Nederlandse H.K.D. Federatie hankido, hapkido en hankumdo

Nederlandse H.K.D. Federatie hankido, hapkido en hankumdo e: [email protected] w: www.hankido.nl Almere Chongmukwan Alphen aan de Rijn Baekyongkwan Amsterdam Chongmukwan Emmeloord Chongmukwan Groningen Chongmukwan IJsselstein Sangmukwan Urk Chongmukwan Veldhoven Cheonjikwan 

HKD hankido, hapkido en hankumdo

© Nederlandse HKD Federatie 2013 

Nederlandse H.K.D. Federatie

Inhoud Inhoud

1

Theorie

1

Gradering

2

HKD

3

Dojang etiquette

5

Koreaanse termen

9

Ons doel

11

Techniek, snelheid en kracht

12

Cirkel, water en harmonie

14

Balans

15

Controleren en kracht uitoefenen

16

Curriculum

19

Basistechnieken (gibonsulgi)

20

Loopvormen (sangmu hyeong)

20

Valtechnieken (nakbeop)

21

Slagtechnieken (gwonbeop)

21

Traptechnieken (balchagi)

22

Zelfverdediging (hosinsul)

22

Drukpunten (suchimdobeop)

23

Hankido

23

Hankumdo

24

Lesgeven

25

De les

26

Warming-up

26

Stretchen

27

Valbreken

29

Traptechnieken

30


Slagtechnieken

32

Zelfverdediging

32

Drukpunten

34

Hankido

37

Hankumdo

39

Hangul

41

Bijlage

44

Koreaanse woordenlijst

44



Theorie

1


Gradering Banden Er zijn negen graden van de witte naar de bruine band. Deze graden worden in het Koreaans geup (급) genoemd. Een leerling die regelmatig traint, ongeveer drie keer per week, kan elke drie maanden een examen afleggen voor de lagere geup. Voor de hogere geup duurt het meestal langer. Beginner niveau 9e geup - witte band 8e geup - gele band 7e geup - oranje band Middelbaar niveau 6e geup - groene band 5e geup - blauwe band 4e geup - paarse band Hoger niveau 3e geup - rode band 2e geup - rood/zwarte band 1e geup - bruine band Zwarte band De graden na de geup worden dan (단) genoemd. Na het behalen van de eerste geup, traint de leerling voor zijn eerste dan. Net zoals er negen geup-graden zijn, zijn er ook negen dan-graden. Tussen het behalen van een volgende dan zit een verplichte minimale tijd. Tussen de eerste en tweede dan moet minstens twee jaar zitten, tussen de tweede en derde dan drie jaar, etc.   Dan-examens worden altijd afgenomen door meester Ko Baek-yong. Yudanja (유단자) 1e t/m 4e dan - zwarte band Godanja (고단자) 5e t/m 9e dan - zwarte band Instructeur Dit document is bedoeld voor de opleiding tot eerste dan en assistent HKD instructeur. Daarna volgt het examen voor tweede graad (2급) instructeur (vanaf 2e dan), eerste graad (1급) instructeur (vanaf 3e dan) en vervolgens hoofd instructeur (vanaf 4e dan). Een instructeur wordt in het Koreaans sa-beom-nim (사범님) genoemd. Deze examens worden door meester Ko Baek-yong afgenomen. Vanaf tweede dan kan een eigen school bij de IHF worden aangemeld. 

2


HKD HKD omvat Hapkido, Hankido en Hankumdo. Hapkido Hapkido is een zelfverdedigingskunst die in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw in Zuid-Korea is ontstaan uit een mix van diverse Aziatische vechtkunsten. Het begon met het werk van Choi Yong-sul. Zijn leerlingen hebben zijn technieken uitgebreid. Vanaf het einde van jaren zestig verspreidde hapkido zich verder over de wereld. Deels door westerlingen die kennis hadden gemaakt met hapkido en deels door Koreaanse meesters die emigreerden naar de Verenigde Staten, Europa of Australië. Hapkido heeft nooit een centraal georganiseerde federatie gekend, daardoor ontstonden na verloop van tijd ook binnen het hapkido weer verschillende stijlen. Hapkido is een zeer complete zelfverdedigingskunst. Het richt zicht bijvoorbeeld niet alleen op slagen of worpen, maar leert het volledige pakket van slagtechnieken, gewrichtsklemmen, traptechnieken, worpen, controle technieken en gebruik van drukpunten. Ook is er aandacht voor wapentraining. Juist het feit dat hapkido zo compleet is, maakt het geschikt voor iedereen die zelfverdediging wil leren. Bij hapkido staat niet de eigen fysieke kracht centraal, maar gebruik van de energie van de tegenstander. Daarom is hapkido tevens een zeer effectieve zelfverdedigingskunst. In Nederland wordt sinds 1979 lesgegeven in hapkido. De toenmalige Hapkido Bond Nederland (HBN) werd later omgedoopt tot de Nederlandse HKD Federatie (NHF), en deze organisatie is nog steeds de grootste hapkido organisatie in Nederland. De NHF is aangesloten bij de International HKD Federation (IHF) in Zuid-Korea. Hankido Eén van Korea’s bekendste hapkido meesters, Myung Jae-nam, ontwikkelde op basis van hapkido een nieuwe vechtkunst: hankido. Bij hankido is het gebruik van de kracht van de tegenstander nog meer de focus van een techniek. Door gebruik te maken van ronde bewegingen, wordt de kracht van de tegenstander afgebogen en geneutraliseerd. Ronde en vloeiende bewegingen zijn kenmerkend voor de hankido technieken. Tijdens de hankido lessen ligt de aandacht niet op het leren van zoveel mogelijk technieken, maar wordt een klein aantal technieken steeds verder geperfectioneerd, waardoor ze gemakkelijk toegepast kunnen worden in allerlei verschillende situaties. In deze hankido technieken wordt het effectief omgaan met en gebruik maken van kracht geoefend. Dit wordt vervolgens ook gebruikt in de minder complexe technieken, zoals die uit het hapkido. Deze kortere technieken kunnen zo efficiënter en effectiever uitgevoerd worden. 

3


Grootmeester Myung Jae-nam was tevens de oprichter van de International HKD Federation. Na in 1986 een bliksem bezoek aan Nederland te hebben gebracht, bracht hij in 1989 samen met zijn top leerling Ko Baekyong opnieuw een bezoek aan Nederland. Sinds dit bezoek onderhoudt de Nederlandse HKD Federatie nauwe contacten met meester Ko, hij is dan ook de technische supervisor van onze federatie. Meester Ko Baek-yong bracht al diverse bezoeken aan Nederland en minstens net zo vaak bezochten Nederlandse leerlingen zijn school in Zuid-Korea. De afgelopen jaren wordt meester Ko Baek-yong daarin bijgestaan door zijn zoon, meester Ko Se-hwan. Na het overlijden van grootmeester Myung Jae-nam in 1999 is meester Ko Baek-yong één van de meest prominente promotors van hankido in de wereld. Zijn school in Korea is een internationaal trainingscentrum voor iedereen die hankido wil leren. Ook reist hij regelmatig naar het buitenland om hankido seminars te verzorgen. Belangrijk motto’s van meester Ko Beak-yong zijn “many practice”, “no power use” en “try again”. Herhaling is de basis voor de uiteindelijke beheersing van een techniek. Techniek is belangrijker dan kracht. In 2014 heeft meester Ko Baek-yong samen met zijn leerlingen een eigen organisatie opgericht om de ontwikkeling van hankido te stimuleren. Deze organisatie, World Hanki Martial Arts Federation, overziet tevens de technische ontwikkelingen in Nederland. Hankumdo Hankumdo is een unieke Koreaanse zwaardvechtkunst. In 1996 werd hankumdo op het hoofdkwartier van de International HKD Federation geïntroduceerd. Nog in datzelfde jaar kregen leraren van onze eigen federatie les in hankumdo van meester Ko Baek-yong. Bij hankumdo worden de basis slagtechnieken aangeleerd door middel van het Koreaanse alfabet. Dit alfabet, Hangul genaamd, bestaat uit 24 tekens en dus zijn er ook 24 basis technieken. Naast het oorspronkelijke hankumdo van Myung Jae-nam krijgen leden van onze verenigingen ook les in de zwaardstijl van wijlen meester Han Si-hwan. Deze meester was de eerste leerling van Myung Jae-nam die de zwarte band haalde. Hij gaf later les aan het Zuid-Koreaanse leger en was een expert op het gebied van wapens. Hij bestudeerde de klassieke Koreaanse methodes van zwaard vechten en onderwees deze aan een select aantal leerlingen, waarvan meester Ko Se-hwan de belangrijkste was. De diverse zwaard-loopvormen die in onze scholen worden onderwezen zijn afkomstig van meester Han.

