Nederlandse vertaling
Moderne vierkamp Caravan movers zijn gewilde accessoires. Met de Alko AMS Mammut, de Enduro EM203 van EAL, Reichs Move Control Compact en de Truma Mover® SE R onderwierp CARAVANING maar liefst vier systemen aan een harde vergelijkende test. De race eindigde uitermate spannend. Als ze er niet al waren, zouden ze direct uitgevonden moeten worden. Caravan movers zijn enorm handig. Hiermee kan een aanhanger zonder spierkracht op of naar een perceel of parkeerplaats worden geloodst. Het verbaast niemand, dat ze onder caravanbezitters zeer populair zijn: in het kader van de lezerskeuze voor de 'caravans van het jaar 2012' gaf 76 procent van de ondervraagden aan dat zij zich interesseren voor caravan movers. Hiervan had meer dan de helft zelfs veel interesse. De markt in Duitsland is met Alko, EAL, Reich en Truma als belangrijkste aanbieders overzichtelijk. Potentiële kopers kennen vaak ook de naam Powerwheel. Deze Britse onderneming maakt sinds 2008 deel uit van de Truma-groep, maar is vanwege een tekortschietende marktpenetratie sinds 2011 niet meer op de Duitse markt aanwezig; nieuwe producten worden niet meer verhandeld. Dan blijven dus de vier genoemde over. Met de Enduro EM203 liet EAL het enige manoeuvreersysteem deelnemen, waarbij de aandrijfunits met een kruk tegen de wielen worden gedrukt. Bovendien is het op papier het zwakste systeem dat ontworpen is voor een caravangewicht van maximaal 1800 kilogram. De andere wagen zich aan 2000 kilogram zware aanhangers. Foto’s Pagina 2/3 Alko AMS Mammut De afzonderlijke onderdelen van de AMS Mammut. De stuurapparaten zijn in de aandrijvingen geïntegreerd. De mascotte (omcirkeld) wordt meegeleverd. EAL Enduro EM203 Als enige systeem in de test wordt de Enduro EM203 handmatig met een slinger naar het wiel gereden. Dit werkt zowel vanaf de rechter- als vanaf de linkerkant. Reich Move Control Compact De onderdelen van de Move Control Compact uitgebreid in het gelid. Opvallend is de hoogwaardige map voor de toesteldocumentatie. Truma Mover® SE R In het pakket van de Mover® SE R is een steeksleutel inbegrepen. Desnoods, bij een lege accu, kunnen de aandrijvingen daarmee worden weggezwenkt.
1
Duidelijkheid vooraf: de prestaties liggen zeer dicht bij elkaar. Ofschoon de test niets kan zeggen over de levensduur van de producten, werd tijdens de test qua prestaties alles van de manoeuvreersystemen gevraagd (zie gemarkeerde tekstblok pagina 4). CARAVANING zocht hun grenzen op, zoals de helling- en terreinpassages lieten zien. Of men ging met een hindernis van 70 millimeter zelfs over grenzen heen – hier moesten alle aandrijvingen zich gewonnen geven. Stuk voor stuk. Aan het begin van de test stonden statische disciplines centraal. Op de punten montage en ingebruikname van de afzonderlijke aandrijvingen ligt het veld dicht bij elkaar. Alle vier systemen werden achter het caravanwiel gemonteerd, met een vergelijkbare toepassing. Toch steekt de Alko AMS Mammut er om twee redenen boven uit. Ten eerste kan hij bij nieuwere caravans met Alko-chassis (vanaf bouwjaar 2010) op verschillende manieren worden ingebouwd, onder andere ook vóór het wiel. Dit kan zelfs dusdanig, dat de bodemvrijheid niet wordt belemmerd. Voor het Alko-manoeuvreersysteem is dat met het oog op de aandrukkracht zelfs de optimale montagepositie. Vanwege de diep gelegen instap van de testcaravan Tabbert Puccini kon dit voordeel echter niet worden benut. Ten tweede zijn de besturingsapparaten bij Alko rechtstreeks in de aandrijvingen geïntegreerd. De extra inbouw van de besturingsapparatenbox zoals bij de andere systemen komt daarmee te vervallen. Foto’s Pagina 4 Foto: De caravans werden met zandzakken verzwaard tot 1800 kilo. Foto: Voordat we begonnen, was de weegschaal voor alle caravans een verplicht station. Alko De Mammut kan op verschillende plaatsen aan het chassis