op reis |
Van Brussel naar Kopenhagen
Ecotrippers Denemarken
Nu de wereldwijde bekommernis om het milieu toeneemt, krijgt ecologisch reizen meer en meer aandacht. Journalist Peter Vanham en zijn kompanen fietsten daarom van Brussel naar Kopenhagen, wereldhoofdstad van het klimaat. Ze goten hun ‘ecotrip’ in een teksten beeldverslag.
Kopenhagen Vordingborg
Noordzee
Hamburg Lüneburg
› SAMENSTELLING PETER VANHAM
D
e Brusselse Grote Markt ligt er zo goed als verlaten bij wanneer we op een grijze zondagochtend met z’n drieën onze fietsreis naar Kopenhagen aanvatten. Toch gaat ons vertrek niet helemaal onopgemerkt voorbij. Onze fonkelende nieuwe racefietsen trekken de aandacht van enkele enthousiaste Japanse toeristen. Omringd door flitsende camera’s - we lijken plots de sterattractie van de dag - beginnen we aan onze monsteropdracht: in 12 dagen via Duitsland naar Kopenhagen fietsen. In 12 dagen naar Kopenhagen fietsen? Waarom? Laten we even teruggaan
Eutlin
Hannover
Nederland
Wolfsburg Bielefeld Dortmund Essen
Brussel
Duitsland
Maastricht
Frankrijk
in in de tijd. December 2009. In het barre Kopenhagen draait de 12 dagen durende VN-klimaatconferentie op niets uit. Ondanks de frisse Deense bries waait er geen nieuwe wind door het wereldwijde klimaatbeleid. De klimaatopwarming kan nu aan zijn
definitieve opmars beginnen, menen tal van critici. “Nochtans is de CO2uitstoot niet enkel een gevolg van politieke akkoorden”, analyseert mijn collega-fietsliefhebber Koen Noyens bij het horen van dat weinig opbeurende nieuws. Op ons appartement aan de > Grinta! | 81
< Het Toon Hermans Huis in Maastricht.
< Kennismaken met de koeien op weg naar Bielefeld.
drukke Anspachlaan in Brussel doen we onze dagelijkse nieuwsanalyse. “Meer dan een derde van de CO2uitstoot wordt door de consument geproduceerd. En transport is één van de grootste boosdoeners”, gaat hij verder. Het zet ons aan tot nadenken. Kunnen we dan zelf niets doen aan de klimaatsverandering? We bellen onze oude schoolvriend Joost Luyckx op en vragen hem om raad. “Een ecologisch verantwoorde reis maken lijkt ons wel wat”, besluiten we. “Laten we voor één keer met de fiets op reis gaan, in plaats van met het vliegtuig.” Over een bestemming moeten we niet lang nadenken: Kopenhagen, hier komen we! En om de parallel compleet te maken geven we ons (net als de politici op hun klimaattop) 12 dagen om ons doel te bereiken.
dorst hebben we hier trouwens maar op te rapen. Of het ons zal overladen met de zonden der wereld moet nog blijken. 17 uur. We bereiken de Nederlandse grens. Wie ooit al met de auto naar Eindhoven reed, kan zich ongetwijfeld herinneren hoe het wegdek plots een gedaanteverwisseling ondergaat bij het oversteken van de BelgischNederlandse grens. Plots geen putten en geruis meer, enkel een prima onderhouden wegdek. Tot onze aangename verrassing blijkt dit ook voor de fietspaden het geval. Onze tocht door Nederland loopt over een soort ‘fietso-strade’ die in een groene oase de A2 autosnelweg volgt. Dit is genieten.
Etappe 1 Brussel - Maastricht
Terwijl de handelaars op het Vrijtplein stilaan op kruissnelheid komen, genieten we bij een koffie en croissant van het Bourgondische Maastricht. Hoezo ‘Bourgondisch’? Zijn we niet in het Calvinistische Nederland dan? “Vergis je niet”, zo vertelt onze ober, “Maastricht staat bekend om zijn ‘zuiderse’ levensstijl: hier eet en drinkt men graag.” Aan de overkant van het plein beginnen de stadskampioenschappen Jeu-de-boule. Even wanen we ons inderdaad in Frankrijk. Maar de plicht roept. Vandaag en morgen staan iets minder Bourgondische etappes op het menu: de steden van het Duitse Ruhrgebied.