4


Dojang etiquette (예의) De dojang (도장) is de plek waar wordt getraind. Er gelden in de dojang een aantal regels. Sommige heel vanzelfsprekend, andere zullen minder vanzelfsprekend zijn. Hygiëne Natuurlijk dient de dojang schoon te zijn wordt de dojang schoon betreden. Dit houdt dus in dat het HKD uniform schoon is en ook de leerlingen dienen proper te zijn. Ook dienen nagels geknipt te zijn. Sieraden en horloges worden afgedaan. Roken is ten allen tijde verboden in de dojang. Eten en drinken in de dojang gebeurt alleen buiten de training om. Kleding Een HKD uniform wordt een dobok (도복) genoemd en het Koreaanse woord voor band is tti (띠). Meestal dragen de leerlingen hun dobok met daaronder normale onderkleding. Heren dragen onder het jasje niks, dames dragen een effen wit of zwart t-shirt of een tshirt van de vereniging. In de zomer wordt vaak in t-shirt getraind. In de winter kiezen de mannen er soms voor om ook onder het jasje een t-shirt te dragen. De kleding vormt soms wat problemen voor de leerlingen. Het knopen van de band zal enkele keren geoefend moeten worden. Besteed hier aandacht aan.

5


Band-knoop-handleiding

9.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

10.

 

6


Over het algemeen wordt er op blote voeten getraind. Mocht iemand een wondje aan de voeten hebben of een andere aandoening, dan kan er, in overleg met de leraar, op sokken worden getraind. Draag in zo’n geval sokken met een anti-slip laag omdat de mat vaak glad is. Binnenkomst Bij het binnenkomen van de dojang begroet een leerling allereerst de aanwezige leraar. Dit kan op Koreaanse wijze gebeuren door te buigen, maar gewoon groeten of een hand schudden is natuurlijk ook prima. Zolang het maar de aandacht krijgt die het verdient, en niet wordt afgeraffeld. Sommige scholen vragen leerlingen om tijdens het betreden van de dojang ook te buigen Als de leerling binnenkomt terwijl er les wordt gegeven, gaat hij of zij stil aan de kant zitten of in een hoekje vast rustig aan de voorbereiding op de les beginnen. Uiteraard zonder daarbij de les te verstoren. Groeten Niet alle scholen groeten aan het begin en einde van de les op dezelfde wijze. Wat hier volgt is een uitgebreide manier. Bij aanvang van de les stellen de leerlingen op in rijen op rangorde van gradering. De leraar zit vooraan, met zijn gezicht naar de leerlingen toe. Links van hem zit de hoogst gegradueerde leerling of assistent instructeur. Achter deze persoon komt de volgende in rang. Iedereen neemt plaats in kniezit. Vlag In sommige scholen begint de leraar met het groeten naar de vlag. Een gebruik dat in Nederland minder in zwang is. Dit groeten gebeurt niet d.m.v. een buiging, maar met de rechterhand op de linkerborst. De leraar geeft de volgende commando’s: • chariot (차리엇) - Attentie! Rechtop zitten, handen op beide knieën.

Zuid-Koreaanse vlag

• gukgi-e gyeong-nyet (국기에 경례) - Groeten naar de vlag! Plaats rechterhand op linkerborst • baro (바로) - Klaar. Handen weer op beide knieën. Leraar Nadat de leraar zich omgedraaid heeft, geeft de assistent instructeur het commando tot groeten naar de leraar. • chariot • sabeomnim-kke gyeong-nyet (사범님께 경례) of gwanjangnim-kke gyeong-nyet (관장님 께 경례) - Buigen geschied vanuit de heupen, kijkend naar de mat. Beide handen worden naast elkaar op de mat geplaatst. De leraar groet op dezelfde wijze terug. De term gwanjangnim kan vanaf vijfde dan gebruikt worden, maar wij gebruiken deze alleen wanneer meester Ko Baek-yong lesgeeft. 7


• baro - Pas wanneer dit commando wordt gegeven, komen de leerlingen weer omhoog en gaan rechtop zitten. De leraar begint nu de les. Afsluiting Aan het einde van de les wordt er weer gegroet. Eerst groeten de leerlingen naar elkaar en geven elkaar een complimentje voor hun inzet. De leraar geeft de volgende commando’s: • dora (돌아) - de leerlingen draaien zich om en trekken hun uniform recht. Nadat dit gebeurd is, draaien ze zich uit zichzelf weer om. • anja (앉아) - Iedereen gaat nu zitten. • maju bwa of maju bogo (마주 봐 / 마주 보고) - De rij links van de instructeur (de rij waar de hoger gegradueerden zitten) draait zich naar links. De overige rijen naar rechts. • chariot gyeong-nyet - Groeten. Tijdens het groeten zeggen de leerlingen sugo-hasyeoss-seumnida (수고하셨습니다). • baro - Rechtop gaan zitten. • De assistent instructeur zegt nu: ap(eu)ro (앞으로) - iedereen draait zich weer naar de leraar toe. • Vervolgens zegt de assistent instructeur: sabeomnim-kke gyeong-nyet - iedereen groet de leraar en de leraar groet terug. • Tijdens het commando baro gaat iedereen weer rechtop zitten. De leerlingen spreken nu hun dank uit met kamsa(h)amnida (감사합니다) en de leraar prijst de leerlingen voor hun inzet met sogu-ha-syeoss-seumnida. Leerlingen zitten echter op hankido niet op Koreaanse les. Mochten sommige leerlingen het dus moeilijk vinden om sommige termen (goed) uit te spreken, dan is dat niet zo’n groot punt. Vooral met su-go-ha-syeoss-seum-ni-da hebben veel mensen moeite.  

8


Koreaanse termen Tijdens de les worden soms Koreaanse termen gebruikt. Gebruik van deze termen wordt aanbevolen, maar is niet verplicht. In het hoofdstuk Hangul wordt uitgelegd hoe de Koreaanse tekens worden geschreven en uitgesproken. Tellen Wanneer er tijdens de les geteld wordt, gebeurt dit vaak in het Koreaans. Het Koreaans kent echter twee manieren van tellen. De pure Koreaanse manier, en de zogenaamde Sino-Koreaanse manier (de manier waarop de Koreanen de Chinese karakters voor 1, 2, 3 enz. uitspreken). Deze laatste manier wordt vaak gebruikt om de volgorde van technieken aan te duiden. De eerste methode wordt niet meer gebruikt voor getallen boven de honderd. Koreaans

Sino-Koreaans

1. hana - 하나 2. dul - 둘 3. set - 셋 4. net - 넷 5. daseot - 다섯 6. yeoseot - 여섯 7. ilgop - 일곱 8. yeodeol - 여덟 9. ahop - 아홉 10.yeol - 열 11.yeol-hana - 열하나 12.yeol-dul - 열둘 ... 20. seumul - 스물 21. seumul-hana - 스물하나 30. seoreun - 서른 40. maheun - 마흔 50. swin - 쉰 60. yesun - 예순 70. ilheun - 일흔 80. yeodeun - 여든 90. aheun - 아흔 100. baek - 백

1. il - 일 2. i - 이 3. sam - 삼 4. sa - 사 5. o - 오 6. yuk - 육 7. chil - 칠 8. pal - 팔 9. gu - 구 10.sip - 십 11. sib-il - 십일 12.sib-i - 십이 ... 20. i-sip - 이십 21. i-sip-il - 이십일 30. sam-sip - 삼십 40. sa-sip - 사십 ... 100. baek - 백 500. o-baek - 오백 1000. cheon - 천 10.000. man - 만 1.000.000. baekman - 백만 (100x10.000)

9


Titels In Korea worden mensen vaak aangesproken met hun titel. In Nederland zijn we dit niet gewoon en binnen de NHF gebruiken we deze titels dan ook niet. Vaak noemen de kinderen de leraar nog meester, maar daar blijft het vaak wel bij. Toch is het handig om de volgende termen te weten. - Sabeomnim - 사범님 - Instructeur of meester - Gwanjangnim - 관장님 - Schooleigenaar of hoofdinstructeur - Chonggwanjangnim - 총관장님 - Hoofdleraar van een groep scholen Meester Ko Baek-yong is een voorbeeld van een chong-gwanjang-nim. Hij staat aan het hoofd van Sangmukwan, de school die door hem is opgericht. Leerlingen van meester Ko die hun eigen school beginnen, zijn daar gwanjangnim. Wanneer er binnen een school veel leraren zijn, wordt de hoogst gegradueerde leraar onder de gwanjangnim vaak suseok-sabeomnim (수석사범님) genoemd. Suseok is een aanduiding van senioriteit. Het achtervoegsel ‘-nim’ is een beleefdheidsmarker in het Koreaans. Het wordt dus alleen gebruikt bij het aanspreken van iemand met de titel. Een leraar noemt zichzelf dus niet sabeomnim maar sabeom. Je plaatst de titel achter de naam en niet voor de naam zoals we in Nederland gebruikelijk zijn. In het Engels wordt vaak de term master en grand master gebruikt om sabeomnim en gwanjangnim te vertalen. Deze termen gebruiken we in principe niet in de NHF. Alleen meester Ko Baek-yong wordt vaak aangesproken als ‘master Ko’. Technieken Achterin dit document bevindt zich een lijst met de Koreaanse namen van diverse technieken. 

