NatuurNabij. Nieuwe voorzitter Natuurfoto s in museum Oud Soest Kraanvogels boven Soest Bouwlocatie Raadhuisplein IVN Eemland

NatuurNabij Jaarg ang

36

-

Uitgave

2

-

mei

Nieuwe voorzitter Natuurfoto’s in museum Oud Soest Kraanvogels boven Soest Bouwlocatie Raadhuisplein

IVN Eemland Vereniging voor natuur- en milieueducatie

2009

Afzender: IVN Eemland De Bark 2 3742 HC Baarn

Inhoud

Colofon NatuurNabij Contactblad van IVN Eemland Verschijnt vier keer per jaar Contributie/donatie Tarief 2009 Leden: € 13,50 Donateurs: € 12,00 Autom. incasso € 1,00 korting Redactie Alexandra Tom en Hankie Hol (coördinatie en redactieadres) E: [email protected] T: 035-603 54 14 Hankie Hol (lay out) E: [email protected] Foto omslag Peter van der Wijst

Het kopieerwerk en de afwerking van NatuurNabij worden verzorgd door Het DrukPunt Hof der gedachten 5 3823 WB Amersfoort T: 033 - 456 28 20

Pag. 2 Van de redactie 2 Nieuwe voorzitter 3 Eempolder even in de spotlight 4 Het is zover! een eigen fototentoonstelling 5 Natuur op bezoek, uit een koffer 6 De Kwekerij 8 Kraanvogels boven Soest 10 Spannend 10 Landelijke Steenuildag 12 Natuurfoto’s in Museum Oud Soest 12 Libellen in Zuid-Oost Frieslan (1) 15 Plantenwerkgroep voor het eerst opstap 17 De Groene Inval 19 Plantencontroleurs gevraagd 20 Zomerboden 21 Boekjes en kaarten 21 Rooster jubileumactiviteiten 22 Kinderboerderij allerlei 23 Speuren naar sporen 24 Vogelberichten voor kinderen 25 Nestdomino voor kinderen 26 Ommetje natuur op Radio Soest 27 Natuurpad De Zoom vernieuwd 28 Vanaf bouwlocatie Raadhuisplein 29 Verslag Algemene Ledenvergadering 34 Publiekswandelingen 36 Werkgroepen en contactpersonen

Kopij inleveren 2 september

Op het redactieadres: Soesterbergsestraat 19 3768 EA Soest E: [email protected] NatuurNabij 1

Van de redactie Het vroege zomer-nummer heet deze NatuurNabij officieus. En ik ben het er helemaal mee eens; het voelt soms net zomer. Voor natuurliefhebbers een fantastische tijd, er gebeurt van alles buiten. Dat is goed te merken want er zijn weer veel leuke stukjes te lezen over wat iedereen zo ziet en meemaakt. Het is dus weer een fijn dik nummer geworden. Helaas is Albert de Weijer die de opmaak 5 jaar zo goed heeft verzorgd daarmee gestopt. We bedanken hem en zullen proberen het op een zelfde heldere manier voort te zetten. Ik wens iedereen veel leesplezier en een fantastische zomer toe! Hankie Hol

Nieuwe voorzitter

Pieter vertrekt, Tijdens de algemene ledenvergadering begin april hebben wij afscheid genomen van Pieter Augustinus. Namens de leden werd hij door het bestuur uitvoerig bedankt voor al zijn enthousiasme en enorme inzet de afgelopen jaren. Zijn antwoord luidde ‘ik was slechts het mannetje met de oliespuit die hier en daar zorgde dat alles goed bleef lopen’. Tony Gaillard uit Soest heeft de voorzittershamer van Pieter overgenomen. Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig was hij al eens voorzitter van onze vereniging. Zijn netwerk is nog niet zo groot maar hier wordt de komende tijd hard aan gewerkt. Leden en donateurs zullen hem regelmatig zien op de diverse activiteiten dit jubileumjaar. Welkom Tony!

Tony komt Ruim drie jaar geleden, toen ik net naar Soest was verhuisd, bekeek ik na een excursie over de Engh een expositie van het IVN in het Milieucentrum. Een aardige man vertelde over het wel en wee van het IVN, waarop ik me liet ontvallen dat ik vroeger in de afdeling Eemland actief was geweest en zelfs enkele jaren voorzitter. Hij reageerde met “Dat is ook toevallig, ik ben de huidige voorzitter”. Aansluitend vroeg hij me of ik weer actief wilde worden, en in het bestuur wilde komen. Mijn antwoord was: ”misschien over 3 jaar als ik NatuurNabij 2

met pensioen ga”. Dat heeft hij in zijn oren geknoopt. Hoe ‘toevallig’ dit voorval was, zullen we nooit weten, maar het heeft er in ieder geval toe geleid dat ik dit nu schrijf. Naast natuur zijn mijn hobby’s, bergwandelen (NKBV), fotograferen en hardlopen (AV Pijnenburg). Ik houd ervan deze activiteiten te combineren. Tijdens een bergwandeling fotografeer ik het landschap, determineer Alpenplanten en vogels. Hardlopen doe ik eigenlijk altijd in de duinen, meestal de Korte en soms de Lange, en combineer dat met het luisteren naar vogelzang. Na 39 jaar bij TNO in Soesterberg te hebben gewerkt als psycholoog, geef ik nog steeds les en begeleid studenten op het gebied van “Mentale belasting en stressmanagement”, waar eerder meer dan minder vraag naar is. Met enige schroom heb ik het voorzitterschap aanvaard, omdat ik nog maar zo kort in Soest woon en weinig leden ken. Maar ik zal zorgen dat daar snel verandering in komt. De komende activiteiten in het kader van ons jubileum vormen daar een goede gelegenheid toe. Tony Gaillard [email protected] 06 12 68 61 83

Eempolder

even in de spotlights Het kinderprogramma ‘Nieuws uit de natuur’ heeft begin april op verschillende plekken in de Soester polder gefilmd voor haar uitzending van 8 april met als titel ‘Een veilig nest’. De Eempolder vormde het decor voor een programma- item over het leefgebied van onder andere de ijsvogel, de steenuil en de kievit. De uitzending is nog terug te zien op www.uitzendinggemist.nl NatuurNabij 3

Het is zover!

Natuur op bezoek

een eigen fototentoonstelling

uit een koffer

Al 15 jaar ben ik actief met een camera, vooral op mijn reizen. De afgelopen twee jaar is daar verandering in gekomen, want ik en mijn camera hebben de natuur ontdekt, en hoe. Als het maar even kan ben ik te vinden in de regionale polders, met veelal prachtig resultaat. Ik ben dan ook erg blij dat Henk Schwegler en Angele Ossendrijver mij de gelegenheid geven om in hun praktijk, het Paramedisch Instituut, een selectie van mijn foto's te tonen aan een breder publiek. Op vrijdag 3 april 2009 hadden zij een ‘open huis’ georganiseerd om de praktijk aan hun relaties, vrienden en anderen te tonen. Tijdens dit ‘open huis’ waren ook mijn foto’s te bewonderen. Na 3 april 2009 is de expositie vrij te bezichtigen tijdens de openingsuren van het Paramedisch Instituut, zie voor details www.paramedischinstituutbaarn.nl De foto’s blijven daar een jaar lang te bewonderen.

Caspar Huurdeman (tekst en foto)

Milly van Foeken en Tanneke Voorintholt bekijken de inhoud van de natuurkoffer.

Tijdens de afgelopen Algemene Ledenvergadering van onze vereniging is de IVN Natuurkoffer gepresenteerd. Eigenlijk is het niet één koffer maar vier! Voor ieder seizoen een aparte koffer. De koffers zitten boordevol ideeën om ouderen een groen uitje te geven zonder de deur uit te gaan. Prachtige natuurfoto’s bieden aanknopingspunten voor een gesprek over vroeger. Over de kindertijd, het gezinsleven, gewoonten of over werk. Bij het zien van bijvoorbeeld een foto met ijspegels herinneren veel ouderen zich dat ze daar vroeger als kind op sabbelden. Het gebruik van de IVN Natuurkoffer wordt begeleidt door IVN Natuurgidsen, vrijwilligers en werknemers van verpleeg- en verzorgingshuizen.

De bedenker van de Natuurkoffer is Jan Westera. Als afstudeeropdracht van de natuurgidsencursus in Zwolle verdiepte hij zich in de betekenis van de natuur voor ouderen. Activiteiten in de natuur hebben een positieve invloed op de gezondheid van ouderen en uitzicht op de natuur geeft ouderen rust. Binnen het IVN wordt er echter weinig gedaan aan ouderen en natuur. Vandaar dat Jan met het plan voor een natuurkoffer kwam. Wil je de koffers zien of weet je een goede plek waar de koffer zou kunnen worden ingezet, neem dan contact op met onze secretaris, Corry Kamphorst. Zij is bereikbaar via [email protected] of (035) 541 55 64.