Na een eindeloos draaien en keren door de fietsonvriendelijke straten van Brussel – geen aanrader – komen we ’s namiddag aan in het fruitige Hageland. Al het positieve dat we over deze streek hebben gehoord, wordt ons meteen bevestigd. Fietsers hebben hier al wat hun hartje begeert. Een groene omgeving zover het oog reikt, rustige en goed onderhouden fietspaden, hier en daar een bocht en een heuveltje om de verveling tegen te gaan. Het lijkt wel het aards fietsersparadijs. Een appeltje voor de 82 | Grinta!
Etappe 2 het Ruhrgebied
In een nog niet zo ver verleden stond het industriële gebied tussen de Rijn en de Ruhr vooral bekend om zijn hevige vervuiling. Steden zoals Duisburg, Dortmund en Essen staan als asgrauw in ieders geheugen gegrift.
> De tocht door Nederland loopt over een groene fiets-o-strade. Dit is genieten. < We verwachten ons dan ook aan de minst aangename etappes van onze reis. Maar eens we al fietsend vlotjes de Rijn overgestoken hebben, blijkt dat nog wel mee te vallen. “Der Himmel muss wieder Blau werden”, propageerde oud-bondskanselier Willy Brandt enkele decennia geleden tijdens zijn kiescampagne. En hij hield woord: de zware industrie is er nog maar de vuile rookwolken zijn verdwenen. We halen opgelucht adem. Wie wil begrijpen waarom Duitsland de motor van de Europese economie wordt genoemd, moet hier maar eens komen kijken.
Etappe 3 Midden-Duitsland Nu het Ruhrgebied achter ons ligt, kunnen we eindelijk een tandje bij-
< De haven van Hamburg.
steken. In het verstedelijkte Ruhrgebied met zijn duizenden stoplichten was dat nog onmogelijk, maar nu kunnen we echt ‘vlammen’. In no time leggen we de 300 kilometer naar Wolfsburg af, de Duitse ‘Autostadt’.
Etappe 4 Wolfsburg, de Autostad Het is dag 7 van onze ecotrip. De Volkswagen Groep, met hoofdzetel in Wolfsburg, werd voor de Tweede Wereldoorlog door de Nazi’s opgericht om het Duitse volk van betaalbare wagens te voorzien. Vandaag is het bedrijf uitgegroeid tot een van de grootste autoproducenten ter wereld: Volkswagen, Audi, Porsche, Seat, Skoda, allen worden ze van hier gestuurd. Geen betere plek om onze ecologische inspanningen op te meten als in het Mekka van de auto’s, redeneren we. Al moeten we dan wel eerst levend door het verkeer raken. Het stratenplan lijkt hier eerder op dat van een gemiddelde Amerikaanse stad dan een gezellige Europese: de auto is hier de absolute koning van de weg. Fietspaden zijn hier in geen heinde en verre te bespeuren. Als we eindelijk de Volkswagen-site bereiken, wacht ons een andere verrassing: “Kein Fahrräder hier bitte”, maant een vriendelijke maar kordate toezichter ons aan. We dringen nog even aan maar moeten dan de ongeschreven Duitse regel ondergaan: ‘Nein ist nein’. Toch blijkt een bezoek aan Volkswa-
gen meer dan de moeite waard: in het net geopende ‘Green Level’ van het Volkswagen-museum kunnen we onze ecologische voetafdruk meten in al zijn aspecten. Dat blijkt nogal tegen te vallen: al onze vroegere vliegreizen waren een echte ramp voor het milieu. Dit museum is een echte eye opener, maar ook een aanrader van al wie in milieu, geschiedenis of auto’s geinteresseerd is (wist je dat state-of-the-art fietsentechnologie werd toegepast in de eerste auto’s en vliegtuigen?). Hoe dan ook, om onze schuldgevoelens over onze ecologische voetafdruk wat weg te werken, beslissen we vanaf nu enkel nog op campings te slapen.
Etappe 5 Hamburg en de Reeperbahn Na een dagje peddelen in Noord-Duitsland en een goede nachtrust op de gemüttliche camping van Bad Bodenteich, krijgen we vandaag Hamburg in het vizier.