10


Ons doel Het klinkt misschien heel erg hoogdravend, maar uiteindelijk willen we graag dat onze leerlingen door het beoefenen van hankido betere mensen worden. We zullen er kort op in gaan. Drie begrippen die daarbij horen zijn: - Respect 존경 - Volharding 인내 - Controle 조절 Respect Respect is respect van de leerling voor zichzelf en voor zijn tegenstander; en in een bredere context de medemens. In de training dienen de leerlingen op elkaars welzijn te letten. Volharding Door te volharden krijgt de leerling controle over zichzelf en de techniek. Volharding betekent doorgaan bij obstakels op de weg van de training. Soms komt een leerling tijdens zijn hankido training op een dood punt te zitten, het lijkt dan alsof niks meer lukt of dat de ontwikkeling geheel stil staat. Natuurlijk zal de leraar proberen de leerling te motiveren om verder te gaan, maar belangrijker dan deze externe motivatie is de motivatie die van binnenuit komt. Controle Controle over zichzelf leidt tot zelfkennis. Controle ook over emoties. De leerling laat zich niet leiden door woede, maar bewaart de kalmte wanneer de situatie hier om vraagt. Ook geduld is een vorm van controle. Controle natuurlijk over de technieken. Leerlingen mogen elkaar niet met opzet pijn doen in de les.

11


Techniek, snelheid en kracht De volgende drie factoren spelen eveneens een belangrijke rol in hankido. We kunnen er nog een vierde factor aan toe voegen: uithoudingsvermogen. Techniek (술기) Techniek is de mate van begrip over de technische uitvoering van een techniek en hoe goed het lichaam een techniek weet uit te voeren. Zonder techniek missen snelheid en kracht hun doel. Techniek komt dus voor snelheid. Tijdens het oefenen van technieken focust een leerling zich eerst op de correct uitvoering van de techniek. Pas wanneer een techniek goed wordt uitgevoerd, is een snellere uitvoering van belang. Snelheid (속도) Snelheid is snel, effectief en economisch bewegen. Bij gebrek aan techniek en kracht kan snelheid levensreddend zijn, bv. door te vluchten of de aanval te ontwijken. De tegenaanval zal echter nutteloos zijn als de leerling niet over techniek of kracht beschikt. Snelheid is een combinatie van snel, efficiënt en economische bewegen; en tevens de afstand tot de tegenstander. Hier geldt het principe van ‘minder is meer’. Meer stappen, grotere bewegingen, overdreven standen zorgen voor een verminderde snelheid. Kracht (힘) Kracht is niet alleen spierkracht, maar ontstaat ook door het juist gebruik van het hele lichaam. Met kracht bedoelen we niet spierkracht. Hoewel het natuurlijk zeker aan te raden is om de conditie op peil te houden en te zorgen voor gezonde spieren, is het vertrouwen op spierkracht juist niet waar we naar streven. Het gebruik van fysieke kracht werkt juist vaak contra-productief. Het belangrijkste is het gebruik van ‘zachte kracht’. Vergelijk het maar met het slaan met een stok of het klappen met een zweep. Een stok is hard. Raakt de stok iets wat harder is dan zal de stok echter breken Een zweep is niet hard. Toch kan het klappen van een zweep hard aankomen. De kracht vloeit als het ware door de zweep om aan het einde ontladen te worden.

12


Uithoudingsvermogen Wanneer iemand niet over techniek, snelheid en kracht beschikt of bij een gelijkwaardige tegenstander wordt uithoudingsvermogen belangrijk. • Techniek voor snelheid • Snelheid voor kracht • Kracht voor uithoudingsvermogen Compensatie Indien goede beheersing van de techniek ontbreekt, zal een leerling geneigd zijn om het gebrek aan technische beheersing te compenseren met snelheid en/of kracht. Tijdens de training is het belangrijk om daarvoor te waken. Een leerling dient zich eerst te richten op het verbeteren van zijn techniek. Lesgeven Beginners leren technieken statisch. Zowel aanvaller als verdediger bewegen niet veel en de aanvaller staat de verdedigende partij toe de techniek uit te voeren. In de middelbare fase verandert de uitvoering van een techniek van statisch naar actief. De verdedigende partij beweegt nu eerst naar een betere positie en probeert zo de kracht van de tegenstander om te buigen. Gebruik van de juiste snelheid is hierbij van belang. De verdedigende partij plaatst zich op deze manier in een strategisch betere positie.   In de gevorderde fase worden de technieken dynamisch uitgevoerd. De verdediger brengt de aanvaller in beweging of gebruikt diens beweging om de balans te verstoren en kan nu zijn techniek inzetten. Het op de juiste manier gebruiken van kracht is nu zeer belangrijk.  

13


Cirkel, water en harmonie (삼대원리) Hankido is gebaseerd op drie basis principes, samdaewolli genoemd. Deze drie principes worden ondersteund door een drietal basisoefeningen. De drie principes zijn: won (de cirkel), ryu (vloeiendheid als water) en hwa (harmonie). Cirkel (원)

圓

Het eerste principe is dat van de cirkel. Hankido technieken werken met ronde bewegingen die de kracht van de tegenstander afleiden en neutraliseren. De leerling gaat dus niet tegen de kracht van tegenstander in, maar beweegt in eerste instantie met de beweging van tegenstander mee om zo zijn kracht te neutraliseren. Een leerling kan op deze manier zijn tegenstander uit evenwicht brengen. En dat stelt hem weer in staat om zijn tegenstander te controleren. Dit betekent niet dat er geen rechte bewegingen zijn in hankido. Maar zelfs bewegingen die rechtlijnig lijken, worden gegenereerd vanuit een cirkelvormige beweging. De basistechniek die bij dit principe hoort, wordt jeon-hwan-beop genoemd.  Vloeiendheid als water (류)

流

Om het tweede principe te illusteren wordt vaak het voorbeeld van water gebruikt. Hankido technieken moeten stromen zoals ook water stroomt. Water vloeit met de stroom mee, maar kan ook veel kracht ontwikkelen. Water blokkeert niet, maar stroomt om een object heen. Door de bewegingen van de tegenstander niet direct te blokkeren (de tegenstander niet stil te zetten), kan de leerling beter controle uitoefenen op zijn bewegingen. De basistechniek die bij dit principe hoort, wordt yeong-nyu-beop genoemd.  Harmonie (화)

和

Het derde principe is een samenspel van de eerste twee principes. Door deze twee principes juist toe te passen, ontstaat er een harmonie tussen de bewegingen van de tegenstander en die van de verdedigende partij. De leerling moet leren om de energie en richting van de kracht van de tegenstander te voelen en deze vervolgens te sturen. De basistechniek die bij dit principe hoort, wordt sim-hwa-beop genoemd. Een alternatieve naam is bae-jeot-gi. Dit betekent letterlijk; roeien.  3x3 We willen onze leerlingen leren om respect te hebben voor elkaar en voor zichzelf, volharding bijbrengen en controle te hebben over zichzelf. Om dit te bereiken leren we ze hankido, waarbij techniek, snelheid en kracht de belangrijkste factoren zijn. Hankido technieken zijn op hun beurt weer gebaseerd op de principes van cirkel, vloeiendheid en harmonie.

14


Balans (중심) Een aandachtspunt bij het uitvoeren van de techniek is altijd de balans van de tegenstander en de eigen balans. De balans van de tegenstander wordt verstoord, met behoud van de eigen balans. Balans is niet alleen fysieke maar ook mentale balans. In balans blijven Balans kan worden bepaald met behulp van de drie lijnen zoals weergegeven in de afbeelding. Zijn schouder- en heuplijn horizontaal en is de middellijn verticaal? Bij bepaling van balans is de heuplijn het belangrijkst; deze bepaalt de stand van de twee andere lijnen. De schouder- en middellijn zijn echter vaak gemakkelijker te identificeren. Uit balans brengen Uit het vorige mag duidelijk zijn geworden dat het verstoren van de balans in de heuplijn de beste manier is om iemand uit balans te brengen. Het is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Vaak zal de leerling de tegenstander uit balans proberen te krijgen door via diens schouder- en middellijn ook de heuplijn te verstoren Belangrijk is het ook om de lijnen in meerdere vlakken te verstoren. Dus niet alleen naar links of rechts, maar gelijktijdig ook naar voren of achteren en ook nog naar boven of beneden. In hoe meer vlakken de lijn verstoord wordt, des te moeilijker wordt het voor de tegenstander om zijn balans te herstellen. De tegenstander uit balans brengen naar achteren geeft vaak een beter resultaat dan het uit balans brengen naar voren. Danjeon Het punt waar de heuplijn en de middellijn elkaar kruisen is het middelpunt en zwaartepunt van het lichaam. In het Koreaans wordt dit punt ‘danjeon’ (단전) genoemd.

15


Controleren en kracht uitoefenen Zelfverdediging is het onder controle houden van de tegenstander en daar waar nodig kracht op hem uit te oefenen. Om deze twee begrippen te verduidelijken, werken we vaak met de begrippen: krachtlijn, control zone en ‘dead line’. Een spier die hier een belangrijke rol speelt, is de deltaspier. De functie van deze spier is de arm te bewegen. De deltaspier tilt de arm op, roteert deze en kan de arm naar voren of naar achteren brengen. De deltaspier bestaat uit drie delen: één deel aan de voorkant van de schouder, duidelijk te zien op het plaatje, één deel aan de bovenkant van de schouder en één deel aan de achterkant van de schouder. Hoewel de arm een flink eind naar achteren gestrekt kan worden, zit de kracht van de spier vooral in het naar voren brengen van de arm. Van dit gegeven wordt in hankido veel gebruik gemaakt. Door de arm naar achteren te brengen, ontnemen we de tegenstander een deel van zijn kracht en controle. De schouder kan ‘op slot’ gezet worden door de arm naar binnen te draaien. De elleboog is gebogen en wijst naar binnen toe, zoals aangegeven in afbeelding 3. Alleen wanneer de schouder op slot wordt gezet, kunnen klemmen op pols en elleboog doeltreffend aangezet worden.