NatuurNabij 4

NatuurNabij 5

Activiteiten Laatste projecten NME in het schoolseizoen 2008-2009 Behalve de rondreis met Keesje Knol (Soester knolletje) door de landschappentuin naast het milieucentrum, organiseren we vanuit onze tuin dit jaar ook nog een veldwerk Zuidereng i.s.m. stichting de Windhond, voor de groepen 7 en 8. De imkers komen ook weer bij de Kwekerij langs om 12 groepen 5 en 6 van alles over hun bijen te vertellen en te laten zien. Het nieuwe NME-jaarprogramma voor 2009-2010 is alweer gereed en scholen kunnen zich vanaf juni weer inschrijven. U kunt het programma ook bekijken op www.soest.nl/nmcsoest . In ieder geval zal de scholenwerkgroep van IVN Eemland weer aan de volgende projecten meewerken of ze organiseren en uitvoeren: Van Luchtkasteel tot Dassenburcht (Landgoed Hove Beaulieu van dhr. Meerts), de herfstwandeling (De Zoom), de slootjesles (Eempolder) en Operatie Zandloper (de Lange en Korte Duinen). De Operatie Zandloper van het afgelopen seizoen wordt maandag 18 mei officieel afgesloten. 10 basisschoolgroepen hebben hard gewerkt aan het beheer in onze duinen. Hiermee hebben ze geld verdiend dat wordt overgemaakt naar een schoolproject in India (via Derdewereldgroep Soest). Zomervakantie Tijdens de zomervakantie van de basisscholen in Soest, is ook het milieucentrum grotendeels voor publiek gesloten: 13 juli t/m 14 augustus 2009. ACTIE FIETS EN JE WINT ALTIJD! Laat voor een kleine boodschap de auto staan en pak de fiets 9 mei tot en met 27 juni 2009 kunt u weer MET BELGERINKEL NAAR DE WINKEL fietsen in Soest. NatuurNabij 6

Waarom meedoen Fietsen is in de eerste plaats gezond. Fietsen is lekker (hoewel… smaken verschillen natuurlijk). Fietsen is een milieuvriendelijk alternatief voor de auto (je voorkomt luchtvervuiling) Je kunt, door mee te doen, leuke prijzen winnen. Hoofdprijs is zelfs een nieuwe fiets! Met de actie wil de gemeente Soest inwoners vooral uitnodigen om voor kleine ritjes en weinig boodschappen binnen het dorp wat vaker de fiets te pakken.

De Actieperiode Wie tussen 9 mei en 27 juni op de fiets stapt om boodschappen te doen en iets koopt bij een van de deelnemende winkeliers, krijgt een stempel op de speciale spaarkaart. Wanneer de spaarkaart vol is, kan die worden ingeleverd in een speciale inzameldoos die bij alle deelnemende winkels (vaak herkenbaar aan de actieposter achter het etalageraam) op de toonbank staat. Meedoen kan zo vaak u zelf wilt! Aan het einde van de campagne volgt een loting, waarbij prachtige prijzen te winnen zijn. Fietsend naar de winkels gaan NatuurNabij 7

is én gezond voor uzelf, beter voor het (leef)milieu én kan u een mooie prijs opleveren. Kortom: fiets, en je wint altijd! Welke winkels in Soest en Soesterberg doen mee aan de actie? Welke prijzen kunt u winnen als u voor 27 juni volle spaarkaarten inlevert bij de deelnemende winkeliers? Kijk op www.soest.nl Titia de Jong / Johan Simon Postbus 2000, 3760 CA Soest T:035 609 32 02 Milieucentrum De Kwekerij + landschappentuin Molenstraat 157, Soest T: 035 602 25 30 Openingstijden: dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag 13.00 – 16.30 uur E: [email protected] / Website: www.soest.nl/nmcsoest

vogels daarbij. Het was een langgekoesterde wens van mij om dat ooit nog eens te mogen meemaken, toevallig vertelde ik dat de afgelopen week nog aan een vriendin, die als ze in haar huis in Frankrijk is, de Kranen daar, in voor- en najaar ziet overtrekken. Weer een wens vervuld, ik was helemaal in extase, daardoor net iets te laat om foto’s te kunnen maken, maar ze staan voor altijd op mijn netvlies! Ze groepeerden zich en vlogen weg richting polder, naar het noordoosten. Later op “waarneming.nl” de Kraanvogels gemeld, het is leuk om te zien dat meer mensen in de buurt deze dag de Kranen hebben gezien, Veenendaal, ’t Leersumse veld, Leusden, en ná mijn melding vanuit Soest, zijn ze gezien boven de Maatpolder alwaar ze vóór het Eemmeer in oostelijke richting verder trokken, om uiteindelijk de broedgebieden in het noordoosten van Europa, de hoogveengebieden, op te zoeken. Een geweldig natuurmoment, gewoon door op het juiste moment buiten te zijn, wat een bofkont ben ik! Corry Heus foto Peter van der Wijst

Kraanvogels

boven Soest Wat een heerlijke voorjaarsdag, gisteren 1 maart, ook nog eens de eerste dag van de meteorologische lente. Mijn dochter ontdekte gisterochtend de eerste, ontwaakte, bruine kikker in een van de vijvertjes, binnenkort kunnen wij weer van de jaarlijks terugkerende orgie van de kikkers in de vijver genieten!Heerlijk de bloempotten en manden gevuld met violen, kan het nog meer voorjaarsachtig? Ja, dat blijkt te kunnen. Na even weg te zijn geweest kom ik thuis en hoorde buiten geluiden die ik niet direct kon thuisbrengen.Nadat ik eerst rondom me heen keek en niets bijzonders zag, keek ik omhoog. WAUW!!!!!!!!!!!!!!!! Daar zweefde, boven mijn hoofd, een grote groep van ongeveer 75 KRAANVOGELS. Ze zweefden op de thermiek, zó indrukwekkend, met dat specifieke geluid van de KraanNatuurNabij 8

NatuurNabij 9

Spannend! Donderdag 18 juni krijgen de cursisten van de Natuurgidsencursus hun diploma. Het belooft een leuke avond te worden. Belangstellenden zijn van harte welkom op landgoed Oostbroek in De Bilt. Om 19.00 uur gaan de deuren open en om 19.30 uur start de avond.

Landelijke Steenuildag

17 JANUARI 2009 Wij, Carla Franssen, Milly van Foeken en Jos van Asselt volgen de natuurgidsencursus van IVN Eemland met als eindproject uilen en in het bijzonder de steenuil. Wij vonden het daarom belangrijk om naar de landelijke steenuildag te gaan. Carla kon helaas niet mee zodat Milly en ik om 10.30 uur aanwezig waren. Welkom en opening door Ronald van Harxen, voorzitter Stone( steenuilenoverleg Nederland). Hij las het volgende gedicht voor:

ring. Wat is er nu anders in aanpak? Veel veldwerk en gebiedsgerichte aanpak. Wat ontbreekt er in het gebied om het de steenuil naar het zin te maken. 79% broedt in nestkasten en de rest in fruit- en notenbomen, knotwilgen en schuurtjes. Vanaf 2006 is Stone bezig met de zgn. steenuilterritoriumscan. Met een territoriumscan wordt niet alleen het erf maar het hele leefgebied in “steenuilenogenschouw” genomen. Drie jaar is tekort om nu al met resultaten te komen. Het ringen van steenuilen draagt zeker bij aan dit onderzoek. Het nummer wordt, samen met de ringdatum, plaats,soort,geslacht en leeftijd doorgegeven aan het vogeltrekstation. Zowel de melder als de vinder ontvangt vervolgens een bericht met de ring-en vinddatum. Op deze manier wordt veel belangrijke informatie verkregen. Gezien de diversiteit van sprekers op deze dag, o.a. Vogeltrekstation, Sovon( vogelonderzoek) en Landschapsbeheer Nederland blijkt dat er een goede samenwerking is. In de loop van de dag werd de film “Steenuilen in Eemdijk” van een dvd van Wim Smeets vertoond. Iedereen was ontroerd en onder de indruk. Zeker de moeite waard. Eind van de middag was er de presentatie en aanbieding van de maatregelencatalogus. Wij kwamen Marja Zandberg en Hester Hinrichs-Doornbos tegen van Landschap Erfgoed Utrecht. Via hen zijn we in het bezit gekomen van de catalogus. Het moet zeker gaan lukken om het leefgebied van de steenuil te verbeteren. Wij hopen dat hij over een paar jaar niet meer op de Rode Lijst voorkomt en ons nog heel lang uitdaagt met de brutaalste ogen.