> Langs de Elbe stijgt ons respect voor Sven Nys met de minuut. < We moeten vandaag 90 km fietsen langs het kanaal naar de Elbe en de Elbe zelf. Enige uitdaging: navigeren
< Volkswagen vind je in Wolfsburg.
zonder GPS. Die konden we gisteren immers niet opladen op de camping. Desalniettemin plannen we onze aankomst tegen twee uur, halfdrie. We hadden ons nauwelijks meer kunnen vergissen, zo blijkt al na enkele kilometers. Wat een rustig tochtje langs het water had moeten worden, ontaardt in een helse cyclocrossrit. Het pad langs het kanaal blijkt ongeasfalteerd met alle gevolgen vandien: opspringende steentjes, takken en eikels langs de kant, en halflang gras in de boorden. Ons respect voor Sven Nys stijgt met de minuut. Na enkele kilometers hebben we er even genoeg van en kiezen we ervoor ons geluk te beproeven in een bosweg onder het kanaal. Maar dat blijkt een slechte keuze in dit heideachtig gebied: we belanden in een zandbak die voor een bospad moet doorgaan. Wanneer we drie uur later dan voorzien eindelijk de finishlijn bereiken, hebben we er 35 kilometer meer opzitten dan gepland. Over de klimaatsverandering hebben we vandaag weinig geleerd, over sporten in de natuur des te meer. Ons bezoek aan Hanzestad Hamburg zal voor morgen zijn. Vanavond drinken we een glas op onze aankomst. ‘s Anderdaags is koppijn ons deel. Vandaag raken we geen fiets (of alcohol) aan. De ontdekkingstocht gisterenavond op de Reeperbahn heeft zijn wonden geslagen. Om onze veilige aankomst in Hamburg te vieren zetten we een stapje op Hamburgs beroemdste boulevard. > Grinta! | 83
Vroeger een soort ‘Schipperskwartier’, is de Reeperbahn vandaag geëvolueerd tot het hippe uitgaanscentrum van deze havenstad. Onder meer The Beatles zetten hier hun eerste stappen naar het wereldwijde succes. Ook wij maakten er gisteren een succesverhaal van maar dat betalen we vandaag cash. Vandaag wordt dus een rustig dagje sightseeing in Hamburg, beslissen we. De volgende dagen zullen we dan maar een tandje moeten bijsteken om nog op tijd in Kopenhagen te geraken.
Etappe 6 Noord-Duitsland Vandaag staat de koninginnenrit naar de Oostzee op het programma. 135 kilometer over het met heuvels bestrooide landschap van Sleeswijk-Holstein. Maar hoe hard deze etappe ook is, het is ook de mooiste van allemaal. Rustige landweggetjes slingeren zich tussen velden, weiden en bossen. Het dun bevolkte Sleeswijk-Holstein liet plaats aan de natuur en dat is welkom na de dagen in het Ruhrgebied en Hamburg. Hier kan de echte fietsliefhebber zich uitleven: tijdens elke beklimming testen we onze benen. Uiteindelijk zijn het Koen (fotograaf) en Joost (onderzoeker- fietstechnicus) die zich tot bergkoningen van de dag kronen.
Maar als we eindelijk de Oostzee bereiken, zijn we allemaal koningen te rijk: morgen zijn we in Denemarken!
Etappe 7 Denemarken We nemen de ferry naar Denemarken. Een gevoel van nostalgie overmant ons wanneer we de veerboot bestijgen. Ja, je kan een zee ook nog oversteken met een boot in plaats van met het vliegtuig. De sfeer aan boord is opperbest. Onze collega-passagiers doen zich in het restaurant bij een Carlsberg tegoed aan een Deense schotel of kuieren wat over het dek. Enkele meeuwen maken de oversteek al vliegend mee. Een van hun soortgenoten is slimmer en zoekt zich een gratis plaatsje op het dak van de boot. En dan is het zover: Denemarken! Aan wal trekken we nog een treintje tot onze eerste halte. Glooiende landschappen met oneindige graanvelden, fietspaden die aandoen als boulevards en af en toe een prachtig Scandinavisch huis langs de weg: we voelen ons hier perfect in ons sas. Onze tocht loopt over eilanden, langs de zee en over kilometerslange bruggen. En dan komen we aan in Vordingborg, een gezellig klein stadje in het hart van Denemarken. Het is tijd voor ons om hier op een terrasje te gaan kijken en
luisteren naar een Deense kleinkunstband die hier vanavond optreedt in café Einstein. Dag 12. De laatste rechte lijn. Met boven ons een prachtige blauwe hemel gevuld met schapenwolkjes, peddelen we tegen een ontspannen tempo naar Koge. We stoppen even in het authentieke Deense stadje en genieten op de marktplaats van het lokale zomerfestivalletje. Nog 42 km en we zijn in Kopenhagen! De laatste marathonafstand van de reis loopt integraal langs de kust. We kunnen de verleiding niet lang weerstaan en stoppen bij een desolaat strandje. Daar in de verte ligt Kopenhagen. Bij het aanzien van de baai van Kopenhagen en de off-shore windparken stijgt de adrenaline in ons bloed. De finish is in zicht!