Control zone Met de control zone bedoelen we het gebied tussen de armen voor het lichaam. De armen licht naar binnen gebogen zodat volop gebruik gemaakt wordt van de natuurlijke kracht van deltaspier. We houden de tegenstander, of het deel van zijn lichaam waarop we de techniek uitvoeren, binnen onze control zone. Op het zelfde moment proberen we uit de control zone van de tegenstander te blijven. Op afbeelding 4 staat de ‘control zone’ aangegeven.

16


Dead line Wanneer de arm helemaal naar achteren gestrekt wordt, verliest de spier zijn kracht. Het wordt dan moeilijk om de arm weer naar voren te brengen. Door de arm van de tegenstander in deze positie te brengen, ontstaat de kans om de schouderlijn uit evenwicht te brengen. Als de beweging wordt doorgezet, zullen ook middellijn en heuplijn uit balans worden gebracht. Krachtlijn De krachtlijn, of center line, is de lijn die vanuit de danjeon recht naar voren loopt. De lijn loopt dus ook door het midden van de control zone. Het is in deze lijn dat het lichaam op natuurlijke wijze de meeste kracht kan uitoefenen. Het is dus ook belangrijk om uit de krachtlijn van de tegenstander te blijven. In hankumdo is het beschermen van de krachtlijn, daar meestal center line genoemd, van het grootste belang. Blijf uit de controle zone van de tegenstander, maar breng de tegenstander binnen de eigen controle zone. Richt de eigen krachtlijn op de tegenstander, blijf uit de krachtlijn van de tegenstander. Gebruik de functie van de deltaspier om de tegenstander wanneer mogelijk uit evenwicht te brengen. Op het linker plaatje is de schouder van de aanvaller op slot gezet. De aanvaller staat in de krachtlijn van de verdediger. De krachtlijn van de aanvaller wijst niet naar de verdediger. De verdediger kan nu de aanvaller binnen zijn controle zone houden.

De verdediger op het rechter plaatje richt zijn krachtlijn op dat deel van de aanvaller waarop hij controle uit wil oefenen (de pols). Deze houdt hij dan ook in zijn controle zone. De arm van de tegenstander wordt in de dead line gehouden, waar de deltaspier zijn kracht verloren heeft en deze niet gemakkelijk naar voren kan brengen. Merk op hoe schouder-, middel- en heuplijn verstoord zijn . 

17


Ontspannen Het is belangrijk dat de leerling de aandachtspunten die in de vorige pagina’s zijn genoemd leert toepassen in de technieken. Wanneer geldt dat de tegenstander in het vizier van de krachtlijn moet blijven, geldt ook dat de verdedigende partij daar uit moet blijven. Belangrijk is het om een ontspannen houding aan te nemen. Door de schouders ontspannen te houden, kan er snel gereageerd worden en zal het voor de tegenpartij moeilijk zijn om er controle op uit te oefenen. Een lage stand met ontspannen heupen waarborgt een stabiele houding. Essentieel is het opbouwen van voldoende (zachte) kracht in de bovenbenen om dit mogelijk te kunnen maken. Om een techniek effectief te maken zal de leerling zijn eigen balans niet laten verstoren en schouders en heupen ontspannen moeten houden. Alleen dit stelt de leerling in staat om vloeiend te bewegen. Veilige afstand Kennis van de veilige afstand is heel belangrijk. De veilige afstand is de minimale afstand die nodig is om niet kwetsbaar te zijn voor een direct aanval van de tegenstander. In een ongewapend gevecht is deze afstand gemakkelijk te vinden als beide leerlingen tegenover elkaar gaan staan met de rechtervoet voor en beide de rechterarm vooruit gestrekt. Als de vingertoppen elkaar net raken, is de afstand tussen beide leerling zo groot dat een directe aanval niet mogelijk is. De aanvallende leerling zal eerst een stap naar voren moeten maken om zijn aanval effect te laten hebben. Dit geeft de verdedigende leerling meer tijd om adequaat te reageren.

18


Curriculum

19


In het onderwijs maken we onderscheid tussen basis onderwijs, middelbaar onderwijs en hoger onderwijs. Ook in hankido wordt onderscheid gemaakt tussen de verschillende geup graden. Basis: witte t/m groene band Middelbaar: blauwe t/m rode band Hoger: rood/zwarte band t/m zwarte band 1e dan

Basistechnieken (gibonsulgi) (기본술기) De basistechnieken worden in het Koreaans gibonsulgi genoemd, basis oefeningen. Een speciaal onderdeel van onze basistechnieken vormen de cirkeltechnieken die verbonden zijn aan de principes van won, ryu en hwa. Basis - hangeombeop - jeonhwanbeop (principe van de cirkel) - yeongnyubeop (principe van vloeiendheid) - simhwabeop (principe van harmonie) Middelbaar - jeonhwanbeop tegen stoot - yeongnyubeop tegen rechte aanval - vier richtingen Hoger - simhwabeop tegen vastpakking - jeonhwanbeop tegen meerdere aanvallers - acht richtingen - hwan-sang-gi-beop - flow techniques

Loopvormen (sangmu hyeong) (상무형) Basis - sangmu 1 hyeong (nahan gwon) Middelbaar - sangmu 2 hyeong (yong gwon) Hoger - sangmu 3 hyeong 

20


Valtechnieken (nakbeop) (낙법) Basis - achterwaarts - zijwaarts - voorwaarts - schouderrol - tuimelaar Angst voor het vallen moet weggenomen worden. Middelbaar - schouderrol achterwaarts - schouderrol met afslaan - gesprongen schouderrol hoog en ver - combinatie voor- en achterover schouderrol De leerling kan vallen op alle voorkomende worpen. Hoger - gesprongen schouderrol met afslaan - diverse combinaties Comfortabel kunnen vallen in de meest voorkomende situaties

Slagtechnieken (gwonbeop) (권법) Onder het onderdeel gwonbeop vallen de slagen bloktechnieken Basis - enkelvoudige slagtechnieken - blokken tegen stoot Middelbaar - combinatie slagtechnieken - jeonhwan-gwonbeop - blokken tegen trap Hoger - blok en slag combinaties tegen stoot en trap.

21


Traptechnieken (balchagi) (발차기) Basis - enkelvoudige traptechnieken - voorwaarts - inwaarts - uitwaarts - achterwaarts - laag, middel en hoog Middelbaar - draaiende traptechnieken - combinatie trappen met één been - gesprongen enkele traptechnieken Hoger - combinaties met twee benen - gesprongen draaiende traptechnieken - lage traptechnieken - gesprongen dubbele traptechnieken

Zelfverdediging (hosinsul) (호신술) De technieken worden globaal op de volgende niveaus aangeboden: Basis - bevrijdingen - statische zelfverdediging (zelfverdediging vanuit stilstand) - klemmen op schouder, elleboog en pols - beenvegen en heupworpen - verdediging tegen aanval van voren Middelbaar - actieve zelfverdediging (verdedigende partij maneuvreert naar betere positie) - klemmen op enkel en been - schouderworpen - verdediging tegen stoot - verdediging tegen enkele aanval van achteren Hoger - dynamische zelfverdediging. (tegenstander beweegt, of wordt eerst in beweging gebracht) - klemmen op nek - verdediging tegen traptechnieken - verdediging tegen dubbele aanval van achteren - gebruik van drukpunten  22


Drukpunten (suchimdobeop) (수침도법) Drukpunten, ook wel bekend als pressure points, worden vanaf middelbaar niveau aangeboden. We beginnen met het aanbieden van drukpunten op de arm en het been Middelbaar - hand - pols - boven- en onderarm - elleboog - schouder - voet - enkel - knie Hoger - nek - hoofd - borst - kruis

Hankido (‡기도) Hosindobeop (호신도법) Basis - gwan-jeol-gi, chi-gi en sip-ja-gi gekruiste aanval Middelbaar - nae-we-gi, gyeo-rang-gi, mok-gam-a, mok-kkeokk-gi, eo-kkae-tu, jung-pal-tu gekruiste aanval Hoger - hwe-jeon-tu, pal-mok-gi, pal-bae-gi gekruiste aanval rechte aanval stoot Hwansangdobeop (환상도법) Deze technieken worden op hoger niveau aangeboden Hoger - cheongibeop - jigibeop 23


Hankumdo (‡검도) Basis - Het Koreaanse alfabet (Hangul) kunnen schrijven - Etiquette - si-geom (zwaard uit de schede halen) - chak-geom (zwaard terug naar de schede brengen - bo-beop, 1-staps, 2-staps en 3-staps - hankumdo warming-up - mok-undong - gigeom-mok-undong - gigeom-heori-undong - gigeom-sang-ha-jwa-u-undong - gigeom-ottugisik-hubang-nakbeop - gigeom-jeonbang-nakbeop - gigeom-hubang-ipgi-nakbeop - gigeom-jeon,hubang-ipgi-nakbeop Basis slagen - verticaal - horizontaal - diagonaal omlaag - diagonaal omhoog - steek Blok technieken - schuin punt omhoog - verticaal punt omhoog - verticaal punt omlaag - schuin punt omlaag - laag  - pal(8)-gong-bang Hangul combinatie slagen -ㄱ

-ㄴ

-ㄷ

-ㄹ

-ㅁ

-ㅂ

Geomsul - zwaard vs. zwaard Sangmukwan loopvormen - Yesang-geombeop (예상검법)

24


Lesgeven

25


De les Een les bestaat meestal uit de volgende onderdelen: 1. Groeten.  2. Generieke warming-up: begin met het losdraaien van de gewrichten. Volg dit op met lichte loop en spring oefeningen om warm te worden.  3. Specifieke warming-up: oefeningen als voorbereiding op de les. Dynamische strek oefeningen om bijvoorbeeld voor te bereiden op traptechnieken die geoefend gaan worden.  4. De eigenlijke les: techniek voor snelheid. Snelheid voor kracht. Kracht voor uithoudingsvermogen.  5. De cooling-down: lage intensiteit en statische strek oefeningen.  6. Afgroeten.