Onder donkere wolken deemstert de knotwilg traag doch zeker weg tot er slechts twee ogen overblijven die de nacht uit alle macht openkijken in hun gele gloed wacht de steenuil geduldig op het driftig getrippel van duizend muizen door zijn oren die nu nog veilig schuilen in hun holen

Wilt u ook een steentje bijdragen dan kunt u altijd contact opnemen met Jaap van den Berg van de Uilenwerkgroep, telefoonnummer 06 51 85 67 77

niet wetend dat ze bijna braakbal zijn Waarom deze landelijk steenuildag? De steenuil heeft het erg moeilijk momenteel. De belangrijkste reden voor de forse afname ligt in de grootschalige ingrepen in het landschap de laatste decennia. Rond 1960 waren er nog 8.000 tot 12.000 paren.Nu ongeveer 6.000. Goed voor een Rode Lijst-noteNatuurNabij 10

Jos van Asselt Foto Peter van der Wijst NatuurNabij 11

Natuurfoto’s in Museum Oud Soest In het kader van het 75-jarig bestaan van onze vereniging zijn en worden diverse activiteiten in de loop van dit jaar ondernomen. Een daarvan is een fototentoonstelling die op 20 mei werd geopend door wethouder Krijger van de gemeente Soest. Acht natuurfotografen uit onze regio exposeren tot 12 augustus in Museum Oud Soest (Steenhoffstraat 46, Soest). Het zijn in alfabetische volgorde: Marlies Bouten, Hetty Edrees, Bert van Ee, Gertjan Hooijer, Caspar Huurdeman, Ralph Koek, André Miegies, Sjaak Verboom en Peter van der Wijst. De tentoonstelling biedt een keur aan prachtige foto’s en is zeer de moeite waard om te gaan bekijken. De tentoonstelling is te bezichtigen op woensdag, zaterdag en zondag tussen 13.30 en 17.00 uur. Op Hemelvaartsdag van 10.00 – 17.00 uur. Entree is 3 euro voor personen vanaf 13 jaar, MJK gratis. Groepen kunnen altijd een afspraak maken om op andere momenten te worden toegelaten. Alle informatie over de mogelijkheden is te vinden op internetpagina www.oudsoest.nl

Libellen in Zuid-Oost Friesland (1) Op 15 april jl. was ik op de jaarvergadering van de Hynstebiter, de libellenvereniging van Friesland. De vergadering werd zoals gewoonlijk in het gebouw van it Fryske Gea, huize Olterterp bij Beetsterzwaag, gehouden aan het begin van het libellenseizoen. Het is een enthousiaste vereniging met een heel actieve kern. Dit jaar hadden ze zelfs een primeur: De eerste vuurjuffer werd op 3 april in het Diaconieveen bij Oldeberkoop gespot. De rest van Nederland zag hem pas vanaf 10 april. Verder is de vereniging druk met het volgen van de noordse winterjuffer, die vanaf 2 NatuurNabij 12

april al weer vanuit zijn winterverblijf in zijn voortplantingsgebieden, de Wieden en de Rottige Meenthe, gesignaleerd is. Deze winterjuffer verblijft in de winter in heidevelden zoals Noordwolder Meenthe, Blesdijker heide en Katliker Schar, allemaal in Z.O. -Friesland. Meestal is hij te vinden op pijpenstrootje, waar hij bij vorst soms met rijp overdekt de winter trotseert. Verder is er sinds een jaar of twee een kleine populatie oostelijke witsnuitlibel in de Catspoele bij Oldeberkoop ontdekt, de enige in Nederland. De populatie wordt ook door de libellenwerkgroep de Hynstebiter gevolgd. De Hynstebiter, Fries voor paardenbijter, heeft ook meegewerkt aan de nieuwste uitgave van de “Veldgids Libellen” van de KNNV, waarin ook alle Friese namen voor de in Nederland voorkomende libellen zijn opgenomen. Zelf heb ik naast deze veldgids, die met foto’s werkt, ook nog “Libellen van Europa” uitgegeven door Tirion, omdat daar de kenmerken via de tekeningen worden weergegeven. Op de website www.hynstebiter.nl is meer informatie te vinden. In het coulisselandschap rond Nijeholtpade zorgen sloten en grotere waterlopen afgewisseld door boomsingels en kleine bosjes voor een prima biotoop van libellen. Al sinds ik 2 jaar geleden een cursus libellen heb gedaan, fotografeer ik ze. In deze aflevering iets over de voorjaarssoorten. Libellen, dat wil zeggen de imago’s leven niet lang. De winterjuffer uitgezonderd vliegen ze maar een paar maanden. De onvolwassen libellen ( larven) leven 1 of 2 jaar in het water en voeden zich met visjes en waterinsecten. De meeste libellen leven dus veel langer in de sloot dan er buiten. Als ze eenmaal op een zonnige dag uit het water tegen een plantenstengel omhoog zijn gekropen ondergaan ze net als vlinders een gedaanteverwisseling. Van waterinsect worden het vliegende insecten. Ze kruipen uit hun oude huid, we noemen dat uitsluipen, pompen hun vleugels op en vliegen weg. Dit duurt soms een flinke tijd, waarin het insect hulpeloos is en vaak ten prooi valt aan vogels. Het is dan het best te fotograferen. Zo heb ik vorige week bij mooi weer uitsluipende noordse witsnuitlibellen kunnen fotograferen bij een ven hier in de buurt. De noordse witsnuit is een soort die algemeen voorkomt. Het meeste in heidevennetjes. Het is ook een van de eerste echte libellen. Ze zijn niet veel groter dan de juffers (31-38 mm). Het mannetje heeft rode vlekken op het achterlijf en het vrouwtje gele. Als ze pas uitsluipen is de kleur nog niet goed te zien. Op de eerste foto is de libel net uit zijn larvenhuid gekomen, die er naast tegen de stengel NatuurNabij 13

zit. Op de tweede is ze al klaar om te gaan vliegen. De eerste juffer in het voorjaar is de vuurjuffer, een vrij grote juffer ( ca 3,5 cm lang) met grotendeels rood achterlijf en zwarte poten. Het vrouwtje heeft meer zwart op de segmenten van het achterlijf dan het mannetje. Momenteel vliegen ze ook al in mijn tuin en zitten vaak op de bessenstruiken in de zon. Als je geluk hebt zie je een paring. Hierbij vormen ze een “paringswiel”: het mannetje houdt het vrouwtje bij de kop vast, terwijl het vrouwtje haar geslachtsopening bij het secundair geslachtsorgaan van het mannetje brengt (zie foto). Het mannetje heeft dit van tevoren gevuld vanuit zijn geslachtsorgaan onder het negende segment. De derde libel die ook vanaf eind april vliegt is de smaragdlibel. Deze bronskleurige libel (ca 5 cm lang) vliegt tot eind juli. Het mannetje heeft een verdikt achterlijf. Ze zijn ook vaak in struiken te vinden waar ze zonnen. Op de foto een vrouwtje. Deze libel is moeilijk te tellen, want hij heeft geen echt territorium, maar zwerft soms kilometers, vooral langs houtwallen. Andere vroege libellen, zoals de glassnijder en de viervlek hebben een territorium en je kan ze vaak op vaste rustpunten vinden, waar ze zo nu en dan even gaan zitten ter opwarming. De glassnijder, die hier ook al vliegt, zit vaak laag in het gras te zonnen. De viervlek, een zeer algemeen voorkomende soort, gaat vaak op planten langs het water zitten tussen zijn vluchten door. Ik zag de eerste op 1 mei, ze zien dan nog prachtig helder bruin, bijna lichtgevend. Tot zover een impressie van een aantal voorjaarssoorten. In de volgende Natuur Nabij komen een aantal zomersoorten aan bod. Veel groeten uit Nijeholtpade Van Gerrit van Beest