worden gemonteerd. De afstandsbediening van Alko is goed te bedienen. Via een deblokkeringsschakelaar op de dissel wordt de AMS Mammut geactiveerd. Zo test Caravaning Dezelfde omstandigheden voor allemaal. Dat is het hoofdbeginsel voor tests van CARAVANING – en dat gold ook bij de vergelijking van caravan movers. Om die reden heeft de redactie alle vier testexemplaren via de vakhandelaar Reimo besteld en ze tot aan de aanvang van de test onder identieke omstandigheden opgeslagen. Knaus Tabbert stelde vier dezelfde Tabbert Puccini HTD 560 2,5 ter beschikking. Om een optimale functie van de aandrijvingen te waarborgen, werden technici van de fabrikanten verzocht om hun respectieve manoeuvreersysteem plus de door hun aanbevolen accu zelf in te bouwen. Aansluitend werden alle vier caravans op de maximale kogelbelasting en een totaalgewicht van 1800 kilo gebracht. Tevens werden de banden op eenzelfde spanning gebracht. De eigenlijke test was in tweeën opgedeeld: vijf statische en acht dynamische disciplines (zie resultatentabel op pagina 8). Tot de statische disciplines telt onder andere de 'feel' van de afstandsbediening, de veiligheid van de systemen of de begrijpelijkheid en uitvoerigheid van de gebruiksaanwijzingen. In de acht dynamische disciplines moesten de caravan movers bijvoorbeeld laten zien hoe goed ze verschillende hellingen op konden rijden, of ze raad wisten met verschillende al dan niet gladde ondergronden en hoe nauwkeurig ze door een S-vormig parcours gestuurd konden worden. Tijdens de test mat een stroommeter van Büttner Elektronik (zie foto rechts) de stroomopname en het -verbruik. De vier caravans met de verschillende aandrijvingen doorliepen elk teststation kort na elkaar. Hierdoor was sprake van identieke omstandigheden. Een team van onafhankelijke testpersonen beoordeelde de manoeuvreersystemen volgens het schoolcijferprincipe. De beoordelingen van de afzonderlijke tests resulteren als gemiddelde in de uiteindelijke cijfers. Foto: Zicht op het stroomverbruik: Mathias Bachmann van Büttner Elektronik.
2
De Mover® SE R van Truma liet bij de montage een pluspuntje noteren, omdat nieuw ontwikkelde bevestigingsklemmen voor een kortere montagetijd zorgden. Bovendien hoeft men bij dit systeem maar één keer kort twee knoppen op de afstandsbediening in te drukken om de motoren op de banden te laten zetten. De Alko heeft een vergelijkbaar systeem, maar was niet altijd meteen operationeel. Bij de Move Control Compact van Reich moeten de knoppen ingedrukt gehouden worden, bij EAL dienen de aandrijvingen met een kruk tegen de wielen te worden gedraaid. Volgende discipline: systeemveiligheid. Alle caravan movers schakelen bij overbelasting of oververhitting uit en voorkomen op deze wijze ernstigere schade. Bovendien moet bij de Truma de stekker uit de aanhanger in een op de dissel gemonteerd veiligheidsstopcontact worden gestoken. Voor die tijd kan de caravan mover niet in gebruik worden genomen. Ook de Alko is uitgerust met een veiligheidssysteem. Hiervoor moet de afstandsbediening op een eveneens op de dissel geïnstalleerde deblokkeringsschakelaar worden gericht, tot de controle-led niet meer knippert. Goed idee, maar werkte de eerste keer niet. Daarmee over naar de bedieningshandleidingen en afstandsbedieningen. De gebruiksaanwijzing van EAL doet sterk denken aan een Ikea-montagehandleiding. Er bestaat echter wel de mogelijkheid om met een smartphone of tablet en via een QR-code online video's te bekijken, die de montage en bediening verduidelijken. Reich – ten dele met hoogglanzende pagina's – en Truma vallen positief op dankzij hun overzichtelijkheid. En, anders dan bij Alko, blijven er geen bedieningsvragen onbeantwoord. Bij de afstandsbediening tellen vooral de aanvoeleigenschappen. Sterk is de afstandsbesturing van Alko: de joystick kan soepel met een duim worden bediend (zie