Warming-up De warming-up is de fysieke en mentale voorbereiding op de eigenlijke training. De warming-up zou een ‘light’ versie moeten zijn van de training. De spieren, gewrichten en het zenuwstelsel krijgen de gelegenheid om te wennen aan wat er gaat komen. Ook is het een goed moment om tot concentratie te komen. De warming-up en de eigenlijke les kunnen dus niet los van elkaar worden gezien. De les ligt in het verlengde van de warming-up. Gaat de les veel van de benen vergen, zorg er dan voor dat deze in de warming-up extra aandacht krijgen. De redenen voor een warming-up zijn: - het verlagen van de kans op blessures - het maximaliseren van onze prestatie Elke les moet vooraf worden gegaan door een warming-up! Cooling-down Net zoals elke les begint met een warming-up, zo moet ook elke les eindigen met een cooling-down. Het houden van een goede cooling-down is één van de belangrijkste factoren voor het voorkomen van blessures. Rustige bewegingen en strek oefeningen kunnen tijdens de cooling-down worden uitgevoerd.

26


Stretchen Waarom stretchen? Grotere flexibiliteit vergemakkelijkt het aanleren en perfectioneren van technieken. Een hogere mate van flexibiliteit zorgt er ook voor dat het lichaam minder snel last zal krijgen van blessures en/of spierpijn door toename van coördinatie. Let op dat lenigheid slechts één van de factoren is om de kans op blessures te verkleinen. Een goede warming-up en cooling-down zijn essentieel! Toenemende souplesse verbetert ook kracht, snelheid en coördinatie. Een gebrek aan lenigheid zal deze factoren dus nadeling beïnvloeden. Dit zal de uitvoering van de techniek niet ten goede komen. Stretchen dient wel correct te gebeuren, vermijd gevaarlijke oefeningen en stop als het pijn doet. Zeker wanneer een leerling recent geblesseerd is geweest of een ontsteking of infectie heeft aan gewrichten. Behalve dat iemand door te stretchen leniger wordt en zijn kracht, snelheid en coördinatie verbeteren, heeft het ook tot gevolg dat het hem of haar helpt om te herstellen van zware inspanning. Het helpt spieren bij te komen van de geleverde inspanning. Maar alleen wanneer de strek oefeningen die worden gedaan, tegemoet komen aan de training. De spieren die worden gestrekt, moeten dus de spieren zijn die worden gebruikt in de training. Dynamische flexibiliteit Dit is lenigheid in beweging. Bepaalde lichaamsbewegingen strekken bepaalde spieren. Dynamische flexibiliteit is een fundamentele voorwaarde voor het goed uit kunnen voeren van veel technieken. Traptechnieken zijn hier het ultieme voorbeeld van. Bij snel en groot uitgevoerde bewegingen in de buurt van de eindstand treedt de myotatische reflex (spierspoelreflex) op ter bescherming van de spier. De spier krijgt dan een seintje om automatisch te verkorten. Met heftig dynamisch stretchen worden dus geen lange spieren ontwikkeld! Het is goed om dynamisch strekken in stapjes op te voeren. Laat het opzwaaien van het been bijvoorbeeld in vijf stappen gebeuren. Per stap wordt de techniek steeds een aantal keer uitgevoerd: 1. Zwaai het been rustig op tot knie hoogte met 20% kracht. 2. Zwaai het been op tot middel hoogte met 40% kracht. 3. Zwaai het been op tot borst hoogte met 60% kracht. 4. Zwaai het been op tot schouder hoogte met 80% kracht. 5. Zwaai het been op tot hoofd hoogte, nu met 100% kracht.

27


Statisch actieve flexibiliteit Jaloers op gymnasten die hun been verticaal omhoog steken en daar met het grootste gemak vasthouden? Wat zij laten zien is statisch actieve lenigheid op een hoog niveau. Oefeningen die de statisch-actieve lenigheid bevorderen, bestaan vaak uit het uitsteken van het been en deze stil te houden op een bepaalde hoogte. Hierbij worden de agonisten gebruikt om het been stil te houden, terwijl de antagonisten gestrekt worden. Deze vorm van flexibiliteit is niet direct nodig voor het beoefenen van HKD. Veel technieken zijn dynamisch. Het kunnen uitstrekken van het been om hem dan stil te houden is geen vereiste. Dit betekent niet dat statisch-actieve flexibiliteit niet nuttig is. Statisch-actieve oefeningen zijn goed voor het ontwikkelen van kracht in de spieren en controle over de spieren. Statisch passieve flexibiliteit Dit is de meeste bekende vorm van stretchen. De leerling gaat in een positie zitten waarbij een spier strekt en houdt deze positie vast. Waarom statisch passief stretchen? De technieken die worden getraind, zijn niet statisch passief. Het antwoord op deze vraag is dat dynamisch en statische passieve lenigheid zijn aan elkaar gerelateerd. De leerling kan zichzelf als voldoende lenig beschouwen wanneer de maximale lenigheid 20 procent hoger is dan dat wat hij of zij voor het uitvoeren van een techniek nodig heeft. De lenigheid die de leerling heeft bij het doen van dynamische oefeningen wordt mede bepaald door de statisch passieve lenigheid en omgekeerd. Voor een goed resultaat dient het de aanbeveling om tijdens de warming-up dynamische strek oefeningen te verrichten. Na de training volgen de statische strek oefeningen. Belangrijke aandachtspunten - Stretch nooit zonder voorafgaande opwarming of training. - Zorg steeds voor een correcte uitgangshouding en uitvoering, bewaar de natuurlijke curve van de wervelkolom. - Zorg voor een stabiele uitgangshouding, stretchen is geen evenwichtsoefening. - Rek de spier langzaam tot spanning ontstaat, geen pijn! - Ontspan zoveel mogelijk, zowel de te rekken spiergroep als alle andere spieren moeten ontspannen blijven. - Houd de spanning 15 tot 30 seconden aan en doe dit 1 à 3 (of meer) maal per spiergroep. - Blijf rustig ademhalen. - Stretchen mag geen competitie zijn, dus zeker niet om het verste rekken. - Keer langzaam uit ‘rek positie’ terug en ontspan de spieren. - Wissel links en rechts af. - De voorkeur gaat uit naar individuele oefeningen. Partneroefeningen zijn immers vaak moeilijk om correct uit te voeren. - Geen oefeningen kiezen die de ademhaling bemoeilijken na een inspanning. - Vermijd afkoeling (niet op natte of koude ondergrond strekken).

28


Valbreken Allereerst is het belangrijk om te weten dat ook valbreken een vorm van zelfverdediging is. De leerling beschermt het eigen lichaam tegen de negatieve gevolgen die een val kan hebben. Globaal zijn er twee soorten valtechnieken; vallen en rollen. Bij een val blijft de leerling liggen, bij een rol staat hij weer op. Bij een val wordt ‘afgeslagen’. Afslaan remt de val door met één of beide armen op de grond te slaan. Belangrijk bij een val is om de impact van de val zoveel mogelijk te verdelen over het hele lichaam of over die delen van het lichaam die minder gevoelig zijn voor blessures. Bij een rol is het belangrijk om het lichaam zo rond mogelijk te maken. Een bal rolt immers beter dan een blok. Niveau De meeste valtechnieken kunnen we in drie moeilijkheidsgraden indelen; zittend, staand, gesprongen. Voor elke techniek zijn dan weer verschillende oefeningen om de technieken te leren. Veel leerlingen vinden het vallen, vooral in het begin, maar een vervelend onderdeel van de lessen. Met name oudere leerlingen zijn vaak geen fan van het doen van valtechnieken. Het is belangrijk dat de leraar hier rekening mee houdt en die technieken aanbiedt die passen bij het niveau van de leerlingen. Iemand die ooit een slechte ervaring heeft gehad met valtechnieken, zal deze niet snel vergeten. Het kan een blokkade worden om verder te willen. Zorg eerst dat een leerling volledig comfortabel is met het doen van valtechnieken op de lagere niveaus alvorens hem of haar de technieken van het volgende niveau aan te bieden. Op hetzelfde moment is het belangrijk om de leerlingen te helpen hun angst voor het vallen te overwinnen. De technieken op het hoogste niveau zullen voor een substantieel aantal leerlingen een stap te ver blijven. Dit is niet erg. Wanneer een leerling op het tweede niveau zijn technieken goed beheerst, is dit voldoende voor het oefenen van de meest voorkomende HKD technieken. Hoofd Het belangrijkste lichaamsdeel dat we beschermen tijdens het vallen is het hoofd. Het hoofd mag daarom de grond niet raken. We beschermen het hoofd door de kin tegen de borst te duwen. Een veel gemaakte fout is dat de nek te snel weer ontspannen wordt tijdens de val. Dit kan pijn in de nek opleveren. Duizeligheid In het begin zullen leerlingen bij het oefenen van rollen vaak last hebben van duizeligheid. Ze moeten rustig wennen aan de rolbeweging en de desoriëntatie die dit met zich mee kan brengen. De leerlingen kunnen rustig wennen door de roltechnieken eerst vanuit een lage positie te laten oefenen. Wanneer een rol vanuit een staande positie wordt geoefend, legt het hoofd een afstand af die ongeveer tweemaal de eigen lichaamslengte is. Eerst duikt het hoofd helemaal naar beneden, om vervolgens tijdens het uitrollen weer terug te keren naar de hoogte waar het hoofd zich normaal bevindt. We moeten het evenwichtsorgaan een handje helpen. Door deze afstand kleiner te maken en in kleine stapjes de afstand steeds groter te maken, kan de leerling rustig wennen aan deze lastige beweging.