Plantenwerkgroep

voor het eerst op stap Eind april ging onze nieuwe Plantenwerkgroep voor het eerst op stap. Coördinator Rogier van Vugt had de leiding. Verder waren Peter van der Wijst, Gera Berends en Bertus van der Laan aanwezig. Er was afgesproken bij restaurant ’t Hoogt in Soest en aan die kant van de weg startte ook het verkennen van de flora. In dit nummer een uitgebreid verslag over wat de Plantenwerkgroep allemaal tegen kwam op het Soester Hoogt. Eerste stop was bij een zomereik, te herkennen aan blaadjes zonder steeltjes – dit in tegenstelling tot de wintereik waar de blaadjes wél op steeltjes staan. We kwamen vervolgens al snel de bleeksporige bosviooltjes tegen waar Rogier ons uitlegde hoe deze te herkennen. Een belangrijk kenmerk is het onderste kroonblad, deze heeft een spoor die lichter gekleurd is dan de bloembladen, met meestal een deukje aan de top. Al verder wandelend werd er nog wat verteld over duivelsnaaigaren, een parasitair plantje dat lijkt op een kluwen rood draad. Dit plantje heeft geen wortels in de grond maar haalt haar water en voedingstoffen uit een gastplant. In dit geval heide. In de zomer komen er roze bolvormige bloemtrosjes aan. De konijnen hebben flink huisgehouden in het Soester Hoogt en je moet goed uitkijken waar je je voeten zet om niet als Alice in een konijnenhol te verdwijnen. Ook de zandhagedissen hebben er holletjes maar dan natuurlijk veel kleiner en aan de rand van het zand of onder de struikheide. De meeste mensen zien het diertje niet maar merken alleen het geritsel van een wegschietende hagedis op. Op het veld veel muizenoortje en vroegeling te zien. En natuurlijk de stekelbrem. Aan de rand van het veld ontdekten we nog meer viooltjes. De plantjes hielden de schijn op dat zij mogelijk donkersporige bosviooltjes waren, maar echt duidelijk werd het niet omdat er overeenkomsten waren met het typische bleeksporige bosviooltje. We zagen hier ook de lijsterbes, beginnend aan haar bloei. Langs de weg kon ook Rogier nog wat leren over de Nederlandse vogelkers gekenmerkt door gekartelde bladeren en hangende trosjes bloemen. Niet te verwarren met de verwilderde Amerikaanse vogelkers. Een stukje verderop zagen we dat de lelietjes-van-dalen begonnen te bloeien. Rogier

NatuurNabij 14

NatuurNabij 15

vertelde dat het een plant is die langzaam uitbreidt. Daar vlakbij bekeken we de trosvlier. Deze had nog enkele bloemetjes en een speciale gast: een langsprietmot. Bij de trosvlier zijn we de weg over gestoken en hebben daar het bos verkend. Het begon direct langs de weg al met de akkerhoornbloem en de liggende klaver. Ook een bloeiende gewone brem. Even verderop zagen we de bosbes volop groeien en bloeien. In dit stuk bos komen hele oude wintereiken voor waarop bijzondere korstmossen groeien. We kwamen vervolgens een spechtensmidse tegen met heel veel dennenappels op een hoop. In een stukje heide nog een stekelbrem en wilde aardbei. Vervolgens verlieten we de open heide weer om het bos in te gaan. De zon zakte al aardig en het was tijd om weer richting parkeerplaats te gaan. Maar eerst nog even gekeken naar het bijzondere dalkruid, dat alleen groeit in oude bossen. Het voelt zich thuis tussen de oude eiken. Deze eiken zijn al 600 jaar oud en er staan er nogal wat, dus hoe oud is het bos werkelijk daar? In ieder geval een plek om zuinig op te zijn. Op de terugweg liet Rogier nog een mierenleeuw zien. De larve van dit bijzondere diertje graaft een valkuil voor een ander en wacht onderin wat er komen gaat. Na twee of drie jaar verpopt de larve zich om daarna als een soort juffer (geen familie van de echte juffer) verder te gaan. Het was een leuke leerzame avond en we moeten zeker vaker gaan! Peter van der Wijst heeft foto’s genomen die te bewonderen zijn op: http://picasaweb.google.com/PGServe en dan ‘Eerste uitje plantenwerkgroep’ kiezen. Meer informatie over planten en de Plantenwerkgroep via Rogier van de Vugt, [email protected] of (035) 602 61 19. Gera Berends, Bertus van der Laan en Peter van der Wijst foto Peter van der Wijst

NatuurNabij 16

De schooltuinen zijn weer begonnen Net na Pasen is het schooltuinenseizoen 2009 gestart. Voor dit nieuwe seizoen schreven 90 kinderen zich in om na schooltijd een tuintje te gaan bewerken. Daarnaast komen er ook vier schoolgroepen 5 naar de tuinen om één uur in de week onder schooltijd te tuinen. Van deze laatste groep krijgen alle leerlingen een tuintje van 3 m2 tegen 14 m2 die de naschoolse tuinders hebben. Het seizoen loopt door tot eind september. Naast de schooltuinen worden er ook weer oude groenten verbouwd. Wij hopen weer op een goed en vruchtbaar seizoen. Techniekproject De Groene Inval helpt het basisonderwijs in Baarn met het invoeren van het lesprogramma Natuur en techniek. Om de invoering hiervan wat laagdrempelig te maken zal De Groene Inval lesmaterialen en lessuggesties aanbieden aan de scholen. Als start organiseerde een werkgroep, bestaande uit de heren Kees Veerling, Hans van de Heuvel en Piet Korver, twee workshops, één voor onderwijzers van de middenbouw en één voor leerkrachten uit de bovenbouw. Na een PowerPoint- presentatie over de organisatie van technieklessen mochten de leerkrachten zelf aan de gang. De middenbouwgroep had als onderwerp magneten. Bij de workshop van de bovenbouw gingen de aanwezige leerkrachten aan het werk met schakelingen met als eindproduct een verkeerslicht. Alle scholen ontvingen twee leskisten (magneten en verkeerslicht) met losse materialen, werkbladen en lessuggesties. Ook ontvingen zij op een CD nog meer lessugNatuurNabij 17

gesties, werkbladen en internetlinks van websites over techniek. De deelnemers aan de workshops waren enthousiast en konden niet wachten om met de onderwerpen aan de gang te gaan. Het vervolg van het traject zal bestaan uit het regelmatig aanbieden van lessen en het beschikbaar stellen van materialen die de scholen in het kader van Techniek kunnen lenen bij De Groene Inval. Feestelijke heropening De Groene Inval In het vorige nummer van NatuurNabij schreef ik al over de verbouwing van De Groene Inval. Vooral de laatste weken is er door een grote groep vrijwilligers erg hard gewerkt om de verbouwing te voltooien. Eind maart was de aannemer Tom van Garderen klaar met de klus die hij naar volle tevredenheid van de stichting Natuur- en milieucentrum Baarn heeft geklaard. Maar nadat de aannemer was vertrokken zijn we met het vrijwilligerskorps nog druk in de weer geweest om De Groene Inval te verfraaien. Zo is er nog een hele nieuwe plavuizenvloer in gelegd en is het gehele gebouw opnieuw in de verf gezet. Op het moment dat deze uitgave van NatuurNabij uitkomt zal de heropening waarschijnlijk al gebeurd zijn. Deze vindt plaats op zaterdag 16 mei om 12.00 uur. Deze heropening zal verricht worden door Wethouder Henk van de Kerk bijgestaan door Margreet Maree (medeoprichter van de st. Nmc Baarn). Rond de opening van het centrum zal het Baarns kinderkoor onder leiding van Siem Keijzer een optreden verzorgen. Ook zal er een percussie optreden zijn waar een ieder aan kan meedoen. Verder zijn er tussen 11.00 en 16.00 uur diverse activiteiten voor de jeugd. Piet Korver Medewerker natuur-en milieueducatie NMC De Goene Inval De Geerenweg 8, 3741 RS Baarn T: 035 541 60 13, E: [email protected], W: www.nmcbaarn.nl

Plantencontroleurs gevraagd De agrarische natuurvereniging Ark- en Eemlandschap organiseert in de Eempolders het programma Bonte Weiderand. Dit programma wordt uitgevoerd door boeren, die daarvoor subsidie ontvangen. Er worden meetvakken van een meter breed langs sloten afgezet en de boeren noteren op vastgestelde plantenlijsten welke planten er in hun meetvak voorkomen. Deze lijsten moeten gecontroleerd worden en Rob Kole, de coördinator van dit programma bij Ark- en Eemlandschap, heeft ons gevraagd of IVN Eemland controleurs kan leveren. Van een controleur wordt verwacht dat hij minstens één keer voor juli/augustus zo’n meetvak bezoekt en kijkt of de lijst in grote lijnen klopt. De werkwijze is als volgt: De boer zet de meetvakken af met stokjes en noteert welke planten van de vastgestelde lijst er in de meetvakken voorkomen. Hij belt de controleur en vraagt om langs te komen. De controleur kijkt steekproefsgewijs of hij zijn paraaf onder de lijst kan zetten, neemt de lijst mee en stuurt die op naar Rob Kole. Op grond van de lijsten krijgen de boeren subsidie. Waarom mee doen? Het leuke is dat je zelf veel plantjes leert (her)kennen, dat je op land bent waar je anders nooit komt en daar onverwachte natuur kunt tegenkomen. Bovendien is het een leuke manier om in contact te komen met het boerenbedrijf. Het is een aanrader om eerder dan juli het land al een keer te bezoeken, omdat in juli al veel planten uitgebloeid zijn en het veel moeilijker is om planten te herkennen die geen bloemen hebben. Het is aan jou hoeveel tijd je eraan wilt besteden. Per meetvak heb je in principe aan een half uur genoeg, maar als je het interessant vindt kan je er langer over doen. Hoeveel bedrijfscontroles je wilt uitvoeren en waar, kan je in overleg met Rob Kole bepalen. Kosten en uurloon Voor je reiskosten krijg je een onkostenvergoeding van 19 cent per kilometer. Bovendien krijg je een uurloon van 12 euro per uur. Je kunt je opgeven bij Rob Kole tel. 033 299 94 08. Hij kan ook meer informatie geven. Het programma Bonte Weiderand valt onder de Provinciale Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer (P.SAN).