blok op pagina 7). EAL kreeg als minpuntje aangemerkt, dat de toetsenbelettering onzorgvuldig is opgedrukt. De Reich-knoppen moeten in verhouding stevig worden ingedrukt. Bovendien zijn de pijlen op de knoppen enkel in reliëf aangebracht, zonder gekleurd te zijn. Op de afstandsbediening met knoppen van Truma viel niets aan te merken. Het dynamische gedeelte volgde hierop. Eerst moesten de testcaravans een sprint van 30 meter afleggen. Truma was de snelste met 3:16 minuten. Ter vergelijking: de caravan mover van EAL had twee minuten langer nodig. Naast de tijd was hierbij het rechtuit rijden een belangrijk criterium voor de testcaravan. Zowel de door Alko aangedreven als de EAL-caravan neigden ertoe om kleinere oneffenheden te volgen. Beter in zijn spoor bleef de testcaravan met het Reich-systeem. De Puccini met Truma-aandrijving leek daarentegen wel op rails te rijden. Aan het einde van de sprint was het zaak om verschillend hoge hindernissen te nemen – op droog en op nat asfalt. Zoals vermeld lukte het geen van de vier om over de balk van 70 millimeter te rijden. Anders dan bij de 35-millimeter-hindernis. Reich en Truma deden het moeiteloos. De Alko signaleerde kortstondig een overbelasting, maar duwde de caravan er uiteindelijk toch met moeite overheen. EAL had het het moeilijkst met deze opgave. Voor hem moeten de omstandigheden meewerken: als het droog is en de hindernis recht wordt benaderd, redt hij het ook zonder aanduwen. Foto’s Pagina 5 Foto: Het aanzwenken van de Enduro-EM203-motoren kost weinig kracht. Foto: Meting van het traject: de testhelling bedraagt twaalf procent. EAL De inbouw is voor vakmensen een peulenschil. Voor leken is er een uitgebreide video beschikbaar. Op de Enduro-afstandsbediening ontbreekt tekst. De schakelaar scheidt de caravan mover van de accu.
3
Op het aansluitende parcours werd het rijgedrag getest. Als grootste moeilijkheid was een nauwe bochtencombinatie afgezet. Dit gaf vooral inzicht in hoe fijngevoelig de aandrijvingen op besturingscommando's reageren. Er bleken geen grote verschillen te bestaan. Alle vier legden het traject goed af. Alleen de Alko verdiende een extra punt: hij liet zich iets soepeler bewegen dan de andere –dankzij zijn traploze besturing. Deze besturing hielp het systeem bij de stuurtest zelfs aan een nog grotere voorsprong, omdat deze vanuit de voorwaartse beweging het bochtenrijden mogelijk maakt. Dat biedt verder alleen de Truma. Ook dit systeem kan, door gelijktijdig indrukken van de twee knoppen, tegelijkertijd vooruit rijden en een bocht nemen. Bij EAL en Reich gaat dit met horten en stoten: rechtuit rijden, stop. Sturen, stop. Rechtuit rijden, stop. Het draaien op de plek is daarentegen voor alle leden van het kwartet een peulenschil. Tot de gemakkelijkere oefeningen telde ook de precisietest. Hierbij ging het om de veel voorkomende handeling van het aankoppelen van de caravan aan de auto. Van belang is het gevoelig reageren van de manoeuvreersystemen, zodat de dissel niet tegen de bumper botst. Reich rolt als beste uit deze test. Zijn aandrijvingen starten extreem soepel en de caravan kan bijna op de millimeter nauwkeurig worden gemanoeuvreerd. Alko en – met een paar kanttekeningen – ook Truma. Bij laatstgenoemde komt de massa van de caravan bij het kort activeren al nadrukkelijker in beweging. Het meest hortend gaat echter de EAL te werk. Met een pittige asfalthelling en een rit over oneffen, vochtig terrein stond de aandrijvingen op het laatst nog twee koningsnummers te wachten. Teveel gevraagd voor de EAL. Hij streek op de helling al na een kleine twee meter de zeilen en schakelde wegens oververhitting uit. Eerlijkheidshalve moet erbij worden vermeld, dat hij met een 1800 kilo zware caravan aan zijn limiet zat en dat hij volgens de handleiding bij een stijging van 20 procent maar is toegerust voor een caravangewicht van 