NATUURTOPPERS Nieuwsbrief voor vrijwilligers van Team Communicatie Noord-Brabant Jaargang 4 ; Nummer 3; oktober 2012
OERRR-KRACHTEN IN DE NATUUR Alle kinderen in Nederland hebben recht op de natuur. Daarom is er nu OERRR van Natuurmonumenten. Helemaal gratis. Met hulp van uitdagende OERRR-kaarten laten we kinderen de natuur ontdekken. Lekker buiten spelen, fantaseren, klimmen, klauteren en knutselen. Daar worden kinderen blij van. Doelgroep van Oerrr zijn kinderen van 6 – 12 jaar Meer weten? Kijk op oerrr.nl
Hoe werkt het ? Stap 1 Laat gezinnen met kinderen zich inschrijven. Alle bc’s ontvangen ca 1.000 inschrijfenveloppen (mailings). Die bevatten een ‘kaart’ met informatie over oerrr, een eerste oerr-kaart en een antwoordkaart. Stap 2 Belangrijk is dat we een handtekening/toestemming van een ouder hebben. Als die er niet is, mogen we wettelijk kinderen onder de 18 niet opnemen in een database. En kunnen we dus feitelijk er niets mee. Zorg dat de antwoordkaart volledig (de verplichte velden) en duidelijk leesbaar is ingevuld. Stap 3 Belangrijkste is natuurlijk de inschrijving van het kind. Maar we vragen ook een kleine vrijwillige bijdrage van minimaal 5 Euro van de ouders en dring er op aan dat die ook wordt ingevuld. Stap 4 Overhandig het eerste OERRR-pakket.. Dat pakket bestaat uit een envelop met de eerste set van 5 OERRR-kaarten en een ring om ze bij elkaar te houden.
Handleiding werving OERRR in de bezoekerscentra Versie 10 oktober 2012 Marjon Haijtink, Gerard Brinkman In dit najaar is er veel en zal er nog meer publiciteit komen over het nieuwe initiatief van Natuurmonumenten; OERRR. Het doel is om kinderen veel meer te betrekken bij ons werk. Door jonge gezinnen met kinderen te inspireren tot het beleven van natuurervaringen. We willen zoveel mogelijk ouders interesseren voor OERRR om kinderen in te schrijven. Daarin spelen de bezoekerscentra met direct bezoek van gezinnen met kinderen een belangrijke rol.
Stap 5 Markeer de antwoordkaart met de stempel van het bezoekerscentrum, zodat we weten dat we deze kinderen geen welkomstpakket hoeven toe te sturen. Wanneer de welkomstpakketten op zijn, markeer je de inschrijfkaart niet, zodat we weten dat deze kinderen nog geen welkomstpakket hebben ontvangen en we er een kunnen toesturen. Nieuwe welkomstpakketten kan je aanvragen bij Marjon Haijtink (zie verder) Stap 6 Stuur de antwoordkaarten wekelijks op naar de Ledenservice. De antwoordkaarten van kinderen die eventueel nog geen pakket hebben ontvangen, stuur je dagelijks op. Ook is het mogelijk om alleen een donatie te doen. Hiervoor dient alleen het onderste gedeelte van de antwoordkaart ingevuld te worden. Deze mensen ontvangen geen welkomstpakket.
Yvonne in actie als heks
EINDBEELD OISTERWIJKSE BOSSEN EN VENNEN BIJNA BEHAALD
Helemaal Oerr Wilde buitendag 7 oktober:
De Oisterwijkse Bossen en Vennen gaan de finale in! Het bos voldoet bijna aan het beeld dat Natuurmonumenten 30 jaar geleden voor ogen had. Het toen nog overwegend eentonige en kale productiebos zou voor meer planten en dieren een aantrekkelijk leefgebied moeten worden. Er kwam een ander bosbeheer zich meer richtte op de ontwikkeling van een grotere diversiteit aan soorten. De komende jaren werkt Natuurmonumenten als het ware aan de finishing touch van dat gevarieerde en natuurlijke bos. Dit najaar aan de slag! Dit najaar werkt Natuurmonumenten op drie plekken in het bos. Zij voert dan kapwerkzaamheden uit om licht en ruimte te creëren, zodat er kansen ontstaan voor meer planten en dieren. De bosdelen liggen ten noordwesten van het Kolkven, langs het fietspad bij de Goorvennen en langs de Scheibaan. Deze week zijn de te kappen bomen gemarkeerd.