NatuurNabij 18

NatuurNabij 19

Zomerboden

Boekjes en kaarten

Er zijn van die zomerboden. Een daarvan is de koekoek. Als je de koekoek voor het eerst in het jaar hoort roepen weet je: de lente is in volle gang en de zomer is in aantocht. Vorig jaar hoorde ik ‘m op 28 april vlakbij onze stacaravan in de Achterhoek. De koekoek is een van die vogels die zijn eigen naam roept dus kun je hem niet missen. Minder bekend is dat de koekoekvrouw een hoog lachend geluid voortbrengt: eentoniger maar scherper dan van de groene specht. Een vogel die - met een beetje verbeelding - ook zijn eigen naam roept is de wielewaal. Ook die hoorde ik vorig jaar op 28 april voor het eerst zijn ‘dudeljo’ – ofwel ‘wielewaal’ roepen.

IVN-lid Marlies Bouten maakt mooie foto’s onder andere van vlinders, uilen en ijsvogels. Van een aantal laat ze kaarten drukken voor de verkoop. Ook heeft ze twee boekjes uitgebracht met de titels ‘De droomwandeling’ en ‘Het lichtvolkje’. Een gedeelte van de opbrengst schenkt ze aan IVN Eemland dus vandaar dat wij er graag reclame voor maken. De boekjes zijn te koop bij boekhandel Van der Ven en boekhandel Appelboom in Soest of bij Marlies zelf. Meer informatie op www.efraadesign.nl Of bel Marlies: (035) 602 98 05.

Maar de zomerbode bij uitstek is toch wel de gierzwaluw. Pas als zijn sikkelsilhouet de hemel weer siert of nog liever zijn gegier boven de daken te horen is, ja dan weten we: de lange zomeravonden komen eraan. De vroegste datum dat ik de gierzwaluw kon noteren was 22 april, de laatste was 8 mei. De gierzwaluw is echt zo’n vogel waar je elk jaar naar uitkijkt. Hoor ik hem al? Zie ik hem ergens hoog in lucht? ‘t Is bij de gierzwaluw net als bij de sterren ‘s avonds. Als je er een ziet duurt het vaak niet lang of je ziet de volgende. Het zijn ook typische kolonievogels. Ze trekken samen, want wat voor het begin van de zomer geldt gaat ook op bij het eind ervan. Op een dag ergens eind augustus besef je: hé, waar zijn de gierzwaluwen? Als bij toverslag vertrokken ze allen tegelijk richting zuiden. Ze gaan collectief op voedseljacht, en broeden bij voorkeur bij elkaar in de buurt. Een aparte vogel is het ook want hij slaapt al vliegend en zelfs paren doen ze hoog in de lucht. Dat is nog eens echte luchtacrobatiek. Daarom kijk ik liever naar deze hemelbestormers dan naar een show van straaljagers. Want de gierzwaluw…daar kan geen stuntvlieger tegenop.

George Knottnerus www.gmuitgevers.nl

Rooster jubileumactiviteiten IVN Eemland Datum

organisator

20 mei – 12 aug

natuurfotografen fototentoonstellingMuseum Oud Soest publiek

23 en 24 mei

Wgr. Weidevogels kievitsafari

Zuidereind 35



De Wulp

tijd op website t.z.t.

23 en 30(?) mei

Scholenwerkgroep speurtocht ouders 11.00 of 13.30 uur



activiteit

Dassenburcht

18 juni

doelgroep

actieve leden ouders deelnemende

Hove Beaulieu

schoolkinderen,

Laag Hees

publiek

cursuswerkgroep diploma-uitreiking Oostbroek, ’s avonds

cursisten,



belangstellenden

20 juni

leden/donateurs

excursiewerkgroepKennemerland

7.45 u. Oude Kerk



Soest

27 juni

Crailo

bestuur

excursie Crailo



bericht volgt

28 augustus

Kwekerij

Vlinderwerkgroep nachtvlinders



NatuurNabij 20

plaats en tijd

leden/donateurs publiek

21.30-23.00 uur

20 september

Wandelwerkgroep zintuigwandeling Groeneveld

publiek

3 oktober

Milieuwerkgroep

excursie

publiek



Baarn

Drakenburgergracht Groeneveld

Half december

Vogelwerkgroep

bosuilenexcursie

14.00 uur nog nader te bepalen

NatuurNabij 21

publiek

Kinderboerderij allerlei! Rugzakje Kleine Beestjes te leen op Balans Kinderboerderij de Veenweide! Vanaf 9 juni is er een nieuwe rugzak te leen voor kinderen van 8 – 12 jaar. Zij kunnen op zoek naar kleine beestjes. Er kan gebruik gemaakt worden van loepdoosjes en insectenzoekkaarten. Zo kan ontdekt worden welke prachtige kleine diertjes op de kinderboerderij leven! De meeste diertjes zijn onmisbaar in de natuur. Zij hebben allemaal hun eigen nuttige taak. Sommige eten plantenresten, andere eten weer andere kleine diertjes op. In de rugzak vinden zij ook een spelletje over kleine beestjes, kleurplaten en keurpotloden. Jongere kinderen hebben de hulp van een ouder of oudere broer of zus nodig om aan de slag te gaan met de rugzak. In de rugzak zit een insectenopzuiger, zo kunnen insecten voorzichtig gevangen worden zonder ze te beschadigen en kunnen ze daarna goed bekeken worden. De tas bevat ook een kleine diertjes- kwartet en er zijn kleurplaten en een knipblad. Kinderen kunnen zelfs meedoen aan de vlindertelling voor de Vlinderstichting op de kinderboerderij. Geïnteresseerden kunnen tijdens openingstijden iemand van de kinderboerderij aanspreken om deze rugzak gratis te lenen tijdens het verblijf op de kinderboerderij. Jonge dieren worden al wat groter! Eind april is ons laatste lammetje geboren bij de schapen. De jonge dieren worden graag bezocht door alle kinderen uit Soest! Doordat zij wat groter zijn geworden kan het publiek dichterbij komen om te aaien. Ons lieve kalfje Stientje heeft ons weer verlaten en zij zal later op een boerderij in Noord- Holland melk gaan geven. We hebben tijdelijk een nieuw kalfje van dezelfde boerderij, en zoals dat hoort bij melkkoeien…zij heet ook Stientje! Ze is nog wat bescheiden maar heeft het wel leuk op de kinderboerderij. Ook zij zal later weer teruggaan en met kalfjes in de wei groot worden op de boerderij in Noord- Holland. NatuurNabij 22

Daar zal zij later ook melk gaan geven. Kom gerust eens kijken bij onze 2e Stientje! Ze is mooi roodbont. Van maandag t/m vrijdag worden de dieren om 16:00 uur gevoerd. Kinderen kunnen mee komen helpen en in aanraking komen met de dieren. De dierverzorger vertelt allerlei wetenswaardigheden over haar werk. In het weekend wordt om 15:00 uur gevoerd. Ook dan zijn kinderen welkom te komen helpen. Simone van Dongen Medewerker NME Balans Kinderboerderij de Veenweide Vedelaarpad 53,3766 CM Soest T: 035 601 81 36, E: [email protected] Wij zijn geopend van maandag tot vrijdag van 09:00 – 17:00 uur. Op zaterdagen zijn wij geopend van 12:00 – 16:00 uur. Binnenkort zal de kinderboerderij ook weer op zondagen open zijn, houdt u de krant in de gaten vanaf welke datum dat zal zijn of bel ons.