1450 kilo. Bij de terreinrit over een vochtig weiland hield een ander probleem hem tegen: de aandrijfrol verloor de tractie en slipte op de band. Aanzienlijk beter verging het aanvankelijk de Alko. Langzaam, stil en constant ging hij de helling op, totdat hij een meter voor de finish overschakelde naar de oververhittingsmodus. Daarna deed hij ongeveer een kwartier lang helemaal niets meer. Pas daarna liet hij zich naar zijn bestemming manoeuvreren. Zwoegen op het onverharde terrein moest ook Alko. Hij haalde deze test echter zonder verplichte stop, maar kondigde aan het einde van de rit echter opnieuw meerdere keren dreigende oververhitting aan. Foto’s Pagina 6 Foto: De rit over vochtig, steil weidelandschap behoorde tot de koningnummers van de vergelijkende test. Foto: De 35-millimeter-hindernis werd uiteindelijk door alle aandrijvingen overwonnen. Foto: Bij de sprint over 30 meter werd ook het stuurgedrag beoordeeld. Reich De Move Control Compact beperkt de vrije hoogte boven het wegdek het meest. De toetsen van de afstandsbesturing vereisen relatief veel druk. Net als bij EAL scheidt de schakelaar de aandrijvingen van de accu. Truma Nieuwe montageklemmen besparen de monteurs veel tijd tijdens de inbouw. Op de toetsen-afstandsbediening is helemaal niets aan te merken. Voor de werking van de Mover® SE R hoeft alleen de stekker in het contact te worden gestoken.
4
Een nek-aan-nekrace legden Reich en Truma af. Zowel de asfalthelling als de terreinrit legden ze keurig af, hoewel beide systemen fracties van seconden kleine haperingen vertoonden. De Truma was wat krachtiger. Het leek alsof hij nog reserves had. Ook om die reden had hij op het eind een neuslengte voorsprong. Hierbij mag niet onvermeld blijven, dat hij in beide disciplines het meeste stroom trekt. Als men echter het totaalverbruik in ogenschouw neemt, gingen Reich, Alko en Truma met 18 ampère-uur gelijk op. Het resultaat van de slotdiscipline weerspiegelt uiteindelijk de eindscore. Onder de streep vertonen alle vier systemen individuele sterke en zwakke punten. Een caravan mover die alle disciplines domineert, bestaat niet. Die zou dan nog echt uitgevonden moeten worden. Tekst: Jörn Ebberg Foto’s: Ingolf Pompe Foto’s Pagina 7 Foto: Alle aandrijvingen konden goed overweg met het krap bemeten parcours. Foto: Bij het aankoppelen van de caravans aan de trekwagen is precisie vereist. Foto: Ook de bij de toestellen behorende documentatie werd onder de loep genomen. Foto: De hellingpassage met 18 procent was de hardheidsproef voor alle aandrijvingen. Twee redden het probleemloos, een met moeite en de vierde moest opgeven.
Bedieningstest Joystick of knoppen? Als enige caravan mover in de test heeft de Alko AMS Mammut een joystickbediening, oftewel één hendel. De drie andere aandrijvingen kunnen op gebruikelijke wijze door middel van knoppen worden bediend. CARAVANING heeft de proef op de som genomen en na de rit door het parcours elke testpersoon om een inschatting verzocht. Het resultaat: gelijkspel. De teneur van de meningen is, dat men aan beide besturingstypen weliswaar even gewend moet raken, maar dat ze meteen intuïtief te bedienen zijn. Meer moeilijkheden leverde daarentegen het in spiegelbeeld denken tijdens het manoeuvreren op – afhankelijk van waaruit men de caravans bestuurt. Op alle vier afstandsbedieningen is echter min of meer duidelijk het bovenaanzicht op een caravan afgebeeld. Tip: Om rechts en links juist in ingewikkelde manoeuvreersituaties niet door elkaar te halen, kan de afstandsbediening het beste dusdanig worden vastgehouden, dat de dissel van de caravan en het op de bediening afgebeelde symbool dezelfde kant op wijzen. Foto: De AMS Mammut van Alko wordt met een joystick bestuurd Foto: EAL kiest net als Reich en Truma voor besturing met knoppen. Foto: Gelijkspel in de strijd tussen joystick en knoppenbesturing.