29


Traptechnieken Traptechnieken worden opgedeeld in vier verschillende categorieën: Koreaans 발차기 복식발질 우족 복식발질 좌우족 특수 발차기

Uitspraak balchagi boksik-baljil ojuk boksik-baljil jwa-ujok teuksu balchagi

Nederlands Enkelvoudige traptechnieken Combinaties met één been Combinaties met twee benen Speciale trappen

Balchagi Voorbeelden van balchagi zijn: Koreaans 뒤꿈치 차올리기 족기 지르기 앞차기 뒤차기 발끝찌기 옆자기 뒤꿈치 차돌리기 돌려차기

Uitspraak dwikkumchi cha-olligi jok-gi-jireugi ap-chagi dwi-chagi bal-kkeut-jjigi yeop-chagi dwi-kkum-chi cha-dolligi dollyeo-chagi

Nederlands Trap recht omhoog (hak) Voorwaartse trap (wreef) Voorwaartse trap (bal van de voet) Achterwaartse trap (hak) Ronde inwaartse trap (wreef) Zijwaartse trap (snijkant voet) Uitwaartse trap (hak) Draaiende trap (hak)

Boksik-baljil De boksik-baljil zijn verdeeld in trap combinaties waarbij één been wordt gebruikt en combinaties waarbij beide benen worden gebruikt. Bij de boksik-baljil-ujok worden achter elkaar twee trappen met één en hetzelfde been uitgevoerd. Bij de boksik-baljil-jwa-ujok worden achter elkaar twee trappen uitgevoerd waarbij de eerste trap met het ene been wordt uitgevoerd om vervolgens de tweede trap met het andere been uit te voeren. Voorbeelden van boksik-baljil zijn: 족기 지르고 옆차기 jokgi jireugo yeop-chagi Voorwaartse trap + zijwaartse trap 족기 지르고 발끝찌기 jokgi jireugo bal-kkeut-jjigi Voorwaartse trap + ronde trap Bovenstaande combinaties kunnen zowel met één als met twee benen uitgevoerd worden. Teuksu balchagi De speciale trappen zijn de gesprongen trappen. De uitvoering is vaak heel spectaculair en we zien ze dan ook vaak terug bij demonstraties. Voorbeelden van teuksu balchagi zijn: 이단옆차기 idan-yeop-chagi 양발벌려차기 yang-bal-beollyeo-chagi 두발모아차기 du-bal-mo-a-chagi 가위차기 ga-wi-chagi

Gesprongen zijwaartse trap Dubbele spreid trap Dubbele voorwaartse trap Schaar-trap

30


Ontwikkeling De meeste enkelvoudige traptechnieken zullen op basis niveau worden aangeleerd. De combinatie trappen met één been op middelbaar en de combinatie trappen met twee benen op hoger niveau. De speciale traptechnieken worden ook op hoger niveau aangeleerd. Voor een goede uitvoering van elke traptechniek is het belangrijk om over voldoende lenigheid te beschikken. Stretchen bevordert kracht en controle over de spieren. Niet alleen om hoog te kunnen trappen is stretchen belangrijk, vooral om goed te kunnen trappen is stretchen belangrijk. Elke trap heeft een standaard doel en een standaard deel van het been of de voet waarmee dat doel geraakt wordt. Veel trappen kunnen naar verschillende doelen worden uitgevoerd. Aangeraden wordt om de trap eerst op één doel te oefenen. Wanneer de techniek dan voldoende geperfectioneerd is en de leerling voldoende controle heeft verkregen over de techniek, worden alternatieve versies van de traptechniek aangeboden. Hetzelfde geldt voor het deel van het been of de voet waarmee de tegenstander geraakt moet worden. Trap instep kick side kick roundhouse spinning heel

Doel kruis zijde wreef hak

Raakt met wreef onder grote teen snijkant voet slaap zijkant hoofd

Houding Het ontwikkelen van een goede houding is heel belangrijk. Er dient gelet te worden op de houding van het bovenlichaam, het standbeen en natuurlijk het been waarmee getrapt wordt. Ook bij het oefenen van traptechnieken geldt weer: techniek voor snelheid, snelheid voor kracht. Wanneer vanuit een verkeerde techniek getrapt wordt, is de kans op blessures of lang blijvend letsel aan enkel, knie en/of heup heel groot. Combinaties Bij de combinatie trappen is het belangrijk om bij het terugtrekken van de eerste trap het lichaam voor te bereiden op de tweede trap. De bedoeling is dat de overgang tussen beide trappen vloeiend verloopt. Speciale traptechnieken Voor de speciale trappen is een hogere mate van lenigheid en een goed ontwikkelde springtechniek essentieel. Let er goed op dat de techniek bij deze trappen goed wordt uitgevoerd. Te snel zijn we vaak onder de indruk van alleen een goede springkracht of hoge mate van lenigheid.

31


Slagtechnieken Slagtechnieken noemen we in het Koreaanse gwonbeop. Gwon betekent vuist, en beop methode. Niet alleen slagtechnieken maar ook afweringen vallen ook onder dit onderdeel. Afweringen, of bloktechnieken, worden in het Koreaans ook wel makgi genoemd. Net als bij het leren van traptechnieken begint een leerling eerst met het leren van enkelvoudige slagtechnieken. Combinaties van slagen en combinaties van bloktechnieken met slagtechnieken volgen later. De jeonhwan gwonbeop (전환권법), of cirkel slagtechnieken, vormen een speciaal onderdeel. Hierbij worden blok- en slagtechnieken gecombineerd met de stappen van jeonhwanbeop. Blok- en slagtechnieken worden vaak tegelijkertijd uitgevoerd. Terwijl de aanval van de tegenstander wordt afgeweerd, wordt meteen de tegenaanval ingezet. Om snel te kunnen slaan is het belangrijk de schouders ontspannen te houden. Kracht wordt gegenereerd vanuit de heupen (danjeon). Alleen door het lichaam ontspannen te houden kunnen slagen snel en vloeiend gecombineerd worden.

Zelfverdediging ‘Hosinsul’ betekent zelfverdediging in het Koreaans. Bevrijdingen Een leerling begint met het leren van een aantal manieren waarop hij of zij zichzelf gemakkelijk los kan maken van een vastpakking. Hierbij wordt gebruik gemaakt van draaiende bewegingen. De leerling draait naar het zwakste punt van de greep, de duim. De beweging kan ondersteund worden door met een hand die eventueel vrij is aan de beetgepakte hand te trekken. Bij bevrijdingen wordt ook gebruik gemaakt van slagtechnieken. Klemmen Klemmen veroorzaken pijn wanneer een gewricht op onnatuurlijke wijze gebogen, gedraaid of gestrekt wordt. Gewrichten Een gewricht kan worden gebogen, gestrekt en/of gedraaid. Er wordt gewerkt tegen de natuurlijke applicatie van het gewricht in, of er wordt verder gegaan dan de gewrichten kunnen hebben. Voor een optimaal effect worden op één gewricht meerdere klemmen toegepast (draaien en buigen bijvoorbeeld) of er wordt op meerdere gewrichten tegelijkertijd een klem toegepast (de pols buigen terwijl de elleboog gestrekt wordt) of combinaties van beide methodes.