Speuren naar sporen

Staatsbosbeheer lanceert kinderwebsite Staatsbosbeheer lanceert een website speciaal voor kinderen van 6 tot 12 jaar: speurennaarsporen.nl. Ze kunnen hier een speurtocht maken door virtuele natuur, maar daarna ook buiten verder speuren. Zo ontdekken ze leuke natuurweetjes, bijvoorbeeld welk geluid een uil maakt of wat een egel eet. Er zijn verschillende landschappen om in te speuren, landschappen die ook regelmatig veranderen. Nu staan 'de buurt' en 'het bos' centraal. Binnenkort volgt ook 'de duinen'. In ieder landschap ontdekken kinderen de dieren, planten en bomen die daarbij horen. Via een loepje, geluid of pagina uit het speurdershandboek vinden ze informatie om de speurvragen te beantwoorden. Natuurlijk kunnen de kinderen na het virtuele speuren direct naar buiten om daar verder te speuren. Of via de activiteitenzoeker een keuze maken uit de vele kinderactiviteiten in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer. Van speelbos tot kabouterpad, excursie met de NatuurNabij 23

boswachter of knutselmiddag in het bezoekerscentrum. Staatsbosbeheer hoopt dat de speurtocht op de website kinderen enthousiast maakt om buiten zelf op onderzoek uit te gaan, te spelen of speuren. En te ontdekken hoe een kwakende kikker in het echt klinkt!

Nestdomino

voor kinderen

Koolmezen maken hun nest op een andere plek dan spechten. Weet jij hoe het zit? Knip de dominostenen uit en leg ze in de goede volgorde, de juiste vogel bij de juiste plek van het nest.

http://www.speurennaarsporen.nl Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Angelique van Helvoort, woordvoerder Staatsbosbeheer, T. 030 692 62 14 of 06 51 78 76 02 Antoinette van Heck, webcoördinator, T. 030 692 61 83 of 06 10 67 42 31

Vogelberichten voor kinderen

Altijd al in een vogelnestje willen kijken? Kijk live mee in acht vogelnesten! Vogelbescherming Nederland heeft weer webcams opgehangen, dit jaar bij acht verschillende vogels. Je kunt hier zien hoe de vogels nestelen, broeden en hun jongen voeden. En natuurlijk dolle pret om de jongen straks te zien uitvliegen. Je kunt binnen kijken bij de torenvalk, steenuil, ijsvogel, lepelaar,grote stern,slechtvalk,ooievaar en de koolmees. Ga snel naar www.beleefdelente.nl En er is een grote kans dat volgend jaar ook een nest uit Soest mee doet.

Wat kan jij doen? De vogels zijn nu erg druk met nesten bouwen en broeden, een zware klus. Om ze wat te helpen kun je bijvoorbeeld draadjes/wol/haren van de hond of paard buiten ophangen. Kunnen ze goed gebruiken. En omdat het nu soms al erg warm en droog is , plaats een drinkbak voor de vogels in de tuin, voor een verkoelend slokje of een lekker bad.

met dank aan Petra Alvarez NatuurNabij 24

NatuurNabij 25

Ommetje natuur

Natuurpad De Zoom vernieuwd

op Radio Soest Interessante gasten Elke week kan je luisteren naar een interessante gast in Ommetje natuur, het natuurprogramma van Radio Soest. Dat zijn heel vaak IVN-ers, die vertellen over de meest uiteenlopende onderwerpen. In de afgelopen maanden kon je o.a. luisteren naar Pieter Augustinus, Ad van den Herik en Martine van der Kaa. In juni en juli zullen o.a. Rogier van Vugt, Marlies Bouten en Alexandra Tom in het programma komen vertellen over hun activiteiten binnen IVN Eemland. Wil je weten welke gast te beluisteren is, dan kan je dat vinden op de website van Radio Soest www.radiosoest.nl of op je eigen website www.ivn-eemland.nl onder de agenda.

Met een ferme ruk aan het geborduurde tafelkleed verklaarde Martine van der Kaa het natuurpad De Zoom voor geopend. Het groene paaltjes-pad bij de Dolderseweg in Soest bestond al een tijd maar is nu geheel vernieuwd, zowel de route als het bijbehorende gidsje. Het gidsje is speciaal geschreven voor de wat oudere basisschoolkinderen maar ook voor volwassenen goed te gebruiken als handleiding. Het tweede gedeelte van het pad gaat over bomen. De lengte van het pad is 3,5 kilometer maar kan worden ingekort tot 2 kilometer. Het gidsje over natuurpad De Zoom is voor enkele euro’s te koop bij de VVV in Soest.

Al twintig jaar Ommetje natuur Ommetje natuur wordt al 20 jaar gemaakt door Annelies Nelis, die daarmee begon bij de ziekenomroep van het oude Zonnegloren. Sinds een paar jaar wordt de presentatie afwisselend verzorgd door Cees Vos en José Bijman. Er komen veel Soester onderwerpen aan bod in het programma, maar ook wel zaken die de natuur buiten Soest betreffen. Ommetje natuur begint altijd met een aantal actuele wetenswaardigheden en eindigt met tips voor het weekend. Ook in het programma de Soester Carrousel zijn we wekelijks (meestal op vrijdag) te beluisteren met het onderdeel “Ommetje plus”. Dat zijn korte items over uiteenlopende onderwerpen, zoals wilde planten, vogels en landschappen. Uitzendingen Radio Soest is te beluisteren via de ether op FM 105.9 Mhz en in Soest via de kabel op FM 102.4 Mhz. Ommetje natuur wordt elke woensdagochtend om 10 uur uitgezonden. De herhalingen zijn te beluisteren op woensdagavond om 19 uur, zondagochtend om 10 uur en zondagavond om 18 uur. Heb je ook ideeën over interessante onderwerpen voor Ommetje natuur of wil je zelf wel eens op de radio vertellen over iets waar je veel van weet? Neem dan contact op met Annelies Nelis via T 035 601 88 20 of via E [email protected] Ook tips over nieuwtjes en wetenswaardigheden zijn welkom! José Bijman

NatuurNabij 26

NatuurNabij 27

Vanaf Bouwlocatie

Raadhuisplein

die het initiatief hebben overgenomen en zelf druk in de weer zijn met het ophangen van nestkasten in hun wijk. Wethouder Teun Middelkoop heeft goed zicht op de nieuwe woningen van onze gevleugelde inwoners. Dat ook in deze sector volop gebouwd wordt moet hem zeker deugd doen. Marcel Antheunisse Foto’s Marlies Bouten

Verslag Algemene Ledenvergadering

IVN Eemland van 7 april 2009 Op donderdag 19 maart heeft Wethouder Bert Krijger een aantal nestkastjes opgehangen rond het gemeentehuis. Een speciale afgezant, Jip Lauwe-Kooymans, van de Vogelbescherming Nederland kwam speciaal hiervoor naar Soest om notie te nemen van de inspanningen van de wethouder . Speciaal voor deze gelegenheid werd er een koffer met gouden hamer en spijker overhandigd aan de wethouder, want Soest gaat voor Goud! Deze koffer werd beschikbaar gesteld door de Vogelwerkgroep van IVN-Eemland. Alleen de hoofdprijs van de Stadsvogelprijs is goed genoeg voor Soest, met minder nemen we geen genoegen! Dat houdt in ‘Handen uit de Mouwen’ voor de gemeente en haar bewoners. Gelukkig zijn er al verscheidene wijkteams NatuurNabij 28

Locatie: Breed Educatief Centrum de Plantage in Soest Aanwezig: 37 mensen Afwezig met kennisgeving: Martien van Liempd, Jan ter Poorten, Marlies Bouten, Corry Oosthoek, Hankie Hol. 1. Opening De voorzitter, Pieter Augustinus, heet allen hartelijk welkom op deze voor ons ongewone locatie. De reden dat we hier zitten is dat Natuur- en Milieucentrum De Groene Inval in Baarn verbouwd wordt en ook Natuur- en Milieucentrum De Kwekerij in Soest niet beschikbaar is. Er zijn 3 mededelingen: • Over de agenda: Punt 5 wordt verschoven naar punt 7. De beoogde nieuwe voor- zitter is nog maar net terug uit de VS en heeft weinig tijd gehad om zich voor te bereiden. • Na de pauze zullen Kas van Keulen en Corry Kamphorst de Natuurkoffer presen- teren. De inhoud is speciaal ontwikkeld voor gesprekken met oude(re) mensen die in een verzorgingshuis of verpleeghuis wonen en niet meer gemakkelijk naar buiten kunnen. • In het kader van het 75-jarig jubileum van IVN Eemland zal een tentoonstelling gehouden worden van foto’s van actieve IVN-leden in Museum Oud Soest. Van circa 23 mei tot 20 augustus. Op 8 april 2009 vindt de selectie plaats van de inge- stuurde foto’s. Behalve dat er van de wanden van het museum gebruik gemaakt NatuurNabij 29



kan worden zijn er ook vitrines, die gevuld kunnen worden. Als er werkgroepen zijn die daarvoor belangstelling hebben kunnen ze dat laten weten aan Pieter Augustinus.