Etappe 8 Kopenhagen Het wordt een ontspannen dagje. We genieten eerst in ‘Det Franske’ café van een zondagse brunch. Deze namiddag bezoeken we de belangrijkste bezienswaardigheden van Kopenhagen: ondermeer de zeemeermin aan de haven, de vrijstaat Christiana en de toeristische trekpleister Nyhavn met zijn kleurrijke huizen. Als bestemming voor onze fietsreis hadden we in ieder geval geen betere keuze kunnen maken dan Kopenhagen. Dit moet de Europese stad zijn met de meeste fietsers. Langs alle kanten veroveren ze het verkeer op breed uitgesmeerde fietsboulevards. Het leven zoals het zou moeten zijn. Kopenhagen werd onlangs verkozen tot de ‘groenste hoofdstad van Europa’, wegens zijn haast ontelbare initiatieven ten voordele van het milieu. De fiets is hier, meer nog dan in Amsterdam, alomtegenwoordig.
> Kopenhagen moet de Europese stad zijn met de meeste fietsers. < Ook qua fietsinfrastructuur is Kopenhagen een echte hoogvlieger. Zelfs in de drukste straten zijn er aparte stroken voor fietsers voorzien. Van op een terrasje zien we dat het goed is. Skål! n < Nyhavn in Kopenhagen: een toeristische trekpleister. 84 | Grinta!
BRUSSEL-Kopenhagen PRAKTISCH Trekkingfiets of racefiets?
Hoewel fietstoeristen doorgaans opteren voor een trekkingfiets, legden wij het traject BrusselKopenhagen af op een Cannondale racefiets. Met dank aan A.S. Adventure. Hét grote voordeel van de racefiets is dat zelfs recreatieve fietsers er per dag gemakkelijk 100 kilometer of meer mee kunnen afleggen. Zo kan op enkele dagen grote afstanden overbruggen en komen ver-weg-bestemmingen ook per fiets binnen handbereik. Nadeel is dan weer het beperkte ‘laadvermogen’: wegens het fragiele carbonmateriaal waarmee de meeste racefietsen gemaakt zijn, kan je enkel bagage meenemen op je rug. Na enkele uren fietsen beginnen deze extra kilo’s wel eens door te wegen. Een echte wielertoerist hoeft zich echter niet te laten afschrikken door een reis met zijn fiets. Mits een selectieve bagagekeuze en overnachtingen in hotels of jeugdherbergen, kan je ook met je racefiets op vakantie. Een aanrader!
Gps of kaarten?
< Denemarken doorkruisen betekent ook fietsen over kilometerslange bruggen.
Voor onze reis opteerden we voor een fiets-gps van Garmin. Voordeel is dat het een compacte ‘all-in-one’ computer blijkt te zijn: het is zowel fietscomputer als gps. Je kan op voorhand je fietsroute uitstippelen op websites zoals www.tripadvisor.com en deze naar je gps opladen. Bovendien neemt zo’n toestel nauwelijks ruimte in en kan hij vrijwel continu worden geconsulteerd. Het duurt echter even voor je went aan het werken met een fiets-gps. De eerste dagen reden we wel eens verkeerd omdat we de instructies verkeerd interpreteerden. Bovendien maakt de bewegwijzering vaak rare sprongen van zodra je van de oorspronkelijke route afwijkt en is de plaatsbepaling niet altijd even accuraat. Frustraties komen op die manier al gauw naar boven. Af en toe je computer uitzetten en je oriënteringsvermogen aanschakelen is geen overbodige luxe. Voor wie getraind is in het gebruik, kan de fiets-gps zeker de beste metgezel op een fietsvakantie worden. Grinta! | 85
