatie wordt opgezet. Daarbij is het mogelijk het (interne) projectmanagement in het projectteam onder te brengen, waarbij een van de waterschappen deze specifieke kennis levert, of er kan hier een rol liggen voor het Programma Internationaal van de Unie van Waterschappen.

118

Door een sectorale aanpak van de waterschappen in internationale samen werking worden de waterschappen tevens een interessante partij voor andere actoren. Door bundeling van de krachten en de grotere capaciteit, en door samenwerking met andere partijen uit de watersector, kan beter worden aangesloten bij andere initiatieven die zich richten op grotere doelstellingen. Om een grotere bijdrage te leveren aan oplossing voor mondiale waterproblemen, door middel van een sectoraal waterschaps initiatief, is het van belang het uitgangsperspectief te verleggen. De mogelijkheden die een sectorale aanpak bieden, op gebied van grootte en diversiteit van de expertises, geven de kans om als uitvoerder aan te sluiten bij initiatieven in een breder kader van ontwikkelingssamenwerking, waarbij de eigen inbreng zich richt op de watercomponent.

Hierdoor kunnen wij ons voornamelijk gaan bezighouden met zaken waar wij goed in zijn en verstand van hebben. Tevens maakt een sectoraal initiatief het makkelijker om toegang te krijgen tot externe financierings bronnen. Voor aansluiting bij andere initiatieven middels een sectorale aanpak bestaan verscheidene mogelijkheden (niet limitatief ). - De Nederlandse overheid is actief op het gebied van internationale samenwerking, waarbij ‘water’ een van de prioriteiten is. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking heeft een aantal focuslanden gedefinieerd, waarop de ontwikkelingssamen werking zich richt. Mede op basis van het versterken van de inter nationale concurrentiepositie van de Nederlandse watersector is er in deze samenwerking veel aandacht voor waterproblematiek. Een sectorale waterschapsaanpak maakt dat wij, zeker als wij de samenwerking zoeken met andere partners uit de watersector, een interessante partner hierin kunnen zijn. - De Nederlandse overheid is daarnaast via het Ministerie van Verkeer en Waterstaat actief op gebied van internationale samenwerking in een aantal delta’s in de wereld. In de internationale paragraaf van het Nationaal Waterplan worden vijf prioritaire delta’s benoemd (Indonesië, Vietnam, Bangladesh, Mozambique en Egypte). Het kabinet heeft de wens nog intensiever dan voorheen de Nederlandse (water) partners te betrekken bij het mondiale waterbeleid. De expertise, kennis en inzet van de waterschappen is hierbij goed toepasbaar en zeer gewenst. Het sluit goed aan bij de eerder benoemde uitgangspunten van internationaal samenwerken van de waterschappen. - Ook op Europees niveau dienen zich concrete mogelijkheden aan voor een gezamenlijke inzet van de waterschappen. Gezien het publieke karakter van de waterschappen liggen er kansen om gebruik te maken van initiatieven en budgetten van de Europese Commissie (EU water facility) en de Europese Investeringsbank. Alhoewel een sectorale aanpak een grote potentie heeft door de samen werking van de waterschappen is het tegelijkertijd van belang ook de beperkingen te realiseren. We zullen, om effectief te blijven en de verhoogde impact te realiseren, een duidelijke keuze moeten maken voor de beoogde internationale samenwerking en ons moeten beperken in de projecten die we willen en kunnen aangaan. Dit visiedocument geeft ons handvatten om een bewuste keuze hierin te maken. Door middel van een vertaling van de visie naar een jaarlijks activiteitenplan zal concreet invulling moeten worden gegeven aan deze keuzes. Daarnaast is het van belang dat een sectoraal initiatief maximaal gebruik maakt van de beleidsinstrumenten die ter beschikking staan ter onder steuning van de internationale activiteiten. Het bureau van de Unie van Waterschappen, met het Programma Internationaal in het bijzonder, kan een coördinerende functie op zich nemen, ter ondersteuning van projectmanagement en het faciliteren van het aangaan van samen werking met andere partners in de internationale samenwerking.

119

Het NWB Fonds kan een rol spelen door het bieden van co-financiering die mogelijk nodig is om deel te nemen aan projecten of om aanspraak te kunnen maken op beschikbare financiële middelen. Daarnaast zou het mogelijk financiële ondersteuning kunnen bieden op het gebied van vergoedingen aan waterschappen ter compensatie van de inzet van waterschappers in een sectoraal initiatief. Het Water Governance Centre ten slotte kan de kennis en expertise ontwikkelen en ondersteuning bieden op elementen in de internationale samenwerking op het gebied van water governance.


Ter afsluiting Deze nieuwe visie op het internationale beleid van de waterschappen richt zich zoals gezegd op hoe waterschappen zich positioneren in voor hen relevante raakvlakken in de internationale context. De drie pijlers als losstaande onderdelen zijn verlaten en hebben plaats gemaakt voor een integrale visie het internationale werk van de waterschappen. De water schappen hebben de capaciteit en de potentie om hun bijdrage aan de mondiale waterproblematiek op een hoger niveau te tillen. Er kan efficiënter en effectiever worden gewerkt aan onze doelstellingen, zodat een grotere impact gerealiseerd kan worden. De sleutel tot succes lijkt te liggen in samenwerken: samenwerken als sector maar ook zeker samenwerken met andere partners in de watersector en ook daarbuiten. Deze visie geeft invulling aan het bovenstaande en verwoordt de inter nationale ambitie van de waterschappen en de Unie van Waterschappen. Met deze visie wordt richting gegeven aan hoe de waterschappen zich positioneren in de internationale context en wordt het kader geschetst waarbinnen de internationale samenwerking zich verder kan ontwikkelen.

120







Nederlandse waterschappen en het buitenland Inventarisatie van internationale activiteiten van waterschappen

Recommend Documents