2. Verslag van de Algemene Ledenvergadering van 25 maart 2008 Er is geen commentaar. Het verslag wordt dan ook ongewijzigd vastgesteld. Met dank aan de secretaris. 3. Financiën De voorzitter geeft het woord aan de penningmeester. Penningmeester Wim Koster benadrukt dat de financiën ondergeschikt zijn aan de doelstelling van onze vereniging. De toelichting heeft iedereen kunnen lezen in het jaarverslagnummer van NatuurNabij. Niemand heeft vragen of commentaar. De voorzitter leest het verslag van de kascommissie voor, dat is opgesteld door de leden Kas van Keulen en Leen de Niet. De kascommissie heeft de financiën geheel in orde bevonden, maar vindt het onwenselijk dat de financiën van de Weidevogelwerkgroep De Wulp niet door de penningmeester beheerd worden. Adriaan Pothuizen vraagt welke overwegingen daarbij spelen. Kas van Keulen antwoordt dat het juister wordt geacht als er een rechtspersoon (de vereniging) verantwoordelijk is voor deze gelden en er regulier toezicht gehouden kan worden. De penningmeester vindt de opmerking van de kascommissie niet vreemd, in het bestuur is al afgesproken dat er een overleg zal plaats vinden met de Weidevogelwerkgroep. Max Kruijtzer herinnert aan de geschiedenis van De Wulp, waardoor deze situatie al jaren geleden is ontstaan. Roel Postema was destijds bij het toetreden van de werkgroep De Wulp tot de vereniging IVN Eemland sterk voor het behoud van een eigen rekening. Yvonne Welner beheert nu de financiën, maar ziet ook het vreemde van deze situatie. De voorzitter stelt voor om de zaak nu niet verder uit te spitten. Hij constateert een goede wil om er met elkaar uit te komen. Daarmee gaat iedereen akkoord. Met algemene stemmen wordt decharge verleend aan de penningmeester. In de nieuwe kascommissie worden benoemd Leen de Niet (2e jaar) en Jos van der Eijnden (1e jaar).

inflatiecorrectie. We zitten dan weer op het prijspeil van 4 jaar geleden. De verhoging geldt niet voor donateurs. Uit het donateursbestand blijkt dat er erg veel oudere leden zitten bij de donateurs, met een beperkt inkomen. Het moet voor hen financieel mogelijk blijven om donateur te zijn van onze vereniging. De vergadering gaat akkoord met de begroting en met het voorstel om de contributieverhoging per 2010 in te voeren. 5. Jaarverslagen Jeroen Vis merkt op dat uit de jaarverslagen geconstateerd kan worden dat we een bloeiende vereniging zijn. Jan Beukelman mist in het verslag de deelname aan het Cultureel Festival in Baarn, waar hij zich als donateur heeft opgegeven ( redactie: achteraf bleek dit er wel in te staan). Het jaarverslag van de Weidevogelwerkgroep De Wulp wordt gemist. Gevraagd wordt wanneer het nu komt. De secretaris antwoordt dat het de bedoeling van de werkgroep was om het in het meinummer van NatuurNabij te publiceren. (redactie: is helaas niet gelukt) 6. Beleidsplan 2007-2010, Jaarplan 2009 Wat is er gerealiseerd in 2008? Allereerst constateert de voorzitter een duidelijke profilering van IVN Eemland. De naam van IVN wordt bekender, er zijn meer werkgroepen, we komen regelmatig in de lokale en regionale pers en op de lokale tv-zenders. Ook de folders die we uitdelen bij de publieksactiviteiten doen hun werk. En niet te vergeten de website, die Alexandra Tom fantastisch beheert. In de derde plaats zal er in 2009 weer een Natuurgidsencursus worden afgesloten. Dit jaar komen er 9 nieuwe gediplomeerde gidsen bij. Het resultaat van dit alles is dat in 2008 ons bestand van actieve leden is gegroeid van 84 naar 91 en dat er tot onze grote vreugde weer een werkgroep (in oprichting) is bijgekomen nl. de Plantenwerkgroep. We hopen deze werkgroep in de loop van 2009 definitief te installeren. Aan de andere kant is het aantal donateurs teruggelopen van 156 naar 150. Hier ligt een mooie taak in 2009 voor het bestuur en alle leden.

4. Begroting 2009 Ook hierover krijgt de penningmeester het woord. In verband met de jubileumactiviteiten heeft iedere werkgroep een groter budget toebedeeld gekregen (€350) dan de gebruikelijke € 200. De begroting is weliswaar sluitend, maar er staat nog een te financieren post van € 1800. Hiervoor worden subsidiebronnen aangeboord. Waarschijnlijk gaat dat wel lukken. Ook stelt de penningmeester voor de contributie per 2010 iets te verhogen, als een soort

De plannen voor 2009: • Er is een jubileumcommissie ingesteld onder voorzitterschap van Max Kruijtzer en er is inmiddels een heel programma opgesteld, waaraan vrijwel alle werkgroe pen meedoen. Met de geslaagde Nieuwjaarsreceptie van 3 januari is de spits afgebeten en inmiddels is er op 4 maart samen met de gemeente Soest, een succesvolle uilenlezing georganiseerd en is het natuurpad De Zoom op 4 april geopend. Er staan nog veel meer activiteiten op het programma, zie het meinum mer van NatuurNabij.

NatuurNabij 30

NatuurNabij 31

• •

Het bestuur blijft ijveren om de jeugd meer bij de IVN-activiteiten te betrekken. We hopen dat de maatschappelijke stage bij IVN Eemland in het najaar door kan gaan (helaas is het in het voorjaar mislukt). De Operatie Zandloper, waarbij de duinen in Soest worden opgeschoond, gaat dit najaar weer door, na de succesvol le operatie met brugklassen in maart van dit jaar. En we doen weer mee met de werkweek van het Griftland College “Van Eng tot Eem”. Misschien dat er dit jaar weer een poging gedaan kan worden om ook het Baarnsch Lyceum weer te inte resseren voor samenwerking. Als laatste punt noemt de voorzitter dat het bestuur met enig vertrouwen gaat proberen de vierde bestuursplaats (van algemeen lid) in 2009 ingevuld te krijgen door een lid uit Eemnes.

Echter niet alles loopt op rolletjes. De gemeente Soest dingt mee naar de Stadsvogelprijs 2009. Dat is op initiatief van de Vogelwerkgroep, vooral van Jaap van de Berg. Maar een bouwvergunning voor het zwaluwenhuis met vlinderzolder is door het college van B&W geweigerd. Deze vergunning was aangevraagd door Edwin en Brenda Bas, bewoners van de Korte Brinkweg 63 B in Soest en ondersteund door onze vereniging. Inmiddels is er een bezwaarschrift ingediend tegen deze weigering. We wachten af, maar gaan desnoods door naar de Provincie.

als vuur. IVN is passie. Passie vóór natuur, milieu en educatie. IVN is niet tegen, maar voor. Bovendien heeft Pieter een enorm netwerk van vrienden en bekenden op een heel breed vlak. De profilering die Pieter genoemd heeft is voor een belangrijk stuk ook zijn eigen verdienste geweest. Hij had contacten met IVN landelijk, en had zitting in de provinciale vergaderingen, goed contacten met zusterverenigingen en was ook nog actief in werkgroepen. Wim spreekt dankbaarheid uit voor alles wat Pieter gedaan heeft en overhandigt hem een cadeau: een pick-up om oude grammofoonplaten te kunnen digitaliseren. Hierna komt Max Kruijtzer aan het woord. Hij kende Pieter al vanaf de tennisbaan en heeft hem gevraagd voorzitter te worden na zijn emeritaat. Daarvoor heeft Max zijn eigen plaats als voorzitterschap omgeruild voor die van secretaris en heeft daar geen moment spijt van gehad. Hij overhandigt de voorzitter een fotoboek, dat is samengesteld uit bijdragen van leden uit de werkgroepen. Pieter vindt dat er nu wel erg veel verdienste in zijn richting wordt geschoven, en vindt dat alles al goed liep toen hij aantrad. Hij vergelijkt zichzelf als een machinist, die met een oliespuitje rondloopt. De vereniging doet het zelf, en bij haperingen is er wat olie nodig. “We doen het met zijn allen.”

7. Bestuurssamenstelling Voorzitter Pieter Augustinus heeft de statutair maximale zittingsduur van zijn bestuurslidmaatschap er op zitten en kan dus niet herbenoemd worden. Gelukkig is een opvolger met ervaring gevonden in de persoon van Tony Gaillard, die van 1979 tot en met 1981 ook al voorzitter is geweest. Daarna is hij vertrokken uit Soest, maar sinds zijn terugkeer in de gemeente is hij weer actief in de Vogelwerkgroep. Hij is bereid de voorzittersfunctie weer te vervullen. Er zijn geen tegenkandidaten voorgedragen. Met applaus gaat de vergadering akkoord met zijn benoeming. Tony Gaillard vindt het een zeer eervolle benoeming en memoreert de voorzichtigheid waarmee Pieter hem gepolst heeft voor een bestuursfunctie die later het voorzitterschap bleek te betreffen. Er zullen niet veel mensen zijn die met een tussenperiode van 30 jaar opnieuw het voorzitterschap van een vereniging op zich nemen. Pieter en Tony verwisselen van plaats en Tony leidt de vergadering verder.

