NEDERLAND VAN DE KAART: ‘T IS MOOI GEWEEST
MAAK KANS OP € 25.000,VOOR RESTAURATIE VAN HET LANDSCHAP IN UW EIGEN GEMEENTE
Landschap anno 1900
Deltaplan voor het landschap ‘Nederland weer mooi’ Nergens in Europa is het landschap zo nadrukkelijk door de mens vormgegeven als in Nederland. Vrijwel heel Nederland was ooit bedekt met een fijnmazig netwerk van ruim 450.000 kilometer groenblauwe kavelafbakeningen. Dit indrukwekkende labyrint van sloten, houtwallen, heggen, graften, akkerranden en elzenhagen vormde een enorme landschappelijke rijkdom. Modernisering van heeft weinig heel gelaten van het historische agrarisch cultuurlandschap van Nederland. Het zeer geringe restant van monumentale landschapselementen wat nog over is, is zowel vanuit ecologisch oogpunt (biodiversiteit) als vanuit cultuurhistorisch oogpunt van onschatbare waarde. Nog slechts in enkele nationale landschappen komen ze min of meer algemeen voor. Om het tij te keren wordt veel gepraat en er worden beleid en regels gemaakt, nota’s geschreven en termen bedacht, maar de achteruitgang is alleen afgeremd en nog steeds niet gekeerd.
Landschap anno 2010
2,35 KM
De Vereniging Nederlands Cultuurlandschap zet zich dan ook in voor een grootscheepse kwaliteitsimpuls van het cultuurlandschap, teneinde een duurzame en veerkrachtige leefomgeving te realiseren. Dit is onmisbaar voor de mens, de flora en de fauna. Biodiversiteit, 5% groenblauwe aaneengesloten dooradering van het landschap, cultuurhistorie, recreatieve ontsluiting en marktconforme beheersvergoedingen voor landeigenaren vormen de richtsnoeren van het Deltaplan voor het landschap ‘Nederland weer mooi’. Afbeeldingen ‘landschap anno 1900’ en ‘landschap anno 2010’ De afbeeldingen hiernaast laten het verschil zien van hoe rijk het landschap ooit was (anno 1900) en hoe monotoon het nu is (anno 2010). Anno 1900 waren in dit agrarisch cultuurlandschap de kavels begrensd met houtwallen met een enorme rijkdom aan planten en dieren. Duitse onderzoekers hebben in Sleeswijk-Holstein het dieren- en plantenleven in en direct rond houtwallen in kaart gebracht. Ze kwamen tot het verbluffende aantal van 7.000 verschillende soorten. In het landschap anno 2010 zijn de houtwallen vervangen door grasland of prikkeldraad en is het landschap een monocultuur geworden. Flora en fauna hebben nauwelijks kans als agrariërs geen economische redenen hebben voor het beheer en behoud van de aaneengesloten groenblauwe dooradering.
3,25 KM
Nederland van de Kaart: ‘t is mooi geweest! Tientallen jaren van eenzijdig denken en handelen hebben afbreuk gedaan aan het landschappelijk erfgoed van ons en onze kinderen. Niet alleen in historische maar ook in natuurlijke zin is ons erfgoed zwaar beschadigd en soms zelfs verdwenen. Nederland van de kaart biedt een overzichtskaart van Nederland waarop de nog mooie gebieden in ons land staan aangegeven. Door deze gebieden scherp af te bakenen in het licht van hun geschiedenis, wordt pijnlijk duidelijk hoe ver de afbraak van ons cultuurlandschap al is gevorderd. Nederland van de kaart moet beleidsmakers en het brede publiek doordringen van de urgentie om structureel te investeren in ons landschap. Nederland van de kaart geeft vervolg aan het eerder door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap opgestelde Deltaplan voor het landschap Nederland weer mooi.
Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat nog maar 33% van ons landschap ‘mooi’ is. Discussies over wat nu precies een mooi of lelijk landschap is, worden vaak vertroebeld door persoonlijke smaak of voorkeur. Daarom zijn er vier criteria opgesteld die meetbaar zijn. Op basis van deze maatstaven kan een heldere discussie worden gevoerd. Gebieden krijgen het predicaat ‘mooi’ als deze voldoen aan één of meer van de volgende criteria: gebied bestaat uit bos of natuur (minimaal 100 hectare), ten minste 50% van de oorspronkelijke patronen en afbakeningen nog aanwezig zijn of gebied heeft tenminste 5% groenblauwe dooradering. Een uitgebreide beschrijving van deze criteria en de onderzoeksresultaten leest u in het Cahier. Ambassadeurs van Nederland van de kaart zijn: Marjoleine de Vos, Ate Oostra, Hans Wiegel, Margreeth de Boer, Jan Kruis, Bennie Jolink, Mieke van der Weij, Maarten van Rossem, Bram van der Vlugt, Alexander Rinnooy Kan, John Jansen van Galen, Ard Schenk, Steven van Eijck, Elco Brinkman, Wim Dik, Jan Tromp en Gerd Leers. Voor meer informatie, zie: www.nederlandvandekaart.nl
Partnerschap voor restauratie en behoud van agrarisch cultuurlandschap De Vereniging Nederlands Cultuurlandschap stelt maar liefst 50.000,- euro beschikbaar als cofinanciering voor restauratieprojecten. Slechts een selecte groep gemeenten maakt kans op maximaal 25.000,- euro. Indien u deze kans wilt verzilveren dan vragen wij van u om op korte termijn met een projectvoorstel te komen. Bij de selectie van de ingezonden projectvoorstellen hanteren wij de volgende criteria: 1)
2) 3) 4)
5)
voorstel gaat uit van restauratie van zwaar vervallen (achterstallig onderhouden), liefst monumentale, groene landschapselementen die bij voorkeur in agrarische gebieden liggen die op ‘Nederland van de Kaart’ als “overig’’ zijn aangeduid (zie: www.nederlandvandekaart.nl); voorstel waarbij de inzet is om aaneengesloten netwerken van groene landschapselementen en duurzame beheersvergoedingen te realiseren hebben de voorkeur; voorkeur gaat uit naar voorstellen waarbij de begroting voor 75% gedekt wordt door gemeente(n), provincie, lokale organisaties en ondernemingen; de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap is projecteigenaar en draagt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering. De inzet van projecturen van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap kunnen als cofinanciering worden opgevoerd en de geldstroom verloopt ook via de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap; de restauratie (uitvoering) van zwaar vervallen landschapselementen vindt bij voorkeur plaats tussen 1 november 2010 en 15 maart 2011 en de inzet van lokale organisaties (denk aan bijvoorbeeld een agrarische natuurvereniging) is gewenst.
Wat moet u doen om kans te maken op 25.000,- euro? Wij verwachten een eenvoudig maar concreet voorstel (4 tot 6 A’4 pagina’s), waarbij rekening wordt gehouden met bovenstaande criteria en waarin de volgende onderwerpen zijn opgenomen: 1) doelstelling en concrete/meetbare subdoelstellingen met beschrijving van huidige situatie en van de gewenste situatie (restauratievoorstel), 2) beschrijving betrokken organisaties inclusief contactgegevens, 3) begroting en dekkingsplan en 4) beschrijving van hoe het duurzaam behoud van de gerestaureerde landschapselementen wordt gewaarborgd. Inzendingen dienen uiterlijk op 30 september 2010 te zijn ontvangen. U kunt uw inzending (PDF-bestand) opsturen naar:
[email protected]. U ontvangt uiterlijk op 15 oktober 2010 een reactie op uw ingezonden voorstel. De winnaars worden bekend gemaakt op de website: www.nederlandweermooi.nl en www.nederlandvandekaart.nl. Voor nadere vragen kunt u contact opnemen met Arjan Vernhout, telefoonnummer: 024-6842294. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
Geselecteerde gemeenten per provincie: Friesland: Oostellingwerf Westellingwerf Groningen: Haren Vlagtwedde Drenthe: Aa en Hunze De Wolden Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Tynaarlo Westerveld Overijssel: Almelo Dalfsen Deventer Dinkelland Enschede Haaksbergen Hardenberg Hellendoorn Hof van Twente Losser
Olst-Wijhe Tubbergen Twenterand Wierden Gelderland: Barneveld Berkelland Brummen Ede Groesbeek Nijkerk Putten Voorst Wageningen Utrecht: Leusden Rhenen Woudenberg Utrechtse Heuvelrug Noord-Brababant: Boxmeer Boxtel Haaren Oirschot Schijndel
Veghel Vught Limburg: Bergen Gennep Horst aan de Maas Leudal Nederweert Peel en Maas Roerdalen Venlo Venray Zeeland: Borsele