5
Resultaten van de vergelijkende test Alko AMS Mammut 1)
Eigen gewicht Maximumgewicht caravan Max. opgenomen vermogen Stroomvoorziening 3)
2)
29–36 kg 2000 kg
Technische gegevens circa 37 kg circa 36 kg 1800 kg 2000 kg
Truma Mover® SE R
circa 33 kg 2000 kg
100 A
160 A
150 A
12-volt-accu met min. 80 Ah
12-volt-accu met min. 85 Ah Info 799 euro Telefoon +49 2 02/42928 30, www.eal-vertrieb.de Metingen 195 mm
12-volt-accu met min. 75 Ah
12-volt-accu met min. 55 Ah
1995 euro Telefoon +49 (0)27 74/9 30 50, www.reich-web.com
2299 euro Telefoon +49 (0)89/4 61 70, www.truma.com
190 mm
195 mm
4)
2290 euro Telefoon +49 (0)82 21/9 70, www.alko.de
Bodemvrijheid Ø stroomopname – helling asfalt – vlak gedeelte – open veld Stroomverbruik Sprint (30 meter, vlak) Snelheid
200 mm
Montage Ingebruikname Systeemveiligheid Bedieningshandleiding Afstandsbediening
zeer goed goed zeer goed–goed ruim voldoende zeer goed–goed
Stuurgedrag Hindernis (35 mm)
ruim voldoende goed–ruim voldoende onvoldoende zeer goed–goed zeer goed zeer goed–goed ruim voldoende
Conclusie
Reich Move Control Compact
120 A
Prijs Contact
Hindernis (70 mm) Parcours Bestuurbaarheid nauwkeurigheid Helling asfalt (droog, 18 %) Helling weiland (vochtig, 12 %)
EAL Enduro EM203
83,3 A 13,3 A 55,4 A 17,7 Ah 4:03 min. 0,443 km/h
goed
In de statische disciplines bewijst de Mammut zijn overwicht. In het dynamische gedeelte overtuigt hij met een traploze, nauwkeurige besturing. Hij presteert echter beduidend minder op de helling en bij de hindernis. Dat voorkomt een beter resultaat.
96,9 A 98,7 A 18,9 A 12,7 A 76,6 A 61,8 A 5) 6,2 Ah 17,3 Ah 5:24 min. 3:58 min. 0,332 km/h 0,452 km/h 6) Statische disciplines goed goed goed goed ruim voldoende ruim voldoende voldoende goed goed–ruim goed–ruim voldoende voldoende 6) Dynamische disciplines ruim voldoende zeer goed–goed voldoende zeer goed
121,3 A 32,1 A 84,7 A 17,6 Ah 3:16 min. 0,551 km/h zeer goed–goed zeer goed–goed zeer goed goed goed
zeer goed zeer goed
onvoldoende goed ruim voldoende ruim voldoende 7) ruim onvoldoende
onvoldoende goed goed–ruim voldoende zeer goed zeer goed–goed
onvoldoende goed goed goed zeer goed–goed
gebrekkig
zeer goed–goed
zeer goed
Samenvatting op het mindere vermogen beoordelen. Daarvoor houdt hij zich kranig, vooral omdat hij met afstand de voordeligste aandrijving in de test is. Met een 1800 kilo zware caravan wordt er echter teveel van hem gevraagd.
Het vermogen van de Move Control Compact is uiterst solide. Hij staat zijn mannetje in elke test. Wat betreft nauwkeurigheid is hij zelfs de beste. Bovendien kost hij net iets minder dan 2000 euro – een echte aanrader
Over het geheel genomen is de Mover® SE R weliswaar het duurste, maar ook het beste totaalpakket. Zijn voorsprong is echter uiterst klein. Uiteindelijk geeft de voelbaar grotere kracht van het systeem de doorslag voor de testwinst.
Beoordeling 1)
2)
3)
4)
zonder accu; afhankelijk van inbouwvariant; excl. montage en stroomvoorziening; bij systeem onderinbouw, prijs 5) 6) 7) voor systeem boveninbouw rond 2190 euro; verbruik wegens uitval zonder hellingrit; schoolcijferprincipe; bij een stijgingspercentage van 20 procent ontworpen voor een caravangewicht van max. 1450 kilo.
6