De heksendag op 7 oktober in de Loonse en Drunense duinen bij Giersbergen was een waar succes. Bijgaand een paar foto’s, maar wellicht dat een andere deelnemer een verhaal heeft en meer foto’s. Er liep een heuse toverfotograaf rond, dus Paul Weyenberg moet toch wat plaatjes ter beschikking hebben. We hebben zo’n 250 kinderen langs zien trekken, maar we hadden dan ook schitterend weer, hè, die zondag. Hartelijke herfstgroet, Yvonne (incl. Foto’s) Als er iemand nog een verhaal heeft, houd ik me aanbevolen voor de volgende keer!
Van houtakker naar een natuurlijk bos In 1820 werd hier heide ontgonnen en het eerste bos aangeplant. Houtproductie was de belangrijkste doelstelling van het bos en dat zou lang zo blijven. De dichte, donkere bospercelen bestonden voornamelijk uit naaldhout. Op de
donkere bosbodem kon nauwelijks iets groeien. Het waren natuurarme boomakkers, waar op dat moment in Nederland grote behoefte aan was. De komst van Natuurmonumenten in Oisterwijk, bijna honderd jaar geleden, bracht daar niet meteen verandering in. Natuurbescherming was toen vooral gericht op veiligstellen van de bossen en de vennen. Uiteindelijk kwam er meer aandacht voor het ontwikkelen van de productiebossen tot een meer natuurlijk bos als leefgebied voor planten en dieren.
kunstwerken is van Lucia Luptakova. Het kunstwerk staat tegen de oever van de Turfvaart en lijkt op een overkoepelde halte langs het water. De bogen schijnen vergeleken te kunnen worden met de bogen die Richard Roland Holst (beeldend kunstenaar en man van Henriette Roland Holst) in zijn werk vaak gebruikte. Daarnaast lijkt het ook op een ribbenkast van een dier. Dit laatste laat de link zien tussen kunst, cultuur en natuur op de Oude Buisse Heide.
Een rijk leefgebied voor planten en dieren De rijkdom aan dieren en planten in de Oisterwijkse bossen is de laatste decennia enorm toegenomen. Spechten en bosuilen profiteren van de toegenomen variatie in het bos. Vlinders en insecten leven nu op de zonnige open plekken die in het bos zijn gemaakt en op dood hout dat mag blijven liggen. Ook het aantal reeën is enorm toegenomen, want de ondergroei van struiken en kruiden in het bos bieden dekking en voedsel. Toch koestert Natuurmonumenten enkele dichte en donkere hoeken in het bos vanwege de paddenstoelen en vogels als sperwers en zwarte mezen die hier leven. Nog voldoende werk Nu het eindbeeld in zicht is, betekent dat niet dat het werk van Natuurmonumenten ophoudt. Er zullen altijd ingrepen nodig blijven. Bijvoorbeeld om op de heideveldjes en de venoevers het oprukkende bos tegen te houden. Ook de populariteit onder recreanten, die het bos als meer dan honderd jaar weten te vinden, blijft onverminderd groot. Natuurmonumenten blijft dus werken aan een beleefbaar en toegankelijk bos, waar iedereen ook de komende honderd jaar kan komen genieten.