9. Rondvraag en sluiting van het officiële gedeelte Ad Niehof vraagt hoe het staat met de toegankelijkheid van de ledenlijst. Wim Koster antwoordt dat het nog niet gelukt is de lijst op de website zodanig in te richten dat hij toegankelijk is voor alle coördinatoren. Er wordt aan gewerkt. Ook wordt nog gesproken over vermelding van nieuwe leden in NatuurNabij. Dit gaat komen, nadat in de coördinatorenvergadering is gevraagd of men in de werkgroepen wil polsen of er mensen zijn die daar tegen bezwaar maken. Jos van der Eijnden wijst erop dat José Bijman, voormalig coördinator van de werkgroep Communicatie, dit jaar haar actieve lidmaatschap heeft beëindigd en in plaats daarvan donateur wordt. Hij wil haar graag bedanken voor al die jaren dat zij zich actief heeft ingezet voor het verenigingsblad NatuurNabij. Dit punt wordt van harte ondersteund door alle aanwezige leden. Peter van de Wijst meldt de verschijning van een boekje “Veluwse Vogelroutes”, geschreven door George Knottnerus, met foto’s van Peter van de Wijst. Tegen betaling van € 10 bij hem verkrijgbaar. Hierna wordt de vergadering gesloten.

8. Afscheid van de aftredende voorzitter Wim Koster spreekt namens het bestuur (van 2 mensen). Hij is penningmeester geworden toen Pieter er al was en kent dus geen ‘pre-Pieterperiode’. Eigenlijk wekt Pieter de indruk altijd al bij het IVN geweest te zijn. Wim kenmerkt Pieter met de begrippen compassie en passie. Compassie als de zorgvuldigheid waarmee Pieter met mensen omgaat en passie

Na de pauze: de Natuurkoffer Na de pauze wordt de nieuwe IVN Natuurkoffer gepresenteerd die draait om de winter. De koffer is ontwikkeld door een IVN-lid. Binnenkort zijn er vier koffers beschikbaar, voor ieder seizoen één. De bedoeling is aan de hand van foto-, film- en natuurlijk materiaal bewoners in verzorgingstehuizen (weer) zelf aan het vertellen te krijgen. Tijdens een

NatuurNabij 32

NatuurNabij 33

demonstratie in een Woerdens verzorgingshuis bleek dat inderdaad te lukken. Vervolgens worden fragmenten uit de natuurfilm Microcosmos getoond, om een indruk te geven van de films die in de koffers zitten. Van deze fragmenten is iedereen onder de indruk. Bovengenoemde IVN-koffer is voorlopig in het bezit van secretaris Corry Kamphorst. Mensen die meer van de koffers willen weten, kunnen contact met haar opnemen via [email protected] of 035 541 55 64. Na een hapje en een niet-alcoholisch drankje gaat iedereen huiswaarts.

IVN Eemland publiekswandelingen 2009 De publiekswandelingen worden georganiseerd door de werkgroep Wandelingen. Deelname is meestal gratis en opgeven hoeft vaak niet. Trek de juiste kleding en schoeisel aan en neem een kijker mee als je die hebt. Voor wijzigingen, zie www.ivn-eemland.nl. De werkgroep Wandelingen is bereikbaar via Rob van Rijn op 030 272 45 24 of [email protected].

Zo 7 juni Dagcoördinator: Locatie: Aanvang:

Vissen met opa, oma en de anderen Jeroen Vis, 035 601 85 65 Hoek Spiekerweg en A.P. Hilhorstweg, Soest 14.00 uur

Zo 5 juli Dagcoördinator: Locatie: Aanvang:

De Eng en De Windhond Sien Overduin, 035 601 48 41 Parkeerterrein van de Oude Kerk, Torenstraat of Neerweg, Soest 14.00 uur

Za en zo 5 en 6 sep. Dagcoördinator: Locatie: Aanvang:

Vroege Vogels op pad, polderend bij Netelenburch Margreet Breukelaar, 035 541 26 43 Boerderij Netelenburch, Zuidereind 35, Baarn 07.00 uur ’s ochtends!!

Zo 4 okt. Dagcoördinator: Locatie: Aanvang:

De wondere wereld der paddenstoelen Jan ter Poorten, 035 602 07 84 Landgoed Buitenzorg. Parkeerterrein Ravensteinselaan, zijstraat Amsterdamsestraatweg, Baarn. 14.00 uur

Eind okt. Nacht van de nacht met de natuurgids… Nachtcoördinator: Sylvia Byrnie, 035 541 26 43 Tijd en locatie volgen nog. Zo. 13 december Diersporen Dagcoördinator: Martine van der Kaa, 035 601 16 52 Tijd en locatie volgen nog. Ook voor 2010 is al een wandeling gepland: zondag 10 januari gaan we naar het Nonnenland bij De Vuursche. Voor geïnteresseerde leden: bij iedere publiekswandeling hoort een voorwandeling waarbij we met een aantal natuurgidsen de wandeling voorbereiden. Voorwandelingen vinden meestal plaats op de zaterdag voorafgaand aan de publiekswandeling. Wil je mee tijdens een voorwandeling, informeer dan even bij de dagcoördinator naar de juiste tijd en plaats. foto Bert van Ee NatuurNabij 34

NatuurNabij 35

Werkgroepen en contactpersonen Wandelingen Margreet Breukelaar T: 035 541 26 43 E: [email protected] Rob van Rijn T: 030 272 45 24 E: [email protected] Scholen Mary van der Bijl T: 035 602 11 52 E: [email protected] Alma Dijkgraaf T: 035 602 05 76 E: [email protected] Cursussen Martine van der Kaa Van Lenneplaan 76 3768 XL Soest T: 035 601 16 52 E: [email protected] Excursies Corry Heus Korte Ossendam 57 3768 CS Soest T: 035 602 31 63 E: excursies@ivn-eemland Communicatie Alexandra Tom Lange Brinkweg 28a 3764 AD SOEST T: 035 588 50 01 E: [email protected] Planten Rogier van Vugt Wijnand Toplaan 3 3762 XZ Soest T: 035 602 61 19 E: [email protected] Website www.ivn-eemland.nl [email protected]

Vlinders Marlies Bouten T: 035 602 98 05 E: [email protected] Weidevogels Roel van Wijk Mozartlaan 10 3741 HV Baarn T: 035 542 22 07 E: [email protected] Vogelwerkgroep Jaap van den Berg Boekweitland 96 3764 ZN Soest T: 06 51 85 78 77 E: [email protected] Natuur- en milieubeleid Rob Maas Olijkeweg 9 3754 CX Soest T: 035 602 13 03 E: [email protected] Kerngroep Baarn Corry Kamphorst De Bark 2 3742 HC Baarn T: 035 541 55 64 E: [email protected] Natuurpaden Martien van Liempd Anne Franklaan 39 3721 PL Bilthoven T: 030 229 26 39 E: [email protected] Ledenadministratie via het secretariaat Betaling contributie/donaties: Postbank 2575943 t.n.v. penningmeester IVN Eemland

Bestuur Bestuur [email protected] Voorzitter Tony Gaillard Kolonieweg 16, 3768 EX Soest T: 06 126 861 83 E:[email protected] Algemeen lid vacature

Penningmeester Wim Koster Goudvink 2, 3766 WL Soest T: 035 603 24 60 E: [email protected] Secretaris Corry Kamphorst De Bark 2 3742 HC Baarn T: 035 541 55 64 E: [email protected]

NatuurNabij 36

www.gezondvlees.nl Laanstraat 73, 3743 BC Baarn Tel/fax: 035-542 3490

Eduard van de Hoef

Biologische Boerderij “Charlotte Hoeve” Bezoek onze Biologische Winkel!

Uw groente- en fruitspecialist Hét adres voor uw ODIN groente- en fruitabonnement. Tevens een klein assortiment biologische groente.

Tamboerijn 21 Soest Tel.: 035 - 6012425

Met een compleet assortiment Eko/Demeter voedingsmiddelen, deels van eigen bedrijf. Geopend: dinsdag , donderdag en zaterdag 10 - 16 uur vrijdag (van 1april tot 1oktober) 10 - 18 uur Ons adres is: Biltseweg 39, Soest (achter restaurant ’t Spiehuis) tel. 035-6668384