32


Er zijn verschillende soorten gewrichten: • Eén-assige gewrichten   Eén-assige gewrichten kunnen maar één kant op bewegen. Schanier-gewrichten zijn voorbeelden van één-assige gewrichten. De elleboog zo’n schanier-gewricht. Het werkt als een schanier en kan maar in één richting bewegen. De knie is een combinatie gewricht. In gebogen toestand kan de knie roteren. Dit is in gestrekte toestand niet mogelijk. We noemen de knie een draai-schanier gewricht. • Twee-assige gewrichten   Een voorbeeld van een twee-assig gewricht is de pols. De pols kan zowel buigen als draaien. We noemen dit een ei- of ellipsoïde gewricht. • Drie-assige gewrichten   Drie-assige gewrichten geven veel bewegingsvrijheid. De heup en de schouder zijn voorbeeld van drie-assige gewrichten. Een arm kan voor- en achterwaarts worden bewogen, maar ook op en neer. De bovenarm kan tevens geroteerd worden in de lengterichting. Toepassing Jonge kinderen klemmen aanleren op de fijne motoriek wordt afgeraden. Klemmen op de grove motoriek worden niet aangezet. In de praktijk zijn klemmen op de grove motoriek gemakkelijker aan te zetten en is de mate van controle op het gewricht vaak groot. Klemmen op fijn motorische gewrichten zijn moeilijker aan te zetten omdat het moeilijker is om controle te krijgen op het gewricht. De pijn die veroorzaakt wordt is wel vaak veel groter. Worpen Werptechnieken worden gebruikt om een tegenstander tegen de grond te werken. We onderscheiden: - beenvegen - heupworpen - schouderworpen Bij een beenveeg wordt een techniek met voet of been aangezet op een voet of een been. Belangrijk is het om eerst de tegenstander goed uit evenwicht te brengen. Bijvoorbeeld door het gewicht van de tegenstander op één been te zetten. Bij een heupworp wordt de tegenstander op de heup gezet en vervolgens over die heup gekanteld. Het eigen zwaartepunt dient onder het zwaartepunt van de tegenstander te worden geplaatst. Tillen gebeurt vanuit de benen. Bij een schouderworp wordt de schouder onder arm of het bovenlichaam van de tegenstander geplaatst en dient de schouder als kantel punt van de worp.

33


Drukpunten Drukpunten, ook wel bekend onder de Engelse naam pressure points, zijn bepaalde plaatsen in het lichaam die veel gebruikt worden in hapkido technieken. Het zijn plekken op het lichaam waar zenuwbanen dicht bij het oppervlak komen of waar bloedvaten, beenderen, spieren, pezen of de ademweg beïnvloed kunnen worden. Druk op deze punten kan een hevige pijn veroorzaken bij de tegenstander. Sommige mensen zijn echter gevoeliger dan anderen voor drukpunten. Het succes van een techniek moet daarom nooit afhangen van het slagen van het drukpunt. Drukpunten kunnen een techniek gemakkelijker en pijnlijker maken. Voor drukpunten geldt, net als bij het aanzetten van klemmen, dat het aanzetten van meer dan één drukpunt tegelijk vaak een groter effect heeft. De kans op schade is groot en dus is bij het beoefenen van drukpunten voorzichtigheid geboden. De technieken met drukpunten worden in het Koreaans su-chim-do-beop genoemd. Er wordt vaak een link gelegd met acupunctuur, omdat de drukpunten op de meridianen liggen die in acupunctuur worden gebruikt om de naalden te plaatsen. Meridianen zijn geleidingsbanen voor energie. Drukpunten trainen Bij het trainen van pressure points is het belangrijk om de gevaren van het gebruik van pressure points niet te onderschatten. Vaak worden bij pressure points aders dicht geknepen of zenuwen bekneld waardoor permanente schade kan ontstaan. Het is daarom dat deze technieken alleen aan gevorderde leerlingen worden geleerd. Na het gebruik van de drukpunten is het aan te raden om de plek even te masseren. De volgende twee bladzijden tonen een overzicht van de 40 belangrijkste drukpunten.

34


Overzicht drukpunten voorkant

1. Uiterste schedelpunt 2. Slaap 3. Achterzijde kaakgewricht 4. Nekslagader 5. Borstspier 6. Buitenkant triceps 7. Elleboogzenuw 8. Schuine buikspier 9. Danjeon (zwaartepunt) 10. Genitaliën

11.Binnenkant scheenbeen 12.Schol spier 13.Voorhoofdsbeen 14.Neusrug 15.Bovenlip groeve 16.Luchtpijp 17.Tepels 18.Plexus solaris 19.Aanhechting biceps

20.Aanhechting brachioradialis 21.Spaakbeenslagader 22.Vierhoofdige dijbeen spier 23.Binnenste kuitspier 24.Middenvoetsbeentjes

35


Overzicht drukpunten achterkant

25.Nek-draai-spier 26.Bovendoornspier 27.Grote ronde armspier 28.Buitenste onderarm spier 29.Ulnaire zenuwtunnel

30.Eerste handspier 31.Scheenbeen zenuw 32.Kuit 33.Buitenste middenvoetsbeentje 34.Nekwervel (zevende)

35.Ruit(vormige) spier 36.Thoracale wervelkolom 37.Nier plexus 38.Lumbale wervelkolom 39.Middenhandsbeentjes 40.Achillespees  

36


Hankido Hosindobeop Alle twaalf hankido technieken, in het Koreaanse hosindobeop genoemd, hebben hun eigen naam. Wij duiden ze echter vaak aan als ‘cirkeltechniek 1, cirkeltechniek 2, enz. enz.) Hosin betekent zelfverdediging. 1. 관절기법 - gwan-jeol-gi-beop 2. 치기법 – chi-gi-beop 3. 십자기법 – sip-ja-gi-beop 4. 내외기법 – nae-we-gi-beop 5. 겨랑기법 – gyeo-rang-gi-beop 6. 목감아법 – mok-gam-a-beop 7. 목꺾기법 – mok-kkeokk-gi-beop 8. 어깨투법 – eo-kkae-tu-beop 9. 중팔투법 – jung-pal-tu-beop 10.회전투법 – hwe-jeon-tu-beop 11.팔목기법 – pal-mok-gi-beop 12.팔배기법 – pal-bae-gi-beop De twaalf hosindobeop worden gebruikt als verdediging tegen diverse aanvallen. Een leerling leert de technieken eerst als verdediging tegen een kruislingse aanval op de pols. Later volgen de rechte aanval, de stoot en diverse dubbele aanvallen. Het doel van de hosindobeop is het leren toepassen van de drie hoofdprincipes. Beginnende leerlingen oefenen de hosindobeop mét elkaar, niet tegen elkaar.

“Het is beter één enkele techniek duizend keer te oefenen, dan duizend technieken elk slechts één keer” Myung Jae-nam kuksanim 

37


Hwansangdobeop Hankido is uniek mede door hwansangdobeop. De term hwansang kunnen we vertalen als ‘denkbeeldig’. Wanneer de leerling deze technieken uitvoert, beeldt hij zich in dat hij de hosindobeop uitvoert of dat deze worden toegepast. Het is te vergelijken met het oefenen van loopvormen. Uitvoering van de technieken is gebaseerd op de aanwezigheid van een virtuele tegenstander. Hwansangdobeop bieden de leerling de kans om zelfverdediging te oefenen zonder partner. De leerling kan zich focussen op de details van de technieken zoals; houding, balans, ademhaling en het ontwikkelen van kracht. Een goed begrip van hwansangdobeop is nodig om de hosindobeop correct uit te kunnen voeren. Hemel en aarde De twaalf hwansangdobeop voor het uitvoeren van de (cirkel)techniek heten cheongibeop (천기법). Cheon betekent hemel. De technieken voor het ontvangen van de techniek heten jigibeop (지기법). Ji betekent aarde. Cheon- en jigibeop technieken complimenteren elkaar, net als yin en yang. We kunnen ze ook hemel en aarde-technieken noemen. Cheongibeop Er zijn drie manieren om cheongibeop te oefenen; zittend, staand en in beweging. De bewegingen volgen de energielijn van de techniek. Zonder tegenstander is betere concentratie op de details mogelijk. Belangrijk is om de beweging uit de heupen te halen, en het verplaatsen van het eigen zwaartepunt te gebruiken om kracht te genereren. Jigibeop Jigibeop worden ook wel hosinbatgi-undong (호신받기운동) genoemd, of kortweg hosinbatgi. We kunnen dit vertalen als ‘oefening om de zelfverdediging te ontvangen’. De technieken zijn bedoeld om het lichaam voor te bereiden op de impact van de verdedigende techniek. Het lichaam wordt ontspannen gehouden, zodat het geen schade oploopt. Het is te vergelijken met de valtechnieken. Soms wordt hosinbatgi dan ook gecombineerd met valoefeningen. Belangrijk is dat bij het oefenen steeds de grens van de balans wordt gezocht.

38


Hankumdo Een leerling vraagt zich misschien af waarom hij hankumdo moet leren. De kans dat iemand zich in de moderne maatschappij met of tegen een zwaard moet verdedigen is natuurlijk ontzettend klein. Kan de tijd niet beter geïnvesteerd worden? Om hier antwoord op te geven, moeten we eerst nagaan wat hankumdo eigenlijk is. Hankumdo is niet, wat sommige mensen misschien zullen denken, een lesmethode om mensen te leren Koreaanse letters in de lucht te schrijven met een zwaard. Ook wanneer iemand niet direct het voordeel ziet van het leren van de diverse hankumdo technieken, is het goed om te weten dat hankumdo tevens een goede methode is om strategie te leren. In elk gevecht is een strategie nodig, een plan van aanpak. Het in het spel brengen van een wapen als het zwaard, maakt de noodzaak van zo’n plan van aanpak snel duidelijk. Wanneer de leerling in een ongewapend gevecht een foutje maakt, kan de tegenaanval eventueel geïncasseerd worden. Een fout zal niet meteen een ernstige verwonding tot gevolg hebben. De fout-marge in een gewapend gevecht is natuurlijk vele malen kleiner. Het is goed om de leerling hier bewust van te maken. De eerder behandelde principes zijn niet alleen van toepassing op hankido, maar gelden zeker ook voor hankumdo. Hankumdo is dus, net als hankido, een oefening in de onderliggende principes. Het oefenen van hankumdo zal dus een positief effect hebben op de uitvoering en toepassing van de gewone zelfverdediging. Het zwaard Een leerling oefent in het begin met een houten oefenzwaard. Later volgt een aluminium oefenzwaard en pas veel later wordt met een echt zwaard geoefend. Ook de oefenzwaarden moeten door de leerling behandeld worden alsof het een echt zwaard betreft. Alleen wanneer een leerling toont met een oefenzwaard verantwoord te kunnen trainen, zal hij of zij mogen overgaan tot het oefenen met een echt zwaard. Het zwaard dient goed te worden vastgehouden.