Buisse Heide decor voor Landkunst In de periode juni t/m september 2012 verbleven vier kunstenaars en twee schrijvers in het gastatelier van het Vincent van GoghHuis en in de Angorahoeve en het Atelier van Natuurmonumenten op de Oude Buisse Heide. Tijdens deze artist-in-residence bereidden zij hun bijdrage voor aan de bestaande Gedichtenroute van Henriette Roland Holst. Hun werk reageert op de historie van deze plek: het landschap en de vroegere bewoners. In de periode 9 september t/m 21 oktober 2012 is de Gedichtenroute uitgebreid met deze kunstwerken. Een van die
Kunstwerk van Lucia Luptakova Het gerestaureerde Atelier van Richard Roland Holst is in deze periode tijdelijk ingericht als expositie-paviljoen. De openingstijden van het Atelier zijn dagelijks van 12 uur tot 17 uur. Nieuwsgierig naar de andere kunstwerken? Kom naar de Oude Buisse Heide en wandel de Gedichtenroute van Henriette Roland Holst.
Oude Buisse Heide levendiger dan ooit Op de Oude Buisse Heide gonst het weer van de activiteiten. Het voelt er dan ook levendiger dan ooit. Sinds dit voorjaar maken kunstenaars, schrijvers, wandelaars en rustzoekers dankbaar gebruik van hun Buitengewone Buisse Heide. Haar bijzondere waarde dankt zij met name aan de periode tussen 1900 en 1945, de periode dat kunstenaarsechtpaar Roland Holst eigenaar van het landgoed was. In de zomermaanden verbleven zij in de Angorahoeve en ontvingen hun bijzondere gasten in de Herenkamer. Hij werkte aan zijn kunst in het Atelier, dat in 1919 speciaal voor hem gebouwd werd, zij schreef onder andere aan haar dichtwerk in de serre van de Angorahoeve.
Angorahoeve, het zomerverblijf van wijlen Richard en Henriette Roland Holst
Herman Gorter, Willem Drees, Berlage, Piet Kramer en vele anderen, zij logeerden allen in de Herenkamer
Bijzonder gebruik van bijzondere gebouwen De Herenkamer werd in 2005 al gerestaureerd en daarna verhuurd als vergaderlocatie. Het Atelier werd in de periode 2010-2012 gerestaureerd en na de restauratie ingezet als kunstenaarsverblijf en vakantiewoning. Vanaf 1 oktober is ook de Angorahoeve te huur, als schrijversonderkomen en vakantiewoning.
Buitengewone Buisse Heide, een buitengewoon concept Het concept achter de exploitatie van de Oude Buisse Heide is “Buitengewone Buisse Heide”. Dit is de kapstok waar alle activiteiten op de Oude Buisse Heide worden ondergebracht. Het concept richt zich op het beleefbaar maken en het in stand houden van het landgoed met al haar bijzondere waarden. We zijn zichtbaar, zakelijk maar klantgericht, ondernemend maar realistisch. Voor het daadwerkelijke beheer van de drie gebouwen (sleutelbeheer, ontvangst, schoonmaak en verhuuradministratie) is een samenwerking aangegaan met het VVV – Vincent van Goghhuis uit Zundert. Kijk ook eens op www.buitengewonebuisseheide.nl
Beleven is beleefbaar maken De Oude Buisse Heide biedt een combinatie van prachtige natuur, bijzondere gebouwen en fascinerende verhalen. Verschillende doelgroepen, verschillende interesses, één landgoed om samen van te genieten. Natuurmonumenten heeft vanaf 2009 dan ook ingezet op het beleefbaar maken van de verschillende facetten van het landgoed. In 2009 is het oude Kerkepad tussen de Oude Buisse Heide en het dorp Achtmaal als wandelroute in ere hersteld.
Paddenstoelen houden geen maat Bericht uitgegeven door Natuurpunt Educatie (België) op maandag 15 oktober 2012 Alsof iemand een startschot heeft gegeven, schoten paddenstoelen de voorbije week massaal uit de grond. Een groter contrast met de voorgaande maanden was haast niet denkbaar: tot half september ging 2012 de boeken in als een uiterst zwak paddenstoelenjaar. Maar het wisselvallige herfstweer lijkt dat toch nog goed te maken. Momenteel staan er plaatselijk zoveel paddenstoelen dat mycologen niet weten waar eerst te kijken.
Atelier, Plek voor kunstenaars Speciaal voor het Atelier werd er in 2010 de Atelierroute aangelegd. In 2012 werd de bestaande Gedichtenroute vernieuwd, een echte aanrader!
Hoewel vocht de ultieme trigger is die zwamvlokken aanzet tot het vormen van vruchtlichamen, blijft het vaak onduidelijk waarom en wanneer paddenstoelen wel of niet verschijnen. Zo werd dit jaar verwacht dat na een natte mei- en junimaand het paddenstoelenseizoen in juli in gang zou schieten. Maar dat gebeurde slechts zeer geleidelijk. De hittegolf van augustus liet dan weer alles stilvallen. De hoeveelheid neerslag is zeker niet de enige factor die bepaalt of er paddenstoelen verschijnen. Ook de bodemfauna heeft een invloed op de vorming van vruchtlichamen. Slakken, springstaartjes en pissebedden: ze vreten allemaal schimmeldraden en een vochtig voorjaar speelt ook in hun voordeel. Wat de reden ook mogen zijn, de voorbije week
doken enorm veel paddenstoelen op. In broekbossen en dreven kan je bijna letterlijk over paddenstoelen uitglijden. Enkel in de drogere biotopen, zoals droge graslanden, is het wellicht nog wachten op grotere aantallen.
Een aantal strooiselafbrekers zoals de Stinkparasolzwam, de Gewone melksteelmycena, trechterzwammen en taailingen zijn momenteel zeer talrijk. De diversiteit aan paddenstoelen is momenteel zo hoog dat een boswandeling gemakkelijk meer dan 100 soorten kan opleveren.Toch is het niet voor alle paddenstoelen hoogtij. Voor sommige soorten zit het jaar er nagenoeg op: de Ruwe russula en het Gewoon eekhoorntjesbrood zijn veel meer in de maanden augustusseptember te vinden dan later in de herfst. Voor deze soorten was 2012 alvast géén topjaar. Hoe het nog verder zal verlopen, is koffiedik kijken. Als over enkele weken droog herfstweer met oostenwind of misschien de eerste nachtvorst intreedt, kan het zwammenseizoen weer even snel stilvallen als het gestart is. Snel naar buiten dus om te genieten van al die zwammenpracht! Tekst & foto's: Wim Veraghtert, Natuurpunt Educatie
Activiteiten: gratis deelname voor vrijwilligers! Aanmelden in het bezoekerscentrum
Eekhoorntjesbrood en vliegenzwammen, twee van de tientallen soorten die op 5 oktober in een dreef gevonden werden (Foto: Wim Veraghtert) De soorten die momenteel verschijnen, behoren tot diverse ecologische groepen. Onder wilgen en elzen in broekbossen en onder eiken staan nu massa’s boombegeleidende soorten, de zogenaamde symbionten. Vooral de hoge aantallen gordijnzwammen, vaalhoeden en vezelkoppen zijn opvallend. Deze bruinsporige paddenstoelen bezorgen de mycologen heel wat hoofdbrekens omdat ze vaak moeilijk op naam te brengen zijn. Ook de Vliegenzwammen steken nog maar sinds kort hun koppen boven:op merkelijk later dan andere jaren.
Gevlekte vezelkoppen duiken massaal op door het vochtige herfstweer van de voorbije dagen (foto: Wim Veraghtert)
27/10: Dwalen over de Kampina; 10.uur 10/11: Bosuilen ; 20.uur 17/11: Bosuilen; 20 uur 25/11: vette vogeldag v.a. 14.00 uur 9/12: Hooglanders in Huis ter Heide; 10 uur 9/12: Winterwandeling langs de vennen; 10 uur 16/12: Bomen kijken in de winter; 10 uur 30/12: Vette vogeldag; vanaf 11.00 uur Reacties, nieuwtjes naar:
[email protected] Volgende nummer:december Redactie: Wibet Eshuis