1.

2.

3.

4.

39


Belangrijk is om de linkerhand gesloten te houden. De linkerhand dient om kracht in de beweging te stoppen. Met de rechterhand wordt gestuurd.

Fout. Linkerhand is open.

Goed. Linkerhand is gesloten. Yesang geombeop Het NHF hankumdo curriculum bevat twee uitgebreide loopvormen. Deze vormen heten yesang geombeop (예상검법). Yesang betekent regenboog en slaat op het patroon waarin de loopvormen worden gelopen. Geombeop betekent zwaard methode. Elke loopvorm wordt aangeleerd in vijf delen. Het eerste deel is de kapstok waaraan de uiteindelijke vorm wordt opgehangen. In deel twee, drie en vier worden steeds nieuwe technieken geïntroduceerd. In deel vijf worden de voorgaande delen samengevoegd tot de complete loopvorm. Geomsul Onder de noemer geomsul (검술) worden tien ‘zwaard tegen zwaard’-technieken onderwezen. Geomsul betekent zwaard techniek. In deze technieken zitten de meest voorkomende afweertechnieken verwerkt welke gevolgd worden door één over meerdere tegenaanvallen. Het is belangrijk te onthouden dat deze technieken niet alleen dienden voor het één-opéén gevecht, maar juist ook dienden voor situaties waarbij de verdedigende partij zich omringd wist door meerdere aanvallers.  

40


Hangul Om les te kunnen geven in hankumdo is een minimale kennis van het Koreaanse schrift, Hangul (한글), gewenst. We raden de lezer aan zich enigszins te verdiepen in het Hangul om zo tot een betere uitspraak te komen. Hangul bestaat uit 24 letters (jamo/자모); veertien medeklinkers (ja-eum/자음) en tien klinkers (mo-eum/모음). Verder wordt er gebruik gemaakt van 27 digrafen (een opeenvolging van twee lettertekens die samen een nieuwe klank vormen. In het Nederlands bijv. au, eu en oe). We beperken ons tot de 24 standaard letters. Ontstaan Hangul is ontwikkeld in de vijftiende eeuw tijdens het bewind van koning Sejong de Grote. Tot die tijd kon uitsluitend gebruik gemaakt worden van Chinese karakters, in het Koreaans hanja genoemd. In 1446 werd de Hunmin Jeong-eum gepubliceerd. Hierin stond uitgelegd hoe het Koreaans met het nieuwe schrift geschreven kon worden. Officiële geschriften werden nog wel lange tijd in hanja geschreven, maar onder de gewone bevolking won het nieuwe schrift al snel aan populariteit. Het werd daarom door de elite spottend ‘vrouwenschrift’ of ‘vulgair schrift’ genoemd. Echt populair werd hangul pas in de 19de eeuw. Hangul is nu de officiële schrijfmethode in zowel Noord- als Zuid-Korea. Het gebruik van hanja is sterk afgenomen. Romanisering Er bestaan een paar officiële systemen om Koreaans te schrijven met behulp van ons alfabet. Heel vaak doen mensen echter maar wat. Daarom schrijven we nu hankumdo met een u ipv eo of ŏ. De u wordt in de officiële methodes gebruikt voor de oe-klank. In dit document maken we gebruik van ‘Revised Romanization of Korean’ zoals deze door de Zuid-Koreaanse overheid ook wordt gebruikt. Alleen daar waar mensen bekender zijn met alternatieve spellingsmethodes, gebruiken we die. Ook plaatsen we soms een verbindingsteken tussen lettergrepen om de uitspraak te vergemakkelijken.

41


Ja-eum Letter

Naam

Abc

Uitspraak

ㄱ

기역

[g]

zacht k-klank, zoals in garçon

ㄴ

니은

[n]

net als onze n.

ㄷ

디귿

[d]

net als een d of t afhankelijk van de positie.

ㄹ

리을

[l]

de letter l of r, afhankelijk van de positie.

ㅁ

미음

[m]

net als onze m.

ㅂ

비읍

[b]

net als een b of p afhankelijk van de positie.

ㅅ

시옷

[s]

net als onze s.

ㅇ

이응

[ng]

-ng klank (einde) of stil (begin).

ㅈ

지읒

[j]

dsj-klank. Engelse uitspraak van de j in joy.

ㅊ

치읓

[ch]

tsj-klank. Engelse uitspraak van ch in change.

ㅋ

키읔

[k]

net als onze k.

ㅌ

티읕

[t]

net als onze t.

ㅍ

피읖

[p]

net als onze p.

ㅎ

히읗

[h]

net als onze h.

ㅏ

아

[a]

klap

ㅑ

야

[ya]

jas

ㅓ

어

[eo]

rok

ㅕ

여

[yeo]

jok

ㅗ

오

[o]

brood

ㅛ

요

[yo]

Joost

ㅜ

우

[u]

boek

ㅠ

유

[yu]

miljoen

ㅡ

으

[eu]

verander

ㅣ

이

[i]

mier

Mo-eum

42


Hoe schrijf je Koreaans?

자음

모음

 

43


Bijlage Koreaanse woordenlijst Onderstaande lijst is alles behalve compleet en geeft alleen een overzicht van vaak gebruikte technieken.

44


Koreaans

Nederlands

Alternatief

Basis 한검법

zwaard techniek

전환법

cirkel techniek

Cirkelen

역류법

vloei techniek

Scheppen

심화법

harmonie techniek

Roeien

배젓기

roei techniek

Roeien

환상기법

3 principes techniek

Traptechnieken 뒤꿈치 차올리기

Trap omhoog (hak)

Heel high kick

뒤꿈치 차내리기

Trap neerwaarts (hak)

Heel down (drop) kick

안다리 차기

Inwaartse trap (binnenkant voet)

Inside kick

바깥다리 차기

Uitwaartse trap (buitenkant voet)

Outside kick

뒷꿈치로앞차지르기

Duw voorwaarts (hak)

Heel push kick

족기 지르기

Trap voorwaarts (wreef)

Instep kick

앞차기

Trap voorwaarts (bal van de voet)

Front kick

발끝(등) 찌기

Inwaartse trap (wreef)

Roundhouse kick

옆차기

Trap zijwaarts (snijkant)

Side kick

성문 차기

Veeg trap (binnenkant)

Sweep kick

뒤꿈치 차돌리기

Trap uitwaarts (hak)

Heel outside kick

뒤차기

Trap achterwaarts (hak)

Back kick

(서서)돌려차기

Draaiende trap (hak)

Spinning heel kick

앉아 돌려차기

Lage draaiende trap

Low spinning kick

공중 돌려차기

Gesprongen draaiende trap

Jumping roundhouse

이단옆차기

Gesprongen zijwaartse trap

Flying side kick

양발 벌려 차기

Dubbele split trap

Split kick

두발모아차기

Dubbele voorwaartse trap

Double kick

Speciale traptechnieken

45


가위차기

Gespreide trap

X-kick of schaar trap

360도 차기 of 턴발질

360-graden trap

Wheel kick

후방낙법

Achterwaartse val

Back fall

전방낙법

Voorwaartse val

Front fall

측방낙법

Zijwaartse val

Side fall

오뚜기식 후방낙법

Tuimelaar

Tumbler

후방입기낙법

Rol achterover

Back roll

고양이낙법

Schouderrol

Front roll

전방회전낙법

Schouderrol met afslaan

Front roll

복근낙법

Zachte voorwaartse val

Break fall

공중 회전낙법

Harde schouderrol

Flip fall

치기, 지르기

Slag

Strike of steek

주먹지르기 / 정권치기

Stoot

Punch

팔꿈치치기

Elleboog

Elbow strike

수도치기

Mes-kant-hand

Knife hand strike

손바닥치기

Handpalm

Palm heel strike

막기

Blok

Afweer

상단

Hoog

중단

Middel

하단

Laag

Valtechnieken

Slagtechnieken

Bloktechnieken

46


내로 상단 막기

Inwaarts hoog blok

Inside face block

외로 상단막기

Uitwaarts hoog blok

Outside face block

내로 하단 막기

Inwaartse laag blok

Low inside block

외로 하단막기

Uitwaarts laag blok

Low outside block

상두 막기

Hoog blok

High block

하단 교차 막기

Laag gekruist blok

Cross block

던지기

Worp

Throw

후리기 / 걸기

Veeg

Sweep

바깥다리 걸기 / 후리기

Buitenkant beenveeg

Outside leg sweep

안다리 걸기 / 후리기

Binnenkant beenveeg

Inside leg sweep

허리 업어치기

Heupworp

Hip throw

업어치기

Schouderworp

Shoulder throw

Worpen

47


48

Nederlandse H.K.D. Federatie hankido, hapkido en hankumdo

Recommend Documents